Tập Cận Bình cổ võ cho Con đường tơ lụa (Một con đường một vòng đai) và Giấc mơ Trung Hoa

Trung Hoa là một nước xưa cổ, có nền văn minh lâu đời... Kinh tế của Trung Quốc phát triển vượt bực từ 30 năm qua. Chiến tranh thì Trung Quốc thắng Mỹ tại Việt Nam, tiêu diệt đồng minh của Mỹ trên toàn cõi Đông Dương. Nhìn trên đồ thị kinh tế, chính trị, quân sự thì Trung Quốc tiếp tục phát triển, lấy lại phong độ của thế kỷ 16-17 thời Minh-Thanh và sẽ thống trị thế giới.
Nếu Trung Quốc chỉ cần tiếp tục con đường đang đi, không cần thay đổi thì năm 2035 Trung Quốc là siêu cường quốc số một. Các nước quanh Trung Quốc nộp cống xưng thần.

Nếu đà này cứ tiếp tục thì năm 2035 Vạn lý trường thành Trung Quốc sẽ bao trùm thế giới.

Tuy nhiên, nhìn kỹ lại thì không có gì bảo đảm vị trí siêu cường đó sẽ lọt vào tay Trung Quốc.

Năm 2035 dân số Trung Quốc sẽ bị lão hóa nặng, 2 người trẻ đi làm nuôi 1 người già nghỉ hưu. Trung Quốc đang mắc nợ tới 280% GDP do đó không còn giữ vị trí đáng nể. Chi phí cho quân sự tăng 50%, nhanh hơn tăng trưởng GDP mỗi năm. Cứ như vậy, Trung Quốc không thể để tình trạng này kéo dài vĩnh viễn. Ước muốn tăng tiêu thụ nội địa thay cho xuất cảng rất khó vì tuyệt đại đa số người giàu hiện nay toàn là người trong đảng cộng sản, khả năng tiêu thụ hàng hóa nội địa rất thấp. Hơn nữa Tập Cận Bình đang chống tham nhũng, số người giàu trong Đảng cộng sản Trung Quốc không dám xài tiền vì sợ vô tù.

Trung Quốc thuở xưa có nhiều nước chư hầu và dễ dàng hù dọa các nước nhỏ mà không cần phải làm gì hết. Đừng quên thời Minh không có những cường quốc Tây phương tranh giành thị trường và ảnh hưởng của Trung Quốc. Thời Minh chưa có cường quốc Hoa Kỳ. Đồng minh của Trung Quốc hiện nay gồm có Việt Nam, Bắc Hàn và Pakistan. Không có gì là ghê gớm.

Trung Quốc hiện nay đang giữ nhiều công khố phiếu Mỹ, đây là mối lo nhiều hơn là mối lợi cho Trung Quốc. Con nợ này của Trung Quốc rất mạnh, võ trang tận răng. Chọc giận nó, nó sẽ quịt nợ, dựng rào thuế quan và ngưng mua hàng hóa thì Trung Quốc sẽ đối diện ngay với nạn thất nghiệp và bất ổn xã hội sẽ tràn lan khắp lãnh thổ Trung Quốc.

Lịch sử 4000 năm không giúp ích gì cho Trung Quốc khi phải đánh nhau với những nước có tuổi đời trẻ hơn nhưng lại khỏe mạnh hơn. Chiến tranh nha phiến đời Thanh đã làm chứng cho điều đó.

Ông Trump đang đưa quan hệ Mỹ - Hoa vào giai đoạn phức tạp và gay cấn hơn thời Obama. Bóng ma của cuộc chiến nha phiến thời vua Đạo Quang đang lững lờ trở lại. Chiến tranh vì bất đồng ngoại thương. Ngoài bất đồng về ngoại thương hôm nay chúng ta còn thấy một nguy hiểm khác, đó là cái bẫy Thucydides trap, nghĩa là chiến tranh giành ngôi bá chủ.

Thucydides, người đã viết lại lịch sử chiến tranh Peloponnesian thời Hy-Lạp, cho rằng sức mạnh kinh tế quân sự của thành Nhã Điển (Athens) đe dọa sức mạnh của Sparta khiến chiến tranh giành ngôi bá chủ không tránh khỏi.

Sử gia Graham Alison cho biết trong 500 năm qua có 15 lần thay đổi vai trò bá chủ thế giới thì đã có 11 lần xảy ra chiến tranh.

Hôm nay Trung Quốc đang thách đố Hoa Kỳ về ngôi vị bá chủ này. Chúng ta không phải chỉ có một mà đến hai lý do để hai đại cường Hoa-Mỹ lâm vào thế đối đầu nảy lửa với nhau.

Ở đây, chúng ta đang chứng kiến bóng ma cuộc chiến tranh Nha phiến đời Thanh và cái bẫy Thucydides lặp lại và đi chung với nhau. Ông John Bolton, cố vấn an ninh quốc gia mới của tòa Bạch ốc nói rằng 'chúng ta đã có cái nhìn sai lạc và ảo tưởng rằng Trung Quốc sẽ vươn lên trong hòa bình. Thực tế đã ngược lại, Trung Quốc không những đang chuẩn bị chiến tranh mà còn thách thức Mỹ bằng võ lực, đặc biệt là trên vùng Biển Đông”. 

Tuy rằng Mỹ không tranh giành tài nguyên Biển Đông với ai, nhưng Mỹ cũng không muốn tài nguyên đó lọt vào tay Trung Quốc, một đối thủ vừa kinh tế lẫn quân sự. 

Đúng là ông Trump đang khơi động chiến tranh mậu dịch, đánh thuế lên 1.300 mặt hàng made in China với một tổng trị giá ước lượng trên 250-600 tỉ US dollars sẽ thu về cho ngân sách. Tập Cận Bình chắc chắn sẽ không để bị mất mặt và sẽ tỏ ra cứng rắn tương tự chứ không lùi bước.

Tuy nhiên lý do kinh tế không là tất cả. Còn lý do khác nóng hơn, đó là ảnh hưởng chánh trị. Mặc dù kinh tế và sưc mạnh quân sự của Trung Quốc chưa thể đương đầu trực diện với Mỹ, do đó chưa phải là đối thủ của Mỹ. Hiện nay Trung Quốc đang tăng-cường sự hiện-diện tại khắp nơi qua Con đường tơ lụa mới, trên đất liền từ Trung-Á đến Châu Âu, trên biển từ Đông Nam-Á qua Ấn-Độ Dương, xuyên Địa Trung Hải đến Bắc Phi và Nam Âu.

Vấn đề là trong cuộc chạy đua đường dài này, khả năng kinh tế và quốc phòng của Trung Quốc rất giới hạn, chưa đủ tầm vóc để trang trải trên một địa bàn quá lớn và quá phức tạp mà ngay cả những siêu cường quốc Tây Âu đầy kinh nghiệm, và ngay cả Hoa Kỳ hiện nay cũng không dám nghĩ tới. Những số tiền khổng lồ bỏ ra để xây dựng hạ tầng và mua chuộc khai thác tài nguyên tại Châu Phi hiện nay coi như mất trắng : giá cả dầu thô và quặng mỏ bán trên thị trường thấp hơn giá thành mà các công ty xí nghiệp Trung Quốc đang khai thác, do đó chỉ có lỗ và lỗ.

Ai cho rằng chiến tranh mậu dịch hoặc quân sự là đi ngược lại quyền lợi kinh tế quốc gia thì người đó cố tình quên đi yếu tố văn hóa và lịch sử.

Văn hóa Trung Hoa là một nền văn hóa độc tôn, muốn thống trị tất cả, muốn thu tất cả tài nguyên và của cải trên thế giới vào tay mình. Trung Hoa là nước trung tâm, tất cả mọi dân tộc hay sắc tộc đều phải quy phục và triều cống.

Lịch sử nước Trung Hoa là một chuổi dài những cuộc chiến tranh tiêu diệt: không ai có quyền khác biệt. Một thí dụ: không mộ phần nào của người chống đối còn nguyên vẹn, không một ngôi mộ vị vua hay hoàng đế nào còn để lại vết tích nếu không được giấu kỹ.

Trong cuộc đọ sức về kinh tế lần này với Hoa Kỳ, chắc chắn Tập Cận Bình và bộ tham mưu đã bàn thảo rất kỹ. Đụng Mỹ thì Trung Quốc sẽ thua. Thua kinh tế thì sẽ thua luôn quân sự. Do đó, trong những ngày sắp tới chúng ta sẽ thấy Trung Quốc một mặt thì cứ lên gân, mặt kia thì tìm cách đi đêm hay nhượng bộ để không bị mất mặt.

Với một đối thủ có lối suy nghĩ bình thường thì rất dễ tiên đoán phản ứng, nhưng với Donald Trump thì rất khó, vì đây là một vị tổng thống không được tôi luyện trong chốn quan trường chính trị, quân đội hay ngoại giao. Donald Trump chỉ là một doanh nhân, do đó chỉ biết và có một ưu tư duy nhất là tiền.

Tập Cận Bình biết rất rõ điều này. Ông Tập đã cố gắng mua chuộc vòng đai thân tình của Donald Trump bằng tiền. Nếu ít tiền không được thì nhiều tiền. Điều này có thể thành công với những người làm chính trị có cuộc sống thanh đạm, nhưng với Donald Trump thì chỉ như nước đổ lá môn, bao nhiêu tiền cũng không đủ.

Giải pháp hay nhất cho Tập Cận Bình là mềm dẻo, thương lượng trong hòa bình. Vấn đề là những cố vấn thân cận của Donald Trump hiện nay là những diều hâu về kinh tế: John Bolton và Peter Navarro, hai người có lập trường chống Trung Quốc kịch liệt. Những ngày sắp tới sẽ rất khó khăn cho Tập Cận Bình và Giấc mộng Trung Hoa của ông. Do đó thế kỷ 21 này sẽ không là thế kỷ của nước Trung Hoa cộng sản.

Trong cuộc đối đầu thương mại giữa hai đại siêu cường này, chỗ đứng của Việt Nam ở đâu ?

Nếu không có gì thay đổi, đảng cộng sản và nhà nước cộng sản Việt Nam, như lịch sử đã chứng minh, luôn đứng về phía cộng sản, không phân biệt chủng tộc hay vùng miền. Phía mà đảng và chính quyền cộng sản Việt Nam hiện nay chọn là phía Trung Quốc. Những tiếp cận với phương Tây chỉ là hỏa mù.

Khôn hay dại ? Mỗi người Việt Nam phải tìm cho mình lời giải đáp.

Võ Thanh Liêm

(19/07/2018)

Tây Tạng dưới gót giày Đại Hán

Le Figarohôm nay 13/07/2018cho biết "Bắc Kinh tăng cường đô hộ Tây Tạng", mà điển hình là việc cưỡng chế giải tỏa tu viện Phật giáo Lạc Nhược Hương (Larung Gar). Hàng ngàn tăng ni đã bị trục xuất khỏi quần thể tu viện bị giám sát nghiêm ngặt.

Toàn cảnh quần thể tu viện Tây Tạng Lạc Nhược Hương (Larung Gar) trước đây, nay đang bị cưỡng chế giải tỏa. Wikimedia

Lạc Nhược Hương là một trong những thiền viện Phật giáo Tây Tạng lớn nhất thế giới, với tu viện trung tâm bao quanh là vô số những ngôi nhà gỗ nhỏ sơn đỏ, cất chi chít quanh sườn đồi ở độ cao 4.000 mét thuộc huyện Sắc Đạt (Sertar), Châu tự trị Tạng Cam Tư tỉnh Tứ Xuyên.

Chính quyền Trung Quốc từ mùa hè 2016 đã tung ra chiến dịch san ủi nhà cửa, cưỡng chế tăng ni đi nơi khác. Tuy nhiên khó thể biết cụ thể những gì đang diễn ra tại đây, vì muốn vào Lạc Nhược Hương phải đi qua một trạm kiếm soát của công an để kiểm tra danh tính, còn người ngoại quốc thì bị cấm cửa.

Đặc phái viên Le Figaro đã tìm gặp Phuntsok, một nhà sư ở Lạc Nhược Hương đi thăm người thân bị bệnh tại một thành phố gần đó. Nhà sư tuổi đôi mươi kể lại, chỉ muốn khóc mỗi lần nhớ đến sự xuất hiện của những cỗ xe ủi, và các tăng ni bị lùa lên hàng loạt xe buýt trong khi cư dân chỉ biết đẫm lệ nhìn theo. Năm 2016, chỉ trong vài tháng có đến 30-40% người đang tu tập bị đuổi đi, trong số 20.000 nhà sư và ni cô ở Lạc Nhược Hương. Human Rights Watch ước tính khoảng 5.000 tăng ni bị cưỡng chế, và mục tiêu của nhà cầm quyền Bắc Kinh là giảm số cư dân xuống còn 5.000 người.

Các tăng ni bị cưỡng chế về quê phải viết giấy nói mình "tự nguyện" ra đi, hứa sẽ không quay lại Lạc Nhược Hương. Họ còn phải cam kết "ủng hộ chính sách của chính phủ", không có bất cứ hành động chống đối nào. Một số còn bị buộc phải tham gia những khóa "cải tạo ái quốc". Một video của tổ chức phi chính phủ Free Tibet cho thấy các ni cô mặc quân phục, bị bắt buộc hát những bài khẳng định Trung Quốc và Tây Tạng là "những người con của cùng một Mẹ Tổ quốc".

Sau khi giải tỏa, chính quyền cho xây lên những tòa nhà hiện đại, đưa khoảng 100 cán bộ đảng cộng sản về làm nòng cốt tại Lạc Nhược Hương, sáu quan chức đảng đã được cử làm lãnh đạo tu viện. Bắc Kinh không quên các cuộc biểu tình của tu sĩ Phật giáo tại Lhassa hồi tháng 3/2008, sau đó mở rộng trên toàn cao nguyên Tây Tạng. Người biểu tình đòi hỏi phải cho Đạt Lai Lạt Ma quay về, tố cáo bị chèn ép về kinh tế, văn hóa, tín ngưỡng. Phong trào đã bị đàn áp thẳng tay, nhưng một dạng phản kháng khác nổi lên : trên 150 người Tây Tạng đã tự thiêu phản đối Trung Quốc kể từ năm 2009.

Le Monde còn nêu ra trường hợp Tashi Wangchuk, một thanh niên 30 tuổi bị kết án 5 năm tù hồi tháng Năm vì "xúi giục ly khai". Tội của anh là đã công khai xuất hiện trong một video dài 9 phút của New York Times hồi cuối năm 2015, đòi hỏi trẻ em Tây Tạng phải được học tiếng mẹ đẻ trong trường học. Anh tố cáo : "Trên toàn vùng Tây Tạng, từ tiểu học cho đến trung học, không còn có một chương trình nào được giảng dạy bằng ngôn ngữ của chúng tôi".

Theo Wangchuk, đây là "sự thảm sát có hệ thống nền văn hóa Tây Tạng". "Về chính trị, khi một quốc gia muốn diệt trừ một quốc gia khác, thì trước hết phải tiêu diệt ngôn ngữ và chữ viết của quốc gia đó".

Trung Quốc cao giọng khoe bảo vệ các sắc tộc thiểu số, nhưng theo nhà nghiên cứu Maya Wang của Human Rights Watch, việc kết án Tashi Wangchuk nằm trong quy trình "đồng hóa nền văn hóa Tây Tạng".

"Chim thần" Hainan Airlines bơ vơ

Cũng liên quan Trung Quốc nhưng về kinh tế tư doanh, Le Monde mô tả những chiếc phi cơ A330 mới tinh đậu trên phi trường Toulouse, như những đứa trẻ bị bỏ rơi. Một con chim thần xòe đôi cánh vàng với chiếc đuôi màu đỏ : đó là biểu tượng của Hainan Airlines, công ty hàng không có trụ sở ở đảo Hải Nam Trung Quốc.

Tập đoàn Airbus không giao máy bay vì chưa được công ty mẹ của Hainan Airlines là HNA thanh toán. Tập đoàn tư nhân Trung Quốc đang gặp khó khăn lớn về tài chính. Những chiếc phi cơ trên và cả HNA đang "mồ côi" : ông Vương Kiện (Wang Jian) đồng chủ tịch tập đoàn đã tử nạn sau khi rơi từ độ cao 15 mét hôm 4/7 tại Bonnieux, vùng núi Luberon của Pháp. Để chụp hình với hậu cảnh đồng quê nước Pháp xinh đẹp, ông Vương Kiện đã leo lên một bức tường nhỏ bên vách đá, và bị mất thăng bằng. Cuộc điều tra xác nhận đây là một tai nạn.

Tin xấu này đến vào lúc HNA đang cố xoay sở để giảm số nợ 90 tỉ đô la. Từ ba năm qua, HNA lao vào chiến dịch mua các công ty tên tuổi nước ngoài ; đổ ra gần 40 tỉ đô la để mua cổ phiếu Hilton, các cao ốc văn phòng Mỹ, những chuỗi cửa hàng phân phối. Nhưng đó là trước khi Bắc Kinh siết lại chính sách đầu tư, và Donald Trump khởi động chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Nay HNA phải vội vàng bán đi gần 14 tỉ đô la cổ phiếu trong sáu tháng gần đây. Le Monde kết luận, kinh nghiệm xương máu này là bài học cho "chủ nghĩa tư bản theo kiểu Trung Hoa".

Những ngôi làng Miến Điện cấm cửa người Hồi giáo

Cũng về Châu Á, đặc phái viên Libération tìm đến "Những ngôi làng Miến Điện cấm cửa người Hồi giáo". Đó là West Phar Gyi và Sin Ma Kaw ở miền tây nam, hai trong số 20 làng Phật giáo trên cả nước đã tuyên bố "vùng cấm đối với đạo Hồi".

Ở lối vào West Phar Gyi, là một loạt những tấm bảng kỳ lạ, cảnh báo : "Quý vị bước vào một ngôi làng hòa bình, chỉ có người đạo Phật cư ngụ". Bên bờ sông là một tấm bảng rõ ràng hơn : "Vùng cấm Hồi giáo".

Tại "ngôi làng hòa bình" này, những tín đồ đạo Hồi bị cấm mua nhà đất, cấm cả việc buôn bán với dân làng. Đây là niềm hãnh diện của nhà sư đứng đầu ngôi làng, liên kết với phong trào 969 chủ trương dân tộc chủ nghĩa và bài Hồi giáo. Cách đó gần 200 km, làng Sin Ma Kaw cũng dựng những tấm pa-nô phân biệt chủng tộc : "Chúng tôi lương thiện và thuộc một chủng tộc thượng đẳng. Sin Ma Kaw phải luôn là một làng thuần Phật giáo".

Trong khi đó đền thờ Hồi giáo gần West Phar Gyi bị hư hại nặng nề do trận bão Nargis năm 2008, mười năm qua vẫn chưa xin được giấy phép tu sửa. Những bức tường nứt rạn, chuẩn bị đổ sụp xuống nền nhà chi chít những khe rãnh như một tấm gương vỡ.

Thái Lan : Bí mật cuộc giải cứu đội bóng Heo Rừng

Tại Thái Lan, Le Figaro tiết lộ những bí mật trong cuộc giải cứu các trẻ em bị kẹt trong hang động Tham Luang. Cả 13 cầu thủ nhỏ tuổi cùng với huấn luyện viên của đội bóng Heo Rừng đã được đưa lên mặt đất an toàn, và sẽ coi trận chung kết Cúp bóng đá thế giới từ giường bệnh.

Tại trung tâm chỉ huy ở tỉnh Chieng Rai, nơi 1.000 viên chức được huy động, nhà chức trách đã làm mọi cách, chuẩn bị chiến dịch giải cứu chưa từng thấy. Lực lượng hải quân Navy Seal đặt các bình oxy cứ mỗi 25 mét trong hang, tổng cộng 700 bình, trong lúc các máy bơm nước hoạt động hết công suất, tháo đi một lượng nước tương đương 400 hồ bơi Olympic, theo tính toán của Wall Street Journal.

Và Chủ nhật tuần rồi, các thợ lặn đã vào hang tối kèm từng em một, vượt qua dòng nước bùn trong năm tiếng đồng hồ. Sức nước mạnh đến nỗi có khi mặt nạ dưỡng khí bị tuột khỏi người cứu hộ. Mỗi em được một thợ lặn nắm chặt tay hướng dẫn, và một thợ lặn khác mang giúp bình oxy, ngoài bình dưỡng khí của bản thân mình, mỗi một bước hụt đều rất nguy hiểm.

Mối lo chính là tinh thần, nếu hoảng sợ có nguy cơ chết chìm. Do đó các trẻ em được cho uống thuốc an thần, tất cả đều trong tình trạng nửa mê nửa tỉnh trong suốt cuộc hành trình. Chiến lược này được tướng Prayut Chan-O-Cha mập mờ tiết lộ, vì tất cả đều phải được giữ bí mật cho đến phút chót.

Donald Trump "đại náo" NATO

Về thời sự quốc tế, chủ đề được tất cả các báo đề cập đến là Donald Trump tại hội nghị thượng đỉnh NATO tại Bruxelles, được báo chí Pháp mô tả là diễn ra trong một không khí nặng nề.

Le Monde cho biết, khi chuyên cơ chở ông Trump hạ cánh xuống thủ đô Bỉ vào lúc 21 giờ thứ Ba 10/7, ra đón tổng thống Mỹ chỉ là người phụ trách nghi thức của Bộ Ngoại giao Bỉ. Không phải là thủ tướng, cũng không có bộ trưởng nào hiện diện, thành viên hoàng gia lại càng không.

Loạt đại bác đầu tiên của Donald Trump : "Nhiều nước không chịu trả tiền, và nói thẳng là nợ chúng tôi khá lớn từ nhiều năm qua". Loạt thứ hai : "Chúng tôi bảo vệ Đức, Pháp… và nói chung là tất cả". Viên đạn thứ ba dành cho bà Angela Merkel : "Đức hoàn toàn bị Nga kiểm soát vì dùng đến 60-70% năng lượng từ Nga". Tuy nhiên thủ tướng Đức vẫn trấn tĩnh, vì trong thâm tâm bà rất tin tưởng vào NATO.

Cũng theo Le Monde, trước khi ông Trump đến, chủ tịch Hội đồng Châu Âu Donald Tusk đã yêu cầu tổng thống Mỹ "tôn trọng các đồng minh hơn". Ông Tusk nhắc nhở, sau khi nước Mỹ bị khủng bố ngày 11/09/2001, lần đầu tiên kể từ năm 1949 NATO đã kích hoạt Điều 5 trong hiệp ước : trong trường hợp một đồng minh bị tấn công, thì tất cả các quốc gia thành viên đều liên quan.

Nước Pháp tràn trề hy vọng, Les Bleus thận trọng

Cuối cùng là World Cup 2018, đề tài chiếm nhiều trang báo nhất hôm nay, từ "Didier Deschamps, cuộc sống vì một ngôi sao thứ hai" (Le Figaro) cho đến đối thủ "Zatko Dalic, người lính cứu hỏa của Croatia (Libération)… Bài xã luận của La Croix nhắc nhở "Lòng ái quốc phải đặt đúng chỗ", trong khi xã luận Le Figaro ngoặt sang "Một trận bóng khác" - trận đấu giữa Donald Trump và cựu lục địa. Nhật báo kinh tế Les Echos nhận định "World Cup, sức bật kinh tế cho bóng đá Pháp".

Liên đoàn bóng đá Pháp (FFF) chưa bao giờ có ngân sách dồi dào như thế, với thu nhập trên 250 triệu euro trong năm nay, hàng loạt nhà tài trợ quay trở lại, còn đội tuyển áo lam được trang Transfermarkt đánh giá có tổng trị giá 1,08 tỉ euro. Chỉ riêng tài năng trẻ Kylian Mbappé đã có thể đạt 400 triệu euro, theo L’Equipe.

Nếu thắng trong trận chung kết Chủ nhật tới, cả 23 cầu thủ đội Pháp sẽ nhận số tiền thưởng rất lớn : từ 350.000 đến 400.000 euro mỗi người, còn nếu thua cũng được 280.000 euro. Tuy nhiên Mbappé đã hứa sẽ tặng lại cho một hiệp hội giúp người khuyết tật, và các đồng đội của anh không ít thì nhiều, cũng sẽ tặng tiền cho các tổ chức từ thiện khác nhau.

Trong bài "Les Bleus đã rút được bài học của Euro 2016", Le Figaro ghi nhận câu nói của trung vệ 25 tuổi Paul Pogba, nhìn nhận hồi đó cả đội đều chủ quan, chắc thắng trước Bồ Đào Nha, nhưng nay sẽ không phạm lại sai lầm cũ là khinh địch.

Tựa chính báo Pháp

La Croixhôm nay đăng ảnh đội tuyển áo lam, chạy tựa "Một sự nhiệt thành đặc Pháp" : bản anh hùng ca đưa Les Bleus đến trận chung kết World Cup Chủ nhật 15/07/2018, đã tạo ra sự năng động trên toàn quốc.

Về giáo dục, Libération phàn nàn "Giáo dục đại học và cao đẳng : Các trường tư trúng số". Học phí đắt đỏ và thường thiếu nghiêm túc, các tư thục có một thị trường đang tăng trưởng với số sinh viên tăng lên.

Trong khi đó Le Figaro báo động "Khí hậu : Nóng gắt trên toàn hành tinh". Từ một tháng qua, các kỷ lục về thời tiết nóng nối tiếp nhau tại Bắc bán cầu. Các nhà khí tượng học dự báo những thời kỳ nóng bức sẽ trở nên thường xuyên hơn, gắt gao hơn và kéo dài hơn.

Le Mondenhìn sang "Thượng đỉnh NATO : Trump ngược đãi các đồng minh". Tổng thống Mỹ cáo buộc các quốc gia NATO không đầu tư đúng mức cho quốc phòng, đòi tăng chi quân sự lên 4% GDP. Donald Trump đả kích Đức lệ thuộc Nga về năng lượng, và cũng không nhẹ lời đối với Anh quốc đang trong vòng xoáy Brexit.

Nhật báo kinh tế Les Echos nhận định "Chiến tranh thương mại đè nặng lên tăng trưởng" : Ủy ban Châu Âu phải giảm dự báo về mức tăng GDB trong khu vực đồng euro.

Thụy My

Trung Quốc thử nghiệm hàng không mẫu hạm tự chế tạo đầu tiên (RFI, 13/05/2018)

Truyền thông Trung Quốc loan báo chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên do Bắc Kinh tự thiết kế và chế tạo đã bắt đầu chạy thử ngày 13/05/2018.

Tàu sân bay tự đóng đầu tiên của Trung Quốc đang rời cảng Đại Liên (Dalian), Liêu Ninh, ngày 13/05/2018 Reuters

Đây cũng là chiếc hàng không mẫu hạm thứ hai của hải quân Trung Quốc. Điều này khẳng định quyết tâm của Trung Quốc muốn tăng cường sức mạnh hải quân đối phó với Hoa Kỳ.

Truyền hình nhà nước CCTV và hãng thông tấn Tân Hoa Xã còn cho biết thêm là chiếc hàng không mẫu hạm mang tên "Type-001A", được hạ thủy hồi năm 2017, hôm nay đã chính thức rời cảng biển Đại Liên, đông bắc Trung Quốc lúc 6 giờ 45 phút.

Lần ra khơi đầu tiên của "Type-001A" này có mục đích thử nghiệm các hệ thống thủy lực, động cơ, và hải hành. Theo dự kiến, chiếc hàng không mẫu hạm này sẽ được giao cho hải quân Trung Quốc trong năm 2018.

Hiện tại hải quân Trung Quốc chỉ có một chiếc hàng không mẫu hạm đang hoạt động : đó là chiếc Liêu Ninh, do Liên Xô thiết kế và được mua lại từ Ukraina.

Theo AFP, điểm giống nhau của cả hai chiếc hàng không mẫu hạm này là động cơ chạy bằng dầu (chứ không phải bằng năng lực hạt nhân), có thể chở khoảng 40 chiến đấu cơ và trang bị một bệ phóng máy bay bằng lực nhún. Thế nhưng, điểm bất lợi của hệ thống bệ phóng cũ này là để cất cánh, máy bay phải giảm bớt các loại vũ khí đạn dược, để có thể mang thêm nhiên liệu.

Hiện có nhiều phỏng đoán về việc Bắc Kinh đang tiến hành thiết kế một chiếc hàng không mẫu hạm thứ ba, có thể được lắp đặt một hệ thống phóng máy bay bằng lực đẩy, theo như tiết lộ của một số chuyên gia quân sự với truyền thông Nhà nước.

Điều này cho phép hàng không mẫu hạm có thể chuyên chở các loại chiến đấu cơ có trang bị tên lửa và có thể thực hiện các nhiệm vụ lâu hơn.

Được xem như là cường quốc thứ hai trên thế giới, quân đội Trung Quốc đang công khai thể hiện sức mạnh quân sự hải quân đối phó với Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương, cho dù ngân sách quân sự của Trung Quốc vẫn còn thấp hơn của Mỹ gần gấp 3 lần.

Minh Anh

*********************

Trung Quốc thử nghiệm tàu sân bay tự đóng (VOA, 13/05/2018)

Hàng không mẫu hạm tự đóng đầu tiên của Trung Quốc hôm 13/5 đã rời cảng ở đông bắc nước này, bắt đầu hành trình chạy thử.

Tàu sân bay tự đóng của Trung Quốc rời cảng Đại Liên.

Reuters dẫn lại tin của Tân Hoa Xã xác nhận tàu sân bay đã rời cảng Đại Liên.

Hãng tin của Trung Quốc nói rằng chuyến hải hành này "chủ yếu nhằm kiểm tra sự ổn định của hệ thống cơ khí và các thiết bị khác".

Tin cho hay, thiết kế của tàu sân bay này dựa trên kinh nghiệm có được từ hàng không mẫu hạm đầu tiên của Trung Quốc, tàu Liêu Ninh.

Liêu Ninh là tàu cũ, mua của Ukraine vào năm 1998 và được tái trang bị tại Trung Quốc.

Tờ South China Morning Post đưa tin rằng tàu sân bay "made in China" này dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm nay, 12 tháng sớm hơn dự kiến.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc trong một cuộc tập trận ở tây Thái Bình Dương.

Theo Reuters, tin tức về chương trình tàu sân bay của Trung Quốc ít được loan tải vì đây là bí mật nhà nước.

Nhưng truyền thông nước này gần đây đã đưa ra các đồn đoán về việc sớm chạy thử nghiệm tàu sân bay đóng trong nước.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã trích dẫn các chuyên gia nói rằng Trung Quốc cần ít nhất sáu tàu sân bay.

Chủ tịch Tập Cận Bình đang giám sát một chương trình đầy tham vọng nhằm củng cố lực lượng vũ trang của nước này, trong đó có máy bay tàng hình, giữa bối cảnh Trung Quốc củng cố chủ quyền ở Biển Đông.

Để hiểu cách tiếp cận ngày nay của Trung Quốc đối với các vấn đề như thương mại, chính sách đối ngoại hoặc kiểm duyệt internet, hãy cùng nhìn lại lịch sử quốc gia này.

Khổng tử - Ảnh minh họa

Đất nước này có lẽ tự ý thức về lịch sử của mình hơn bất cứ xã hội lớn nào khác trên thế giới. Việc hồi tưởng đó rất cục bộ - các sự kiện như Cách mạng Văn hóa của Mao vẫn rất khó để thảo luận ở Trung Quốc. Nhưng thật ngạc nhiên khi tiếng vang của quá khứ vẫn có thể được tìm thấy ở hiện tại.

Thương mại

Trung Quốc vẫn nhớ thời kỳ nước này bị buộc giao thương không theo ý muốn. Ngày nay, họ xem những nỗ lực đòi mở cửa thị trường của phương Tây như gợi nhớ về thời kỳ bất hạnh đó.

Mỹ và Trung Quốc hiện tranh cãi về việc liệu Trung Quốc có đang xuất khẩu vào Mỹ trong khi vẫn đóng cửa thị trường nội địa với hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, cán cân thương mại không phải lúc nào cũng có lợi cho Trung Quốc.

Ở Bắc Kinh có nhiều kỷ niệm về một thời kỳ, khoảng một thế kỷ rưỡi trước, khi Trung Quốc có ít quyền tự kiểm soát thương mại.

Anh tấn công Trung Quốc bằng các cuộc Chiến tranh Nha phiến, nổ ra vào năm 1839. Trong hàng thập niên sau đó, Anh thành lập tổ chức Dịch vụ Hải quan Hàng hải Hoàng gia để điều chỉnh thuế quan hàng hóa nhập vào Trung Quốc.

Tổ chức này là một phần của chính phủ Trung Quốc, nhưng vẫn mang đậm Anh, được điều hành không phải từ Bắc Kinh mà từ Portadown, Bắc Ireland.

Sir Robert Hart là tổng thanh tra của Cục Hải quan Hàng hải Hoàng gia của Trung Quốc từ 1863 đến 1911

Sir Robert Hart trở thành tổng thanh tra của Hải quan Trung Quốc, nơi thực tế là sân chơi cho người Anh trong một thế kỷ. Hart là người trung thực và giúp tạo ra nhiều thu nhập cho Trung Quốc.

Nhưng những ký ức của thời kỳ đó vẫn gây đau đớn.

Điều này rất khác dưới triều đại nhà Minh, vào đầu thế kỷ 15, khi Đô đốc Trịnh Hòa đưa bảy hạm đội lớn tới Đông Nam Á, sang Ceylon (tên gọi cũ của Sri Lanka ngày nay) và thậm chí tới cả bờ biển Đông Phi để giao thương và thể hiện sức mạnh Trung Hoa.

Những chuyến đi của Trịnh Hòa được ghi nhận ở khắp Đông Nam Á, chẳng hạn như trên bức tường của điện thờ này ở Penang, Malaysia

Những chuyến vượt biển của Trịnh Hòa một phần nhằm tạo ấn tượng.

Rất ít đế quốc khác có thể tự hào về những hạm đội viễn dương, và đó cũng là cơ hội để mang những vật phẩm kỳ lạ và tuyệt vời về Bắc Kinh, như là con hươu cao cổ đầu tiên cho Trung Quốc.

Tuy nhiên, thương mại cũng rất quan trọng, đặc biệt ở các khu vực khác của Châu Á. Và Trịnh Hòa có thể, và đã chiến đấu khi ông muốn, đánh bại ít nhất một nhà cai trị của Ceylon.

Tuy nhiên, những chuyến vượt biển của ông là một ví dụ hiếm hoi của một dự án hàng hải do nhà nước thực hiện. Hầu hết giao dịch thương mại nước ngoài của Trung Quốc trong vài thế kỷ tới sẽ không chính thức.

Rắc rối với láng giềng

Trung Quốc luôn quan tâm làm sao các nước có chung biên giới với nước này ở trong tình trạng yên ổn. Đó là một phần lý do Trung Quốc quan hệ rất thận trọng với một Bắc Hàn khó đoán ngày nay.

Đây không phải là lần đầu Trung Quốc có vấn đề với các quốc gia láng giềng.

Thực tế, lịch sử cho thấy Trung Quốc còn có những người hàng xóm tệ hơn cả lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong- un, người gần đây đã có chuyến thăm bất ngờ đến Bắc Kinh, chuyến đi nước ngoài đầu tiên kể từ khi nhậm chức năm 2011.

Dưới triều đại nhà Tống năm 1127, một người phụ nữ tên Lý Thanh Chiếu đã trốn khỏi nhà ở thành phố Khai Phong. Chúng ta biết đến câu chuyện của bà bởi vì bà là một trong những nhà thơ giỏi nhất của Trung Quốc, và các tác phẩm của bà vẫn được đọc rộng rãi. Bà chạy trốn vì đất nước bị tấn công.

Một bộ tộc từ miền bắc, tộc Nữ Chân đã nổi dậy chống Trung Quốc sau một thời gian dài liên minh không hài lòng với hoàng đế nhà Tống. Tầng lớp tinh hoa của nền văn minh Trung Quốc đã phải trốn chạy khắp cả nước khi thành phố bị đốt cháy.

Lý Thanh Chiếu đã phải chứng kiến bộ sưu tập nghệ thuật yêu quý của bà bị phân tán khắp các thành phố. Số phận của triều đại của bà là một bài học về sự nhân nhượng vô nguyên tắc với 'hàng xóm' có lẽ vẫn còn giá trị lâu dài.

Một thời gian, triều đại nhà Kim cai trị phương Bắc Trung Hoa, và nhà Tống lập nước mới ở Hoa Nam.

Nhưng cuối cùng, cả hai rơi vào tay Mông Cổ.

Được lập nên bởi Thành Cát Tư Hãn vào thế kỷ XIII, Mông Cổ trở thành đế chế láng giềng lớn nhất trong lịch sử

Các đường dịch chuyển trên bản đồ cho thấy định nghĩa về Trung Quốc thay đổi theo thời gian. Văn hóa Trung Quốc gắn liền với những tư tưởng nhất quán như ngôn ngữ, lịch sử và hệ thống đạo đức như Nho giáo.

Tuy nhiên, các tộc người khác như Mãn tộc và Mông Cổ từ phương Bắc đã nhiều lần chiếm Trung Quốc, cai trị nước này bằng việc sử dụng chung tư tưởng và nguyên tắc mà các dân tộc Trung Quốc dựa vào.

Những láng giềng này không phải lúc nào cũng ở yên. Nhưng đôi khi họ theo và thực hiện các giá trị Trung Quốc một cách hiệu quả giống như người Trung Quốc.

Lưu lượng thông tin

Ngày nay, internet Trung Quốc kiểm duyệt tài liệu nhạy cảm về chính trị và những người lên tiếng về các vấn đề chính trị bị chính quyền coi là có vấn đề có thể bị bắt hoặc tệ hơn.

Khó khăn trong việc nói lên sự thật với giới cầm quyền từ lâu đã là vấn đề. Các sử gia Trung Quốc thường cảm thấy họ phải viết điều nhà nước muốn hơn là điều mà họ nghĩ là quan trọng.

Nhưng Tư Mã Thiên - thường được coi là "sử gia vĩ đại" của Trung Quốc - đã chọn cách khác.

Sử ký Tư Mã Thiên có ảnh hưởng rất lớn

Tác giả của một trong những tác phẩm quan trọng nhất của biên niên sử Trung Quốc, thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên, đã dám bảo vệ một vị tướng bại trận. Làm như vậy ông bị cho rằng đã sỉ nhục hoàng đế và bị thiến.

Tuy nhiên, ông đã để lại một di sản đã định hình việc viết sử ở Trung Quốc cho đến ngày nay.

Sử ký Tư Mã Thiên pha trộn nhiều nguồn khác nhau, phê bình những hình tượng từ quá khứ lịch sử, và cũng sử dụng sử truyền miệng để tìm ra thông tin trực tiếp từ những người tham gia về những gì đã thực sự xảy ra.

Tất cả điều này là một cách viết sử mới, nhưng nó tạo tiền đề cho những người ghi chép sau này : nếu bạn sẵn sàng mạo hiểm an toàn của mình, bạn có thể viết sử "một cách trần trụi" hơn là tự kiểm duyệt.

Tự do tôn giáo

Trung Quốc hiện đại khoan dung hơn với hoạt động tôn giáo so với thời kỳ Cách mạng Văn hóa của Mao - trong giới hạn - nhưng kinh nghiệm quá khứ khiến Trung Quốc thận trọng với các phong trào dựa trên đức tin có khả năng vượt tầm kiểm soát và đặt ra thách thức cho chính phủ.

Các ghi chép cho thấy sự cởi mở với tôn giáo từ lâu đã là một phần của lịch sử Trung Quốc.

Dưới triều đại của mình, Nữ hoàng Võ Tắc Thiên đã chấp nhận và thúc đẩy Phật giáo

Vào thế kỷ VII, Nữ hoàng Võ Tắc Thiên đã chấp nhận Phật giáo như một cách để đẩy lùi những gì bà xem như là chuẩn mực cứng ngắc của truyền thống Nho giáo Trung Quốc.

Dưới triều Minh, nhà truyền giáo Matteo Ricci đã đến triều đình và được đối xử như một người đối thoại đáng kính, mặc dù có thể có nhiều quan tâm đến kiến thức của ông về khoa học phương Tây hơn là những nỗ lực của ông nhằm thay đổi (tôn giáo) người nghe.

Nhưng đức tin luôn là một công việc nguy hiểm.

Cuối thế kỷ XIX, Trung Quốc bị biến động bởi một cuộc khởi nghĩa được khởi xướng bởi Hồng Tú Toàn, người tự xưng là em trai của Chúa Jesus.

Cuộc khởi nghĩa Thái Bình Thiên quốc hứa hẹn mang lại một vương quốc hòa bình thiên đường cho Trung Quốc nhưng thực sự đã mang đến một trong những cuộc nội chiến đẫm máu nhất trong lịch sử, giết chết khoảng 20 triệu người theo một số thống kê.

Quân lính nhà nước lúc đầu thất bại trong việc kiềm chân lực lượng nổi dậy, và phải cho phép binh lính địa phương tự cách tân trước khi dập tắt cuộc khởi nghĩa với sự tàn bạo vô cùng vào năm 1864.

Cuộc khởi nghĩa Thái Bình cuối cùng đã bị đánh bại với sự giúp đỡ của lực lượng Anh và Pháp

Cơ đốc Giáo là trung tâm của cuộc nổi dậy khác vài thập kỷ sau đó. Năm 1900, phiến quân nông dân tự xưng là Nghĩa Hòa Đoàn xuất hiện ở miền Bắc Trung Quốc kêu gọi giết những người truyền giáo và cải đạo Cơ đốc giáo, sau này bị coi là những kẻ phản bội Trung Quốc.

Ban đầu, triều đình ủng hộ họ, dẫn đến cái chết của nhiều người theo đạo Cơ đốc Trung Quốc, trước khi cuộc nổi dậy cuối cùng bị dập tắt.

Qua thế kỷ sau, và cho đến ngày nay, nhà nước Trung Quốc đã thay đổi giữa khoan dung tôn giáo và sự lo sợ rằng nó có thể lật đổ nhà nước.

Công nghệ

Ngày nay, Trung Quốc tìm cách trở thành trung tâm thế giới về công nghệ mới. Một thế kỷ trước, Trung Quốc trải qua một cuộc cách mạng công nghiệp sớm hơn - và phụ nữ là trung tâm của cả hai.

Trung Quốc là nhà lãnh đạo thế giới khi nói đến trí tuệ nhân tạo (AI), nhận dạng giọng nói và dữ liệu khổng lồ.

Rất nhiều điện thoại thông minh trên khắp thế giới được chế tạo bằng các con chip do Trung Quốc sản xuất. Nhiều nhà máy sản xuất sử dụng nhân công là phụ nữ trẻ, những người thường phải chịu đựng điều kiện làm việc kinh khủng, nhưng cũng đang tìm kiếm một nơi trong nền kinh tế thị trường công nghiệp lần đầu tiên.

Họ thừa hưởng kinh nghiệm của những người phụ nữ trẻ cách đây 100 năm đã đến các nhà máy mọc lên ở Thượng Hải và đồng bằng sông Dương Tử.

Họ không sản xuất chip máy tính, nhưng dệt lụa và bông.

Công việc khó khăn và có khả năng gây bệnh phổi hoặc gây chấn thương và điều kiện ăn ở của công nhân vô cùng thiếu thốn.

Tuy nhiên, phụ nữ cũng nhớ lại niềm vui của việc tự kiếm đồng lương, tuy nhỏ nhoi và khả năng đến hội chợ hoặc nhà hát vào một dịp nghỉ hiếm hoi.

Một vài người thì đi xem - không phải để mua - tại các cửa hàng bách hóa mới sáng bóng ở trung tâm Thượng Hải, một trong những biểu tượng của sự hiện đại.

Ngày nay, trên đường Nam Kinh ở Thượng Hải, bạn vẫn có thể nhìn thấy tầng lớp trung lưu và công nhân mới của Trung Quốc đang được hưởng nhiều hàng hóa tiêu dùng như một phần của nền kinh tế theo hướng công nghệ hiện đại của Trung Quốc.

Quan điểm của các sử gia tương lai ?

Chúng ta đang sống ở một thời kỳ biến đổi đáng kể với Trung Quốc. Các sử gia tương lai sẽ lưu ý rằng một đất nước vốn nghèo và hướng nội vào năm 1978 đã trở thành - trong vòng một phần tư thế kỷ - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Họ cũng sẽ lưu ý rằng Trung Quốc là quốc gia quan trọng nhất để chống lại những gì dường như là một xu thế tất nhiên của dân chủ hóa.

Có thể các nhân tố khác như chính sách một con (đã chấm dứt) và việc sử dụng kiểm soát trí tuệ nhân tạo có thể thu hút sự chú ý của các nhà ghi chép tương lai. Hoặc có thể là một vài thứ khác như môi trường, thăm dò không gian hoặc tăng trưởng kinh tế, mà thậm chí còn chưa rõ ràng với chúng ta.

Một điều gần như chắc chắn - một thế kỷ từ giờ, Trung Quốc sẽ vẫn là nơi mê hoặc cho những ai sống ở đó và những ai sống với nó, và lịch sử phong phú của Trung Quốc sẽ tiếp tục định hướng hiện tại và tương lai của đất nước này.

Rana Mitter

(Giáo sư Đại học Oxford)

Nguồn : BBC, 23/04/2018

Trung Quốc bách hại người Công giáo không "yêu nước"

Le Figaro có bài phóng sự "Tại Phúc Kiến, các tín đồ trung thành với Roma phải trốn tránh để cầu nguyện". Trong lúc Bắc Kinh và Vatican đang xích gần lại với nhau, những người Công giáo lâu nay từ chối quy phục đảng cộng sản lo ngại phải hành đạo theo Giáo hội "chính thức" dưới sự điều khiển của Nhà nước Trung Quốc.

Một nhà thờ ở Trung Quốc. Ảnh minh họa (Wikimedia)

Đặc phái viên Le Figaro ở Lạc Giang (Luojiang) cho biết bốn thế kỷ qua, từ khi các sư huynh dòng Đa Minh đến vùng Mân Đông ở phía bắc tỉnh Phúc Kiến, Công giáo đã bám rễ tại khu vực ngư nghiệp này. Các nhà truyền giáo bị cấm đoán trong hơn 100 năm vào triều đại nhà Thanh, cho đến khi phương Tây chiến thắng trong cuộc chiến tranh nha phiến thế kỷ 19. Sau đó cộng đồng Công giáo tiếp tục bị bách hại dưới thời Mao Trạch Đông, đặc biệt trong giai đoạn Cách mạng Văn hóa.

Cho dù trải qua các thời kỳ căng thẳng dữ dội với chính quyền, niềm tin của giáo dân không hề suy suyển. Ông Zhang, một tín đồ 74 tuổi, kể lại : "Khi tôi còn nhỏ, tất cả các nhà thờ đều trở thành đống gạch vụn. Chúng tôi phải bí mật cầu nguyện tại nhà".

Còn hiện nay ? Tờ báo mô tả : Một hang động có dòng suối chảy qua, lối vào hẹp đến nỗi phải cúi mình thật thấp. Bên trong, các giáo dân quỳ trước một bàn thờ nhỏ, trên có cây thánh giá, nến và những đóa hoa hồng, hát thánh ca bằng phương ngữ. Chính tại thôn Lan Khẩu (Lankou) này, giám mục Bai, tên thật là Pedro Sanz Y Jorda, cùng với bốn nhà truyền giáo Tây Ban Nha đã bị nhà Thanh hành quyết năm 1747. Đây là những thánh tử đạo đầu tiên tại Trung Quốc.

Trong số 80.000 giáo dân ở Mân Đông, đại đa số thuộc giáo hội "bất hợp pháp", nhìn nhận giáo quyền của Vatican. Họ chưa bao giờ chịu tham gia giáo hội của Nhà nước. Nhưng nay nhiều người đang lo ngại phải nằm dưới sự điều khiển của giáo hội Công giáo "yêu nước".

Một chủ quán ăn bất bình : "Tôi sẽ không đi lễ nếu giáo hội trở thành 'yêu nước'. Trong thập niên 80, một giám mục của giáo hội chính thức đã định đến đây nhưng bị chúng tôi đuổi đi !". Cũng như nhiều giáo dân khác, bà tỏ ra hãnh diện vì gia đình theo đạo dòng "chính thống"từ nhiều thế hệ. Nhưng một người khác cho biết : "Nếu Vatican và Bắc Kinh lập quan hệ ngoại giao, và Đức giáo hoàng gởi đến một giám mục 'yêu nước', chúng tôi không có chọn lựa nào khác".

Giai cấp công nông bị chính quyền cộng sản Trung Quốc xua đuổi

Cũng về xã hội Trung Quốc, một bài điều tra trên Le Figaro hôm nay cho biết "Bắc Kinh dẹp các trường học dành cho các công dân 'cấp thấp'". Chính quyền truy quét người lao động nhập cư qua việc phá hủy hàng loạt khu nhà ở và buộc các trường tư đang nhận con cái của họ phải đóng cửa.

Thông tín viên của tờ báo tại Bắc Kinh mô tả ngôi trường Hoàng Trang (Huangzhuang) ở quận Thạch Cảnh Sơn (Shijingshan), nằm ở ngoại ô phía tây Bắc Kinh. Được thành lập từ 20 năm qua, có gần 2.000 học sinh từ mẫu giáo cho đến trung học, đây là tư thục lớn nhất ở thủ đô Trung Quốc, đã gầy dựng được uy tín. Cho đến một ngày đen tối tháng 11 năm ngoái, chính quyền địa phương nói với ban giám hiệu là trường xây "bất hợp pháp". Từ tháng 8, một chiếc xe ủi đất đã xuất hiện trong sân trường, gây khủng hoảng cho tất cả mọi người.

Khoảng 20 trường tư dành cho con cái nông dân và công nhân đã bị Bắc Kinh đóng cửa vào năm ngoái, theo ghi nhận của tổ chức phi chính phủ New Citizen Program. Các em học sinh của Huangzhuang không còn cơ hội tiếp tục học tập tại Bắc Kinh, vì tại khu phố này có hai trường học đã bị phá hủy, và những trường còn lại không còn chỗ.

Phụ huynh vốn có công ăn việc làm ổn định tại thủ đô sẽ phải gởi con về vùng quê nghèo sống với ông bà. Tại đây các em có nguy cơ bị trầm cảm, học hành sa sút. Nhiều phụ huynh cùng với các giáo viên đã gởi thư ngỏ cho chính quyền, nhưng lá thư này đã bị cơ quan kiểm duyệt xóa mất trên internet.

Sự truy quét thô bạo các "mingong" ("dân công" theo từ Hán Việt, tức những người lao động từ tỉnh lẻ đến thành phố lớn làm việc) giúp chính quyền thành phố Bắc Kinh đạt mục tiêu hạn chế dân số ở mức 23 triệu người đến năm 2020, đồng thời thu hồi đất đai để bán lại với giá đắt. Nhà nghiên cứu Chloé Froissart nhận định : "Mặc dù về mặt chính thức, chính quyền hứa hẹn giảm bớt tình trạng bất bình đẳng, nhưng mục tiêu của họ rõ ràng là xua đuổi dân nghèo khỏi các thành phố lớn, để Bắc Kinh và Thượng Hải chỉ gồm toàn giới tinh hoa, giàu có và học vấn cao".

Chiếc cầu khổng lồ nối Hoa lục với Hồng Kông và Macao

"Một cây cầu khổng lồ để phát triển California của Trung Quốc", đó là tựa đề một bài viết trên Le Monde, nói về công trình dài 55 kilomet vượt qua dòng sông Châu Giang, nối liền Hồng Kông, Macao với Hoa lục.

Chi phí xây dựng cây cầu cùng với hai hòn đảo nhân tạo lên đến 120 tỉ nhân dân tệ (trên 19 tỉ đô la) do tỉnh Quảng Đông cùng với hai đặc khu Hồng Kông và Macao đài thọ. Ở đầu cầu Hoa lục, sau khi vượt qua rào chắn kiểm soát có thiết bị nhận diện, xe cộ từ Hồng Kông có thể đến Chu Hải, Quảng Đông hay sang Macao. Phía Hồng Kông, chiếc cầu bắt đầu từ đảo Đại Nhĩ Sơn (Lantau) gần sân bay quốc tế, cảng vận chuyển hàng không lớn nhất thế giới.

Một khi được đưa vào sử dụng, chỉ cần nửa giờ là sang đến bờ bên kia thay vì bốn tiếng đồng hồ đi phà như hiện nay. Chiếc cầu này sẽ góp phần phát triển kinh tế bờ tây Châu thổ, và cụ thể hóa sự hội nhập của Hồng Kông với miền nam Hoa lục, khu vực được coi là "California của Trung Quốc".

Tuy nhiên, vấn đề còn tồn tại là hải quan Hồng Kông và Macao tương đối độc lập so với Hoa lục. Công dân Trung Quốc cũng không thể tự do từ Hoa lục đi sang Hồng Kông hay Macao, và ngược lại.

1/3 người Hồng Kông sẽ được chính phủ tặng không 500 USD

Riêng về kinh tế Hồng Kông, Le Monde cho biết chính quyền đã phân phối lại thặng dư ngân sách cho người dân.

Làm gì đây khi có dư đến 138 tỉ đô la Hồng Kông (17,6 tỉ đô la Mỹ) trong ngân sách hàng năm ? Đây là bài toán nhức đầu đối với bộ trưởng tài chính Hồng Kông, từ 15 năm qua. Địa ốc và chứng khoán là nguồn thu chính cho ngân sách, và cả hai lãnh vực này đều phát triển.

Phản đối ý kiến "tái phân phối" cho tất cả cư dân, năm nay chính quyền quyết định cứ ba người dân thì có một người sẽ được phát 4.000 đô la Hồng Kông (500 đô la Mỹ) tiền mặt. Tính ra có khoảng 2,8 triệu người Hồng Kông sẽ nhận được khoản tiền này, đó là những công dân trên 18 tuổi không sở hữu nhà đất, không nhận trợ cấp và không thuộc diện phải đóng thuế.

Tuy giàu có nhưng từ nhiều thập niên qua, Hồng Kông vốn tự hào là nền kinh tế tự do nhất thế giới, không hề muốn tạo ra một hệ thống phúc lợi khiến người dân dựa dẫm vào Nhà nước, chẳng hạn không hề có trợ cấp thất nghiệp.

Dân Miến Điện thất vọng về chính phủ Aung San Suu Kyi

Cũng tại Châu Á, Le Monde nhận định "Miến Điện thất bại về kinh tế, xã hội". Hai năm sau khi bà Aung San Suu Kyi lên nắm quyền, sự thất vọng của người dân là quá lớn, đặc biệt đối với những người nghèo khổ nhất.

Than Shein, phu xích lô 68 tuổi thổ lộ : "Tôi là người xưa nay vẫn ủng hộ "Lady", và tôi vẫn quý mến bà. Nhưng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD-National League for Democracy) không giữ lời hứa lúc tranh cử. Nói thẳng là tôi thất vọng".

Trong cuộc bầu cử năm 2015, ông đã chở miễn phí nhiều cử tri đến phòng phiếu để họ bầu cho "Quý bà Răngun". "Nhưng nay tôi thấy những gì ? Các láng giềng từ một khu ổ chuột khác bị đuổi đi với cớ không có hộ khẩu. NLD chẳng hề làm gì giúp cho người nghèo".

Wanna Soe, thuộc tổ chức phi chính phủ WE Generation Network, nhận định : "Trong các vấn đề xã hội, NLD không khác mấy so với chính phủ tiền nhiệm. Các nhà lãnh đạo không dành ưu tiên cho đời sống công nhân, nông dân và sinh viên". Y tế, giáo dục chẳng có tiến triển nào.

Theo Tim Aye Hardy, người khởi xướng một dự án giáo dục, vấn đề là "sự bất tài của các bộ trưởng, quan chức ; cùng với tình trạng tất cả đều phải tập trung vào bà Aung San Suu Kyi. Bà coi trọng sự trung thành hơn là năng lực cán bộ". Bên cạnh đó, chính quyền cũng thiếu tầm nhìn bao quát về kinh tế vĩ mô. Yan Myo Thein, nhà bình luận nổi tiếng, vốn là cựu tù chính trị, cũng bày tỏ sự thất vọng : "Bà Suu Kyi là một nhà lãnh đạo độc đoán, thích nói nhưng ít khi chịu lắng nghe người khác".

Mỹ ngoảnh mặt với Nga

Nhìn sang phương Tây, Le Figaro cho biết "Giữa Washington và Matxcơva không còn gì để nói với nhau", trong cuộc khủng hoảng ngoại giao hiện nay.

Ngay cả trước khi bị mất đi 60 "nhà ngoại giao" bị Hoa Kỳ cáo buộc là gián điệp, bị các cánh cửa tại thủ đô nước Mỹ lần lượt đóng lại trước mặt Anatoli Antonov, đại sứ Nga tại Washington. Những yêu cầu hẹn gặp các viên chức và dân biểu hoặc bị bác, hoặc không được trả lời, khiến ông Antonov phải "kêu cứu". Có ít nhất 20 nhà lãnh đạo Mỹ đã từ chối gặp đại diện Nga.

Tờ Washington Post nói thêm, các cố vấn Nhà Trắng có ba lựa chọn trong việc trục xuất các nhân viên ngoại giao Nga. Nhẹ nhất là trục xuất 30 điệp viên, giải pháp trung gian mà họ đã chọn là trục xuất 60 người trong đó có 12 nhân viên ở Liên Hiệp Quốc và đóng cửa lãnh sự quán ở Seatle. Còn giải pháp "hạng nặng" không được tiết lộ.

Tổng thống Donald Trump rất bực tức trước tuyên bố của ông Putin là các hỏa tiễn và ngư lôi nguyên tử Nga "bất khả chiến bại". Đến nỗi ông điện thoại cho tổng thống Pháp, thủ tướng Đức và Anh, nói rằng Nga "có vẻ nguy hiểm", phương Tây cần đoàn kết lại. Trong cuộc điện đàm với Vladimir Putin để hoan nghênh việc tái đắc cử tổng thống Nga, ông Trump đã nói : "Nếu ông muốn chạy đua vũ trang thì cứ chạy, nhưng tôi sẽ thắng !".

Giấc mộng chưa thành của Martin Luther King

Hôm nay là ngày nghỉ lễ Phục Sinh, làng báo Pháp chỉ có hai tờ xuất hiện trên các kiosque là Le Figaro và Le Monde. Trang nhất của Le Figaro chạy tựa "Đức giáo hoàng kêu gọi giới trẻ dấn thân", còn Le Monde nói về mục sư Mỹ da đen nổi tiếng "Martin Luther King, 50 năm sau khi ông qua đời".

Le Mondedành phụ trang gồm 12 trang báo cho "Martin Luther King, giấc mộng chưa thành" -một cuộc du hành từ quá khứ đến hiện tại, từ mơ mộng đến thực tế ; theo dấu một nhân vật lịch sử mà vấn đề người da đen trong thời đại của Donald Trump vẫn còn là tâm điểm.

"Con người của một giấc mơ", đó là tựa đề một bài báo được đăng sau khi mục sư Martin Luther King bị ám sát hôm 04/04/1968 tại Memphis, tiểu bang Tennessee. Năm mươi năm đã trôi qua, những kỷ niệm về giải Nobel hòa bình 1964 vẫn còn sống động, cho đến nỗi đôi khi xóa nhòa những điểm yếu của ông.

"Giấc mơ" được bày tỏ trong bài diễn văn lịch sử "I have a dream" của mục sư King vẫn chưa thành. Cho dù một người da đen là Barack Obama đã trở thành ông chủ Nhà Trắng trong suốt tám năm, nhưng những rạn nứt và bất công mà Martin Luther King từng tố cáo vẫn còn đó.

Thụy My

Kim loại hiếm là nguyên liệu của thế kỷ 21. Là nguồn cung cấp đến 95 % đất hiếm cho toàn thế giới, Trung Quốc nắm giữ vận mệnh của nhân loại trong tay. Trên đây là kết luận được nhà báo Guillaume Pitron đưa ra trong tác phẩm Chiến Tranh Kim Loại Hiếm, Mặt Trái Của Tiến Trình Chuyển Đổi Năng Lượng và Kỹ Thuật Số - Nhà xuất bản LLL vừa ra mắt độc giả vào tháng Giêng 2018.

Kim loại hiếm tại tỉnh Giang Châu được xuất khẩu sang Nhật. AFP

Than đá là nguyên liệu của thế kỷ 19. Thế kỷ 20 là thời đại của dầu lửa. Bước vào thế kỷ 21, mọi hy vọng tiến hành một cuộc cách mạng công nghiệp mới được đặt vào hơn 30 kim loại hiếm - 17 trong số này thuộc dòng đất hiếm, mà tới nay đã được khám phá và bắt đầu được biết đến với những tên gọi khá lạ tai : beryllium, vanadium, gallium…

Tính chiến lược cao

Kim loại hiếm không chỉ là nguyên liệu của thế kỷ 21 do chiếm một vị trí ngày càng lớn trong đời sống hàng ngày, cho phép sản xuất từ bóng đèn LED đến tivi màn ảnh phẳng, từ điện thoại di động đến máy tính bảng, xe hơi điện hay pin mặt trời, mà chúng còn mang tính chiến lược cao. Từ ngành công nghệ không gian đến hạt nhân dân sự và quân sự đều không thể phát triển nếu thiếu đất hiếm, kim loại hiếm.

Trong phần mở đầu, Guillaume Pitron viết : Không phải vì lo cho trái đất bị hâm nóng mà các vị tướng lỗi lạc của Mỹ đã quan tâm đến vế chuyển đổi năng lượng trong lĩnh vực quân sự. Chính xác hơn là giới này chú ý đến "tiến trình chuyển đổi về mặt chiến lược" (tr. 19)

Năng lượng xanh nhưng không sạch

Điểm thứ nhì nổi bật trong cuốn Chiến Tranh Kim Loại Hiếm, tác giả nhận xét : Vào lúc mà nhân loại đang cuống cuồng đi tìm những nguồn năng lượng mới để thay thế các năng lượng hóa thạch thải ra hàng tỷ tấn carbon làm hâm nóng trái đất, kim loại hiếm được xem là một vị cứu tinh.

Nhưng năng lượng xanh không đồng nghĩa với năng lượng sạch, bởi như tên gọi của chúng, đấy là những "kim loại hiếm", mà đã hiếm thì cần phải chắt lọc trước khi có được vài milligramme của chất lutecium, indium ...

Trung Quốc giữ chiếc chìa khóa chính

Một phần lớn cuốn sách của Guillaume Pitron đã tập trung để nói về Trung Quốc, nguồn cung cấp lớn nhất và gần như độc quyền trên thế giới về kim loại hiếm. Trung Quốc đang kiểm soát gần như toàn bộ đất hiếm được sử dụng trên hành tinh, chẳng những do được thiên nhiên ưu đãi, mà còn biết tung tiền ra mua những mỏ kim loại hiếm của các nước "bạn".

Bắc Kinh đã có những tính toán chiến lược tinh vi và đã đi trước phương Tây đến mấy nước cờ. Sau hơn 30 năm chấp nhận là xưởng cung cấp nguyên liệu cho thế giới trong lĩnh vực này, Trung Quốc đã làm chủ công nghệ cao và đang trở thành một nguồn tiêu thụ đất hiếm, kim loại hiếm ngang tầm với các nước công nghiệp tiên tiến. Trong tương lai, Trung Quốc sẽ làm chủ luôn cả dây chuyền công nghiệp, kiểm soát từ khâu cung cấp một loại nguyên liêu thiết yếu đến thành phẩm.

Tác giả cuốn Chiến Tranh Kim Loại Hiếm kết luận : "tất cả chúng ta rồi sẽ phải đi xe điện của Trung Quốc".

Cái giá mà Trung Quốc phải trả cũng đắt không kém. Guillaume Pitron đã tận mắt trông thấy những "ngôi làng ung thư" trong vùng Nội Mông, lò cung cấp đến ¾ đất hiếm do Trung Quốc lọc ra. 10% diện tích đất canh tác nhiễm kim loại nặng ; 80 % sông ngòi ngấm chất hóa học độc hại.

Mời quý thính giả theo dõi phần phỏng vấn nhà báo Pitron tác giả cuốn La Guerre Des Métaux Rares đã dành cho ban Việt ngữ RFI sau đây :

RFI : Cảm ơn Guillaume Pitron dành thời giờ cho buổi nói chuyện hôm nay. Tại sao ngay phần mở đầu cuốn sách, anh đã khẳng định rằng thế kỷ 21 là thời đại của các kim loại hiếm ?

Guillaume Pitron : Kim loại hiếm cần để phát triển công nghệ kỹ thuật số và công nghệ xanh. Trong tương lai chúng ta càng cần nhiều kim loại hiếm nơn nữa để tạo ra năng lượng sạch. Để sản xuất từ cánh quạt gió đến pin mặt trời hay xe hơi điện, chúng ta đều bắt buộc phải có kim loại hiếm. Mặt khác, cuộc sống mà được "connected" tức là càng kết nối chừng nào thì chúng ta lại càng sử dụng nhiều kim loại hiếm chừng nấy với những phương tiện như là điện thoại cầm tay, máy tính bảng ... Sau nữa là các mảng công nghệ mới từ thông minh nhân tạo đến công nghệ robot đều không thể phát triển nếu không có kim loại hiếm. Nói tóm lại, thể kỷ 21 là thế kỷ của kim loại hiếm và chúng ta ngày càng lệ thuộc vào sản phẩm này.

RFI : Chỉ riêng với chất cobalt : Lãnh đạo tập đoàn khai thác cobalt Glencore đang thương lượng với Trung Quốc để bán lại mỏ cobalt tại Cộng Hòa Dân Chủ Congo và một khi kim loại hiếm này rơi vào tay Trung Quốc thì "Châu Âu không còn sản xuất được đầu máy xe hơi điện nào hết". Vậy phải chăng tiến trình chuyển đổi năng lượng, giảm khí thải gây hiệu ứng lồng kính làm hâm nóng trái đất bị đe dọa ?

Guillaume Pitron : Chị nói đến chất cobalt, đúng là như vậy. Không có cobalt thì không thể nói tới chuyện chế tạo động cơ điện cho xe hơi. Để làm ra một chiếc xe điện, ta cần 22 kí lô cobalt. Mỗi cái điện thoại cầm tay cần 8 gr chất kim loại hiếm này. Mà đã gọi là kim loại hiếm tức là chúng ta phải đi qua các khâu sàng lọc rồi chắt lọc để từ hàng tấn đất, đá mới lấy ra được một lượng vô cùng nhỏ. Các khâu sàng lọc đó đòi hỏi phải sử dụng nhiều chất hóa học khác, vừa độc hại vừa gây ô nhiễm cho môi trường. Tôi muốn nói rằng trước khi kim loại hiếm được dùng để phục vụ cho ngành công nghiệp xanh, thì chúng ta cũng đã gây ô nhiễm không ít cho thiên nhiên.

Khâu lọc kim loại hiếm từ đất, đá là cả một quá trình thải ra nhiều chất bẩn không thể tưởng tượng nổi. Đâu đó để đạt đến đích cuối cùng, là tạo ra năng lượng sạch, thì ngay từ phần gốc của dây chuyền sản xuất là đã hoàn toàn không sạch chút nào.

RFI : Do đâu Trung Quốc lại chiếm thế gần như là độc quyền trên thị trường kim loại và đất hiếm ?

Guillaume Pitron : Kim loại hiếm có ở khắp mọi nơi, nhưng chỉ có Trung Quốc từ những năm 1980 tập trung vào việc khai thác và xuất khẩu. Để rồi giờ đây Trung Quốc là đối tác quan trọng nhất và thậm chí là chiếm thế độc quyền. Khi mà cả một mảng công nghệ của thế giới lệ thuộc vào kim loại hiếm, đương nhiên là Trung Quốc đã khai thác lá chủ bài này để phục vụ mục đích phát triển công nghiệp và ở đây còn có cả vấn đề địa chiến lược nữa. Chỉ cần Trung Quốc ngưng xuất khẩu đất hiếm, kim loại hiếm cho một khách hàng nào đó là đủ gây ra tê liệt. Tất cả vấn đề đặt ra là làm sao bảo đảm được nguồn cung cấp kim loại hiếm để phát triển công nghệ xanh và kỹ thuật số trong tương lai.

RFI : Trung Quốc đã rất khéo khai thác lợi thế đó để bắt bí thiên hạ.

Guillaume Pitron : Trung Quốc do có đất và kim loại hiếm nên có được lợi thế ở nhiều cấp. Ở cấp thứ nhất, Trung Quốc có thể tăng giá bán cho các khách hàng. Tức là "thách giá" đến cỡ nào, các hãng lớn trên thế giới khi cần thì vẫn phải mua. Ở nấc thứ nhì là các công ty của Trung Quốc được cung cấp đất và kim loại hiếm với giá rẻ và cần bao nhiêu cũng có. Như vậy, hàng của Trung Quốc rẻ hơn so với các sản phẩm tương đương của nước ngoài. Nhưng Trung Quốc không có tất cả các kim loại hiếm, cho nên từ nhiều năm qua, quốc gia này đã chuẩn bị sẵn nhiều nước cờ, để bảo đảm nguồn cung ứng.

Ở trên chúng ta đề cập tới cobalt : Trung Quốc mua lại mỏ cobalt của Công hòa Dân Chủ Congo. Quốc gia này nắm giữ 60 % trữ lượng cobalt của toàn cầu, mà chủ yếu là để xuất khẩu. Trung Quốc vừa ký một loạt các hợp đồng mua trọn 80 % cobalt của Congo. Châu Âu, Pháp và Mỹ chậm bước, không hề có tầm nhìn xa và có một sự chuẩn bị nào từ trước để bảo đảm được các nguồn cung ứng. Ngược lại thì Trung Quốc không chỉ làm chủ các mỏ kim loại hiếm trên sân nhà, mà còn chi tiền ra để thâu tóm hết nguồn nguyên liệu này.

RFI : Nói cách khác, trong tương lai Trung Quốc sẽ kiểm soát từ đầu tới cuối những công nghệ sạch, chữ sạch ở đây được để trong ngoặc kép, và kể cả những ngành công nghệ mũi nhọn và chiến lược như năng lượng nguyên tử, không gian...

Guillaume Pitron : Đúng vậy. Trung Quốc không chỉ là một nhà cung cấp kim loại hiếm, tức là một nguồn cung cấp vật liệu cơ bản để cho những quốc gia khác làm ra điện thoại di động, đầu máy mô tơ điện hay pin mặt trời, mà chính Trung Quốc đang trở thành một mắt xích then chốt của nền công nghiệp thế giới. Trung Quốc khát tăng trưởng, khát công nghệ mới, mà kim loại hiếm là chìa khóa cho phép đạt được tất cả các mục tiêu này. Điện thoại Trung Quốc, pin mặt trời Trung Quốc đã tràn ngập thị trường thế giới và trong tương lai rất gần ông khổng lồ Châu Á này nhờ có kim loại hiếm sẽ làm chủ luôn cả thị trường xe hơi điện của thế giới ; Các hãng của Mỹ, Nhật hay Châu Âu có tài giỏi tới đâu đi chăng nữa mà không có cobalt thì không thể sản xuất ra xe hơi điện. Nhờ có kim loại hiếm, Trung Quốc sẽ làm chủ trọn dây chuyền sản xuất công nghiệp. Không ai ngạc nhiên nếu như trong tương lai, tất cả chúng ta đều phải dùng xe hơi điện của Trung Quốc !

RFI : Một điểm cuối trong cuốn sách gần 300 trang của anh : La Guerre Des Métaux Rares đã đề cập tới thái độ giả dối của nhiều nước phương Tây, đẩy các ổ ô nhiễm sang Trung Quốc để rồi sẽ phải trả cái giá đắt thưa anh ?

Guillaume Pitron : Đương nhiên là có thể tìm thấy đất hiếm ngay ở Pháp hay bất kỳ một quốc gia Tây phương nào khác. Nhưng từ những năm 1980 phương Tây đã chọn lấy hướng đi, tức là để cho Trung Quốc độc quyền khai thác mảng này, bởi đơn giản Âu, Tây không muốn phải gánh chịu hậu quả về ô nhiễm môi trường, những hậu quả đối với sức khỏe con người do công nghiệp khai thác mỏ kim loại hiếm. Đâu đó như thể phương Tây để được tiếng khen là phát triển công nghệ sạch, đã khoán cho Trung Quốc khai thác kim loại hiếm, "xuất khẩu" ô nhiễm sang Trung Quốc.

Thanh Hà thực hiện

Người Duy Ngô Nhĩ sống lưu vong cũng không yên với Bắc Kinh

Cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy bị tạm giữ để thẩm vấn về nghi án nhận 50 triệu euro tài trợ cho chiến dịch tranh cử tổng thống 2007 từ chính phủ Lybia của Kadhafi. Thổ Nhĩ Kỳ làm tới, tấn công lực lượng nổi dậy người Kurdistan trước sự thờ ơ phương Tây. Thế giới phẫn nộ với việc Facebook để lộ dữ liệu thông tin cá nhân người sử dụng, nhà mạng xã hội số 1 thế giới mất cả tỷ đô la trong hai ngày. Đó là những chủ đề lớn của các báo Pháp ra hôm nay.

Các nhà hoạt động biểu tình trước đại sứ quán Trung Quốc ở Vienna ngày 01/08/2011, phản đối chiến dịch đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. AFP PHOTO/DIETER NAGL

Liên quan đến Châu Á, mối quan tâm của các báo vẫn như thường lệ là Trung Quốc. Nhật báo Le Monde dành sự chú ý đến số phận người Duy Ngô Nhĩ, sắc tộc theo Hồi giáo nạn nhân của chính sách truy bức của chính quyền Bắc kinh. Nhưng lần này Le Monde nói về những người Duy Ngô Nhĩ (Uighur) đang sống ở Châu Âu mà vẫn không thoát khỏi sự truy đuổi của Trung Quốc, qua bài viết : "Trung Quốc truy đuổi người Duy Ngô Nhĩ ở Châu Âu như thế nào ?".

Le Monde ghi nhận thực tế là Bắc Kinh đang liên tục làm áp lực đối với cộng đồng sắc tộc này ngay cả khi họ đã phải ra nước ngoài, ở rất xa với Trung Quốc, để sống lưu vong.

Theo Le Monde : "Ở Paris, Berlin hay Istanbul, những người Duy Ngô Nhĩ, dù là đã được nhập quốc tịch của nước đón nhận hay vẫn còn là kiều dân Trung Quốc, tất cả vẫn luôn là mục tiêu của chiến dịch răn đe quy mô chưa từng có của Bắc Kinh".

Le Monde đã tiếp cận được với ít nhất 6 nhân chứng người Duy Ngô Nhĩ cho biết đã bị mật vụ Trung Quốc gây sức ép, buộc họ làm các việc, như theo dõi cộng đồng Duy Ngô Nhĩ lưu vong, buộc họ không biểu tình chống Trung Quốc hay phải cung cấp tài liệu cá nhân. Thậm chí một số người còn bị dọa đưa trở về Trung Quốc.

Vũ khí gây sức ép của mật vụ Trung Quốc là dọa bỏ tù gia đình họ còn ở lại Tân Cương. Mỗi khi sắp có các cuộc biểu tình của người Duy Ngô Nhĩ ở nước ngoài là họ nhận được những tin nhắn đe dọa sẽ xử lý, bắt giam gia đình ở trong nước. Mọi hoạt động của cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ ở nước ngoài đều bị theo dõi rất sát không kém gì ở trong nước.

Abduweli Ayup, một nhà ngôn ngữ học người Duy Ngô Nhĩ sống lưu vong tại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết : "Những người Duy Ngô Nhĩ ở nước ngoài cảm thấy lo lắng, bất an, họ không thể liên lạc được với gia đình mình ở trong nước, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ người thân của họ bị bỏ tù".

Tương tự, những người Duy Ngô Nhĩ sống ở Pháp hay Đức, dù đã được nhập quốc tịch nhưng cũng không được yên thân, an toàn. Họ thường xuyên nhận được tin nhắn đe dọa bắt về nước nếu không đáp ứng các yêu cầu của mật vụ Bắc Kinh. Như vậy, gia đình bị chính quyền sử dụng là con tin để gây sức ép truy bức những người Duy Ngô Nhĩ sống bên ngoài đất nước.

Cựu tổng thống Pháp bị tạm giữ vì nghi án nhận tài trợ của Kadhafi

Trở lại với sự kiện thời sự trên trang nhất các báo Pháp. Như vậy đã hơn một ngày ông Nicolas Sarkozy bị tạm giữ tại trụ sở của cảnh sát tư pháp, sự kiện đang gây xáo động dư luận Pháp.

Cựu tổng thống Pháp bị triệu tập để thẩm vấn từ sáng hôm qua (20/03) trong khuôn khổ cuộc điều tra nghi vấn nhận tiền tài trợ của chính phủ Libya cho chiến dịch tranh cử tổng thống 2007 mà ông đã giành thắng lợi. Thời hạn tạm giữ kéo dài 48 giờ, sau đó ông có thể phải ra trước tòa để được thông báo lệnh khởi tố. Sau 5 năm điều tra đây là lần đầu tiên ông Sarkozy bị cơ quan điều tra thẩm vấn về hồ sơ này. Hình ảnh của cựu nguyên thủ Pháp xuất hiện trên khắp các trang nhất báo ra hôm nay

Trang báo mạng Mediapart, nơi nắm giữ thông tin và tung ra vụ bê bối, cho hay, trong vụ scandal Libya bị phát giác từ năm 2011 này, "cuộc điều tra dưới sự chỉ đạo của một thẩm phán chuyên về vấn đề tài chính của Paris, giờ nhằm trực tiếp vào Nicolas Sarkozy và những người thân cận nhất của ông. Danh sách các tội trạng được điều tra tư pháp kê ra trong vụ này khá dài : Tham nhũng chủ động và thụ động, hối mại quyền thế, biển thủ công quỹ, lạm dụng tài sản xã hội, giả mạo tài liệu, rửa tiền trốn thuế, oa trữ tài sản bất hợp pháp…".

Le Monde thắc mắc : "Quyết định tạm giữ để thẩm vấn Nicolas Sarkozy phải chăng có nghĩa là các thẩm phán thụ lý vụ án đã tập hợp được những bằng chứng mới về tài trợ bất hợp pháp cho chiến dịch tranh cử tổng thống để có thể trực tiếp cáo buộc ông Sarkozy ? Phải chăng chính quyền Libya cuối cùng đã quyết định hợp tác (với các nhà điều tra Pháp) ? " Theo Le Monde, nhiều cựu quan chức của Libya dước thời Kadhafi có lẽ đã cung cấp những chi tiết mới cho phép khẳng định các nghi vấn. Từ nhiều tuần qua, tư pháp của Pháp đã có được nhiều tài liệu thư giữ trong lần khám nhà nhân vật người Thụy Sĩ Alexandre Djouhri (nhân vật trung gian trong vụ này) hồi 2015". Tuy nhiên từ trước đến giờ, ông Nicolas Sarkozy vẫn phản bác mọi cáo buộc là chiến dịch tranh cử tổng thống 2007 của ông đã được tài trợ bất hợp pháp.

Nhật báo Libération thì nhận thấy diễn tiến mới cho thấy vụ việc này vừa "đáng mừng" vừa"chán nản". Xã luận của Libération viết : "Đúng là chính trị là môn thể thao chiến đấu, nhưng tại sao ta cứ phải làm quen với việc đưa chính trị lên sàn đấu ? Chán nản vì cái cảnh cánh hữu cứ kêu gào tư pháp ngoan cố truy đuổi ông Sarkozy. Còn vui mừng vì không phải thấy cựu tổng thống bị câu lưu, việc này thậm chí còn đáng buồn, mà là việc này cho thấy các cảnh sát, thẩm phán vẫn tiếp tục công việc, theo nhịp độ của họ, một cách hoàn toàn độc lập để cố gắng trả lại công lý".

Phương Tây bỏ mặc đồng minh người Kurdistan

Chuyển sang một chủ đề chiếm trang nhất của tờ Le Figaro : "Tại Syria : Người Kurdistan bị phương Tây bỏ rơi".

Vấn đề liên quan đến sự kiện sau khi chiếm thành phố Afrin từ tay quân nổi dậy người Kurdistan, Thổ Nhĩ Kỳ được đà lấn tới mở rộng cuộc tấn công ở vùng đông bắc Syria, truy quét đến cùng lực lượng người Kurdistan, một đồng minh của các nước phương Tây trong cuộc chiếng chống Daesh, nhưng lại là kẻ thù không đội trời chung của Ankara.

Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ là một thành viên của NATO, nhưng các nước phương Tây dường như bất lực, không ngăn cản được Ankara ngừng tấn công lực lượng người Kurdistan. Xã luận tờ báo mang tựa đề ngắn gọn : "Chối bỏ", để nói lên thái độ của các nước phương Tây trước đồng minh người Kurdistan, "những người đã phục vụ như là những người lính xung kích của phương Tây trên mặt trận chống Daesh. Vậy mà phương Tây lại bỏ rơi họ, hy sinh họ".

Chính những người lính Kurdistan này đã trực diện chiến đấu chống thánh chiến giúp phương Tây, nhưng giờ đây, khi họ bị Thổ Nhĩ Kỳ tấn công thì các nước phương Tây im lặng làm ngơ bỏ rơi họ, thì quả thật đây là một thái độ "hèn kém", Le Figaro tỏ phẫn nộ.

Facebook, bị cáo toàn cầu

Tiếp tục với trang báo Le Figaro, đến với một thời sự đang nóng lên những ngày qua liên quan đến Facebook để lộ thông tin cá nhân của những người sử dụng mạng xã hội.

Vụ công ty Mỹ Cambridge Analytica thu thập bất hợp pháp thông tin cá nhân của hàng triệu người sử dụng Facebook đang gây lo ngại khắp toàn cầu. Facebook, không được cho là vô can, cũng phải hứng chịu nhiều sóng gió từ vụ việc này những ngày qua.

Le Figaro ghi nhận : "Facebook đối mặt với sự giận giữ của chính quyền Mỹ và Châu Âu". Các nhà điều tra Mỹ và Châu Âu đã mở các điều tra, vụ việc không còn chỉ liên quan đến công ty Cambridge Analytica, nữa mà bản thân Facebook cũng phải đối mặt với những cáo buộc nặng nề và sẽ còn phải gặp nhiều rắc rối như có thể sẽ phải chịu những khoản tiền phạt lớn vì không tôn trọng người sử dụng, hướng điều tra của Châu Âu đang nhằm vào nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội số một thế giới.

Theo Le Figaro, vụ việc đã làm tổn hại rất nhiều hình ảnh của Facebook dưới con mắt của công chúng, cũng như của chính quyền nhiều nước trên thế giới. Một viễn ảnh đáng lo ngại cho các nhà đầu tư vào Facebook. Từ thứ hai đến hôm qua, cổ phiếu của tập đoàn Facebook đã mất hơn 11% trên thị trường chứng khoán tương đương 60 tỷ đô la Mỹ. Trong vụ việc này, nội bộ của Facebook cũng đang gặp nhiều rắc rối.

Pháp : Không còn đất lành để chim đậu

Trong lĩnh vực môi trường, Libération lưu ý đến một hiện tượng đáng lo ngại liên quan đến đa dạng sinh học ở Pháp : "Tại những vùng thôn quê, quần thể chim giảm nghiêm trọng".

Hôm thứ Ba (20/03/2018), Viện Bảo tàng Lịch sử Thiên nhiên và Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Pháp công bố một nghiên cứu về các loài chim ở Pháp cho thấy trong vòng 15 năm qua, 1/3 các loài chim ở Pháp đã bị biến mất trong các vùng đất nông nghiệp. Nguyên nhân không khó tìm đó chính là do việc đẩy mạnh hoạt động nông nghiệp và sử dụng ngày càng nhiều thuốc trừ sâu.

Các nhà khoa học Pháp khẳng định các loài chim đang biến mất khỏi các vùng nông thôn Pháp với "tốc độ nhanh chóng mặt", đến mức sự sụt giảm đó đang "đạt tới gần thảm họa sinh thái". Đây là một thực trạng đáng báo động về cách làm nông nghiệp từ vài ba chục năm trở lại đây. Các chuyên gia cho rằng "phải cấp tốc thay đổi mô hình để có một nền nông nghiệp vừa cao sản, vừa tôn trọng cá thể sống. Nếu cá thể sống bị tiêu diệt thì điều này cũng liên quan đến con người và nguy hiểm không kém gì hiện tượng biến đổi khí hậu".

Vẫn liên quan đến môi trường và đa dạng sinh học, Le Figaro cho biết con tê giác trắng Châu Phi vừa chết tại Sudan. Cá thể tê giác trắng đực cuối cùng này đã 45 tuổi bị nhiều biến chứng bệnh vì đã già. Hiện trên thế giới chỉ còn hai con cái cùng loài, khi con đực cuối cùng không còn thì tức là không còn hy vọng gì để duy trì giống loài tế giác quý hiếm này. Nếu như trường hợp của con tê giác trắng trên chết vì già yếu thì các loài tê giác khác ở Châu Phi đang bị đe dọa tuyệt chủng bởi nạn săn bắt trộm để lấy sừng, một mặt hàng rất được giá và được ưa chuộng ở Châu Á.

Anh Vũ

Tập Cận Bình được tái bổ nhiệm làm chủ tịch Trung Quốc vô thời hạn (VOA, 18/03/2018)

Cơ quan lập pháp mang tính hình thức của Trung Quốc hôm thứ Bảy đã đồng lòng chấp thuận tái bổ nhiệm ông Tập cận Bình làm chủ tịch nước mà không có giới hạn nhiệm kì phục vụ.

Ông Vương Kì Sơn (trái) và ông Tập Cận Bình bắt tay tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc lần thứ 13 trong Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, ngày 17 tháng 3, 2018.

Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc cũng bổ nhiệm ông Vương Kì Sơn, một đồng minh thân cận của ông Tập, vào vị trí phó chủ tịch mà trước đây chỉ mang tính hình thức.

Tại Đại lễ đường Nhân dân, ông Tập, ông Vương cùng các quan chức khác đã lần lượt bước lên bục, đặt tay trái lên hiến pháp và giơ nắm tay phải lên tuyên thệ trung thành với hiến pháp, tổ quốc và nhân dân.

Toàn bộ 2.970 thành viên của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc có mặt đã chuẩn thuận tái bổ nhiệm ông Tập, trong khi ông Vương chỉ nhận một biểu quyết chống.

Ông Tập, người đứng đầu Đảng Cộng sản đương quyền với 90 triệu đảng viên, cũng được tái bổ nhiệm làm người đứng đầu ủy ban chính phủ chỉ huy quân đội. Ông hiện đang đứng đầu một cơ quan của đảng giống hệt như vậy cai quản một lực lượng gồm 2 triệu thành viên.

Ông Tập, 64 tuổi, được coi là nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Trung Quốc kể từ ông Mao Trạch Đông. Cuối tuần trước, ông đã được trao quyền tiếp tục nhiệm kì vô thời hạn sau khi cơ quan lập pháp bãi bỏ giới hạn nhiệm kì của chủ tịch và phó chủ tịch.

Các quan chức Trung Quốc bênh vực bước đi này, nói rằng nó sẽ giúp chức vị chủ tịch nước tương đồng với hai vị trí chính yếu khác của ông Tập là tổng bí thư đảng và tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang.

Những người chỉ trích nói rằng bước đi này, đảo ngược một nỗ lực thể chế hóa các lề lối cai trị của Trung Quốc kể từ năm 1982, có phần chắc sẽ dẫn tới thêm các cuộc trấn áp chính trị và đấu đá nội bộ giữa các phe nhóm tìm cách thăng tiến các ứng viên của mình bên trong hệ thống khép kín.

Ông Tập, lên làm chủ tịch từ năm 2013, được cho là sẽ mở rộng chiến dịch chống tham nhũng bên trong Đảng Cộng sản để bao gồm tất cả công chức nhà nước thông qua Ủy ban Giám sát Quốc gia mới thành lập, trong khi tiếp tục theo đuổi một chính sách đối ngoại cứng rắn và các chính sách nhằm tăng tốc nền kinh tế đang chậm lại.

Trong vai trò phó chủ tịch, ông Vương, 69 tuổi, được nói sẽ là một nhân tố quan trọng trong việc thúc đẩy chủ trương của ông Tập là củng cố quyền cai trị của Đảng Cộng sản trong khi tiếp tục xóa bỏ tình trạng tham nhũng và nghèo đói.

*******************

Tập Cận Bình chính thức được bầu lại nhiệm kỳ chủ tịch Trung Quốc (RFI, 17/03/2018)

2.970 Đại biểu quốc hội Trung Quốc ngày 17/03/2018 bỏ phiếu bầu lại ông Tập Cận Bình làm chủ tịch nước thêm một nhiệm kỳ. Tuần trước Quốc hội đã sửa đổi bản Hiến Pháp, cho phép ông Tập lãnh đạo đất nước vô hạn định.

Chủ tịch Tập Cận Bình (phải) và Phó chủ tịch Vương Kỳ Sơn tại Quốc hội Trung Quốc ngày 17/03/2018. Reuters/Jason Lee

Ông Tập Cận Bình, 64 tuổi, là ứng viên duy nhất, nên không một ai ngạc nhiên về kết quả 100 % phiếu ủng hộ. Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, buổi lễ tuyên thệ trước Quốc hội hôm nay đã diễn ra một cách rất trọng thể. Lãnh đạo Trung Quốc, tay phải đặt ở ngang vai, còn tay trái đặt lên bản Hiến Pháp vừa được sửa đổi và ông đã thề tôn trọng bản Hiến Pháp này.

Không một đại biểu nào bỏ phiếu chống. AFP nhắc lại thành tích này cao hơn kỳ bỏ phiếu cho ông Tập Cận Bình ở nhiệm kỳ đầu năm 2013. Khi đó đã có một đại biểu bỏ phiếu chống và 3 người vắng mặt. Năm năm trước đây ông Tập Cận Bình được bầu với tỷ lệ 99,86 %. Lần này ông đã được 100 % các Đại biểu quốc hội tán đồng.

Dù vậy, mọi chú ý đang hướng về nhân vật Vương Kỳ Sơn, người vừa được bầu vào chức vụ phó chủ tịch. Ông này trở thành nhân vật số 2 trong chính quyền.

Thông tín viên Heike Schmidt từ Bắc Kinh phác họa chân dung nhân vật được xem là cánh tay phải của chủ tịch Trung Quốc :

Tháng 10 năm ngoái, nhân Đại Hội Đảng lần thứ 19, ông Vương Kỳ Sơn đã phải từ bỏ chiếc ghế trong Ban Thường Trực Bộ Chính Trị và chức lãnh đạo Ủy ban Kiểm Tra Kỷ Luật Trung Ương.

Đây không phải do nhân vật này bị thất sủng mà vì, có một nguyên tắc bất thành văn tại Bắc Kinh là các lãnh đạo đến 69 tuổi phải về hưu. Dù vậy, quan sát hậu trường chính trị Trung Quốc, không ai ngạc nhiên khi thấy họ Vương trở lại chính trường.

Nổi tiếng là một người kiên định và thực tiễn, ông Vương Kỳ Sơn sẽ đóng vai trò "chữa cháy" cho ông Tập Cận Bình, như ghi nhận của tờ báo South China Morning Post. Tờ báo này cho rằng Vương Kỳ Sơn sẽ phải giúp đỡ ông bạn họ Tập để tìm ra đồng thuận với Mỹ, tránh để nổ ra một cuộc chiến thương mại giữa hai siêu cường là Hoa Kỳ vàTrung Quốc.

Liệu rằng trong lĩnh vực ngoại giao, ông Vương Kỳ Sơn sẽ có làm việc hiệu quả như trong nhiệm vụ bài trừ tham nhũng tại Trung Quốc hay không ?

Trong số nhiều đảng viên Trung Quốc, ông Vương là một vị hung thần. Tối thiểu, đã có100 lãnh đạo cao cấp đã ngã ngựa vì chính sách "đả hổ diệt ruồi" do ông Tập Cận Bình đề xướng. Ngoài những con "hổ" đó thì còn có khoảng một triệu rưỡi những con "ruồi" tức là những đảng viên hay cán bộ ở những cấp thấp hơn đã bị kỷ luật.

Thanh Hà

Báo chí Trung Quốc biện minh cho việc tăng ngân sách quốc phòng (RFI, 06/03/2018)

Hôm 06/03/2018, báo chí Nhà nước Trung Quốc biện minh cho việc tăng ngân sách quốc phòng cho năm 2018 và khẳng định là Bắc Kinh không hề muốn lao vào một cuộc chạy đua vũ trang với Hoa Kỳ

Ảnh minh họa : Quân đội Trung Quốc tại căn cứ Chu Nhật Hòa (Zhurihe), Nội Mông. Ảnh ngày 30/07/2017. Reuters

Hôm qua, tại buổi khai mạc kỳ họp thường niên của Quốc hội, chính phủ Trung Quốc thông báo là ngân sách quốc phòng sẽ tăng 8,1% trong năm 2018, mức tăng cao nhất trong 3 năm qua, để tiếp tục hiện đại hóa quân đội. Như vậy, chi tiêu quân sự của Trung Quốc năm 2018 sẽ là 175 tỷ đôla.

Trong bài xã luận hôm nay, tờ China Daily nhấn mạnh, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc không phải là cao nhất thế giới và cũng không có mức tăng cao nhất thế giới. Theo tờ báo này, nếu tính trên đầu người, ngân sách quân sự của Trung Quốc thua xa nhiều nước lớn trên thế giới.

Theo các số liệu chính thức, chi tiêu quân sự của Trung Quốc chỉ bằng 1 phần 4 của Mỹ, nhưng các nhà phân tích ngoại quốc và các nhà ngoại giao cho rằng Bắc Kinh đưa ra con số thấp hơn thực tế.

Trong khi đó, Hoàn Cầu Thời Báo khẳng định, nếu thật sự Trung Quốc muốn bành trướng về quân sự, ngân sách quốc phòng của nước này lẽ ra phải tăng từ 20% tới 30%. Theo tờ báo, Trung Quốc không hề có ý định lao vào một cuộc chạy đua vũ trang với Hoa Kỳ. Tờ báo này cho rằng chính những hành động "khiêu khích" của Mỹ ở Biển Đông, tình hình căng thẳng ở eo biển Đài Loan và việc Mỹ, Úc, Nhật và Ấn Độ thiết lập liên minh là những yếu tố khiến Trung Quốc phải tăng ngân sách quốc phòng.

Cho tới nay, Trung Quốc vẫn khẳng định rằng chi tiêu quân sự của nước này hoàn toàn minh bạch và không hề là một mối đe dọa với bất cứ ai. Theo Bắc Kinh, việc tăng ngân sách chỉ là nhằm đáp ứng nhu cầu tân trang thiết bị quân sự và bảo vệ các lợi ích chính đáng, mặc dù Trung Quốc trong những năm gần đây đã có nhiều hành động nhằm áp đặt chủ quyền ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Thanh Phương

****************

Trung Quốc biện minh cho việc tăng ngân sách quốc phòng (RFA, 06/03/2018)

Trung Quốc tăng ngân sách quốc phòng lớn nhất trong ba năm qua và không hề chạy đua vũ trang với Mỹ.

Lực lượng Không quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc diễu hành với cờ quốc gia trong lễ khai mạc Thế vận hội Quân đội 2017 ở Guangshui thuộc tỉnh Hồ Bắc Trung Quốc vào ngày 30 tháng 7 năm 2017. AFP

Truyền thông nhà nước Trung Quốc nói như thế vào hôm 6/3/2018, nhấn mạnh rằng ngân sách quốc phòng của Trung Quốc vẫn thấp và tương xứng với nền kinh tế quốc gia.

Tuy vậy con số tăng ngân sách quốc phòng 8.1% của năm nay mà Quốc hội Trung Quốc vừa công bố hồi hôm thứ hai 5/3 là con số mà theo các nhà quan sát nước ngoài,chứng tỏ một chương trình hiện đại hóa quân sự đầy tham vọng của Bắc Kinh, và điều đó gây lo ngại cho những lân bang của Trung Quốc như Nhật Bản và Đài Loan.

Nhật Bản đang có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc, trong khi Đài Loan bị Hoa Lục xem là một vùng đất thuộc Trung Quốc mà Bắc Kinh có thể thu hồi bằng vũ lực nếu cần thiết.

Tờ Trung Hoa nhật báo của Trung Quốc bình luận rằng ngân sách quốc phòng của nước mình chỉ bằng một phần tư của Hoa Kỳ, và nếu so sánh trên đầu người thì còn kém xa nhiều quốc gia khác.

Trong khi đó thì người đứng đầu Hạm đội Bảy của Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương là Đô đốc Scott Swiff nói rằng Trung Quốc không minh bạch trong chuyện quốc phòng của mình, và điều đó làm cho các quốc gia trong vùng lo lắng không biết Bắc Kinh gia tăng ngân sách để làm gì.

Ông Swift nói như thế ở Tokyo trong một cuộc thảo luận bàn tròn với báo chí sau khi gặp gỡ các viên chức Nhật Bản.

Trung Quốc nói rằng chuyện gia tăng quốc phòng của mình không đe dọa ai hết, còn tờ báo hay bình luận cứng rắn của Đảng cộng sản Trung Quốc là Hòan Cầu Thời Báo thì nói rằng chính sự khiêu khích của Hoa Kỳ cùng với sự tạo lập một liên minh với Nhật Bản, Úc, Ấn Độ tại Biển Đông và eo biển Đài Loan đã thúc đẩy Trung Quốc phải gia tăng ngân sách quốc phòng của mình.

Cũng xin nhắc lại là hồi năm ngoái, Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc tuyên bố rằng sẽ xây dựng quân đội Trung Quốc trở thành có đẳng cấp quốc tế vào năm 2050.

*********************

Trung Quốc cố bành trướng thế lực quân sự, nhưng chưa thể bắt kịp Mỹ (RFI, 06/03/2018)

Lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, một mặt củng cố thế lực trong nước qua việc trở thành chủ tịch suốt đời, mặt khác đẩy mạnh phát triển tiềm lực quân sự, để thách thức thế thượng phong của Hoa Kỳ ở vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương, qua dự án triển khai đến 6 hàng không mẫu hạm đến mọi đại dương trên thế giới. Nhưng hiện giờ, Trung Quốc hãy còn thua xa Hoa Kỳ về hải quân, về chi tiêu quân sự và về số căn cứ quân sự ở nước ngoài, theo nhận định của hãng tin Bloomberg hôm nay, 06/03/2018.

Ảnh minh họa : Hàn không mẫu hạm đầu tiên do Trung Quốc đóng. Ảnh chụp nhân lễ hạ thủy ở Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, ngày 26/04/2017. Reuters/Stringer

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã gia tăng nỗ lực để thách thức sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ ở Biển Đông, phát triển các tên lửa để chống các chiến hạm Mỹ, đồng thời bồi đắp các đảo đang tranh chấp ở Trường Sa để xây trên đó các căn cứ quân sự.

Bắc Kinh cũng đã bắt đầu gởi các tàu ngầm và các khu trục hạm đến vùng Ấn Độ Dương, mở căn cứ quân sự đầu tiên ở Djibouti và bỏ ra rất nhiều vốn để đầu tư vào nhiều hải cảng trên thế giới, với ý đồ là sau này có thể dùng làm căn cứ hải quân.

Những hành động nói trên đã gây quan ngại cho một số nước trong khu vực, nhưng Trung Quốc trấn an rằng căn cứ quân sự ở Djibouti chỉ là nhằm chống hải tặc trên các tuyến hàng hải ở Trung Đông, còn các hải cảng mà họ bỏ vốn đầu tư là nằm trong khuôn khổ sáng kiến "Một Vành đai, Một Con đường" do chủ tịch Tập Cận Bình khởi xướng.

Tuy nhiên, Trung Quốc chỉ mới có một căn cứ quân sự ở nước ngoài, trong khi Hoa Kỳ hiện có đến hàng chục căn cứ, chưa kể hàng trăm cơ sở quân sự nhỏ hơn.

Về ngân sách quốc phòng, hiện giờ Trung Quốc vẫn còn thua xa Hoa Kỳ, nhưng theo báo cáo "2018 Military Balance" của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ( IISS), kể từ năm 2000, 7 xưởng đóng tàu chủ yếu của Trung Quốc sản xuất nhiều tàu ngầm, khu trục hạm, tuần dương hạm và hộ tống hạm hơn là của Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ cộng lại.

Về chương trình phát triển hàng không mẫu hạm, hiện giờ Trung Quốc chỉ mới có một chiếc đang hoạt động, đó là hàng không mẫu hạm Liêu Ninh. Trong số 5 chiếc được dự trù, hiện chỉ có 2 chiếc đang được đóng. Trong khi đó, hải quân Hoa Kỳ đang có đến hơn một chục hàng không mẫu hạm, trong đó có chiếc USS Carl Vinson hiện đang thăm Đà Nẵng.

Khi hàng không mẫu hạm Liêu Ninh đi ngang eo biển Miyako lần đầu tiên vào năm 2016, sự kiện này đã được xem như là một bước đi ngàn dặm đối với Trung Quốc, vì như vậy coi như Bắc Kinh đã chọc thủng cái gọi là "First Island Chain" ( Chuỗi Đảo Đầu Tiên), bao gồm những đồng minh thân thiết của Mỹ (Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc).

Thế nhưng, hiện giờ Mỹ và các đồng minh vẫn có thể nắm được đường đi nước bước của các chiến hạm Trung Quốc, cho tới khi nào Bắc Kinh có các căn cứ hải quân ở nước ngoài để đặt một phần hạm đội của họ ở nơi khác. Trong khi đó, hạm đội của Mỹ có thể rời khỏi căn cứ San Diego mà không bị phát hiện và sau đó có thể mất dấu trong vùng Thái Bình Dương mênh mông.

Thanh Phương

Philippines đặt giới hạn mới trong hợp tác trên biển với Trung Quốc (VOA, 22/02/2018)

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đặt ra một ranh giới trong quan hệ hữu nghị đang phát triển nhanh chóng với Trung Quốc bằng việc yêu cầu Trung Quốc không có thêm các hoạt động tại bãi đá ngầm ngoài khơi Thái Bình Dương và nhấn mạnh rằng Bắc Kinh không nên có thêm các công trình xây dựng trong vùng biển tranh chấp.

Người Philippines tuần hành trước Lãnh sứ quán Trung Quốc ở Makati, Metro Manila, ngày 10/2/2018.

Tổng thống Philippines hôm 6/2 nói ông sẽ không để cho các tàu nước ngoài vào thăm dò bãi đá ngầm Philippine Rise, một khu vực ngoài khơi đảo Luzon phía đông thủ đô Manila. Trước đó, hồi tháng 1 và một lần vào cuối năm 2016, ông đã để cho Trung Quốc khám phá khu vực này. Năm 2016, Tổng thống Duterte đã thay đổi chính sách đối ngoại của Philippines bằng cách theo đuổi mối quan hệ hữu nghị với Trung Quốc-để đổi lấy các khoản vay, trợ cấp và đầu tư của Bắc Kinh.

Một tuần sau, phát ngôn viên của ông Duterte cho biết trên trang mạng của tổng thống rằng các viên chức chính phủ "phản đối và không công nhận các tên Trung Quốc" đặt cho 5 bãi đá ngầm trong khu vực này.

Hôm thứ Sáu 16/2, Ngoại trưởng Philippines nói rằng hai bên đang thảo luận về việc thăm dò chung ở các phần của Biển Đông mà cả hai bên đều có tuyên bố chủ quyền. Bộ Ngoại giao Philippines hôm 14/2 cho hay trong cuộc thảo luận này, Trung Quốc đã cam kết không "xây dựng trên các bãi đá không có người ở" như đã được ghi nhận trong một thỏa thuận đa quốc gia vào năm 2002.

Theo nhà khoa học chính trị Antonio Contreras, thuộc Đại học De La Salle, Philippines, những động thái này đánh dấu sự đảo ngược với sự đồng thuận trước đây của ông Duterte trước việc Trung Quốc sử dụng các vùng biển thuộc chủ quyền của Philippines.

Một số học giả cho biết Philippines có thể đang phản kháng Trung Quốc để bảo vệ quyền lợi từ bãi đá ngầm này, vốn được cho là giàu trữ lượng khí đốt.

Bãi đá ngầm rộng 13 triệu héc-ta, còn được gọi là Benham Rise, nằm ở độ sâu 35 mét dưới mặt biển tại thềm lục địa bên ngoài khu vực Biển Đông. Vào năm 2012, Ủy ban LHQ về Giới hạn của Thềm lục địa đã chấp thuận tuyên bố chủ quyền của Philippines đối với bãi đá ngầm này.

*******************

Trung Quốc dùng chính sách "ngoại giao chủ nợ" để tăng cường sức mạnh trên biển (RFI, 20/02/2018)

Hãng tin Reuters ngày 20/02/2018 dẫn nguồn tin từ báo chí Hoa lục cho biết chỉ riêng trong tháng này, đã có đến 11 chiến hạm Trung Quốc đi vào Ấn Độ Dương, vào lúc cuộc khủng hoảng ở quần đảo Maldives đang gay gắt.

Một góc cảng Hambantota, Sri Lanka. ©LAKRUWAN WANNIARACHCHI / AFP

Theo trang web sina.com.cn, một đội khu trục hạm, một tàu đổ bộ 30.000 tấn và ba tàu dầu đã đi xuyên qua Ấn Độ Dương. Trang tin này khoe khoang : "Nếu nhìn vào các chiến hạm và những trang thiết bị khác, khoảng cách giữa hải quân Ấn Độ và Trung Quốc chẳng là bao".

Trang Nikkei ngày 20/02 cho biết thêm, tại Maldives, Bắc Kinh đã biến một đảo hoang thành căn cứ hải quân, bằng cách cắt ngang các rạn san hô xung quanh, tạo thành đường cho các tàu chiến đi qua. Trung Quốc cũng có thể xây các đảo nhân tạo tại đây và quân sự hóa, như đã làm tại Biển Đông.

Cũng nằm trong tính toán chiến lược của Bắc Kinh, ba tàu chiến Trung Quốc đã thăm Maldives cách đây sáu tháng, đậu ở cảng Male, Girifushi và huấn luyện cho quân đội nước này. Việc tăng cường sự hiện diện của hải quân tại Ấn Độ Dương có thể là một thông điệp cho New Delhi, nhằm ngăn chận một sự can thiệp quân sự vào Maldives.

Về kinh tế, sự tranh giành ảnh hưởng tại Maldives giữa Ấn Độ và Trung Quốc càng thêm đậm nét, sau khi tổng thống Abdulla Yameen ký kết tham gia dự án "Một vành đai, một con đường" của Bắc Kinh.

Tổng thống đương nhiệm Yameen đã tạo điều kiện cho Trung Quốc mua lại các hòn đảo của nước mình qua việc sửa đổi Hiến Pháp năm 2015, nhằm hợp pháp hóa việc nước ngoài sở hữu đất đai tại Maldives. Hiến Pháp tu chính dường như chỉ nhằm phục vụ cho lợi ích của Trung Quốc : các dự án xây dựng phải có giá trị tối thiểu 1 tỉ đô la. Khi trao cho Bắc Kinh các hợp đồng tài trợ cơ sở hạ tầng, ông Yameen đã buộc đất nước phải gánh thêm một núi nợ nần.

Trong khi đó ông Mohamed Nasheed, tổng thống đầu tiên và duy nhất được bầu lên một cách dân chủ, khẳng định Maldives không thể hoàn trả nổi số nợ 1,5 đến 2 tỉ đô la cho Trung Quốc, tương đương 80% tổng nợ quốc gia. Ông than thở : "Trung Quốc không cần bắn một phát súng nào mà vẫn chiếm được nhiều đất đai tại Maldives hơn người Anh trong thế kỷ 19".

Trong số những hòn đảo không người ở mà Trung Quốc thuê lâu dài tại Maldives có Feydhoo Finolhu, nằm gần thủ đô Male, trước đây dùng làm nơi huấn luyện lực lượng cảnh sát ; đảo Kalhufahalufushi có chiều dài 7 km có nhiều rạn san hô tuyệt đẹp. Trung Quốc chỉ phải trả 4 triệu đô la cho đảo Feydhoo Finolhu, bằng cái giá một căn hộ sang trọng ở Hồng Kông, đảo Kalhufahalufushi thậm chí còn rẻ hơn.

Trung Quốc, nước duy nhất ủng hộ tổng thống độc tài Yameen của Maldives từ khi ông này lên nắm quyền năm 2013, khẳng định việc thuê mua dài hạn các hòn đảo của nước này chỉ nhằm mục đích thuần túy thương mại. Tuy nhiên các dự án cảng khác của Bắc Kinh ở Ấn Độ Dương, được cho là đơn thuần kinh tế, nay đã mang tầm vóc quân sự.

Chẳng hạn sau khi cho Djibouti vay nhiều tỉ đô la, năm 2017 Trung Quốc đã thiết lập căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài, tại quốc gia nhỏ bé nhưng có vị trí chiến lược ở Ấn Độ Dương. Tại Pakistan, Bắc Kinh huy động tàu chiến để bảo vệ cảng Gwadar do Trung Quốc xây dựng, và chuẩn bị lập một căn cứ quân sự gần đó.

Nikkei nhận định, mỗi món vay đều nhằm gia tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh, mà tờ báo gọi là "ngoại giao chủ nợ". Chính sách ngoại giao này đã gặt hái được thành công lớn vào tháng 12/2017, khi Sri Lanka cho Trung Quốc thuê cảng chiến lược Hambantota trong 99 năm với giá 1,12 tỉ đô la. Trước đó, sau khi mua lại phần lớn cảng container Colombo, các tàu ngầm Trung Quốc đã lặng lẽ vào trú đóng tại đây. Ở Miến Điện, cảng nước sâu Kyauk Pyu do Bắc Kinh tài trợ, cũng có thể được dùng vào mục đích quân sự.

Nhìn chung, không chỉ có Maldives, mà nhiều nước láng giềng của Ấn Độ và Trung Quốc như Bangladesh, Miến Điện, Nepal, Pakistan, Sri Lanka đều lọt bẫy nợ của Trung Quốc, giúp Bắc Kinh mở rộng ảnh hưởng tại Ấn Độ Dương.

Ông John Adams (1797-1801), vị tổng thống thứ hai trong lịch sử Hoa Kỳ từng nói : "Có hai cách để chinh phục và nô dịch một đất nước. Cách thứ nhất là bằng thanh gươm, và cách thứ nhì là nợ nần". Theo Nikkei, Trung Quốc đã chọn phương cách thứ hai. Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson có lần gọi Trung Quốc là "đế quốc mới", sử dụng các chính sách giống như thời kỳ Châu Âu đi chiếm thuộc địa.

Mao Trạch Đông từng khẳng định "chính quyền trên đầu nòng súng". Nhưng cũng theo Nikkei, với sự trỗi dậy của Trung Quốc, cường quốc đầu tiên trong lịch sử đương đại không hề có đồng minh thực sự, có thể thêm vào đó một nguyên tắc khác : mua tình hữu nghị bằng cách mở rộng hầu bao. Trung Quốc đang lôi kéo nhiều quốc gia vào vòng ảnh hưởng của mình, bằng cách nhấn chìm họ trong nợ nần.

Thụy My

*********************

Philippines lo ngại xung đột Mỹ - Trung ở Biển Đông (VOA, 20/02/2018)

Nguy cơ từ "các tính toán sai lầm" và xung đột đã gia tăng ở Biển Đông vì Trung Quốc nay mạnh hơn về quân sự có thể thách thức Hoa Kỳ, vốn từng thống trị ở vùng biển chiến lược này, theo nhà ngoại giao hàng đầu của Philippines ở Bắc Kinh hôm 19/2.

Máy bay Mỹ bay trên hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson ở Thái Bình Dương hôm 20/1.

AP dẫn lời Đại sứ Chito Sta. Romana nói rằng cán cân quyền lực đang dịch chuyển khi hai cường quốc tìm cách kiểm soát vùng lãnh hải, đồng thời nói thêm rằng Philippines không nên bị vướng vào cuộc cạnh tranh lãnh hải căng thẳng này.

Hoa Kỳ thời gian qua đã đưa tàu chiến tới gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng ở Biển Đông để thực thi "quyền tự do hàng hải" và vấp phải phản đối của Trung Quốc.

"Trước đây, Hạm đội 7 của Mỹ thống trị Biển Đông, giờ thì hải quân Trung Quốc đã bắt đầu thách thức sự thống trị đó", Sto. Romana nói tại một diễn đàn ở Manila. "Tôi nghĩ chúng ta sẽ chứng kiến một sự dịch chuyển cán cân quyền lực".

Tuy nhiên, nhà ngoại giao này nói thêm, đề cập tới hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson mới tuần tra Biển Đông và hiện thăm Philippines : "Hoàn toàn không phải là Biển Đông giờ đã là ao hồ của Trung Quốc. Hãy nhìn hàng không mẫu hạm của Mỹ vẫn băng qua Biển Đông".

Ông Sto. Romana so sánh cuộc đối đầu của hai cường quốc như là hai con voi đánh nhau và dẫm đạp nát cỏ. "Điều chúng ta không muốn là làm cỏ", ông nói.

Đại sứ của Philippines nói rằng chính sách làm bạn với Trung Quốc của Tổng thống Rodrigo Duterte đã có kết quả, với việc Bắc Kinh quyết định gỡ bỏ việc phong tỏa bãi Second Thomas Shoal mà Việt Nam gọi là Bãi Cỏ mây.

Chính quyền của Trump đã vạch ra một chiến lược an ninh mới, trong đó nhấn mạnh tới việc ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc và củng cố sự hiện diện của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, nơi Bắc Kinh và Mỹ thường chỉ trích nhau gây ra cuộc chạy đua vũ trang và tìm cách gây ảnh hưởng rộng lớn, theo AP.

Các lực lượng Hoa Kỳ không nao núng trước hành động quân sự hóa các hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc trên Biển Đông, và sẽ tiếp tục tuần tra ở bất kỳ nơi nào "luật pháp quốc tế cho phép" trên vùng biển chiến lược này, Thiếu tá Tim Hawkins, sĩ quan hải quân Mỹ, tuyên bố.

**********************

TT Philippines : Căn cứ Trung Quốc ở Biển Đông chỉ để chống Mỹ (RFI, 20/02/2018)

Trước các thông tin dồn dập về việc Trung Quốc tăng cường quân sự hóa Biển Đông, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte không ngần ngại khẳng định rằng các tiền đồn mà Bắc Kinh đang rốt ráo xây dựng ở Trường Sa chỉ nhằm chống Mỹ mà thôi.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đón tiếp thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại phủ tổng thống ở Manila, ngày 15/11/2017. Reuters/Romeo Ranoco

Theo hãng tin Anh Reuters, phát biểu tại một diễn đàn doanh nghiệp Philippines-Trung Quốc tổ chức ở Manila, ngày 19/02/2018, với sự tham dự của ông Triệu Giám Hoa, đại sứ Trung Quốc tại Philippines, tổng thống Duterte đã giảm nhẹ hẳn mức độ nghiêm trọng của các hoạt động quân sự của Trung Quốc trên Biển Đông.

Thậm chí, ông còn cho rằng các căn cứ quân sự mà Bắc Kinh xây dựng trên các đảo nhân tạo mà họ bồi đắp ở Biển Đông chỉ có mục tiêu phòng thủ trước nước Mỹ, chứ không phải nhằm đối phó với Philippines và các láng giềng Đông Nam Á.

Ông Duterte đồng thời phản bác những lời chỉ trích ông là "hèn nhát" trước Trung Quốc khi cho rằng ông sẽ không hy sinh mạng sống của người Philippines một cách vô ích, và "sẽ không bao giờ tham gia vào một cuộc chiến mà Philippines không thể thắng".

Hãng tin Anh nhận định : Philippines và Trung Quốc từng căng thẳng với nhau trong nhiều năm trời vì các tranh chấp trên Biển Đông. Tuy nhiên, dưới thời ông Duterte, quan hệ hai bên đã cải thiện hẳn lên, với việc lãnh đạo Philippines ra sức chiêu dụ Bắc Kinh để tranh thủ các lợi ích thương mại và kinh tế.

Lập luận cho rằng Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông chỉ để chống Mỹ cũng được đại sứ Philippines tại Trung Quốc Chito Sta. Romana, khai triển thêm cũng tại diễn đàn ở Manila, với nhận định cho rằng tương quan lực lượng Mỹ-Trung tại Châu Á đang dịch chuyển, và cụ thể là ở Biển Đông : "Hải quân Trung Quốc đã bắt đầu chống lại thế thống trị của hạm đội 7 Hoa Kỳ".

Đại sứ Philippines tại Trung Quốc cho rằng "Biển Đông chưa phải là ao nhà của Trung Quốc" vì tàu sân bay Mỹ chẳng hạn vẫn đi ngang qua đó, ý muốn nói đến chiếc USS Carl Vinson vừa ghé cảng Manila. Thế nhưng theo ông, rủi ro xẩy ra xung đột võ trang trong vùng đang gia tăng do thế đối đầu Mỹ-Trung hiện nay.

Ông đã dùng đến hình tượng hai con voi đấu nhau làm cỏ dưới đất bị đạp nát để cho rằng "Có ai muốn làm bãi cỏ đâu".

Theo hãng tin Mỹ AP, đại sứ Romana đã ca ngợi lợi ích của chính sách xích lại gần Bắc Kinh của Manila, nêu lên ví dụ về việc Trung Quốc đã không còn phong tỏa bãi Cỏ Mây (Second Thoomas Shoal) ở Trường Sa, bên trên có một đơn vị thủy quân lục chiến Philippines thường trú, hay đã cho phép ngư dân Philippines đến đánh bắt tại bãi Scarborough Shoal mà Trung Quốc đã lấn chiếm vào năm 2012 sau khi xua đuổi tàu thuyền của Philippines.

Trọng Nghĩa

******************

Ông Duterte muốn Philippines thành tỉnh của Trung Quốc ? (VOA, 19/02/2018)

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 19/2 tìm cách giảm bớt sự lo ngại về việc Trung Quốc xây dựng căn cứ quân sự trên các hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông, đồng thời bông đùa muốn trao Philippines cho Bắc Kinh.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.

Phát biểu trước các doanh nhân Trung Quốc và Philippines, theo Reuters, ông Duterte cho rằng Bắc Kinh làm vậy để chống Mỹ thay vì đương đầu với các quốc gia láng giềng.

Nhà lãnh đạo được coi là trực ngôn này cũng đổ lỗi cho các chính phủ tiền nhiệm đã không xây dựng tuyến phòng thủ của Philippines ở quần đảo Trường Sa lúc Bắc Kinh mới bắt đầu xây các đảo nhân tạo và biến chúng thành các căn cứ quân sự.

Trung Quốc và Philippines từng có thời đối đầu nhau về Biển Đông, nhưng quan hệ song phương cải thiện đáng kể dưới thời kỳ nắm quyền của Tổng thống Duterte.

Về những lời chỉ trích về việc không hành động đủ mạnh trước Trung Quốc ở Biển Đông, nhà lãnh đạo này từng nói rằng ông "sẽ không để người Philippines chết một cách không cần thiết".

"Tôi sẽ không tham gia cuộc chiến mà mình sẽ không bao giờ chiến thắng", ông Duterte nói.

Theo Reuters, trước khi kết thúc bài phát biểu hôm 19/2, ông Duterte bông đùa, đề nghị trao và biến Philippines thành một tỉnh của Trung Quốc.

"Nếu quý vị muốn, quý vị có thể biến chúng tôi trở thành một tỉnh như Phúc Kiến. Tỉnh Philippines, nước Cộng hòa Trung Hoa", ông Duterte đùa.

**********************

Philippines và Trung Quốc thảo luận về thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông (RFI, 19/02/2018)

Vào tuần trước, Philippines và Trung Quốc đã họp tại Manila để thảo luận về khả năng thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông. Đó là thông báo của ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano với các phóng viên vào ngày 16/02/2018 và được hãng tin Bloomberg loan tải hôm qua.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) tiếp đồng nhiệm Philippines Rodrigo Duterte nhân diễn đàn "Một vành đai, một con đường", Bắc Kinh ngày 15/05/2017. Reuters/Etienne Oliveau

Theo lời ngoại trưởng Philippines, trong vòng ba tháng tới, Manila sẽ cùng với Bắc Kinh đúc kết một hiệp định khung để hai nước có thể tiến hành thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông, tại các khu vực mà Philippines và Trung Quốc đang tranh chấp chủ quyền. Ông Cayetano cho rằng dự án này là rất quan trọng đối với Philippines, vì mỏ khí Malampaya theo dự báo sẽ cạn kiệt vào năm 2024. Đây vẫn là nguồn cung cấp khí cho nhiều nhà máy điện của Philippines.

Theo ông Cayetano, các quan chức bộ Quốc Phòng, Năng Lượng và Ngoại Giao đang soạn thảo hiệp định khung cho phía Philippines, nhưng ông khẳng định ngay là văn bản này sẽ theo đúng tinh thần của Hiến Pháp Philippines và sẽ được Tòa Án Tối Cao xem xét kỹ lưỡng.

Ngoại trưởng Philippines nhắc lại là đã có tiền lệ về thăm dò dầu khí chung ở Biển Đông, chẳng hạn như vào năm 2004, ba nước Việt Nam, Trung Quốc và Philippines đã tiến hành khảo sát địa chấn chung ở vùng biển này. Tuy nhiên, theo hãng tin Bloomberg, cho tới nay, Tòa Án Tối Cao Philippines vẫn còn đặt vấn đề về tính hợp pháp của dự án đó.

Ngày 15/02 vừa qua, đại sứ Philippines ở Bắc Kinh, Chito Sta. Romana cho biết, nhóm nghiên cứu về khả năng thăm dò dầu khí chung giữa Trung Quốc với Philippines sẽ công bố kết quả nghiên cứu trong năm nay.

Thanh Phương

****************

Các chiến binh ISIS xâm nhập Philippines (RFA, 20/02/2018)

Các chiến binh khủng bố ISIS ở Trung Đông đang xâm nhập Philippines.

Ông Ebrahim Murad, Chủ tịch Mặt trận Hồi giáo giải phóng Moro, nói chuyện tại một diễn đàn tại Manila ngày 20/2/2018. AFP

Ông Ebrahim Murad, thủ lĩnh nhóm Hồi giáo ly khai Mặt trận giải phóng Hồi giáo Moro tại miền Nam Philippines nói như thế với các phóng viên vào ngày thứ ba 20/2/2018.

Trước đó, Mặt trận giai phóng Hồi giáo Moro đã ký thỏa thuận hòa bình với chính phủ để đổi lấy quyền tự trị lớn hơn cho cộng đồng Hồi giáo tại miền Nam Philippines.

Ông Ebrahimm Murad còn nói là nhóm ISIS này đã lên kế hoạch tấn công hai thành phố nhỏ trên đảo Mindanao miền Nam Philippines là Iligan và Cotabato, nhưng kế hoạch này đã không thực hiện được.

Dựa trên những thông tin tình báo do nhóm ly khai Mặt trận Moro thu thập được, thì những phần tử Hồi giáo cực đoan tại Mindanao đang tuyển mộ tàn quân ISIS từ Trung Đông, tích cực tuyên truyền quan điểm cực đoan dưới vỏ bọc kinh thánh Koran tại các vùng làng mạc hẻo lánh.

Những thông tin được ông Ebrahim Murad đưa ra về mối đe dọa của các cuộc tấn công khủng bố được đưa ra chỉ vài tháng sau khi quân đội Phi dẹp tan được cuộc tấn công của các lực lượng khủng bố có quan hệ với ISIS vào thành phố Marawi miền Nam nước này vào năm ngoái.

Trận đáng ở đây kéo dài đến 5 tháng với khoảng 1100 người thiệt mạng.

Đứng trước mối đe dọa hiện nay ông Ebrahim Murad nói rằng Quốc hội Phi cần sớm thông qua dự luật cho phép miền Nam có nhiều quyền tự trị hơn của cộng đồng Hồi giáo chiếm đa số tại đây.

Bản thân Mặt trận giải phóng Hồi giáo Moro, sau thời gian nổi dậy đòi ly khai với chính phủ trung ương tại Manila cũng đã ngồi vào bàn đàm phán, nhưng ông thận trọng nói rằng không thể chiến thắng được chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo nếu không kiến tạo được hòa bình ngay trong Quốc hội.