Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Các cuộc tập trận của Trung Quốc ở Biển Đông vào tháng trước, và phản ứng mạnh mẽ của Mỹ, cho thấy những vùng biển tranh chấp này sẽ không sớm lắng dịu. Nếu các cuộc diễn tập quân sự là chủ yếu thì việc tranh chấp về các vị trí pháp lý cũng đang nông dần lên. Năm ngoái, cả Mỹ và Úc đều chọc giận Trung Quốc khi chính thức tuyên bố những yêu sách về chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là bất hợp pháp. Các đối tượng tranh chấp khác đều hài lòng với sự thay đổi trong chính sách này, nhưng không ai công khai lên tiếng.

1184744330

Tàu cá Trung Quốc (màu trắng phía xa) cập bến trước khi mạo hiểm vào Biển Đông (Artyom Ivanov / TASS qua

Tuy nhiên, vấn đề không phải là Trung Quốc đang ngang nhiên vi phạm luật pháp quốc tế - mà là họ cùng lúc tạo ra một vỏ bọc hợp pháp cho lập trường của mình.

Sự khôn ngoan thường tình là Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với " hầu hết các hòn đảo ở Biển Đông và vùng biển lân cận của chúng ". Các tuyên bố của họ "cực đoan" và bao quát hơn so với tuyên bố của bất kỳ đối thủ nào khác. Năm 2009, Dai Bingguo, khi đó là quan chức hàng đầu của Trung Quốc, lần đầu tiên gọi Biển Đông là "lợi ích cốt lõi", một thuật ngữ thường được sử dụng cho Đài Loan, Tân Cương và Tây Tạng. Mặc dù Trung Quốc không nói cụ thể về mức độ yêu sách của mình, nhưng họ sử dụng "đường chín đoạn", "vạch xuống, đi qua Việt Nam và Philippines, rồi hướng về Indonesia, bao gồm gần như toàn bộ Biển Đông", để phân định các yêu sách của mình.

Thoạt nhìn, các nhà lãnh đạo Trung Quốc có vẻ như đang dựa vào một lập luận lịch sử để củng cố các tuyên bố của họ - Trung Quốc đề cập đến sự giao tiếp của họ với Biển Đông từ thời Tây Hán. Do đó, câu chuyện về các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh bắt đầu từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên, khi người Trung Quốc đi thuyền trên Biển Đông và khám phá ra một số đặc điểm trên đất liền trong khu vực.

how2

Phô trương lực lượng : Sàn bay trên hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt cùng Nhóm tàu tấn công chiến lược hàng không mẫu hạm Nimitz (chấm nhỏ phía xa) của Hải quân Hoa Kỳ trên Biển Đông ngày 9/2/2021 (Ảnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ / Flickr)

Các nhà nghiên cứu đã liệt kê tỉ mỉ tính chất đáng ngờ của lịch sử này. Ngoài ra, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) không cho các bên ký kết quyền đưa ra yêu sách dựa trên di sản lịch sử, và khái niệm "yêu sách lịch sử" thiếu cơ sở rõ ràng trong luật pháp quốc tế.

Nhưng thực ra, đây không phải là cách Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với 90% Biển Đông. Việc Trung Quốc lạm dụng và áp dụng sai luật pháp quốc tế phức tạp hơn một chút. Có bốn cấp độ được xây dựng dựa vào nhau.

Thứ nhất, Trung Quốc tuyên bố họ có các quyền tương tự các quốc gia quần đảo, những quốc gia này chủ yếu được tạo thành từ các hòn đảo. Một trong những lợi thế của quy chế quần đảo là vùng nước giữa các đảo được coi là nội thủy, giống như các con sông bên trong một quốc gia. Các quốc gia khác không có quyền quá cảnh các vùng biển này nếu không được phép. Quy chế quần đảo được Liên Hiệp Quốc thông qua và chỉ có 22 quốc gia tuyên bố chủ quyền. Trung Quốc không phải là một trong số những quốc gia đó.

Trung Quốc không thể phủ nhận mình là một quốc gia lục địa. Tuy vậy, họ vẫn vẽ đường cơ sở thẳng xung quanh quần đảo Hoàng Sa và tuyên bố vùng biển giữa các hòn đảo là nội thủy. Bắc Kinh không công khai điều này đối với khu vực quần đảo Trường Sa, nhưng phản ứng của họ trước các hoạt động của các nước khác cho thấy đó là cách diễn giải của họ. Các cuộc thảo luận của tôi với các chiến lược gia Trung Quốc cho thấy Trung Quốc có thể sẽ vạch rõ các đường cơ sở để tuyên bố chủ quyền vùng nội thủy giữa quần đảo Trường Sa, một khi họ có đủ khả năng quân sự để thực hiện. (Đây không phải là việc dễ dàng, vì vùng biển của Trường Sa có diện tích gấp 12 lần Hoàng Sa, bao gồm 160.000 đến 180.000 km vuông nước).

Sau đó, Trung Quốc tuyên bố chủ quyền lãnh hải 12 hải lý tính từ đường cơ sở Hoàng Sa, không phải từ các đảo riêng lẻ, và ở Trường Sa, từ nhiều địa điểm mà theo luật pháp quốc tế không được hưởng quyền này, chẳng hạn như các đảo nhân tạo. Ngoài ra, cách giải thích của Trung Quốc về lãnh hải là nhà nước có độc quyền đưa ra, áp dụng và thực thi luật pháp của mình trong không gian đó và nước ngoài không thể can thiệp.

Nhưng theo UNCLOS, tất cả các tàu, dân sự hay quân sự, có quyền thoải mái đi qua lãnh hải của các quốc gia khác. Hơn nữa, vùng tiếp giáp được coi là một phần của vùng biển quốc tế, và các quốc gia không có quyền giới hạn hàng hải hay tiến hành kiểm soát vì mục đích an ninh.

Cuối cùng, Trung Quốc tuyên bố 200 hải lý tính từ cuối lãnh hải là vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của mình, nơi họ có quyền điều chỉnh hoạt động quân sự.

how3

Bản đồ hiển thị vị trí các căn cứ của Trung Quốc ở Hải Nam và cơ sở hạ tầng các bãi đá chiếm bất hợp pháp ở Biển Đông.

Mỹ khẳng định rằng, tự do hàng hải của các tàu quân sự là một thông lệ được thiết lập và chấp nhận trên toàn cầu, được quy định trong luật pháp quốc tế. Nói khác, các quốc gia không có quyền hạn chế hàng hải hoặc thực hiện bất kỳ sự kiểm soát nào vì mục đích an ninh trong các vùng đặc quyền kinh tế.

Úc chia sẻ quan điểm này, nhưng không phải tất cả các nước đều chấp nhận cách hiểu này. Argentina, Brazil, Ấn Độ, Indonesia, Iran, Malaysia, Maldives, Oman và Việt Nam đồng ý với Trung Quốc rằng, tàu chiến không có quyền tự động vô tư đi lại trong lãnh hải của họ. 20 quốc gia đang phát triển khác (gồm cả Brazil, Ấn Độ, Malaysia và Việt Nam) nhấn mạnh rằng, các hoạt động quân sự của một quốc gia, như giám sát và do thám, trong vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia khác là vi phạm lợi ích an ninh của các quốc gia ven biển, và do đó không được bảo vệ theo quyền tự do hàng hải.

Nói cách khác, trong khi luật pháp quốc tế có thể ủng hộ quan điểm của Hoa Kỳ và Úc về hành vi pháp lý trong các vùng đặc quyền kinh tế, các nước cần phải nỗ lực hơn nữa để củng cố rộng hơn quy phạm này.

Chỉ tính riêng 3 vị trí nội thủy, lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế, Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền khoảng 80% Biển Đông. Sau đó, Trung Quốc sử dụng đường chín đoạn để nuốt trọn phần lãnh thổ còn lại bằng cách tuyên bố "vùng nước lịch sử"một lần nữa - tức là Trung Quốc đã kiểm soát môi trường biển này trong lịch sử -, một quan điểm vốn không có cơ sở trong luật pháp quốc tế.

Theo Trung Quốc

- Vùng nước giữa các đảo và các đối tượng địa lý được coi là vùng nội thủy ; việc quá cảnh thương mại phải có sự cho phép của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (đã tuyên bố rõ ràng về Hoàng Sa).

- Lãnh hải 12 hải lý tính từ chu vi ngoài của các nhóm đảo ; đảo nhân tạo và hầu hết các đối tượng địa lý đều có lãnh hải.

- Có thể điều chỉnh hoạt động quân sự trong EEZ.

- Yêu sách các quyền đối với "vùng nước lịch sử" trong đường chín đoạn ; Cộng hòa nhân dân Trung Hoa vẫn chưa làm rõ đầy đủ vị trí.

Theo luật pháp quốc tế

- Chỉ rất ít quốc đảo được coi là quần đảo và có quyền coi các đảo như một nhóm ; không áp dụng cho các đảo SCS (South China Sea islands) đang tranh chấp.

- Lãnh hải được đo từ từng đối tượng địa lý đã được công nhận hợp pháp ; hầu hết các tính năng mà Cộng hòa nhân dân Trung Hoa yêu sách không đáp ứng tiêu chuẩn của luật pháp quốc tế.

- Chỉ có thể điều chỉnh hoạt động kinh tế ở đó.

- "Vùng nước lịch sử" có ý nghĩa là không rõ ràng, không có cơ sở pháp lý, không có quyền.

Mỹ đã thực hiện các bước để thách thức cơ sở pháp lý sai lầm trong các tuyên bố của Trung Quốc. Đây là mục đích chính đằng sau các hoạt động tự do hàng hải hay còn gọi là FONOPS. Thông qua hành động, Mỹ cho thấy họ không chấp nhận quan điểm của Trung Quốc khi quốc gia này tuyên bố các khu vực không phải là vùng biển quốc tế mà là vùng nội thủy hoặc lãnh hải. Trong các trường hợp khác, Mỹ đưa ra tín hiệu không chấp nhận một khu vực nằm trong EEZ của Trung Quốc, mặc dù Trung Quốc không có quyền điều chỉnh hoạt động quân sự ở đó.

Nhưng việc chống phá các tuyên bố pháp lý sai lầm của Trung Quốc đòi hỏi nhiều hơn các hoạt động quân sự và những tuyên bố gay gắt. Năm 2016, Tòa án La Haye đã phán quyết rằng, yêu sách về các quyền lịch sử ở Biển Đông của Trung Quốc thiếu cơ sở pháp lý, các hành động của Trung Quốc trong khu vực vi phạm quyền của Philippines và các đối tượng ở Trường Sa không được hưởng các đặc quyền kinh tế hoặc vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, việc Washington liên tục từ chối phê chuẩn UNCLOS khiến hiệu quả chung trong việc đẩy lùi Bắc Kinh bằng công cụ pháp lý của chính phủ bị suy yếu. Ngoài ra, Washington đã lãng phí cơ hội giúp Philippines thực thi phán quyết năm 2016 của Tòa án Quốc tế theo hướng có lợi cho mình, khiến việc thách thức Bắc Kinh trên cơ sở pháp lý đối với các nguyên đơn khác càng kém sức hấp dẫn.

Mỹ không nên phạm sai lầm tương tự hai lần. Họ nên hỗ trợ các nguyên đơn có thể đang muốn khởi kiện Trung Quốc (Việt Nam hiện đang xem xét việc này). Sau đó, khi tòa án đưa ra phán quyết mới chống lại Trung Quốc, Mỹ nên dẫn đầu trách nhiệm thực thi phán quyết.

Trung Quốc đang sử dụng tất cả các công cụ của chính phủ để giành quyền kiểm soát tuyến đường thủy chiến lược quan trọng này. Mỹ và các đồng minh cũng nên làm như vậy.

Oriana Skylar Mastro

Nguyên tác : How China is bending the rules in the South China Sea, The Interpreter, 17/02/2021

Hoàng Thủy Ngữ chuyển ngữ

(19/02/2021)

Additional Info

  • Author Oriana Skylar Mastro, Hoàng Thủy Ngữ
Published in Diễn đàn

Tác giả Johannes L. Kurz đã có bài phân tích "Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) và cách biến thành lãnh thổ Trung Quốc một cách lịch sử vào năm 1975", được đăng trên ấn phẩm Tập 3 có tiêu đề "Quan điểm Xuyên văn hóa về Trung Quốc Hiện đại" do Barbara Mittler và Natascha Gentz biên soạn, của Tạp chí "Trung Quốc và Thế giới – Thế giới và Trung Quốc".

Bài viết phân tích và phản biện các quan điểm nêu trong một những tài liệu sớm nhất của Trung Quốc khẳng định quan điểm chính thức về chủ quyền của họ đối với quần đảo ở Biển Đông do tác giả "Shi Dizu" xuất bản năm 1975 là những bằng chứng lịch sử không đáng thuyết phục và không thể sử dụng được trong việc bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển này. Nghiencuubiendong xin đăng tải lược dịch bài viết của Johannes L. Kurz

biendong2

Đảo Itu Aba (Ba Bình) thuộc quyền quản lý của Đài Loan - Ảnh minh họa

"Biển Nam Trung Hoa và cách biến thành lãnh thổ Trung Quốc một cách lịch sử vào năm 1975

Giới thiệu

Sau khi Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát quần đảo Tây Sa (hay theo cách gọi của Việt Nam là Hoàng Sa) vào tháng 1 năm 1974, ngay lập tức vào tháng 3 và tháng 4 cùng năm, Bảo tàng Quảng Đông và Cục Văn Hóa Đặc khu hành chính Hải Nam đã cho các nhà nghiên cứu đến khảo sát khu vực này. Họ đã tìm thấy một số bằng chứng cổ vật như đồng xu, đồ gốm sứ Trung Quốc, và nhật ký hải trình của ngư dân Hải Nam ; và dựa vào đó cho rằng "Quần đảo Hoàng Sa từ xa xưa đã là lãnh thổ linh thiêng của Trung Quốc".

Sau các cuộc khảo sát đó, trên báo chí của Hồng Kông cũng đã xuất hiện ba bài viết khẳng định lại các yêu sách lịch sử của Trung Quốc. Hai bài viết đầu muốn khẳng định sự chiếm hữu liên tục của Trung Quốc tại các quần đảo ở biển Nam Trung Hoa sẽ biến các quần đảo này thành lãnh thổ của Trung Quốc. Bài thứ ba tập trung vào lịch sử thế kỷ 19-20 để lập luận rằng quần đảo Hoàng Sa từ lâu đã thuộc về Trung Quốc. Sự kiện Trung Quốc chiếm đóng quần đảo Hoàng Sa có thể chính là động lực cho các tác giả viết những bài đó.

Biển Đông trong các tài liệu cận đại : Bài viết của "Shi Dizu" năm 1975

Vào năm 1956, Shao Xunzheng (Thiệu Tuần Chính), nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Lịch sử số 3 của Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đã giải thích trên tờ Nhân dân nhật báo rằng các thiết chế trên biển xuất hiện trong các tài liệu cận đại của Trung Quốc chính là các nhóm đảo ở biển Biển Đông. Qua điều tra các tài liệu lịch sử, Shao đã cho thấy Trung Quốc đã biết về quần đảo Hoàng Sa kể từ năm 1292 đến thời hiện đại. Quần đảo Hoàng Sa đã được gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau qua các thời kỳ.

Gần 20 năm sau, vào năm 1975, bài viết của "Shi Dizu" (là bút danh của 1 nhóm thành viên thuộc Nhóm nghiên cứu Địa lý Lịch sử nằm trong Viện Địa lý Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc) đã cung cấp bằng chứng "mang tính lịch sử hơn" về quyền lực của Trung Quốc ở biển Biển Đông, nhằm bác bỏ phản đối của chính quyền miền Nam Việt Nam về hiện diện của Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa. Bài viết lập luận đanh thép rằng Trung Quốc từ trước đến nay vẫn luôn có thẩm quyền không thể chối cãi được đối với các khu vực yêu sách của mình. Số lượng khu vực yêu sách và tài liệu được sử dụng cũng nhiều hơn trước. Về nguyên do, vào năm 1975, Trung Quốc tự tin rằng sự chiếm đóng thực tế của mình không thể bị thách thức bằng quân sự. Hơn nữa, việc sử dụng yêu sách lịch sử đồng nghĩa với việc các quốc gia Đông Nam Á không thể thách thức được Trung Quốc, vì bản thân các quốc gia này cũng không có đủ bằng chứng. Các bộ quy tắc chung về biển (như UNCLOS 1982) lúc này vẫn chưa được hình thành.

Những tài liệu "Shi Dizu" sử dụng đều nhằm ủng hộ phỏng đoán rằng Trung Quốc đã biết về các đảo ở biển Biển Đông hơn một nghìn năm, và được các học giả Trung Quốc trích dẫn lại thường xuyên. Tuy nhiên "Shi Dizu" nhìn chung chỉ tổng hợp việc đặt tên sớm các đảo và các hành động khai phá, chăn nuôi qua các thời kỳ, chứ không đưa ra bằng chứng. Đôi lúc cũng có tài liệu lịch sử được trích lại, nhưng không ghi rõ nguồn ở đâu. Ngay cả những thiết chế quan trọng trong yêu sách của Trung Quốc ở biển Biển Đông cũng theo nguyên tắc "đã được đặt tên rồi thì coi như là của mình". Những nguồn mà "Shi Dizu" tham khảo bao gồm các bản ghi chép chính thức và không chính thức, bản đồ, ghi chép, và cả báo chí.

biendong1

Trung Quốc khẳng định quan điểm chính thức về chủ quyền của họ đối với quần đảo ở Biển Đông - Dân quân biển từ đảo Hải Nam ra quân tràn xuống Biển Đông - Ảnh minh họa 

Nguồn tài liệu mà "Shi Dizu" dựa vào để củng cố yêu sách của Trung Quốc đối với các đảo ở Biển Đông

Để minh chứng cho việc chính quyền Trung Quốc trước đây có quản lý hành chính đối với các đảo ở Biển Đông, cuốn "Shi Dizu" dựa vào nhiều nguồn tài liệu từ Trung Hoa cổ nhằm củng cố cho ba lập luận chính bao gồm : (i) "Phát hiện địa lý từ lâu trong lịch sử" ("Geographical discovery with a long history") ; (ii) "Sự phát triển liên tục" (Continuous diligent development) ; và (iii) "các chính quyền xưa đã có quản lý hành chính đối với các đảo ở Biển Đông" (Administrative jurisdiction of past governments over the South China Sea Islands). Tuy nhiên, các bằng chứng này đều chưa đủ thuyết phục để làm cơ sở cho lập luận của Trung Quốc tại Biển Đông.

Thứ nhất, các dẫn chứng do "Shi Dizu" đưa ra không đủ để chứng minh có "phát hiện địa lý từ lâu trong lịch sử". Bằng chứng ghi lại cho thấy tàu thuyền đi từ Tây Nam sang vùng Đông Bắc đã gặp phải đá và bãi ngầm từ dưới biển rất mơ hồ, có thể là các chuyến hải trình của người dân các nước Đông Nam Á, chứ không phải của Trung Quốc. Hơn nữa, minh chứng Trung Quốc từ lâu có sự quản lý hành chính đối với Biển Đông như "Shi Dizu" đưa ra chỉ miêu tả hải trình đi lại khó khăn, không tạo thành chứng cớ thuyết phục về có sự tuần tra. Các bằng chứng từ nguồn lịch sử và hải đồ mà "Shi Dizu" lấy dẫn chứng chỉ cho thấy cảnh báo tàu thuyền Trung Quốc tránh các vật cản (các bãi ngầm, bãi cạn…) ở Biển Đông, không cho thấy sự đi lại qua các thực thể này. Qua đó, những ghi chép này có lẽ cảnh báo người dân Trung Quốc về nguy hiểm khi vượt biển, chứ không thể minh chứng cho sự phát hiện ban đầu của Trung Quốc đối với các đảo và thực thể ở Biển Đông.

Trung Quốc cũng chủ đích sử dụng từ ngữ để đánh lạc hướng dư luận thế giới bằng cách sử dụng từ "zhanghai qitou" (海崎) và dịch sang tiếng Anh là "large boulders" mà mang nghĩa bao gồm tất cả các thực thể như "đảo, bãi cạn, đá… ở Biển Đông bao gồm cả ở Hoàng Sa và Trường Sa", không phân biệt bãi cạn nổi, chìm hay nửa nổi nửa chìm. Việc này khiến độc giả nước ngoài cảm thấy yêu sách của Trung Quốc là đúng đắn và nếu không có kiến thức về ngôn ngữ thì khó có thể lập luận lại được. Hơn nữa, học giả Trung Quốc đánh tráo khái niệm bằng cách biến khái niệm về các thuật ngữ như "đá" thành "đụn cát, bãi cạn…", "tàu thuyền nước ngoài" thành "tàu thuyền tuần tra", hay từ "zhanghai" () thành "Biển Đông". Từ đó, họ lập luận rằng các ghi chép lịch sử cho thấy Trung Quốc có tuần tra và quản lý hành chính các đảo, thực thể ở Biển Đông. Trên thực tế, thuật ngữ "zhanghai" không nhất thiết là đề cập tới một vùng biển cụ thể, mà có thể là một khu vực biển không xác định nào đó trải rộng từ Quảng Đông tới Ấn Độ Dương.

Thứ hai, về lập luận sự phát triển liên tục (continuous diligent developments), tác giả bác bỏ bằng chứng do cuốn "Shi Dizu" đưa ra về việc người Trung Quốc đã ở trên các đảo ở Biển Đông từ thời nhà Đường (bằng chứng về di tích trồng một số cây dừa, một số di tích nhà ở). Tuy nhiên, các bằng chứng này quá ít ỏi và khó có thể cho thấy có sự trồng trọt trên các đảo ở Biển Đông. Thậm chí, các bằng chứng này có khả năng là miêu tả thiệt hại do bão gây ra trên đảo Hải Nam (không tìm thấy các bằng chứng cho thấy bão ảnh hưởng tới các vùng khác ngoại trừ Hải Nam).

Thứ ba, các bằng chứng đưa ra trong cuốn "Shi Dizu" không thể minh chứng cho sự kiểm soát hành chính của Trung Quốc đối với các đảo ở Biển Đông. Cuốn "Shi Dizu" đưa ra bằng chứng từ thời nhà Tống bao gồm "Yudi jisheng" (ghi chép về các nơi nổi tiếng), "Wujing zongyao" (các yếu tố về quân sự cổ đại) – đề cập tới các bãi chìm ở Hoàng Sa, và "Yangfang jiyao" (Tổng kết về Phòng thủ trên biển) – nói tới bản đồ "Zhisheng haiyang zongtu" (Bản đồ tổng hợp về các tỉnh trên biển) mà đề cập tới toàn bộ các đảo Biển Đông. Tuy nhiên, bản đồ "Zhisheng haiyang zongtu" thực ra chỉ miêu tả về "ten-thousand-miles sandbank" (các bãi cạn cách hàng chục nghìn dặm) từ tỉnh Hải Nam, chứ không phải miêu tả toàn bộ các đảo và thực thể ở Biển Đông. Hơn nữa, các bằng chứng trên không thể giúp xác định chính xác vị trí của các đá và bãi cạn tại Biển Đông. Trên thực tế, các thủy thủ không thể xác định vị trí của các thực thể hay các bãi cạn này do nó phần lớn thời gian là chìm dưới biển.

Tổng kết

Vào năm 1974, cách làm của Trung Quốc là dùng sức mạnh quân sự giành quyền kiểm soát lãnh thổ, rồi sau đó nhờ các học giả và nhà báo lục lại những tư liệu cận đại làm bằng chứng cho quyền "lịch sử" của họ. Tuy nhiên những bằng chứng này không quan trọng trong con mắt của các cơ quan, tổ chức ngoài Trung Quốc.

Cấu trúc và cách lập luận trong bài báo của "Shi Dizu" đã trở thành một mô hình quen thuộc, như có thể thấy trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc năm 2000. Tầm quan trọng của bài báo được thừa nhận vào năm 2009, và sau đó bài báo được coi là một phần bằng chứng lịch sử chống lại yêu sách của Việt Nam và Philippines tại biển Biển Đông.

Tuy nhiên, sau hơn 4 thập kỷ, những nhà báo và nhà nghiên cứu Trung Quốc vẫn chỉ đi theo lối mòn : Viết về chủ đề cũ, dùng những phương pháp cũ và tham khảo từ nguồn cũ. Lý do là vì nếu chỉ dựa trên cơ sở các tài liệu cận đại không rõ ràng, yêu sách của Trung Quốc sẽ yếu. Vậy nên Trung Quốc muốn có càng nhiều người khẳng định lại những gì mình đã nói, để cho thấy cơ sở của mình là đáng tin cậy. Những bài viết về quyền lịch sử của Trung Quốc không hướng đến đối tượng ngoài nước, mà thay vào đó là nhóm học giả, công chúng trong nước chưa ủng hộ yêu sách của mình.

Trong tranh chấp đảo Điếu Ngư, Trung Quốc cũng sử dụng cách làm tương tự. Tuy nhiên, vì đây là tranh chấp với Nhật Bản – một cường quốc kinh tế khu vực, Trung Quốc đã phải chuyển hướng sang sử dụng luật quốc tế thay vì sức mạnh quân sự.

Thái độ của Trung Quốc về cải tạo lại các nhóm đảo vẫn nhất quán với các luận điểm và yêu sách chủ quyền, tuy nhiên vẫn không đủ sức thuyết phục những người phản đối về mặt luật pháp.

Johannes L. Kurz

Nguyên tác : The South China Sea and how It Turned into "Historically" Chinese Territory in 1975, Volume 3 : Transcultural Perspectives on Modern China, in China and the World – the World and China, Edited by Barbara Mittler, Joachim & Natascha Gentz and Catherine Vance Yeh,

Hồ Hạnh (tóm dịch)

Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 21/12/2020

Additional Info

  • Author Johannes L. Kurz, Hồ Hạnh
Published in Diễn đàn

Chiến thắng của Biden mang lại hi vọng lẫn nghi ngờ ở Bắc Kinh

Cheng Li, Nghiên cứu quốc tế, 18/11/2020

Việc cài đặt lại quan hệ Mỹ-Trung sẽ không hề dễ dàng.

Chưa bao giờ Bắc Kinh lại quan tâm đặc biệt đến kết quả của một cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ như cuộc bầu cử lần này. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc hiểu rằng sự cạnh tranh sẽ định hình quan hệ Mỹ-Trung trong tương lai dù cho ai là ông chủ tiếp theo của Nhà Trắng. Tuy vậy, họ cũng tin rằng chiến thắng của cựu Phó Tổng thống Joe Biden trước Tổng thống đương nhiệm Donald Trump sẽ tạo ra cơ hội để tạm ngừng, hoặc ít ra là làm chậm lại, việc tiến đến quan hệ đối đầu đang rất đáng báo động giữa hai nước.

lamgi5

Kênh truyền thông nhà nước CCTV phát sóng về Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ Joe Biden tại Bắc Kinh, Trung Quốc, hồi trung tuần tháng 11/2020

Quan hệ giữa hai nước đã xấu đi với tốc độ đáng kinh ngạc dưới nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump. Chiến tranh thương mại là ví dụ dễ thấy nhất của sự bất hòa, nhưng những căng thẳng mang tính chiến lược lớn hơn cũng làm nguy cơ xung đột tăng cao hơn. Nhiều quan chức cấp cao của Đảng cộng sản Trung Quốc bị sốc trước hàng loạt lời lẽ quy trách nhiệm, những bình luận phân biệt chủng tộc công khai, các chính sách tách rời kinh tế hai nước, cũng như luận điệu ủng hộ sự thay đổi chế độ ở Trung Quốc của chính quyền Trump.

Không có gì ngạc nhiên khi sự nhẹ nhõm và lạc quan là tâm trạng phổ biến trên mạng xã hội Trung Quốc sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ mặc dù quan điểm về Trump trong công chúng là không giống nhau. Một tấm ảnh lan truyền rộng rãi trên Internet đã thể hiện sự ủng hộ của công chúng đối với nhiệm kỳ tổng thống của Biden khi đổi tên Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh (Forbidden City) thành "For-Biden City" (tạm dịch : Tòa thành của Biden).

Nhưng tâm trạng lạc quan có thể thay đổi nhanh chóng. Chỉ bốn năm trước, Trung Quốc nhận được tin Trump đắc cử với sự nhiệt tình tương tự. Nhiều nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng Trump, với xuất thân doanh nhân, sẽ là người dễ làm việc cùng hơn. Thực tế cho thấy đó chỉ là một mơ tưởng. Giới hoạch định chính sách đối ngoại của Trung Quốc tỏ ra nghi ngờ nhưng đồng thời cũng lạc quan một cách thận trọng về một mối quan hệ tốt hơn với chính quyền Biden. Tuy nhiên, nhiều yếu tố định hình chính sách đối với Trung Quốc của chính quyền Trump vẫn còn tồn tại và việc "cài đặt lại" quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới sẽ không hề dễ dàng.

Vấn đề với chính quyền Trump

Trong những cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, các nhà lãnh đạo Trung Quốc thường tránh thể hiện sự ủng hộ đối với một ứng viên cụ thể. Quan điểm chính thống lâu đời là "Trung Quốc không bao giờ can thiệp vào công việc nội bộ của Hoa Kỳ". Tuy vậy ban lãnh đạo Trung Quốc nhìn chung bi quan về triển vọng cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ chừng nào Trump còn tại vị. Mặc dù một số nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc tin rằng sự hỗn loạn cùng kiểu "thùng rỗng kêu to" của một nhiệm kỳ Trump nữa sẽ càng làm Trung Quốc lớn mạnh hơn, nhưng họ cũng đã chứng kiến các chính sách đối ngoại không thể đoán trước của Tổng thống Mỹ đẩy cả hai nước ngày càng tiến tới xung đột như thế nào.

Trung Quốc đặc biệt quan ngại các hành động của chính quyền Trump đối với Đài Loan. Với việc Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Đi lại với Đài Loan năm 2018 và Đạo luật Đài Bắc năm 2019 (Taipei Act) – các đạo luật nhằm tăng cường quan hệ Mỹ – Đài được Trump ký thành luật – Bắc Kinh lo ngại rằng Washington đang tiến dần tới việc công nhận Đài Loan là một quốc gia độc lập. Những hành động và lời lẽ của chính quyền Mỹ trong vấn đề này đã làm gia tăng ác cảm đối với Trump trong giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc và thúc đẩy các quan chức này tìm tới một cách tiếp cận đối đầu hơn với Hoa Kỳ.

Bắc Kinh tin rằng chính quyền Trump muốn đánh bại Trung Quốc giống như cách mà Hoa Kỳ đã đánh bại Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh. Một số quan chức của chính quyền Trump, trong đó có Ngoại trưởng Michael Pompeo và cố vấn thương mại cấp cao Peter Navarro, thậm chí đã kêu gọi thay đổi chế độ ở Trung Quốc. Do đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc không hề ảo tưởng về khả năng chung sống hòa thuận và yên bình với chính quyền nhiệm kỳ hai của Trump. Trong một sự kiện vào tháng 10 ở Bắc Kinh kỷ niệm 70 năm Chiến tranh Triều Tiên, ông Tập đã thúc giục quân đội Trung Quốc chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc xung đột có thể xảy ra với Hoa Kỳ. Theo cách nói của ông ấy, Trung Quốc sẽ "sử dụng chiến tranh để ngăn chặn chiến tranh".

Triển vọng với chính quyền Biden

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc biết rằng sự thù địch của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc không chỉ giới hạn trong chính quyền Trump. Cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đều lên án Bắc Kinh một cách gay gắt và ủng hộ việc đưa các chuỗi cung ứng của Mỹ rời khỏi Trung Quốc. Nhưng đồng thời, nhiều quan chức Trung Quốc không tin rằng có sự nhất trí trong chiến lược chống Trung Quốc ở Washington. Một tình tiết đáng chú ý trong buổi tranh luận giữa hai ứng viên phó tổng thống đã thu hút sự quan tâm của Bắc Kinh khi cả Phó Tổng thống đương nhiệm Mike Pence và Thượng nghị sĩ California Kamala Harris đều không thể đưa ra câu trả lời rõ ràng về việc Hoa Kỳ coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh (competitor), kình địch (rival) hay kẻ thù (enemy). Điều đó dường như cho thấy rõ việc thiếu một khuôn khổ chiến lược cho quan hệ Mỹ-Trung ở Washington.

Biden cũng thường mô tả chính sách đối với Trung Quốc của chính quyền Trump là thất bại, một dấu hiệu cho các quan chức Trung Quốc thấy rằng chính quyền kế nhiệm sẽ không áp dụng tất cả các quan điểm đối đầu của chính quyền Trump, bao gồm cả mục tiêu tách rời kinh tế hai nước. Các nhà phân tích trong cơ quan hoạch định chính sách đối ngoại của Trung Quốc cũng lạc quan khi nhận thấy nhóm hoạch định chính sách đối ngoại của Biden có nhiều chuyên gia dày dạn kinh nghiệm và nổi tiếng về phong cách ngoại giao có lý trí (sensible).

Ở cả Trung Quốc và Hoa Kỳ, người ta đã chứng kiến mối quan hệ làm việc lâu dài và thân thiện giữa Biden và Tập trong thời gian Biden làm phó tổng thống và Tập làm phó chủ tịch Trung Quốc. Theo Daniel Russel, một cựu quan chức cấp cao trong Hội đồng An ninh Quốc gia của Tổng thống Barack Obama, Biden và Tập đã gặp nhau ít nhất tám lần và dành khoảng 25 giờ cho các cuộc gặp riêng trong vòng 18 tháng từ năm 2011 đến 2012. Trong các cuộc tranh luận tổng thống, Biden đã chỉ trích gay gắt ông Tập và Đảng Cộng sản Trung Quốc, tuy vậy các quan chức Trung Quốc hiểu rằng những lời lẽ đó chỉ để lấy lòng người dân trong nước, không phải là dấu hiệu báo trước về chính sách đối ngoại của Biden.

Nói rộng hơn, các nhà quan sát Hoa Kỳ của Trung Quốc đã nhận ra quan điểm lâu đời của họ có từ thời Tổng thống Richard Nixon rằng đảng Cộng hòa thân thiện và dễ làm việc hơn đảng Dân chủ đã không còn đúng nữa. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc chỉ ra rằng tất cả 15 thành viên quốc hội của Ban Đặc nhiệm về Trung Quốc (China Task Force), một nhóm nổi tiếng về cách tiếp cận diều hâu đối với Bắc Kinh, đều là đảng viên Cộng hòa ; 229 thành viên Đảng Dân chủ tại Hạ viện đã bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết của Quốc hội hồi tháng 9 lên án mọi hình thức phân biệt đối xử với người Trung Quốc nhưng chỉ có 14 thành viên Đảng Cộng hòa ủng hộ nghị quyết (164 người phản đối) ; và nhiều cuộc thăm dò dư luận Hoa Kỳ cho thấy đảng Cộng hòa thù địch với Trung Quốc nhiều hơn so với đảng Dân chủ.

Thiết lập lại quan hệ giữa hai nước như thế nào ?

Nhưng ngay cả khi Bắc Kinh mong muốn được làm việc với chính quyền Hoa Kỳ thuộc đảng Dân chủ hơn, thì việc cài đặt lại một cách đáng kể quan hệ song phương cũng sẽ rất khó khăn. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc có xu hướng cho rằng sự xấu đi trong quan hệ Mỹ-Trung hoàn toàn là do chính quyền Trump muốn kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc. Không có sự thừa nhận nào ở Bắc Kinh về những lo ngại chính đáng của Hoa Kỳ liên quan đến các hoạt động kinh tế và công nghệ không công bằng của Trung Quốc cũng như các hành vi gây hấn của nước này ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Về phía Hoa Kỳ, sự chỉ trích Đảng Cộng sản Trung Quốc từ các đảng viên Cộng hòa trong chính quyền Trump và trong Quốc hội, cùng thái độ thù địch của công chúng đối với Trung Quốc, đặt ra một rào cản lớn cho nỗ lực thiết lập lại quan hệ hữu nghị giữa hai nước của chính quyền mới. Khả năng Thượng viện vẫn do đảng Cộng hòa kiểm soát sau cuộc bầu cử khiến việc đảo ngược tiến trình càng trở nên khó khăn hơn.

Các quan chức Trung Quốc hiểu rằng sự chia rẽ chính trị nghiêm trọng bộc lộ trong kết quả bầu cử với việc xã hội Hoa Kỳ phân cực mạnh sẽ buộc Biden phải xoa dịu những căng thẳng trong nước và có thể khiến ông không có đủ hậu thuẫn chính trị để thay đổi hoàn toàn chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc. Hơn nữa, các nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng lo ngại rằng trong nỗ lực thu hẹp sự cách biệt đảng phái, chính quyền Biden có thể coi chính sách hiếu chiến với Trung Quốc như một phương tiện để tìm điểm đồng với đảng Cộng hòa. Nếu vậy, đối đầu giữa hai nước có thể vẫn tiếp tục, thậm chí là gia tăng, thay vì hướng tới sự cân bằng giữa hợp tác và cạnh tranh một cách ổn định hơn.

Chính quyền Biden chắc chắn sẽ tiếp tục nêu lên những quan ngại về các hành vi xâm phạm nhân quyền của Trung Quốc ở Hồng Kông, Tây Tạng và Tân Cương. Thậm chí, Biden có thể còn gây áp lực lớn hơn, kết hợp chúng với một sứ mệnh đạo đức rộng lớn hơn nhằm bảo vệ quyền con người cũng như đấu tranh chống phân biệt chủng tộc tại quê nhà. Ông có thể sẽ làm tốt hơn Trump trong việc khai thác quyền lực mềm của Mỹ nhằm phục vụ cho mục đích tiếp cận người dân Trung Quốc của chính quyền Hoa Kỳ. Tất nhiên, việc Bắc Kinh sẽ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế về những vấn đề này là rất khó ; Chính quyền Trung Quốc coi tình trạng bất ổn ở các khu vực ngoại vi là mối đe dọa đối với chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và sự ổn định của đất nước. Và do vậy, hành động của Bắc Kinh trong những khu vực bất ổn này sẽ không phải là chủ đề thích hợp để đàm phán.

Giới lãnh đạo Trung Quốc đang cân nhắc tất cả những kịch bản khả dĩ này về chính sách của Biden đối với Trung Quốc và dường như đang cố gắng "đặt cược nước đôi" về chính quyền Mỹ sắp tới. Một mặt, Bắc Kinh sẽ mong muốn tái hợp tác với Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực. Trong suốt 8 năm cầm quyền của Obama, có tới 105 cuộc đối thoại song phương do chính phủ tài trợ về các chủ đề bao gồm vai trò lãnh đạo của phụ nữ, giáo dục mầm non, thám hiểm không gian, tội phạm mạng và biến đổi khí hậu. Trong hai năm đầu tiên cầm quyền, chính quyền Trump đã thu hẹp các kênh đối thoại đó thành bốn kênh và sau đó ngưng hoàn toàn.

Để phù hợp với chính sách đối ngoại của Biden, Trung Quốc sẽ đặc biệt quan tâm đến việc hợp tác trong các vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu (đặc biệt là cuộc chiến chung chống lại COVID-19), biến đổi khí hậu, không phổ biến vũ khí hạt nhân, chống khủng bố, an ninh mạng cũng như ổn định kinh tế và tài chính toàn cầu. Mùa hè vừa qua, Yang Jiechi (Dương Khiết Trì), một trong những nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc, đã vạch ra các chủ đề này như những lĩnh vực mà Mỹ và Trung Quốc có thể phối hợp và hợp tác chặt chẽ. Ngoài ra, ông cũng nhìn thấy triển vọng hợp tác với Hoa Kỳ trong việc giải quyết các thách thức địa chính trị ở Afghanistan, Bán đảo Triều Tiên và khu vực Trung Đông.

Tuy nhiên, cùng lúc đó Bắc Kinh tin rằng sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, việc kiểm soát thành công đại dịch COVID-19 ở trong nước, chính trị- xã hội tương đối ổn định cùng với ảnh hưởng quốc tế ngày càng tăng sẽ giúp Trung Quốc có thêm đòn bẩy trong mối quan hệ song phương. Ban lãnh đạo Trung Quốc có thể đáp ứng các yêu cầu của Hoa Kỳ trong một số lĩnh vực nhất định, nhưng họ có thể vẫn sẽ kiên quyết và không khoan nhượng với bất kỳ thứ gì động đến những điều mà họ tuyên bố là lợi ích cốt lõi của Trung Quốc : yêu sách chủ quyền đối với Đài Loan và đảm bảo sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Triển vọng hòa giải

Một điều chắc chắn là căng thẳng với Trung Quốc vẫn tiếp tục tồn tại khi chính quyền Biden hoạch định các lĩnh vực sẽ hợp tác và các lĩnh vực sẽ cạnh tranh với Bắc Kinh. Tuy vậy một số học giả có ảnh hưởng ở Trung Quốc vẫn nhìn thấy triển vọng về một mối quan hệ hiệu quả hơn đằng sau chiến thắng của Biden. Shi Yinhong (Thời Ánh Hồng), giáo sư nghiên cứu về Mỹ tại Đại học Nhân dân Trung Quốc và là cố vấn cho chính phủ Trung Quốc, gần đây cho rằng Biden sẽ mang lại sự ổn định và khả năng dự đoán được về những chính sách của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo quan điểm của ông, cơ hội để ngăn chặn căng thẳng kiểu "ăn miếng trả miếng" leo thang với chính quyền Biden sẽ rất ngắn ngủi. Ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trên trường quốc tế và môi trường chính trị trong nước đầy biến động ở Hoa Kỳ sẽ khiến mối quan hệ song phương trở nên khó hàn gắn hơn. Ông cho rằng cả Bắc Kinh lẫn Washington đều không nên bỏ lỡ cơ hội quý giá có được trong những tháng tới để đánh giá những sai lầm trong quá khứ và cài đặt lại quan hệ. Ông Shi có quan điểm phần nào khác với quan điểm của Đảng khi mong muốn rũ bỏ "tư duy có tổng bằng 0" (phần lợi của bên này luôn tương đương với phần mất của bên kia – ND), phản ánh thiện chí mà nhiều trí thức cũng như người dân Trung Quốc dành cho Hoa Kỳ và đặc biệt là cho chính quyền sắp kế nhiệm của ông Biden. Thời gian sẽ trả lời liệu những quan điểm trên có giúp định hình những quyết định của ban lãnh đạo Trung Quốc hay không.

Cheng Li

Nguyên tác : "Biden’s Election Raises Hopes and Doubts in Beijing", Forreign Affairs, 13/11/2020.

Nguyễn Thanh Hải dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 18/11/2020

Cheng Li là giám đốc Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc John L. Thornton thuộc Viện Brookings, đồng thời là thành viên cao cấp trong chương trình Chính sách Đối ngoại tại Brookings. Ông là tác giả của cuốn sách sắp xuất bản "Middle Class Shanghai : Reshaping US-China Engagement".

******************

Sau đắc cử, Biden sẽ làm gì ?

Kết quả xem như ngã ngũ, tổng thống Trump đã không còn lý do gì để phủ nhận chiến thắng của Joe Biden nữa. Tất cả các bang đều đã được kiểm và chứng cứ trong vấn đề kiện cáo của tổng thống Trump cũng bị tòa án bác bỏ gần hết. Ngày 20/1/2021 sẽ là ngày tổng thống đắc cử Joe Biden chính thức trở thành tổng thống của hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Dù muốn hay không ông Joe Biden cũng phải xử lý những gì mà người tiền nhiệm Donald Trump đã để lại. Từ vấn đề quốc nội cho đến quan hệ quốc tế, Joe Biden cần phải chỉnh sửa lại rất nhiều. Vậy việc mà Joe Biden sẽ chỉnh sửa khi lên làm tổng thống là gì ? Chính sách đối ngoại mà người dân Mỹ và thế giới quan tâm nhất, đó là mối quan hệ với Trung Quốc. Đây là đối thủ đang đe dọa vị trí siêu cường của Hoa Kỳ nhiều nhất nên nó là chiến lược mà Joe Biden phải ưu tiên hàng đầu.

lamgi1

Ông Joe Biden trong vai trò phó tổng thống Hoa kỳ tổ chức tiệc trưa cho Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình vào ngày 25/9/2015

Phải nói rằng chiến thắng của ông Joe Biden đặt ra một thách thức mới cho Trung Quốc. Chính sách của tổng thống Trump đối với Trung Quốc thực sự đã làm cho suy nghĩ của người dân và các chuyên gia về kinh tế – chính trị ở Trung Quốc đánh giá rất khác nhau. Người dân cho rằng Bắc Kinh sẽ mừng khi không còn thấy Donald Trump. Vì chính Trump là người đánh Trung Cộng mạnh nhất trong 4 năm qua như gây chiến tranh thương mại, áp dụng các biện pháp trừng phạt nặng và lên án Trung Quốc đã gây ra dịch virus corona.

Thế nhưng một số nhà phân tích cho rằng lãnh đạo Trung Quốc có thể đang âm thầm thất vọng lúc này. Không phải bởi vì họ yêu mến ông Trump, mà vì viễn cảnh ông Trump trong Nhà Trắng thêm bốn năm nữa hứa hẹn một phần thưởng lớn hơn cho Trung Quốc. Ông ta chia rẽ trong nước, bị cô lập ở nước ngoài – ông Trump đối với Bắc Kinh dường như là hiện hình của quyền lực Mỹ suy giảm mà Trung Quốc hy vọng và mong đợi lâu nay.

Tất nhiên, Trung Quốc có thể tìm được lợi thế trong việc ông Joe Biden sẵn sàng tìm kiếm hợp tác trong những vấn đề lớn như biến đổi khí hậu. Nhưng ông cũng hứa hẹn sẽ làm việc để sửa chữa mối quan hệ với các đồng minh Mỹ, đây là giải pháp hữu hiệu trong việc kiềm chế tham vọng quyền lực của Trung Quốc so với cách làm một mình một kiểu của Trump.

Chính sách của Biden với quốc gia đông dân số 2 thế giới như thế nào ?

Từ thời Barack Obama, nước Mỹ đã xoay trục sang Châu Á. Và tất nhiên hai cường quốc đông dân nhất thế giới được Mỹ để ý đến đầu tiên. Việc Mỹ cạnh tranh với Trung Quốc thì rõ ràng ai cũng biết. Nhưng với Ấn Độ thì Mỹ chưa đến mức phải cạnh tranh mà Mỹ chỉ xem Ấn là đối tác lớn. Đối tác về kinh tế để các công ty Mỹ chuyển từ Trung Quốc sang Ấn Độ nếu chiến tranh thương mại Mỹ – Trung vẫn tiếp tục. Nói chung, Ấn Độ là giải pháp dự phòng cho Mỹ khi Mỹ và Trung Quốc có mối quan hệ không tốt.

Gốc gác xuất thân của bà Kamala Harris sẽ khiến Ấn Độ tự hào, nhưng ông Narendra Modi có lẽ sẽ tiếp đón ông Biden lạnh nhạt hơn so với người tiền nhiệm. Ấn Độ từ lâu nay là một đối tác quan trọng của Hoa Kỳ – và điều này nhìn chung sẽ không thay đổi dưới thời ông Biden. Quốc gia đông dân nhất Nam Á này sẽ tiếp tục là một đồng minh then chốt trong chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc và chống chủ nghĩa khủng bố toàn cầu. Và chắc chắn bà phó tổng thống Kamala Harris sẽ là cầu nối quan trọng để hai nước đi đến ký kết những hiệp ước quan trọng cả về kinh tế lẫn quân sự.

lamgi2

Thulasendrapuram, ngôi làng quê ở Ấn Độ của thân mẫu Phó Tổng thống đắc cử Kamala Harris

Ông Donald Trump đã tránh việc chỉ trích các chính sách đối nội gây tranh cãi của ông thủ tướng Modi, cho nên giữa 2 vị nguyên thủ này có một tình cảm nhất định. Đây được xem là hành động tế nhị hiếm hoi mà tổng thống Donald Trump giành cho đối tác. Với Joe Biden thì rõ ràng ông Modi phải dè chừng vì ông này khác tính ông Trump rất nhiều. Vậy nên sự kết nối cá nhân giữa ông Biden và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có lẽ sẽ có những điểm tế nhị cần phải vượt qua.

Người ta tưởng ông Donald Trump ăn nói thẳng thừng vì ông hay dùng Twitter để giao tiếp hằng ngày đã cho công chúng thấy được tính khí của ông, nhưng thực chất thì giới chuyên môn đánh giá ông Biden lại thẳng thừng hơn cả ông Donald Trump. Điều này trái ngược với vẻ bề ngoài của ông, bình thường thấy ông Joe Biden rất điềm đạm.

Trang web của ông Joe Biden kêu gọi khôi phục lại quyền của mọi người tại Kashmir, chỉ trích Luật Đăng ký Công dân và Luật Sửa đổi Quốc tịch, hai luật đã làm dấy lên các cuộc biểu tình phản đối rộng khắp. Dù rằng chưa chính thức làm tổng thống nhưng ông Modi đã cảm thấy lo ngại về quan điểm của ông Joe Biden. Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris – người mang một nửa dòng máu Ấn Độ – cũng đã lớn tiếng nói về một số chính sách mang tính chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ của chính phủ. Mẹ của bà Kamala Harris được sinh ra và lớn lên tại thành phố Chennai, giờ đây con gái của một phụ nữ Ấn đang sắp trở thành người đứng thứ hai tại Nhà Trắng là thời điểm làm dâng cao lòng niềm tự hào quốc gia của người dân Ấn Độ. Chính vì thế khó khăn được hy vọng là hóa giải dễ dàng.

Vấn đề bán đảo Triều Tiên

Có một điều ai cũng biết là Bắc Hàn có cảm tình với tổng thống Donald Trump hơn là với ông Joe Biden. Bắc Hàn từng gọi ông Joe Biden là "chó điên", nhưng nay ông Kim Jong-un sẽ có những tính toán thận trọng trước khi tìm cách khiêu khích tân Tổng thống Hoa Kỳ. Bản tính của Kim Jong-un là vậy, không ngán ai và với con người tỏ ra kiên nhẫn như tổng thống Donald Trump mà đàm phán với ông chủ tịch Bắc Hàn còn không đi đến kết quả gì thì với ông Joe Biden không biết thế nào. Kim Jong-un chưa bao giờ biết nhường nhịn ai, và với tân tổng thống Joe Biden thì có thể nói, ông ta cũng đang chuẩn bị cách đối phó với vị tân tổng thống Mỹ này.

Trong nhiệm kỳ 4 năm của ông Doanld Trump đã có 3 cuộc gặp Kim Jong-un trong đó có một cuộc gặp tại Việt Nam. Đây là điều mà chưa một tổng thống nào trước đó làm được. Liệu rằng ông Joe Biden có tiếp bước ông Donald Trump thực hiện nhiều cuộc gặp gỡ hơn không ?

Theo giới chuyên gia dự đoán thì vấn đề ngoại giao giữa Bắc Hàn và Mỹ sẽ không mặn nồng như thời ông Donald Trump nữa. Có thể ông Joe Biden sẽ cứng rắn với Bắc Hàn hơn người tiền nhiệm.

lamgi3

Tổng thống Donald Trump và chủ Tịch Kim Jong-un ở Hà nội

Có thể nói, cuộc họp giữa Doanald Trump và Kim Jong-un là vô tiền khoáng hậu giữa hai nhà lãnh đạo và những diễn tiến sau đó đã tạo nên những hình ảnh cực kỳ ấn tượng trong sử sách. Tuy nhiên, về mặt nội dung, hai bên hầu như không đạt được gì, cũng không có gì được ký kết sau đó. Chẳng có bên nào đạt được điều họ muốn từ các cuộc đàm phán này : Bắc Hàn vẫn tiếp tục xây dựng kho vũ khí hạt nhân, và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục áp các lệnh trừng phạt khắc nghiệt.

Có lẽ rút ra bài học từ thời ông Trump nên ông Joe Biden đã có ý đòi Bắc Hàn phải chứng tỏ rằng họ sẵn lòng từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân của mình trước khi ông có bất kỳ cuộc họp nào với ông Kim Jong-un. Nhiều nhà phân tích tin rằng trừ phi nhóm của ông Biden chủ động đưa ra sáng kiến thương thảo với Bình Nhưỡng trong thời gian rất sớm, những ngày cái "lửa giận" sẽ trở lại.

Ông Kim có lẽ sẽ muốn thu hút sự chú ý của Washington với việc quay trở lại thực hiện các vụ thử hạt nhân tầm xa, nhưng ông sẽ không muốn làm gia tăng căng thẳng tới mức quốc gia vốn đã rất đói nghèo này sẽ bị thêm các lệnh trừng phạt nữa.

Seoul có lẽ đã lúc này lúc khác gặp khó khăn với ông Trump, nhưng Tổng thống Moon rất muốn kết thúc cuộc chiến đã kéo dài 70 năm trên bán đảo Triều Tiên, và ông đã ca ngợi ông Trump về việc "can đảm" gặp gỡ với ông Kim. Miền Nam sẽ theo dõi chặt chẽ xem liệu có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy ông Biden có sẵn lòng thực hiện điều tương tự hay không.

Với đồng minh lâu đời Anh Quốc

lamgi4

Boris Johnson chúc mừng Tổng thống đắc cử Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc Bầu cử

"Mối quan hệ đặc biệt" giữa Hoa Kỳ và Anh Quốc là mối quan hệ than thiết lâu đời. Từ nhiều đời tổng thống, 2 quốc gia này luôn sát cánh bên nhau về các vấn đề lớn trên thế giới. Vậy nên dự đoán là quan hệ giữ Mỹ và Anh Quốc cũng sẽ như truyền thống chứ không có gì thay đổi, bởi cho dù thay đổi cũng không thể thay đổi nhiều.

Quay ngược về thời điểm năm 2016, khi đó ông Donald Trump thắng cuộc đua vào Nhà Trắng và nước Anh bỏ phiếu rời khỏi EU, cả ông Joe Biden và Tổng thống Barack Obama, đều không giấu diếm gì về việc họ muốn có một kết quả khác đối với kỳ trưng cầu dân ý của Anh. Và thực sự ở điểm này, tổng thống Mỹ khi đó là Barack Obama đã có mối quan hệ lạnh nhạt với chính phủ Đảng Bảo Thủ của bà Teresa May.

Theo giới phân tích thì những chính sách gần đây của chính phủ thủ tướng Boris Jonhson trong vấn đề với Brexit đã không diễn ra như mong muốn của các gương mặt chủ chốt phe Dân, trong đó có vị tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, hai ông Joe Biden và Boris Johnson vẫn có với nhau một số điểm chung. Hai quốc gia mà họ dẫn dắt rốt cuộc là có mối quan hệ dài hạn, sâu sắc trong lĩnh vực ngoại giao, chưa kể còn các mối quan hệ thân thiết trong những lĩnh vực khác như an ninh và tình báo.

Quan hệ với Putin

Điện Kremlin nổi tiếng về Tình Báo, cho nên họ có khả năng nghe ngóng rất nhạy. Vậy nên khi Joe Biden gần đây gọi Nga là "mối đe dọa lớn nhất" đối với Mỹ, họ nghe câu đó rất rõ ở Moscow. Việc làm này của ông Joe Biden hoàn toàn trái ngược với Donald Trump trước đây, khi ông Trump khen ngợi Putin là tổng thống tài năng. Có thể ông Trump chỉ khen xã giao, nhưng trong lời khen đó cũng cho thất thái độ của Donald Trump với nước Ngà là rất rõ ràng. So với nhiều tổng thống khác Donald Trump thân thiện với nước Nga hơn.

Điện Kremlin cũng có trí nhớ rất tốt. Năm 2011, Phó tổng thống Joe Biden được cho là từng nói nếu ông là Putin, ông sẽ chẳng tranh cử tổng thống lần nữa. Điều đó sẽ rất tồi tệ cho cả ông Putin và nước Nga. Tổng thống Putin vẫn chưa quên vụ đó. Đây là câu ám chỉ Putin là nhà độc tài.

Moscow lo ngại một nhiệm kỳ của ông Biden có nghĩa sẽ có thêm áp lực và trừng phạt từ Washington. Với một người theo đảng Dân chủ trong Nhà Trắng, có thể sẽ đến lúc trả thù cho sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Mỹ 2016 ?

Nhưng với điện Kremlin, cũng có thể có cái may. Các nhà quan sát tình hình Nga dự đoán chính quyền Biden cuối cùng sẽ dễ đoán được hơn đội của Trump. Điều đó có thể khiến việc đạt được thỏa thuận về những vấn đề cấp bách trở nên dễ dàng hơn, như hiệp ước New Start – một hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân Mỹ – Nga sắp hết hạn vào tháng Hai tới. Nếu làm được điều này, ông Biden sẽ ghi điểm trước dân Mỹ trong vấn đề quan hệ quốc tế với cường quốc quân sự lớn thứ 2 thế giới này.

Thực ra Joe Biden đã có 8 năm làm phó tổng thống. Khi đắc cử ông sẽ biết đưa ra chiến lược như thế nào để đảm bảo cho quyền lợi nước Mỹ. Sẽ hứa hẹn một nhiệm kỳ tương tự như 2 nhiệm kỳ mà Obama đã thực hiện trước đây. Và dự đoán có thể Joe Biden sẽ làm tốt hơn.

Nguyễn Duy (Tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 18/11/2020

********************

Chính sách đi ngoi ca chính ph Biden và vn đ Bin Đông

VOA, 18/11/2020

T khi giành được hơn 270 phiếu đi c tri, Tng thng tân c Joe Biden đã tiếp xúc vi lãnh đo các nước đng minh, cam kết hàn gn các quan h đi tác đã b st m trong my năm qua, đng thi tái khng đnh cam kết ca Hoa K đi vi các hip đnh an ninh h tương tng b đt nghi vn dưới quyn Tng thng Trump.

lamgi6

Tổng thống Trump, Tổng thống tân c Biden và chính sách đi vi Trung Quc

Trong 4 năm dưới quyn lãnh đo ca Tng thng Trump, các đng minh ca M trong khu vc hay lo lng, không biết liu nhà lãnh đo tính khí khó đoán ca M có s tôn trng nhng cam kết ca Hoa Kỳ hay không ?

Sau khi trn an lãnh đo các nước Châu Âu rng "M đã tr v", ông Biden đin đàm vi Th tướng Úc Scott Morrison, Tổng thống Hàn quc Moon Jae-in và Th Tướng Nht Bn Yoshihide Suga, 3 nhà lãnh đo Châu Á đã gi đin chúc mng ông, bt chp Tổng thống Trump chưa công nhn tht c.

Các gii chc Nht cho biết trong cuc đin đàm, Th tướng Suga cnh báo v "tình hình an ninh chung quanh khu vc đang ngày càng nghiêm trng hơn". Đáp li, Tng thng tân c Joe Biden tái khng đnh "cam kết ca Hoa Kỳ s bo v Nht Bn", thc thi các trách v ca M theo hip đnh an ninh đã ký cách đây nhiu thp niên, ban chuyn tiếp ca ông Biden cho biết.

Trong mt đng thái có phn chc s gây phn n Bc Kinh, ông Biden xác nhn cam kết an ninh ca M bao trùm qun đo Senkakus, mt qun đo không người mà c Nht Bn và Trung Quc đu tuyên b là thuc ch quyn ca mình.

Trong mt cuc đin đàm riêng vi Tổng thống Hàn quc Moon Jae-in, ông Biden mô t liên minh M-Hàn là "nn tng ca an ninh và thnh vượng" trong khu vc, và ông cam kết s hp tác đ gii quyết "nhng thách thc chung", đc bit là vn đ Triu Tiên, và biến đi khí hu.

Trong khi đó Tổng thống Trump nhiu ln cho biết ông đang cân nhc gii pháp rút quân ra khi Nht Bn và Hàn quc, nơi đn trú ca hơn 20.000 binh sĩ và nhân viên quân s M mà mc đích là đ răn đe mt cuc tn công quân s t min Bc.

Văn phòng Tng thng Hàn quc cho biết ông Moon và ông Biden đng ý s gp nhau "trong thi hn sm nht có th" sau l nhm chc tng thng.

Trong cuc đin đàm vi Th tướng Úc, ông Biden được Th tướng Scott Morrison mi đi thăm Úc trong năm ti đ đánh du 70 năm hip đnh an ninh Úc-M.

Ông Biden lưu ý v tm quan trng ca vic ương đu vi biến đi khí hu" điu mà chính quyn bo th ca Úc dường như chưa đt lên hàng ưu tiên cao, bt chp nước này đã ký Tha thun Paris v biến đi khí hu.

Th tướng Úc miêu t cuc đin đàm gia hai nhà lãnh đo là "nng m".

Trong cương v thành viên ca y ban đi ngoi Thượng vin Hoa K trong nhiu thp niên, ông Biden đã đi thăm nhiu nước và gp g nhiu nhà lãnh đo trên khp thế gii.

Trong cương v phó tng thng M dưới thi Obama, ông Biden đã b nhiu công sc đ c vũ cho Hoa K như mt "cường quc Thái Bình Dương".

lamgi7

Các nước còn li đt được tha thun TPP không có M

Nhưng sau khi nhim k Tng thng ca ông Obama kết thúc, chính sách xoay trc sang Châu á ca ông, và các n lc kiên trì nhm xây dng mt liên minh ti các hi ngh khu vc như ASEAN, APEC và hi ngh thượng đnh Đông Á… được thay thế bng mt mi quan h có tính thc dng. Tng thng Trump cũng rút khi Hip đnh Đi tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), đt được sau 8 năm thương thuyết gay go và nhm cô lp Trung Quc v mt kinh tế, m đường cho Bc Kinh vn đng đ đt Hip đnh Đi tác kinh tế toàn din khu vc (RCEP) không có Hoa Kỳ, va được ký kết cách đây vài ngày.

Tng thng Trump còn gây lo ngi cho các đng minh Châu Á khi ông liên tc leo thang các tranh chp thương mi vi Trung Quc, xích li gn nhà đc tài Kim Jong-un ca Triu Tiên, và công khai bàn ti kh năng M rút quân ra khi khu vc.

‘Joe Biden cũng s cng rn vi Trung Quc, không kém Tổng thống Trump

Trang mng Intellasia trích li ông Wu Shicun, người đng đu Vin nghiên cu quc gia v Bin Đông ca Trung Quc, nhn đnh rng ông Biden "s có hướng tiếp cn khác vi Tng thng Donald Trump".

"Ông Biden s chú ý nhiu hơn ti vn đ Bin Đông, nhưng các chính sách ca ông cân bng hơn và có tính kim chế hơn".

Các cuc tun tra đã khi s dưới thi Tng thng Obama nhưng tr nên thường xuyên hơn dưới thi Tng thng Trump khi nhà lãnh đo M giao nhiu quyn hn hơn cho Ngũ Giác Đài đ linh đng lp kế hoch tiến hành các cuc tun tra ca hi quân đ khng đnh quyn t do đi li trong các vùng bin tranh chp. Ông Wu d đoán các cuc tun tra đ khng đnh quyn t do hàng hi như thế s ít thường xuyên hơn dưới mt chính ph Biden, vì các hot đng tun tra tác đng ti các quan h song phương và làm tăng căng thng M-Trung.

V phn Trung Quc, Bc Kinh d kiến các quan h vi Washington dưới s lãnh đo ca ông Biden s n đnh hơn, d đoán hơn, không thay đi tht thường và đt ngt như vi ông Trump, tuy vy các quan h vi Washington s không thay đi đáng k, v mt s vn đ quan trng. Financial Times trích li các nhà phân tích và c vn chính ph Trung Quc nhn đnh :

"S không có thay đi đáng k dưới quyn ông Biden v các vn đ gai góc như Đài Loan, Hong Kong, Bin Đông, Tân Cương, Tây Tng và tình hình tôn giáo và nhân quyn", theo ông Shi Hong, giáo s đi hc Renmin Bc Kinh và là c vn Quc v vin v các vn đ đi ngoi. "Nhưng ông Biden tính khí không tht thường như ông Trump, ông ăn nói lch s hơn, d đoán hơn giúp n đnh chính sách ca Washington đi vi Trung Quc.

Financial Times dn li mt chuyên gia v các vn đ M ti Hc vin Khoa hc Xã hi Bc Kinh, ông Lu Xiang, gii thích s khác bit gia hai nhà lãnh đo M :

"Biden coi Trung Quc là mt nước cnh tranh, trong khi ông Trump coi Trung Quc là mt đi th. Các quan h gia hai nước cnh tranh được da trên các quy đnh, lut l".

Vn đ Bin Đông

Tiến sĩ Lê Hng Hip thuc Vin Nghiên cu Đông Nam Á (ISEAS) Singapore, nói thành phn nhân s do ông Biden chn vào các chc v chính trong B Quc phòng s nh hưởng ti các quan h vi Bc Kinh ti Bin Đông, nhưng bt k h là ai, Tiến sĩ Hip nói thêm, "căng thng trong khu vc khó có th tan biến trong mt sm mt chiu".

Trong s nhng người có trin vng được chn ra lãnh đo B Quc phòng có bà Michele Flournoy, tng là th trưởng quc phòng v chính sách dưới thi Tng thng Obama. Bà là người ch trương phi cng rn vi Trung Quc.

"Bin Đông đã tr thành mt chiến trường quan trng cho cuc đi đu chiến lược gia Hoa K và Trung Quc, nơi mà Hoa K có th huy đng các nước trong khu vc chng li Bc Kinh, và dùng các tuyên b ch quyn quá tham lam ca Trung Quc đ tp hp các đng minh".

Tiến sĩ Hip nhn đnh :

"Vì vy dưới mt chính ph Biden, Hoa K và các đng minh có phn chc s tiếp tc duy trì, và ngay c tăng cường, s hin din ca h Bin Đông".

Ti mt cuc hp trc tuyến vi Hip hi các quc gia Đông Nam Á hôm th Năm tun trước, Th tướng Trung Quc Lý Khc Cường nói đy mnh các quan h vi 10 nước ASEAN là mt trong các ưu tiên ca Bc Kinh. Ông Lý kêu gi đy nhanh cuc đàm phán v mt B Quy tc ng x Bin Đông (COC). Ông đ ngh mt thi hn 3 năm đ to b quy tc đó.

Ông Wu nói chính sách ca Washington bác b phn ln nhng yêu sách ch quyn ca Bc Kinh trên Bin Đông, tình hình xáo trn chính tr Malaysia, thay đi thành phn lãnh đo các cp cao nht có th xy ra Vit Nam và Philippines trong 2 năm ti có th phc tp hóa thêm tiến trình đàm phán.

Tiến sĩ Lê Hng Hip nói bt chp nhng tr ngi đó, Bc Kinh vn nóng lòng mun hoàn tt B Quy tc ng x Bin Đông. Đào sâu thêm s thù nghch M-Trung có th khuyến khích Trung Quc đy nhanh tiến trình đàm phán", ông nói.

"Mt khác, nó có th khiến Washington tăng hu thun cho các nước đ kháng c li các yêu sách ca Trung Quc, như nên loi các nước ngoài khu vc (như Hoa K), ngăn cm các cuc din tp quân s hay các hot đng kinh tế trên Bin Đông".

T South China Morning Post trích li các chuyên gia nói mt chính ph Joe Biden có phn chc cũng cng rn không kém chính quyn Donald Trump liên quan ti các bt đng gia Washington và Bc Kinh như vn đ Bin Đông.

T báo dn li Giáo sư Jay Batongbacal, Vin trưởng Vin Hàng hi và Lut bin ca Đi hc Philippines, nói : "Xét quá trình ca ông Biden là mt nhà lp pháp lão thành, chúng ta s chng kiến s tăng cường hp tác đa phương nhm tăng sc ép đ gii quyết các vn đ trên toàn cu".

Chuyên gia v Đông Nam Á, Giáo sư Carl Thayer ca Đi hc New South Wales, nói rng dưới quyn Tng thng Biden, các nước trong khu vc s ít b áp lc hơn phi chn phe gia căng thng M-Trung.

Giáo sư Thayer nói liên minh M-Nht-Hàn s bt đi đu và hài hòa hơn dưới mt chính ph Biden. Mt khác, Giáo sư Thayer lưu ý rng lp trường ca Tng thng tân c Joe Biden đi vi Trung Quc đã tr nên cng rn hơn trong thp niên qua. Ông Biden đt nng vn đ nhân quyn hơn trong các quan h song phương. Trong chiến dch vn đng, ông Biden đã đ kích các hành đng ca Bc Kinh Hong Kong, miêu t chính sách ca Trung Quc đi vi các nhóm thiu s Hi giáo Tân Cương là "vô lương tâm", và còn gi Ch tch Tp Cn Bình là "côn đ" trong mt cuc tranh lun vi ng c viên Bernie Sanders hi tháng Hai năm nay.

"Ông ta (Tp) là mt k côn đ, thc tế là ông ta đã đy 1 triu người Uighur vào các tri ci to, có nghĩa là các tri tp trung".

Ông Biden cho biết đã có ln ông nói thng vi ông Tp rng Hoa K s thách thc "vùng cm bay" ca Trung Quc trên Bin Đông, ông tuyên b : "Chúng tôi s điu máy bay th bom B-1 bay qua vùng cm bay", và ông nói thêm : "Chúng tôi s khng đnh rõ, rt rõ, rng tt c các bên phi tuân th các quy đnh chung. Chm hết, chm hết, chm hết".

Tuy vy, trong giai đon đu, các quan h vi Trung Quc không phi là ưu tiên s Mt ca tân chính ph Biden. Mt nhà phân tích Trung Quc không cho biết danh tính nói vi FT :

"Trong bi cnh hin nay, nhng vn đ trước mt đi vi tân chính ph Biden là các vn đ đi ni, khi s vi n lc đi phó vi dch Covid-19, kế đến là vn đ kinh tế và cu trúc h tng". Nhưng mt khi các vn đ này tm n, thì các quan h vi Bc Kinh s được nâng lên hàng ưu tiên cao nht.

Nguồn : VOA, 18/11/2020

************************

Ông Biden ‘s tp hp đng minh đi phó Trung Quc’ ?

VOA, 18/11/2020

Chính quyn ca Tng thng đc c M Joe Biden s có s phi hp cht ch vi các đng minh đ ngăn chn s bành trướng ca Trung Quc và tìm cách đưa nước này tuân theo nhng lut l ca thế gii, mt nhà quan sát chính tr t Canada nhn đnh vi VOA.

lamgi8

Ông Biden tiếp ông Tp Cn Bình đến thăm Washington hi năm 2015 khi ông Biden làm phó tng thng

Khác vi chính sách ca Tng thng đương nhim Donald Trump Nước M trên hết và tìm cách rút M ra khi các đnh chế quc tế, ông Joe Biden tuyên b nước M s quay tr li vũ đài quc tế.

"Khi tôi nói chuyn vi các nhà lãnh đo nước ngoài, tôi đã bo h : Nước M s quay tr li. Chúng tôi s quay tr li cuc chơi", ông Joe Biden viết trên Twitter vào ti ngày 10/11 sau khi ông đin đàm vi các nhà lãnh đo Anh, Pháp, Đc.

‘M cn đng minh

Nhn đnh v vn đ này, Giáo sư-lut sư Vũ Đc Khanh t Canada, chuyên nghiên cu v chính tr Vit Nam, quan h quc tế và lut pháp quc tế, nói ông tin tưởng ông Joe Biden có th tp hp các đng minh và tiếng nói ca thế gii đ kêu gi mi người tuân theo khuôn kh lut pháp quc tế.

Ông phân tích dù cho nước M mnh đến đâu cũng không th nào đánh bt Trung Quc ngay c trên vn đ kinh tế thương mi nếu không có s phi hp ca các nước đng minh.

Lut sư Khanh dn chng thm chí vào lúc các nước phương Tây mnh và Trung Quc suy yếu như vào đu thế k 20 thì cũng phi cn liên minh tám nước mi tn công vào kinh thành Bc Kinh ca triu đình Mãn Thanh.

Ch ra vic các đng minh tr ct ca M khu vc Châu Á-Thái Bình Dương như Nht Bn, Hàn Quc và Úc va ký kết tham gia gia vào khi thương mi t do vi Trung Quc có tên là Hip đnh Đi tác Kinh tế Khu vc Toàn din (RCEP), ông Khanh nói : "Có th các nước đng minh này không còn tin tưởng M na chăng nên mi đi đến bước đó ?"

Ông nhn xét khi RCEP s giúp Bc Kinh gia tăng nh hưởng lên các nước trong khu vc trong khi nước M đang vt ln vi các vn đ trong nước, chưa hàn gn được vi các đng minh Châu Âu và chưa cng c được trc t giác vi Nht, n và Úc.

V phía Canada, nhà quan sát này cho biết nước này đã chìa tay ra đón nhn chính quyn ca ông Biden’ vi vic mi đây Quc hi Canada đã ra mt ngh quyết được s đng thun ca tt c các đng đ mi ông Joe Biden đến phát biu trước Quc hi.

Theo quan sát ca ông thì trong bi cnh thế gii hin nay, con đường duy nht đ đưa Trung Quc vào qu đo là cn có s đng thun ca các quc gia trên thế gii vì Trung Quc s không khoanh tay chu trn.

‘Hp tác đ đu tranh

"Chính quyn Biden vi nhng nhân s ca h và vi lý tưởng mà h theo đui my trăm năm qua thì không có chuyn h qu ly trước Trung Quc", nhà phân tích này nhn đnh.

ng Cng hòa và Đng Dân ch đu thy được him ha t Trung Quc và có chính sách đng thun vi nhau là bng mi giá phi kim chế và đưa Trung Quc vào khuôn kh, vào trt t thế gii mi", ông din gii.

Giáo sư lut bán thi gian ti Đi hc Ottawa cho rng không phi hành x theo kiu ăn to nói ln mi là mnh, là hiu qu, đng thi d đoán rng chính quyn ca ông Joe Biden s không chn cách đi đu vi Trung Quc s không dng lên bc tường như thi Chiến tranh Lnh mà s hp tác vi Bc Kinh đ đưa h vào qu đo lut chơi ca thế gii.

"S mm do ca Đng Dân ch da trên sc mnh ca Hoa K trên 250 năm mà có, đó là sc mnh t giá tr ca người M", ông Khanh nhn xét.

‘Cn điu chnh TPP

Theo lut sư Vũ Đc Khanh, mc dù trong bn năm qua, chính quyn ông Donald Trump có nhng hành đng mnh trên Bin Đông nhưng Bc Kinh vn tiếp tc s ln lướt chng hn như cng c các thc th đã xây dng, quy ri các hot đng thăm dò du khí ca các nước trong đó có s đi đu vi Vit Nam Bãi Tư Chính.

"Trung Quc s không bao gi t b tham vng Bin Đông. H ch nhượng b trước sc ép ca cng đng quc tế", ông nói và bày t tiếc nui trước vic M đã t b Hip đnh đi tác Xuyên Thái Bình Dương TPP mà chính quyn ca ông Barack Obama đã mt 7 năm đàm phán.

"TPP là mt thế trn đ kim hãm Trung Quc và đưa Trung Quc vào trt t và lut pháp quc tế", ông nói và cho biết TPP cũng là mt cơ chế to s thnh vượng chung cho nhng nước tham gia và t đó mi gn kết cùng vi M đi phó Trung Quc.

"Ông Trump đã bt chp s vn đng vào phút chót ca Th tướng Nht Shinzo Abe rng M nên li TPP mà dt khoát rút khi TPP", ông Khanh ch trích và cho rng hành đng này ‘đã giáng mt đòn mnh vào thế gii t do.

Dù ông Biden tng nm trong chính quyn ông Barack Obama nhưng cũng khó mà quay tr li TPP như trước, ông Khanh nói và bày t hy vng ng y s xem li đon đường đã qua và tìm cách điu chnh sao cho phù hp vi tình hình mi".

V mi quan h Washington-Hà Ni dưới thi Biden, lut sư Vũ Đc Khanh nói ông tin chính quyn Biden s trân quý mi quan h M-Vit được phát trin trong 4 năm qua và s tăng tc mi quan h đó đ làm sao Vit Nam vn là bn ca M đ cùng các nước khác gìn gi hòa bình và n đnh trong khu vc.

‘Tiếp cn kim chế hơn

T South China Morning Post nhn đnh rng dưới thi ông Joe Biden, Bin Đông s vn là

‘đim nóng tim tàng trong quan h gia Washington và Bc Kinh nhưng Washington s có cách tiếp cn kim chế hơn.

"Ông y có kh năng quan tâm nhiu hơn đến Bin Đông nhưng các chính sách ca ông y s cân bng hơn và kim chế hơn", ông Wu Shicun, người đng đu Vin Nghiên cu Bin Đông Quc gia, vn tư vn cho chính ph Trung Quc, được SCMP dn li nói.

Mt thay đi có th xy ra là Hi quân Hoa K s ít t chc các cuc tun tra vì t do hàng hi hơn Bin Đông, ông Wu nhn đnh.

Các cuc tun tra t do hàng hi Bin Đông là mt ni dung trong các hot đng quân s ca Hoa K dưới thi Tng thng Barack Obama, nhưng đã tr nên thường xuyên hơn dưới thi ông Donald Trump, vn cho phép Ngũ Giác Đài linh hot hơn trong vic lên kế hoch tun tra ti các vùng bin tranh chp.

M đã có tám cuc tun tra vì t do hàng hi trong năm nay, bng vi năm 2019, nhưng tăng so vi sáu vào năm 2018 và bn mi năm trong ba năm trước đó.

Ông Lê Hng Hip, mt hc gi ti Vin Nghiên cu Đông Nam Á Yusof Ishak Singapore, cho rng ai được ông Biden chn cho các v trí trong B Quc phòng s nh hưởng đến mi quan h ca Washington vi Bc Kinh v Bin Đông.

Trong s nhng tên tui hàng đu cho v trí B trưởng Quc phòng hin nay là bà Michele Flournoy, nguyên Th trưởng Quc phòng dưới thi ông Obama và được biết đến vi lp trường cng rn đi vi Trung Quc.

"Bin Đông đã tr thành chiến trường quan trng cho cnh tranh chiến lược M-Trung, nơi M có th huy đng các nước trong khu vc chng li Bc Kinh, dùng yêu sách lãnh th quá đáng ca Trung Quc như li hiu triu s ng h", ông Hip nói vi SCMP.

"Như vy, dưới thi ông Biden, M và các đng minh có kh năng s tiếp tc duy trì hoc thm chí tăng cường can d ca h Bin Đông", ông Hip d đoán.

Nguồn : VOA, 18/11/2020

***********************

Biden s không đo ngược cuc chiến thương mi ca Trump chng Trung Quc ?

VOA, 18/11/2020

Vic Tng thng Trump công kích Trung Quc mnh m chưa đem li nhiu li ích kinh tế lâu dài, nhưng đt được mt thành công cơ bn : T nay, bt c chính quyn nào ca M cũng không th nương nh vi Trung Quc, đi th ln nht ca M, theo mt bài báo hôm 18/11 trên trang web ca đài National Public Radio (NPR).

lamgi9

Tng thng đc c Joe Biden nói v khôi phc kinh tế hôm 16/11/2020 Wilmington, Delaware. (AP Photo/Andrew Harnik)

NPR đim li rng trong ngh trình thương mi "Nước M trên hết" ca mình, ông Trump đt trng tâm vào vic đi đu vi Trung Quc, tung ra các cuc tn công ráo riết vào các chính sách ca Bc Kinh và châm ngòi mt cuc chiến thương mi vi vic áp thuế vào 2/3 hàng nhp khu t Trung Quc.

Trong thi gian ti, mc dù Tng thng đc c Joe Biden có th s nói vi ging điu lch s hơn, song khó có chuyn ông s nh tay vi Trung Quc vì thái đ ca nước M đã thay đi theo hướng tiêu cc trong nhng năm gn đây khi xét đến thương mi và các hip đnh ln tm c toàn cu, bài báo ca đài NPR cho biết.

Đng thi, vn theo NPR, c hai chính đng ln nht ca M đu ng vc Trung Quc, đc bit là chính nhng người theo đường li tiến b đã bu cho ông Biden càng có thái đ như vy.

"Tôi nghĩ nhng tuyên b rc la liên tc mà Tng thng Trump tung ra nói v Trung Quc làm cho bt c chính quyn nào cũng không th thay đi đường hướng ngay lp tc khi h lên nm quyn", Chad Brown, nghiên cu sinh cao cp ti Vin Kinh tế Quc tế Peterson nói vi NPR.

Các chuyên gia ghi nhn rng ông Trump đã thành công trong vic chuyn hướng cuc tranh lun v Trung Quc vi vic ông liên tc cáo buc Bc Kinh có nhng chính sách "hung ác" làm rút rut các ngành công nghip ca nước M.

Mt yếu t khác, theo ý kiến ca Arthur Dong, giáo sư Trường Kinh doanh McDonough thuc Đi hc Georgetown, đăng trên NPR, là tình trng mt vic làm và các hãng xưởng đóng ca kéo dài nhiu năm làm cho công chúng có cái nhìn kht khe hơn v thương mi, đc bit là các bang có sc nng đi vi bu c như Pennsylvania, Ohio và Michigan.

"Tôi nghĩ ông Biden ý thc được v điu đó", giáo sư Dong nói.

lamgi10

ng c viên Joe Biden chp nh selfie vi ng h viên ti cuc mít tinh vi công đoàn ngành điin, 20/7/2019, Las Vegas. (AP Photo/John Locher)

Các t chc công đoàn và các nhóm cánh t đã góp phn bu cho ông Biden cũng có thái đ thù đch đi vi Trung Quc. Bên cnh đó, h coi vic đng Dân ch ng h cho mt s hip đnh trước đây, trong đó có NAFTA (Hip đnh Thương mi T do Bc M), là mt s phn bi.

Vì vy, Waleed Shahid, phát ngôn viên ca nhóm Justice Democrats theo đường li tiến b, đưa ra nhn đnh vi NPR : "Tôi nghĩ đng Dân ch thi nhng năm 1990 không còn phù hp vi các khu vc bu c ngày nay và nn kinh tế ngày nay. Tôi hy vng rng Joe Biden b nhim nhân s là nhng người hiu được điu đó".

Áp lc t c hai phía t-hu như vy có nghĩa là ít có kh năng ông Biden s đo ngược các mc thuế quan mà ông Trump đã áp.

Nhưng ông Biden có ít la chn tt đ gây sc ép vi Trung Quc. Mt trong nhng điu làm trói tay ông Biden là cm tình trên thế gii dành cho nước M dưới thi ông Trump đã thay đi.

Trong giai đon tranh c, ông Biden ch trích vic ông Trump có chính sách đơn phương trong đương đu vi Trung Quc. Theo ông Biden, M cn có đng minh là Châu Á và Châu Âu đ buc Bc Kinh tuân theo lut l thương mi.

Nhưng nói d hơn làm, theo NPR. Chính quyn ca Tng thng Obama thiết kế ra Hip đnh Đi tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đ lp ra đi liên minh 12 nước vành đai Thái Bình Dương nhm đến kim chế Trung Quc.

Nhưng ông Trump đã vt b TPP ngay khi ông nm quyn. Còn ông Biden nói ông s không ng h nó nếu không có nhng ci thin ln v vic bo v môi trường và lao đng.

Trong khi đó, thế gii vn tiến v phía trước mà không cn có M. Hôm 15/11, Trung Quc, Vit Nam và 14 nước khác đã ký mt hip đnh kinh tế ca h, Hip đnh Đi tác Kinh tế Toàn din Khu vc (RCEP).

Ngoài ra, ông Biden còn vướng mt rào cn na khi ông n lc lãnh đo các nước khác kim chế Trung Quc.

Wendy Cutler, cu Quyn Phó Đi din Thương mi M, nói vi NPR rng ông Trump đng đ trong lĩnh vc thương mi không ch vi Trung Quc mà c các nước bn như Canada và Mexico, làm các đng minh ch cht tc gin và gây tn hi đến vai trò lãnh đo ca M nước ngoài.

Do vy, "các đng minh và đi tác rt không tin tưởng M, c th là v thương mi. Và nói thng ra, các nước ngày càng chán chường v M", Cutler nói.

Nhưng tr ngi ln nht đi vi vic M kim chế Trung Quc là ông Biden phi dành ưu tiên cao nht cho vic hi phc kinh tế M t suy thoái do đi dch, phi gác li các vn đ khác, Cutler nhn đnh vi NPR.

lamgi11

Chính quyn ca Tng thng Trump được ghi nhn đã to bước ngot trong đương đu vi Trung Quc v thương mi.

Mt bài báo gn đây ca tp chí Forbes cũng ch ra rng ban vn đng bu c ca ông Biden tng đánh tín hiu rng ông Biden nay là tng thng đc c - s ưu tiên làm vic v gói cu tr mi đ x lý đi dch và đu tư trong nước, trước khi xét đến các tha thun thương mi mi.

V câu hi liu ông Biden có chuyn hướng nhng đng thái thương mi mà ông Trump đã làm hay không, tp chí Forbes cho rng có th có, nhưng s phi sau mt thi gian.

Còn trong giai đon đu, chính quyn tương lai ca ông Biden s hàn gn các quan h vi các đng minh đ to ra mt mt trn thng nht trong cuc chiến thương mi vi Trung Quc, vn theo Forbes.

Khi còn tranh c, hi tháng 9, c vn thương mi Tony Blinken ca ông Biden nói rng ông s không loi tr vic áp thêm thuế, nhưng s "s dng thuế quan khi cn và phi có chiến lược và có kế hoch", bài báo ca Forbes cho hay.

Forbes ch ra rng hin chưa rõ ông Biden s cng rn đến mc nào vi Trung Quc, song kế hoch "Chế to ti Hoa Kỳ" ca ông - có nhiu đim ging vi kế hoch "Nước M trên hết" ca ông Trump" - ha hn có "các hành đng chp pháp mnh m v thương mi" đ bo v chng li các hành x bt công ca Trung Quc hay bt c nước nào khác "tìm cách chơi xu nn chế to ca M".

Đim sáng ca chính quyn Biden sp ti, theo Forbes, là tính cht lường trước được. Nhng thay đi v chính sách thương mi ca ông Biden s ít có kh năng làm các nhà đu tư bt ng, và cũng ít có kh năng là ông s thay đi ý đnh hay đưa ra nhng tuyên b hoc li đe da bt cht ging người tin nhim Donald Trump, Forbes tiên liu.

Nguồn : VOA, 18/11/2020

Additional Info

  • Author Chen Li, Nguyễn Thanh Hải, Nguyễn Duy, VOA tiếng Việt
Published in Diễn đàn

Biển Hoa Đông : Bắc Kinh đặt tên 50 thực thể ngầm trong vùng tranh chấp với Nhật (RFI, 25/06/2020)

Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post hôm nay, 25/06/2020, Trung Quốc thông báo đặt một loạt tên mới cho các thực thể ngầm trong vùng biển Hoa Đông, đang có tranh chấp chủ quyền với Nhật.

china1

Một khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ảnh chụp năm 2012. © Reuters

Trang mạng bộ Tài Nguyên Trung Quốc tối 23/06, đăng thông báo về tên gọi mới cho 50 thực thể ngầm, bao gồm các đảo chìm, đảo nổi và bãi ngầm. Theo thông báo, mục đích của việc đặt lại tên gọi này là để "chuẩn hóa tên gọi địa hình bản đồ".

Các thực thể được đặt tên mới nằm trong quần đảo mà Trung Quốc gọi là "Điếu Ngư", Nhật gọi là "Senkaku". Trung Quốc, Đài Loan và Nhật Bản tranh chấp chủ quyền đối với chuỗi đảo không có người ở, nhưng nằm giữa vùng biển giàu tài nguyên. Đây là điểm nóng trong quan hệ Trung-Nhật.

Theo nhật báo Hồng Kông, quyết định trên được đưa ra sau khi Bắc Kinh cảnh báo sẽ trả đũa việc chính quyền thành phố Ishigaki của Nhật hôm 22/06 thông qua quyết định đặt tên lại cho một nhóm đảo trên biển Hoa Đông, trong đó có cả quần đảo Senkaku. Hội đồng thành phố đã thay đổi tên gọi "vùng hành chính phía nam" của Nhật thành "vùng Tonochiro Senkaku", quản lý cả quần đảo Senkaku. Động thái này của chính quyền Nhật bị cả Trung Quốc và Đài Loan nhìn nhận như là ý đồ xác quyết chủ quyền với các đảo Senkaku, theo tên gọi của Nhật.

Ngay hôm thứ Hai tuần này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng phản ứng. Theo Bắc Kinh, việc thay đổi tên gọi địa phương nói trên của Nhật là "thách thức nghiêm trọng với chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc", đồng thời cảnh báo sẽ trả đũa hành động mà Bắc Kinh gọi là "bất hợp pháp".

Hôm Thứ Ba, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Taro Kono thông báo đã phát hiện một tàu ngầm Trung Quốc gần một đảo ở phía tây nam Nhật hồi tuần trước.

Tranh chấp chủ quyền quần đảo Điếu Ngư/Senkaku, cách đảo Okinawa khoảng 200 km về phía tây nam, dấy lên từ cuối năm 2012, khi chính quyền Tokyo quyết định chuyển quyền quản lý quần đảo này, từ tư nhân sang Nhà nước.

Trong một động thái khác, theo AFP, hôm nay, 25/06/2020, Tokyo khẳng định hủy bỏ việc triển khai hệ thống phòng thủ chống tên lửa Mỹ Aegis Ashore trên lãnh thổ Nhật. Quyết định được bộ trưởng Quốc Phòng Nhật thông báo trong cuộc họp với đảng cầm quyền Tự Do Dân Chủ. Dự án trị giá 4,2 tỷ đô la trên đã được chính phủ Shinzo Abe thông qua năm 2017.

Anh Vũ

*******************

Việt Nam và Nhật Bản lên tiếng quan ngại về tình hình Biển Đông (RFA, 25/06/2020)

Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam, ông Phạm Bình Minh, bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây tại Biển Đông.

china2

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono trong một họp báo ở Tokyo hôm 11/9/2019 -Reuters

Phát biểu về vấn đề Biển Đông như vừa nêu của ông Phạm Bình Minh được đưa ra tại cuộc họp trực tuyến Hội nghị Cộng đồng Chính trị- An ninh ASEAN lần thứ 21 diễn ra vào ngày 24 tháng 6. Cuộc họp có sự tham dự của bộ trưởng ngoại giao 10 nước ASEAN và Tổng thư ký ASEAN.

Tại cuộc họp, ông Phạm Bình Minh cho rằng các nước cần phát huy tinh thần trách nhiệm, đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông.

Cũng tin liên quan tình hình Biển Đông, Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản, ông Taro Kono, cho rằng hoạt động của Trung Quốc tại Biển Đông hiện nay là ‘đáng báo động’.

Vào ngày 23 tháng 6 vừa qua, hai tàu huấn luyện của Nhật Bản là JS Kashima và JS Shimayuki đã có cuộc diễn tập với tàu tác chiến cận bờ của Hải quân Hoa Kỳ, USS Gabrirlle Giffords, tại Biển Đông.

Động thái này chứng tỏ quan ngại của Nhật Bản về tình hình tại Biển Đông mà căng thẳng được nói do Trung Quốc gây nên.

********************

Thư ngỏ kêu gọi các lãnh đạo giải quyết quan ngại về nhân quyền tại thượng đỉnh ASEAN 36 (RFA, 25/06/2020)

Các lãnh đạo tham dự hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 phải giải quyết quan ngại về vấn đề nhân quyền trong đợt dịch Covid-19.

china3

Một người đàn ông đi qua tấm biển cổ động cho Thượng đỉnh ASEAN 36 ở Hà Nội hôm 25/6/2020 AFP

Đây là yêu cầu được nêu ra trong thư ngỏ ký bởi Chủ tịch Các Nghị Viên ASEAN về Nhân quyền, Charles Santiago, gửi đến Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, và đồng gửi đến thủ tướng của 9 nước thành viên Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á còn lại.

Thư ngỏ được gửi đi nhân tuần diễn ra hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 mà Việt Nam năm nay là chủ tịch luân phiên. Theo đó, những nghị viên thuộc mạng lưới khu vực Đông Nam Á cam kết cổ xúy và bảo vệ nhân quyền, thúc giục các lãnh đạo ASEAN phải bảo đảm đặt nhân quyền là trọng tâm cho công tác ứng phó dịch Covid-19 và hậu quả của dịch này.

Theo thư ngỏ, khu vực ASEAN trong khi nên được khen ngợi về thành công trong công tác ngăn chặn dịch Covid-19, tuy nhiên lại để lộ ra những yếu kém lớn và bất nhất trong hệ thống điều hành. Khu vực ASEAN không bảo vệ được những người rơi vào hoàn cảnh bị tổn thương nhất ; đặc biệt là những công nhân nhập cư và người tỵ nạn.

Đợt dịch Covid-19 cũng là lúc gia tăng những hạn chế về quyền tự do biểu đạt và giọng điệu hận thù đối với những nhóm bị gạt ra bên lề xã hội.

Thư ngỏ cho rằng dịp họp cấp cao ASEAN 36 trong tuần này dưới sự chủ trì của Thủ tướng Việt Nam, Nguyễn Xuân Phúc, là cơ hội để khối ASEAN có thể học hỏi và trưởng thành qua thời kỳ đầy thử thách hiện nay, bằng cách bảo đảm rằng từ thời điểm này trở đi, các chính sách của khu vực không loại trừ bất cứ ai và cổ xúy cho một xã hội công bằng hơn, bình đẳng hơn và bền vững hơn.

Published in Châu Á

Trong cuộc phỏng vấn với BBC, Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới chính phủ Việt Nam khẳng định bốn kịch bản Trung Quốc có thể làm nếu bị Việt Nam kiện ra tòa quốc tế do ông Ngô Sỹ Tồn (Wu Shicun), Giám đốc Viện Nghiên cứu Quốc gia Trung Quốc về Biển Đông (National Institute for South China Sea Studies - NISCSS) công bố mới đây chỉ mang "tính chất hăm dọa, kích động, và không có gì mới" bởi "trong thực tế Trung Quốc đã làm những điều này từ lâu".

dongio1

Tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi bị tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tại Hoàng Sa ngày 2/4

Trong kịch bản một, Trung Quốc dọa sẽ công bố hệ thống đường cơ sở ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà họ gọi là Nam Sa.

Trên thực tế, Trung Quốc đã làm điều này từ 1996, khi họ nối tất cả các điểm ngoài cùng của các thực thể thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà Trung Quốc gọi là Tây Sa, để tạo thành đường cơ sở, như là một quốc gia quần đảo. Đây là việc Trung Quốc giải thích và áp dụng hoàn toàn sai Công ước Quốc tế về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982).

Nhiều học giả đã phân tích về hành động sai trái này. Đặc biệt trong công hàm của phái đoàn thường trực của Việt gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc vừa qua cũng khẳng định quan điểm của UNCLOS 1982, quy định rằng không thể nối tất cả các điểm của các thực thể ở ngoài cùng quần đảo Hoàng Sa để biến nó thành một đường cơ sở, như là một quốc gia quần đảo.

Ông Trục cho rằng Trung Quốc đang làm tương tự với quần đảo Trường Sa. Sở dĩ họ chưa công bố đường cơ sở ở đây là do bị lên án rất nhiều, cho nên họ đang tính toán. Họ cũng đang tính toán để mở rộng, chiếm đóng thêm một số bãi cạn nằm ngoài quần đảo Trường Sa, gần thềm lục địa đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Malaysia, Brunei, Indonesia và Philippines.

Đây là việc cố tình giải thích, áp dụng sai công ước để hiện thực hiện yêu sách đường chín đoạn phi pháp. Bây giờ họ chỉ nhắc lại chuyện cũ này, nó không có giá trị gì về mặt luật pháp quốc tế.

Tuy nhiên, ông Trục nhận định đây là kịch bản mà Trung Quốc có khả năng làm được nhất bởi việc công bố đường cơ sở của quần đảo Nam Sa sẽ góp phần thực thi sách lược mà Trung Quốc gọi là Tứ Sa, biện minh cho yêu sách đường lưỡi bò phi pháp.

Đối với kịch bản hai, Trung Quốc đe dọa đẩy mạnh việc ngăn cấm, đánh đập, giam cầm các ngư dân Việt Nam hoạt động trên vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa. Điều này họ cũng làm lâu rồi. Năm nào Trung Quốc cũng công bố quyết định cấm đánh bắt cá, năm nào cũng đốt tàu, bắt giam, đánh đập ngư dân Việt Nam.

Quốc tế cũng đã đánh giá đây là hành động "cướp biển" mang tính chất nhà nước. Và Trung Quốc sẽ tiếp tục làm điều này chừng nào họ đạt được tham vọng khống chế, độc chiếm Biển Đông, chứ không cần chờ đến lúc Việt Nam kiện.

Tuy nhiên, theo ông Trục, việc Trung Quốc ngăn chặn hoạt động bảo vệ, quản lý của các lực lượng của Việt Nam trên các thực thể thuộc chủ quyền của Việt Nam trong tình hình hiện nay hoàn toàn không phải là việc đơn giản bởi Việt Nam đang nỗ lực hợp tác cùng các quốc gia khác để tăng cường sức phòng thủ và sức chiến đấu của mình.

Khi chạm đến lãnh thổ thiêng liêng thì theo truyền thống của người Việt Nam "giặc đến nhà đàn bà cũng đánh". Dù kiềm chế xung đột, nhưng nếu lãnh thổ bị xâm phạm, thì chắc chắn người Việt Nam sẽ cầm súng đứng lên bảo vệ và chiến đấu đến phút cuối cùng. Do đó Trung Quốc không dễ dàng làm được điều này.

Đối với kịch bản ba, Trung Quốc dọa tăng cường ngăn cản Việt Nam quân sự hóa ở Trường Sa. Việc họ nói Việt Nam quân sự hóa là hoàn toàn bịa đặt. Trung Quốc mới chính là nước đang quân sự hóa trên Biển Đông.

VN có mặt ở đó, trên 21 vị trí trên quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, và có các lực lượng quân đội, khoa học kỹ thuật, nhân sự để quản lý và bảo vệ chủ quyền của mình trên các thực thể đó là điều rất bình thường mà Việt Nam vẫn làm từ trước đến nay để thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình.

Từ lâu Trung Quốc đã uy hiếp Việt Nam, thậm chí dùng vũ lực để đánh chiếm, gây ra thảm họa cho người Việt Nam trong lúc đang làm nhiệm vụ bảo vệ quần đảo Hoàng Sa, như vụ Gạc Ma.

Trung Quốc sẽ tiếp tục các hành động này, nhưng trong bối cảnh hiện nay khi nhiều nước trên thế giới đã lên tiếng phản đối, Trung Quốc sẽ phải cân nhắc ít nhiều trước khi hành động.

Đối với kịch bản thứ tư, Trung Quốc dọa triển khai khai thác dầu khí ở Bãi Tư Chính. Trên thực tế Trung Quốc đã thực hiện rồi, nhưng mà làm không được.

dongio2

Nhóm tàu khảo sát Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc ngang nhiên hoạt động ở khu vực bãi Tư Chính

Năm ngoái Trung Quốc đưa tàu địa chất Hải Dương vào hoạt động ở Bãi Tư Chính hơn một tháng để thăm dò điều kiện nhằm tiến hành khai thác ở đây.

Trung Quốc đã làm việc này nhiều lần và cho tới nay Việt Nam vẫn đứng vững ở đó, vẫn tiến hành thăm dò khai thác dầu khí và vẫn bảo vệ được các quyền hợp pháp của mình trong khu vực này.

Trong bối dịch bệnh Covid-19 hiện nay, dù Trung Quốc đang tính toán để "đục nước béo cò", "mượn gió bẻ măng", nhưng những nước khác trong khu vực, cả kể những nước trước đây mềm mỏng với Trung Quốc như Malaysia, Philippines, Indonesia nay cũng có những tiếng nói phản đối mạnh mẽ Trung Quốc và ủng hộ lập trường của Việt Nam.

Các nước mạnh trên thế giới như Mỹ, EU, Ấn Độ, Nhật Bản đều lên tiếng phản đối Trung Quốc và kêu gọi cộng đồng quốc tế thượng tôn pháp luật. Nếu Trung Quốc tiếp tục các hành động trắng trợn này thì nhân loại sẽ không để yên. Vì vậy, ông Trục nhấn mạnh dù Trung Quốc đe dọa, hung hăng, nhưng có làm được không còn là câu chuyện khác.

Cũng theo ông Trục, tại thời điểm này, Việt Nam chưa nên kiện Trung Quốc về Biển Đông.

dongio3

Tàu ngầm lớp Kilo 636 của Nga được giao cho Việt Nam

Ông phân tích : "Cái có thể kiện hiện nay là như Philippines đã làm, kiện Trung Quốc về việc áp dụng sai công ước UNCLOS 1982. Nhưng nên nhớ rằng dù có phán quyết của tòa án, việc thực thi phán quyết lại không triển khai được do cơ chế thi hành án của các cơ quan tài phán quốc tế hiện nay phải thông qua Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc mà Trung Quốc là thành viên thường trực, có quyền phủ quyết.

Nghĩa là, thắng kiện thì được lợi về chính trị, ngoại giao, pháp lý, dư luận, và kết quả thắng đó sẽ trở thành một thực tiễn trong luật pháp quốc tế để người ta căn cứ vào đó đấu tranh để bảo vệ công lý. Nhưng như đã nói, việc thi hành phán quyết trên thực tế là không có. Do đó Việt Nam phải tính. Việc tập hợp ý kiến của các chuyên gia, luật sư, dư luận để cùng nhau có tiếng nói thống nhất là rất cần thiết".

Vị chuyên gia cho rằng thời điểm nay Việt Nam cần tập hợp thêm dư luận để đấu tranh ngoại giao, tăng cường đoàn kết để duy trì công ước UNCLOS 1982.

Ông nói : "Trước việc Trung Quốc bất chấp tất cả để thực hiện các hành vi phi pháp thì trước mắt tự bản thân Việt Nam phải đoàn kết, đánh giá bản chất các sự kiện một cách bình tĩnh, khoa học chứ không phải trên cơ sở duy ý chí. Muốn như vậy phải thể hiện rõ ràng lập trường pháp lý của mình để bạn bè quốc tế đồng tình ủng hộ. Tôi nghĩ vừa rồi Việt Nam đã làm được một số điều trong các việc này, do đó nhận được sự ủng hộ của nhiều nước trên thế giới.

Tiềm lực quốc phòng của Việt Nam ngày càng được cải thiện hơn. Việt Nam đủ sức tự vệ trước hành động phi pháp của các nước khác, đặc biệt là Trung Quốc".

Hiện nay, Trung Quốc đang đứng trước muôn vàn khó khăn, bế tắc từ đối nội cho đến đối ngoại.

Trong nước, đại dịch Viêm phổi Vũ Hán đã khiến hàng chục triệu người mất việc ở Trung Quốc, gây áp lực lên mạng lưới phúc lợi xã hội chắp vá và tạo ra thách thức lớn cho Bắc Kinh. Kinh tế giảm 6,8% trong quý đầu tiên và hiện tại là cuộc khủng hoảng thất nghiệp đã bộc lộ những vấn đề sâu sắc trong sự phát triển và phân phối tài sản ở Trung Quốc. Sau bốn thập kỷ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, nhiều người lao động giờ đây thấy mình phải hoàn toàn tự lo cho bản thân hoặc sống dựa vào tiền tiết kiệm của gia đình. Trong khi đó năm 2020 được dự kiến ​​sẽ là một cột mốc quan trọng, với mục tiêu quốc gia này sẽ trở thành "một xã hội thịnh vượng toàn diện" vào cuối năm, được thể hiện ở quy mô nền kinh tế tăng gấp đôi so với năm 2010, cùng với việc xóa đói giảm nghèo đã được thực hiện thắng lợi. Kế hoạch 2020 của ông Tập đã bị virus Vũ Hán làm cho phá sản, lời hứa của ông trước 1,4 tỷ người dân Trung Quốc sẽ trở thành lời hứa suông và hoàng đế Tập sẽ trở thành kẻ thất hứa.

Chưa kể khu vực phía nam Trung Quốc nhiều ngày liên tiếp mưa lớn gây lũ lụt, 24 tỉnh thành như Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, Giang Tây, Quý Châu, Trùng Khánh, v.v, liên tiếp có thông tin về thảm họa, ít nhất 8,512 triệu người bị ảnh hưởng, 138.000 căn nhà bị hư hại. Chính quyền đưa ra cảnh báo, lũ lụt năm nay là trận lụt lớn nhất kể từ năm 1949 đến nay, nhất là lượng mưa lớn ở khu vực thượng du đập Tam Hiệp, sẽ gây ra thách thức nghiêm trọng đối với con đập khổng lồ này.

Thêm vào đó, thủ đô Bắc Kinh lại chứng kiến sự bùng phát dịch bắt đầu từ ngày 11/6 và đến nay đã xuất hiện hơn 200 ca nhiễm mới, đồng thời dịch bệnh cũng lan ra nhiều tỉnh thành khác. Chính quyền Bắc Kinh đã phải thừa nhận tình hình dịch bệnh tại thủ đô gay go và phức tạp, công tác phòng và kiểm soát dịch bệnh đang trong trạng thời điểm quan trọng.

Về đối ngoại, trong khi xung đột biên giới với Ấn Độ ngày một leo thang dẫn đến cuộc đối đầu lớn nhất giữa quân đội hai nước kể từ năm 1967 thì mới đây, Indonesia từ chối đàm phán với Trung Quốc về Biển Đông. Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi hôm 18/6 tuyên bố lập trường của nước này là dựa theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS) năm 1982, không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc ở Biển Đông nên "không có lý do để đàm phán". Bà Retno đưa ra tuyên bố này sau khi Trung Quốc ngày 02/6 gửi công hàm lên Liên Hiệp Quốc, mời Indonesia đàm phán về cái gọi là "những tuyên bố chồng lấn về các quyền và lợi ích" ở Biển Đông.

Siêu cường thế giới Hoa Kì thì không hề có dấu hiệu xuống thang với Trung Quốc khi mối quan hệ giữa hai nước đang ở mức xấu nhất kể từ khi bình thường hóa quan hệ.

Tại Hội nghị thượng đỉnh dân chủ Copenhagen 2020 được tổ chức trực tuyền ngày 19/6 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tung ra một loạt chỉ trích nhắm vào Trung Quốc. Ông phát biểu : "Quân đội Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng biên giới với Ấn Độ, nền dân chủ đông dân nhất thế giới. Họ đang quân sự hóa Biển Đông và tuyên bố chủ quyền phi pháp tại đó, đe dọa các tuyến đường biển sống còn".

Tại Hội nghị thượng đỉnh dân chủ Copenhagen 2020, ông Pompeo cũng cáo buộc Trung Quốc có hành vi "lưu manh" với các nước láng giềng.

Ngoại trưởng Pompeo nói : "Trung Quốc cũng đã nói dối về đại dịch Covid-19 và để cho lây lan ra toàn thế giới. Trong lúc đó, Trung Quốc gây sức ép lên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) để hỗ trợ chiến dịch che đậy của họ. Hàng trăm ngàn người đã chết và nền kinh tế toàn cầu đã bị phá hủy một phần lớn".

Tại sự kiện trên, ông Pompeo nhận định : "Châu Âu đang đối mặt với ‘thách thức Trung Quốc ’, giống như nước Mỹ và những người bạn ở Nam Mỹ, Châu Phi, Trung Đông, Châu Á đang đối mặt".

Nhà lãnh đạo ngoại giao Mỹ cũng cáo buộc Trung Quốc đang "thúc đẩy các thông tin sai lệch và các chiến dịch mạng hiểm độc" nhắm vào chính phủ các nước và để chia rẽ quan hệ giữa Mỹ với Châu Âu.

Hải Yến (Hà Nội)

Nguồn : Thoibao.de, 23/06/2020

Additional Info

  • Author Hải Yến
Published in Diễn đàn

Đại dịch Covid-19 không tạo ra những cơ hội mới cho Bắc Kinh tại Biển Đông, mà thực chất Trung Quốc chỉ tiếp tục thực hiện chiến lược lâu nay của mình.

xi1

Tập Cận Bình phát biểu trước lực lượng hải quân Trung Quốc - Ảnh minh họa

Biển Đông ngày càng dậy sóng. Tháng trước, Trung Quốc bắt đầu tiến hành thăm dò địa chất trong Vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia (EEZ), và một tàu đánh cá của Việt Nam đã bị đâm chìm gần khu vực Quần đảo Hoàng Sa sau khi đối đầu với một tàu hải cảnh của Trung Quốc.

Một loạt phân tích gần đây đã nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang lợi dụng những cơ hội mà đại dịch Covid-19 tạo ra để cải thiện vị thế của nước này ở Biển Đông, trong khi các quốc gia khác bị sao nhãng hoặc không thể phản ứng lại Trung Quốc. Ẩn ý quan trọng đằng sau những tuyên bố như vậy là : nếu không có đại dịch, Trung Quốc có thể sẽ hành động khác và có lẽ sẽ kiềm chế hơn.

Chiến lược Biển Đông của Trung Quốc không thay đổi

Trước khi đại dịch bùng phát, những động thái gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông là nhằm tìm cách khẳng định các quyền lợi lịch sử của nước này tại vùng biển trên. Tuy nhiên, quan điểm về quyền lợi lịch sử của Bắc Kinh xung đột với định nghĩa về vùng EEZ theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS), trong đó quy định các quốc gia ven biển có quyền chủ quyền đối với những nguồn tài nguyên nằm trong khu vực rộng 200 hải lý tính từ đường bờ biển của quốc gia đó. Năm 2016, Tòa trọng tài thường trực (PCA) giải quyết vụ việc do Philippines khởi kiện đã ra phán quyết rằng bất kể tuyên bố nào về quyền lợi lịch sử ở Biển Đông (ám chỉ "đường chín đoạn" trên các bản đồ của Trung Quốc) đều vô giá trị.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã chỉ trích Trung Quốc không tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của các nước láng giềng. Vậy câu chuyện ở đây là gì ?

Khi bác bỏ phán quyết của tòa PCA, Bắc Kinh lại càng quyết tâm hành động hơn bằng cách đưa ra một tuyên bố hiếm thấy để công khai khẳng định rằng "Trung Quốc có các quyền lợi lịch sử ở Biển Đông". Mặc dù Bắc Kinh vẫn chưa xác định nội hàm của những quyền lợi lịch sử này, song theo một nhà phân tích đáng tin cậy của Trung Quốc, có thể chúng bao gồm "quyền đánh bắt cá, quyền đi lại hàng hải và các quyền được ưu tiên khi khai thác các nguồn tài nguyên".

Để khẳng định các quyền lợi lịch sử này, trong những năm qua, Trung Quốc sử dụng ba căn cứ tác chiến tiền phương lớn mà nước này đã tạo ra trên các bãi đá ngầm ở Quần đảo Trường Sa thông qua hoạt động cải tạo quy mô lớn năm 2014-2015, nhằm tăng cường sự hiện diện và triển khai sức mạnh tại những vùng biển này.

Những tranh cãi gần đây nhất đã có từ trước khi đại dịch bùng phát

Tháng 12/2019, Bắc Kinh và Jakarta đã trực tiếp đối đầu nhau khi một đội tàu cá của Trung Quốc hoạt động gần đảo Natuna của Indonesia ở cực Tây Nam của Biển Đông. Tình thế đối đầu này kéo dài tới cuối tháng 1/2020, với việc các tàu hải cảnh của Trung Quốc hộ tống các tàu cá của nước này và các lực lượng vũ trang của Indonesia cùng thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ quyền của mình.

Cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Indonesia chỉ là ví dụ mới đây nhất cho thấy có một cuộc cạnh tranh kéo dài hơn liên quan tới việc đánh bắt cá ở vùng biển này, vốn bắt đầu gia tăng từ năm 2016. Trung Quốc coi khu vực đó là ngư trường truyền thống của nước này. Tuy nhiên, vùng biển này nằm trong EEZ của Indonesia, điều đó có nghĩa rằng Jakarta có quyền chủ quyền duy nhất đối với các nguồn tài nguyên ở khu vực này theo quy định của luật pháp quốc tế.

Đợt đánh bắt cá mùa Xuân thường châm ngòi những căng thẳng mới

Ngày 2/4, một tàu cá của Việt Nam đang hoạt động gần đảo Phú Lâm thuộc Quần đảo Hoàng Sa thì bị đâm chìm sau khi đụng độ với một tàu hải cảnh của Trung Quốc. Việt Nam tuyên bố chủ quyền đối với khu vực Quần đảo Hoàng Sa - vốn đang bị Trung Quốc chiếm đóng kể từ năm 1974. Những thảm kịch kiểu như vậy thường xảy ra ở khu vực xung quanh quần đảo này, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm của mùa đánh bắt cá mỗi khi vào Xuân. Ví dụ, tháng 3/2019, một tàu cá khác của Việt Nam đã bị đâm chìm vì đụng độ với một tàu thực thi pháp luật của Trung Quốc gần Đá Lồi. Vụ đụng độ mới nhất hồi tháng trước phản ánh những biến động có tính chu kỳ giữa Việt Nam và Trung Quốc ở khu vực này, và quyết tâm đáp trả một cách cay nghiệt của Bắc Kinh.

Trung Quốc cũng can thiệp vào hoạt động khai thác dầu khí của các nước khác

Cũng trong tháng 4, tàu Hải dương Địa chất 8 - một tàu thăm dò địa chất của Trung Quốc - bắt đầu hoạt động trong EEZ của Malaysia với sự bảo vệ của các tàu hải cảnh nước này. Đây không phải là nỗ lực mới của Bắc Kinh nhằm khẳng định chủ quyền đối với nguồn tài nguyên dầu mỏ và khí đốt. Năm 2017 và 2018, Trung Quốc từng gây sức ép nhằm buộc Việt Nam chấm dứt các hoạt động khai thác gần Bãi Tư Chính. Năm 2019, Trung Quốc đã điều các tàu hải cảnh đi tuần tra xung quanh, và đôi lúc quấy rối các hoạt động khoan thăm dò trong EEZ của Việt Nam và Malaysia. Trên thực tế, chính tàu Hải dương Địa chất 8 này đã từng tiến hành thăm dò bên trong vùng EEZ của Việt Nam từ đầu tháng 7 tới cuối tháng 10/2019.

Một nhân tố khác đó là việc Malaysia tăng cường các hoạt động khai thác dầu mỏ và khí đốt kể từ mùa Thu năm ngoái. Tháng 10/2019, giàn khoan West Capella của Công ty dầu khí quốc doanh Petronas của Malaysia đã bắt đầu hoạt động ở nhiều lô dầu trong vùng EEZ và thềm lục địa của Malaysia. Tháng 12/2019, Malaysia đã đệ trình lên Liên hợp quốc yêu cầu xin công nhận thềm lục địa mở rộng ở vùng trung tâm của Biển Đông, theo đó bao phủ vùng đáy biển của toàn bộ khu vực Quần đảo Trường Sa và trực tiếp thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Phản ứng của Trung Quốc cũng giống với phản ứng của nước này đối với Việt Nam hồi năm 2019. Bắt đầu từ tháng 12/2019, các tàu hải cảnh của Trung Quốc tuần tra xung quanh giàn khoan West Capella, và đôi khi còn hăm dọa các tàu dịch vụ. Sau đó, đến giữa tháng 4/2020, tàu Hải dương Địa chất 8 của Trung Quốc bắt đầu hoạt động khảo sát trong EEZ của Malaysia, gần nơi West Capella đang khoan thăm dò.

Cũng trong tháng 4, Bộ Dân chính Trung Quốc tuyên bố thành lập hai quận hành chính mới ở cái được gọi là thành phố Tam Sa - được Bắc Kinh thành lập năm 2012 để quản lý các đảo và vùng biển ở Biển Đông. Đặt trên đảo Phú Lâm, "quận Tây Sa" sẽ quản lý Quần đảo Hoàng Sa cũng như bãi ngầm Macclesfield và bãi cạn Scarborough. Đặt trên Đá Chữ Thập, "quận Nam Sa" sẽ quản lý quần đảo Trường Sa. Mặc dù có thể là điển hình của chủ nghĩa cơ hội, song có vẻ như Bắc Kinh thành lập hai quận mới này để thể hiện rằng "quyết tâm và ý chí bảo vệ chủ quyền lãnh thổ là điều không thể lay chuyển".

Liệu sẽ có thêm những động thái như vậy ?

Xem xét tổng thể, những động thái của Trung Quốc ở Biển Đông phản ánh sự tiếp nối của các hành động trước đó, không phải là chủ nghĩa cơ hội. Tương tự như vậy, bất chấp đại dịch Covid-19, những gì mà Mỹ đang làm hiện nay tại khu vực cũng phản ánh một sự tiếp nối. Kể từ tháng 1/2020, Hải quân Mỹ đã triển khai 4 chiến dịch tự do hàng hải xung quanh quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Và Hải quân Mỹ cũng công bố việc các tàu chiến của Mỹ đã 3 lần qua lại khu vực Eo biển Đài Loan vào tháng 1, tháng 2 và tháng 4/2020. Cả hai động thái này dường như phù hợp với nhịp độ hoạt động của Mỹ tại khu vực trước khi đại dịch xảy ra.

Vậy điều gì giải thích cho những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông trong bối cảnh đại dịch đang hoành hành ? Trung Quốc có thể coi việc thúc đẩy những tuyên bố chủ quyền của họ quan trọng hơn việc tạm dừng lại để tập trung vào đối phó với đại dịch hay cải thiện quan hệ với các nước khác. Ngoài ra, do tư duy chiến lược của Trung Quốc luôn cân nhắc sự tương quan giữa bạo loạn ở trong nước với các thách thức ở bên ngoài, nên các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể đã cho rằng bất cứ việc tạm dừng hành động ở Biển Đông có thể sẽ phát đi tín hiệu thể hiện sự yếu đuối hay sự thay đổi giới hạn đáy của Bắc Kinh trong vấn đề Biển Đông.

M. Taylor Fravel

Nguyên tác : Does the global pandemic open new South China Sea opportunities for Beijing ? Not really, The Washington Post, 07/05/2020

Minh Anh giới thiệu

Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 07/06/2020

M. Taylor Fravel, Giáo sư Khoa học Chính trị, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu An ninh tại Viện Công nghệ Massachusetts. Bài viết được đăng trên The Washington Post.

Additional Info

  • Author M. Taylor Fravel
Published in Diễn đàn

Virus corona : Trung Quốc lại lấn át ở Biển Đông, Việt Nam còn trông đợi Mỹ được không ?

Mỹ Hằng, BBC, 30/03/2020

Trong lúc dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, Trung Quốc triển khai nhiều hoạt động mới ở Biển Đông ngay sau khi tuyên bố giải quyết xong ổ dịch Vũ Hán.

taichiem1

Quân đội Hoa Kỳ tập trận tái chiếm biển dảo trên Thái Bình Dương - Ảnh minh họa

Việt Nam có thể làm gì trong tình thế này khi cũng đang gồng mình chống dịch và liệu đồng minh Mỹ có đóng góp vai trò gì giúp Việt Nam khi cường quốc này vừa trở thành nước dẫn đầu thế giới về số ca lây nhiễm ?

Khai thác khí tự nhiên trên Biển Đông

taichiem2

Trung Quốc biến cải một bãi đá trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam thành một đảo nhân tạo - Ảnh minh họa 

Mới đây nhất, ngày 26/3, Trung Quốc đã khai thác 861.400 mét khối khí tự nhiên từ khí metan, trong một tháng sản xuất thử nghiệm ở Biển Đông, truyền hình nước này đưa tin.

Giới chức năng lượng Trung Quốc phát biểu rằng đây là bước quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa khí metan.

Metan đã được xác định là một nguồn khí đốt mới tiềm năng cho Trung Quốc và Biển Đông được cho là có chứa một số lượng khí metan dồi dào nhất trên thế giới.

Đem tàu và máy bay đến Biển Đông

taichiem3

Không quân Trung Quốc diễn tập trên bầu trời quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh minh họa 

Trung Quốc đã đưa máy bay quân sự tới Biển Đông để diễn tập trong tháng này ở Biển Đông, dường như để đáp trả các cuộc tuần tra qua khu vực này của các tàu chiến Mỹ, theo truyền thông Trung Quốc.

Mới hồi tháng Hai, tàu sân bay USS Theredore Roservelt cập cảng Đà Nẵng của Việt Nam, một động thái được cho là nhằm tăng cường quan hệ Mỹ-Việt, khẳng định sự hiện diện của Mỹ ở Biển Đông, nhưng đã khiến Trung Quốc tức giận.

Tiếp đến, đầu tháng Ba, tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS McCampbell của Mỹ đã đi vào Biển Đông để thể hiện rằng đây là tuyến đường thủy quốc tế mở thay vì nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc, theo Reuters.

Đáp lại, giữa tháng Ba, Trung Quốc tập trận chungvới Campuchia trên Biển Đông mặc dù có nguy cơ khiến Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác phẫn nộ.

Khánh thành hai trạm nghiên cứu ở Biển Đông

Trung Quốc cũng mới đưa vào hoạt động hai trạm nghiên cứu trên Đá Subi và Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Hai cơ sở này sẽ theo dõi, đo đạc các thay đổi về sinh thái địa chất, môi trường tại các vùng biển này.

Hai cơ sở này được cho là cùng tổ hợp với một trung tâm nghiên cứu của Trung Quốc xây dựng trước đó ở Đá Vành Khăn ở Trường Sa.

Mỹ lo Covid-19 nên'không giúp được gì' ?

taichiem4

Chiến đấu cơ sẵn sàng can thiệp trên Hàng không mẫu hạm Mỹ Theodore Roosevelt - Ảnh minh họa 

Nhưng chính phủ Hoa Kỳ, trong khi đang phải chống chọi với sự lây lan chóng mặt của Covid-19, không giúp đỡ gì các nước Châu Á khác chống lại Trung Quốc về lâu dài như đã từng trong quá khứ, theo các nhà phân tích trên VOA.

Theo Giáo sư Carl Thayer thì Mỹ không cho thấy vai trò lãnh đạo, và đó là một khoảng trống để Trung Quốc nhảy vào.

Mới hồi tháng Hai, một sự kiện được Việt Nam chào đón long trọng là việc tàu sân bay Theodore Roosevelt cập cảng Đà Nẵng. Theo các nhà phân tích, việc này cho thấy Việt Nam ủng hộ sự hiện diện của hải quân Mỹ. Và rằng ,Việt Nam hy vọng rằng việc tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ sẽ ngăn chặn Trung Quốc tiếp tục bắt nạt.

Thế nhưng giới phân tích cho rằng mối liên minh này không thể kéo dài lâu.

Việt Nam và Mỹ 'không tin nhau' ?

Để chống lại sự đe dọa của Trung Quốc, chiến lược của Mỹ là củng cố các cam kết về quan hệ đối tác và đồng minh đã có, đồng thời mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ với các đối tác mới cùng chia sẻ quan điểm về tôn trọng chủ quyền, công bằng thương mại và luật quốc tế, theo phân tích của tác giả Mark J. Valencia trên SCMP.

Trung Quốc coi khoảng 90% Biển Đông là của nước mình - nơi các nước khác cũng khẳng định chủ quyền như Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam.

Trung Quốc đã xây nhiều đảo nhỏ tại đây cho mục đích quân sự. Các tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quóc định kỳ đi qua vùng viển mà các quốc gia khác khẳng định chủ quyền.

Chiến lược này nhằm thực hiện tầm nhìn vĩ đại của Mỹ về một Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở, bao gồm tự do hàng hải, tôn trọng luật pháp, tôn trọng chủ quyền, doanh nghiệp tư nhân và thị trường mở...

Do tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc, từ lâu các nhà quan sát đã cho rằng Việt Nam là một nước chống Trung phò Mỹ mạnh mẽ nhất trong toàn khối ASEAN.

Thế nhưng, thực tế là Việt Nam không chia sẻ nguyên lý cốt lõi của một Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở - tự do hàng hải cho các tàu chiến.

Việt Nam từ lâu đã có những chính sách hạn chế cho tàu chiến đi vào lãnh hải của mình - tương tự như Trung Quốc. Đặc biệt, Việt Nam có cả đường lãnh hải cơ sở và các nước phải được phép của Việt Nam mới được vượt qua các đường cơ sở này, theo ông Mark J. Valencia - nhà phân tích chính sách hàng hải, nhà bình luận chính trị và nhà tư vấn chính sách Châu Á nổi tiếng.

Do đó, việc Hoa Kỳ đưa các tàu chiến đi vào trong vùng lãnh hải xung quanh Hoàng Sa không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn vào Việt Nam.

Hơn nữa, Hoa Kỳ không công nhận các yêu sách của Việt Nam đối với các thực thể nằm dưới mực thủy triều ở Trường Sa, đồng thời phản đối việc quân sự hóa của Việt Nam, cũng giống như với Trung Quốc.

Sự va chạm trong các diễn giải và các chính sách pháp lý liên quan đến tự do hàng hải là biểu tượng cho sự lệch tông mang tính chiến lược cơ bản giữa Mỹ và Việt Nam.

Ngoài ra, dù chống Trung, Việt-Trung lại có mối quan hệ khăng khít giữa hai đảng, và về kinh tế.

Việt Nam cũng luôn kiên định chính sách 'ba không' - không tham gia vào các liên minh quân sự, không có căn cứ quân sự nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam và không phụ thuộc vào một quốc gia để chống lại một quốc gia khác.

Không có điểm chung về văn hóa, ý thức hệ, hệ thống chính trị hay thế giới quan - ngoại trừ mối đe dọa của Trung Quốc. Đó là bản chất của mối quan hệ chiến lược Việt -Mỹ, vẫn theo tác giả Mark J. Valencia.

Trên thực tế, Việt Nam và Mỹ không tin nhau - vì những lý do chính đáng và từ cả hai phía - và điều đó khiến cho việc xây dựng một mối quan hệ chiến lược vững chắc và lâu dài giữa hai bên là không thể, Tiến sỹ Mark J. Valencia bình luận.

Mỹ Hằng

Nguồn : BBC, 30/03/2020

*********************

Trung Quốc khai thác lượng khí băng lớn kỷ lục ở Biển Đông

Chi Mai, VNTB, 30/03/2020

Bắc Kinh có thể đẩy mạnh tập trận ở Biển Đông trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với quân đội Mỹ

taichiem5

Trung Quốc  vừa đưa vào hoạt động 2 trạm nghiên cứu trên đá Xu Bi và đá Chữ Thập  (ảnh) thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Không quân và hải quân Trung Quốc đang theo dõi sát sao quyền tự do hàng hải của Hoa Kỳ ở Biển Đông trong khi cả hai vẫn còn phải đang lo chống lại đại dịch virus corona.

Quân đội Trung Quốc dự kiến ​​sẽ đẩy mạnh các cuộc tập trận trong khu vực để tăng cường huấn luyện chiến đấu. Cuộc tập trận gần nhất là vào ngày 10/3 mô phỏng cuộc đối đầu trực diện với máy bay và tàu chiến nước ngoài xâm lược Biển Đông.

Các cuộc tập trận của Trung Quốc diễn ra cùng ngày với tàu USS McCampbell đang tiến hành một hoạt động tự do hàng hải lần thứ hai của Hải quân Hoa Kỳ trong năm nay khi tàu này tiến gần đến Quần đảo Hoàng Sa nơi Trung Quốc và Việt Nam cùng tuyên bố chủ quyền.

Căng thẳng Mỹ Trung đã gia tăng trong những tháng gần đây. Hồi tháng 2, Hải quân Mỹ cho biết một khu trục hạm Trung Quốc đã rọimột tia laser vào máy bay do thám P-8A Mỹ trong trên vùng biển quốc tế cách tây Guam 610km (380 dặm) vì Trung Quốc cho rằng Mỹ đã lạm dụng quyền tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế.

Ở Biển Philippines, các tàu chiến của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ do tàu USS Theodore Roosevelt dẫn đầu đã thực hiện một loạt cuộc tập trận trong những tuần gần đây.

Kể từ khi Tập Cận Bình lên nắm quyền vào cuối năm 2012, Bắc Kinh đã chi hàng nghìn tỷ nhân dân tệ để xây dựng tám hòn đảo nhân tạo, và hơn hai chục tiền đồn đảo xung quanh các rạn san hô và đảo nhỏ trong khu vực tranh chấp chủ quyền với Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan.

Cả Trung Quốc và Hoa Kỳ đã cố gắng mở rộng sự hiện diện quân sự của họ trong khu vực nhưng cả hai đã rất thận trọng vì không bên nào muốn tạo ra xung đột quân sự thực sự.

Vì vậy Hải quân Hoa Kỳ chỉ đi lại nhiều ở vùng Biển Philippines và Eo biển Đài Loan vì Washington nhận ra rằng Bắc Kinh chịu để mất Đài Loan.

Bắc Kinh khoe hai thác được khối lượng khí đốt lớn kỷ lục thế giới ở Biển Đông

Hôm thứ Năm truyền thông Trung Quốc đưa tin Trung Quốc đã khai thác 861.400 mét khối khí đốt tự nhiên từ khí mêtan,hay băng cháy trong một tháng khai thác thử nghiệm ở Biển Đông.

Khí băng được khai thác từ độ sâu khoảng 1.225 mét tại một khu tranh chấp ở Biển Đông nơi được cho là có trữ lượng khí băng hứa hẹn nhất thế giới và Trung Quốc đã xác định đá băng cháy dễ cháy là một nguồn khí tiềm năng mới.

Thông báo của Trung Quốc được đưa ra để đáp trả vụ thử tên lửa bắn đạn thật của Hải quân Hoa Kỳ tại Biển Philippines gần đó vào tuần trước

Thử nghiệm này được coi là một bước quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa khí mêtan dựa một nền tảng kỹ thuật vững chắc để khai thác thương mại,Trung Quốc đã áp dụng một kỹ thuật khoan giếng ngang mới nhất và đã khai thác được lượng khi băng lớn nhất thế giới.

Trung Quốc lần đầu tiên tiến hành khai thác khí thử nghiệm khí băng metan hydrat ở Biển Đông vào năm 2017. Trong khoảng thời gian 60 ngày, Trung Quốc đã khai thác được 300.000 mét khối khí đốt tự nhiên.

Là quốc gia nhập khẩu dầu và khí đốt lớn nhất thế giới, Trung Quốc muốn tìm kiếm các nguồn nhiên liệu thay thế để tăng cường an ninh năng lượng trong bối cảnh giá dầu và khí đốt biến động gần đây. Bắc Kinh đặt mục tiêu đáp ứng 10% năng lượng trong nước từ khai thác khí đốt tự nhiên.

Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền biển của Việt Nam

Chiều 26/3, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng đã lên tiếng về việc Trung Quốc  vừa đưa vào hoạt động 2 trạm nghiên cứu trên đá Xu Bi và đá Chữ Thập  thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Bà Hằng lặp lại những lý lẽ Việt Nam trước giờ vẫn sử dụng để phản đối sự Bắc Kinh "Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế. Vì vậy Việt Nam cho yêu cầu mọi hoạt động tại 2 quần đảo này phải được sự cho phép của Việt Nam ".

"Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam ; không có các hành động gây gia tăng căng thẳng, làm phức tạp tình hình và ảnh hưởng tới hòa bình ở Biển Đông và khu vực ; tuân thủ quy định của các nước trong tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc".

Chi Mai

(1) https://www.scmp.com/news/china/military/article/3077396/beijing-may-step-drills-south-china-sea-amid-rising-tensions-us

(2) https://www.breitbart.com/asia/2020/03/27/china-boasts-world-record-gas-extraction-south-china-sea/

Additional Info

  • Author Mỹ Hằng, Chi Mai
Published in Diễn đàn

Trung Quốc trong Sách Trắng Quốc phòng ‘bốn không' của Việt Nam (VOA, 11/12/2019)

Trung Quốc nhiu ln được đ cp ti trong Sách Trng Quc phòng "bn không" ca Vit Nam, nht là trong các vn đ liên quan ti Bin Đông, và Hà Ni cũng tha nhn "s khác bit" vi nước láng ging phương bc v tranh chấp tng nhiu ln gây sóng gió trong quan h song phương.

qp1

Ông Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2015.

"Sự khác bit gia Vit Nam và Trung Quc trong vn đ ch quyn trên Bin Đông cn được x lý hết sc tnh táo, cn trng, không đ nh hưởng tiêu cc đến đi cc hòa bình, hu ngh và hp tác phát triển ca hai nước", Sách Trng Quc phòng Vit Nam có đon.

"Giải quyết tranh chp trên Bin Đông là mt quá trình lâu dài, khó khăn, phc tp vì liên quan đến nhiu nước, nhiu bên. Hai bên cn tiếp tc đàm phán, hip thương tìm kiếm gii pháp hòa bình trên cơ s lut pháp quc tế".

Tài liệu quan trng v chính sách quc phòng ca Vit Nam mi chính thc xut hin trên mng ca B Quc phòng Vit Nam hôm 10/12, na tháng sau khi được Th trưởng ca B này, ông Nguyn Chí Vnh, công b Hà Ni.

Tài liệu ln đu tiên xut bn trong vòng mt thp k này viết thêm rng "trong khi ch đt được mt gii pháp cơ bn lâu dài cho vn đ Bin Đông, Vit Nam và Trung Quốc cn n lc gi n đnh tình hình Bin Đông" cũng như "tuân th lut pháp quc tế" và "không có hành đng làm phc tp thêm tình hình hoc m rng thêm tranh chp, không quân s hóa, không có hành đng vũ lc hoc đe da s dng vũ lc".

Tiến sĩ Lê Hồng Hip t Vin Nghiên cu Đông Nam Á Singapore nhn đnh rng "v chính sách quc phòng, Sách Trng không tiết l bt kỳ thay đi đáng k nào, ngoi tr mt điu chnh nh đi vi chính sách ‘ba không' ni tiếng lâu nay".

Việt Nam tng tuyên b "chủ trương không tham gia liên minh quân s ; không liên kết vi nước này đ chng nước kia ; không cho nước ngoài đt căn c quân s hoc s dng lãnh th Vit Nam đ chng li nước khác", và nay, theo Sách Trng Quc phòng 2019, chính quyn Hà Ni thêm cái "không" thứ tư, đó là "không s dng vũ lc hoc đe da s dng vũ lc trong quan h quc tế".

Ông Hiệp cho rng "vic b sung nguyên tc không s dng hoc đe da s dng vũ lc rõ ràng là nhm làm ni bt bn cht phòng th và hòa bình ca chính sách quc phòng Vit Nam, đc bit là trong bi cnh Vit Nam đang liên tc n lc nâng cao năng lc quân sự ca mình".

"Đồng thi, nguyên tc này cũng có th nhm góp phn nhn mnh tính phi pháp ca các hành vi gây hn Bin Đông, nơi Vit Nam đang phi đi mt vi áp lc và s cưỡng ép ngày càng tăng, k c các li đe da s dng vũ lc, t Trung Quc", ông Hiệp nhn đnh thêm.

Sách Trắng Quc phòng ca Vit Nam cũng nói rng Hà Ni "ng h và bo v quyn t do đi li, an ninh, an toàn hàng hi và hàng không trên Bin Đông".

Hoa Kỳ thời gian qua nhiu ln đưa tàu ti gn các đo nhân to ca Trung Quc Bin Đông đ thc hin các hot đng khng đnh quyn t do hàng hi, khiến Bc Kinh phn ng gin d.

Liên quan tới vic "tăng cường hp tác quc phòng vi các nước đ nâng cao kh năng bo v đt nước và gii quyết các thách thc an ninh chung", Sách Trng Quc phòng Vit Nam viết rng "tùy theo din biến ca tình hình và trong nhng điu kin c th, Việt Nam sẽ cân nhc phát trin các mi quan h quc phòng, quân s cn thiết vi mc đ thích hp trên cơ s tôn trng đc lp, ch quyn, thng nht và toàn vn lãnh th ca nhau cũng như các nguyên tc cơ bn ca lut pháp quc tế, hp tác cùng có li, vì lợi ích chung ca khu vc và cng đng quc tế".

Ông Murray Hiebert từ Trung tâm Nghiên cu Chiến lược và Quc tế nói vi VOA tiếng Vit rng vi tuyên b như trên, Hà Ni "phát đi tín hiu ti Bc Kinh rng Vit Nam buc phi m rng các mi quan h quc phòng nếu Trung Quc tiếp tc gây áp lc lên Vit Nam".

Bên cạnh vn đ Bin Đông, Trung Quc cũng được nhc ti trong Sách Trng Quc phòng Vit Nam liên quan ti các hip đnh v biên gii gia Hà Ni và các nước láng ging, trong đó có "Hip đnh hp tác bảo v và khai thác tài nguyên du lch thác Bn Gic", vn "chính thc có hiu lc t tháng 6 năm 2016".

Tháng Bảy va qua, Trung Quc công b "Bch thư Quc phòng", trong đó có cũng nhc ti Vit Nam và Bin Đông, đng thi nói rng các lc lượng vũ trang của quc gia đông dân nht thế gii "quyết tâm bo v ch quyn" vùng bin tranh chp.

Tài liệu có ta đ "Quc phòng Trung Quc trong thi kỳ mi" viết rng "tình hình Bin Nam Trung Hoa [Bin Đông] nhìn chung n đnh và ci thin trong khi các nước trong khu vực đang x lý phù hp các ri ro và khác bit".

Trong tuyên bố cho thy Bc Kinh nhiu kh năng s không nhượng b trong vn đ tranh chp ch quyn lãnh hi, "Bch thư Quc phòng" nói rng "mc tiêu cơ bn" ca chính sách phòng th quc gia ca quốc gia đông dân nht thế gii là nhm bo v "các quyn li và ch quyn hàng hi ca Trung Quc".

Viễn Đông

**********************

Việt Nam tiếp tục nêu quan ngại về căng thẳng Biển Đông ra Liên Hiệp Quốc (RFA, 11/12/2019)

Tại phiên họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc diễn ra hôm 10/12, Đại diện Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc tiếp tục nêu quan ngại về tình hình căng thẳng Biển Đông với những vụ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trong thời gian qua.

qp2

Phó Thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 28/9/2019 - AP - Hình minh họa.

Đây là lần thứ hai trong năm nay Việt Nam nói đến những hành động xâm phạm của tàu Trung Quốc ở vùng biển của Việt Nam nhưng tránh không nên tên Trung Quốc trực tiếp.

Hôm 28/9, Phó Thủ tướng – Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đã đưa vấn đề căng thẳng ở Bãi Tư Chính giữa Trung Quốc và Việt Nam ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc trong bài phát biểu của mình nhưng không nêu tên Trung Quốc.

Phát biểu tại phiên họp toàn thể ở Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, đại diện Việt Nam Phạm Hải Anh bày tỏ quan ngại về một số sự kiện diễn ra gần đây tại Biển Đông, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, kêu gọi các bên liên quan không tái diễn các vi phạm và tránh các hoạt động đơn phương làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.

Ông Phạm Hải Anh cũng kêu gọi các bên kiềm chế, không quân sự hóa khu vực Biển Đông, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), đồng thời khẳng định lập trường của Việt Nam là giải quyết các tranh chấp qua biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Cũng tại phiên họp lần này, đại diện một số nước như Mỹ, Đức, Nhật Bản, Australia cũng đề cập đến vấn đề tranh chấp Biển Đông, đề cao vai trò của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.

Từ khoảng giữa tháng 6 và đầu tháng 7 đến khoảng cuối tháng 10, Trung Quốc đã điều hàng chục tàu hải cảnh, dân binh và cả tàu khảo sát vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gần Bãi Tư Chính, quấy nhiễu các hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng phản đối hành động này của Bắc Kinh và yêu cầu Trung Quốc rút toàn bộ tàu.

Hoa Kỳ và EU cũng bày tỏ quan ngại về căng thẳng ở Bãi Tư Chính mà Bộ Ngoại giao Mỹ gọi là hành động bắt nạn Việt Nam của Bắc Kinh.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong khi đó khẳng định vùng nước gần Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền của Trung Quốc và yêu cầu Việt Nam ngừng các hoạt động đơn phương tại khu vực này.

Mặc dù có những căng thẳng với Trung Quốc ở Biển Đông, Hà Nội và Bắc Kinh vẫn duy trì các đối thoại và hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển, bao gồm việc tuần tra chung ở vùng Vịnh Bắc Bộ. Đợt tuần tra mới nhất giữa hải quân hai nước vừa diễn ra từ ngày 9 đến ngày 10 tháng 12.

Biển Đông là vùng nước đang có tranh chấp giữa Trung Quốc và một số nước ở khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, và Đài Loan.

Trung Quốc đòi chủ quyền phần lớn diện tích Biển Đông với đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển.

Thời gian qua, Bắc Kinh đã đẩy mạnh việc tuyên truyền chủ quyền trên biển với đường đứt khúc này qua các ấn phẩm sách báo, phim ảnh và ứng dụng bản đồ, gây ra các phản ứng gay gắt từ các nước láng giềng.

Hôm 10/12, truyền thông trong nước đưa tin công ty Điện lực Long Thành (Đồng Nai) mới đây đã từ chối mua điện mặt trời áp mái của một khách hàng trên địa bàn vì phần mềm được cài đặt có bản đồ đường lưỡi bò.

Các bộ ngành của Việt Nam thời gian gần đây đã đồng loạt chỉ đạo việc kiểm tra chặt chẽ, cấm nhập những mặt hàng vào Việt Nam có bản đồ lưỡi bò.

****************

Nhà ngoại giao Việt Nam phản đối Mỹ can thiệp vào Hong Kong (RFA, 11/12/2019)

Đài phát thanh quốc tế Trung Quốc CRI hôm 9/12/2019 dẫn lời ông Nguyễn Vinh Quang, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, Cố vấn cấp cao Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Phát triển Quốc tế Việt Nam phản đối việc Hoa Kỳ can thiệp vào chuyện Hồng Kông.

qp3

Hình minh họa. Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, ông Nguyễn Vinh Quang - Courtesy of CRI

Theo đó, nhà ngoại giao Nguyễn Vinh Quang cho biết, tình hình Hồng Kông không ổn định không những không lợi đối với người dân Hồng Kông, mà còn gây ảnh hưởng tới các nước liên quan trong đó có Việt Nam, mong Hồng Kông sớm khôi phục ổn định.

Ông Nguyễn Vinh Quang cho hay, Hồng Kông là một phần lãnh thổ của Trung Quốc, vấn đề Hồng Kông là công việc nội bộ của Trung Quốc, chúng tôi phản đối hành động can thiệp vào công việc nội bộ Trung Quốc.

Ông nhấn mạnh tôn trọng "Một nước hai chế độ" của Trung Quốc, tôn trọng "Luật Cơ bản Đặc khu hành chính Hồng Kông", cũng tôn trọng nguyện vọng của người dân Hồng Kông, đúng như Trung Quốc nêu ra chế độ "Người Hồng Kông quản lý Hồng Kông".

Ông Nguyễn Vinh Quang nói, các biện pháp áp dụng của Trung Quốc như tạm dừng phê duyệt tàu chiến Mỹ vào Hồng Kông và trừng phạt "Quỹ dân chủ Quốc gia Mỹ", là những quyết định được đưa ra theo nhu cầu bản thân của chính phủ Trung Quốc.

Hôm 27/11/2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký thành luật 2 đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Kông.

Bắc Kinh sau đó lên tiếng phản đối và cho rằng đây là việc làm can thiệp vào nội bộ Trung Quốc và cảnh báo Mỹ sẽ lãnh hậu quả.

Additional Info

  • Author Tổng hợp
Published in Việt Nam

Sau Bãi Tư Chính vi ngun tr lượng du khí còn khá di dào, qun đo Trường Sa đã tr thành mc tiêu th hai liên tiếp mà Bc Kinh đt vào tm ngm và có th phát đng chiến tranh xâm lược.

truongsa1

Một trm gác di đng ca Vit Nam ti Trường Sa. Hình chp 2010.

Bàn đạp ca chiến tranh

Ngày 8/11/2019, Bắc Kinh đã tiến thêm mt bước gây hn khi Người phát ngôn ca B Ngoi giao Trung Quc là Cnh Sng tái khng đnh ‘qun đo Trường Sa thuc v Trung Quc’. Thông thường, Trung Quc ra tuyên b v ch quyn đi vi Trường Sa trong bi cnh quan h Trung - Vit tht s căng thng.

Trước đó vào ngày 18/9, cũng là Cnh Sng đã tung ra mt tuyên b chưa tng có : khng đnh Bãi Tư Chính thuc ch quyn ca Trung Quc và yêu cu Vit Nam phi ngng mi hot đng khai thác dầu khí nơi này.

Đã có thể nhìn ra rt rõ ý đ ca Trung Quc trong chiến dch mang tên Hi Dương 8 t đu tháng 7 năm 2019 đến nay : biến vùng lãnh hi và đc quyn kinh tế ca Vit Nam thành ‘vùng tranh chp lãnh th’ vi Trung Quc, đ sau đó tng bước tuyên bố không ch Bãi Tư Chính mà c qun đo Trường Sa cũng thuc ch quyn Trung Quc, đánh ln con đen vi dư lun quc tế đ to bàn đp gây chiến khi cn thiết.

Nếu du khí Bãi tư Chính là ngun tài nguyên thiên nhiên gn như duy nht còn li đ nuôi bộ máy đng Cng sn Vit Nam cùng mt th tín ngưỡng h thc h xã hi ch nghĩa chưa bao gi tn ti trong thc tin, Trường Sa tuy din tích nh nhưng li có vai trò chiến lược quân s khi qun đo này nm v trí án ng ngay các lung giao thông qua lại trên Bin Đông.

Nếu mt Trường Sa, Vit Nam s mt nt mt c đim quan trng Bin Đông, sau khi qun đo Hoàng Sa đã rơi vào tay Trung Quc vào năm 1974. Và nếu điu ti t y xy ra, Trung Quc s có được mt trm ‘BOT đường bin’ hết sc đc ý mà có thể da vào đó đ mc c và ‘thu phí’ thông thương đi vi tàu bè các nước M, Nht Bn , n Đ, Úc…, trong đó 4 quc gia va k tên nm trong nhóm ‘t giác kim cương’ - mt liên minh v quân s đi trng vi Trung Quc vùng Thái Bình Dương.

Kịch bn ngày càng l rõ là Vit Nam khó có th tránh thoát nguy cơ mt cuc tn công quân s, dù có th ch cp đ l đoàn, t phía Trung Quc. Chiến dch tn công này, nếu xy ra, chc chn s din ra trên bin và rt gn gũi v mt kinh tuyến và vĩ tuyến với những m du mà Vit Nam đang d đnh khai thác nhưng nm trong "đường lưỡi bò" mi được Trung Quc v b sung. Và vi Trường Sa.

Bước đu, Trung Quc có th tn công các tàu hi cnh ca Vit Nam đang bo v Bãi Tư Chính. Sau đó, cuc chiến s leo thang với s đng đ gia các tàu chiến ca hai bên. Sau đó Trung Quc có th tn công Trường Sa. Hoc có th s gây chiến Trường Sa trước khi đ quân vào Bãi Tư Chính.

Việt Nam ly gì đ chng tr ?

Nếu xét v năng lc hi quân, cho dù có điu đng toàn b số tàu chiến và hi cnh ra Bin Đông, phía Vit Nam cũng ch chiếm mt phn nh so vi tng lượng tàu chiến và hi cnh ca Trung Quc, chưa k hàng chc ngàn tàu "thương mi dân s," tc tàu cá được bc st, mà Bc Kinh tung ra như mt đòn chiến thut bin vào những lúc không cn có mt tàu chiến. Hi quân Vit Nam s khó lòng cm c được lâu nếu n ra chiến tranh Bin Đông.

Còn nếu xét v ý chí "hi quân bám b" trong sut thi gian nhiu năm qua và tâm thế ngm ht th hin thi thì chng có hy vng gì về vic Hi quân Vit Nam dám can đm chng c tàu Trung Quc khi b tn công. Thm chí cnh "b ca chy ly người" còn có th lan ta rng - đúng theo phương cách "chng gic bng c" mà gii chóp bu Vit Nam đang đc thúc phát 1 triu lá c đ sao vàng cho ngư dân đ "bám bin."

Hiện thi, ngay c chuyn nêu tên Trung Quc và Bãi Tư Chính trong nhng phn ng hiếm hoi ca B Ngoi giao và gii tướng lĩnh quân đi Vit Nam vn ch là gic mơ c tích.

Rất đng điu vi thái đ câm nín t trên xung dưới, t Nguyn Phú Trng cho đến các y viên b chính tr và tt nhiên chng cn đếm ti gn hai trăm y viên trung ương, cho ti nay B Quc phòng Vit Nam thm chí còn không đ can đm công b chuyn đưa tên la ra Trường Sa đ đi đu vi tên la Trung Quc ở đảo Phú Lâm.

Hãy nhớ li, vào đúng ngày 17/2 năm 2016, như mt cách k nim 37 năm ngày khi đng cuc chiến tranh xâm lược Vit Nam biên gii phía Bc, Trung Quc đã b trí phi pháp 8 tên la đt đi không HQ-9 và 1 h thng radar trên đo Phú Lâm, thuc qun đo Hoàng Sa ca Vit Nam. Nhng hình nh v tinh do hãng ImageSat International (ISI) chp đã chng minh rt rõ v vic này.

Một khi đã công khai đt tên la đo Phú Lâm đ t đó khng chế mt phn Bin Đông, Trung Quc s chng my ngn ngi chn Vit Nam như mt mt xích yếu nht và hèn nht trong khu vc nhng quc gia Đông Nam Á đ to nên mt cuc xung đt quân s mang tính răn đe đi vi M và nhng nước còn li, đc bit sau phán quyết PCA quá bt li cho tác gi ca "đường lưỡi bò 9 đon".

Đến tháng 8/2016, hãng tin Anh Reuters bt ng đy th chế đi ngoi ca Vit Nam vào thế không h êm du và buc phi m ming khi dn t mt "thông tin tình báo", cho thy Hà Ni đã vn chuyn các giàn phóng tên la t đt lin ti 5 căn c qun đo Trường Sa trong nhng tháng trước đó.

Trong khi đó, giới chóp bu Vit Nam lúc nào cũng co rúm trước Trung Quc như th trước sói. Chui logic ca tư thế n np ti đa như thế đã dn đến hu qu là Hà Ni cùng B Quc phòng Vit Nam b mt v đau điếng : ai đó đã bật mí v nhng giàn phóng tên la mà Vit Nam đang giu giếm cho Reuters và buc Vit Nam phi l din trước cú ph đu hm sn ca Trung Quc.

Thế nhưng cho ti nay, người ta đã ch có th đoán biết v s hin din ca nhng giàn phóng tên la Vit Nam qua lời viên tướng Nguyn Chí Vnh - Th trưởng Quc phòng Vit Nam - vào thi đim năm 2016 : "Di chuyn bt kỳ loi vũ khí nào đến bt kỳ khu vc vào bt kỳ lúc nào trong vùng lãnh th có ch quyn ca chúng tôi là quyn hp pháp ca chúng tôi". Mt cách nói chung chung và hàng hai theo đúng phong cách luôn lập l th thế ca quan chc này.

Tuy vậy, Vnh và nhng quan chc quân đi khác đã không ph đnh s hin din ca tên la Vit Nam Trường Sa.

Có thể gii quan sát quc tế không my biết đến cái tên Nguyễn Chí Vnh. Nhưng nhiu người Vit Nam li đã hiu rõ thái đ lp lng c hu ca viên tướng 3 sao này. Dưới thi B trưởng Quc phòng Phùng Quang Thanh, tướng Vnh còn b mt s dư lun cho rng "có yếu t thân Trung Quc". Biu hin rt d nhn ra ca Nguyn Chí Vnh là trong hu hết nhng cuc "đi ngoi" vi gii quân s và các lãnh đo Bc Kinh, Vnh luôn s dng mt loi văn phong mô t bu không khí "Bn tt" ln "Mười sáu ch vàng", thm chí c vào lúc tàu hi cnh Trung Quc công khai tn công các tàu cá và giết hi ngư dân Vit Nam.

Cho tới nay, tướng Vnh vn là người như thế. Còn cp trên ca ông ta là B trưởng quc phòng Ngô Xuân Lch thì chưa bao gi dám phn ng vi Bc Kinh. Theo mt nhn xét gn đây nht ca tướng quân đi Lê Mã Lương, Ngô Xuân Lch thm chí còn chưa tri qua trn đánh nào và không biết đc bn đ thc đa quân s !

Kẻ quỳ người đng

5 năm sau cái năm 2014 vừa khn khó va phi chu nhc, chóp bu Vit Nam vn ngp nga nguyên trng trong cnh nguy khn thc s cùng tương lai đánh mt du khí và lãnh th.

Trong khi đó, bài toán ‘đối tác chiến lược’ vi Hoa Kỳ - đi trng quân s duy nht vi Trung Quc Bin Đông - vn c ì ra đó bi nhng quan chc Vit Nam chết đến đít vn còn kiêu căng hm hĩnh ‘M cn Vit Nam n Vit Nam cn M’.

Ngay trước mt, nếu Trung Quc tiến thêm mt bước là h đt giàn khoan Hi Dương Thch Du 982 trong khu vc Bãi Tư Chính, hoc nm ngoài khu vc này nhưng sát vi mt lô du khí màu m nào đó mà Vit Nam đang khai thác, liu các lc lượng được xem là ‘chc năng’ và ‘có trách nhiệm’ ca Vit Nam có dám phn ng ? Nếu phn ng thì s là gì ?

Khốn thay, dù được xem là quc gia có lc lượng quân s hùng hu nht Đông Nam Á, nhưng tư thế cúi rúc ca B Chính tr đng Vit Nam còn lâu mi vươn kp dáng đng thng của nhà nước Philippines khi dám kin Trung Quc ra tòa quc tế và đã thng kin vào năm 2016.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 19/11/2019

Additional Info

  • Author Phạm Chí Dũng
Published in Diễn đàn

Philippines : Trung Quốc muốn hạn chế các lực lượng nước ngoài tại Biển Đông (RFI, 12/09/2019)

Ngoại trưởng Philippines hôm 11/09/2019 cho biết, Trung Quốc trong quá trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) muốn hạn chế sự hiện diện của quân đội nước ngoài, cũng như việc các công ty ngoại quốc tham gia vào các dự án dầu khí tại Biển Đông.

dna1

Ảnh hải quân Mỹ chụp Đảo Đá Chữ Thập trong quần đảo Trường Sa, Biển Đông, ngày 21/05/2015 cho thấy các tàu Trung Quốc hoạt động tại đó. Reuters/ Hải quân Mỹ

Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr. khi trả lời phỏng vấn kênh ABS-CBN News tiết lộ, việc thương lượng "có lúc đã hết sức gay gắt", vì Bắc Kinh nhất định đòi "không có cường quốc quân sự nước ngoài nào được hiện diện tại Biển Đông", và "nếu các vị muốn khai thác dầu khí thì chỉ có thể làm việc với chúng tôi".

Cũng theo ông Locsin Jr., tuy nhiên hiện nay Trung Quốc tỏ ra hòa hoãn hơn, không còn kiên quyết đòi loại bỏ sự hiện diện quân sự của nước ngoài, và theo ông, chủ yếu chỉ nhắm vào "các địch thủ của Trung Quốc và một số đồng minh của Philippines". Ông bày tỏ hy vọng những trở ngại có thể được tháo gỡ trong thời gian tới.

AP cho biết hiện nay cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ đều chưa đưa ra lời bình luận nào. Bắc Kinh luôn phản đối việc Washington cho chiến hạm tuần tra vì tự do hàng hải trên Biển Đông.

Trung Quốc bị phê phán là chỉ chịu đàm phán với ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử sau khi hoàn tất việc xây dựng bảy đảo nhân tạo ở Trường Sa. Thời hạn mà Tập Cận Bình đưa ra để hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử là ba năm cũng được coi là thủ thuật "câu giờ" để quân sự hóa vùng biển này, đặt các quốc gia ven biển trước "việc đã rồi".

Sự lợi hại của các đảo nhân tạo do Bắc Kinh xây lên được thấy rõ trong vụ bãi Tư Chính : nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8 (Haiyang Dizhi 8) của Trung Quốc sau khi xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đã nhiều lần đến Đá Chữ Thập để tiếp liệu rồi nhanh chóng trở lại bãi Tư Chính để quấy nhiễu.

Đá Chữ Thập là rạn san hô thuộc cụm Nam Yết do Việt Nam đòi hỏi chủ quyền, bị Trung Quốc chiếm đóng năm 1988, nay đã trở thành đảo nhân tạo lớn nhất Trường Sa, với nhiều cơ sở quân sự và đường băng dài trên 3.100 mét dành cho oanh tạc cơ chiến lược duy nhất trong khu vực.

Thụy My

*****************

Malaysia và Trung Quốc lập cơ chế đối thoại Biển Đông (RFI, 12/09/2019)

Trung Quốc và Malaysia đã đồng ý thiết lập cơ chế đối thoại song phương về vùng Biển Đông đang có tranh chấp giữa hai bên. Hôm 12/09/2019, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã cho biết như trên sau cuộc hội đàm với đồng nhiệm Malaysia hiện đang thăm Bắc Kinh.

dna2

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị Wang Yi (P) và đồng nhiệm Malaysia Saifuddin Abdullah, trong cuộc gặp tại Bắc Kinh, ngày 12/09/2019 Andrea Verdelli/Pool via Reuters

Phát biểu trong một cuộc họp báo chung với ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah, ông Vương Nghị khẳng định rằng trong năm nay căng thẳng đã lắng dịu ở Biển Đông, và Trung Quốc cùng với các nước ven Biển Đông đã cam kết tiếp tục xử lý thỏa đáng vấn đề Biển Đông và cùng nhau bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực.

Theo ngoại trưởng Trung Quốc, chính trong chiều hướng đó mà Bắc Kinh và Kuala Lumpur đã đồng ý thiết lập "một cơ chế tham vấn song phương về các vấn đề hàng hải, một cấu trúc mới để đối thoại và hợp tác cho cả hai bên".

Về phần minh, ngoại trưởng Malaysia Abdullah cho biết là cơ chế này sẽ do bộ Ngoại Giao của cả hai nước lãnh đạo. Chi tiết về cơ chế này sẽ được chuyên viên hai bên thảo luận tiếp, nhưng đối với người lãnh đạo ngành ngoại giao Malaysia, quyết định thành lập cơ chế là "một kết quả quan trọng".

Trong những tuần lễ gần đây, Trung Quốc đã không ngần ngại cho tàu khảo sát xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia cũng như Việt Nam, nhưng chính quyền Kuala Lumpur đã có giữ im lặng, đặc biệt là sau khi Trung Quốc đã bơm hàng tỷ đô la vào các dự án cơ sở hạ tầng tại Malaysia.

Trả lời hãng tin Anh Reuters hồi tháng 8/2019, bộ trưởng Quốc Phòng Malaysia Mohamad Sabu cho biết là Kuala Lumpur thường xuyên theo dõi các tàu hải quân và hải cảnh Trung Quốc xâm nhập lãnh hải Malaysia, nhưng cho đến giờ này Trung Quốc tôn trọng Malaysia và "không làm bất cứ điều gì gây rắc rối".

Theo ghi nhận của Reuters, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Malaysia, và hai bên cũng có quan hệ văn hóa chặt chẽ.

Vào tháng 7, Trung Quốc và Malaysia đã nối lại việc xây dựng một dự án xe lửa ở phía bắc Malaysia, một phần trong kế hoạch Một Vành Đai Một Con Đường của Trung Quốc, sau khi bị đình chỉ một năm và sau một thỏa thuận hiếm hoi để cắt giảm chi phí gần một phần ba, xuống còn khoảng 11 tỷ đô la.

Trọng Nghĩa

********************

Duterte sẵn sàng "lờ"phán quyết La Haye để khai thác chung với Bắc Kinh ở Biển Đông (RFI, 11/09/2019)

Tổng thống Philippines tiếp tục gây lo ngại với tuyên bố sẵn sàng gạt qua một bên phán quyết của Tòa án quốc tế La Haye, để khai thác dầu khí chung với Bắc Kinh tại Biển Đông. Tuyên bố được ông Duterte đưa ra hôm qua, 10/09/2019.

dna3

Quần đảo Trường Sa, Biển Đông. Ảnh chụp ngày 21/04/2017 - Ted ALJIBE / AFP

Tuy nhiên, trong một cuộc họp báo hôm nay, 11/09/2019, ngoại trưởng Philippines khẳng định chắc nịch là các hợp đồng khai thác chung với Trung Quốc, nếu có, sẽ không ảnh hưởng đến hiệu lực của phán quyết.

Hãng tin Anh Reuters cho hay, trong cuộc họp báo hôm qua tại phủ tổng thống, nguyên thủ Philippines Rodrigo Duterte thuật lại : trong cuộc hội kiến mới đây với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, ông Tập đã đề nghị, nếu Philippines "bỏ qua" phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye (xử thắng cho Manila trong vụ kiện Bắc Kinh về Biển Đông), thì Trung Quốc chấp nhận tiến hành khai thác chung dầu khí với Philippines tại khu vực Reed Bank (Bãi Cỏ Rong), nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Trong cuộc trả lời báo giới hôm qua, tổng thống Philippines đã không nói thẳng có chấp nhận đề nghị của chủ tịch Trung Quốc hay không, nhưng để ngỏ ý có thể sẽ gạt qua phần phán quyết của Tòa liên quan đến vùng đặc quyền kinh tế, để tạo thuận lợi cho việc phối hợp khai thác.

Nguyên thủ Philippines cũng nhấn mạnh đến đề xuất của lãnh đạo Trung Quốc, nếu yêu cầu nói trên được chấp thuận, Bắc Kinh sẵn sàng đầu tư và chấp nhận phương thức ăn chia 40/60, theo đó, Trung Quốc hưởng phần ít.

Ngoại trưởng Philippines : Phán quyết La Haye là không thể khiếu nại

Vẫn theo Reuters, trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh truyền hình ANC hôm nay, ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin khẳng định : sẽ không có hợp đồng nào ký với Trung Quốc được phép vi phạm luật pháp Philippines, và việc gạt sang một bên phán quyết của Tòa án La Haye "không phải là điều quan trọng", bởi về nguyên tắc, phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực là "mang tính ràng buộc và không thể khiếu nại".

Trong chuyến công du Trung Quốc của tổng thống Philippines cuối tháng 8/2019, hai bên đã quyết định lập một ban chỉ đạo liên chính phủ nhằm hướng đến thăm dò và khai thác chung các nguồn tài nguyên dầu khí tại một số nơi ở Biển Đông. Tuy nhiên, hiện tại chưa hề có thông tin nào chính thức về các địa điểm khai thác được công bố. Trong chính giới Philippines, liên tục có những yêu cầu chính phủ đệ trình lên Quốc Hội mọi hợp đồng với ký kết với Trung Quốc, liên quan đến vùng đặc quyền kinh tế, theo các quy định trong Hiến pháp.

Theo giới quan sát, mọi thỏa thuận của Manila với Trung Quốc, cho phép tiến hành các dự án khai thác dầu khí chung ở vùng đặc quyền kinh tế Philippines, nếu vi phạm luật pháp quốc tế về biển, trong đó có phán quyết của Tòa án La Haye, sẽ gây khó khăn nghiêm trọng cho các quốc gia ven bờ Biển Đông khác, trước hết là Việt Nam và Malaysia, hiện đang thường xuyên phải đối mặt với tình trạng tàu tuần duyên Trung Quốc xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế quốc gia.

Trọng Thành

Published in Châu Á