Ai đang ‘tẩy chay’ người Sài Gòn ?

Phú Nhuận, VNTB, 07/06/2021

Trả lời ngay và luôn : đó là những đồng chí cấp ủy ở một số tỉnh, thành, mà cụ thể nhất là Đồng Nai.

Vì sao lại là cấp ủy ? Đơn giản thôi, ở Việt Nam muốn làm được các chức quan dù bé hay to, tất cả đều phải trước tiên là đảng viên. Đảng viên đó khi được ‘bề trên’ chọn làm chủ tịch, phó chủ tịch các thứ, thì thủ tục tiếp theo là cơ cấu các đồng chí đó vào ‘ghế’ cấp ủy. Câu cửa miệng tuyên truyền, "cả hệ thống chính trị chống dịch", là theo ý nghĩa quyền lực phẩm trật ấy của Đảng.

Thế thì với quyết định ‘cấm cửa người đến từ thành phố Hồ Chí Minh’, cho thấy rõ nhất là Đảng bộ tỉnh Đồng Nai đang kỳ thị ra mặt với cả quần chúng lẫn đảng viên nào có liên quan về mặt địa lý với thành phố Hồ Chí Minh.

Gọi là Đảng bộ Đồng Nai, vì chức danh của ông Thái Bảo luôn được báo chí viết theo thứ tự phẩm trật : Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai. Trước đó nữa, ông Thái Bảo là Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Nai.

Sở dĩ phải truy trách nhiệm từ ‘vai vế’ của ông Thái Bảo trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai, vì theo lý lịch đăng công khai, ông có đến 3 bằng cấp lần lượt thứ tự như sau: cử nhân Khoa học lịch sử, cử nhân Chính trị, thạc sĩ Xây dựng Đảng.

Trước tiên xét về "cử nhân Khoa học lịch sử", chắc chắn thời còn là sinh viên Thái Bảo, ông được dạy rất cặn kẽ rằng Gia Định xưa, bao gồm cả Bình Dương hiện nay, và Đồng Nai tuy hai mà một. Ông cha ta kết luận, gắn kết hai nơi này từ lâu lắm rồi : "Nhà Bè nước chảy chia hai – Ai về Gia Định – Đồng Nai (hai vùng dễ làm ăn) thì về".

Trước 1975, xa lộ lớn nhất miền Nam là xa lộ Biên Hòa, nối hai vùng này. Khu công nghiệp Biên Hòa trước 1975 thuộc vệ tinh của Đô thành Sài Gòn. Xưa hơn nữa, Biên Hòa phát triển đầu tiên, sau đó bị Tây Sơn thảm sát hàng vạn người, dân Biên Hòa mới chạy về Chợ Lớn, Sài Gòn. Biên Hòa hiện còn công viên Trấn Biên – nghĩa trấn vùng biên giới Đại Việt, khi chưa có Sài Gòn.

Hủ tíu, thịt quay Biên Hòa ăn rất giống hủ tíu, thịt quay Chợ Lớn.

Hiện nay, thu ngân sách ba tỉnh thành Sài Gòn, Bình Dương, Đồng Nai gần bằng một nửa thu ngân sách quốc gia.

Tiếp theo là nói về "cử nhân Chính trị", thì chắc chắn rằng bằng cấp này chi có khi ông Thái Bảo đã là đảng viên bắt đầu được Đảng ‘cơ cấu’. Không rõ ông học hành đến đâu trong chuyện ấy, chỉ biết rằng "Chính trị" của đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai rất đáng xét lại vì có dấu hiệu của "tự diễn biến".

Bộ Chính trị đã phê chuẩn việc quy hoạch Thành phố Hồ Chí Minh – Đồng Nai – Bình Dương – Long An, Tây Ninh… là trục gắn kết không "biên giới", kiểu như siêu đô thị. Thường vụ tỉnh Đồng Nai chắc chắn biết điều đó. Động thái dựng biên giới hành chính, cách ly 21 ngày người từ thành phố mang tên Bác sẽ phá vỡ cấu trúc siêu đô thị và gây tác hại không thể hình dung được cả về mặt chính trị.

Bởi không phải không có lý do mà Bộ Chính trị đã đồng ý với Chính phủ trong quy hoạch Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, Bà Rịa Vũng Tàu là vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Ở đây, là quan hệ phụ thuộc nhau về hạ tầng cơ sở : Cảng Sài Gòn ‘dời’ ra Phú Mỹ, phi trường Tân Sơn Nhất sẽ ‘dời’ ra Long Thành…, chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ, và nguồn cung ứng lao động cũng tương tự.

Giờ bàn sang chuyện "thạc sĩ Xây dựng Đảng"

Có lẽ cần kíp ‘tầm soát’ đảng viên Thái Bảo cùng toàn bộ Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai xem coi có con vi rút ‘tự chuyển hóa’ nào trong đầu không ?

Bởi nếu không ‘tự chuyển hóa’, vậy thì Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai cần trả lời những sát hạch sau đây: thứ nhất, tài xế, tài công chở hàng từ Sài Gòn đến ranh giới Đồng Nai sẽ bị cách ly 21 ngày, thì xe tải, tàu và xà lan tự vận hành tiếp được không ? Hay Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai cử tài xế và tài công có "quốc tịch" Đồng Nai đứng sẵn tại ranh giới để "đổi tài" với đồng nghiệp có "quốc tịch" Sài Gòn ?

Thứ hai, hệ lụy khi 6.000 công nhân "quốc tịch" Đồng Nai làm việc tại các khu chế xuất, khu công nghiệp Sài Gòn sẽ không được trở về nhà, cũng như 10.000 công nhân "quốc tịch" Sài Gòn làm việc ở Đồng Nai phải tự trả tiền cách ly 21 ngày và tiền 2 lần thử Covid – họ sẽ nhìn những người nhân danh Đảng dưới con mắt nào đây ?

Nhà máy nước Thủ Đức có họng lấy nước thô ở Hóa An, không lẽ công nhân nhà máy nước đến họng nước hàng ngày đều bị cách ly ?

(May cho đồng chí Lê Hoàng Quân không còn làm chủ tịch Sài Gòn, nếu không ông cũng khốn khổ !).

Thứ ba, phải đâu chỉ có 6.000 công nhân Đồng Nai làm việc ở Sài Gòn, còn bao nhiêu lao động, xe ôm, mua gánh bán bưng và xin lỗi có đĩ điếm, ăn mày, xì ke từ Đồng Nai đến Sài Gòn kiếm sống… Họ sẽ oán trách Đảng – thậm chí réo cả tên của đồng chí Tổng bí thư đến mức độ nào?

Phú nhuận

Nguồn : VNTB, 07/06/2021

**********************

Khi chúng ta đang ngủ…

Vũ Kim Hạnh, 05/06/2021

1. Náo loạn xảy ra cho hàng loạt khu công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai (với hơn 16.000 lao động) và cả nền kinh tế 

Khi gõ những dòng này, tay tôi run và tim đập mạnh vì lo âu và bối rối… Thật là khó quá cho tình hình bùng phát dịch và tự bảo vệ của các địa phương. Còn hàng vạn gia đình bị ảnh hưởng ngay và cả nền kinh tế ?

Đồng Nai đã lập chốt chặn tức thì trên quốc lộ 1K, đoạn đi qua tỉnh (ảnh : báo Tuổi Trẻ)

Chiều ban hành thì nửa đêm áp dụng. Cuộc "đánh úp" này diễn ra vào đúng 2 ngày nghỉ cuối tuần, Thứ bảy và Chủ nhật, ngày 5 và 6/6/2021. Đó là lệnh "cách ly" của tỉnh Đồng Nai danh cho những ai đến và về từ Thành phố Hồ Chí Minh : từ 0 giờ ngày 5/6, cách đây chỉ 4 giờ đồng hồ, tất cả người từ Thành phố Hồ Chí Minh về, đến Đồng Nai (nếu không có giấy tờ theo yêu cầu y tế) phải cách ly y tế tại nhà hay tại các cơ sở lưu trú trên địa bàn trong 21 ngày (3 tuần).

Quá nhiều người bàng hoàng.

Ban quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho biết : có hơn 6.000 người lao động từ Đồng Nai đến các khu chế xuất, khu công nghiệp của Thành phố Hồ Chí Minh (khu công nghiệp Cát Lái, Bình Chiểu, Lê Minh Xuân 3, Đông Nam làm việc hàng ngày. Ngoài ra, qua Cụm cảng Cái Mép Thị Vải – Đồng Nai đang xuất nhập và vận chuyển hàng hóa giữa 2 địa phương rất đông đúc hàng ngày.

Chiều ngược lại, Đồng Nai cũng tiếp nhận hàng ngày khoảng 10.000 người từ Thành phố Hồ Chí Minh về tỉnh, làm việc trong các khu công nghiệp của tỉnh.

Ông Thái Bảo, Phó chủ tịch Đồng Nai nói : tỉnh không "ngăn sông cấm chợ", hàng hóa, nhu yếu phẩm hai nơi cứ lưu thông bình thường. Chúng sẽ "thăng thiên" hay "độn thổ" khi tài xế sẽ bị cách ly ? Theo ông Phan Huy Anh Vũ, giám đốc Sở Y tế Đồng Nai thì : "Sau thời điểm này, những người từ vùng dịch Thành phố Hồ Chí Minh đến Đồng Nai được chọn 1 trong 2 quyền. Một là ở Đồng Nai làm việc bình thường, hoặc là ở Thành phố Hồ Chí Minh làm việc online".

Trời, gần 10.000 công nhân lao động từ Thành phố Hồ Chí Minh sẽ "Làm việc Online" cho các nhà máy ở Đồng Nai ?

Ông cũng nói thêm : "Doanh nghiệp phải có phương án phòng chống dịch cho tài xế thì đến Đồng Nai chỉ cần khai báo ý tế rồi về lại Thành phố". Là sao ? Tức là tất cả tài xế phải có giấy xác nhận âm tính sau khi xét nghiệm chăng ? Chưa có hướng dẫn rõ ràng, vì xét nghiệm âm tính có giá trị bao lâu, theo chính quyền Đồng Nai ? Như vậy có cần ra quyết định buổi chiều thì giữa đêm là có hiệu lực ngay khi Thành phố Hồ Chí Minh đâu đã có xét nghiêm y tế cho toàn dân ?

Kiểm tra giấy tờ tài xế (ảnh báo TT)

Việc áp dụng ngay quyết định này chắc chắn làm ách tắc dòng chảy nguyên liệu sản xuất của các doanh nghiệp, người lao động, trong đó có cả người làm quản lý các doanh nghiệp cả ở Thành phố Hồ Chí Minh và ĐN, đặc biệt là luồng giao thông hàng hóa, xuất nhập khẩu hàng hóa mà thời hạn và bị phạt bởi đối tác nước ngoài là không tránh khỏi.

Nói xa xôi một hồi thì rất nhức đầu.

Nhưng nhiều chuyện khóc cười đã xảy ra ngay trong đêm 5/6/2021. Chuyện do báo Tuổi Trẻ ghi lại tại chốt 2, quốc lộ 1K đoạn ở phường Hóa An, Thành phố Biên Hòa. Dừng xe tại chốt, tài xế Đinh văn Thành, 21 tuổi, cho biết anh chạy xe từ Biên Hòa lên Thủ Đức (Thành phố Hồ Chí Minh) lấy hàng, khi về tới chốt thì đã quá 0 giờ. Anh được cán bộ tại chốt hướng dẫn : có 2 cách, một là anh quay về nơi vừa giao hàng ở Thủ Đức để ở trọ, hai là về Đồng Nai và bắt đầu cách ly 21 ngày. Anh Thành than trời : Giờ về Đồng Nai để cách ly 21 ngày là chết đói, thôi đành quay về Thủ Đức tìm nơi ở trọ luôn.

Thiệt tình. Bây giờ là hai ngày nghỉ cuối tuần, dễ gì ai kêu điện thoại mà có người nghe máy ?

Đo thân nhiệt từng người dân trên tuyến phà Cát Lái (ảnh báo TT)

Đồng Nai là của ngõ các tỉnh miền Đông vào Sài Gòn. Tình hình dịch bệnh đã khiến doanh nghiệp muốn gảy xương vì bị hủy hợp đồng, tồn hàng, nơm nớp lo chỉ một công nhân (trong mấy ngàn công nhân) dính F0 hay F1, F2 là đóng cửa, treo niêu toàn bộ, thì liệu ngay sau những ngày "ngăn sông cấm chợ" và tình hình cách ly, thiếu phối hợp giữa các tỉnh thành, sự trở ngại và thiệt hại đến đâu ? Tổn hai vì dịch bệnh đã nhiều, thương tổn từ những quyết định "hiệu lực tức thì" này sẽ còn gây thiệt hại lớn và lâu dài tới đâu ?

Kể cả Long An, cũng vừa có quyết định tương tự Đồng Nai. Đây là các tỉnh thành hình thành khu vực tập trung nhiều khu và cụm công nghiệp và xuất nhập khẩu lớn nhất cả nước thì tình hình náo loạn hiện nay chắc chắn đánh vào túi tiền và… xương sống doanh nghiệp. Liệu các tỉnh ra quyết định khẩn hiệu lực tức thì này đã có bàn kỹ và thẳng thắn với nhau dưới sự chỉ huy của Trung tâm phòng chống dịch cả nước chưa ?

Kiểm soát từng tài xế các xe từ Thành phố Hồ Chí Minh về tại Đồng Nai từ 0g hôm 5/6/2021 (ảnh báo TT)

Đến giờ, Hiệp hội Chế biến Gỗ-Mỹ nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hội Doanh nhân trể Thành phố Hồ Chí Minh, Hiệp hội Lương thực-Thực phẩm Việt Nam, Hiệp hội Logistic Việt nam đã lập tức có thông báo khẩn với nhau và chuẩn bị có văn bản khẩn cấp đến lãnh đạo chính phủ.

2. Ưu tiên Vắc xin

Một tình hình khác là vấn đề "Ưu tiên Vắc xin".

Bảng đối chiếu tỷ lệ chích văc xin các nước Đông Nam Á, tính đến ngày 2/6/2021 (ảnh Reuters)

Sự xôn xao này, ở tầng ngầm hơn, mà cũng đang… rất xôn xao, là nhiều doanh nghiệp, Hiệp hội, cơ quan trên toàn quốc đang "chay" và "lo" cho đơn vị mình vào danh sách "ưu tiên" được tiêm vác xin. Tình hình này cũng không nên coi thường và để "tự phát", sẽ nhanh chóng thành nghiêm trọng thêm. Cần có một cấp chỉ huy có uy tín và thực quyền, xuất sắc trong điều hành, có tiếng nói và nắm vững thông tin diễn biến cùng kế hoạch cụ thể. Cần tổng hợp thông tin đầy đủ, minh bạch thông tin và lộ trình có và tiêm văc xin cho các bên, kể cả tiêu chí để được sắp xếp ưu tiên và theo đó thực thi, có kiểm soát và công khai thông tin. Hãy nhìn bảng thống kê tỷ lệ đã tiêm chủng quốc gia các nước để hiểu thêm sự xôn xao của mọi người. Nhưng càng xôn xao càng phải thống nhất hành động.

Vũ Kim Hạnh

Nguồn : fb. vu.k.hanh.52, 05/06/2021

*********************

Người từ Thành phố Hồ Chí Minh ‘bị cấm’ sang tỉnh Đồng Nai

Khánh Hùng, VNTB, 05/06/2021

Hỏa tốc : Từ 0 giờ ngày 5/6 cách ly 21 ngày đối với người về/đến từ Thành phố Hồ Chí Minh.

Đồng Nai cách ly người về từ Thành phố Hồ Chí Minh : Bài học vừa chống dịch vừa sản xuất

Khả năng ngay trong đêm 4/6 sẽ có một cuộc tháo chạy tương tự như tháng tư, 1975.

Ngày 4/6, UBND tỉnh Đồng Nai có văn bản hỏa tốc số 6180/UBND-KGVX về việc cách ly người về/đến từ Thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, từ 0 giờ ngày 5/6, áp dụng biện pháp cách ly y tế tại nhà hoặc tại các cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh (người cách ly tự trả phí) 21 ngày đối với tất cả những người từ Thành phố Hồ Chí Minh về/đến Đồng Nai tính từ ngày rời khỏi Thành phố Hồ Chí Minh (trừ các đối tượng phải áp dụng biện pháp cách ly khác theo hướng dẫn của ngành Y tế).

Đồng thời, yêu cầu lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 vào ngày thứ 7 và ngày thứ 14 (người cách ly tự trả phí) đối với người thuộc diện cách ly.

Yêu cầu người về/đến từ Thành phố Hồ Chí Minh liên hệ khai báo y tế tại trạm y tế xã, phường, thị trấn nơi cư trú để được hướng dẫn cách ly y tế tại nhà/nơi lưu trú theo quy định. Trường hợp không khai báo, không chấp hành sẽ bị xử phạt nghiêm theo quy định của Chính phủ,

Yêu cầu người dân có tiếp xúc với người tham gia hoạt động Hội thánh truyền giáo Phục Hưng, hoặc trực tiếp tham gia các hoạt động liên quan đến Hội thánh này, người đến các địa điểm liên quan đến các ca bệnh trong vòng 14 ngày qua chủ động liên hệ với trạm y tế hoặc trung tâm y tế huyện, thành phố nơi cư trú để khai báo y tế và được hướng dẫn các biện pháp phòng dịch, theo dõi sức khỏe.

Trong thời gian này, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai yêu cầu cán bộ công chức, viên chức, người lao động trên địa bàn tỉnh Đồng Nai không đến Thành phố Hồ Chí Minh, trừ những trường hợp đặc biệt phải được thủ trưởng cơ quan đồng ý bằng văn bản. Các trường hợp vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.

Tạm dừng các hoạt động vận chuyển hành khách từ Đồng Nai đi Thành phố Hồ Chí Minh và chiều ngược lại (bao gồm xe hợp đồng, du lịch, taxi, tuyến cố định). Giao Sở Giao thông vận tải triển khai thực hiện theo quy định. UBND tỉnh Đồng Nai giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở Y tế, Sở Giao thông vận tải, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, UBND các huyện, thành phố chỉ đạo lập chốt kiểm soát phòng, chống dịch tăng cường kiểm tra, kiểm soát người về/đến Đồng Nai từ Thành phố Hồ Chí Minh đảm bảo phòng, chống dịch Covid-19.

Giao Sở Y tế chỉ đạo Trung tâm Y tế các huyện, thành phố triển khai đến các trạm y tế biết và thực hiện việc tiếp nhận, xử lý thông tin và hướng dẫn những trường hợp từ Thành phố Hồ Chí Minh về/đến Đồng Nai thực hiện cách ly y tế tại nhà hoặc tại các cơ sở lưu trú, xét nghiệm SARS-CoV-2 theo đúng quy định.

Chiều cùng ngày, Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai đã có văn bản gửi đến các cấp Công đoàn trong tỉnh về việc thực hiện cách ly người về/đến từ Thành phố.Hồ Chí Minh theo tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh tại công văn số 6180/UBND-KGVX.

Ông Phan Huy Anh Vũ, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Đồng Nai cụ thể hơn các nội dung mà sở này đã ‘tham mưu’ cho ban hành văn bản hỏa tốc số 6180/UBND-KGVX.

Thứ nhất, những người ở Đồng Nai nhưng đang làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh và trước kia đi về trong ngày, thì từ 0g ngày 5/6, buộc phải lựa chọn, một là thuê nhà ở lại Thành phố Hồ Chí Minh để làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian này ; hoặc ở Đồng Nai và làm việc trực tuyến (tùy từng công việc cụ thể), không được đi – về giữa Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh như trước kia nữa.

Nếu từ ngày 5/6, người Đồng Nai lên Thành phố Hồ Chí Minh làm việc, khi quay về Đồng Nai bắt buộc phải cách ly 21 ngày tại nhà/ nơi lưu trú theo quy định của UBND tỉnh, và mọi chi phí do chính người này phải chịu 100%.

Thứ hai, tương tự như người Đồng Nai làm việc ở Thành phố Hồ Chí Minh, các công ty, doanh nghiệp có chuyên gia, người lao động ngụ ở Thành phố Hồ Chí Minh đang làm việc ở Đồng Nai buộc phải sắp xếp chỗ ở cho chuyên gia, người lao động ở Đồng Nai để có thể tiếp tục làm việc tại Đồng Nai trong thời gian này. Nếu không, những người này buộc phải ở lại Thành phố Hồ Chí Minh và làm việc từ xa, không được đi – về từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Đồng Nai như trước kia.

Thứ ba, với những ca bệnh nặng vượt quá khả năng của các bệnh viện ở Đồng Nai vẫn thực hiện chuyển viện cấp cứu lên các bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh bình thường.

Tài xế chở xe cấp cứu được yêu cầu thực hiện nghiêm 5K, không phải cách ly tại nhà/ nơi lưu trú. Riêng người thân của bệnh nhân nếu lên Thành phố Hồ Chí Minh chăm sóc người bệnh, về Đồng Nai phải thực hiện cách ly 21 ngày theo quy định.

Phía chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh cho biết đang khẩn trương soạn thảo văn bản gửi chính quyền tỉnh Đồng Nai về lệnh cấm đoán kể trên.

Hiện tại, các khu công nghệ cao, khu công nghiệp, khu chế xuất ở phía Đông Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 6.000 công nhân đang sinh sống tại Đồng Nai.

"Nếu thực hiện đúng như công văn của tỉnh Đồng Nai, những công nhân này khi về sẽ bị cách ly 21 ngày, dẫn đến nguồn lực cho các nhà máy, xí nghiệp đang sản xuất sẽ bị thiếu hụt. Bên cạnh đó, còn tạo ra tình trạng ùn tắc giao thông trong vận chuyển" – ông Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh nhìn nhận.

Chuyện phòng, chống dịch Covid-19 đang rối hẳn lên từ Đồng Nai.

Khánh Hùng

Nguồn : VNTB, 05/06/2021

Bên dưới bức thư xin lỗi đăng trên trang Facebook Muối và Ánh sáng của Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng ngày 30/5/2021 là hàng loạt các bình luận chửi bới, mỉa mai, công kích.

Khi chọn được vật tế thần, ta yên chí rằng chỉ cần loại nó đi, tất cả sẽ sạch tội. Đồ họa : Luật Khoa.

"Tắt văn dùm, vì sự vô ý thức, thái độ thiếu trung thực của các ông các bà mà ảnh hưởng đến bao người. Thay vì cảm ơn chúa thì hãy cảm ơn các y bác sĩ ấy".

"Nếu ngay từ đầu hợp tác và khai báo trung thực thì hậu quả đâu đến mức này ? Giờ viết thư xin lỗi để làm gì trong khi biết bao nhiêu con người ngoài kia đang phải chịu ảnh hưởng và gồng mình chống dịch […]".

"Thay vì viết cái lá thư sáo rỗng này thì ông bà nên thành thật khai báo đã tiếp xúc những ai để cho chính quyền còn biết mà khoanh vùng dịch cho đúng. Khỏi bệnh rồi thì bán hết tài sản để nộp cho quỹ phòng chống dịch bệnh đi, nguy hại mà gia đình ông bà gây ra cả mấy triệu dân ở thành phố này đang phải gánh chịu đấy. Đừng có nói mồm hay viết tay suông".

"Tụ tập đông người trong phòng kín, không đeo khẩu trang (mặc dù đang có dịch và có quy định phải đeo khẩu trang nơi công cộng và chỗ đông người) thì lỗi của ai đây ? Thiệt hại của hàng triệu con người cả thành phố do hậu quả của việc này thì ai chịu trách nhiệm đây ?"

Giữa đợt bùng phát dịch lần thứ tư tại Việt Nam, tất cả sự chú ý dường như đang dồn vào một cái tên : Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng. Từ ba ca nhiễm được phát hiện vào hôm 26/5, họ bị quy kết trách nhiệm cho hàng ngàn ca nhiễm mới trong thành phố. Truyền thông đưa tin dồn dập về họ. Các phản ứng chính sách diễn ra liên tiếp chỉ trong vài ngày : khởi tố vụ án (30/5), đề nghị đình chỉ hoạt động và rút giấy phép hoạt động tôn giáo (1/6). Ban Tôn giáo còn lên tiếng cả về cách họ gọi tên tổ chức mình (không phải hội thánh !), cách họ gọi tên chức sắc tôn giáo của mình (không phải mục sư !).

Các bài viết về chuyện xử lý vụ việc này thu hút hàng loạt bình luận cho rằng nhà nước thật "anh minh", và việc quản lý các điểm nhóm tôn giáo phải được siết chặt hơn nữa.

Cảnh phong tỏa ở khu vực nơi tín đồ của Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng sinh hoạt. Ảnh : Kênh 14.

Những dữ kiện bị phớt lờ

Có một vài dữ kiện mà những người đang nhiệt tình kết án nhóm sinh hoạt chỉ có hơn 50 thành viên kia bỏ qua.

Thứ nhất, không có bằng chứng cho thấy nhóm sinh hoạt này giấu thông tin hay vi phạm các quy định phòng chống dịch. Các thông tin trên báo chí về chuyện đeo khẩu trang hay không, tập trung bao nhiêu người đều rời rạc và thiếu căn cứ. Người quản nhiệm hội thánh khẳng định rằng họ đã tuân thủ các quy định và không giấu thông tin. Cho dù viết thư xin lỗi và mong được lượng thứ, họ không hề thừa nhận làm lây lan dịch bệnh. Vụ án mới chỉ bắt đầu được điều tra, chưa đưa ra kết luận gì.

Thứ hai, chưa rõ nguồn lây nhiễm và thời điểm lây nhiễm của những ca bệnh thuộc hội thánh này. Những dấu hiệu đầu tiên của đợt lây nhiễm mới nhất đã xuất hiện từ tháng Tư, nhưng các hoạt động vẫn diễn ra bình thường. Người dân cả nước vẫn nghỉ lễ và du lịch khắp nơi trong kỳ nghỉ 30/4 và 1/5. Đến ngày bầu cử 23/5, khi dịch đã bùng phát mạnh ở các tỉnh phía Bắc, nhà nước truyền đi thông điệp quyết tâm tổ chức thành công kỳ bầu cử trong mọi tình huống của dịch. Ngay cả tâm dịch Bắc Ninh và Bắc Giang cũng hô hào quyết tâm. Các cán bộ mang luôn cả thùng phiếu vào trong bệnh viện, tới tận giường của những bệnh nhân nằm liệt tại chỗ để họ bỏ phiếu.

Nếu như mầm bệnh đã có trong cộng đồng từ lâu, chỉ với hai sự kiện nói trên, việc truy nguyên là gần như bất khả. Các ca nhiễm từ hội thánh hoàn toàn có thể là lây chéo từ những chuyến du lịch trong kỳ nghỉ lễ, hay những điểm bầu cử mà họ tham gia trước đó. Việc gán nguyên nhân của chuỗi lây nhiễm mới với các sinh hoạt tôn giáo của hội thánh này, cho đến nay, là vô căn cứ.

Thứ ba, có sự phân biệt đối xử đối với Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng. Khi dịch bùng phát ở các khu công nghiệp tại Bắc Giang, Bắc Ninh, không cá nhân nào bị đem ra chỉ trích. Khi có ca nhiễm từ tổ bầu cử ở Goldmark City , Hà Nội, chẳng ai chất vấn ai đã vi phạm quy định. Thế nhưng, khi một nhóm sinh hoạt tôn giáo tiếp tục hoạt động và có ca nhiễm, vụ việc lại bị khởi tố.

Ngày 21/5/2021, Bộ Y tế ra một công văn yêu cầu không cung cấp cho báo chí danh tính, lịch trình di chuyển và quá trình tiếp xúc của bệnh nhân, nhằm tránh xâm phạm đời tư của người bệnh. Quy định này sau đó được báo chí tuân thủ, nhưng đến trường hợp của Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng thì lại như chưa từng tồn tại.

Các tờ báo chạy đua với nhau đăng thông tin cá nhân, lịch trình di chuyển của những ca nhiễm là thành viên của nhóm. Giữa hàng trăm ca nhiễm mới được đánh số, bỗng dưng lại có vài nhân vật có danh tính, tôn giáo, địa chỉ rõ ràng. Không khó hiểu tại sao tất cả sự căm ghét dồn về phía họ.

Từ việc quy kết mọi lỗi lầm cho một tổ chức tôn giáo, người ta bắt đầu chất vấn cả loại hình tổ chức của họ. Kết quả là khi sự việc chưa ngã ngũ, hội thánh đã bị dọa rút giấy phép hoạt động. Các điểm nhóm sinh hoạt tôn giáo tương tự thì bị đưa vào đối tượng nguy cơ cao cần xét nghiệm đầu tiên. Những lời yêu cầu nhà nước tăng cường quản lý điểm nhóm tôn giáo xuất hiện ở nhiều diễn đàn, bất chấp một thực tế rằng chính sách quản lý tôn giáo ở Việt Nam đã luôn khắt khe đến mức báo động trên thế giới.

Người dân đi bầu ở quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh ngày 23/5/2021. Ảnh : hcmcpv.org.vn.

"Ai chịu trách nhiệm đây ?" (Không phải tôi)

Con người không được tạo hóa thiết kế để thấy dễ chịu trong những tình huống rủi ro và bất định. Khi có chuyện gì xấu xảy ra, bản năng đổ lỗi (blame instinct) sẽ được kích hoạt để tìm ra một nguyên do đơn giản, rõ ràng cho nó. Như một cơ chế tự vệ, bản năng này có nhiệm vụ tìm ra ai đó chịu trách nhiệm cho việc này, nếu không thì thế giới sẽ thật khó đoán, rối bời, đáng sợ [16].

Đại dịch Covid-19, đặc biệt là đợt lây nhiễm mới nhất với những biến chủng nguy hiểm và khó lường, rõ ràng đã đặt chúng ta vào một tình thế bấp bênh chưa từng có.

Mark Schaller, giáo sư tâm lý tại Đại học British Columbia, tác giả cuốn "Social Psychology of Prejudice" cho rằng mối liên quan giữa đại dịch và việc đổ lỗi có nguồn gốc tiến hóa. Phản ứng đó là một phần của khái niệm mà ông gọi là hệ miễn dịch tâm lý hành vi (behavioral immune system), tương tự như hệ miễn dịch của cơ thể. Ta đẩy lỗi cho ai đó khác để bản thân có thể yên tâm rằng mình vô can. Và để khiến cho sự đùn đẩy của mình có lý lẽ, chúng ta tự động gán cho đối tượng những đặc tính tiêu cực.

Cơ chế này dường như khớp với cách mà chúng ta đang đòi Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng chịu trách nhiệm cho đợt lây lan dịch tại thành phố Hồ Chí Minh, trong khi mọi thứ còn đang là dấu hỏi. Từ vài lời kể rời rạc, chúng ta vội vàng quy kết rằng họ làm sai quy định, họ giấu giếm không hợp tác. Suy nghĩ đó dựa trên một niềm tin rằng nếu tuân thủ quy định thì hẳn là đã không sao rồi.

Niềm tin đó rõ ràng là mong manh, chỉ cần xét riêng một chuyện là hàng chục triệu người dân cả nước vẫn đi du lịch khắp nơi và đi bầu khi dịch đã bắt đầu bùng phát. Thực tế cho thấy, các diễn biến xảy ra bất ngờ, và tất cả mọi người, bao gồm cả các đơn vị chuyên trách, đều đang ở thế căng mình để chống chọi. Phần lớn có lẽ đều đang ở trong trạng thái như người quản nhiệm Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng chia sẻ khi biết chuyện : "Tôi không biết chuyện gì đã xảy ra". Nhưng thừa nhận sự bất lực này lại không phải thói quen của bản năng đổ lỗi. Bằng cách chỉ ngay ngón tay vào người đã dám "không biết", dư luận khước từ gánh nặng của việc phải chấp nhận một sự thật khó nhằn.

Lựa dê tế thần

Nếu đổ lỗi là một bản năng tự vệ của từng cá nhân, thì việc lựa chọn ai làm người gánh chịu tội lỗi lại phản ánh những định kiến, niềm tin, lý tưởng của cộng đồng. Hành vi này gọi là "scapegoating".

"Scapegoat" trong tiếng Anh được ghép từ "escape" – chạy thoát và "goat" – con dê. Từ này có nguồn gốc từ Kinh thánh, mô tả một nghi thức đền tội của người Do Thái với Thiên Chúa của họ, trong đó có hai con dê được chọn. Một con bị giết để dâng lên làm vật đền tội, con còn lại thì gánh tất cả tội lỗi của một cộng đồng và sau khi cầu nguyện thì được thả vào trong hoang mạc. Bằng cách đó, tất cả được sạch tội.

Các nhà tâm lý học xã hội mượn từ này để xác lập lý thuyết vật tế thần (scapegoat theory). Theo Peter Glick, giáo sư Đại học Lawrence, khái niệm này mô tả một hình thái định kiến cực đoan, trong đó một nhóm ngoại lai bị đổ lỗi cố tình gây ra tai ương cho một nhóm nội bộ.

Các phong trào tế thần (scapegoat movement) trong một cộng đồng thường diễn ra khi họ phải đối mặt với những tình huống phức tạp, trong đó, chướng ngại vật để vượt qua là không rõ ràng. Các cuộc săn linh vật tế thần thu hút nhiều người tham gia là do nó có thể đưa ra một câu trả lời đơn giản hơn. Trong cuộc săn tìm đó, người ta thường đưa ra các lựa chọn phi lý trí, do nỗi sợ và tâm lý vội vàng ảnh hưởng đến năng lực nhận thức, và do thiếu thông tin.

Trong chương 15 của cuốn sách "On the Nature of Prejudice : Fifty Years after Allport", Peter Glick tổng hợp các lý do giải thích cho lựa chọn vật tế thần trong các lý thuyết tâm lý xã hội đương đại. Theo đó, vật tế thần thường là một nhóm thiểu số với các tiêu chí :

1) quyền lực không quá mạnh để có thể phản kháng, nhưng cũng không quá yếu (vì yếu quá thì không thể gây ra tai ương),

2) khớp với những định kiến có sẵn trước đó trong cộng đồng và

3) tiện lợi.

Thử dùng lý thuyết này để xem xét vụ việc Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng bị chỉ trích, ta thấy nhóm này thỏa các điều kiện đã nêu của một "vật tế thần". Họ là một nhóm tôn giáo thiểu số, không có tổ chức mạnh nhưng đã được công nhận hoạt động điểm nhóm, thuộc tầng lớp trung lưu (không quá mạnh, không quá yếu). Hoạt động của các nhóm sinh hoạt tôn giáo tự phát từ lâu đã nhận nhiều định kiến từ phía dư luận, bị nhà nước xem là "tà đạo" (định kiến). Thông tin về họ được công bố theo cách vừa đủ để dư luận suy đoán và đánh giá (tiện lợi).

So sánh với các nguồn lây nhiễm khả thi khác, như một tổ chức tôn giáo lớn hơn, những nhóm công nhân yếu thế, hay các hội đồng bầu cử, ta thấy việc đổ lỗi cho hội thánh nhỏ này "tiện lợi" hơn nhiều.

Hội thánh Truyền giáo Phục Hưng có phải là vật tế thần hay không chỉ là một giả thuyết. Vẫn tồn tại khả năng họ thực sự đã cố tình làm sai, xem nhẹ an toàn của cộng đồng. Nhưng việc các nhóm tôn giáo thiểu số trở thành mục tiêu đổ lỗi trong đại dịch Covid-19 thì không phải là chuyện lạ trên thế giới, và còn có tính lịch sử.

Các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Phát triển (Institute of Development Studies – Anh) đã tư liệu hóa sự phân biệt đối xử và đổ lỗi mang tính hệ thống với người Hồi giáo ở Ấn Độ, người Yazidis, Kaka’i và các nhóm theo đạo Cơ Đốc ở Iraq, và người Khmer theo đạo Hồi ở Campuchia. Những cộng đồng này thường bị cáo buộc làm lây lan dịch bệnh. Họ trở thành nạn nhân của các chiến dịch thù ghét trên mạng xã hội, với sự tham gia của cả các chính khách và giới báo chí. Đáng chú ý, họ đều đã là nạn nhân của định kiến phổ biến từ trước đó, khớp với lý thuyết được giáo sư Peter Glick nêu phía trên.

Đơn cử, vào tháng 3/2020, khi một nhóm người Hồi giáo trở về Campuchia sau khi tham gia một sự kiện ở Malaysia, họ được phát hiện dương tính với Covid-19. Thông tin về tôn giáo của những người này được chính bộ trưởng y tế Campuchia tiết lộ trên Facebook cá nhân, trong khi Bộ Y tế yêu cầu truyền thông cẩn trọng khi công bố thông tin người bệnh. Chi tiết về tôn giáo lập tức tạo nên một làn sóng thù ghét và đổ lỗi nhắm vào người Khmer theo đạo Hồi, vốn đã là nhóm yếu thế so với những người Khmer theo đạo Phật ở Campuchia.

"Họ nên bị nhốt trong nhà", một người dùng Facebook viết.

"Tại sao mấy người có thể ngu ngốc và vô tâm đến mức mang lại phiền toái cho biết bao người khác", một người khác bình luận.

Các bình luận dạng này cũng xuất hiện nhiều trong phong trào đổ lỗi cho người Hồi giáo ở Ấn Độ, cùng thời điểm tháng 3/2020. Khi một số nhà truyền giáo Ấn Độ được phát hiện nhiễm virus SARS-coV-2 sau một sự kiện quốc tế tổ chức tại Delhi, bộ trưởng phụ trách các vấn đề của cộng đồng thiểu số đã công khai gọi những người tổ chức sự kiện này là "tội phạm Taliban". Những làn sóng chỉ trích, lăng mạ đi kèm với thông tin sai lệch lan rộng với phạm vi khoảng 170 triệu tài khoản Twitter.

"Đại dịch đã cho thấy người Hồi giáo Ấn Độ là những kẻ phản bội và không trung thành với tổ quốc".

"Ấn Độ cần được tự do khỏi Corona và Jihad (từ ám chỉ những người Hồi giáo với nghĩa tiêu cực) vì cả hai đều là những vũ khí chết người".

Khi đã chọn được con dê tế thần, người ta được trấn an với ảo giác rằng chỉ cần loại nó ra khỏi cộng đồng thì mọi chuyện sẽ được giải quyết.

Cơn say đổ tội thường sẽ khiến chúng ta ngừng tìm hiểu các nguyên nhân khác, cũng như giải pháp để ngăn chặn các vấn đề tương tự xảy ra trong tương lai. Đối tượng được chọn làm vật tế thần thì chẳng biết mình có tội gì, nhưng vừa phải chịu đau đớn thể xác vì nhiễm bệnh, lại vừa phải chịu hành hạ về tinh thần trước những lời nhẫn tâm không ngừng trút xuống lúc này, mà chắc chắn để lại hậu quả kỳ thị dài lâu.

Hơn ai hết, chúng ta hiểu rằng đại dịch không thể được giải quyết bằng những cách hành xử phi lý trí đó.

Hiền Minh

Nguồn : Luật Khoa, 04/062021

Phòng, chống Covid-19 và sự lố bịch của ‘tự hào’ !

Trân Văn, VOA, 02/06/2021

Cho dù số nơi bị phong tỏa (đình chỉ giao thông công cộng, cư dân chỉ được đi lại trong trường hợp cấp thiết), phải thực hiện giãn cách xã hội (hạn chế sinh hoạt buộc phải duy trì khoảng cách cần thiết theo các qui định nghiêm ngặt nhằm phòng ngừa lây nhiễm) và cách ly (bị cô lập tại các cơ sở y tế, điểm tập trung cách ly hoặc tại gia) tăng từng ngày, thậm chí trên phạm vi rất rộng (phường – xã, quận – huyện, tỉnh – thành phố nhưng số ca nhiễm Covid-19 tại Việt Nam vẫn không ngừng lại, giờ đã vượt qua mức 7.500 (1).

Người tiêm xếp hàng tại điểm tiêm tại Trung tâm Y tế huyện Kim Thành, Hải Dương. Ảnh : Gia Chính.

Đáng lưu ý là một số diễn biến trong đợt dịch thứ tư (từ hạ tuần tháng 4 đến nay) cho thấy, con số chỉ 4.076 ca nhiễm Covid-19 tại Việt Nam trong 15 tháng (từ hạ tuần tháng 1/2020 đến trung tuần tháng 4/2021) có lẽ không phải nhờnhững quyết sách chiến lược, có chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo từ trung ương tới địa phương, có sự quyết tâm và đồng thuận của các cấp ủy đảng, của chính phủ, các bộ, ban, ngành trong phòng, chống dịch như hệ thống chính trị, hệ thống công quyền từng khoe suốt từ năm ngoái đến nay.

***

Tại sao hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã có những quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo từ trung ương tới địa phương trong phòng, chống dịch khiến cả thế giới thán phục, học hỏi mà vào lúc này, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm những quốc gia có số người được chích vaccine ngừa Covid-19 và số người"fully vaccinated" thấp nhất thế giới (tỉ lệ được chích ngừa chỉ 1% dân số và tỉ lệ"fully vaccinated" chưa tới 0,1%), thua xa cả Campuchia, Lào (2), cuối cùng phải ráo riết xin thiên hạ bốn trong số năm Châu lục (chỉ còn thiếu Châu Phi) hỗ trợ"tiếp cận vaccine" (3) như đang thấy ?

Covid-19 trở thành đại dịch từ đầu năm ngoái và những diễn biến liên quan đến đại dịch ở quốc gia này lập tức trở thành bài học cho quốc gia khác điều chỉnh kế hoạch, cách thức, nâng cao hiệu quả phòng, chống dịch, bảo vệ xứ sở, dân tộc của mình. Chẳng lẽ có thể tha, không truy cứu trách nhiệm, trừng phạt những cá nhân, tổ chứctừ trung ương tới địa phươnglà tác giả củanhững quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo song đã để xảy ra tình trạng, tất cả bệnh viện được xem là "tuyến đầu" đều đang thiếu đủ thứ thiết bị, vật tư y tế thiết yếu khi cứu chữa những bệnh nhân đang trong tình trạng thập tử nhất sinh (quả lọc máu, thuốc chống đông máu Lovenox loại 40 mg,) ?

Tại sao đã có những quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo trong phòng – chống dịch mà lại xảy ra tình trạng nhiều bệnh viện "tuyến đầu" dẫu có tiền vẫn không dám dùng để mua, dự trữ thiết bị, vật tư y tế thiết yếu dùng trong chạy chữa cho những đồng bào đang nguy kịch bởi chưatổ chức đấu thầu theo các qui định hiện hành. Chẳng lẽ chiến lượccủa những quyết sách, sựquyết liệt, sáng tạo của các chỉ đạo lại là đầy các bệnh viện "tuyến đầu" phải hỏi mượn thiết bị, vật tư y tế thiết yếu của nhau, đồng thời ép các nhân viên y tế phải dùng mạng xã hội kêu gọi công chúng hỗ trợ khẩn cấp cho việc cứu người (4) ?

Tương tự, do còn thiếu cả hiểu biết lẫn kinh nghiệm trong đối phó với đại dịch do Covid-19 gây ra, năm ngoái, nhiều quốc gia, đặc biệt là Châu Âu và Mỹ đã phải trả giá rất đắt về nhân mạng. Tuy nhiên ngay sau đó, ngoài việc đặt định các biện pháp nhằm hạn chế lây lan trong cộng đồng, thiên hạ đã nhanh chóng đặt định các yêu cầu về cách thức tiến hành lấy mẫu xét nghiệm Covid-19, các tiêu chuẩn trong việc thiết lập những trung tâm xét nghiệm bên ngoài bệnh viện (Off sites Covid-19 Testing Center - OSCTC) nhằm có biện pháp thích hợp khi tiếp nhận bệnh nhân, tiếp đón thân nhân người bệnh nâng cao hiệu quả bảo vệ các nhân viên y tế, cơ sở y tế, bệnh nhân (5).

Ví dụ, sau khi soạn thảo cả qui định về cách thức tổ chức lấy mẫu xét nghiệm Covid-19, lẫn qui chuẩn thiết kế và sử dụng OSCTC sao cho phù hợp với đặc điểm của Covid-19 cũng như tập quán sinh hoạt của xã hội (5), chỉ trong vòng một tháng sau khi Covid-19 trở thành đại dịch toàn cầu, Mỹ đã xây dựng 25.000 OSCTC theo đề nghị của NRHI (Network for Regional Healthcare Improvement – Mạng lưới Cải thiện sức khỏe khu vực), hạn chế tối đa tình trạng bệnh viện trở thành ổ dịch.

Đó cũng là lý do nhiều người sửng sốt vì đã hơn một năm kể từ khi Covid-19 hoành hành trên toàn cầu, Việt Nam vẫn còn liên tục phải đóng cửa nhiểu cơ sở y tế (bệnh viện quốc gia, bệnh viên chuyên khoa, bệnh viện tỉnh, trung tâm y tế, phòng khám tư nhân) chỉ vì đột nhiên phát giác có bệnh nhân hoặc thân nhân người bệnh đã nhiễm Covid-19 từng ra vào những cơ sơ y tế ấy (6) ! Giá trị thực tế củanhững quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo từ trung ương tới địa phương trong phòng, chống dịch cao tới cỡ nào mà tuần trước, nhiều bác sĩ phải dùng Facebook kêu gọi những người có các triệu chứng giống như đã bị nhiễm Covid-19 ĐỪNG TỰ ĐI KHÁM HAY ĐI MUA THUỐC VÌ CÓ THỂ LÀM CHO NHƯNG NƠI ẤY BỊ ĐÓNG CỬA.

Cũng đã có những bác sĩ than không biết kêu ai khi có nhiều qui định không khả thi hoặc tréo ngoe, làm cho các phòng khám đa khoa tư nhân hay các nhà thuốc không biết xử lý thế nào đối với người bệnh mà họ nghi ngờ nhiễm Covid-19. Ngay cả khi đã nêu thắc mắc với Sở Y tế thì việc giải đáp cũng không thông cho nên ai có tư thù, muốn phòng khám tư nhân hay tiệm thuốc tây nào đó đóng cửa hoặc sập tiệm thì SỐT, HO, KHÓ THỞ, MẤT KHỨU GIÁC, MẤT VỊ GIÁC cứ đến đó. Bảo đảm sẽ toại nguyện ngay (7) !

***

Với số ca nhiễm mỗi ngày một cao, phạm vi lây nhiễm mỗi ngày một rộng, đến nay, các diễn biến trong ứng phó với đợt dịch thứ tư tại Việt Nam chỉ chứng tỏ một điềunhững quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo từ trung ương tới địa phương của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam giống như có mắt như mù, có tai như điếc, bất kể Covid-19 đã trở thành đại dịch trên toàn cầu trong hơn một năm nhưng những cá nhân hữu trách vẫn không thấy, không nghe, không ngẫm nghĩ để học bất kỳ kinh nghiệm nào nào từ thiên hạ trong phòng, chống dịch. Não dường như chỉ được dùng vào việc khoe khoang ra sao để thuyết phục đồng bào biết ơn và tự hào !

Cho đến giờ này, về mặt dịch tễ, thiên hạ vẫn chưa giải thích được tại sao trong 15 tháng (từ hạ tuần tháng 1/2020 đến trung tuần tháng 4/2021), tại Việt Nam chỉ có 4.076 ca nhiễm Covid-19, song đối chiếu giữa cách thức ứng phó của thiên hạ với Việt Nam, có thể khẳng định, việc thực thi phong tỏa, giãn cách xã hội, cách ly một cách cực đoan như từng thấy đã góp phần đáng kể vào việc khống chế số ca lây nhiễm, phạm vi lây nhiễm Covid-19. Đến giờ,những quyết sách chiến lược, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo từ trung ương tới địa phương, sự quyết tâm và đồng thuận của các cấp ủy đảng, của chính phủ, các bộ, ban, ngành trong phòng, chống dịch dường như chỉ có vậy !

Thực thi phong tỏa, giãn cách xã hội, cách ly một cách cực đoan không phải là sai và xấu nhưng chỉ như thế thì hết sức tàn bạo. Năm ngoái, sau lần đầu tiên áp dụng các biện pháp cực đoan, ông Nguyễn Xuân Phúc – lúc đó là Thủ tướng Việt Nam, thừa nhận:Mấy tháng nay, nhiều người khổ lắm rồi, nhiều gia đình khó lắm rồi(8) ! Tuy nhiên đến giờ, đã có bao nhiêu cá nhân, doanh nghiệp chật vật xoay sở với đủ thứ khó khăn tính từ lúc Covid-19 bùng phát đến nay nhận được trợ cấp từ gói hỗ trợ trị giá 61.580 tỉ đồng (theo qui định, tùy trường hợp mà một cá nhân, một gia đình, những cơ sở kinh doanh nhỏ sẽ được hỗ trợ một lần 500.000 đồng hay từ 1 triệu đến 1,8 triệu đồng/tháng) (9).

Ở thời điểm đó, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam còn tuyên bố đã dành ra 16.000 tỉ để các doanh nghiệp vay, trả lương cho khoảng 11.000 người phải ngưng làm việc vì chuyện thực thi các biện pháp phòng, chống dịch cực đoan nhưng tháng rồi, Ngân hàng Nhà nước loan báo,Gói Tín dụng ưu đãiấy chỉ giải ngân được 43 tỉ, tương đương 0,27% giá trị cả gói (10), hoàn toàn không phải vì doanh nghiệp hay những người phải nghỉ làm việc do áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch cực đoan không cần trợ giúp mà vì quá nhiều đòi hỏi khắt khe, thành ra doanh giới mới bình chọn chính sách cho vay không tính lãi để trả lương này là chính sách khó tiếp cận nhất (11).

***

Từ khi Covid-19 trở thành đại dịch toàn cầu, một trong những câu mà các cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam thích dùng là : Không bỏ ai lại phía sau ! Thiên hạ chẳng lạ gì phương châm, chính sách"no one left behind" cả trên chiến trường lẫn tiến trình phát triển kinh tế, xã hội. 18 tháng sau khi Covid-19 hiện diện tại Việt Nam, dường như hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam đã thực hiện được cam kết"không bỏ ai lại phía sau" ! Người nghèo, tầng lớp trung lưu, kể cả chủ những doanh nghiệp lớn, vốn đầu tư trên 100 tỉ (12) không còn ở phía sau, tất cả đã ở dưới đáy của khốn cùng và tuyệt vọng !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 02/06/2021

Chú thích :

(1) https://thuvienphapluat.vn/tintuc/vn/thoi-su-phap-luat/thoi-su/27262/cap-nhat-moi-nhat-tinh-hinh-virus-corona-covid-19

(2) https://www.nytimes.com/interactive/2021/world/covid-vaccinations-tracker.html

(3) https://tuoitre.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-de-nghi-uc-uu-tien-vac-xin-cho-viet-nam-2021052520491773.htm

(4) https://tuoitre.vn/benh-vien-trung-uong-thieu-thiet-bi-vat-tu-dieu-tri-covid-19-do-thu-tuc-20210528180245662.htm

(5) https://www.nrhi.org/uploads/2020/11/NRHI_MASS-Design_OSCTC_tool.pdf

(6) https://www.qdnd.vn/xa-hoi/phong-chong-dich-viem-phoi-do-virus-ncov/ha-noi-tam-thoi-dong-cua-ca-3-co-so-benh-vien-k-sau-khi-phat-hien-10-ca-mac-covid-19-658855

(7) https://www.facebook.com/xuanson.vo.5/posts/2033351913488591

(8) https://tuoitre.vn/thu-tuong-may-thang-qua-nhieu-nguoi-kho-lam-roi-nhat-la-that-nghiep-202003311516103.htm

(9) https://www.thesaigontimes.vn/302244/cac-goi-ho-tro-giam-soc-cho-doanh-nghiep-trong-dich-benh.html

(10) https://tuoitre.vn/chi-giai-ngan-duoc-gan-43-ti-trong-goi-tin-dung-uu-dai-16-000-ti-20210509160158913.htm

(11) https://dangcongsan.vn/kinh-te/giam-thu-tuc-de-doanh-nghiep-de-tiep-can-chinh-sach-ho-tro-576695.html

(12) https://www.thesaigontimes.vn/td/315958/moi-ngay-co-gan-430-doanh-nghiep-dong-cua.html

*************************

Covid-19 và hệ thống ‘một tấc đến trời’ !

Trân Văn, VOA, 31/05/2021

Đợt dịch Covid-19 thứ tư tại Việt Nam đã lột trần cả nhận thức lẫn cung cách hành xử vừa thiển cận, thiếu viễn kiến, vừa vô trách nhiệm đến mức tàn nhẫn đối với đồng bào nhưng lại thừa huênh hoang và hết sức khoác lác của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam

Một áp phích tuyên truyền cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 ở Việt Nam. (Ảnh chụp màn hình Tuổi Trẻ Online)

***

Chỉ đến khi Covid-19 lan rộng, số ca nhiễm tăng vọt, những cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mới đề cập đến"tiếp cận vaccine" : Các cơ quan liên quan phải dùng mọi biện pháp, từ ngoại giao, đến huy động các doanh nghiệp, nguồn lực khác để tiếp cận bình đẳng mua được vaccine (1).

Bởi năng lực sản xuất, cung cấp vaccine của những tập đoàn dược phẩm đi đầu trong việc nghiên cứu và có khả năng sẽ thành công trong việc bào chế vaccine ngừa Covid-19 vướng giới hạn so với nhu cầu, gần như tất cả các quốc gia đều bám sát, thăm dò, thương lượng, đặt hàng với những tập đoàn này từ giữa năm ngoái nhưng Việt Nam thì không.

Mãi đến hạ tuần tháng 2 năm nay, hệ thống công quyền Việt Nam mới công bố vài thông tin về vaccine ngừa Covid-19 nhưng không thèm cho dân chúng biết : 117.600 liều vaccine đầu tiên nằm trong gói 30 triệu liều vaccine ngừa Covid-19 mà Việt Nam nhận hôm 24/2/2021 là VIỆN TRỢ của COVAX (Liên minh Phát triển vaccine chống Covid-19 toàn cầu) như Việt Nam xác định với thiên hạ (2), hay là lô hàng do Trung tâm Tiêm chủng trẻ em và người lớn, thuộc Công ty Vaccine Vietnam (VNVC) đặt mua (3) ?

Thông tin trên hệ thống truyền thông chính thức vào thời điểm ấy chỉ ra một sự thật : Trong khi chính quyền của các quốc gia khác ráo riết tranh mua, xuất tiền từ công khố đặt Covid-19 vaccine để sớm có vaccine chích cho dân thì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không những không làm như thế lại còn khoán cho VNVC thương lượng, ký hợp đồng với Astra Zeneca rồi khen là nỗ lực và chủ động đặt mua từ rất sớm ngay từ khi Astra Zeneca nghiên cứu phát triển Covid-19 vaccine(4) ?

VNVC là một doanh nghiệp tư nhân, thành lập và vận hành 49 trung tâm tiêm chủng tư nhân tại Việt Nam. Từ khi Covid-19 bùng phát và lan rộng trên toàn cầu, dường như Việt Nam là quốc gia duy nhất mà hệ thống công quyền giao cho một doanh nghiệp tư nhân thay mặt chính phủ mua vaccine để kinh doanh trên bình diện quốc gia !

Dường như Việt Nam cũng là quốc gia duy nhất tổ chứcLễ phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19. Trung tuần tháng 2 năm nay, ông Nguyễn Xuân Phúc (lúc ấy đang còn là Thủ tướng) thay mặt đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ, hiệu triệu đồng bàođóng góp theo khả năng của từng người và "ta" sẽkhông phân biệt tuổi tác, địa vị, giai tầng, hy vọng mọi người cùng nêu cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, "thương người như thể thương thân", "lá lành đùm lá rách" của dân tộc(5).

Lúc ấy, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền và hệ thống truyền thông chính thức đã khai thác tận tình một số tấm gương nhằm khuyến khích người khác làm theo, chẳng hạn trường hợp cụ Lê Thị Chi, 91 tuổi, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, sống tại Thanh Bình, Hải Châu, Đà Nẵng. Qua TV, thấy "ta" kêu gọi toàn dân đóng góp cho việc phòng, chống Covid-19, cụ Chi quyết định ủng hộ năm triệu đồng. Ngày 25/3/2021, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc phường Thanh Bình đã đến tư gia của cụ Chi để nhận tiền (6)

Đến giờ, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền không cho biết đã quyên được bao nhiêu tiền cho việc phòng, chống Covid-19 vì đợt dịch thứ ba (từ tháng 1 đến tháng 2 năm nay) lắng xuống và họ cần tập trung tuyên truyền cho Kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 15 và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp vào ngày 23/5/2021 vừa qua !

Sau khi đợt dịch thứ tư bùng phát, ông Phúc – giờ là Chủ tịch Nhà nước - lại tiếp tục kêu gọicác tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp, các tổ chức, kiều bào ở nước ngoài tham gia đóng góp ủng hộ để toàn dân, toàn quân sớm chiến thắng dịch bệnh Covid-19(7). Chưa rõ chính phủ Việt Nam sẽ quyên thêm được bao nhiêu tiền, chỉ có thể khẳng định, nếuđi sau trong đặt mua vaccine ngừa Covid-19, chắc chắn sẽvề sau. Sẽ còn rất lâu mới có thêm vaccine để tăng số người được chích ngừa !

Hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam biết điều đó không ? Câu trả lời là có. Tháng trước, tờ Nhân Dân từng có một bài mô tả việc "tiếp cận vaccine" của các quốc gia Châu Á là "bài toán khó" vì nguồn cung không đủ đáp ứng nhu cầu (8). Đối với Việt Nam, lời giải cho bài toàn này còn nan giải hơn bởi từ năm ngoái đến giờ, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam chỉ dốc toàn bộ tâm lực, sức lực, tài lực vào việc tổ chức đại hội đảng các cấp và bầu cử, không bận tâm đến tìm mua vaccine !

Do hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mạnh tay chi trước cả chục ngàn tỉ để tổ chức đại hội đảng các cấp, bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp chứ không nghĩ đến nghĩa vụ hỗ trợ người Việt bình an, giúp hoạt động kinh tế - xã hội sớm hồi phục trong đại dịch nên hệ quả tất nhiên là đến ngày 29/5/2021,chỉ mới có 1.034.967 người được chích ngừa, tương đương 1% dân số. Tỉ lệ "fully vaccinated" (nhận đủ số lần và lượng vaccine, thời gian cần thiết để được xem là đủ an toàn) còn tệ hơn : Dưới 0,1% ! Thua xa Campuchia (15% dân số đã được chích ngừa và có 11% là "fully vaccinated), Lào (8,6% dân số đã được chích ngừa và có 1,9% là "fully vaccinated) (9) !

Cần lưu ý thêm, nếu so các dữ liệu về chích ngừa Covid-19 ngày 26/5/2021 với ngày 29/5/2021 của các quốc gia sẽ thấy, trong bối cảnh "nước sôi lửa bỏng" như hiện nay, dù đã từng khẳng định vaccine là lối thoát duy nhất, dù đã phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19,đã nhận tiền do dân chúng, doanh giới đóng góp mua vaccine cách nay ba tháng nhưng trong ba ngày vừa qua,tỉ lệ được chích ngừa vaccine, tỉ lệ "fully vaccinated" của Việt Nam không thay đổi vì số người được chích ngừa chỉ tăng thêm 23.572người (1.037.961 - 1.011.395).

Ngược lại, nhờ chuẩn bị từ trước, sau ba ngày tương ứng, Campuchia đã nângtỉ lệ được chích ngừa vaccine từ 14% lên 15%(tăng 1%), tỉ lệ "fully vaccinated" được nâng từ 10% lên 11% (tăng 1%). Lào cũng nâng tỉ lệ được chích ngừa vaccine từ 8,4% lên 8,6%(tăng 0,2%), tỉ lệ "fully vaccinated" được nâng từ 1,8% lên 1,9% (tăng 0,1%).

Trân Văn

Nguồn : VOA, 31/05/2021)

Chú thích :

(1) https://tuoitre.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-phai-tiep-can-moi-kha-nang-de-mua-vac-xin-20210529075853733.htm

(2) https://www.channelnewsasia.com/news/asia/vietnam-covax-supply-30-million-covid-19-vaccine-doses-14235964

(3) https://www.tienphong.vn/suc-khoe/can-canh-lo-vac-xin-ngua-covid19-dau-tien-ve-viet-nam-1797542.tpo

(4) https://danviet.vn/chan-dung-ong-chu-he-thong-tiem-chung-vnvc-don-vi-tien-phong-tai-viet-nam-nhap-vaccine-covid-19-20210226114016847.htm

(5) http://mattran.org.vn/tin-tuc/thu-tuong-keu-goi-tinh-than-tuong-than-tuong-ai-trong-phong-chong-dich-covid19-32786.html

(6) https://tuoitre.vn/me-viet-nam-anh-hung-91-tuoi-ung-ho-5-trieu-dong-danh-dum-chong-dich-2020032514352675.htm

(7) https://tuoitre.vn/chu-tich-nuoc-nguyen-xuan-phuc-keu-goi-ca-nuoc-chung-tay-day-lui-dich-benh-20210527215903762.htm

(8) https://nhandan.vn/tin-tuc-the-gioi/bai-toan-kho-ve-tiep-can-vac-xin-tai-chau-a-640831/

(9) https://www.nytimes.com/interactive/2021/world/covid-vaccinations-tracker.html

*******************

Phần 2

Tháng trước, khi Covid-19 đột nhiên bùng lên và lan rộng tại Campuchia, ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam đã gửi thư cho ông Hunsen, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia kiêm Thủ tướng Campuchia để thăm hỏi. Trong công điện vừa kể, ông Trong bảo rằng :Đảng, nhà nước, nhân dân Việt Nam luôn quan tâm, theo dõi sát sao tình hình dịch bệnh và chia sẻ với những khó khăn mà Campuchia đang phải đối mặt do dịch bệnh Covid-19 gây ra.

Nhân viên Y tế phun độc khử trùng khu xét nghiệm Covid-19 ở Hà Nội, ngày 31/03/2020. Hình minh họa.

Đáng lưu ý, tuy gửi thư thăm hỏi lân bang đang gặp hoạn nạn nhưng ông Trọng còn viết như thế này :Thời gian qua, Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp quyết liệt và kịp thời huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của toàn dân nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch Covid-19. Đến nay, tuy còn nhiều phức tạp, song Việt Nam đã cơ bản kiểm soát được sự lây lan của dịch bệnh. Đây là kết quả rất quan trọng, được cộng đồng quốc tế và trong nước đánh giá cao. Đảng và nhà nước Việt Nam xác định tiếp tục duy trì các biện pháp quyết liệt, kiểm soát, hạn chế tối đa các nguồn lây nhiễm, phát hiện sớm các trường hợp nhiễm bệnh và điều trị tích cực giúp họ phục hồi nhanh và đang triển khai việc tiêm vắc-xin phòng, chống dịch Covid-19.

Cuối thư, ông Trọng nhắn nhủ :Với truyền thống đoàn kết, gắn bó, tương thân tương ái, giúp đỡ lẫn nhau giữa hai đảng, hai nhà nước và nhân dân hai nước, Việt Nam luôn sẵn sàng hợp tác, hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm trong khả năng và điều kiện cho phép để sát cánh cùng với Campuchia trong cuộc chiến phòng, chống dịch Covid-19, để hai nước chúng ta cùng sớm ổn định tình hình(1).

Giờ, nếu nhìn vào dữ liệu liên quan đến chích vaccine ngừa Covid-19 của các quốc gia trên thế giới sẽ thấy, số dân Campuchia đã được chích ngừa Covid-19 cao hơn Việt Nam gấp15 lần. Tính đến 29/5/2021, Campuchia có 15% dân số đã được chích ngừa trong khi Việt Nam chỉ xấp xỉ 1%. Còn nếu tính tỉ lệ dân số đã đạt mức "fully vaccinated" (nhận đủ số lần, lượng vaccine và thời gian cần thiết để được xem là đủ an toàn) thì Campuchia hơn Việt Nam110 lần - tỉ lệfully vaccinated của Campuchia là 11%, còn tỉ lệfully vacinnated của Việt Nam dưới 0,1% (2). Song chắc chắn ông Trọng nói riêng và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam nói chung không những không xấu hổ mà sẽ tiếp tục huênh hoang như trước nay vẫn thấy !

***

Không may cho người Việt là sự huênh hoang của những cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không có điểm dừng. Tháng 12 năm ngoái, khi loan báo về việc có ba người tham gia thử nghiệm vaccine ngừa Covid-19 do Việt Nam sản xuất, báo điện tử của chính phủ Việt Nam tuyên bố :Đây là bằng chứng thể hiện sự tự lực, tự cường của Việt Nam trong bảo vệ người dân trước đại dịch lịch sử của loài người (3).

Nay, các viên chức hữu trách của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đang xin thiên hạ hỗ trợ cả tiền mua vaccine ngừa Covid-19, lẫn giúp Việt Nam có thêm vaccine càng sớm, càng tốt (4). Đáng nói là trong khi các viên chức hữu trách của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đang van nài thiên hạ rủ lòng thương, bày tỏ lòng biết ơn, cam kết hợp tác thì Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam vẫn dõng dạc tuyên bố với toàn dân :Covid-19 đã phơi bày sự thật của những bất công xã hội trong các xã hội tư bản chủ nghĩavà những tình huống "phát triển xấu", những nghịch lý "phản phát triển", từ địa hạt kinh tế - tài chính đã tràn sang lĩnh vực xã hội, làm bùng nổ các xung đột xã hội thua xa xã hội xã hội chủ nghĩa (5) !