Thông Luận

Bầu cử Quốc hội Mỹ giữa kỳ : Ưu thế và bất lợi của tổng thống Trump

Mỹ sẽ tổ chức bầu lại Hạ Viện và một phần Thượng Viện vào ngày 06/11/2018. Cuộc bầu cử giữa kỳ luôn được coi là bài trắc nghiệm điểm tín nhiệm của tổng thống và chính phủ.

Tổng thống Donald Trump gặp nông dân Mỹ tại Evansville, bang Indiana, ngày 30/08/2018. Reuters/Kevin Lamarque

Mỹ sẽ tổ chức bầu lại Hạ Viện và một phần Thượng Viện vào ngày 06/11/2018. Cuộc bầu cử giữa kỳ luôn được coi là bài trắc nghiệm điểm tín nhiệm của tổng thống và chính phủ.

Đảng Dân chủ hy vọng huy động đông đảo cử tri, đặc biệt là số cử tri nữ, và tập trung vào các ứng cử viên nữ. Phía đảng Cộng hòa, do bị đe dọa mất đa số ghế ở Hạ Viện, nên đích thân tổng thống Trump liên tục đến vận động ở các bang chủ chốt cho tới ngày bầu cử để ngăn làn sóng Dân chủ. Nhật báo Le Monde (31/08/2018) đặt câu hỏi lớn trên trang nhất : "Đâu là những rủi ro cho Trump trong cuộc bầu cử giữa kỳ ?".

Ở Hạ Viện, đảng Dân chủ hy vọng có thêm được 23 ghế để chiếm đa số. Tuy nhiên, tình hình ở Thượng Viện lại phức tạp hơn vì có 26 thượng nghị sĩ Dân chủ rời Thượng Viện, trong khi bên phía đảng Cộng hòa chỉ có 9 thượng nghị sĩ hết nhiệm kỳ. Điều đáng nói là trong số này, có khoảng 10 bang đã bỏ phiếu bầu ông Donald Trump trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2016.

Lợi thế

Vậy đâu là những lợi thế của tổng thống Mỹ trong kỳ bầu cử sắp tới ? Thứ nhất, phải nhắc đến nền kinh tế Mỹ vững mạnh, tỉ lệ thất nghiệp thấp và tăng trưởng chắc chắn. Thứ hai, những tiếng nói chỉ trích tổng thống trong nội bộ đảng Cộng hòa giờ im lặng : ngoài thượng nghị sĩ John McCain qua đời, rất nhiều thượng nghị sĩ khác quyết định "nghỉ hưu".

Ngoài ra, trong nội bộ người ủng hộ thuộc đảng Cộng hòa, chủ nhân Nhà Trắng đang có điểm tín nhiệm thuộc top chưa từng có tính đến thời điểm hiện tại của nhiệm kỳ đầu. Số cử tri bảo thủ này không quan tâm đến các vụ điều tra liên quan đến Nhà Trắng : vụ Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016, dùng tiền mua sự im lặng của hai người tình của nhà tỉ phú địa ốc, trước khi trở thành tổng thống...

Bất lợi

Tuy nhiên, tổng thống Donald Trump phải đối mặt với một số bất lợi. Đầu tiên phải nhắc đến lượng cử tri nữ, tiếp theo là giới viên chức ở các khu dân cư ven đô các thành phố lớn mà ứng viên Cộng hòa phải thuyết phục, kể cả tại những thành trì cũ như bang Texas, Virginia hoặc Bắc Carolina.

Khó khăn thứ hai, chính là khả năng tập hợp lớn của đảng Dân chủ, trái với trước đây, khi họ chỉ chú tâm vận động cho kỳ bầu cử tổng thống. Vào tháng 12/2017, đảng Dân chủ đã chiếm được một ghế thượng nghị sĩ bang Alabama, vẫn được cho là không thể lấy được từ tay đảng Cộng hòa.

Theo một thống kê được công bố vào tháng 07/2018 của đại học Marist, 78% cử tri Dân chủ đánh giá cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ là "rất quan trọng", trong khi 68% cử tri Cộng hòa có cùng quan điểm. Nhờ chiến dịch vận động nhiệt thành hơn, đảng Dân chủ hy vọng lấy lại được những bang mà nhà tỉ phú địa ốc bất ngờ giành được năm 2016, như Wisconsin, Michigan và Pennsylvania.

Tương tự, theo phân tích của trang Cook Political Report, đảng Dân chủ có thể có lợi thế lấy lại ghế Hạ Viện ở ba bang California, Texas và New Jersey. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của nhiều ứng viên trung lập trong kỳ bầu cử ngày 06/11 cũng là một cản trở cho đảng Cộng hòa.

Với đảng Dân chủ, chiếm lại đa số ở Hạ Viện là điều quan trọng để có thể "phục thù" Donald Trump vào năm 2020 bằng cách ngăn cản chương trình của tổng thống. Ngược lại, nếu đảng Cộng hòa tiếp tục giữ được vị trí chủ tịch Hạ Viện, tổng thống Trump sẽ có lợi thế nhắm đến nhiệm kỳ hai.

Le Monde kết luận, nhiều hồ sơ phức tạp như cải cách bảo hiểm xã hội, di trú có lẽ sẽ khó đạt được đồng thuận trong thời gian tới, khi chỉ còn hai năm nữa là đến kỳ bầu cử tổng thống mới.

Cam Bốt : 17 nhà đối lập được thả

Thời sự Châu Á được chú ý trên nhật báo Le Monde với hai chủ đề nhân quyền và tự do ngôn luận ở Ấn Độ và Cam Bốt.

Trong bài viết "17 nhà đối lập được ân xá ở Cam Bốt", nhật báo Le Monde đánh giá ông Hun Sen đang cố thể hiện trước những lời chỉ trích gay gắt của phương Tây về chế độ chuyên quyền của thủ tướng Cam Bốt.

Sau khi triệt hết đối thủ trước kỳ bầu cử Quốc hội Cam Bốt và biến đảng Nhân Dân Cam Bốt thành độc đảng điều hành đất nước, thủ tướng Hun Sen tỏ ra hào hiệp khi quyết định ngày 28/08 trả tự do cho 14 nhà đối lập bị cầm tù từ 4 năm qua vì tội "nổi dậy" khi tham gia các cuộc biểu tình bạo lực vào năm 2014, hai nhà báo của ban tiếng Khmer đài phát thanh Châu Á Tự Do (Radio Free Asia, RFA), bị bắt giam từ năm 2017. Trước đó, bà Tep Vanny, một tù nhân lương tâm, người bảo vệ quyền lợi của người dân Phnom Penh bị trưng thu đất đai, đã được thả vào tuần trước. Nhưng để được tự do, họ đã phải gửi thư xin lỗi lên thủ tướng Hun Sen.

Cựu lãnh đạo đảng Cứu Nguy Dân Tộc Cam Bốt Sam Rainsy, hiện sống lưu vong tại Pháp, cáo buộc chế độ "đã bắt người dân Cam Bốt làm con tin, kể cả quốc vương. Từ giờ trở đi, tù nhân buộc phải rạp mình trước Hun Sen để được tự do".

Ấn Độ bắt luật sư bảo vệ tầng lớp tiện dân

Ngày 28/08, năm nhà báo, luật sư và bảo vệ nhân quyền cho tầng lớp tiện dân Ấn Độ (Dalit). Họ bị bắt vì bị cáo buộc liên quan đến phe nổi dậy Maoist, âm mưu "lật đổ nền dân chủ". Nơi ở của 9 nhà đấu tranh thiên tả khác bị khám xét ở nhiều thành phố trên cả nước.

Cảnh sát viện một đạo luật (UAPA) cho phép tạm giam 6 tháng mọi nghi phạm khủng bố mà không cần lệnh. Hiện những người này đang bị quản thúc tại gia cho đến phiên xử ngày 06/09.

Chính phủ của thủ tướng Modi đang đi theo hướng chuyên chế, bóp nghẹt các tiếng nói chỉ trích trong nước, chỉ vài tháng trước khi diễn ra bầu cử vào tháng 05/2019 là những lời tố cáo của nhiều tổ chức phi chính phủ và được nhật báo Le Monde trích trong bài viết : "Các nhà bảo vệ tầng lớp tiện dân bị bắt ở Ấn Độ".

Nghi ngờ lên cao giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên

La Croix trở lại quyết định hủy chuyến công du đến Bình Nhưỡng của ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Theo nhật báo Công giáo, quyết định bất ngờ này cho thấy "nghi ngờ trỗi dậy giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên".

Trong bức thư gửi tổng thống Trump, chính quyền Bình Nhưỡng nêu nguy cơ hủy các cuộc đàm phán nếu Mỹ không thể hiện thiện chí. Lý do được Alex Ward, một chuyên gia của bộ quốc phòng Mỹ, nêu ra là tại Singapore, tổng thống Trump đã hứa với Kim Jong-un nhanh chóng "ký một tuyên bố hòa bình" chấm dứt chiến tranh Triều Tiên.

Theo đánh giá của giáo sư Vipin Narang, thuộc Viện Công nghệ Massachusetts tại Boston, "đây là mảnh ghép còn thiếu và giải thích tình trạng bế tắc hiện nay, vì ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh đến giải trừ hạt nhân" sau đó mới ký tuyên bố hòa bình. Vì vậy, Bình Nhưỡng có cảm giác bị lừa và "không thể tin vào Mỹ".

Trong khi đó, tổng thống Donald Trump vẫn ca ngợi mối quan hệ tốt đẹp với lãnh đạo Bắc Triều Tiên và muốn gặp lại ông. Chính vì vậy, theo một chuyên gia thuộc đại học Stanford, "các quan chức Mỹ, phụ trách hồ sơ này, muốn ngăn ông Trump gặp Kim Jong-un lần nữa".

Cải cách thuế, tăng lương hưu, môi trường… hồ sơ lớn của chính phủ Pháp

Trở lại thời sự nước Pháp, một loạt hồ sơ cải cách đang chờ chính phủ ngay từ đầu tháng Chín.

Le Figaro chú ý đến "cuộc ly hôn giữa tổng thống Macron và người nghỉ hưu", vì tỉ lệ tăng lương hưu (0,3%) năm 2019 và 2020 không cao bằng tỉ lệ lạm phát (2,3%), trong khi năm 2017, họ đã phải trả thêm phần đóng góp xã hội (CSG). Xã luận của Le Figaro cho rằng chính phủ yêu cầu người nghỉ hưu "hy sinh" nhưng lại chưa công bố cắt giảm chi tiêu công như từng hứa.

Nhật báo kinh tế Les Echos đề cập đến thuế thu nhập khấu trừ từ lương, theo đó khoảng 60% người Pháp sẽ có lợi vì phải nộp thuế hàng tháng, bớt "nặng" hơn so với thu thuế trên 10 tháng mỗi năm như hiện nay. Cải cách được dự kiến áp dụng từ tháng 01/2019 nhưng có thể sẽ bị tạm hoãn theo phát biểu tại Helsinki (Phần Lan) của tổng thống Macron vì ông muốn chờ "những câu trả lời chính xác" của các bộ liên quan. Le Figaro đánh giá hai phát biểu không đồng nhất giữa tổng thống Pháp và bộ trưởng Ngân sách công Gérald Darmanin cho thấy "sự lộn xộn trên thượng tầng Nhà nước về thu thuế khấu trừ từ lương". Libération cho rằng "bộ trưởng Darmanin trong vòng xoáy lần chần của tổng thống Macron".

Chính phủ Pháp cũng đang đối mặt với cuộc khủng hoảng tại bộ Môi trường khi bộ trưởng Nicolas Hulot bất ngờ từ chức. Le Monde đặt câu hỏi : "Phải chăng bộ Môi trường là điều không thể ?" vì trước ông Hulot, nhiều bộ trưởng tiền nhiệm đã bị hạn chế khi thi hành chức vụ. Trong vòng 20 năm, bộ Môi trường Pháp có khoảng 12 bộ trưởng và hầu hết đều từ chức hoặc bị thuyên chuyển trước khi hết nhiệm kỳ. Họ lên tiếng về tình trạng vận động hành lang trong chính phủ vì giữa các quan chức cao cấp chính phủ và chủ tập đoàn thường có quan hệ bạn hữu, bạn học… Chính phủ ưu tiên phát triển kinh tế bất chấp tác động đến môi trường.

Trước vấn đề môi trường, Libération dành trọn một phụ san cho đại dương : tình trạng nước biển bị nhiễm axit đe dọa Trái đất, những loài động vật bí hiểm dưới lòng đại dương…

Diễn viên Gérard Depardieu bị tố cáo "cưỡng hiếp và xâm hại tình dục"

Vụ việc xảy ra tại biệt thự riêng ở quận 6 Paris của Gérard Depardieu, hiện đang tham gia bộ phim Fahim, quay tại Pháp. Người đệ đơn là một thiếu nữ, 20 tuổi, con gái của một người bạn của diễn viên nổi tiếng người Pháp.

Nhật báo Le Figaro cho biết diễn viên "bác bỏ hoàn toàn mọi cáo buộc cưỡng hiếp và xâm hại tình dục". Vụ điều tra được giao cho cảnh sát tư pháp Paris.

Trang nhất các nhật báo

Trang nhất các nhật báo Pháp số ra ngày 31/08/2018 tập trung vào những hồ sơ cải cách lớn và khó khăn đang chờ chính phủ từ đầu tháng Chín, sau thời gian nghỉ hè.

Le Figaro quan tâm "Vụ ly hôn giữa Macron và người nghỉ hưu". Les Echos đề cập : "Thuế thu nhập trích từ lương : người được lợi và người chịu thiệt". Libération dành trọn một phụ san cho hồ sơ môi trường sinh thái, còn trang nhất chú ý đến những bất đồng tại hãng hàng không Air France khi tổng giám đốc mới, người Canada, chuẩn bị nhậm chức. La Croix thiên về giáo dục, với chủ đề hát hợp xướng trở lại trường học. Trang nhất của Le Monde đề cập đến xáo trộn trong bộ Môi trường Pháp với quyết định từ chức bất ngờ của bộ trưởng Nicolas Hulot.

Về thời sự quốc tế, Le Monde dành một hồ sơ lớn cho cuộc bầu cử Quốc hội lưỡng viện giữa nhiệm kỳ tại Mỹ với câu hỏi : "Những nguy cơ nào cho ông Trump ?"

Thu Hằng

Dân Rohingya bị thanh lọc : Bà Suu Kyi bị tố biện minh cho quân đội (RFI, 30/08/2018)

"Lẽ ra bà Aung San Suu Kyi nên từ chức thì hơn" : Tuyên bố được đưa ra hôm nay, 30/08/2018 của ông Zeid Ra'ad Al Hussein người sắp rời khỏi chức vụ Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc là áp lực mới nhất của cộng đồng quốc tế nhắm vào lãnh đạo trên thực tế của chính quyền dân sự Miến Điện Aung San Suu Kyi. Bà vừa lên tiếng biện minh cho chiến dịch bị cho là thanh lọc chủng tộc của quân đội nhắm vào người thiểu số Rohingya theo Hồi giáo tại quốc gia Đông Nam Á này.

Bà Aung San Suu Kyi (giữa) đến sân bay Sittwe hôm 02/11/2017, trong chuyến thăm bang Rakhine. KHINE HTOO MRATT / AFP

Chiến dịch này bị Liên Hiệp Quốc tố cáo trong một bản phúc trình công bố hôm thứ Hai, 27/08, cho rằng cần phải truy tố một số tướng lãnh Miến Điện, trong đó có người đứng đầu quân đội, về tội diệt chủng.

Báo cáo của Liên Hiệp Quốc dĩ nhiên đã bị chính quyền Miến Điện bác bỏ, nhưng vấn đề là bản thân bà Aung San Suu Kyi đã lên tiếng biện minh cho hành động của quân đội, với những lập luận cố hữu, như chiến dịch năm ngoái chỉ nhằm chống lại những "hành vi khủng bố", và những cáo buộc nêu trong báo cáo chỉ là những lời dối trá.

Đối với vị Cao Ủy Nhân Quyền sắp mãn nhiệm, là người nắm quyền lãnh đạo trong thực tế chính quyền dân sự Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi có đầy đủ tư cách để ngăn chặn chiến dịch bị tố cáo là "thanh lọc chủng tộc" mà quân đội Miến Điện tiến hành vào năm ngoái nhắm vào người thiểu số Rohingya, điều mà bà đã không làm.

Trước những cáo buộc, theo ông Zeid Ra'ad Al Hussein, "lẽ ra bà Aung San Suu Kyi nên giữ im lặng, hay tốt hơn nữa là nên từ chức… (chứ) không cần phải biến mình thành phát ngôn viên của quân đội Miến Điện".

Thái độ thờ ơ của bà Aung San Suu Kyi đối với thảm nạn diệt chủng diễn ra trước mắt mình, thậm chí còn bênh vực các thủ phạm, đã tạo ra nhiều bất bình, với nhiều người công khai cho rằng bà không còn xứng đáng với giải Nobel Hòa Bình, và Ủy Ban trao giải Nobel cần phải thu hồi giải đã trao cho bà vào năm 1991.

Trước những luồng dư luận đó, vào hôm qua, một lần nữa, Ủy Ban Nobel Hòa Bình của Na Uy đã lên tiếng tái khẳng định không thể có chuyện thu hồi giải Nobel đã trao, vì lẽ giải được quyết định trên cơ sở thành tựu của một người vào lúc trao giải và quá trình trước đó.

Đây không phải là lần đầu tiên mà Ủy Ban Nobel Hòa Bình phải lên tiếng về vụ bà Aung San Suu Kyi bị tố cáo làm ngơ để cho người Rohingya bị thảm sát. Vào năm ngoái, chủ tịch Ủy Ban này cũng đã phải xác định rằng không thể thu hồi giải thưởng.

Tuy nhiên vai trò của bà Aung San Suu Kyi trong cuộc khủng hoảng Rohingya cũng đã khiến bà mất uy tín. Tháng Ba vừa qua, Viện Bảo Tàng Holocaust (về nạn Diệt Chủng Do Thái) tại Mỹ đã tuyên bố thu hồi Giải thưởng Elie Wiesel từng trao tặng cho lãnh đạo Miến Điện vào năm 2012.

Cho đến nay, vẫn còn có người tin rằng, dù là người đứng đầu chính quyền dân sự, nhưng bà Aung San Suu Kyi không có thẩm quyền đối với quân đội.

Lập luận này vừa bị Liên Hiệp Quốc phản bác khi trong báo cáo nói rõ là bà Aung San Suu Kyi "đã không sử dụng vị trí thực tế của mình là người đứng đầu chính phủ, cũng như không dùng uy tín đạo đức của mình, để ngăn chặn hoặc dự phòng các sự kiện đang diễn ra".

Thậm chí báo cáo Liên Hiệp Quốc còn tố cáo : "Chính quyền dân sự đã truyền bá những câu chuyện sai sự thật ; phủ nhận hành vi sai trái của quân đội ; ngăn cản những cuộc điều tra độc lập... và giám sát việc phi tang bằng chứng".

Trọng Nghĩa

************

Vụ Rohingya : Aung San Suu Kyi 'lẽ ra nên từ chức' (BBC, 30/08/2018)

Thủ lĩnh nhân quyền Liên Hiệp Quốc, người sắp mãn nhiệm, nói rằng lãnh đạo của Myanmar Aung San Suu Kyi lẽ ra đã nên từ chức trước chiến dịch bạo hành của quân đội với người thiểu số Hồi giáo Rohingya vào năm ngoái.

"Bà ấy có thể đã nói này, quý vị biết đấy, tôi sẵn sàng trở thành nhà lãnh đạo trên danh nghĩa của đất nước nhưng không phải trong những điều kiện này".

Hôm thứ Tư, ủy ban Nobel cho biết bà Suu Kyi không thể bị tước Giải thưởng Hòa bình mà bà được trao vào năm 1991.

Aung Sun Suu Kyi đã nói gì ?

Trong khi thế giới thừa nhận rằng bà Aung San Suu Kyi, 73 tuổi, không kiểm soát quân đội, bà vẫn phải đối mặt với áp lực quốc tế là phải lên án những hành vi bạo lực mà quân đội Myanmar bị cáo buộc.

Trong nhiều thập niên, bà được ca ngợi là nữ anh hùng của cộng đồng nhân quyền - nhất là trong thời gian 16 bị năm quản thúc tại gia vì hoạt động ủng hộ dân chủ trong một chế độ độc tài quân sự tàn bạo.

Khi bạo lực bùng nổ vào năm 2012 khiến hơn 100.000 người Rohingya phải di tản, bà Suu Kyi tìm cách trấn an cộng đồng quốc tế và cam kết "tuân thủ cam kết của chúng tôi về quyền con người và giá trị dân chủ".

Nhà lãnh đạo Myanmar Aung San Suu Kyi nói cuộc khủng hoảng đang bị tin tức giả bóp méo

"Người Hồi giáo là mục tiêu của những bạo hành, nhưng nhiều Phật tử cũng chịu chung số phận" bà nói với BBC vào thời điểm đó. "Nỗi sợ hãi này là những gì đang dẫn đầu tất cả mọi rắc rối".

Bà nói rằng chấm dứt bạo lực là trách nhiệm của chính phủ, giải thích : "Đây là kết quả của sự đau khổ của chúng ta dưới chế độ độc tài".

Vào năm 2015, đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ của bà đã giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử lở đất và bà trở thành lãnh đạo thực tế của Myanmar.

Khi cuộc khủng hoảng Rohingya tiếp diễn, những nhận xét của bà Suu Kyi về tình hình có xu hướng làm giảm nhẹ hoặc cho rằng mọi người đang phóng đại mức độ nghiêm trọng của bạo lực.

Lần cuối cùng nói chuyện với BBC vào tháng 4 năm 2017, bà Suu Kyi nói : "Tôi không nghĩ rằng việc thanh lọc sắc tộc đang diễn ra. Tôi nghĩ rằng thanh lọc sắc tộc là cụm quá mạnh để sử mô tả những gì đang xảy ra".

Kể từ khi bạo lực bùng phát và lan rộng bắt đầu vào tháng 8 năm 2017, bà Suu Kyi đã bỏ lỡ một số cơ hội để công khai nói về vấn đề này, bao gồm cả buổi họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York vào tháng 9 năm ngoái.

Sau đó, bà tuyên bố cuộc khủng hoảng đã bị bóp méo bởi một "tảng băng khổng lồ của thông tin sai lạc" - nhưng sau đó cũng nói bà cảm thông "sâu sắc" với sự đau khổ của "tất cả mọi người" trong cuộc xung đột.

Myanmar, bà nói, đã "cam kết một giải pháp bền vững... cho tất cả mọi cộng đồng trong quốc gia này".

Ông Zeid Ra'ad al Hussein thủ lĩnh nhân quyền Liên Hiệp Quốc

Zeid Ra'ad al Hussein được biết đến với sự thẳng thừng và những bình luận của ông về Aung San Suu Kyi cũng không là ngoại lệ : Ông cay đắng chỉ trích những nỗ lực bào chữa cho quân đội Myanmar của bà.

Ít nhất bà nên giữ im lặng, ông Zeid Ra'ad nói, tốt hơn là nên từ chức và trở về thời bị quản thúc tại gia.

Những lời gay gắt, và một dấu hiệu khác cho thấy bà Aung San Suu Kyi có thể sẽ không đi vào lịch sử như một người đoạt giải Nobel Hòa bình và nhà lãnh đạo ủng hộ dân chủ, mà là một người phụ nữ không hành động trước những vi phạm nhân quyền không thể chấp nhận được.

Cuộc khủng hoảng Rohingya là gì ?

Người Rohingya là người thiểu số Hồi giáo ở Miến Điện, nơi họ bị từ chối quyền công dân và được coi là người nhập cư bất hợp pháp từ Bangladesh mặc dù họ đã ở đây qua nhiều thế hệ.

Quân đội Myanmar đã phát động một cuộc đàn áp ở Rakhine năm ngoái sau khi các chiến binh Rohingya thực hiện các cuộc tấn công chết người tại các đồn cảnh sát.

Hàng ngàn người đã thiệt mạng và hơn 700.000 người Rohingya đã chạy sang nước láng giềng Bangladesh kể từ tháng 8 năm 2017.

Cũng có những cáo buộc lan rộng về việc những người Rohingya bị đàn áp nhân quyền, kể cả bị sát hại tùy tiện, hãm hiếp và đốt đất trong nhiều năm qua.

**************

Hồ sơ Rohingya : Các tướng Miến Điện có thể bị tòa án quốc tế xử ? (RFI, 29/08/2018)

Một năm sau cuộc tấn công của quân đội Miến Điện nhằm vào cộng đồng người thiểu số Hồi Giáo Rohingya, hôm 27/8/2018, Liên Hiệp Quốc kết luận đó là hành động "diệt chủng". Các nhà điều tra của tổ chức quốc tế cáo buộc quân đội có ý định tiêu diệt người Rohingya, đồng thời yêu cầu đưa các chỉ huy quân đội Miến Điện ra xét xử trước tòa án quốc tế vì tội "diệt chủng".

Tư lệnh quân đội Miến Điện, tướng Min Aung Hlaing (trái) trong lần gặp bà Aung San Suu Kyi tại Naypyitaw ngày 02/12/2015. Reuters/Soe Zeya Tun

Bản báo cáo của Liên Hiệp Quốc liệt kê một loạt các hành động tàn sát của quân đội Miến Điện nhằm vào người Rohingya ở các bang Shan, Kachin và Arakan. Đó là các tội ác : Hành quyết thường dân, hãm hiếp phụ nữ, đốt phá làng mạc và bắt đi mất tích, tra tấn rất nhiều người khác. Theo Liên Hiệp Quốc, các quân nhân Miến Điện đã phạm phải hàng loạt các tội ác kinh hoàng bị luật pháp quốc tế nghiêm cấm nhằm tiêu diệt cộng đồng thiểu số người Hồi giáo này.

Điều nghiêm trọng, theo báo cáo của tổ chức quốc tế, đó không phải là những hành động đơn lẻ, mà các quân nhân đã hành động theo một kế hoạch có tính toán, đưa ra từ cấp chỉ huy cao nhất và được triển khai theo từng giai đoạn. Cuộc đàn áp trên quy mô lớn có tổ chức này đã gây ra thảm cảnh cho hơn 700 000 người Rohingya phải chạy lánh nạn sang Bangladesh cách đây đúng một năm. Cho đến giờ hàng trăm nghìn người Rohingya vẫn đang phải sống leo lắt trong các trại tị nạn tạm bợ bên kia biên giới Bangladesh không biết bao giờ mới có ngày trở về Miến Điện.

Liên Hiệp Quốc, lần đầu tiên nêu đích danh thủ phạm là tổng tư lệnh và 5 tướng lĩnh khác trong quân đội Miến Điện. Bên cạnh đó, Liên Hiệp Quốc cũng đánh giá cuộc tàn sát trên có sự thông đồng của chính quyền dân sự. Bà Aung San Su Kyi, giải Nobel Hòa bình, lãnh đạo trên thực tế của chính phủ Miến Điện, nhưng đã không làm gì để ngăn chặn các cuộc thảm sát người Rohingya.

Hôm nay (29/08), chính phủ Miến Điện đã lên tiếng phản bác bản báo cáo điều tra của Liên Hiệp Quốc. Một ủy ban độc lập chuyên trách hồ sơ Miến Điện yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc phải hành động, đồng thời đưa vụ việc ra Tòa án Hình sự quốc tế, hoặc thành lập một tòa án đặc biệt để điều tra về tội ác "thanh lọc chủng tộc" nhằm vào người Rohingya.

Tuy nhiên để đưa những quân nhân Miến Điện, chịu trách nhiệm chính trong các vụ thảm sát người Rohingya, ra xét xử, quốc tế cần phải tuân thủ những trình tự luật pháp quốc tế không đơn giản. AFP đặt ra một số vấn đề xung quanh bản báo cáo của Liên Hiệp Quốc về hồ sơ người Rohingya.

Đâu là trình tự hợp pháp để có thể mở phiên tòa quốc tế ?

Theo giải thích của AFP, cho đến lúc này, báo cáo của Liên Hiệp Quốc là tài liệu quy kết cụ thể nhất các quan chức Miến Điện phạm các tội ác hãm hiếp, giết người hàng loạt đốt phá làng mạc khiến hơn 700 000 người Rohingya phải chạy sang Bangladesh lánh nạn. Từng đó tội trạng cũng đủ để đưa ra xét xử ở một tòa án quốc tế.

Giải pháp thứ nhất là đưa ra Tòa án Hình sự quốc tế (CPI). Nhưng để Tòa án La Haye thụ lý hồ sơ thì cần phải được Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đề nghị bằng một nghị quyết. Ngay từ khâu này, người ta đã nhìn thấy trở ngại đầu tiên : Trung Quốc, một trong năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an, vẫn đánh giá cuộc khủng hoảng người Rohingya là chuyện nội bộ của Miến Điện, nên chắc là Bắc Kinh sẽ phủ quyết. Nga cũng có thể làm tương tự. Tuần trước, tướng Min Aung Hlaing vừa đi thăm Nga về.

"Làm thế nào giải quyết vấn đề này ? Bằng thương lượng và đối thoại", hôm qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh đã trả lời báo chí như trên về quan điểm của Bắc Kinh xung quanh kết luận của Liên Hiệp Quốc về hồ sơ Rohingya.

Ngoài ra còn có giải pháp lựa chọn nào khác ?

Lựa chọn thứ 2 trong trường hợp ý định đưa hồ sơ lên Tòa án Hình sự quốc tế CPI bị thất bại do bế tắc ở Hội đồng Bảo an, đó là có thể thành lập một tòa án quốc tế chuyên biệt cho vụ việc cụ thể, như trường hợp đã làm với các vụ xử tội diệt chủng ở Rwanda và Nam Tư cũ.

Một phương án khác : Hồi tháng Tư vừa qua, bà chưởng lý Tòa CPI Fatou Bénouda, đã bất ngờ đề nghị các thẩm phán liệu họ có chấp thuận mở rộng quyền xét xử đến Miến Điện, cho dù nước này không tham gia Tòa án Hình sự quốc tế. Điều này có vẻ khả thi vì thực tế Bangladesh, thành viên của CPI, đồng thời là nước bị liên lụy nhiều nhất trong cuộc khủng hoảng này.

Nếu các thẩm phán của CPI đồng ý với đề xuất trên, bà chưởng lý của CPI có thể cho mở điều tra sơ khởi từ phía Bangladesh vì nước này là thành viên của CPI. Điều này có thể dẫn tới việc tòa ra lệnh bắt các nhân vật chịu trách nhiệm của Miến Điện.

Ai có thể bị truy tố ?

Tòa CPI có quyền truy tố các cá nhân nhưng không làm được như vậy đối với các quốc gia ? Báo cáo của Liên Hiệp Quốc vừa công bố nêu đích danh 6 sĩ quan cao cấp quân đội Miến Điện, trong đó có tổng tư lệnh, tướng Min Aung Hlaing. Các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc nêu trách nhiệm của những nhân vật trên trong việc trực tiếp ra lệnh cho các đơn vị thực thi chiến dịch "thanh lọc sắc tộc" tại bang Rakhin, ở tây bắc Miến Điện, nơi khi đó có đa số dân là người Rohingya. Tuy vậy CPI vẫn bị giới hạn bởi vì Tòa không thể ép buộc Miến Điện hay bất kì nước nào khác phải giao nộp các quan chức phạm tội .

Liên quan đến chính phủ dân sự Miến điện, bà Aung San Suu Kyi có bị liên lụy gì không ?

Rất ít khả năng giải Nobel Hòa Bình, hiện đang thực quyền lãnh đạo chính phủ Miến Điện, bị khởi tố, cho dù trong hồ sơ này, bà liên tục bị quốc tế chỉ trích vì đã không lên tiếng, hành động gì về thảm kịch của người Rohingya. Thực tế, dù là người đứng đầu chính phủ dân sự Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi không có quyền hành gì đối với các bộ như Quốc Phòng hay Nội Vụ, hai bộ vẫn nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của giới tướng lãnh quân đội.

Tập đoàn quân sự nắm quyền tại Miến Điện qua nhiều thập kỷ dù đã tự giải thể năm 2011, nhưng quân đội vẫn là nhân tố chính trị trọng yếu, đưa ra các quyết định quan trọng nhất là liên quan đến những chiến dịch bình định ở các bang có xung đột sắc tộc.

Nhưng các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc đã nhấn mạnh việc bà Aung San Suu Ky đã không sử dụng uy tín, danh tiếng cá nhân có được ở trong nước để ngăn chặn thảm kịch xảy ra. Chính phủ của bà bị tố cáo đã chối bỏ mọi chuyện, ngăn cản điều tra của Liên Hiệp Quốc và phổ biến các thông tin dối trá. Báo cáo của Liên Hiệp Quốc có đoạn kết luận : "Qua cách hành xử và thái độ làm ngơ của mình, chính quyền dân sự đã góp phần vào các tội ác tàn bạo".

(Tổng hợp từ AFP)

********************

Miến Điện bác bỏ cáo buộc của Liên Hiệp Quốc về tội "diệt chủng" (RFI, 29/08/2018)

Hôm 29/08/2018, Miến Điện đã bác bỏ báo cáo của các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc cáo buộc quân đội Miến Điện phạm tội "diệt chủng" đối với người thiểu số Rohingya Hồi Giáo. Trong khi đó, nhiều quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, ủng hộ việc đưa các lãnh đạo quân sự Miến Điện ra trước tòa án quốc tế.

Người tị nạn Rohingya từ Miến Điện chạy sang Bangladesh. Ảnh chụp tháng 10/2017. Reuters/Zohra Bensemra

Hôm thứ Hai vừa qua, các nhà điều tra của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc đã công bố một báo cáo đề nghị truy tố các tướng lãnh chủ chốt của Miến Điện, trong đó có cả tổng tư lệnh quân đội Min Aung Hlaing, ra trước Tòa án Hình sự quốc tế, về tội "diệt chủng" đối với người Rohingya. Hơn 700 000 người thuộc sắc tộc thiểu số này đã phải chạy sang Bangladesh lánh nạn sau khi quân đội Miến Điện mở chiến dịch đàn áp vào tháng 08/2017 để trả đũa các cuộc tấn công của quân nổi dậy.

Hôm nay, trên một nhật báo chính thức, phát ngôn viên của chính phủ Miến Điện Zaw Htay tuyên bố : "Chúng tôi đã không cho phép Phái đoàn thiết lập sự thật của Liên Hiệp Quốc vào Miến Điện, cho nên chúng tôi không chấp nhận bất cứ nghị quyết nào của Hội Đồng Nhân Quyền". Tại New York, đại sứ Miến Điện bên cạnh Liên Hiệp Quốc Hau Do Suan cũng đã bác bỏ báo cáo của Liên Hiệp Quốc và chỉ trích các nhà điều tra là "thiên vị".

Trong khi đó, tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an hôm qua, nhiều quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, đã yêu cầu Liên Hiệp Quốc đưa ra xét xử các lãnh đạo quân sự Miến Điện trước tòa án quốc tế về chiến dịch đàn áp người Rohingya. Tuy nhiên, đại diện của các nước này tại Liên Hiệp Quốc không nói rõ là sau báo cáo của các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc, các bước tiếp theo sẽ là gì.

Thanh Phương

******************

Rohingya : Liên Hiệp Quốc đòi xét xử lãnh đạo quân đội Miến Điện phạm tội ác diệt chủng (RFI, 28/08/2018)

Liên Hiệp Quốc hôm thứ Hai 27/08/2018 đã đề nghị xét xử lãnh đạo quân đội Miến Điện phạm "tội ác diệt chủng" nhắm vào người Rohingya, một sắc tộc thiểu số theo Hồi giáo tại Miến Điện. Các vụ bạo lực này đã khiến hơn 700.000 người Rohingya phải bỏ nhà cửa chạy lánh nạn sang Bangladesh từ một năm qua.

Trại tị nạn người Rohingya Kutupalong ở Bangladesh. Ảnh 22/08/2018. Reuters/Mohammad Ponir Hossain

Trước phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc dự kiến diễn ra hôm nay, những người tị nạn Rohingya kêu gọi cộng đồng quốc tế gây áp lực lên chính quyền Naypiydaw.

Từ trại tị nạn Kutupalong, đặc phái viên Eliza Hunt của đài RFI có bài phóng sự cho biết sau một năm chạy tị nạn, người Rohingya đã mất niềm tin vào chính quyền Miến Điện.

"Trong tay của Mohib Bullah, là một danh sách dài nhiều trang… Danh sách này liệt kê các hành động bạo lực mà người Rohingya, những người hiện đang sống trong các trại tị nạn, phải hứng chịu. Tài liệu này sẽ được gởi đến Tòa án Hình sự Quốc tế.

Mohib Bullah nói : ʺTrong quá khứ, chúng tôi cũng đã từng phải chạy nạn, nhưng chưa bao giờ, chúng tôi đòi hỏi một kiểu công lý như vậy. Hậu quả là chính phủ lại tái diễn, và lần này, đó là một hành động diệt chủng. Chính vì thế mà giờ đây, chúng tôi mong muốn cộng đồng quốc tế giúp đỡ tìm kiếm công lý, bởi vì việc làm này sẽ có tác động đối với chính phủʺ.

Theo ông Mohib Bullah, từ một năm qua, chẳng có gì cho thấy là chính quyền Miến Điện muốn tìm kiếm một giải pháp. Do vậy, ông trông đợi vào áp lực của quốc tế. Một người tị nạn khác, nguyên là hiệu trưởng trường học, cũng có lập trường tương tự. Ông cho rằng cộng đồng quốc tế có nghĩa vụ đối với cộng đồng Rohingya.

Ông nói : ʺLiên Hiệp Quốc, Liên Hiệp Châu Âu… Họ sẽ phải chịu trách nhiệm nếu như bạo lực lại diễn ra, họ có trách nhiệm phải can thiệp, tìm ra một giải pháp. Hiện tại, họ chỉ trích, họ lên án nhưng điều đó chưa đủ…ʺ.

Ở đây, ai cũng mong đợi Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhanh chóng hành động".

Minh Anh

Bộ trưởng môi trường Hulot từ chức : Vố đau bất ngờ cho Tổng thống Pháp Macron

Hiếm khi mà báo chí lại thống nhất ý kiến với nhau về chủ đề khai thác, nhưng đó là điều đã xảy ra với các nhật báo Pháp ra ngày 29/08/2018 : Trên toàn bộ các trang nhất là tựa lớn về sự kiện ông Nicolas Hulot vừa tuyên bố từ chức bộ trưởng Bộ Môi trường hôm qua, bên trên những bức ảnh chụp ông Hulot dưới mọi góc cạnh.

Ông Nicolas Hulot khi đương nhiệm bộ trưởng Bộ Môi trường hồi tháng 12/2017 tại phủ thủ tướng Matignon. Reuters/Charles Platiau/File Photo

Báo Le Monde chạy tựa một cách khách quan, trích lời cựu bộ trưởng đã đưa ra để giải thích quyết định của mình : Nicolas Hulot từ chức : "Tôi không muốn tự dối lòng".

Tờ báo thiên hữu Le Figaro và nhật báo kinh tế Les Échos thì cùng nêu bật trong tựa chính tác động của vụ từ chức này trên chính phủ của tổng thống Emmanuel Macron. Trong lúc Le Figaro ghi nhận "Sự ra đi của ông Hulot phá hoại ngày trở lại làm việc của chính phủ Pháp" sau kỳ nghỉ hè, thì Les Échos nói thẳng : "Hulot làm suy yếu Macron bằng cách lấy lại tự do".

Tờ báo thiên tả Libération đã lên tiếng bênh vực vị cựu bộ trưởng trong câu hỏi đặt thành tựa : "Tại sao Hulot lại có lý ?", trong lúc nhật báo công giáo La Croix thì nhìn sự kiện dưới một lăng kính toàn diện hơn và tự hỏi : "Phải chăng (bảo vệ) sinh thái là một nhiệm vụ bất khả thi ?".

Thêm một vố đau bất ngờ cho Macron

Nhìn chung, tất cả các báo đều nhấn mạnh trên tính chất đột ngột trong việc ông Hulot tuyên bố từ chức, và tác động của sự kiện này đối với chính tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Theo Les Échos, vị bộ trưởng bộ Chuyển Đổi Sinh Thái đã biện minh cho quyết định từ chức bằng cách lên tiếng tố cáo những động thái "kháng lại" chủ trương thay đổi mô hình năng lượng của Pháp và lên án trọng lượng của những "nhóm áp lực vận động hành lang" đang ảnh hưởng lên chính quyền Pháp. Phản ứng trước thông tin về việc ông Hulot từ chức, tổng thống Pháp Emmanuel Macron tái khẳng định rằng tham vọng bảo vệ môi trường của ông vẫn còn nguyên vẹn.

Theo tờ báo kinh tế, khi bất ngờ loan báo quyết định từ chức nhân một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh sáng hôm qua, 28/08, ông Hulot đã khiến mọi người ngỡ ngàng, kể cả hai lãnh đạo hàng đầu của nước Pháp là tổng thống Macron và thủ tướng Édouard Philippe.

Đối với Les Échos, sự từ chức của nhân vật số ba trong chính phủ đã "mở ra một cuộc khủng hoảng chính trị", gây thêm rắc rối cho công việc của chính phủ Pháp. Hành động này của ông Hulot còn là một vố đau cho bản thân tổng thống Pháp Macron, người mà cách nay hơn một năm, đã tỏ ra rất hãnh diện vì thuyết phục được nhà đấu tranh sinh thái rất được lòng dân này tham gia chính phủ, điều mà hai người tiền nhiệm của ông Macron là cựu tổng thống Nicolas Sarkozy và François Hollande đều không làm được.

Báo Le Monde cũng cùng một nhận định khi cho rằng "sự kiện một nhân vật rất được người dân mến mộ rời bỏ chính quyền đặt ra một vấn đề chính trị quan trọng cho tổng thống Macron, người mà từ hơn một năm nay đã cố sức tránh không để xẩy ra tình trạng đó".

"Cái tát" vào thời điểm tồi tệ nhất đối với tổng thống Pháp

Nhận xét cay đắng nhất về tác hại của việc ông Hulot từ chức đối với tổng thống Macron được thấy trong bài xã luận của Le Figaro.

Theo nhật báo thiên hữu, khi lôi kéo được ông Hulot tham chính, tổng thống Macron quả là đã có được một thành công chính trị ngoạn mục. Sự ra đi của vị bộ trưởng mang tính biểu tượng nhất trong nội các của ông, đã trở thành một cái tát tương ứng với thành công đã qua.

Theo tác giả bài xã luận, cả hai ông Macron và Hulot đều thấy rõ ngay từ đầu các rủi ro to lớn mà cả hai có nguy cơ phải đối phó. Nhà đấu tranh vì sinh thái nhận thức rõ rằng khi lên làm bộ trưởng, ông sẽ phải chấp nhận thỏa hiệp và ngậm bồ hòn làm ngọt. Và người đứng đầu nhà nước Pháp cũng biết rằng ông sẽ liên tục bị lệ thuộc vào tâm trạng day dứt, dằn vặt của người chẳng khác gì nhân vật Hamlet trong kịch của Shakespeare (nổi tiếng với câu nói "to be or not to be").

Thế nhưng sau khi ông Hulot dứt áo ra đi, người bị tổn hại nhiều nhất, theo Le Figaro, lại chính là tổng thống Macron. Nếu ông Hulot chỉ cay đắng vì bị vỡ mộng, ông Macron đã bị mất uy tín đáng kể, nhất là khi sự có mặt của ông Hulot trong dàn bộ trưởng từng cho phép tổng thống Pháp nhấn mạnh đến tài đổi mới đời sống chính trị của ông.

Việc ông Hulot bỏ cuộc giữa chừng do đó là một thất bại cá nhân của ông Macron, nhất là khi chính ông là người đã làm cho giọt nước tràn ly khi công khai tỏ thái độ chiều chuộng quá mức giới thợ săn được mời đông đảo đến phủ tổng thống dự một cuộc họp, trong đó có những đối thủ có thể nói là "truyền kiếp" của ông Hulot trong cuộc đấu tranh bảo vệ động vật. Tổng thống Pháp, theo Le Figaro, đã đánh giá sai sự nhậy cảm của vị bộ trưởng của mình.

Điểm đáng nói là ông Hulot là một nhân vật rất được người Pháp yêu mến và tôn trọng, việc ông làm bộ trưởng đã giúp chính phủ của ông Macron tăng gia uy tín trong bối cảnh hoài nghi gần như toàn diện đối với giới "chính khách". Nay ông lại ra đi với lý do là không thể làm được việc với chính quyền hiện tại, quyết định này rõ ràng làm chính phủ Macron mất uy tín.

Một điểm hệ trọng khác là cho đến nay, ông Macron đã thành công trong việc cho thấy mình là con người của khẩu hiệu "Make the Planet Great Again" ("Hãy làm cho hành tinh vĩ đại trở lại"), một chính khách đi đầu trong cuộc chiến bảo vệ sinh thái trên hành tinh, bất chấp sự rút lui của Donald Trump và sự chậm chạp của Trung Quốc. Do vậy, Le Figaro tự hỏi : "Có gì tồi tệ hơn là việc người tin tưởng vào quyết tâm đó lại rũ áo ra đi ?"

Le Figaro kết luận : Sau một mùa hè bị khủng hoảng bất ngờ do vụ Benalla, và trước một mùa thu sẽ bị các quyết định về ngân sách khuấy động, việc ông Hulot từ chức đã tạo thêm cho tổng thống Pháp một cuộc khủng hoảng mới cần giải quyết.

Ý-Hung : Tiến tới một liên minh chống Liên Hiệp Châu Âu

Về tình hình Châu Âu, các báo Pháp cũng rất chú ý đến sự kiện hai lãnh đạo Hungary và Ý bắt tay nhau để thành lập một trục liên kết chống Liên Hiệp Châu Âu và chống nhập cư.

Báo Les Échos đã chú ý đến chuyến thăm Ý vào hôm qua 28/08 của thủ tướng Hungary Viktor Orban. Ông đã đến thành phố Milano gặp gỡ bộ trưởng Nội Vụ Ý Matteo Salvini. Đối với tờ báo Pháp, không mơ hồ gì cả, hai nhân vật cực hữu này đang thúc đẩy việc hình thành một mặt trận dân tộc chủ nghĩa sô vanh ở Châu Âu, nhằm thay đổi luật chơi của Liên Hiệp Châu Âu.

Theo Les Échos, hai nhân vật lãnh đạo thường xuyên gây tranh cãi này đều có một kẻ thù chung – Bruxelles - và chia sẻ cùng một ưu tiên : Đóng kín các biên giới phía ngoài của Liên Hiệp Châu Âu.

Tuy nhiên dù cùng chung một mục tiêu là chống nhập cư, quyền lợi của mỗi bên lại khác nhau. Roma không bỏ lỡ cơ hội nào để yêu cầu thực thi kế hoạch phân bổ số người nhập cư muốn đặt chân lên lãnh thổ Ý, trong lúc chủ trương của Budapest thì dứt khoát bác bỏ kế hoạch của Liên Hiệp Châu Âu.

Nhật báo Le Figaro cũng chạy tựa "Salvini et Orban tạo dựng trục bài Châu Âu", ghi nhận là sau một tiếng đồng hồ gặp nhau ở Milano, thủ tướng Hungary Orban và bộ trưởng Ý Salvini đã cho thấy quyết tâm chung là thay đổi luật chơi bên trong Liên Hiệp Châu Âu.

Người đứng đầu khối nước Đông Âu gọi là nhóm Hiệp ước Visegrad (Hungary, Ba Lan, Cộng hòa Czech và Slovakia), đã tái khẳng định quan điểm chống lại việc cho người nhập cư bất hợp pháp định cư tại Hungary. Trong khi đó, đối với bộ trưởng Ý Salvini, thì chỉ có một giải pháp là đưa những người này hồi hương.

Lãnh đạo Liên Đoàn Phương Bắc cực hữu ở Ý còn kêu gọi những người chủ trương chủ quyền quốc gia tối thượng ở mọi nước ở Châu Âu thành lập một liên minh mạnh mẽ để "xây dựng một Châu Âu khác", một Châu Âu mà chủ quyền quốc gia sẽ cao hơn là tinh thần liên đới cộng đồng.

Bạo động kỳ thị chủng tộc lại bùng lên ở Đông Đức

Các vụ bạo động và săn đuổi để đánh đập người nước ngoài ở thành phố Chemnitz, miền đông nước Đức đã được hầu hết các tờ báo Pháp quan tâm.

La Croix ghi nhận "Các vụ bạo động kỳ thị chủng tộc làm rung chuyển nước Đức", trong lúc Le Figaro thì tỏ ý lo ngại trước "Lòng thù ghét dân nhập cư gia tăng tại Chemnitz". Riêng Le Monde đã nói đến những vụ "Săn đuổi người nhập cư ở Chemnitz".

Đối với Le Monde, chính các phong trào cực hữu, đảng AfD và phong trào Pegida đã kích động hai ngày bạo động liên tiếp tại thành phố miền đông nước Đức này, ở bang Saxe, nơi mà các phong trào cực hữu rất mạnh.

Theo Le Monde, đảng cực hữu AfD đã gây nên một cuộc động đất chính trị khi trở thành lực lượng chính trị khu vực hàng đầu tại bang này, trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2017. Tại nơi đây, từ năm 2015 đến nay, các trung tâm đón người tị nạn luôn bị tấn công.

Tuy nhiên, điều đáng ngại là những cuộc biểu tình hôm Chủ Nhật và thứ Hai vừa qua ở Chemnitz, do AfD và Pegida dẫn đầu, với những vụ xô xát với cảnh sát và những người chống biểu tình phe cực tả, và nhất là những vụ "săn đuổi" và đánh đâp người nhập cư, đã có tiếng vang lớn ở Đức, làm dấy lên lo ngại trước hành vi bạo động của các phần tử cực đoan nhất trong các nhóm cực hữu trên vấn đề nhập cư.

Báo La Croix thì ghi nhận một trùng hợp khá mỉa mai : thành phố Chemnitz, nơi vừa xẩy ra những vụ bạo động kỳ thị chủng tộc làm rung chuyển nước Đức lại chính là thành phố có tên Thành Phố Karl Marx như được gọi thời Đông Đức cũ.

Đối với tờ báo công giáo Pháp, từ hôm Chủ nhật vừa qua, thành phố đã biến thành "sân chơi của phe cực hữu", đặc biệt với cuộc biểu tình thứ Hai đã tập hợp được đến 6.000 người, đến từ mọi nơi trên nước Đức, cả từ những nước láng giềng.

Le Figaro cũng nêu bật tình trạng lòng ghét người nhập cư dâng cao ở Chemnitz. Đối với tờ báo Pháp, cảnh bạo động trên đường phố, những lời lẽ nêu lên nỗi lo sợ và tức giận, những hành động chào kiểu quốc xã giữa thanh thiên bạch nhật… đã tạo nên tâm lý nghi ngờ về khả năng nước Đức buộc được người dân tôn trọng nhà nước pháp quyền.

Đối với Le Figaro, sự kiện ở Chemnitz, nghiêm trọng ở chỗ cảnh tượng những thành phần cực hữu hung hăng săn đuổi người nước ngoài trên đường phố đã gợi lại cảnh truy bắt người Do Thái ở Đức những năm 1930.

Trọng Nghĩa

Mỹ củng cố trục Nga - Trung

Trên mục Ý kiến, báo Le Figaro giới thiệu bài "Washington củng cố trục Nga - Trung" của tác giả Renaud Girard. Vào thập kỷ 70 của thế kỷ trước, Henry Kissinger đã sáng tạo ra khái niệm "tam giác chiến lược". Hoa Kỳ cần xích lại gần hơn với cả Liên Xô và Trung Quốc, thay vì để hai nước này xích lại gần nhau.

Ảnh minh họa : Ba tổng thống Mỹ, Nga, Trung Quốc : Donald Trump, Vladimir Putin và Tập Cận Bình -Ảnh minh họa 

Tháng 02/1972, tổng thống Mỹ Richard Nixon tới Bắc Kinh thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Tháng 05/1972, ông sang Liên Xô để ký hiệp ước đầu tiên về hạn chế phổ biến vũ khí nguyên tử. Tuy nhiên, theo tác giả Renaud Girard, nước Mỹ thời tổng thống Donald Trump đang đi theo con đường ngược lại.

Không có tuần nào người ta không tự hỏi bằng cách nào mà Washington liên tục khiến quan hệ của Mỹ với Nga và Trung Quốc xấu đi như vậy. Ngày 27/08/2018, các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ nhắm vào Nga có hiệu lực. Các biện pháp này nhằm trừng phạt vụ Nga đầu độc cựu điệp viên Skrypal ở Salisbury, Anh Quốc hồi tháng 03/2018. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Nga đánh giá lệnh trừng phạt của Mỹ là bất hợp pháp và chỉ trích Washington đang chọn con đường đối đầu với Moskva.

Trong khi đó, Mỹ vẫn tiếp tục cuộc chiến thương mại nhắm vào Trung Quốc. Ngày 23/08, Washington áp thuế nhập khẩu 25% lên thêm 50 tỉ đô la hàng hóa nhập từ Trung Quốc. Biện pháp này cũng bị Bắc Kinh tố cáo là bất hợp pháp và Trung Quốc dùng biện pháp tương tự để trả đũa Mỹ. Chưa ai biết khi nào vòng xoáy trừng phạt - trả đũa này chấm dứt. Washington mới đây cũng tố cáo Bắc Kinh không áp dụng triệt để lệnh trừng phạt quốc tế nhắm vào Bắc Triều Tiên.

Tác giả Renaud Girardcho rằng đúng là Mỹ không sai khi tố cáo Nga bằng mọi giá muốn tạo vùng ảnh hưởng trên toàn bộ lãnh thổ Liên Xô trước đây. Mỹ cũng không lầm khi chỉ trích Trung Quốc không tôn trọng các thỏa thuận của tổ chức thương Mại Thế giới. Nhưng Mỹ lại thiếu khéo léo khi phản ứng nên có thể gây hiệu ứng ngược. Với chính sách ngoại giao trừng phạt, Washington đang củng cố trục Nga - Trung vốn không hề có lợi cho Mỹ.

Nga và Trung Quốc dường như đang thiết lập lại quan hệ đồng minh như hồi những năm 1950-1959. Moskva và Bắc Kinh sẽ không chấp nhận để Washington thực hiện tham vọng bá chủ toàn cầu.

Cách nay 30 năm, các nhà chiến lược Mỹ cho rằng cần thể hiện là Washington cởi mở với Bắc Kinh. Nhưng lo ngại trước tham vọng bành trướng trên biển của Bắc Kinh và cũng để đối phó với sự lớn mạnh của quân đội Trung Quốc, Mỹ lại thực hiện chiến lược ngăn chặn. Nhưng chắc chắn Washington sẽ không có được sự trợ giúp của Moskva.

Trong cuộc chiến kinh tế chống Trung Quốc, theo tác giả Renaud Girard, tổng thống Trump hai lần thiếu khôn khéo : ông đã từ bỏ Hiệp địnhcTự do Mậu dịch xuyên Thái Bình Dương (TPP) và không biết cách liên minh với Châu Âu. Cuộc đối đầu Trung - Mỹ sẽ là vụ cạnh tranh chiến lược của thế kỷ XXI. Nhưng dường như chính quyền Mỹ thời Donald Trump vẫn chưa hiểu họ không sẽ không được lợi gì nếu đẩy Nga vào vòng tay Trung Quốc.

Tập Cận Bình và "kỷ luật sắt" với 90 triệu đảng viên

Trên trang Quốc tế, trong bài viết có tiêu đề "Tập Cận Bình áp đặt kỷ luật sắt trong đảng", báo Le Figaro cho biết theo một điều lệ mới, các đảng viên phải tuyệt đối tuân hành mệnh lệnh của Đảng cộng sản Trung Quốc. Chủ tịch Tập Cận Bình, thời gian qua vốn đã tăng cường kỷ luật trong nội bộ đảng nay lại càng siết chặt các biện pháp kỷ luật, nhằm kiểm soát hoàn toàn tư tưởng của gần 90 triệu đảng viên.

Điều lệ được Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương công bố ngày 26/08/2018, ghi rõ hàng loạt quy định đang được áp dụng và các quy định mới. Các đảng viên bị cấm phê phán các quyết định của đảng, gây ảnh hưởng tới tình đoàn kết trong đảng hoặc làm lan truyền các tin đồn. Le Figaro gọi điều lệ mới của đảng là một gánh nặng tinh thần đối với các đảng viên Trung Quốc. Từ nay, các đảng viên sẽ bị trừng phạt nếu "xuyên tạc" lịch sử đất nước. Theo điều lệ trước đây, họ chỉ bị cấm "bóp méo" lịch sử đảng và quân đội.

Trong bối cảnh Bắc Kinh đang siết chặt gọng kìm liên quan tới tôn giáo, thì đảng yêu cầu các đảng viên tuân theo thuyết vô thần, chủ trương tăng cường giáo dục tư tưởng cho những đảng viên có niềm tin tôn giáo. Theo điều lệ mới, nếu đảng viên vẫn không thay đổi sau khi được đảng giúp đỡ và giáo dục, họ sẽ bị khai trừ. Các đảng viên vi phạm pháp luật nghiêm trọng có thể sẽ bị truy tố, nhưng đa phần sẽ bị khai trừ ra khỏi đảng, có nghĩa là sẽ mất việc làm. Đây là hình phạt nghiệm khắc nhất trong đảng.

Trong bối cảnh thời gian qua có nhiều người bất đồng với chủ trương toàn trị của Tập Cận Bình hay sự ngạo nghễ của Trung Quốc trên trường quốc tế, trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ cũng gây ra những căng thẳng trong nội bộ đảng, mục tiêu của Tập Cận Bình là ngăn cản mọi tranh cãi trong đảng.

"Hoàng đế đỏ" cũng không giảm nhẹ chiến dịch bài trừ tham nhũng mà ông phát động cách nay 6 năm. Theo điều lệ mới, các đảng viên phải "chống mọi hành vi lạm dùng quyền lực hoặc trục lợi cá nhân". Theo Le Figaro, bị ám ảnh về sự đổ vỡ của Liên Xô, không muốn chế độ Trung Quốc chịu chung số phận, từ khi lên cầm quyền, Tập Cận Bình hướng tới những biện pháp "kỷ luật nghiêm khắc". Mục đích là vừa tập hợp những quan chức trung thành, vừa có lý do khôi phục tính chính danh vốn đang bị nạn tham nhũng làm hỏng. Cuộc chiến chống tham nhũng cũng cho phép ông Tập loại trừ những người đối đầu, gièm pha ông.

Tập Cận Bình khiến Đảng cộng sản hiện diện trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội từ khi ông lên nắm quyền vào cuối năm 2012. Đồng thời, vị lãnh đạo quyền lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông cũng không ngừng củng cố quyền lực cá nhân, và hồi tháng 03/2018 đã đạt được quyền tại vị trọn đời.

Một bằng chứng cho thấy Tập Cận Bình hiện diện khắp nơi là điều lệ mới về kỷ luật kêu gọi học theo tư tưởng Tập Cận Bình, tư tưởng này từ nay sẽ được ghi vào Hiến pháp Trung Quốc.

Sông Nil, cội nguồn xung đột

Bài viết "Sông Nil, cội nguồn xung đột" trên trang Ý kiến và Tranh luận của báo kinh tế Les Echos nhận định các dự án tưới tiêu quy mô lớn được triển khai nhiều ở thượng nguồn sông Nil đặt ra một thách thức cho Ai Cập. Đó cũng là một dấu hiệu cho thấy Ai Cập đã mất tầm ảnh hưởng trên sông Nil.

Trong suy nghĩ của nhiều người, nói tới sông Nil là nói tới Ai Cập. Đúng là đất nước Kim tự tháp chiếm phần lớn hạ lưu sông Nil, 95% lượng nước Ai Cập sử dụng tới từ con sông này, nhưng hiện nay sự chi phối của Ai Cập đã suy giảm nghiêm trọng.

Do sức ép dân số và như cầu năng lượng khiến các nước láng giềng của Ai Cập tại lưu vực sông Nil đã đẩy mạnh các dự án xây đập thủy điện, dẫn tới nguy cơ giảm lưu lượng nước sông Nil ở hạ nguồn và khiến quan hệ các nước thêm căng thẳng.

Số ca bệnh sởi tăng tới mức kỷ lục ở Châu Âu

Trong lĩnh vực sức khỏe, báo Le Monde cho biết "Số ca bệnh sởi đã tăng đến mức kỷ lục" ở Châu Âu. Năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát động chiến dịch tiêm phòng 2015-2020 với mục tiêu đến năm 2020 sẽ loại được bệnh sởi và đậu mùa. Tuy nhiên, theo số liệu của WHO công bố ngày 20/08/2018, ở Châu Âu, chỉ trong vòng 6 tháng đầu năm 2018, số người mắc bệnh sởi đã tăng gấp đôi so với cả năm 2017, khiến ít nhất 37 người chết.

Các nước bị ảnh hưởng nhiều nhất là ở khu vực Đông Âu (Nga, Georgia, Ukraine, Serbia) và Tây Âu (Hy Lạp, Ý và Pháp). Với hệ thống y tế yếu kém, Ukraine là nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất với 23.070 ca bệnh, tương đương 1/2 số người mắc sởi trên toàn Châu Âu trong sáu tháng đầu năm.

Mặt trái của cà phê Starbuck

Trong lĩnh vực xã hội, báo Le Monde quan tâm đến "Mặt trái của Starbuck", chuỗi cà phê nổi tiếng toàn cầu. Cà phê Starbuck xuất hiện khắp nơi trên thế giới, từ Seattle - Hoa Kỳ, Châu Âu… cho tới Trung Quốc, nơi mà cứ 15 giờ lại có thêm một cửa hàng Starbuck. Năm 2017, Starbuck đạt lợi nhuận 19 tỉ euro. Cũng giống Apple, Starbuck nhắm tới đối tượng khách hàng trung lưu. Chiến lược tiếp thị (marketing) tài ba của Starbuck khiến hàng triệu khách hàng có cảm giác sành điệu hơn với cốc cà phê Starbuck trên tay.

Thế nhưng, một cuộc điều tra mới đây cho thấy dù bề ngoài, khách hàng được coi là vua, nhưng trên thực tế họ chỉ là nạn nhân của chiến lược tiếp thị khôn ngoan của tập đoàn đa quốc gia này. Starbuck tạo ra khái niệm "địa điểm thứ ba" - sau nhà ở và nơi làm việc. Khách hàng đến quán Starbuck không phải để uống cà phê mà chủ yếu để thư giãn, giải lao, dành thời gian cho bản thân.

Tuy nhiên, điều kiện làm việc của nhân viên thì rất tồi tệ. Mặc dù được Starbuck gọi là "đối tác", nhưng nhân viên chủ yếu làm công việc lau chùi dọn dẹp. Họ làm việc như một cái máy được lập trình. Họ không có giờ làm việc cố định, mệt mỏi về thể chất và luôn bị áp lực về tinh thần.

Ngoài ra các sản phẩm của Starbuck rất nhiều đường, nhiều chất béo. Lượng đường trong vài loại thức uống có khi nhiều gấp 4 lần so với lượng đường/ngày/người theo khuyến cáo của WHO. Mỗi năm có 4,5 tỉ cốc của Starbuck đã qua sử dụng mà không được tái chế. Starbuck cũng bị tố cáo về chính sách gian lận thuế.

Trang nhất các báo Pháp

Đề tài được nhiều tờ báo đưa lên trang nhất hôm nay là cải cách của chính phủ Pháp. Báo công giáo La Croix chạy tít : "Các chủ doanh nghiệp muốn tiếp tục công cuộc cải cách". Tân chủ tịch MEDEF - Hiệp hội giới chủ Pháp - kêu gọi chính phủ đi sâu vào các biện pháp giảm thâm hụt ngân sách. Còn báo kinh tế Les Echos nhấn mạnh : "Thuế khóa, chi phí an sinh xã hội : những điều đang chờ đón các doanh nghiệp".

Liên quan đến Châu Âu, báo Libération chạy tựa trang nhất "Ý, Đức, Hungary, Thụy Điển… : Nọc độc bài ngoại". Nhiều quốc gia Châu Âu có chính phủ dân túy phản đối tiếp đón di dân quốc tế dẫn đến nhiều phát biểu, thậm chí là hành động bài ngoại.

Còn báo Le Monde cho biết từ hôm nay (28/08/2018) tổng thống Pháp bắt đầu chuyến công du Copenhague và Helsinki. Là người ủng hộ việc xây dựng một Châu Âu mới, nhưng nguyên thủ Pháp khó có thể thuyết phục được các đối tác Châu Âu về dự án này. Tổng thống Macron muốn tạo một nhóm ủng hộ Châu Âu để đối phó với tổng thống Hungary Viktor Orban, người đang tập hợp phe "hoài nghi Châu Âu". Thủ tướng Đan Mạch, người có chính sách chống di dân và người tị nạn, đánh giá giờ chưa tới lúc tiến hành cuộc cải tổ mạnh mẽ Liên Hiệp Châu Âu.

Thùy Dương

John McCain, người lính cương trực lạc vào chính trường

Về thời sự quốc tế, sự kiện được nhiều tờ báo dành các bài viết với nhiều trân trọng, xúc động là thượng nghị sỹ đảng Cộng Hòa Mỹ, John McCain vừa qua đời hôm 25/08 vì bệnh ung thư não, 4 ngày trước khi ông bước vào tuổi 82.

Thượng nghị sĩ John McCain tại Phoenix, bang Arizona (Hoa Kỳ), ngày 7/04/2015. Reuters/Nancy Wiechec

Nhắc đến John McCain, các báo đều đồng thanh gọi ông là "người hùng của chiến tranh Việt Nam", nơi ông đã trải qua hơn 5 năm là tù binh.

Nhật báo Le Figaro chạy tựa bài phóng sự : "McCain, người khẳng khái của Thượng Viện". Theo le Figaro thì "John Sidney McCain là một người lính bị lạc vào chính trị». Thế nhưng chính trị lại là địa hạt mà ông đã thành công và được trân trọng còn hơn cả quãng đời binh nghiệp khá ngắn ngủi.

Le Figaro nhận xét : "Không có tính kỷ luật và các đức tính của quân nhân - trọng danh dự, tình yêu tổ quốc, trung thành, phẩm giá - thượng nghị sĩ John McCain chắc chắn sẽ không trở thành một trong những trụ cột của Quốc hội Mỹ từ năm 1983, liên tục tái đắc cử để đại diện cho bang Arizona".

Le Figaro ghi nhận : Trong 6 nhiệm kỳ Quốc hội, 2 ở Hạ Viện và 4 ở Thượng Viện, John McCain đã có được bộ "sưu tập kẻ thù» không ai bằng. Được mệnh danh "thượng nghị sĩ hay nổi khùng", ông từng nổi tiếng vì đã lăng mạ nhiều đồng nghiệp và có lần dùng đến cả sức mạnh cơ bắp trong các cuộc tranh luận về những vấn đề như người nhập cư, quyền phá thai hay quyền tự do mang súng...

Con người khẳng khái này không ngần ngại đoạn tuyệt với gia đình chính trị của mình, chỉ vì những nguyên tắc mà ông theo đuổi bị vi phạm. Như về hồ sơ Iraq, ông McCain là người đầu tiên trong đảng Cộng Hòa phê phán chiến lược của chính quyền Mỹ, khi đó thuộc đảng Cộng hòa, và ông đấu tranh kịch liệt chống tệ tra tấn tù binh của CIA.

Về nhập cư, ông là người ủng hộ việc hợp thức hóa cho những người nhập cư lậu nhưng đã có công ăn việc làm và tôn trọng pháp luật Mỹ. Và từ 2 năm nay, ông trở thành một người chống kịch liệt tổng thống Donald Trump trên mọi phương diện.

Trong phần kết bài phóng sự, Le Figaro trích dẫn một đoạn trong cuốn sách cuối cùng của thượng nghị sĩ John McCain The Restless Wave (Con sóng không nghỉ) vừa xuất bản hồi tháng 5 năm nay. Ông McCain đã vĩnh biệt cuộc sống như thế này : "Tôi rất ghét vì phải rời khỏi cuộc đời. Nhưng tôi không có lý do gì để phàn nàn. Cuộc đời tôi đã là một cuộc phiêu lưu thiêng liêng. Tôi đã qua nhiều đam mê, thấy bao điều kỳ diệu, đã lao vào chiến tranh và rồi lại góp phần cho hòa bình. Tôi đã có được một chỗ nhỏ bé trong câu chuyện của nước Mỹ và lịch sử của thời đại mình".

Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Donald Trump trở mặt, tổng thống Hàn Quốc lo âu

Chuyển qua thời sự Châu Á. Với bài : Hạt nhân Triều Tiên : Washington mất kiên nhẫn, Le Figaro trở lại sự việc cuối tuần qua, tổng thống Donald Trump đột ngột hủy chuyến đi của ngoại trưởng Mike Pompeo đến Bình Nhưỡng dự kiến trong tuần này, để tiếp tục thảo luận về hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên.

Tờ báo ghi nhận đây là lần đầu tiên tổng thống Mỹ tỏ vẻ không hài lòng về hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên kể từ cuộc gặp thượng đỉnh với Kim Jong-un giữa tháng 6 vừa rồi.

Trục trặc ngoại giao này lại gây lo ngại đặc biệt cho tổng thống Hà Quốc Moon Jae-in, người đã đưa ra nhiều sáng kiến trong thời gian gần đây để cải thiện quan hệ với người anh em thù nghịch miền Bắc và để giải tỏa cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.

Theo Le Figaro, rõ ràng là do lo ngại, nên thứ Bảy vừa rồi, chính phủ Hàn Quốc đã kêu gọi ông Mike Pompeo duy trì "đối thoại" với Bình Nhưỡng. Nếu Donald Trump không thay đổi ý kiến thêm lần nữa, ông Moon Jae-in sẽ rơi vào sự lựa chọn lưỡng nan trước Kim Jong-un. Hoặc ông có thể ra điều kiện tăng cường hợp tác liên Triều với vấn đế giải trừ hạt nhân, điều này có thể phá hỏng các dự định của ông. Hoặc ông tiếp tục tiếp tục mở cửa không đổi chác ràng buộc gì với Bình Nhưỡng, điều này lại đi ngược lại với chiến lược của Mỹ.

Về phần ông Donald Trump, tổng thống Mỹ đã đi quá nhanh khi hồi tháng 6 tuyên bố đã hết mối đe dọa hạt nhân Bắc Triều Tiên. Giờ đây ông quay sang đổ lỗi cho Trung Quốc. Nhưng theo Le Figaro, thật khó cho ông Trump khi vừa tuyên chiến thương mại với Bắc Kinh, nhưng lại đòi hỏi họ hỗ trợ trên hồ sơ Bắc Triều Tiên.

Quân Nga tham chiến giúp chế độ Assad

Chuyển qua nhật báo Le Monde. Trang quốc tế của tờ báo đề cập đến hồ sơ Syria với thông báo đáng chú ý : "Moskva đã đưa 63 nghìn lính để bảo vệ chế độ Bachar Al–Assad".

Le Monde cho hay, gần 3 năm sau khi khởi sự can thiệp quân sự tại Syria, Kremlin đang đẩy mạnh chiến dịch tuyên truyền cho hòa giải hòa hợp, chuyển tiếp chính trị ở Syria. Trong khi đó, với sự hậu thuẫn của quân đội Nga, chế độ Bachar Al-Assad đang chuẩn bị cuộc tấn công lớn vào vùng Idlib (Tây bắc Syria), nơi nhiều thường dân và quân nổi dậy bị truy đuổi khắp nước đang dồn về.

Bộ Quốc phòng Nga vừa có động thái chứng tỏ minh bạch. Trong một vidéo lần đầu công bố hôm 22/8 vừa rồi trên YouTube, Nga xác nhận từ đầu cuộc can thiệp quân sự hồi tháng 9/2015 đã có hơn 63.000 quân Nga chiến đấu ở chiến trường Syria. Trong đó có 434 tướng và 25.738 sĩ quan. Một con số khác được video nói trên tiết lộ : Không quân Nga đã tiến hành 39.000 cuộc xuất kích và tiêu diệt hơn "86.000 quân nổi dậy" và phá hủy 121.466 "mục tiêu quân khủng bố".

Thực tế, từ 3 năm qua, không quân Nga đã huy động một lực lượng lớn tham chiến ở Syria, gồm các máy bay ném bom Su-24, SU-34, trực thăng, máy bay ném bom chiến lược TU-22 và TU-160 cùng nhiều loại chiến đấu cơ đa chức năng như Su-35, Su-57 thế hệ mới nhất. Hồi tháng Hai năm nay, tướng Vladimir Chamanov, lãnh đạo Ủy ban quốc phòng của Quốc hội Nga, hoan hỉ thông báo quân đội đã cho thử nghiệm "hơn 200 loại vũ khí mới" trên chiến trường Syria, tuy cụ thể không cho biết rõ loại vũ khí nào đã được đem ra thử nghiệm.

Le Monde nhắc lại, hồi tháng 12/2017, tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố có 48.000 quân Nga tham chiến ở Syria. Tám tháng sau, quân số này đã được tăng lên, trong khoảng thời gian đó ông Putin đã có đôi lần thông báo rút quân khỏi chiến trường Syria. Con số bộ quốc phòng Nga vừa tiết lộ chưa phải là đầy đủ, chưa kể đến những cố vấn quân sự, đội quân đánh thuê chuyên nghiệp của tư nhân.

Về thiệt hại nhân mạng, vẫn theo nhật báo Pháp, chính thức thì đã có 92 quân nhân Nga thiệt mạng tại Syria kể từ đầu cuộc can thiệp. Trên thực tế con số đó có thể còn cao hơn nhiều, nhưng không bao giờ được Moskva xác nhận.

Còn những con số khác cũng khá ấn tượng, được công bố trong video nói trên, trong tổng số 86.000 quân nổi dậy bị quân đội Nga khẳng định đã tiêu diệt, có khoảng 4500 chiến binh đến từ Nga hay một số nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Tuy nhiên, báo chí Nga tránh đề cập đến chủ đề này mà chỉ tập trung vào thắng lợi quân sự, cũng như giờ đây họ đang tập trung tuyên truyền cho chiến dịch nhân đạo và hòa giải cho Syria.

Du khách Trung Quốc, công cụ ngoại giao mới của Bắc Kinh

Báo Le Monde đưa tin, theo số liệu của Viện Thống kê Quốc gia Insee vừa công bố, năm 2018 này, số du khách nước ngoài đến Pháp chắc chắn sẽ vượt con số 90 triệu người, phá kỷ lục của năm trước.

Lĩnh vực chiếm 7% tỷ trọng thu nhập quốc dân của nước Pháp này đang có chiều hướng làm ăn phát đạt nhất từ trước tới nay, sau một thời gian dài bị ảnh hưởng bởi khủng bố, mất an ninh. Trong đó số du khách Trung Quốc chiếm khoảng 2,3 triệu người. Tiềm năng của du khách Trung Quốc đang rất lớn. Cũng như nhiều nước khác, Pháp đang cố gắng tìm kiếm cách thu hút số khách tiềm năng này.

Le Monde dẫn số liệu của Viện Nghiên cứu Du lịch Trung Quốc vừa công bố hôm 22/08 cho biết : Trong vòng 6 tháng đầu năm, đã có 71 triệu người Trung Quốc đi du lịch nước ngoài, tức là tăng 15% so với năm 2017.

Hiện tại các điểm đến ưa thích của du khách Trung Quốc vẫn là Châu Á. Trước tiên là đặc khu hành chính Hồng Kông, Macau hay các nước trong vùng như Thái Lan, Nhật Bản, Việt Nam, Singapore, Malaysia.

Có điểm đáng chú ý là Bắc Kinh đã nhìn thấy du khách của họ như là một thứ vũ khí ngoại giao lợi hại. Le Monde nhắc lại là từ tháng Ba đến tháng 11/2017, Trung Quốc đã cấm đưa du khách đến Hàn Quốc để đáp trả quyết định của Seoul cho triển khai hệ thống lá chắn chống tên lửa của Mỹ. Vụ này đã gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho ngành du lịch Hàn Quốc.

Le Monde kết luận : Du lịch rõ ràng đã trở thành tấm gương phản ánh các ưu tiên và tham vọng địa chính trị của đảng Cộng sản Trung Quốc.

Trang nhất báo Pháp

Lướt qua trang nhất các báo Pháp hôm nay thấy chủ chủ yếu là chuyện nội tình nước Pháp. Le Monde trang nhất "Du lịch : Vì sao Pháp phá kỷ lục". Le Figaro thì "Lo ngại bùng phát về bạo lực" trong xã hội Pháp.

Libération mổ xẻ phân tích một điều tra xã hội do Viavoice thực hiện cho thấy 66% dân Pháp cho rằng chính phủ đã không hành động đủ để chống tình trạng bất bình đẳng trong xã hội. Trong khi đó nhật báo Công giáo La Croix thì quan tâm đến vấn đề di dân tị nạn với hàng tựa trang nhất : "Người Rohingyas, không thể quay về", nhân 1 năm sau cuộc chạy nạn ồ ạt của gần một triệu người sắc tộc thiểu số theo Hồi giáo để tránh các vụ đàn áp của quân đội Miến Điện…

Dù vẫn phải sống trong các trại tạm bợ bên biên giới Bangladesh, nhưng cơ hội họ trở về Miến Điện ngày càng mất dần do thái độ của chính quyền Miến Điện, cũng như không còn mấy ai muốn trở về.

Anh Vũ

Nguồn : RFI, 26/08/2018

Chính phủ Tây Ban Nha hôm 24/08/2018 khởi đầu tiến trình đưa di hài nhà độc tài Franco ra khỏi lăng mộ, một vấn đề gây tranh cãi từ 40 năm qua. Lăng này sẽ được chuyển thành khu tưởng niệm các nạn nhân trong cuộc nội chiến.

Khu lăng Valle de los Caidos trung vùng San Lorenzo nơi đặt mộ nhà độc tài Franco cùng hơn 37.000 thi thể binh sĩ cộng hòa và quốc gia trong cuộc nội chiến. Ảnh Javier Sorano / AFP

Nghị định ban hành còn phải được Quốc Hội thông qua. Đảng Xã Hội chỉ chiếm một phần tư tại đây, nhưng có thể trông cậy vào sự ủng hộ của đảng cực tả Podemos, phe chủ trương Catalunya độc lập và phe dân tộc chủ nghĩa Basque.

Phó thủ tướng Carmen Calvo tuyên bố : 

"Chúng ta mừng 40 năm nước Tây Ban Nha dân chủ (…), và điều này không phù hợp với một lăng mộ quốc gia, nơi vẫn tiếp tục vinh danh Franco. Chỉ có di hài những người đã chết trong cuộc nội chiến mới được an nghỉ tại thung lũng mà họ đã ngã xuống".

Theo bà Calvo, việc di dời có thể diễn ra vào cuối năm nay, tuy gia đình nhà cựu độc tài kịch liệt phản đối. Franco có thể được đưa về hầm mộ gia đình ở nghĩa trang Pardo, bắc Madrid, nhưng nếu con cháu ông không đồng ý thì chính quyền sẽ chỉ định nơi chôn.

Lăng "Valle de los Caidos" (Thung lũng của những người ngã xuống) nằm trên vùng núi cách Madrid 50 km, là nơi nhà độc tài phát-xít yên nghỉ. Lăng gồm một giáo đường có chiều dài 262 mét được đào sâu vào đá núi, trên nóc có một cây thập giá cao 152 mét, nặng gần 200.000 tấn. Bên cạnh Franco, còn có 27.000 chiến binh của ông và 10.000 quân nhân phe cộng hòa.

Nhà độc tài Francisco Franco, qua đời năm 1975 sau 36 năm liên tục cầm quyền, đã ra lệnh xây phức hợp này, cho rằng đây là nơi "hòa giải". Nhưng những người phản đối coi đó là biểu tượng của chia rẽ, nhất là xác những người lính cộng hòa đã bị bốc khỏi các nghĩa trang và hố chôn tập thể mà không hề báo cho thân nhân họ. Hơn nữa 20.000 tù nhân chính trị đã bị huy động để xây dựng công trình từ năm 1940 đến 1959.

Một đạo luật năm 2007 dưới thời chính quyền phe xã hội của ông José Luis Rodriguez Zapatero đã cấm các cuộc tập họp mang tính chính trị tại "Valle de los Caidos", nơi hàng năm đúng ngày giỗ của Franco 20/11 các nhóm cực hữu lại đến tưởng niệm. Nhưng sau khi đảng cánh tả thôi cầm quyền, chính quyền đảng bảo thủ Nhân Dân (PP) lờ đi không áp dụng.

Thụy My

Trung Quốc trong thế thủ trước Mỹ

Thời sự nổi bật chiếm trang nhất của hầu hết các báo Pháp ra hôm nay là tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục bị cuốn vào những rắc rối tư pháp với sự kiện hai nhân vật thân cận. Luật sư riêng Michael Cohen và cựu giám đốc tranh cử Paul Manafort nhận tội trước tòa án, đặc biệt luật sư riêng Michael Cohen khai nhận đã đề nghị một khoản tiền lớn để mua sự im lặng của cô gái mà ông Trump đã có quan hệ tình dục trước đây.

Xe hơi xuất khẩu tại cảng Liên Vân, Trung Quốc. Reuters/Stringer

Le Figaro chạy tựa "Khốn đốn pháp đình của những người thân cận cuốn Trump trong bão tố". Le Monde nhận định bằng hàng tựa trang nhất : "Donald Trump lung lay bởi những đòn đánh tư pháp vào hai người thân". Nhật báo kinh tế Les Echos cũng đặt sự kiện này lên trang nhất với dòng tựa lớn nhận định : "Rắc rối pháp đình leo thang bủa vây Trump".

Vốn chưa hết lo lắng về nghi án dính líu, thông đồng với Nga trong kỳ bầu cử tổng thống 2016 vẫn đang trong vòng điều tra của tư pháp, nay tổng thống Mỹ lại phải đón thêm những rối ren mới có thể sẽ tác động tiêu cực đến cuộc bầu cử lập pháp giữa kỳ vào tháng 11 tới đây.

Về mặt đối nội, tổng thống Donald Trump đang lao đao chống đỡ với cơn bão tư pháp như thế, nhưng đối ngoại, ông Trump lại đang ở thế tấn công.

Trung Quốc rơi vào thế thủ trước Mỹ

Chủ đề Châu Á của Le Monde đề cập đến Trung Quốc, nhân hôm nay Washington áp dụng loạt trừng phạt thương mại mới đối với Bắc Kinh, trong khi Trung Quốc đang lao đao về mặt kinh tế cũng như ngoại giao vì những đòn tấn công thương mại của chính quyền Trump.

Bài viết của Le Monde chạy tựa : "Trung Quốc ở thế thủ trước Hoa Kỳ". Tờ báo ghi nhận "Chiến tranh thương mại do Hoa Kỳ phát động, thất thế ngoại giao liên tiếp, các chỉ số kinh tế đầy thất vọng... Lãnh đạo Trung Quốc đang phải đối mặt với hàng loạt khó khăn bất thường, mà theo một số nhà quan sát, những khó khăn đó đang gieo rắc hoài nghi về đường lối chính trị mà nước này đang theo đuổi".

Đòn nặng nề nhất với Trung Quốc đến từ Hoa Kỳ. Hôm nay quyết định áp thuế 25% vào 279 mặt hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ trị giá 16 tỉ đô la bắt đầu có hiệu lực. Tháng trước hàng Trung Quốc với tổng trị giá 34 tỉ đô la xuất khẩu sang Mỹ cũng đã chịu chung khốn đốn. Tất nhiên Bắc Kinh cũng có đáp trả lại tương xứng, nhưng về số lượng Trung Quốc xuất khẩu nhiều hơn so với Mỹ ở chiều ngược lại, vì thế mà thiệt hại nghiêng nhiều về Bắc Kinh.

Theo Le Monde, đến lúc này hiệu quả trừng phạt Mỹ chưa thấy rõ bằng con số, nhưng nó có tác động tâm lý. Tờ báo dẫn lời một số nhà phân tích Trung Quốc nhận định, các trừng phạt của Mỹ có tác dụng ngăn lại tâm lý tán dương thành công Trung Quốc. Nó cho thấy mô hình kinh tế Trung Quốc không có khả năng duy trì tăng trưởng bằng cách thay thế xuất khẩu bằng tiêu dùng nội địa.

Le Monde ghi nhận "Kinh tế không phải là nguồn cơn gây bất hòa giữa Washington và Bắc Kinh. Gần đây, Donald Trump và chính quyền của ông đã tố cáo thẳng thừng Trung Quốc can thiệp vào chiến dịch vận động bầu cử Quốc hội đang diễn ra tại Hoa Kỳ. Hôm 13/08 , ông Donald Trump ký ban hành điều luật mới về an ninh quốc gia, một luật mà Bắc Kinh coi như là một hành động thù địch thực sự". Lý do là vì văn kiện luật trên chỉ rõ Trung Quốc là một mối nguy hiểm và cấm hầu như toàn bộ các cơ quan Mỹ sử dụng thiết bị của một số công ty Trung Quốc, trong đó tiêu biểu là hai tập đoàn truyền thông Hoa Vi và ZTE.

Về mặt ngoại giao, Le Monde cũng chỉ ra những thất bại của Trung Quốc. Đó là sự kiện Mỹ cho phép tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn trên đường công du Châu Mỹ Latinh, không chỉ dừng chân mà còn đọc diễn văn giữa California hồi giữa tháng này. Rồi trước đó tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc ở Genève, Bắc Kinh bị chất vấn về chính sách đối với người Duy Ngô Nhĩ, trước các tố cáo Trung Quốc đang giam giữ tập trung hơn triệu người thiểu số theo Hồi giáo này.

"Các lãnh đạo Trung Quốc và đặc biệt chủ tịch Tập Cận Bình với tham vọng lớn trên bình diện quốc tế, đang phải đối phó với những khó khăn trên tất cả các mặt trận đối nội và đối ngoại", nhật báo Pháp khẳng định.

Trung Quốc chinh phục từng phần Đài Loan

Vẫn liên quan đến Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan, nhật báo Le Monde còn có bài "Kim Môn, phòng thí nghiệm cho sự xâm nhập của Trung Quốc vào Đài Loan".

Le Monde cho biết, Bắc Kinh liên tiếp tung ra các biện pháp để thu hút và gây ảnh hưởng với người dân trên hòn đảo nhỏ Kim Môn thuộc Đài Loan, nằm gần Hoa Lục hơn là Đài Bắc.

Đảo Kim Môn có hơn 130 ngư dân nằm đối diện với thành phố Hạ Môn của tỉnh Phúc Kiến giàu có. Thành phố Hạ Môn được Bắc Kinh giao sứ mệnh lôi kéo người dân Kim Môn về với Hoa Lục. Theo Le Monde, Hạ Môn đã có không dưới sáu chục biện pháp kích thích, lôi kéo những người Đài Loan sống ở Kim Môn, đặc biệt là giới trẻ có bằng cấp, đến làm ăn ở thành phố Hoa Lục này.

Thí dụ như những người dưới 35 tuổi có bằng thạc sĩ nếu đến Hạ Môn làm ăn sinh sống được hỗ trợ định cư ban đầu 4.000 euro. Với lứa tuổi từ 35 đến 40 khoản hỗ trợ đó là 6.500 euro. Các chuyên gia Đài Loan, làm việc trong các cơ quan thành phố Hạ Môn được tuyển dụng theo hợp đồng 3 đến 5 năm còn được thưởng hàng năm 25 nghìn euro.

Chiến dịch quyến rũ Kim Môn của Trung Quốc nằm trong một chương trình tổng thể được thông báo hồi tháng Hai năm nay. Đó là một loạt các biện pháp ưu đãi miễn thuế, trợ cấp… dành cho người Đài Loan làm việc tại Trung Quốc cũng như các doanh nghiệp Đài Loan đầu tư tại Hoa Lục.

Bên cạnh đó còn có các hoạt động của Mặt Trận Thống Nhất, một cơ quan đảng chuyên về tuyên truyền lôi kéo nhằm vào các đối tượng là các tổ chức, hiệp hội thân Hoa Lục ở Đài Loan. Le Monde nhận thấy, Kim Môn chính là phòng thí nghiệm cho các hoạt động của Mặt Trận Thống Nhất nói trên.

Thậm chí một đảng chính trị đã được thành lập ở Kim Môn để quy tụ khoảng 3.000 bà vợ đến từ Hoa Lục có chồng là dân Kim Môn Đài Loan. Tất nhiên lãnh đạo đảng này có quan hệ thân cận với Mặt Trận Thống Nhất và đảng được tài trợ từ Hoa Lục. Nhật báo Pháp cho biết thêm, một đảng nhỏ thân Trung Quốc có tên là China Unification Promotion Party, do Trương An Lạc (Chang An Lo) biệt danh "Sói trắng" một trùm găng-tơ Đài Loan đã có thời gian dài sống ở Hoa Lục lãnh đạo, mới đây đã mở cơ sở đảng ở Kim Môn.

Hiện tại theo các nhà quan sát, các đảng nhỏ này còn tạm chầu rìa bên trường chính trị Đài Loan, nhưng vài năm nữa có thể làm thay đổi ván bài chính trị ở hòn đảo này. Chính vì vậy mà Bắc Kinh đang tăng cường ủng hộ sự trỗi dậy của lực lượng thứ ba để trong tương lai có thể giành chiến thắng trước hai đảng truyền thống là Quốc Dân Đảng (KMT) và Đảng Dân Tiến (DPP). Mục tiêu dài hạn có thể sẽ là dựng lên được người đứng đầu Đài Loan là một ông chủ đang làm ăn ở Trung Quốc.

Mỹ : Trừng phạt, công cụ đối ngoại truyền thống

Chuyển qua nhật báo công giáo La Croix. Hồ sơ lớn của tờ báo liên quan đến trừng phạt Mỹ. Tựa chính của La Croix : "Hoa Kỳ, vũ khí trừng phạt" nhân việc gần đây Donald Trump và Quốc hội Mỹ liên tiếp đưa ra các biện pháp trả đũa thương mại, chính trị ở khắp nơi với mọi đối tượng, bất kể đó là kẻ thù hay đồng minh.

La Croix dành bài viết dài "Các trừng phạt Mỹ phục vụ "nước Mỹ trước tiên"". Tờ báo ghi nhận :"Bắc Triều Tiên, Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, đó là mới kể những cái tên mang tính biểu tượng nhất, các trừng phạt đơn phương của Mỹ nối tiếp nhau với nhịp điệu dồn dập. Xu hướng này càng gia tăng từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng tháng Giêng 2017. Trừng phạt thậm chí còn trở thành công cụ cho chính sách đối ngoại hữu hiệu".

Các chuyên gia được La Croix trích dẫn cho rằng "kiểu chính sách này là một truyền thống thực sự từ khi khai sinh nước Mỹ". Truyền thống đó đã ăn sâu trong khung cảnh chính trị đất nước này, vượt trên cả các chia rẽ đảng phái dù đó là Cộng Hòa hay Dân Chủ.

Bà Annick Cizel, chuyên gia về chính trị Mỹ thuộc Đại học Sorbone Paris 3 nhận định : "Trừng phạt đã trở thành thứ vũ khí ưa chuộng trong chính sách đối ngoại của chính quyền Trump". Với Donald Trump, trong chính sách cây gậy và củ cà rốt ông ta chỉ giữ lại duy nhất cây gậy. Hơn thế cây gậy đó sẵn sàn được giơ lên với tất cả kẻ thù lẫn đồng minh, không từ một ai.

Vẫn theo nhà nghiên cứu Annick Cizel : "Chiến lược của tổng thống Mỹ hiện nay là đặt đất nước mình vào vị thế có lợi trong mọi cuộc thương lượng với bất kỳ nước nào khác trên thế giới, trong bất kỳ lĩnh vực nào". Tuy nhiên nhà nghiên cứu này cũng nhìn nhận "nếu như trước đây Hoa Kỳ là trụ cột chính cho trật tự thế giới nào đó thì giờ đây Mỹ không còn được như vậy nữa".

Với Donald Trump, có lãnh đạo thế giới hay không, không quan trọng. Nhờ vào trừng phạt ông ta có cảm tưởng Mỹ có mặt khắp nơi trên trường quốc tế, trong khi trên thực tế Mỹ đang rút khỏi một số trận địa, như Trung Đông chẳng hạn.

Mục tiêu trước mặt của Donald Trump là lôi cuốn cử tri trong kỳ bầu cử sắp tới, rằng ông là tổng thống của "nước Mỹ trước tiên". Chỉ có yếu tố duy nhất làm lay chuyển lòng tin của cử tri với Trump là kinh tế xuống dốc. Hiện tại tổng thống đang giữ lời hứa trong tranh cử, và đó là ưu tiên của ông hiện nay.

Anh Vũ

Du lịch Y tế : Ngành kinh doanh béo bở

Lắp xương hông giả ở Thái Lan, cấy tóc ở Thổ Nhĩ Kỳ, giải phẩu thẩm mỹ ở Romania : Du lịch y tế đang trở thành một ngành kinh doanh toàn cầu hóa với lợi nhuận ngày càng lớn. Đó là đề tài được Libération đưa lên trang nhất số ra ngày 22/08/2018.

Một ca phẫu thuật mũi cho bệnh nhân nước ngoài tại bệnh viện đa khoa Yanhee, nổi tiếng về phẫu thuật chuyển giới tại Bangkok, ngày 21/11/2005. AFP PHOTO/ Saeed KHAN

Không chỉ có làm đẹp, nhiều dịch vụ y tế khác cũng đang được chào mời ngày càng nhiều tại các nước, trong đó có cả giải phẫu ghép thận và điều trị ung thư, đặc biệt là tại Ấn Độ. Theo Libération, thị trường này đã lên tới 60 triệu đôla trong năm 2016, với 14 triệu bệnh nhân, và sẽ còn tăng thêm 25% trong thập niên tới, cùng với đà lão hóa của dân số, cộng thêm với việc các phương tiện vận chuyển ngày càng dễ tiếp cận và các dịch vụ ngày càng phong phú.

Những nguyên nhân chính khiến người ta ra nước ngoài vì lý do y tế thì không có gì thay đổi : không phải chờ lâu và nhất là giá rẻ. Kể từ đầu thập niên 1990, điểm đến chủ yếu vẫn là Châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Thái Lan, những nơi mà đón tiếp bệnh nhân ngoại quốc là cả một ngành kinh doanh, chiếm đến gần 1% GDP như ở Thái Lan.

Từ lâu, Thái Lan vẫn thu hút nhiều bệnh nhân vì giá cả ở đây rất hấp dẫn (rẻ hơn 70% so với ở Mỹ), mà chất lượng điều trị rất tốt. Ví dụ như gắn một xương hông giả ở Mỹ tốn đến 42 ngàn euro, trong khi ở Thái Lan tốn chưa tới 10 ngàn. Về phần Ấn Độ, từ năm 2005, nước này đã lập ra một loại visa riêng cho khách du lịch y tế, cấp cho hơn 230 ngàn người đến nước này trong năm 2015 để được giải phẫu xương khớp hoặc điều trị ung thư.

Tại những nước đó, có những công ty chuyên tổ chức các chuyến lưu trú, lo cho bệnh nhân ngoại quốc, từ A đến Z, từ lúc đón tiếp ở phi trường, cho đến theo dõi hậu phẫu. Theo Libération, thật ra không phải bệnh nhân nào cũng đến từ nước giàu tìm nơi điều trị rẻ tiền hơn, mà có nhiều người ra nước ngoài chỉ vì ở nước họ không có những dịch vụ y tế đó : 80% người ngoại quốc tới Ấn Độ để điều trị là đến từ các nước phía nam, trong đó có nhiều người từ Châu Phi hay từ Iraq và Afghanistan, hai nước mà các dịch vụ y tế đã bị chiến tranh tàn phá.

Lạm dụng tình dục : Giáo hoàng nhận lỗi của Giáo hội

Tờ Le Monde đưa tựa trên trang nhất về bức thư của giáo hoàng Francis gởi giáo dân, mà Vatican công bố ngày 20/08, nhìn nhận lỗi của Giáo hội trong các vụ lạm dụng tình dục trẻ em, lên án những linh mục phạm tội lẫn các giám mục đã che giấu những tội ác đó.

Nhưng theo Le Monde, các hiệp hội nạn nhân lấy làm tiếc là bức thư nói trên của giáo hoàng lại không đi kèm với những biện pháp cụ thể để bài trừ tệ nạn này. Khoảng 20 năm sau các vụ tai tiếng lớn đầu tiên, Giáo hội hãy còn lâu mới rũ bỏ hết được những vụ lạm dụng tình dục trẻ em và bạo lực tình dục.

Nhân dịp này, tờ Le Monde đề cập đến những vụ lạm dụng tình dục trong Giáo hội Chile, đặc biệt là của linh mục Fernando Karadima. Cho tới tận năm 2010, giáo xứ El Bosque ở Santiago de Chile vẫn là "vương quốc" độc quyền của cha xứ Karadima, một người mà giáo dân tôn sùng như một vị thánh, nhưng trong suốt nhiều năm trời đã biến rất nhiều thanh thiếu niên thành nô lệ, thậm chí là nô lệ tình dục.

Tuy bề ngoài không có gì đặc biệt, cha Karadima lại có tài ăn nói lôi cuốn, thuyết giảng hùng hồn đến mức thuyết phục được các em thiếu niên rằng, thông qua ông chính là Chúa đang nói với các em. Những bài giảng của vị linh mục này có nội dung rất đơn giản và thường là nói về khái niệm sự Thánh. Theo Karadima, muốn trở thành Thánh, các em phải phục tùng ông một cách tuyệt đối.

Đối với những em muốn trau dồi thêm đức tin, được trở thành người thân cận của cha Karadima là cả một diễm phúc, như trường hợp của James Hamilton, một thiếu niên có bố mẹ ly hôn nên đã tìm nguồn an ủi nơi giáo xứ El Bosque của cha Karadima. Cũng như những thiếu niên khác, Hamilton đã trở thành nạn nhân của những lạm dụng tình dục của cha Karadima suốt 20 năm trời, kể cả sau khi đã lấy vợ năm 1992. Mà ngay cả vợ của Halminton là Veronica cũng lọt vào vòng kềm tỏa của cha Karadima. Cô buộc phải chọn linh mục này là người để xưng tội và khi xưng tội, Veronica buộc phải kể cho cha Karadima những chuyện thầm kín nhất, kể cả chuyện ân ái với chồng ! Cho đến tận năm 2010, Hamilton và những nạn nhân khác của Karamida mới dám lên truyền hình để tố cáo vị linh mục này.

Pháp : Macron đối đầu với sóng gió

"Macron trước nguy cơ tăng trưởng chậm lại", nhật báo kinh tế Les Echos báo động ngay trên trang nhất, nhân dịp tổng thống Pháp hôm nay họp hội đồng chính phủ đầu tiên sau kỳ nghỉ hè.

Theo Les Echos, cuộc họp này diễn ra vào lúc các nhà kinh tế vừa hạ thấp mức dự báo tăng trưởng kinh tế của Pháp trong hai năm 2018 và 2019, sau khi họ ghi nhận là mức tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm đã chậm lại thấy rõ. Viễn cảnh này khiến việc đạt mục tiêu cắt giảm thâm thủng ngân sách càng thêm phức tạp.

Cho tới nay, chính phủ Pháp vẫn hy vọng có một mức tăng trưởng mạnh để có thể vừa tiến hành các cải tổ vừa cắt giảm thâm thủng ngân sách. Bây giờ câu hỏi đặt ra là có nên giảm bớt chi tiêu, để thâm thủng ngân sách không tăng quá cao, với nguy cơ là các biện pháp cải tổ sẽ có tác động tiêu cực lên tăng trưởng, hay cứ để thâm thủng ngân sách tăng cao, để không ảnh hưởng hơn nữa lên tăng trưởng kinh tế của nước Pháp.

Trên trang nhất, tờ Le Figaro cũng quan tâm đến những gì đang chờ đón tổng thống Macron sau kỳ nghỉ hè. Để lật sang hẳn một bên vụ tai tiếng Benalla, tổng thống Pháp dự tính sẽ giữ nguyên nhịp độ cải cách và đặt trọng tâm vào các biện pháp xã hội trong bối cảnh ngân sách Nhà nước ngày càng eo hẹp.

Theo Le Figaro, ngân sách 2019, sẽ được đệ trình vào cuối tháng 9, có thể sẽ là dịp để tổng thống Macron thể hiện quyết tâm cải cách hoặc thú nhận việc từ bỏ các cải cách. Tờ báo trích lời ông Bernard Sananès, chủ tịch viện thăm dò Elabe, nhận định rằng tổng thống Macron sẽ phải đối đầu với nhiều làn gió ngược hơn là so với năm đầu của nhiệm kỳ. Trước hết là do dư luận cảm thấy kinh tế Pháp không được cải thiện đáng kể, cho dù không trở nên tồi tệ hơn. Thứ hai là trong hồ sơ cải tổ Châu Âu, trọng tâm của ông Macron, người ta thấy khó mà đạt được các tiến bộ. Và cuối cùng, ông Macron đang có uy tín bị sụt giảm rất mạnh, nay có đến 33% dân Pháp không tin tưởng ông một chút nào, mức kỷ lục kể từ khi ông đắc cử tổng thống.

Mahathir lên án "chủ nghĩa thực dân mới" của Trung Quốc

Về thời sự Châu Á, Le Figaro chú ý đến những tuyên bố của thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad trong chuyến viếng thăm tại Bắc Kinh vừa qua, lên án "chủ nghĩa thực dân mới"của Trung Quốc.

Theo Le Figaro, thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chắc đã không ngờ ông lại nghe một tuyên bố thẳng thừng như thế trong một cuộc họp báo mà bình thường diễn ra trong khuôn khổ rất chặt chẽ. Nhưng ở tuổi 93, đồng nhiệm Malaysia Mahathir Mohamad, viếng thăm Bắc Kinh lần đầu tiên kể từ khi bất ngờ thắng cử tháng 5 vừa qua, không còn sợ gì nữa. Rõ ràng là ám chỉ chế độ Bắc Kinh, lãnh đạo lớn tuổi nhất thế giới hôm thứ hai vừa qua đã lên án "một dạng chủ nghĩa thực dân mới", mà trong đó các nước nghèo bị thua thiệt về thương mại so với các nước giàu hơn.

Ngay hôm sau, ông Mahathir thông báo đình chỉ 3 dự án đã ký với Trung Quốc, với trị giá tổng cộng hơn 22 tỷ đôla, trong đó có cả dự án đường sắt từ biên giới Thái Lan đến Kuala Lumpur. Đối với thủ tướng Malaysia, những dự án đó chỉ có lợi cho các công ty và công nhân Trung Quốc.

Theo Le Figaro, việc hủy các dự án nói trên là một vố đau đối với Trung Quốc, vì Bắc Kinh xem Malaysia là một trong những yếu tố chủ chốt của "các con đường tơ lụa mới", sáng kiến đầy tham vọng của chủ tịch Tập Cận Bình. Thái độ cứng rắn của ông Mahathir chắc chắn sẽ làm hài lòng công luận Malaysia. Khoảng hơn 100 ngày sau khi trở lại nắm quyền, uy tín của nhân vật hứa hẹn sẽ cải tổ một đất nước do chính ông kiến tạo vẫn rất cao. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, "tuần trăng mật" giữa ông Mahathir với người dân Malaysia có thể sẽ chấm dứt khi chính phủ tiến hành các biện pháp tiết kiệm ngân sách.

Iran : Chuyển hướng xuất khẩu dầu sang Châu Á

Về kinh tế, Les Echos chú ý đến việc xuất khẩu dầu của Iran nay đang chuyển hướng sang Châu Á, sau khi Hoa Kỳ loan báo các biện pháp trừng phạt Iran kể từ tháng 11 tới.

Theo Les Echos, vào giữa tháng 8, xuất khẩu dầu thô của Iran đã giảm gần 1 triệu thùng mỗi ngày so với mùa xuân. Do hiện giờ không có phương cách nào khác, cho nên theo một chuyên gia, Iran có thể sẽ tập trung xuất khẩu dầu vào 3 quốc gia chủ chốt là Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ. Công ty dầu khí quốc gia Iran vừa loan báo giảm giá bán cho các khách hàng Châu Á kể từ tháng 9, có lẽ là để giữ chân các khách hàng này.

Nhưng đến mùa thu, áp lực còn tùy thuộc vào mức cung của thế giới. Cơ quan Năng lượng Quốc tế vừa cảnh báo là khi các biện pháp trừng phạt của Mỹ có hiệu lực, cộng thêm các vấn đề về sản xuất ở những nơi khác, việc duy trì mức cung của thế giới có thể sẽ rất khó khăn. Với mức tiêu thụ lên đến 20 triệu thùng dầu/ngày, các hộ gia đình ở Mỹ chẳng bao lâu nữa sẽ phải lo ngại trước tình trạng giá dầu tăng thêm 10 hay 20 đôla một thùng.

Colombia : Khám phá lại hệ thực vật

Kể từ khi chấm dứt chiến tranh du kích, Colombia khám phá trở lại các khu rừng già mà trước đây không ai có thể vào được. Theo tờ Libération, một đoàn khoa học Pháp-Colombia đã đi tìm những loài mới tại một đất nước có hệ thực vật phong phú nhất thế giới, sau Brazil.

Chuyến đi được Colombia tổ chức, quốc gia nay đã bước vào thời hậu chiến sau hòa ước ký ngày 24/11/2016 giữa chính phủ với lực lượng du kích FARC. Các nhà khoa học Pháp và Colombia đã lần theo vết chân của José Jeronimo Triana, một trong những nhà thực vật học nổi tiếng nhất của Colombia. Chính ông đã cùng với đồng nghiệp người Pháp Jules Emile Planchon thống kê hệ thực vật đầu tiên của Colombia.

Tuy nhiên, tờ Libération cảnh báo rằng, mặc dù hàng trăm loài thực vật mới đã được phát hiện kể từ hòa ước được ký kết, nạn phá rừng vẫn đe dọa sự cân bằng sinh thái mong manh của rừng Colombia.

Thanh Phương

Pakistan : "Cải cách thuế", chướng ngại đầu tiên đối với tân thủ tướng

Ngày thứ Bảy, 18/08/2018, ông Imran Khan, cựu vô địch môn cricket đã tuyên thệ nhậm chức thủ tướng Pakistan. Trong bài diễn văn, ông hứa hẹn đưa đất nước đi vào "một kỷ nguyên mới".

Pakistan : Ông Imran Khan (trái) cạnh tổng thống Mamnoon Hussain trong buổi tuyên thệ nhậm chức thủ tướng ngày 18/08/2018 tại Islamabad. Press Information Department (PID) Handout via Reuters

Le Figaro (21/08/2018) trong bài viết đề tựa "Imran Khan đối mặt với thách thức của một nước Pakistan mới", nhận định tân thủ tướng Pakistan sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cải cách thuế khóa.

Tân thủ tướng Pakistan đặt ra ba ưu tiên : chống gian lận thuế, chống tham nhũng và giảm lãng phí chi tiêu nhà nước. Quả thật, ông không còn giải pháp nào khác. Bởi vì, đất nước đang đối mặt với một khối nợ khổng lồ : 28.000 tỷ rupi (tương đương với 200 tỷ euro), chiếm đến 80% tổng sản phẩm nội địa. Dự trữ ngoại tệ chỉ đủ dùng cho hai tháng.

Để tránh cuộc khủng hoảng, ông Imran Khan phải chọn một trong ba giải pháp : nguồn trợ giúp từ Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF, nguồn tài trợ từ các ngân hàng phát triển đa phương hoặc sự hỗ trợ từ đồng minh Trung Quốc. Và ông Imran Khan ý thức được rằng bất kể là kịch bản nào, bên cho vay đều sẽ đòi hỏi các chương trình cải cách.

Bên cạnh việc hứa hẹn làm trong sạch tài chính công, tân thủ tướng Pakistan còn cam kết nâng cao trình độ học vấn các trường công, tạo điều kiện cho 22,5 triệu trẻ em đến trường học và thiết lập một hệ thống bảo hiểm y tế cho người nghèo, cũng như xây thêm 5 triệu nhà xã hội.

Nói thì dễ, làm thì khó. Bởi vì, theo Le Figaro, khó khăn đầu tiên tân thủ tướng phải đối mặt là cải cách thuế. Chỉ có 800.000 người trong tổng số 200 triệu dân phải nộp thuế. Tầng lớp chính trị gia là nhà vô địch gian lận thuế. Theo số liệu của Trung Tâm Nhà Báo Điều Tra Pakistan, 60% các ứng viên bầu cử lập pháp và ba trong số 16 bộ trưởng là không nộp thuế.

Công cuộc cải cách thuế của tân chính phủ Pakistan sẽ còn khó khăn hơn khi mà ông Imran Khan, để giành thắng lợi cuộc bầu cử này, đã phải thành lập một liên minh với nhiều chính trị gia lão luyện, thay vì là đổi mới tầng lớp chính khách. Le Figaro cho biết trong số 16 tân bộ trưởng, có đến 12 người từng làm việc dưới thời chế độ độc tài của tướng Musharraf trong những năm 2000.

Đến mức bài xã luận của nhật báo Dawn của Pakistan số ra ngày thứ Hai 20/08, được Le Figaro trích dẫn đã không ngần ngại chỉ trích rằng "Imran Khan thông báo các dự án cải cách đầy tham vọng. Tiếc rằng ông đã chọn các nhân vật biểu tượng cho sự trơ ì".

Quan hệ Islamabad và Washington "nổi sóng ba đào"

Liên quan đến đối ngoại, Le Figaro dự báo sóng gió trong mối quan hệ Mỹ - Pakistan. Việc ông Imran Khan trở thành thủ tướng còn làm cho mối quan hệ này thêm bất định.

Quan hệ Mỹ - Pakistan bỗng trở nên trục trặc từ đầu năm nay. Đầu tiên hết là dòng tweet đầu năm của ông Donald Trump với những lời lẽ giận dữ hiếm thấy nhắm vào Pakistan : "Hoa Kỳ phung phí 33 tỷ đô la cho nước này từ 15 năm qua để rồi chỉ nhận được những lời giả dối và lừa phỉnh".

Quốc hội Mỹ bực bội thái độ lửng lờ của Islamabad với phe Taliban nên cũng giảm viện trợ xuống còn ở mức 150 triệu đô la cho năm 2019. Mới đây nhất là ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo còn ngăn chặn Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF hỗ trợ nước này để lấp vào khoảng tụt giảm nguồn dự trữ ngoại tệ, vì cho rằng Pakistan dùng tiền tài trợ IMF, nhưng trên thực tế có nguồn gốc từ Ngân Khố Mỹ, để trả nợ cho Trung Quốc.

Về phía Pakistan, ông Imran Khan, trong bài phát biểu mừng chiến thắng bầu cử, đã có những lời lẽ nặng nề cho rằng "đây không phải một mối quan hệ đối tác, mà là một mối quan hệ chủ - tớ. Quân đội Pakistan chỉ là một lực lượng đánh thuê của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố". Do vậy, cũng như Mỹ, chính sách của nước này phải là "Pakistan trước đã" như tuyên bố của tân ngoại trưởng Shah Mahmood Qureshi.

Thái độ hờ hững với Mỹ cũng bắt đầu hiện rõ trong giới quân đội, nhất là kể từ sau vụ ám sát Ben Laden do lực lượng Navy Seals của Mỹ tiến hành tại Abbottabad năm 2011. Kể từ đó, Pakistan chuyển hướng thắt chặt hợp tác quân sự với Trung Quốc. Trong giai đoạn 2012-2017, Bắc Kinh trở thành nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Islamabad.

Đầu tư kinh tế cũng tăng theo với dự án "Một vành đai, một con đường". Nhờ vậy mà Pakistan ngày càng ít lệ thuộc vào Mỹ. Liên minh với Trung Quốc ngày càng rõ nét hơn khi Pakistan cảm thấy khó chịu trước sự xích lại gần giữa Hoa Kỳ và đối thủ Ấn Độ.

Cuối cùng, Le Figaro cho rằng, cuộc trắc nghiệm cho quan hệ Mỹ - Pakistan sẽ diễn ra tại Afghanistan. Tổng thống Ashraf Ghani thông báo hưu chiến trong ba tháng. Phe nổi dậy Taliban chưa cho biết họ có ý định tạm ngưng các cuộc tấn công chống lại quân chính phủ Afghanistan hay không. Pakistan, nơi ẩn náu của nhiều lãnh tụ và chiến binh Taliban chắc chắn sẽ có ảnh hưởng nhất định đối với cách thức tiến hành các chiến dịch.

Trump và Erdogan : Một cuộc đọ sức khác

Không chỉ căng thẳng với Islamabad, chính quyền Washington giờ còn phải đọ sức với Ankara. Le Figaro và Les Echos cùng nhận định "chưa có dấu hiệu hạ nhiệt trong cuộc đọ sức giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ".

Quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ, vốn dĩ "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt" kể từ sau vụ đảo chính hụt tổng thống Erdogan và làn sóng bắt bớ nhắm vào những người ủng hộ giáo chủ Gulen đang sống tỵ nạn tại Mỹ, nay còn căng thẳng hơn.

Nguyên nhân là vì Ankara giam giữ mục sư Andrew Brunson. Hôm thứ Sáu 17/08, tư pháp Thổ Nhĩ Kỳ duy trì lệnh quản thúc tại gia đối với vị mục sư này bất chấp các áp lực từ Washington và đề nghị của luật sư. Chính quyền Ankara cáo buộc vị mục sư này, sinh sống tại Izmir từ 21 năm nay, có các hoạt động gián điệp và có quan hệ với các tổ chức khủng bố.

Trước việc chính quyền Erdogan từ chối "khuất phục" trước áp lực của Mỹ, tổng thống Donald Trump đã giận dữ áp đặt các lệnh trừng phạt nhắm vào hai bộ trưởng Thổ Nhĩ Kỳ và đồng thời tăng gấp đôi mức thuế đánh vào nhôm và thép nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ. Để đáp trả, Ankara thông báo tăng thuế lên nhiều mặt hàng nhập khẩu của Mỹ.

Hệ quả là kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ chao đảo. Trong vòng vài ngày, đồng tiền quốc gia mất giá đến 40%, xuống đến mức thấp nhất trong lịch sử. Dư chấn khủng hoảng tiền tệ Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu lan sang các nước khác, nhất là Đức. Vụ việc chưa biết hồi nào kết thúc, nhưng vụ nã súng vào đại sứ quán Mỹ ngày hôm qua chắc chắn còn làm cho căng thẳng hai bên tăng thêm một nấc.

Trang nhất các báo Pháp

Đề tài trên trang nhất các báo Pháp khá đa dạng. Nhật báo kinh tế Les Echos ghi nhận "Doanh nghiệp : Cổ tức kỷ lục của thời hồi phục kinh tế thế giới".

Trong quý II/2018, các doanh nghiệp đã trả gần 500 tỷ đô la lợi tức, một mức lớn chưa từng có. Bốn nước Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức và Pháp gần như chiếm đầu bảng 12 quốc gia chi cổ tức nhiều nhất.

Liên quan đến thời sự Châu Âu, La Croix chú ý đến "lời kêu gọi của giáo hoàng gởi đến các giáo dân trước vấn nạn lạm dụng tình dục". Le Monde thì bận tâm đến cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu. Còn 9 tháng nữa mới diễn ra bầu cử, nhưng "các đảng phái chính trị đang rục rịch tìm kiếm ứng viên". Le Monde còn dành một góc trang trọng trên trang nhất để tưởng niệm cố tổng thư ký Liên Hiệp Quốc với hàng tựa "Kofi Annan, lương tâm toàn cầu".

Về phần mình, Le Figaro đăng hình hai cụ người Triều Tiên, ôm chầm lấy nhau khóc nức nở rồi đề tựa "Cuộc hội ngộ đau xé lòng của các gia đình ly tán bởi cuộc chiến Triều Tiên". Xé lòng vì những người tham gia cuộc hội ngộ này đều là các cụ già đã hơn 80 tuổi. Nhiều người trong số họ đã phải ngồi xe lăn. Đây là cơ hội cuối cùng để được gặp lại người thân trước khi về cõi vĩnh hằng. Và cùng với thời gian, những cuộc gặp như thế sẽ ngày càng hiếm hoi.

Le Figaro chua xót nhận xét, đối với họ, đó còn là một cuộc trắc nghiệm tâm lý nặng nề. Bao nhiêu năm xa cách chỉ được gặp vài giờ để rồi xa nhau mãi mãi. Những giây phút nặng đầy cảm xúc cho thấy những người tham dự phải có một sức chịu đựng tâm lý đáng kính phục.

Minh Anh