Thông Luận

Những câu hỏi triết lý và đạo đức luôn luôn đặt ra trong hoạt động chính trị dù chúng ta muốn hay không. Chúng ta phải trả lời bởi vì không trả lời cũng là một cách trả lời và mỗi chúng ta đều sống và hành động theo cách mà chúng ta trả lời những câu hỏi đó.

Sự thô vụng và thất bại của nhà nước cộng sản Việt Nam là những dấu hiệu mở ra một giai đoạn mới

Chúng ta có thể sắp chứng kiến những thay đổi lớn. Mùa hè 2017 đã phá nhiều kỷ lục về thô vụng và thất bại của nhà nước cộng sản Việt Nam, với những dấu hiệu mở ra một giai đoạn mới.

Bắt đầu là vụ rút gian khoan thăm dò dầu khí tại bãi Tư Chính trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam sau khi bị Trung Quốc hăm dọa nhân danh một đường lưỡi bò xấc xược đã bị tòa án quốc tế chính thức bác bỏ. Việt Nam bỏ của chạy lấy người dù hoàn toàn có quyền. Đáng để ý hơn là cách mà Đảng cộng sản đã quyết định tháo chạy. Theo những tiết lộ không bị phủ nhận thì tuyệt đại đa số bộ chính trị Đảng cộng sản không đồng ý nhưng hai người đã áp đặt quyết định này. Đó là tổng bí thư và bộ trưởng quốc phòng, cũng là chủ tịch và bí thư quân ủy trung ương của Đảng cộng sản, hai người hiểu rõ nhất khả năng của quân đội. Đây là hành động bỏ chạy trước kẻ cướp vì thấy không đủ sức chống cự và cũng không thấy có hy vọng được thế giới bảo vệ. Triệt thoái tạm thời hay đã chọn lựa thần phục ?

Kế đến là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, một hành động ngu xuẩn không thể tưởng tượng nổi. Đức và Châu Âu nhất định sẽ phản ứng rất quả quyết dù không ồn ào, bởi vì đối với họ đây là một hành động khủng bố không tha thứ được vào giữa lúc mà ưu tư lớn nhất của họ là chống khủng bố. Hơn nữa vụ này lại xảy ra ngay tại thủ đô của nước lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu. Phản ứng của họ sẽ rất tai hại cho Việt Nam, bởi vì Liên Hiệp Châu Âu đang là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam đồng thời cũng là phao cứu của Việt Nam sau khi Donald Trump quyết định giảm thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ. Đáng để ý nhất trong vụ này là sự lúng túng của những người lãnh đạo chế độ. Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng hoàn toàn im lặng, cũng như chủ tịch nước và thủ tướng, còn bộ trưởng công an Tô Lâm thì tuyên bố một tuần sau vụ bắt cóc này là không được thông báo. Vậy thì ai đã ra lệnh tổ chức cuộc bắt cóc này ? Không ai, dù đánh giá các cấp lãnh đạo cộng sản thế nào, có thể tưởng tượng rằng các ông Trọng, Quang và Phúc không biết rằng đây là một hành động điên rồ. Sư kiện bộ trưởng công an Tô Lâm, ủy viên bộ chính trị, không biết gì cũng chứng tỏ đây không phải là một quyết định của ban lãnh đạo. Vả lại bắt Trịnh Xuân Thanh về nước để làm gì ? Tất cả những gì mà Trịnh Xuân Thanh có thể khai, các đồng lõa đã khai hết rồi. Giả thuyết hợp lý nhất là một nhóm nào đó trong công an hoặc quân đội đã chủ mưu vụ này trong mục tiêu đặt ban lãnh đạo Đảng và Nhà Nước vào thế bí. Nhưng nếu như thế thì tại sao đến nay vẫn chưa ai bị trừng phạt và Trịnh Xuân Thanh chưa được trả lại cho Đức kèm theo lời xin lỗi ? Phải chăng ban lãnh đạo Đảng và Nhà Nước đã chia rẽ đến độ không còn lấy được một quyết định nào cả, dù là một quyết định hiển nhiên và bắt buộc như trong trường hợp này ?

Rồi vụ thuốc ung thư giả H-Capita của công ty VN Pharma. Đây là một tội ác giết người nhưng bà bộ trưởng y tế Nguyễn Thị Kim Tiến tỏ ra thản nhiên, không có một lời nào với các nạn nhân cả mà chỉ nói tới "gánh nặng chi phí cho bệnh nhân". Bà không hề cảm thấy có trách nhiệm. Đây không phải là lần đầu mà bà Kim Tiến nói ngang như vậy. Nhưng bà không bị cách chức hay yêu cầu từ chức.

Vụ BOT Cai Lậy chỉ hé mở hồ sơ của hàng chục BOT khác trong đó các quan chức tham nhũng cho phép các công ty bắt dân nộp tiền mãi lộ đôi khi chỉ sau những công trình tu bổ qua loa.

Rồi vụ kiện của Trịnh Vĩnh Bình trong đó một người tỵ nạn cộng sản đã về nước câu kết với một chính quyền bất lương để làm giầu, rồi quay lại kiện chính quyền này đối xử bất lương với mình nhờ có tiền thuê những văn phòng luật sư lớn. Chính quyền im lặng một cách kỳ lạ, như cũng đã im lặng khi Trung Quốc ngang ngược tập trận bắn đạn thật trong khu đặc quyền của Việt Nam ngay trong ngày quốc khánh.

Như để đóng góp cho không khí ảm đạm của dịp kỷ niệm Cách Mạng Tháng 8 và quốc khánh 02/09, ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố chế độ có thể bị sụp đổ về ngân sách. Lần này ông Phúc có lý. Nợ chính phủ đã lên tới trên 70% tổng sản lượng quốc gia, vượt quá mức báo động. Nếu cộng thêm những khoản nợ của các công ty nhà nước mà chính phủ phải liên đới chịu trách nhiệm và của các chính quyền địa phương thì nợ công phải trên xa mức 200% GDP. Mức nợ công cao chưa hẳn là nguy kịch, nợ công của Nhật cũng trên 200% GDP, điều nguy kịch là Việt Nam không có khả năng hoàn trả, phải vay nợ mới để trả nợ cũ và càng ngày càng khó vay nợ mới.

Một vụ việc nhỏ nói lên nhiều về nội tình của chế độ và Đảng cộng sản. Tôi chỉ nghe nói đến Trần Tuấn Kiệt, giảng viên trường Cao Đẳng Cần Thơ khi báo chí trong nước đưa tin ông này bị bắt giam và khởi tố ngày 02/08 vì "lợi dụng các quyền tự do dân chủ" theo điều 258. Các bạn tôi truy cập trên mạng cho biết ông này là đảng viên và trưởng phòng Thanh Tra và Pháp Chế của trường, tội của ông là đã tố cáo một đồng nghiệp được thăng thưởng không đúng quy định vì trước đây dù "chưa học xong trung cấp chính trị và chưa phải là đảng viên chính thức" (sic) đã được làm phó phòng Quản Lý Nghiên Cứu Khoa Học - Hợp Tác Quốc Tế, gần đây lại được bổ nhiệm làm hiệu phó của trường quá sớm v.v. Thì ra đây là một mâu thuẫn giữa các đồng nghiệp. Nhưng tại sao lại phải là đảng viên chính thức và học xong trung cấp chính trị mới có thể làm phó phòng nghiên cứu khoa học ? Chi tiết này cho thấy ách toàn trị mà Đảng cộng sản áp đặt lên đất nước. Nó cũng giải thích tại sao nước ta tụt hậu bi đát : muốn được bổ nhiệm vào một chức vụ nào trong guồng máy nhà nước, dù là chức vụ nhỏ và chuyên môn, phải là đảng viên cộng sản và phải qua một khoa huấn luyện chính trị. Nước ta có gần 100 triệu dân nhưng mọi chức vụ trách nhiệm trong bộ máy nhà nước đều chỉ dành cho một giai cấp thống trị gồm khoảng hai triệu đảng viên cộng sản có chút vai vế. Còn gì là trí tuệ và nhân cách sau khi đã chấp nhận để bị nhồi sọ cái "triết học" Mác – Lênin vừa ngu xuẩn vừa độc hại ? Nhưng có lẽ vụ này không chỉ giản dị như vậy. Trần Tuấn Kiệt đã bị khiển trách từ tháng 02 năm nay vì trong khi phản đối sự thăng thưởng mà ông cho là có ưu đãi này đã "viết bài bình luận đăng Facebook có nội dung gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, danh dự của lãnh đạo UBND thành phố" (sic). Tuy vậy anh đảng viên trung thành Trần Tuấn Kiệt không chịu nhận khuyết điểm và đòi tranh cãi tới cùng. Có thể hiểu là Trần Tuấn Kiệt tố giác chính quyền thành phố Cần Thơ tham nhũng và đã bị bắt để bịt miệng.

Chính quyền này đang trong tình trạng bấn loạn, bầy nhầy, bất lực, nhưng lại gia tăng đàn áp

Cảm giác rõ rệt là chính quyền này đang trong tình trạng bấn loạn, bầy nhầy, bất lực. Tuy vậy nó lại gia tăng đàn áp. Đã có hơn hai mươi người bị bắt nhân danh các điều 79, 88, 258, 245. Bọn côn đồ vẫn được sử dụng để khủng bố những người dân chủ và các linh mục. Vụ khủng bố mới nhất vừa xảy ra ngày 4/9 ở giáo xứ Thọ Hòa, Đồng Nai. Công an đã chỉ tới lãnh các đồng lõa về -sau khi chúng thất bại trước phản ứng quyết liệt của giáo dân- chứ không có điều tra gì khác dù bọn này mang theo cả súng và roi điện. Như họ đã không làm gì sau những vụ Nguyễn Văn Đài và Nguyễn Trung Tôn bị bọn côn đồ bắt cóc và hành hung dã man. Hay ngay cả khi bọn súc vật này xông vào hành hung ba phụ nữ lên tiếng đòi nhân quyền ngay trong nhà họ và sau đó còn quay phim đưa lên mạng để thách thức dư luận. Cả nước đều đã biết công an và côn đồ chỉ là một.

Những dân oan như Cấn Thị Thêu và Trần Thị Nga, hay Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị bắt vì quá nổi tiếng trên Facebook

Sự hung bạo càng thô bỉ khi nó tùy tiện một cách vớ vẩn. Danh sách những người bị bắt là những dân oan như Cấn Thị Thêu và Trần Thị Nga, hay Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị bắt vì quá nổi tiếng trên Facebook, hay cậu sinh viên Phan Kim Khánh lập một blog chống tham nhũng để hưởng ứng lời kêu gọi của chính quyền. Những người khác không ai biết vì sao, rất có thể chỉ vì đã gây bực bội cho các chính quyền địa phương. Trong trường hợp của hai người thuộc nhóm Chấn Hưng Nước Việt thì không ai hiểu họ đã gây thiệt hại nào cho Đảng và Nhà nước cộng sản.

Người bị bắt vì lý do chính trị gần đây nhất là Nguyễn Văn Túc. Túc được dư luận biết đến sau khi bị bắt tháng 9/ 2008 và bị xử 4 năm tù trong "vụ án Nguyễn Xuân Nghĩa và đồng bọn" (sic). Tất cả những gì mà họ đã làm chỉ là rủ nhau đi treo những biểu ngữ kiểu "Hoàng Sa Trường Sa là của Việt Nam" và "Đả đảo bọn tham nhũng", những điều mà chính quyền cộng sản cũng nói. Thỉnh thoảng cũng có những khẩu hiệu "Yêu cầu thực hiện đa nguyên, đa đảng", nhưng yêu cầu thì có tội tình gì ? Vả lại Túc cũng chỉ đi theo các bạn thôi chứ chẳng có vai trò gì cả. Túc là một nông dân rất hiền lành, nghèo và kém sức khỏe, lúc đầu chỉ là một dân oan có miếng đất nhỏ bị cưỡng chế và bồi thường một cách không công bằng. Túc đã khiếu kiện ròng rã mấy năm không kết quả. Nếu chính quyền giải quyết ổn thỏa cho Túc thì đã chẳng có chuyện gì. Túc đã chỉ ủng hộ cuộc đấu tranh cho dân chủ khi nhận ra rằng không thể có công lý dưới một chế độ độc tài toàn trị. Nhưng Túc không có ý định và cũng không có khả năng tham gia vào một âm mưu lật đổ chính quyền nào cả. Túc chỉ là một dân oan uất ức mà thôi. Có thể người ta đã chỉ viện cớ để buộc tội và bỏ tù một người dân oan cứng đầu. Túc đã ở tù bốn năm và có mọi triển vọng sẽ còn bị xử thêm vài năm tù nữa vì tham gia Hội Anh Em Dân Chủ. Nếu quả nhiên Túc có tham gia Hội Anh Em Dân Chủ thì cũng chỉ là vì nể các bạn chứ không có hoạt động nào để phát triển tổ chức cả. Một người như Túc mà cũng bị bỏ tù –và bị bỏ tù tới hai lần- vì tội âm mưu lật đổ chính quyền thì bất cứ người Việt Nam nào cũng có thể bị buộc tội và bỏ tù.

Với Túc toàn bộ những người được biết đến trong Hội Anh Em Dân Chủ đã lâm vào vòng lao lý. Trước đó Nguyển Văn Đài đã bị bắt từ tháng 12/2015, ít lâu sau khi bị công an giả dạng làm côn đồ đón đường đánh bị thương nặng. Cũng tương tự như Nguyễn Trung Tôn nhưng anh Tôn còn bị đánh dã man hơn. Cùng với Nguyễn Trung Tôn lần này là Phạm Văn Trội, Trương Minh Đức, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Bắc Truyển. Riêng Nguyễn Bắc Truyển thì chỉ quen biết chứ không tham gia Hội Anh Em Dân Chủ .

Từ trái qua, Phạm Văn Trội, Nguyễn Bắc Truyển, Nguyễn Trung Tôn và Trương Minh Đức (Nguồn Facebook Lê Nguyễn Hương Trà)

Nhưng Hội Anh Em Dân Chủ đã làm gì để bị đàn áp thẳng tay như thế ? Họ bị buộc tội "âm mưu lật đổ chính quyền" theo điều 79 của bộ Luật Hình Sự, một tội danh dựng đứng. Sự gian trá đã quá lộ liễu vì Nguyễn Văn Đài, người sáng lập ra hội và bị bắt giam từ gần hai năm nay, chỉ bị cáo buộc là "tuyên truyền chống nhà nước" theo điều 88, nghĩa là đã có những phát biểu được coi là chống chế độ. Chỉ sau đó, khi đã quyết định gia tăng mức độ thô bạo và bắt thêm nhiều người khác, công an mới đổi tội danh. Thực ra Hội Anh Em Dân Chủ chỉ là một tổ chức xã hội dân sự. Họ đã tự xác nhận như thế và đã chỉ hoạt động như thế. Họ tập trung cố gắng vào việc bảo vệ nhân quyền. Họ không có khả năng và cũng không có mục tiêu lật đổ chính quyền, cũng không có một cương lĩnh chính trị. Bắt họ đã là thô bạo, buộc tội họ âm mưu lật đổ chính quyền còn thô bỉ hơn. Chúng ta sẽ không ngạc nhiên nếu sắp tới các anh em này bị tuyên những án tù rất nặng. Đảng cộng sản hình như đã chìm hẳn vào tâm lý tuyệt vọng cho rằng toàn dân Việt Nam đã dứt khoát thù ghét họ như một chính quyền gian ác rồi, hình ảnh của họ không thay đổi được nữa và họ chẳng còn gì để mất, điều duy nhất có thể làm là kéo dài thêm được ngày nào hay ngày ấy.

Chúng ta có thể và cần tự hỏi chính quyền này là chính quyền loại gì đây, nhưng chúng ta cũng cần tự hỏi dân tộc Việt Nam đang như thế nào trong lúc này. Thảm kịch quốc gia của chúng ta là trước một chính quyền tồi tệ như vậy đã không có một phản ứng đáng kể nào. Cuộc đấu tranh dũng cảm của giáo phận Vinh sau hơn một năm đương đầu với bộ máy đàn áp đồ xộ đang cần phục hồi sức mạnh. Còn đối lập dân chủ thì hầu như đã tan biến. Các tổ chức ra đời từ vài năm trước cùng với sự nở rộ của các mạng xã hội và đã tỏ ra tích cực trong các cuộc biểu tình chống Trung Quốc đều đã tan rã hoặc gần như tan rã. Một số người tuyên bố bỏ cuộc. Không những thế người ta còn chứng kiến những cuộc ẩu đả ngôn ngữ giữa những người và nhóm từng tự nhận là đấu tranh cho dân chủ. Một số người thân trong cũng như ngoài nước đã nói với tôi rằng họ thất vọng đến nỗi không còn tin vào tương lai của Việt Nam nữa. Điều gì đã xảy ra ?

Sự phát triển vũ bão và thần tốc của các phương tiện truyền thông –Facebook, Skype, Youtube...- đã mở ra một không gian trao đổi tự do nhưng những người dân chủ hay tự nhận là dân chủ đã không vận dụng được vì ngộ nhận và vì thiếu văn hóa chính trị. Hãy lấy thí dụ Facebook. Đây là phương tiện cho phép trao đổi trực tiếp và tức khắc với rất nhiều người, một dụng cụ tuyệt vời để thành lập, điều hành và phát triển các tổ chức. Việt Nam hiện có hơn 40 triệu tài khoản Facebook, chỉ cần một phần ngàn những chủ tài khoản Facebook này phối hợp với nhau thì phong trào dân chủ đã mạnh lắm rồi và thắng lợi của dân chủ sẽ hoàn toàn trong tầm tay.

Tuy nhiên đa số các Facebooker, kể cả những người phản kháng, đã nhìn Facebook một cách khác hẳn, nghĩa là như một phương tiện để khỏi cần tổ chức vì một cá nhân từ nay có thể đến trực tiếp với quần chúng, tranh thủ quần chúng và trở thành một trung tâm. Trong nhiều trường hợp Facebook và Youtube còn là vũ khí để đánh phá và bôi nhọ lẫn nhau. Và người ta đã thấy xuất hiện một số ngôi sao, những người đã được hàng nghìn hay hàng chục nghìn Like trong các status và live stream. Người ta cũng thấy xuất hiện dồn dập những những nhóm diễn đàn, câu lạc bộ v.v.

Nhưng thời gian đã làm công việc của nó. Các nhóm đã lần lượt tan rã vì người ta dần dần khám phá ra rằng điều cần thiết để kết hợp với nhau không phải chỉ là có thể gặp nhau mà còn là, và nhất là, theo đuổi cùng một số mục tiêu với cùng những phương tiện, rằng mình không đồng ý với nhau như đã lạc quan tin tưởng lúc ban đầu, hay những người bạn của mình không tốt hoặc không giỏi như mình nghĩ. Các ngôi sao cũng dần dần mờ nhạt đi sau khi trở thành quen thuộc, càng ngày càng phải cố gắng hơn để giữ vốn liếng quần chúng của mình bằng những status và live stream thống thiết hơn hoặc gay gắt hơn. Những cố gắng tuyệt vọng này trong nhiều trường hợp đã chỉ có tác dụng phơi bày rõ hơn sự non nớt hoặc bản chất không tốt của các tác giả. Kết quả là các nhóm đều rã rượi, nếu chưa tan hẳn, và các ngôi sao tắt lịm dần. Lúc này phong trào dân chủ trong nước hầu như không còn sức sống. Không có gì đáng ngạc nhiên.

Tuy vậy thất vọng và chán nản là sai. Tình trạng hiện nay chỉ là hậu quả tất nhiên của một ngộ nhận tai hại, di sản của văn hóa nhân sĩ Khổng Giáo, theo đó mục đích đầu tiên của đấu tranh chính trị là để được nổi tiếng và ngưỡng mộ. Với một cái nhìn bình tĩnh và chính xác hơn thì đây chính là thời điểm để phong trào dân chủ, nói chung, và mỗi người dân chủ, nói riêng, trấn tĩnh lại để thực sự khởi hành về thắng lợi vì khách quan mà nói, tình hình hiện nay rất thuận lợi cho cuộc vận động dân chủ. Nhà nước này không còn là một nhà nước đúng nghĩa và Đảng cộng sản cũng không còn là một chính đảng đúng nghĩa. Chế độ đã tích lũy quá nhiều những mâu thuẫn không còn giải đáp nữa, vì đã kéo dài quá lâu và cũng không còn sức để giải quyết những vấn đề mới đang dồn dập xuất hiện. Trong cơn bối rối, nó còn sẽ liên tục phạm thêm những lỗi lầm mới. Chắc chắn ngay trong nội bộ Đảng cộng sản, đại đa số đảng viên cũng đã hiểu rằng chế độ toàn trị đã đến lúc phải chấm dứt và họ phải tìm cho mình một tương lai khác. Hạn kỳ dân chủ có thể không xa.

Nhưng trấn tĩnh lại như thế nào ?

Điều cần thiết không phải là những sáng kiến mới mà là một tinh thần mới mà chúng ta chỉ có thể có được sau khi tự đặt cho mình những câu hỏi nền tảng –nghĩa là những câu hỏi mang tính triết lý và đạo đức- và trả lời một cách lương thiện.

Mình có thực sự yêu nước không và muốn gì ? Mình tranh đấu trước hết vì tương lai đất nước hay trước hết vì tương lai của chính mình ? Dân chủ có đúng là một lý tưởng không hay đồng thời cũng là một danh nghĩa và một chiêu bài để đánh bóng mình ? Sự cao cả của một đời người là gì ? Là sự hiểu biết, là sống theo lẽ phải và phục vụ lẽ phải, là cố gắng góp phần cải thiện cuộc sống của đồng loai, trước hết là đồng bào mình, hay là được xưng tụng là anh hùng dân tộc, được có vai trò và địa vị lớn ? v.v.

Chỉ sau khi đã trả lời một cách thực thà với chính mình những câu hỏi đó chúng ta mới có thể trả lời một cách nghiêm chỉnh câu hỏi bắt buộc : phải đấu tranh như thế nào để đem lại dân chủ cho đất nước ?

Những câu hỏi nền tảng này tuy rất quan trọng nhưng không khó. Chỉ cần mỗi người tự đặt ra một cách thẳng thắn cho mình và trả lời một cách lương thiện thì tất cả mọi vấn đề chiến lược và chiến thuật đấu tranh cho dân chủ sẽ đều sáng tỏ và dễ dàng vì thực ra những giải đáp đều khá hiển nhiên. Cho đến nay người ta đã từ chối những giải đáp đúng chứ không phải không thể nhìn thấy. Hơn nữa, dù trả lời như thế nào những câu hỏi nền tảng trên, người ta cũng sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt. Ít nhất người ta sẽ khiêm tốn hơn và nhìn rõ hơn ai là ai. Chúng ta bế tắc vì chúng ta đã không đặt ra cho mình những câu hỏi đó. Tại sao ? Lý do là vì những câu hỏi triết lý và đạo đức luôn luôn đặt ra trong hoạt động chính trị dù chúng ta muốn hay không, chúng ta phải trả lời bởi vì không trả lời cũng là một cách trả lời, và mỗi chúng ta đều sống và hành động theo cách mà chúng ta trả lời những câu hỏi đó.

Một thí dụ. Nhìn cho kỹ thì "kịch bản dân chủ hóa" của một số không nhỏ trí thức hiện nay, nhất là những người đã có chút địa vị hoặc tiếng tăm, là hy vọng một thay đổi trong đảng và nhà nước cộng sản -dù là sau một tranh chấp nội bộ hay sau một cuộc đảo chính hay do một biến cố nào khác mà mình không chủ động- rồi chế độ sẽ cải tiến, những người tạo ra chuyển biến sẽ chấp nhận dân chủ, sẽ tìm đến và tôn vinh những người đã có uy tín. Như thế điều quan trọng để hò hẹn với tương lai là tranh đua uy tín. Sự tranh đua uy tín này có thể khiến người ta kết hợp với những người mà mình biết là xấu nhưng chịu đứng sau mình và xa lánh những người mà mình biết là tốt nhưng có thể khiến mình lu mờ. Tôi không có ý định mỉa mai những nhân sĩ này bởi vì dầu sao họ cũng hơn những người, đông đảo hơn nhiều, không làm gì cả. Nhưng họ đánh lạc sự chú ý của xã hội khỏi những cố gắng nghiêm túc và khiến cho cuộc đấu tranh cho dân chủ bế tắc. Họ cố tình, xin nhấn mạnh là cố tình, quên đi một sự thực đồ sộ trong lịch sử thế giới là người ta không thể cải tiến một chế độ tham nhũng khi sự tham nhũng đã nghiêm trọng và người ta cũng không thể cải tổ một chế độ cộng sản. Họ cố tình bỏ qua sự thực này bởi vì nó phản bác kịch bản lập thân của họ, một kịch bản mà họ cũng thừa biết là rất khó thành công nhưng phù hợp với mơ ước của họ. Nhưng tại sao họ lại khăng khăng giữ ước mơ và kịch bản hoang tưởng đó ? Câu trả lời là vì họ đã không chịu thẳng thắn đặt ra và trả lời những câu hỏi nền tảng đàng nào cũng đặt ra và không trả lời chỉ đồng nghĩa với trả lời sai.

Câu hỏi phải đấu tranh như thế nào để giành thắng lợi cho dân chủ không khó. Những nghiên cứu và kinh nghiệm trên thế giới rất nhiều và những bài học trong hơn 40 năm qua của nước ta cũng đã khá hùng hồn. Chúng ta lúng túng và bất lực chỉ vì những chọn lựa chiến thuật và chiến lược bao giờ cũng tùy thuộc mật thiết vào cách mà chúng ta trả lời cho những câu hỏi nền tảng.

Đối diện thẳng thắn những câu hỏi đó sẽ giúp mỗi người biết mình là ai và biết nhận diện người khác. Những người dân chủ và yêu nước thực sự sẽ nhận ra nhau và tìm đến với nhau. Và thắng lợi của cuộc vận động dân chủ sẽ không còn xa vì phong trào dân chủ sẽ vừa đông đảo vừa có sức mạnh vô địch của lẽ phải trong khi chế độ này đã rất yếu.

Nguyễn Gia Kiểng

(15/09/2017)

Đảng cộng sản 'cần kỷ luật thép' để không tan rã ? (BBC, 11/09/2017)

Trong khi phong trào diệt trừ tham nhũng đang được lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam thúc đẩy, Tạp chí Cộng sản nói tới nhu cầu thiết lập 'kỷ luật thép'.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (phải) bắt tay Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines. Ông Trọng đang đề cao chiến dịch chống tham nhũng và trừng trị mạnh 'quan chức tham nhũng'

Tuy thế, cũng có các ý kiến nói chỉ cần mọi đảng viên cộng sản tuân thủ pháp luật là đủ vì chính cơ chế 'đối xử đặt biệt' với họ mới là gốc rễ của nhiều vấn đề.

Bài viết hôm 02/09/2017 về công tác 'xây dựng Đảng' trên Tạp chí Cộng sản có nêu như sau :

"Xây dựng đạo đức không thể chỉ dựa vào tinh thần tự giác của cán bộ, đảng viên. Việc giáo dục, rèn luyện và thực hiện các chuẩn mực đạo đức trong xây dựng Đảng chỉ có hiệu quả khi thiết lập được chế độ "kỷ luật thép" trong Đảng và hệ thống chính trị.

Chế độ "kỷ luật thép" ấy được xây dựng trên cơ sở ý thức đầy đủ về vai trò, vị trí của Đảng đối với dân tộc, nhân dân, vinh dự và trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên khi gánh vác các chức trách nhiệm vụ trong hệ thống quyền lực của Đảng và Nhà nước.

Chế độ "kỷ luật thép" của Đảng phải bảo đảm vừa răn đe, đề phòng, hạn chế sự vi phạm kỷ luật, vừa xử lý nghiêm khắc những hành vi, hiện tượng vi phạm đạo đức của Đảng.

"Trong hòa bình xây dựng, dưới tác động của cơ chế thị trường, những cám dỗ lợi ích còn phức tạp, nguy hiểm hơn nên càng phải xây dựng và thực hiện chế độ "kỷ luật thép" của Đảng."..

'Các sứ quân và bị khoai tây'

Các lãnh đạo nhiệm kỳ trước và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại kỳ họp Quốc hội Việt Nam tháng 5/2015

Trước đó không lâu, hồi giữa tháng 8/2017, nhà báo Nhị Lê - Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản được báo chí Việt Nam trích lời khẳng định rằng "cuộc chiến chống tham nhũng được xem là đến hồi quyết liệt nhất".

Ông Nhị Lê cũng nêu ra vấn đề phe nhóm, rằng Đảng Cộng sản Việt Nam có nguy cơ chứa chấp trong nội bộ "hàng trăm sứ quân - các nhóm lợi ích".

Trích dẫn Karl Marx, ông tổ của chủ nghĩa cộng sản, ông Nhị Lê nói :

"...Khi các nhà chính trị liên kết với bọn tài phiệt tài chính thì nguy cơ sụp đổ của một nền chính trị, rất gần, thậm chí cận kề. Điều đó mới là đáng nói về tai họa tham nhũng, vào chính lúc này đây.

"Tôi không thể hình dung ra được, trong Đảng lại xuất hiện bao nhiêu bè nhóm, đẳng cấp. Nói rộng ra, tôi không thể hình dung ra được một đất nước mà có tới cả hàng chục, thậm chí trăm 'sứ quân' - 'nhóm lợi ích'.

"Cách đây 10 thế kỷ, trước thời kì Đại Cồ Việt, chỉ có 12 sứ quân mà đã làm loạn lạc và tan hoang đất nước rồi. Nguy hại hơn, ngay một số tổ chức Đảng đã bị biến thành "những bị khoai tây". Các thành viên được tập hợp trong những "chiếc bị" này, mà điều này như tôi đã nói mấy năm trước, chỉ cần cắt cái đầu dây buộc chiếc bị đó ra thì bị khoai tây sẽ bị văng tung tóe, mỗi củ mỗi nơi".

Chuyển hàng bó tiền Việt vào một ngân hàng ở Việt Nam - con số hàng tỷ VND bị tham nhũng lấy đi khiến dư luận bất bình

"Nhìn rộng ra, nguy cơ Đảng bị phân rã, chia cắt, cát cứ là hết sức nguy hiểm. Trong Đảng mà nảy nòi nhiều "sứ quân" thì nguy cơ khó còn là Đảng Cộng sản nữa ; và khi đó, vai trò lãnh đạo, trọng trách lịch sử của Đảng sẽ bị tổn thương và đe dọa nghiêm trọng", ông Nhị Lê được trích dẫn trên VTCNews (15/08/2017).

Không chỉ nói đến nguy cơ với Đảng cầm quyền, ông Nhị Lê còn nói về "tính chính danh, chính pháp của Đảng" bị đe dọa nếu không chống được tham nhũng.

Ý kiến mạng xã hội

Cùng lúc, chủ đề này cũng được nhiều bạn đọc trên trang Facebook của BBC Tiếng Việt quan tâm.

Có ý kiến, như của bạn có nick là 'Nguyen Vinh' tỏ ý tin tưởng vào sự chỉ đạo của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng :

"Ông Trọng, ông Vượng, ông Chính đang xây dựng Cơ Chế để kiểm soát Tham Nhũng. Tôi tin các ông ấy sẽ tạo ra được một cơ chế như vậy".

Nhưng cũng có ý kiến hoài nghi.

Chẳng hạn bạn có nick là Thanh Ngochi viết :

"Kỷ luật thép' của đảng... thôi chẳng cần đâu, tốn tiền của dân, chỉ cần các đảng viên tuân thủ hiến pháp và luật pháp là đủ rồi".

Còn bạn Phạm Khuê thì viết :

"Bày trò ra cho tốn công vô ích. Đã có bộ luật thì ai cũng phải chấp hành đi. Không phải bộ luật chỉ để cai trị dân và chừa cán bộ Đảng viên ra đâu. Thế Đảng bỏ khẩu hiệu 'Sống theo pháp luật' rồi sao ?"

Ý kiến của Nguyễn Nhương thì nhắc lại một thời kỳ trước :

"Chỉ có cách là thành lập các 'tổ công tác đặc biệt' như thời Cải cách văn hóa của Mao hay 'đội cải cách ruộng đất 1954' của Việt Nam là cứ đi tới làng nào phố nào nghe nhân dân tố tay nào tham nhũng hay ức hiếp nhân dân thì 'băm ngay', không cần xét xử. Có vậy mới là 'kỷ luật thép'"

Còn bạn 'Thang Viet Nguyen' thì đặt câu hỏi : "Cách chức cũ, cho về hưu lĩnh lương chức mới. Học tập tấm gương... từ thời đại rực rỡ đến thời đại huy hoàng ?"

Được biết hôm 11/09/2017, Ủy ban Thường vụ quốc hội Việt Nam, qua lời Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, sẽ cho ý kiến về bảy dự án luật trong đó có Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi).

Các vụ xử 'đại án' hiện vẫn đang diễn ra ở Việt Nam, với tin mới nhất cho hay bốn lãnh đạo của Công ty Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) có mặt tại phiên xét xử Đại án OceanBank ngày 11/9, theo sau triệu tập của tòa để giải trình việc cầm tiền "chăm sóc" từ OceanBank, lên tới hàng tỷ VND.

Tuy nhiên, một bị cáo chính, ông Nguyễn Hoài Giang, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn, bác bỏ luôn "lời khai một chiều của phía bị cáo" và nói ông "không nhận đồng nào".

*******************

Chủ tịch Quang 'tưởng niệm lãnh tụ Hồ Chí Minh' (BBC, 11/09/2017)

Một số báo Việt Nam vừa đồng loạt đăng tin Chủ tịch nước Trần Đại Quang có hoạt động dâng hương tưởng niệm ngày mất của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hình ảnh đăng hôm 5/9/2017 trên trang web Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc Chủ tịch Trần Đại Quang tới tưởng niệm ngày mất của ông Hồ

Trang Zing viết : "Ngày 11/9, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Phủ Chủ tịch".

Báo này giải thích rõ đây là ngày mất của ông Hồ, tính theo lịch âm, 21/7.

Cũng có nội dung tương tự, nhưng trang VietnamNet ghi "nhân dịp kỷ niệm 72 năm Quốc khánh 2/9 và 48 năm Ngày Bác Hồ đi xa (21/7 âm lịch)" chứ không nêu rõ việc tưởng niệm diễn ra hôm nào.

Các trang này đều dẫn nguồn trang tin Văn phòng Chủ tịch nước, nơi trong bài đăng đầu giờ sáng ngày 11/9 ghi rõ Chủ tịch Trần Đại Quang đã có các hoạt động tưởng niệm tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Phủ Chủ tịch.

Tuy nhiên, theo trang tin chính thức của khu di tích này thì sự kiện trên đã diễn ra từ trước đó ít hôm.

"Sáng ngày 05/9/2017, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã đến dâng hương tưởng niệm Bác Hồ tại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch", bài đăng cùng ngày trên trang này viết.

Tin Chủ tịch Trần Đại Quang "dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh" là bài mới nhất được đăng trên trang tin chính thức của Văn phòng Chủ tịch nước tại địa chỉ vpctn.gov.vn.

Trước đó, tin cuối cùng được đăng vào hôm 14/8/2017, nói về hội nghị học tập và triển khai nghị quyết Hội nghị trung ương 5 của Đảng Cộng sản khóa 12.

Tin tức về sức khoẻ của Chủ tịch nước Trần Đại Quang và chuyến đi sang Nhật Bản để điều trị của ông đã thu hút sự chú ý của dư luận Việt Nam và truyền thông nước ngoài hồi tháng 8.

Nhưng sau đó, báo chí Việt Nam liên tiếp đăng các hình ảnh và cả video cho thấy ông Quang đã dự các lễ nội bộ và tiếp khách nước ngoài.

Lần gần nhất, ông đón Tổng thống Abdel Fattah al-Sisi hôm 6/9, trong chuyến thăm hai ngày của ông al-Sisi tới Hà Nội.

Một sự việc gần đây đã cho thấy một cái nhìn thoáng qua về mặt tối của chế độ Việt Nam hiện nay dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản.

Người ta nói rằng chính phủ Việt Nam đã bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh, cựu chủ tịch Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC), một đơn vị của Tổng Công ty Dầu khí quốc gia (PetroVietnam), khi ông này đang ở Đức, vào cuối tháng 7 và đưa ông ta trở về Việt Nam. Ông đã bị chính phủ Việt Nam yêu cầu dẫn độ quốc tế vì đã gây ra thất thoát lớn cho PVC.

Chính phủ Việt Nam đã bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanhvà đưa ông ta trở về Việt Nam.

Chính phủ Việt Nam thông báo rằng Thanh tự nguyện đến cơ quan công an ở Hà Nội để tự thú. Để đáp lại lời tuyên bố này, chính phủ Đức đã công bố rằng ông bị bắt cóc. Đức đã chỉ trích mạnh mẽ Việt Nam, mô tả vụ bắt cóc Thanh là "vi phạm chưa từng thấy và trắng trợn luật pháp Đức và quốc tế".

Chính phủ Đức đã yêu cầu một nhân viên của Đại sứ quán Việt Nam ở Đức, người bị cáo buộc tham gia vào vụ bắt cóc, rời khỏi Đức.

Nơi bắt cóc là một công viên gần Brandenburg Gate ở Berlin. Thanh, người được cho là đã xin tị nạn ở Đức, dường như đã được chuyển bằng xe hơi theo đường bộ tới một nước ở Đông Âu sau khi bị bắt cóc và sau đó được đưa về Việt Nam bằng đường hàng không. Bộ trưởng ngoại giao Đức Sigmar Gabriel mô tả phương pháp bắt cóc làm gợi nhớ đến những bộ phim gián điệp thời chiến tranh lạnh.

Một nhà hoạt động nhân quyền Việt Nam đã so sánh sự đàn áp nhân quyền ở Việt Nam và Trung Quốc, nói rằng không giống như Trung Quốc, việc đàn áp ở Việt Nam diễn ra chậm rãi và dần dần trong nhiều trường hợp. Xét về khuynh hướng, nhà hoạt động này tỏ ra ngạc nhiên trước sự thô thiển của phương pháp mà an ninh Việt Nam áp dụng trong vụ bắt cóc Thanh.

Theo nhà hoạt động này, việc đàn áp nhân quyền ở Việt Nam đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức. Khuynh hướng này có thể không liên quan đến quan điểm của chính quyền Trump về việc không quan tâm đến vi phạm nhân quyền của các quốc gia khác mà tập trung ưu tiên cho lợi ích của Hoa Kỳ.

Reuters nói rằng có tới 15 nhà hoạt động đã bị bắt tại Việt Nam trong năm nay, tính đến đầu tháng 8, mức cao nhất trong những năm gần đây.

Việt Nam cũng đã thắt chặt kiểm soát Internet, một nền tảng mà công dân mạng sử dụng để chỉ trích đảng cầm quyền và chính phủ của nó. Chính phủ Việt Nam có ý định áp dụng mức phạt đối với những người phát tán "thông tin sai lệch". Tiền phạt tương đương với thu nhập bình quân hàng năm của một công dân Việt Nam. Chính chính quyền sẽ xác định thông tin nào là "giả dối". Do đó, các nhà hoạt động và những người khác tin rằng mục đích thực sự là ngăn ngừa các chỉ trích đối với chế độ.

Mặc dù có những trường hợp liên quan đến vi phạm quyền con người, nhiều tiếng nói tích cực về Việt Nam có thể được nghe thấy ở Nhật Bản. Một người nói "Mối quan hệ giữa hai nước đã tiến triển đến mức mạnh nhất trong những năm gần đây". Một người khác nói rằng Việt Nam duy trì lập trường ủng hộ Nhật Bản, trong khi một nước khác nhấn mạnh rằng Việt Nam là một đất nước đầy sức sống và tiềm năng.

Có nhiều lý do theo thái độ thân thiện của Nhật Bản đối với Việt Nam, bao gồm sự tôn trọng lịch sử của nước này qua chiến tranh Việt Nam chống lại Hoa Kỳ và thống nhất Bắc và Nam Việt Nam, cũng như thương cảm cho những thiệt hại lịch sử và thảm kịch đẫm máu. Một yếu tố quan trọng khác trong những năm gần đây là mối quan ngại chung về Trung Quốc, nước đang thực hiện nhiều hành động bành trướng hàng hải.

Tuy nhiên, như thể hiện trong vụ bắt cóc, không nên quên rằng Việt Nam, dưới sự cai trị độc quyền của đảng cộng sản, có quan điểm chính trị đối cực của Nhật Bản, một nước có chính sách quốc gia về dân chủ.

Tôi chưa bao giờ là một sinh viên giỏi. Nhưng tôi đã phát triển một cảm giác đặc biệt về Việt Nam khi tôi đã học về đất nước này ở trường đại học cách đây hơn 20 năm và trải nghiệm cuộc sống ở đó. Nếu được hỏi về cách diễn đạt tiếng Việt yêu thích của tôi, tôi sẽ không ngần ngại trả lời bằng những lời của Hồ Chí Minh, người sáng lập nước Việt Nam hiện nay : "Không gì quý hơn độc lập và tự do".

Và tôi rất thất vọng và buồn trong tình hình hiện tại chính quyền Việt Nam không tôn trọng nhân quyền và sử dụng vũ lực để đàn áp những lời chỉ trích đảng và chính phủ.

Kenichi Yoshida

(Yomiuri Shimbun Hanoi Bureau Chief)

Vũ Quốc Ngữ dịch

Nguồn : Việt Nam Thời Báo, 11/09/2017)

(A glimpse of the party’s dark side in Vietnam, The Japan News by Yomiuri Shimbun, 07/09/2017)

Cần đánh tan ngụy biện "cần ổn định chính trị để phát triển". Những lập luận bênh vực cho lý luận này đều đưa tới một điều là cần có sự lãnh đạo lâu dài hoặc mãi mãi của một cá nhân, của một đảng, hay của một chế độ.

Nhà nước cộng sản Việt Nam mong muốn ổn định chính trị dưới sự lãnh đạo độc quyền của đảng cộng sản

Lý luận này cho rằng chỉ có "ổn định" mới có thể dẫn dắt xã hội tới phát triển. Với lối lý luận giản đơn này, những chế độ độc tài đã tận dụng đến mức tối đa để ca tụng nó nhằm che mắt và lừa gạt dân chúng, và đương nhiên là để ngồi mãi trên quyền lực. Nhưng ổn định là gì ?

Ổn định có hai nghĩa. Nghĩa thứ nhất là ổn định dân sự, nghĩa là ổn định trong cuộc sống, ổn định trong hoạt động của pháp luật và các quyền của người dân. Nghĩa thứ hai là ổn định sự cầm quyền của tập đoàn cai trị. Khi các chế độ độc tài nói cần ổn định để phát triển, nhiều người đồng ý với họ vì hiểu đó là ổn định dân sự trong khi họ thực hiện qua nghĩa thứ hai, nghĩa là ổn định của tập đoàn cầm quyền. Lối ngụy biện gian trá kiểu này cần phải bị tố giác.

Dự án chính trị dân chủ đa nguyên của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên (2015), Khai Sáng Kỷ Nguyên Thứ Hai, Chương 5 có viết :

"Cũng cần chấm dứt một sự lẫn lộn gian trá về ổn định. Ổn định có hai nghĩa.

Nghĩa thứ nhất là ổn định dân sự, nghĩa là ổn định trong cuộc sống của mỗi công dân, là đảm bảo không bị bắt bớ, tịch thu tài sản, cấm kinh doanh, không là nạn nhân của những thay đổi luật pháp đột ngột và thường xuyên, hay những quyết định tùy tiện của chính quyền. Ổn định này rất cần thiết cho phát triển kinh tế, vì có như thế người dân mới có thể yên trí để tiên liệu và hoạch định sinh hoạt của mình. Ổn định này đòi hỏi dân chủ, nhân quyền và nhà nước pháp trị.

Nghĩa thứ hai là ổn định của tập đoàn cầm quyền, hay nói khác đi là sự kéo dài của một chính quyền với cùng những người cầm quyền. Sự kéo dài này, nếu không do bầu cử tự do mà là do một chế độ độc tài bạo ngược, còn rất mâu thuẫn với ổn định dân sự và do đó hoàn toàn mâu thuẫn với phát triển, bởi vì người dân luôn luôn phải sống trong sợ sệt, không dám và không thể lập những kế hoạch kinh doanh lâu dài.

Kinh nghiệm cho thấy ổn định dân sự rất cần cho phát triển, trong khi ổn định của tập đoàn cầm quyền hoàn toàn không cần thiết, thậm chí còn có ảnh hưởng xấu vì các chính quyền kéo dài quá lâu gần như chắc chắn đưa tới lạm quyền và tham nhũng. Tại Nhật, từ sau Thế Chiến II tới nay, ít có chính phủ nào kéo dài được hai năm. Tại Ý, tuổi thọ trung bình của các chính phủ còn ngắn hơn nhiều. Mặc dầu vậy kinh tế của cả hai nước này đều phát triển nhanh chóng, họ đều là thành viên của nhóm bảy nước phát triển nhất. Trong khi các nước có những chính quyền kéo dài như Việt Nam, Cuba, Bắc Triều Tiên và nhiều nước thuộc Châu Phi và Châu Mỹ La Tinh lại rất trì trệ và lạc hậu.

Khi các tập đoàn độc tài -như ban lãnh đạo Đảng Cộng Sản Việt Nam- nói cần phải có ổn định để phát triển, nhiều người đồng ý với họ vì hiểu đó là ổn định dân sự trong khi họ thực hiện ổn định theo nghĩa thứ hai, nghĩa là ổn định của tập đoàn cầm quyền. Đó là một sự gian trá cần được tố giác”.

Tại Trung Quốc và Việt Nam, sau nhiều năm "đổi mới" hai nước này đã có những thành tích phát triển kinh tế khá cao nhờ nới lỏng tự do, nhưng đến nay cả hai đều đã khựng lại vì đảng cộng sản muốn duy trì "ổn định chính trị", tức là đổi mới về kinh tế nhưng không đổi mới về chính trị.  Các chế độ độc tài là nguyên nhân của sự lụn bại, chúng phá hoại và gây ra những bế tắc trong sự vận hành quốc gia nhưng chúng lại logic với sự tồn tại của chế độ.

Khi những mâu thuẫn, bức xúc, bất mãn âm ỷ lâu ngày bùng nổ và do không có phương tiện hòa bình để phản ánh, logic đầu tiên là người dân xuống đường biểu tình một cách ôn hòa đòi quyền lợi, khi quyền lợi không được đáp ứng logic thứ hai là những cuộc xuống đuờng ngày càng nhiều hơn, logic thứ ba là không một chế độ độc tài nào chấp nhận cho người dân xuống đuờng do đó phải bị đàn áp, logic cuối cùng là khi bị đàn áp, người dân phải chống trả, đương nhiên là trong thế yếu, và bị đánh đập, cầm tù.

Do bị đàn áp và bị tước mọi quyền tự do căn bản, lòng quí mến và yêu chuộng chế độ giảm dần theo thời gian. Trong những điều kiện này, người dân chỉ có hai phản ứng : một là trở nên vô cảm, dửng dưng với chế độ, hai là thù hận chế độ để rồi sẵn sàng làm tất cả những gì có thể để thay đổi chế độ hay trả thù cá nhân. Nói cách khác, chỉ trong các chế độ độc tài mới nảy sinh ra các cuộc ‘cách mạng’ thay đổi cơ cấu quyền lực bằng bạo lực, gây nên bất ổn và xáo trộn xã hội nghiêm trọng. Bởi vậy để tránh bạo loạn thì cần có cơ chế thay đổi chính quyền trong hòa bình, cách tốt nhất là dân chủ hóa chứ không phải là củng cố nền độc tài bằng ngụy biện "ổn định chính trị".

Ở các quốc gia dân chủ không có một chính quyền nào là "ổn định" suốt đời, một chính quyền có thể bị thay thế ngay tức khắc nếu người lãnh đạo tồi dở, thông qua lá phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội, hoặc qua các kỳ bầu cử, hay nói cách khác là thông qua lá phiếu của người dân, hoặc dư luận xã hội. Cứ mỗi 4 hay 5 năm một lần, cử tri có thể thay đổi chính quyền bằng con đường hòa bình thông qua lá phiếu của mình.

Lối ngụy biện ‘ổn định chính trị’ sở dĩ đã tồn tại được vì chúng ta hiểu sai ổn định trong sinh hoạt chính trị quốc gia. Chính quyền luôn ngjuy biện rằng, trái ngược với ổn định chính trị là bạo loạn, đảo chính, lật đổ. Nhưng ổn định chính trị đúng nghĩa phải là đảm bảo cho xã hội được vận hành một cách trơn tru, bảo đảm cho sự hoạt động ổn định của các cơ quan pháp luật, hành chính, an ninh, và cuối cùng là các công dân có quyền và các biện pháp ôn hòa để thay đổi chính quyền. Đó mới là ổn định chính trị đúng nghĩa. Còn loại "ổn định chính trị " kiểu ngụy biện của các chế độ độc tài chỉ đem tới bất ổn xã hội vì, như đã nói, khi người dân không có phương tiện và cơ hội để phát biểu nguyện vọng thì cách duy nhất là xuống đuờng đòi hỏi quyền lợi. Cho dù những cuộc xuống đuờng có chính đáng hay không, phản ứng của mọi chế độ độc tài là đàn áp, bắt bớ, bỏ tù… Hậu quả tự nhiên của phản ứng này là người dân ngày càng xa lánh chế độ, và chế độ tự co cụm lại để trở nên hung bạo hơn.

Khi các mâu thuẫn trong xã hội dâng cao (do những bất mãn của người dân dồn nén lâu ngày) đạt đến đỉnh điểm thì cách mạng sẽ nổ ra. Càng nguy hiểm hơn khi cuộc cách mạng đó không được dẫn dắt bởi một lực lượng chính trị có viễn kiến và sự chuẩn bị. Bất cứ một cuộc ‘cách mạng đường phố’ nào xảy ra cũng để lại những di chấn tinh thần vô cùng lớn cho người dân và phải mất rất nhiều năm mới có thể hàn gắn lại được những đổ vỡ mà nó gây ra. Bằng chứng cho thấy, các cuộc ‘cách mạng đường phố’ chỉ xảy ra tại các nước độc tài, hay muốn trở thành độc tài. Venezuela là một ví dụ.

Một đặc điểm chung của các chế độ độc tài là luôn cố bám víu quyền lực đến cùng. Các chế độ độc tài thường sinh ra từ bạo lực và chỉ chấm dứt trong bạo lực. Mọi thay đổi chỉ là vụn vặt nhằm câu giờ chứ không thực tâm, các chế độ độc tài thừa hiểu rằng khi có dân chủ, nghĩa là có tự do bầu cử, họ sẽ bị loại khỏi chính quyền vì không được người dân tín nhiệm và lựa chọn.

Làm thế nào để các chế độ độc tài ‘hạ cánh an toàn’ cho chính họ và sau đó là cho cả đất nước ? Có cách nào khiến các chế độ độc tài chịu nhượng bộ không ? Các nước cộng sản Đông Âu đã chuyển hóa thành công về dân chủ trong hòa bình là câu trả lời hùng hồn cho câu hỏi trên. Việt Nam cũng hoàn toàn có thể dân chủ hóa đất nước bằng con đường hòa bình.