Truyền thông Bắc Kinh lần đầu tiên xác nhận Trung Quốc đã triển khai loại máy bay tiêm kích J-11B đến đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa, nơi đang có tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông.
Ảnh vệ tinh chụp ngày 29/03/2017 : Tiêm kích Trung Quốc J-11 trên đảo Phú Lâm, Hoàng Sa, Biển Đông (Internet)
Theo báo Nhật Japan Times, số ra ngày 02/12/2017, mặc dù ảnh vệ tinh của các cơ quan quốc tế đã phát hiện máy bay Trung Quốc J-11B tại khu vực đảo Phú Lâm (Woody Island) vào năm 2016 và tháng 4/2017, nhưng mãi đến tuần này, truyền thông Bắc Kinh mới xác nhận về sự hiện diện nói trên.
Truyền hình Trung Quốc CCTV trong tuần phát đi những hình ảnh cho thấy máy bay tiêm kích J-11B hoạt động trong vùng Biển Đông, cất cánh, rồi đáp xuống sân bay trên đảo Phú Lâm mà Bắc Kinh gọi là đảo Vĩnh Hưng (Yongxing),.
Truyền thông Trung Quốc nhấn mạnh là những chiếc máy bay này được cất giữ trong một cơ sở có trang bị máy điều hòa nhiệt độ để bảo đảm chất lượng bảo quản. Hoàn Cầu Thời Báo, ấn bản ngày 01/12/2017 bình luận : nhà chứa máy bay có điều hòa nhiệt độ, sẽ cho phép thường xuyên đưa nhiều máy bay tiêm kích hơn đến khu vực quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc gọi là Tây Sa.
Tờ báo này tin chắc là Bắc Kinh "sẽ xây dựng thêm những địa điểm cất giữ máy bay tương tự như cơ sở đã có trên đảo Tây Sa. Điều đó sẽ giúp Trung Quốc tăng cường khả năng kiểm soát Biển Đông".
Japan Times nhắc lại, trên đảo Phú Lâm, Trung Quốc đã xây dựng một phi đạo, các nhà chứa máy bay, triển khai tên lửa địa đối không HQ-9 và thỉnh thoảng điều cả tàu có trang bị hệ thống chống tên lửa đến khu vực nhạy cảm này. Phú Lâm là hòn đảo lớn nhất thuộc quần đảo Hoàng Sa. Trung Quốc, Việt Nam và Đài Loan cùng khẳng định chủ quyền đối với hòn đảo có diện tích chưa đầy 3km2.
Từ 2012 Bắc Kinh thông báo đặt một đơn vị quân đội đồn trú tại Phú Lâm, lập ra thành phố Tam Sa, coi đấy là trung tâm hành chính của cả Hoàng Sa và Trường Sa.
Ngoài khu vực Hoàng Sa, Trung Quốc đã xây dựng 7 đảo nhân tạo ở Trường Sa, cho dù năm 2015 chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết không quân sự hóa các đảo nhân tạo được Bắc Kinh xây dựng ở Biển Đông.
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc đưa tên lửa và máy bay tiêm kích đến đảo Phú Lâm là bước đầu. Bắc Kinh sẽ có những kế hoạch tương tự ở Trường Sa.
Máy bay vận tải Trung Quốc diễn tập ở Biển Đông
Cũng trong khu vực Biển Đông, nhật báo Hồng Kông South China Morning Post số ra ngày 02/12/2017 dẫn tin từ Hải Quân Trung Quốc cho biết một phi đội máy bay vận tại Y-9 tham gia một cuộc diễn tập ở Biển Đông. Bài tập là bay trên một hành trình hàng ngàn cây số, thả hàng hóa xuống một hòn đảo trong vùng Biển Đông. Thông cáo không nói rõ là đảo nào. Đây là lần đầu tiên loại máy bay vận tải có sức chở 25 tấn hàng do Trung Quốc chế tạo diễn tập đường xa. Giới quan sát ghi nhận : cuộc diễn tập hôm qua là cơ hội để Không Quân nước này thể hiện khả năng phòng thủ trên biển.
Biển Đông : Manila và Bắc Kinh tiếp tục đàm phán năm 2018
Theo ABS-CBN News, cuộc đàm phán chính thức và quan trọng tiếp theo giữa Bắc Kinh và Manila nhằm giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông sẽ được tổ chức sớm trong năm 2018. Đại sứ Trung Quốc tại Philippines ngày 02/12/2017 đã cho biết như trên.
Về phần mình, đại sứ Philippines Jose Santiago Sta. Romana, bên lề cuộc họp tại Manila nói rõ là cả hai bên đang thảo luận về thời điểm tổ chức. Ông hy vọng cuộc họp tham vấn song phương kế tiếp sẽ sớm diễn ra trong quý I/2018 tại Philippines và việc dàn xếp đang được tiến hành ở cấp thứ trưởng.
Vào tháng 5/2017, cả hai bên đã có một cuộc họp Tham vấn Song phương về Biển Đông đầu tiên tại Quý Dương, tỉnh Quý Châu. Lãnh đạo ngoại giao của cả hai nước đã gặp nhau để thảo luận về vấn đề tranh chấp nhậy cảm này.
Thanh Hà
Trong tương lai Mỹ và Trung Quốc sẽ xung đột, đối đầu hơn, hay hòa hoãn, cộng tác hơn ? Dự đoán này ảnh hưởng tới chính sách ngoại giao của Việt Nam. Nếu trong vòng 10 năm đến 30 năm nữa, hai nước đó chỉ lo thỏa hiệp, trao đổi kinh tế đúng quy luật thị trường, cùng chia đôi thiên hạ, thì nước Việt Nam có thể đi dây, giao hảo với cả hai và mượn thế lực nước này để buộc nước kia nhượng bộ. Nhưng nếu trong vòng một thế hệ nữa Mỹ và Trung Quốc sẽ xung đột nhiều hơn, thì người Việt phải chọn đường khác. Câu hỏi là: Trong hai nước đó, nước nào cần tránh vì sẽ làm thiệt hại mình hơn ?
Trong tương lai Mỹ và Trung Quốc sẽ xung đột, đối đầu hơn, hay hòa hoãn, cộng tác hơn ?
Mặc dầu các ông Trump-Tập họp thượng đỉnh biểu diễn vái lẫn nhau, tranh chấp kinh tế, thương mại giữa hai nước sẽ còn tiếp diễn.
Trông bên ngoài thì hiện nay bang giao Mỹ-Trung có vẻ tốt đẹp. Donald Trump hết lời ngợi khen uy quyền tột đỉnh của Tập Cận Bình, và Tập làm đủ mọi cách ve vuốt chiều chuộng khi tiếp đón Trump.
Nhưng quyền lợi hai nước vẫn xung khắc, đối nghịch nhau, trong ngắn hạn cũng như lâu dài.
Ngắn hạn, mối xung khắc căn bản giữa Trump và Tập là số khiếm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ. Những cử tri nhiệt liệt nhất của ông Trump, các công nhân ngành thép, mới làm kiến nghị giục ông tổng thống: Đánh thuế trên thép nhập cảng từ Trung Quốc, như lời ông hứa khi tranh cử.
Theo tin của báo Wall Street Journal, một tháng trước khi ông Trump qua Tàu, Bắc Kinh đã đề nghị hai ông Trump-Tập sẽ đánh dấu cuộc gặp thượng đỉnh bằng nghi thức long trọng công bố quyết định Trung Quốc mở rộng thị trường tài chánh cho Mỹ vô. Chính phủ Mỹ trả lời: Không cần thiết. Trước khi Tập Cận Bình tiếp Trump ở Đại Sảnh Nhân Dân, quan chức Tàu nhắc lại ý kiến đó, nhưng phía Mỹ vẫn không đồng ý.
Cuối cùng, sau khi ông Trump bay về rồi, Bắc Kinh đơn phương công bố quyết định mở cửa cho các ngân hàng và giới đầu tư Mỹ vô nước Tàu. Nhưng Mỹ vẫn còn chê: Trễ quá, ít quá ! (To little, too late !) Bởi vì họ biết rằng Bắc Kinh trước sau đằng nào cũng cần mở cửa thị trường vốn để bắt buộc các ngân hàng quốc doanh phải cải tổ. Nếu không thì kinh tế lục địa sẽ tiếp tục trì trệ lâu dài. Nhưng họ chỉ mở cửa rất chậm chạp; cho nên không có lý nào Mỹ lại giúp họ làm rùm beng lên như là nhượng bộ ghê gớm lắm !
Câu chuyện trên chỉ là một thí dụ về những mâu thuẫn giữa hai nước. Sau khi kết án các nhà xuất cảng bên Tàu phá giá, bán dưới giá thành, Mỹ đánh thuế 160% trên hàng nhôm Tàu bán, 194% trên ván ép. Chính phủ Mỹ đang trù tính sẽ viện lý do an ninh quốc gia để tăng thuế nhập cảng nhôm từ nước Tàu. Họ sẽ kết luận Trung Quốc chưa là nền kinh tế thị trường đúng nghĩa. Với nhãn hiệu đó, sẽ đánh thuế nặng, cao hơn quy định của WTO. Những món hàng đầu tiên sẽ lãnh đạn là máy giặt, bàn điện mặt trời (solar panels) đang ào ạt chở quan Mỹ. Lý do vì các doanh nghiệp nhà nước bên Tàu được chính quyền giúp đỡ, nên cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp tư ở Mỹ.
Mặc dầu các ông Trump-Tập họp thượng đỉnh biểu diễn vái lẫn nhau, tranh chấp kinh tế, thương mại giữa hai nước sẽ còn tiếp diễn. Ông Trump có thể lấy cớ đang bận lo chuyện cải tổ thuế khóa, hay chuyện Bắc Hàn, vân vân, để khoan ra tay đánh thuế hàng Tàu; nhưng vấn đề vẫn nằm đó, trước sau cũng đụng chạm.
Nhưng đụng chạm thương mại là chuyện nhỏ. Mỗi bên cứ lấn một bước rồi lui một bước, thăm dò nhau; vì không bên nào muốn gây "chiến tranh mậu dịch" có thể sập tiệm.
Mối xung khắc giữa Mỹ và Trung Quốc khó tránh bùng nổ, vì những quyền lợi sâu xa hơn. Từ năm 1990, Mỹ là cường quốc đóng vai trùm thế giới, nhưng từ năm 2012 thì Tập Cận Bình muốn nước Tàu phải đứng ngang hàng với Mỹ, trên khắp mọi mặt.
Trong lịch sử, khi một quốc gia từ địa vị yếu vươn lên, thấy mình mạnh không thua nước đang đóng vai bá chủ, thì thế nào cũng xung đột, có thể chiến tranh. Khi nước Tần mạnh lên thì sẽ có ngày phải đánh Tề, đánh Sở. Nửa đầu thế kỷ 20, khi nước Đức vươn lên ở Châu Âu mà nước Anh đanh đóng vai ông trùm, chiến tranh đã xảy ra. Ở Hy Lạp thời cổ cũng vậy, Athens đang đóng vai bá chủ thì Sparta bắt đầu hùng cường, thế là gây chiến.
Ông Tập Cận Bình đã nhắc tới bài học Hy Lạp, khi tới thăm nước Mỹ, Tháng Chín năm 2015. Ông nói, ở Seattle, rằng: "Không có cái gọi là Cái Bẫy của Thucydides trên thế giới bây giờ. Nhưng nếu các quốc gia lớn sai lầm trong chiến lược, họ sẽ tự tạo ra cái bẫy sập mà rớt xuống." Ông Tập nhắc tới tên sử gia Hy Lạp Thucydides, người kể lại cuộc chiến tranh gọi là "Peloponnesian" giữa Athens và Sparta, từ 431 đến 404 Trước Công Nguyên.
Từ đầu thế kỷ 20, nước Mỹ khám phá ra vai trò đặc biệt của họ trên thế giới. Sau năm 1945, người Mỹ bắt đầu nghĩ họ có "trách nhiệm" đối với cả loài người, mà không quốc gia nào so sánh được. Sau khi Liên Xô sụp đổ, Mỹ đóng vai ông trùm luôn.
Trung Quốc có lịch sử "bình thiên hạ" trong hơn hai ngàn năm. Họ cảm thấy nhục nhã khi mất vai trò đó vì bị thua các nước Tây Phương. Đặng Tiểu Bình vẫn còn khuyên đàn em "thao quang dưỡng hối," đừng có ngẩng đầu lên cho thế giới đỡ sợ mình. Nhưng Tập Cận Bình đã ngẩng đầu, và hơn một tỷ con người nhiệt liệt đồng ý. Chất "bá chủ" vẫn chảy mạnh trong giòng máu, trong DNA của Hán tộc.
Nhiều người lạc quan nghĩ rằng sau khi dân Trung Hoa tư bản hóa để thành giàu có, họ sẽ khao khát dân chủ tự do, chế độ cộng sản sẽ tự "diễn tiến" dần dần và họ sẽ sống theo quy luật của một thế giới tôn trọng các giá trị chung, như quyền làm người, tinh thần trọng pháp, tự do, dân chủ, vân vân.
Ông Lý Quang Diệu đã cảnh tỉnh mà nhiều người không nghe. Ông nhắc nhở rằng "Trung Quốc không muốn xin gia nhập câu lạc bộ các nước Tây phương, dù được mời làm hội viên danh dự ! Một trật tự Mỹ đặt ra để hiệu lệnh các nước khác làm theo".
Khi hai nước lớn cùng nghĩ mình có "thiên mệnh" đứng đầu thế giới, họ không có cách nào tránh xung khắc quyền lợi. Do đó, sẽ chạy đua, đối đầu, xung đột và nếu không khéo thì kéo nhau rơi vào cái Bẫy của Thucydides. Ông Tập Cận Bình nói rằng cái bẫy đó khó xuất hiện, trừ khi các cường quốc sai lầm. Trong quá khứ đã nhiều lần cái Bẫy của Thucydides có thật rồi. Tương lai có tránh được hay không, chúng ta ước mong loài người khôn ngoan hơn, sẽ tránh. Nhưng không nên đem cả gia tài của mình đánh cá vào niềm hy vọng đó.
Cái Bẫy sập của Thucydides, trong thế kỷ 21, có thể nằm ngay bên cạnh nước ta, trong vùng Biển Đông Nam Á.
Trong một bài đăng trên tạp chí Foreign Affairs, Robert Manning và James Przystup nhận xét rằng trong khi Trung Quốc có "quyền lợi cốt lõi" (hạch tâm quyền lợi) ở vùng biển Đông Nam Á, nước Mỹ thì không nhất thiết như vậy. Và, hai ông nói, "Bắc Kinh biết điều đó!" Để kết luận: Câu hỏi chiến lược của Mỹ bây giờ là : Chúng ta chấp nhận nước Trung Hoa đóng vai trò nào trong vùng Á Châu-Thái Bình Dương ?
Lý luận trên đây nghe rất hay. Quả thật, "quyền lợi cốt lõi" của nước Mỹ nằm ở Châu Âu và Châu Mỹ La Tinh, quan trọng hơn vùng Đông Nam Á, Châu Phi, hay vùng Trung Á. Nhưng "quyền lợi cốt lõi" của Mỹ ở bán đảo Cao Ly còn nhỏ hơn ở vùng Đông Nam Á, là nơi một phần ba số hàng hóa chở đường biển trên thế giới đi qua vùng biển đó! Từ năm 1950 đến giờ, có bao giờ thấy một chính phủ Mỹ nào tuyên bố họ mặc kệ cho dân Cao Ly sống theo miền Bắc hay miền Nam hay không?
Cho nên, Biển Đông nước ta sẽ là nơi diễn ra xung đột mạnh nhất giữa Mỹ và Trung Quốc trong một vài thế hệ nữa.
Vì nước Mỹ sẽ phải đối đầu với Trung Quốc, không phải chỉ trong vùng Đông Nam Á mà còn khắp thế giới, bắt đầu từ Á Châu,
Năm 2013, Tập Cận Bình bắt đầu công bố chương trình "Nhất Đới Nhất Lộ" thì cũng là năm Trung Quốc bắt đầu xây dựng các hòn đảo nhân tạo trong "Đường Lưỡi Bò". Gần hai năm sau, đầu năm 2015, nhờ hình ảnh vệ tinh chụp của các viện nghiên cứu chiến lược ở Mỹ, thế giới mới chú ý tới những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc, lúc đó chúng đã bắt đầu được quân sự hóa.
"Nhất Đới Nhất Lộ" lập vòng đai trên lục địa nối các nước Trung Á với nước Tàu, dẫn sang tới Trung Đông và Châu Âu. Trên biển, sẽ lập con Đường Tơ Lụa Biển thế kỷ 21, từ Hàng Châu, Quảng Châu, qua Đông Nam Á, Nam Á, sang tới Châu Phi và Châu Âu. Đây là một kế hoạch dài hàng thế kỷ, Tập Cận Bình đang nỗ lực thực hiện. Hiển nhiên, Đường Tơ Lụa Biển không thể nhích một bước, nếu không chinh phục được các nước Đông Nam Á. Vì vậy, các hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc trong Biển Đông trở thành quyền lợi cốt lõi của nước Tàu. Nếu Mỹ muốn đối phó với kế hoạch thế kỷ 21 của Trung Quốc, họ sẽ không thể mặc cho Tập Cận Bình thao túng, gậm nhấm rồi khuất phục các nước Đông Nam Á.
Khi thấy ông Donald Trump xé bỏ thỏa ước TPP, nhiều người nghĩ rằng ông ta sẽ bỏ rơi Á Châu. Nhất là khi thấy ông bắt tay Tập Cận Bình rất chặt. Nhưng giới lãnh đạo nước Mỹ sẽ không quên quyền lợi quốc gia họ.
Người đứng đầu bảo vệ quyền lợi ngoại thương trong chính phủ Mỹ, ông Robert Lighthizer đã mở cuộc điều tra về chính sách mua bán của Trung Quốc, bắt đầu với vấn đề vi phạm quyền sở hữu tri thức. Trong lúc Trung Quốc tuyên bố mở hé cửa cho các ngân hàng và giới đầu tư của Mỹ vào lục địa thì hai viện Quốc Hội Mỹ đang đưa ra các dự luật hạn chế đầu tư ngoại quốc trong các lãnh vực kỹ thuật cao, cơ sở hạ tầng, và an ninh, quốc phòng. Ông Lighthizer coi mục tiêu chính của Mỹ là giảm bớt khiếm hụt mậu dịch (từ 210 tỷ Mỹ kim năm 2010 lên 350 tỷ năm ngoái). Ông tin rằng nếu xảy ra chiến tranh thương mại thì có tai hại cho Mỹ cũng không tai hại hơn cảnh cán cân thương mại khiếm hụt. Lighthizer nói thẳng rằng chiến tranh thương mại sẽ hại cho nước Tàu nhiều gấp bội cái hại cho nước Mỹ !
Nhìn vào thái độ và lập luận của ông Lighthizer, chúng ta có thể thấy, ngay trong một vấn đề nhỏ như khiếm hụt mậu dịch, quyền lợi hai cường quốc xung khắc tận gốc rễ. Nhìn vào lịch sử của hai quốc gia, chúng ta còn thấy những xung đột tiềm tàng lâu dài hơn nữa.
Khi biết hai nước đó sẽ phải đối đầu, giành giựt, đấu võ với nhau nhiều hơn là thỏa hiệp, cộng tác, nước Việt Nam sẽ phải chọn. Mỹ và Trung Quốc nước nào có thể giúp Việt Nam hơn là làm hại Việt Nam? Câu trả lời giản dị, ai cũng biết. Cho nên phải lựa chọn ngay bây giờ. Bởi vì cuộc chạy đua giữa hai nước lớn sẽ diễn ra ở Biển Đông, ngay bên cạnh nước mình !
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : Người Việt, 21/11/2017
Việt-Trung tránh ‘gây hấn’ vì Biển Đông (VOA, 14/11/2017)
Việt – Trung ngày 12/11 tránh ‘gây hấn’ vì Biển Đông khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngỏ lời sẵn sàng làm trung gian hòa giải các tranh chấp lãnh hải.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng trong lễ chào đón ông Tập ngày 12/11/17
Quan hệ giữa Hà Nội với Bắc Kinh đặc biệt căng thẳng kể từ tháng bảy khi Trung Quốc áp lực Việt Nam ngưng thăm dò dầu khí tại một vùng biển có tranh chấp ở Biển Đông.
Truyền hình nhà nước Việt Nam loan tin ông Tập nói với lãnh đạo Việt Nam rằng Trung Quốc muốn làm việc cùng với Đông Nam Á tiến tới Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông.
Tân Hoa xã nói Việt-Trung nhất trí giải quyết thỏa đáng tranh chấp hàng hải và tìm cách duy trì hòa bình, ổn định.
Kể từ khi Tổng thống Philippines, Rodrigo Duterte, xích lại gần hơn với Trung Quốc, Việt Nam trở thành thách thức chính của Trung Quốc trong khu vực.
Áp lực từ Trung Quốc ép Việt Nam ngưng thăm dò dầu khí ở Biển Đông hồi tháng 7 đã đẩy quan hệ hai nước cộng sản anh em xuống một mức thấp hơn.
Cả Chủ tịch Trung Quốc lẫn Tổng thống Donald Trump đều có các cuộc họp song phương với giới chức Việt Nam theo sau thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương tại Đà Nẵng.
Ông Trump nói với Chủ tịch nước Việt Nam rằng ông sẵn sàng làm trung gian hòa giải giữa các bên tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và nhận xét rằng lập trường của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông có vấn đề.
Trong thông cáo chung, Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Việt Nam còn nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền tiếp cận tự do và mở rộng tại Biển Đông và nói rằng các bên cần phải chấm dứt hành động leo thang.
Theo Reuters
********************
Biển Đông qua chuyến thăm của Trump và Tập ? (BBC, 13/11/2017)
Các lãnh đạo Việt Nam và Trung Quốc đã nhất trí được về việc kiểm soát các vấn đề Biển Đông trong chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Hà Nội, truyền thông nhà nước Trung Quốc nói.
Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng - Ảnh minh họa (XINHUA)
Hai bên đã đồng ý sẽ tăng cường hợp tác trên biển và phấn đấu cùng nhau giữ gìn hòa bình, ổn định, Tân Hoa Xã hôm 13/11 đưa tin.
Tuyên bố chung của hai bên nói sẽ "kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp, không mở rộng tranh chấp, giữ gìn hòa bình, ổn định ở Biển Đông".
Ông Tập vừa rời Hà Nội ngày 13/11, kết thúc chuyến thăm chính thức hai ngày tới Hà Nội.
Chủ tịch đồng thời là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chứng kiến lễ ký kết biên bản ghi nhớ về việc triển khai chung Sáng kiến Vành đai - Con đường của Trung Quốc và kế hoạch Hai Hành lang Một Vành đai Kinh tế của Việt Nam, cùng một loạt các thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực khác.
'Cứ nói với tôi'
Trước đó, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đưa ra lời đề nghị về vai trò trung gian hòa giải trong tranh chấp Biển Đông.
Ông Trump, người cũng vừa có chuyến thăm chính thức tới Hà Nội ngay trước ông Tập, hôm Chủ Nhật nói ông sẵn sàng làm trung gian hòa giải giữa các bên đang tranh chấp chủ quyền trên biển, trong đó có cả Việt Nam và Trung Quốc.
Chỉ vài tiếng đồng hồ trước khi ông Tập tới Hà Nội, ông Trump nói với Chủ tịch Trần Đại Quang về việc ông có thể làm trung gian trong tranh chấp Biển Đông
"Nếu như tôi có thể giúp trung gian hoặc phân xử, thì cứ nói với tôi", Reuters dẫn lời ông Trump nói với Chủ tịch Trần Đại Quang tại cuộc họp ở Hà Nội.
"Tôi là một nhà trung gian đàm phán, một người phân xử rất giỏi", vị tổng thống Hoa Kỳ nói.
Ông Trump thừa nhận rằng quan điểm của Trung Quốc tại Biển Đông, theo đó Bắc Kinh đòi chủ quyền với hầu hết vùng biển này, là vấn đề.
Không chỉ lên tiếng, chính quyền ông Trump còn có những hành động cụ thể ở Biển Đông.
Trong năm nay, Hoa Kỳ đã tiến hành bốn chiến dịch tuần tra nhằm thực thi quyền tự do đi lại trên biển ở các khu vực sát với các đảo do Trung Quốc quản lý.
Trang web của báo South China Morning Post phát hành tại Hong Kong, ngày 13/11 bình luận rằng lời đề xuất của ông Trump sẽ khiến Bắc Kinh khó chịu và điều này sẽ phủ bóng xuống quan hệ của ông với ông Tập.
Báo này cũng viết rằng ông Trump đã đưa ra lời đề nghị chỉ vài giờ trước khi ông Tập chính thức bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ nhì trong vòng ba năm qua tới Việt Nam, quốc gia mà báo này gọi là "chống đối to tiếng nhất đối với các tuyên bố của Trung Quốc trong việc mở rộng và quân sự hóa các đảo nhân tạo tại vùng biển có tranh chấp".
Tuy nhiên, South China Morning Post viết rằng Chủ tịch Việt Nam đã không trả lời trực tiếp lời đề nghị của ông Trump.
Báo này dẫn lời Chủ tịch Trần Đại Quang nói : "Chính sách của chúng tôi là giải quyết tranh chấp trên Biển Đông thông qua đàm phán hòa bình" theo cách "tôn trọng trình tự ngoại giao và trình tự pháp lý, phù hợp với luật quốc tế".
Bình luận với BBC về chủ đề Biển Đông, Tiến sĩ Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngoại giao, Học viện Quan hệ quốc tế, Bộ Ngoại giao Việt Nam, cho rằng vấn đề này gần đây "tạm thời ổn định", và đó là điều có thể "tạm vui mừng".
Trong ba vấn đề chính với Trung Quốc do "lịch sử để lại", Tiến sĩ Thái nói với BBC, hai nước đã giải quyết được hai, gồm chủ đề biên giới trên bộ và việc phân định vịnh Bắc Bộ.
Như vậy, nay 'chỉ còn vấn đề biên giới trên biển Đông' với nhiều "bất đồng, khác biệt về quan điểm, hành động và lợi ích", ông nói.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Trần Việt Thái ra tín hiệu tốt là "cả hai đều có những nỗ lực to lớn" để giải quyết vấn đề này "từng bước".
"Chủ trương của hai nhà nước là nếu chưa giải quyết được thì khu biệt lại để quản lý", ông phân tích.
Việc Trung Quốc gây áp lực khiến Việt Nam phải ngưng hoạt động khoan thăm dò dầu khí ở khu vực có tranh chấp tại Biển Đông hồi tháng 7 cũng được South Morning Post nhắc tới, bên cạnh các vụ biểu tình bạo lực chống Trung Quốc để phản đối vụ hạ đặt giàn khoan HD981, mà theo báo này là đã phủ bóng, làm lu mờ chuyến đi Việt Nam của ông Tập hồi 2015.
Trả lời BBC, Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng từ Đại học George Mason ở Hoa Kỳ nói :
"Các ông Clinton và Obama đi Trung Quốc thì đều có cơ hội nói chuyện với giới trẻ. Ông Trump đi Châu Á lần này thì không hề gặp nói chuyện với giới trẻ, không hề nói về nhân quyền".
"Ông Trump chỉ tập trung vào hai vấn đề là Bắc Triều Tiên và thương mại mà thôi".
"Tín hiệu ông Trump đưa ra là ông nhường vai trò lãnh đạo cho ông Tập Cận Bình. Ông Trump thì đứng ngoài hoàn toàn các vấn đề như ấm nóng khí hậu, toàn cầu hóa", ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.
***********************
Vấn đề Biển Đông 'tạm ổn định' (BBC, 13/11/2017)
Chủ đề Biển Đông gần đây "tạm thời ổn định", theo nhận định của Tiến sĩ Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngoại giao, Học viện Quan hệ quốc tế, Bộ Ngoại giao Việt Nam, và đó là điều có thể "tạm vui mừng".
Tiến sĩ Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngoại giao, Học viện Quan hệ quốc tế, Bộ Ngoại giao Việt Nam
Trong ba vấn đề chính với Trung Quốc do "lịch sử để lại", Tiến sĩ Thái nói với BBC, hai nước đã giải quyết được hai, gồm chủ đề biên giới trên bộ và việc phân định vịnh Bắc Bộ.
Như vậy, nay 'chỉ còn vấn đề biên giới trên biển Đông' với nhiều "bất đồng, khác biệt về quan điểm, hành động và lợi ích", ông nói.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Trần Việt Thái ra tín hiệu tốt là "cả hai đều có những nỗ lực to lớn" để giải quyết vấn đề này "từng bước".
"Chủ trương của hai nhà nước là nếu chưa giải quyết được thì khu biệt lại để quản lý", ông phân tích.
"Điều quan trọng nhất là phải thống nhất nhận thức giữa các bên, và cùng tiếp cận trên một nền tảng, như vậy chúng ta mới giải quyết được", Tiến sĩ Thái nói thêm.
Nhìn lại lịch sử quan hệ Việt - Trung, ông nhìn nhận có những thời kỳ "quan hệ rất thân mật" giữa hai nước, "nhưng cũng có những thời kỳ quan hệ xuống mức rất thấp, những năm 70 đến 90, đó là những chương buồn trong quan hệ".
Việt Nam và Trung Quốc mới bình thường hóa quan hệ từ năm 1991 và mối quan hệ này "dần dần trở lại quỹ đạo", ông Thái nhận xét.
Mỹ-Philippines : Trump dàn cảnh ''đồng cảm'' với Duterte (RFI, 13/11/2017)
Trong cuộc hội kiến tại Manila, tổng thống Mỹ Donald Trump dàn cảnh thái độ hòa thuận với đồng nhiệm Philippines Rodrigo Duterte trước mặt phóng viên quốc tế. Không một vấn đề nào liên quan đến tình trạng vi phạm nhân quyền được nêu lên bên cạnh nhà lãnh đạo tự khoe đã từng giết người lúc 16 tuổi.
Tổng thống Mỹ Trump bắt tay tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trước buổi khai mạc thượng đỉnh ASEAN, Manila, 13/11/2017. Reuteurs/Mark R. Cristino/Pool
Tổng thống Mỹ Donald Trump lại làm báo chí thất vọng.
Theo AFP, sáng nay thứ hai 13/11/2017, trước giờ hội kiến song phương tại Manila, tổng thống Mỹ Donald Trump và tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tỏ ra rất hợp ý và bông đùa thoải mái. Tuy nhiên, cả hai đều rất tiết kiệm lời nói khi được phóng viên đặt câu hỏi nhất là về nhân quyền.
Tổng thống Donald Trump tránh né bằng sự im lặng. Tổng thống Rodrigo Duterte cắt gọn : đây không phải là họp báo mà là hội kiến song phương.
Sau cuộc hội kiến dài 40 phút, phát ngôn viên của tổng thống Philippines cho biết là "hồ sơ nhân quyền không được đề cập đến. Khác với người tiền nhiệm, tổng thống Trump nhấn mạnh ông là bạn của chính quyền Duterte".
Còn phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders bảo đảm là "nhân quyền được đề cập ngắn gọn".
Trước khi tổng thống Trump rời Washington công du Châu Á, cố vấn an ninh H.R McMaster đã giải thích : Tại sao phải to tiếng về vấn đề này ? Kinh nghiệm gần đây cho thấy là không có hiệu quả.
Về tình trạng vi phạm nhân quyền ở Philippines cũng như ở những chế độ khác, chính quyền Trump cam kết là "không tố cáo công khai", nhưng "không thụ động" và thiên về lối vận động "kín đáo".
Tú Anh
********************
Vị thế Philippines trong chiến lược của Hoa Kỳ (BBC, 13/11/2017)
Đối với hầu hết các nhà lãnh đạo Châu Á, công bằng mà nói thì chiến lược của Donald Trump là một bí ẩn. Nhưng liệu chìa khóa để hiểu được mục tiêu của Hoa Kỳ ở Châu Á nằm ở quốc đảo được biết đến với tình hình chính trị hỗn loạn - Philippines ?
Ông Trump và ông Duterte tại tiệc chiêu đãi của ASEAN tại Manila tối 12/12/2017
Xin đừng ngạc nhiên !
Rõ ràng là Philipines, như tình trạng của nhiều quốc gia Châu Á hiện nay, từng mắc kẹt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Mặc dù chuyến công du của ông Trump chắc chắn là để cố gắng thể hiện cho khu vực này thấy Hoa Kỳ đang quan tâm tới Châu Á ở một mức độ nào đó, rõ ràng tổng thống Mỹ quan tâm sâu sắc hai vấn đề : Bắc Hàn và thương mại. Thành thật mà nói, Bắc Triều Tiên là mối quan tâm cấp bách nhất của ông.
Vậy làm thế nào Philippine đưa ra được những giải pháp mà Donald Trump mong muốn từ Châu Á ? Và Philippin cần gì từ Mỹ để đổi lại ?
Vai trò của lịch sử
Thứ nhất, lịch sử đóng vai trò quan trọng. Ta cần phải biết về quá khứ mới có thể hiểu được hiện tại.
Philippines và Mỹ có mối quan hệ lâu dài và chông gai, bắt đầu từ cuộc chiến tranh Mỹ-Phi kéo dài ba năm, bắt đầu từ năm 1899. Hgàn người chết ở cả hai phía, nhưng Philippines chịu tổn thất hơn cả.
Quyết định thôn tính Philippines của Hoa Kỳ gây nhiều tranh cãi. Quyết định này được thúc đẩy một phần bởi Kỷ nguyên Đế chế - các quốc gia cắm cờ ở bất cứ vùng đất nào có thể, thực dân hóa các quốc gia khác để biến thành lãnh thổ của riêng mình.
Nhưng nó cũng được thúc đẩy bởi mong muốn của Hoa Kỳ chiếm một vị trí chiến lược trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương - để bảo vệ lục địa Hoa Kỳ khỏi xâm lược, và để bảo vệ nền kinh tế của mình.
Điều này nghe có vẻ quen quen ? Một trăm năm trôi qua với không nhiều thay đổi. Cuối cùng, Hoa Kỳ trao trả độc lập cho Philippines năm 1946, nhưng giữ căn cứ quân sự của mình trong quần đảo, rõ ràng là để theo dõi những gì đang xảy ra ở quốc gia láng giềng.
Sau độc lập, Philippines duy trì quan hệ phập phù với Hoa Kỳ. Các cuộc biểu tình chống lại chủ nghĩa đế quốc Mỹ những năm 1980 và 1990, cùng với phong trào bài Mỹ và thiên tai năm 1991 buộc Mỹ di dời căn cứ quân sự tới đảo Guam và một số nơi khác.
Tuy nhiên, cuộc chiến chống khủng bố và những cuộc nổi dậy của quân Hồi giáo ở miền Nam Philippines và vấn đề Biển Đông đã đưa hai nước xích lại gần nhau hơn - với sự hồi sinh của các căn cứ quân sự tạm thời của Mỹ ở Philippines.
Cán cân quyền lực
Người biểu tình tại Philippines đốt hình nộp ông Duterte và ông Trump hồi đầu tháng 11.
Trung Quốc đã thay đổi chiến lược khi trở thành đối tác thương mại hàng đầu của các nước Châu Á, bao gồm cả Philippines.
Bắc Kinh cũng đang tiến vào Philippines với cam kết đầu tư trị giá 9 tỷ đô la vào các dự án Một vành đai Một con đường.
Philippines đã có thời gian tích cực chống lại các tuyên bố của Trung Quốc trên Biển Đông, và thậm chí đưa vụ việc ra tòa án quốc tế và giành chiến thắng, nhưng dưới thời tổng thống Duterte, ván bài đã lật ngược, Giáo sư Carl Thayer, giám đốc hãng tư vấn Thayer Consultancy ở Sydney nói.
Ông Thayer nói thêm : "Không ai ngoài Campuchia đi xa như Duterte trong việc xoa dịu Trung Quốc".
Vậy điều đó có nghĩa Hoa Kỳ đã thất trận trong việc gây ảnh hưởng tại Philippines và Châu Á ? Không hoàn toàn, ông Theyer chỉ rõ.
"Mỹ đã giúp Philippines chống lại Nhà nước Hồi giáo ở Marawi và điều đó đã giữ họ lại trong cuộc chơi này". Ông Thayer cũng viết về việc Tổng thống Duterte đã làm tốt thế nào trong việc khiến Trung Quốc và Hoa Kỳ đối đầu nhau - một chiến lược mà nhiều nhà lãnh đạo Châu Á khác cũng có thể sử dụng.
Vấn đề Bắc Triều Tiên
Lệnh trừng phạt gia tăng sau các đe dọa về hạt nhân của Bắc Hàn leo thang
Hãy nhớ lại khi Donald Trump viết trên Twitter rằng ông sẽ ngừng giao dịch thương mại với bất kỳ quốc gia nào kinh doanh với Bắc Hàn. Thế nhưng vào thời điểm này, đây là một động thái không thực tế - chủ yếu bởi vì nó sẽ khiến Mỹ tổn thương về lâu dài. Nhưng lạ lùng hơn cả là phản ứng của Philippines.
Thương mại giữa Manila và Bắc Hàn tăng tới 170% năm 2016. Khi tin này trở thành tiêu điểm, chính phủ Duterte ngay lập tức có biện pháp khắc phục sự mất cân bằng này bằng cách cắt đứt thương mại với Bắc Hàn.
Tại sao phải vội vã ? Không ai trong số các quốc gia khác vội vàng hành động như thế.
Một lý do là vì Philippines muốn đảm bảo rằng nước này tuân thủ các lệnh trừng phạt của LHQ, và tiền Bắc Hàn kiếm được trong làm ăn với thương mại Philippine không bị quẳng vào ngành công nghiệp vũ khí.
Nhưng một lý do thực tế khác là Philippines đạt ít nhất 8 tỷ đô la thương mại với Mỹ mỗi năm so với 53 triệu đô la với Bắc Hàn, do đó, quả là sẽ vô cùng rủi ro nếu Philippines không làm những gì mà Hoa Kỳ muốn.
Tuy nhiên, thật thú vị khi nghe lời kêu gọi cảm xúc gần đây của Tổng thống Duterte về Kim Jong-un của Bắc Hàn : "Nếu ai đó tiếp cận (ông Kim), hãy nói chuyện với ông ấy và nói, "Bạn tôi, tại sao bạn không ngồi xuống cùng tôi và cùng bàn chuyện ?" Không có gì chắc chắn Tổng thống Trump sẽ nhìn sự việc theo cách tương tự.
Điểm chung
Trump và Duterte được cho là có nhiều điểm chung về tính cách
Tuy nhiên có một điều mà Philippines và Mỹ có thể đồng ý với nhau là quan điểm của họ về các vấn đề nhân quyền. Mặc dù chính quyền Obama chỉ trích cuộc chiến tranh chống ma túy của Tổng thống Duterte, nhưng Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ tới Philippines vì đó là "một vị trí chiến lược quan trọng" và một quan chức Mỹ nói rằng hai nhà lãnh đạo chia sẻ "mối quan hệ ấm áp".
Họ thường được so sánh với nhau, bởi vì tính cách nổi trội và sự thẳng thắn của họ. Để đổi lấy sự ủng hộ trong vấn đề Bắc Hàn, Tổng thống Trump dường như không nhấn mạnh đến nhân quyền và những vụ giết người phi pháp ở Philippines như người tiền nhiệm của ông - và điều này hoàn toàn phù hợp với Tổng thống Duterte.
Vậy là ta thấy Philippines và Mỹ có quan hệ cộng sinh.
Không chỉ bởi vì hai quốc gia là hai nền dân chủ, là đồng minh trong lịch sử (bất chấp quá khứ chông gai của họ) và hai nhà lãnh đạo của họ chia sẻ những nét tính cách thú vị.
Mà còn bởi vì họ hòa hợp cả về chiến lược và tính cách, và Philippines ngày càng trở thành con át chủ bài cho vị thế của Mỹ ở Châu Á.
Karishma Vaswani
Phóng viên Kinh tế khu vực Châu Á
********************
Philippines : Biểu tình phản đối Donald Trump tại Manila (RFI, 12/11/2017)
Trước khi máy bay của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đáp xuống phi trường quốc tế gần thủ đô Manila, ngày 12/11/2017, cảnh sát chống bạo động Philippines được huy động giữ gìn an ninh trật tự trước tòa đại sứ Mỹ.
Người dân Philippines biểu tình phản đối tổng thống Mỹ Donald Trump tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN, Manila, ngày 12/11/2017. Reuters/Romeo Ranoco
Hãng tin Anh Reuters tường thuật, một đoàn người biểu tình - thuộc cánh tả, giương cao những biểu ngữ chống Donald Trump và chống "đế quốc Mỹ".
Tuy nhiên, mọi chú đang hướng về đối thoại "nhạy cảm" giữa tổng thống Mỹ và Philippines ngày 13/11, bên lề thượng đỉnh ASEAN. Thông tín viên đài RFI Marianne Dardard từ thủ đô Manila cho biết thêm :
"Trước khi hai nhà lãnh đạo có khuynh hướng mị dân gặp nhau, báo chí Philippines đã tốn nhiều giấy mực về đối thoại này. Donald Trump và Rodrigo Duterte đã trao đổi với nhau lần đầu tiên tại Đà Nẵng vào hôm qua (11/11), bên lề thượng đỉnh APEC, Việt Nam. Nhiều người chứng kiến sự kiện này cho rằng đó là một cuộc trao đổi "nồng ấm", trước khi nguyên thủ hai nước sẽ có một cuộc hội đàm song phương vào ngày mai (13/11).
Trước đó, cũng tại thượng đỉnh diễn đàn APEC Đà Nẵng, Rodrigo Duterte khoe là ông từng giết người khi tuổi còn niên thiếu, đâm chết một người trong một vụ thanh toán. Không thấy tổng thống Mỹ Donald Trump phản ứng gì về những lời lẽ gây sốc này. Chủ nhân Nhà Trắng cũng im lặng khi ông Duterte dọa cấm nhập cảnh vào Philippines hai dân biểu Mỹ chủ trương chống chính sách bài trừ ma túy tàn khốc của Manila.
Tháng 7/2017, Hạ Viện Hoa Kỳ chính thức lên án các vụ giết người ngoài vòng xét xử tại Philippines. Riêng ông Donald Trump, trong quá khứ, từng đích thân chúc mừng Rodrigo Duterte về "những nỗ lực không thể ngờ được trong mục tiêu bài trừ ma túy". Trên nguyên tắc, tổng thống Trump sẽ tránh đề cập đến đề tài này trong cuộc trao đổi ngày mai với ông Duterte.
Ngược lại, đôi bên sẽ phải nhắc tới hồ sơ Biển Đông, trong bối cảnh, gần đây tổng thống Duterte giữ khoảng cách với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cho dù tới nay, lãnh đạo Philippines từng xem ông Tập là "người bạn tốt nhất" của mình".
Thanh Hà
Biển Đông : ASEAN vẫn có thể dựa Mỹ để chống Bắc Kinh bành trướng (RFI, 13/11/2017)
Vào lúc tổng thống Mỹ Donald Trump, hiện đang công du Châu Á, không che giấu chủ trương "Nước Mỹ Trên Hết", và từ từ rút chân ra khỏi chính trường quốc tế, tại vùng Đông Nam Á, cụ thể là trong khối ASEAN, thách thức đặt ra là làm sao tránh được sự lệ thuộc vào Trung Quốc vốn không ngừng bành trướng ảnh hưởng và không ngần ngại áp đặt yêu sách chủ quyền quá đáng trên Biển Đông, vùng biển chung của toàn khu vực.
Tổng thống Mỹ Donald Trump dự thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, Manila, 13/11/2017. Reuteurs/Jonathan Ernst
Như rất nhiều nhà phân tích từng nhận định, cái khó đối với ASEAN là bị chia rẽ, không đưa ra được một mặt trận thống nhất để đối phó với Trung Quốc. Bắc Kinh lại biết lợi dụng tình trạng này, tăng cường trợ giúp các nước thân cận với mình trong khối Đông Nam Á để phá vỡ mọi toan tính kháng lại sức bành trướng của Trung Quốc.
Ví dụ mới đây nhất là trường hợp của Philippines, từ một nước đi đầu trong việc chống lại Trung Quốc trên hồ sơ chủ quyền Biển Đông, đã trở thành lá bài của Bắc Kinh trong ASEAN, công khai nhấn chìm hồ sơ nhạy cảm này trong các hội nghị toàn khối để khỏi làm phật ý đồng minh mới. Cùng với Cam Bốt đã ngả theo Trung Quốc từ lâu, Bắc Kinh đã có hai chỗ dựa vững chắc để hóa giải các phản ứng của khối nước Đông Nam Á.
Trả lời phỏng vấn của RFI, bà Valérie Niquet, chuyên gia Pháp về Châu Á và Đông Nam Á, cho rằng ngoài việc lợi dụng các nước thân cận trong ASEAN, Bắc Kinh còn có những kế sách khác để chia rẽ khối Đông Nam Á.
"Các nước như Lào hay Cam Bốt là những nước cực kỳ yếu và nằm trong số những quốc gia nghèo nhất trên thế giới, đang ngày càng bị lôi cuốn vào quỹ đạo của Trung Quốc. Bắc Kinh đã có những khoản đầu tư kinh tế rất quan trọng vào trong hai nước này, và có ảnh hưởng rất lớn đến chính quyền Phnom Penh và Vientiane. Và cho dù đôi khi họ cũng thấy miễn cưỡng, nhưng họ hầu như đã bị trói tay trong việc chống lại Bắc Kinh.
Trong khối ASEAN, chúng ta đã nhiều lần thấy lời lẽ chống Trung Quốc trong các thông cáo chung bị giảm nhẹ đáng kể, chính là vì do sự phản đối của các nước như Lào hay Cam Bốt, bác bỏ bất kỳ tuyên bố nào bị coi là quá gay gắt với Bắc Kinh.
Do vậy, dĩ nhiên là Bắc Kinh có lợi khi đào sâu sự chia rẽ trong ASEAN, đặc biệt bằng cách phô trương dự án Con Đường Tơ Lụa Trên Biển của Trung Quốc như là những cơ may kinh tế quan trọng cho các nước trong khu vực, qua đó khoét sâu chia rẽ trong nội bộ khối Đông Nam Á, và tránh được một mặt trận thống nhất chống lại lập trường của Trung Quốc trong vùng".
Vào lúc Trung Quốc nỗ lực gia tăng ảnh hưởng, thì Hoa Kỳ, nước duy nhất có thể cản đường Bắc Kinh thì lại có dấu hiệu bớt quan tâm đến Biển Đông, trong khuôn khổ một đường lối chung được tân tổng thống Mỹ Donald Trump đẩy mạnh là "Nước Mỹ Trên Hết".
Tuy nhiên, theo chuyên gia Valérie Niquet, ở những nơi khác, hay lãnh vực khác, thì có thể là tân chính quyền Mỹ có chủ trương bớt can dự, nhưng riêng tại Châu Á, tín hiệu mà Washington bắn đi nhân vòng công du đang diễn ra của tổng thống Donald Trump lại chính là Mỹ sẽ không để cho Trung Quốc "múa gậy vườn hoang" trong khu vực.
"Hiện nay, Mỹ vẫn còn hiện diện mạnh trong khu vực, cả về phương diện chiến lược và thậm chí quân sự : Hoa Kỳ đã thực hiện một số chiến dịch bảo vệ quyền tự do hàng hải, kể cả tại Biển Đông.
Ngoài ra, chuyến thăm khu vực của tổng thống Mỹ Donald Trump đã diễn ra một cách tốt đẹp, và trấn an được các đồng minh của Hoa Kỳ trong khu vực về quyết tâm của Washington, sẽ tiếp tục dấn thân vào Châu Á, không sẵn sàng nhường chỗ cho Bắc Kinh tự do tung hoành.
Tóm lại, ta thực sự cảm thấy là qua chuyến công du của tổng thống Trump, cũng như qua các tuyên bố của các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Mỹ, sẽ không có việc Washington từ bỏ khu vực cho ảnh hưởng độc quyền của Trung Quốc.
Và lập trường đó cũng phù hợp với kỳ vọng của đa số các nước trong khu vực, và ngay cả trong trường hợp một số quốc gia ASEAN thận trọng hơn, các nước này cũng muốn Hoa Kỳ có mặt trong khu vực để tạo ra một thế cân bằng trước sức mạnh của Trung Quốc, vừa là cơ hội kinh tế, vừa gây lo ngại".
Nếu tín hiệu mà tổng thống Donald Trump bắn đi nhân dịp ghé thăm Đông Nam Á trở thành hành động thực tế, điều đó sẽ hà hơi tiếp sức cho những nước trong ASEAN như Việt Nam, không muốn cả khu vực hoàn toàn rơi vào quỹ đạo của Trung Quốc.
Trọng Nghĩa
********************
Tân Hoa Xã : Trung Quốc-Việt Nam đạt ''đồng thuận'' về Biển Đông (RFI, 13/11/2017)
Ngày 12/11/2017, Trung Quốc và Việt Nam đã đạt được một "đồng thuận" về việc xử lý căng thẳng giữa hai nước tại Biển Đông, nơi Bắc Kinh tuyên bố phần lớn chủ quyền. Thông tin được Tân Hoa Xã công bố sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất làm "trọng tài" nếu Hà Nội yêu cầu.
Yêu sách của các bên tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông. Reuters
Theo Tân Hoa Xã, được AFP trích dẫn, hai bên "đã đạt được một đồng thuận quan trọng (…) để giải quyết một cách thích đáng các vấn đề hàng hải" và "cùng cố gắng duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông". Tuy nhiên, Tân Hoa Xã không nêu chi tiết nội dung bản thỏa thuận.
Hai bên đạt được thỏa thuận này sau buổi hội đàm giữa tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và đồng nhiệm, kiêm chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nhân chuyến công du cấp nhà nước của ông Tập tại Hà Nội.
Thỏa thuận Việt-Trung về Biển Đông được đưa ra chỉ vài giờ sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẵn sàng làm trung gian hòa giải. Có lẽ Bắc Kinh đã bất bình về tuyên bố này, vì từ lâu chính phủ Trung Quốc khẳng định Hoa Kỳ không có vai trò gì hết tại vùng biển chiến lược này và các vấn đề căng thẳng phải được giải quyết theo con đường song phương.
Từ khi lên năm quyền vào cuối năm 2012, ông Tập Cận Bình không ngừng cho củng cố các đảo và đá do Trung Quốc chiếm đóng để xây dựng những cơ sở hạ tầng, trong đó có nhiều công trình phục vụ mục đích quân sự.
Thu Hằng
Chủ quyền Biển Đông : Donald Trump đề xuất làm "trọng tài" (RFI, 12/11/2017)
Trong cuộc họp báo chung với chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang tại Hà Nội ngày 12/11/2017, tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẵn sàng "sử dụng tài thương lượng" để giúp giải quyết tranh chấp tại Biển Đông, nếu Hà Nội ngỏ ý.
Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang và tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp báo ở Phủ Chủ tịch, Hà Nội, ngày 12/11/2017. Reuteurs/Jonathan Ernst
Theo AFP, tổng thống Donald Trump đề nghị nguyên văn như sau với chủ tịch Trần Đại Quang : "Nếu (thấy) tôi có thể làm trung gian hay trọng tài, hãy cho tôi biết…, tôi là một người làm môi giới rất giỏi".
Buổi họp báo chung này kết thúc chuyến viếng thăm cấp nhà nước của tổng thống Mỹ trước khi lên đường sang Philippines.
Từ Việt Nam, thông tín viên RFI Frédéric Noir tổng kết :
"Chiều hôm qua (11/12), trong buổi dạ tiệc do chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang khoản đãi, tổng thống Donald Trump không tiếc lời khen ngợi sự phục hưng của Việt Nam từ sau chiến tranh là "một trong những phép lạ trên thế giới".
Tuy nhiên, những lời khen ngợi này không xóa tan hết nghi ngại. Thượng đỉnh APEC làm nổi bật hai thái độ tương phản. Một bên là một vị tổng thống chủ xướng "nước Mỹ trước đã", luôn luôn tuyên bố Hoa Kỳ không bao giờ từ bỏ "quyền lợi tối thượng", còn bên kia là chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định "toàn cầu hóa là cơ hội lịch sử không thể đảo ngược".
Nhiều nhà quan sát tự hỏi phải chăng tổng thống Mỹ đang nhường vai trò lãnh đạo Châu Á-Thái Bình Dương cho Trung Quốc. Viễn ảnh này gây lo ngại cho Việt Nam. Ưu tư của Hà Nội là làm sao duy trì quan hệ tốt với cựu thù Hoa Kỳ. Vì lẽ, tuy Trung Quốc là đối tác thương mại số một của Việt Nam nhưng Hà Nội không tin cậy ở láng giềng phương bắc, tranh đoạt chủ quyền trên hầu hết diện tích Biển Đông. Đã vậy, Trung Quốc còn được thế thượng phong vì Washington cần Bắc Kinh để kềm chế Bình Nhưỡng.
Do vậy, Donald Trump cần phải nỗ lực nhiều hơn mới có thể trấn an được Việt Nam. Thứ Bảy 11/11, Hà Nội và các nước khác trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương thông báo tìm được khuôn khổ chung để tiến tới một hiệp định thương mại đa phương không có Mỹ".
Còn theo Tân Hoa Xã, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong cuộc gặp với tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tại Đà Nẵng ngày 11/11, có cam kết sẽ "cùng các nước ASEAN"bảo vệ hoà bình ở Biển Đông. Trước đó, theo Reuters, tổng thống Duterte cho biết ông sẽ đặt vấn đề Biển Đông với lãnh đạo Trung Quốc và yêu cầu làm sáng tỏ những ý đồ của Bắc Kinh.
Việt Nam - Hoa Kỳ : 12 tỉ đô la hợp đồng kinh tế
Trong lĩnh vực kinh tế, trong buổi làm việc sáng 12/11 tại Hà Nội, tổng thống Mỹ và chủ tịch Việt Nam chứng kiến một loạt các thỏa thuận thương mại được ký kết, trị giá 12 tỉ đô la. Các thỏa thuận nói trên liên quan đến các lĩnh vực hàng không, hợp tác cung cấp khí đốt hóa lỏng, vận tải...
Theo hãng tin Pháp AFP, tại Hà Nội, một lần nữa, tổng thống Donald Trump đã nhắc lại mục tiêu giảm nhập siêu bất lợi cho cán cân thương mại của Mỹ. Thâm hụt cán cân thương mại đối với Việt Nam năm 2016 đạt 32 tỉ đô la.
Hội kiến với thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, tổng thống Donald Trump tuyên bố cần giảm bớt thế bất cân đối trong cán cân thương mại vì "chúng ta cần quan tâm đến các hãng Mỹ, đến người lao động Mỹ".
Hoa Kỳ là một đối tác thương mại lớn của Việt Nam, tổng trao đổi mậu dịch hai chiều tăng 20% mỗi năm.
Thanh Hà, Tú Anh
************************
Tổng thống Trump muốn làm trung gian về Biển Đông (VOA, 12/11/2017)
Tại Việt Nam, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm 12/11 tuyên bố rằng ông sẵn lòng làm trung gian giữa các nước về vấn đề Biển Đông.
Tổng thống Trump và Chủ tịch Quang trong cuộc họp báo chung hôm 12/11.
Phát biểu trước cuộc họp song phương với Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang, nhà lãnh đạo Mỹ nói rằng "về Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông), chúng tôi đang cùng nhau xem xét vấn đề".
Nhà Trắng cung cấp tuyên bố của ông Trump, trong đó ông nói : "Nếu tôi có thể giúp làm trung gian hay phân xử, xin hãy cho tôi biết".
Nguyên thủ Hoa Kỳ cũng cho hay rằng ông biết về tranh chấp "trong thời gian khá dài" giữa các nước với Trung Quốc.
"Tôi là người trung gian rất tốt và là một người phân xử rất tốt. Tôi đã làm nhiều từ cả hai phía. Vì thế, nếu tôi có thể giúp gì, xin hãy cho tôi biết", ông Trump đề xuất với phía Việt Nam, theo thông tin từ Nhà Trắng.
Chủ đề Biển Đông sau đó cũng đã được nêu lên trong cuộc họp báo chung giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Quang ở Phủ Chủ tịch tại Hà Nội sau cuộc họp song phương.
Ông Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ "sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác Việt Nam cũng như các đối tác khắp khu vực về một loạt các thách thức, trong đó có an ninh hàng hải".
Ông Trump đề nghị làm trung gian về Biển Đông ở Việt Nam ít ngày sau khi thăm Trung Quốc và gặp Chủ tịch Tập Cận Bình.
Khi được đề nghị bình luận về đề xuất muốn làm trung gian của nhà lãnh đạo Mỹ, ông Quang nói : "Về vấn đề Biển Đông, tôi cũng đã chia sẻ với Tổng thống Donald Trump về những diễn biến, tình hình gần đây".
"Chúng tôi chủ trương sẽ giải quyết những vấn đề mâu thuẫn, tranh chấp ở Biển Đông thông qua đàm phán hòa bình, bằng các biện pháp ngoại giao và pháp lý trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển năm 1982", ông Quang nói tiếp.
Lời đề xuất của Tổng thống Trump được đưa ra ít ngày sau chuyến công du Trung Quốc, nơi ông được chào đón trọng thị.
Sau Việt Nam, nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đã đặt chân tới Philippines hôm 12/11.
Manila từng kiện Bắc Kinh ra Tòa trọng tài Quốc tế dưới chính quyền trước, nhưng theo giới quan sát, đương kim Tổng thống Duterte nay tỏ ra khá nồng ấm với Trung Quốc.
Cùng ngày với chuyến thăm chính thức của ông Trump, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng tới Hà Nội, và một số nhà hoạt động đã lên tiếng kêu gọi tẩy chay chuyến công du của ông Tập vì những hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Trước khi tới Việt Nam, ông Tập đã viết bài cho báo Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Việt Nam, trong đó ông kêu gọi "kiểm soát các mâu thuẫn và bất đồng, kiên trì hiệp thương hữu nghị, tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài cho vấn đề trên biển mà hai bên đều có thể chấp nhận được".
"Chúng ta cần thực hiện toàn diện và hiệu quả ‘Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông’, tích cực thúc đẩy tham vấn về ‘Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông’, cùng nhau giữ gìn hòa bình và ổn định trên Biển Ðông", chủ tịch Trung Quốc viết.
https://av.voanews.com/Videoroot/Pangeavideo/2017/11/b/bf/bf468d77-9228-4c09-9472-4d1f4df05e54.mp4
Viễn Đông
APEC : Thông điệp lãnh đạo quốc tế khi tới Việt Nam (BBC, 09/11/2017)
Việt Nam có một tuần bận rộn với sự tham dự của lãnh đạo 21 nền kinh tế APEC tại Đà Nẵng.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau thăm Việt Nam và dự APEC
Đây cũng là dịp để một số lãnh đạo quốc tế gặp nhau song phương để bàn những chủ đề thời sự nóng bỏng khác.
Canada 'không vội với TPP'
Hôm 8/11, đến Hà Nội trước khi vào Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói sẽ không để bị thúc giục phải vội vã đạt được Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Hiện chỉ còn 11 nước họp về vấn đề này, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi TPP.
Ông Trudeau tuyên bố : "Canada sẽ không bị hối thúc để ký vào một thỏa thuận thương mại không phục vụ các lợi ích tốt nhất của Canada và nhân dân Canada".
Canada, nền kinh tế lớn thứ hai trong TPP-11 sau Nhật Bản, đã nghiêng về quan điểm đòi sửa đổi, hoặc đặt nghi vấn về việc đẩy quá nhanh hiệp định TPP-11.
Trump và Putin gặp nhau ?
Phía Nga đã tuyên bố Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp riêng tại Đà Nẵng hôm thứ Sáu 10/11.
Cố vấn ngoại giao của ông Putin, Yury Ushakov, nói rằng giờ cụ thể còn đang bàn, nhưng khẳng định cuộc gặp sẽ diễn ra.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng nói ông Putin sẵn sàng gặp ông Trump.
'Cục diện mới' hữu nghị Trung - Việt
Lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc đều sẽ tới Việt Nam
Không chỉ dự APEC, Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ thăm cấp nhà nước tới Việt Nam từ 12 đến 13/11.
Ông Tập Cận Bình đã ký tên trong bài đặc biệt đăng trên báo Nhân Dân của Việt Nam ngày 9/11.
Trong bài, ông Tập nói "tin cậy chính trị giữa hai nước ngày càng vững chắc, giao lưu cấp cao ngày càng dồn dập".
"Hơn lúc nào hết chúng ta đều cần phải siết tay hợp tác, cùng nhau theo đuổi giấc mơ dân giàu, nước mạnh".
Ông Tập nhận xét : "Hiện nay tình hình quốc tế và khu vực biến đổi khôn lường, hai Ðảng và hai nước Trung - Việt đối mặt với nhiều vấn đề mới, thách thức mới tương đồng hoặc gần giống nhau".
Ông bày tỏ hy vọng chuyến thăm sẽ "mở ra cục diện mới của quan hệ Trung Quốc - Việt Nam".
********************
Mỹ Trung trao đổi "thẳng thắn" về Biển Đông (RFI, 09/11/2017)
Về Biển Đông, ngoại trưởng Rex Tillerson hôm nay, 09/11/2017, thông báo là nhân chuyến viếng thăm của tổng thống Donald Trump, Hoa Kỳ đã trao đổi "thẳng thắn" với Trung Quốc và Washington "giữ nguyên lập trường" về an ninh hàng hải, về quyền tự do lưu thông trên biển.
Tổng thống Trump và chủ tịch Tập Cận Bình tại Đại Sảnh Đường Nhân Dân, Bắc Kinh, ngày 09/11/2017. Reuters
Hãng tin Reuters ngày 09/11/2017 trích lời ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson cho biết, tại Bắc Kinh, Mỹ đã "nhấn mạnh đến tự do hàng hải, yêu cầu là mọi đòi hỏi chủ quyền phải phù hợp khuôn khổ luật pháp quốc tế". Lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ không nêu đích danh Trung Quốc, nhưng cho rằng các bên liên quan cần "ngưng xây dựng và quân sự hóa" các đảo trong các khu vực tranh chấp, để các nỗ lực ngoại giao đạt hiệu quả.
Về phía Bắc Kinh, thông cáo của bộ Ngoại Giao, được công bố sau cuộc họp báo chung của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nhấn mạnh : nguyên thủ hai nước đồng ý về mục đích "bảo vệ hòa bình và ổn định" tại Biển Đông.
Một hồ sơ nhạy cảm khác trong quan hệ Mỹ Trung là Đài Loan. Vẫn hãng tin Anh Reuters, trích lời phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc, cho biết chính ông Tập Cận Bình hôm nay đã nhấn mạnh Đài Loan là "hồ sơ quan trọng nhất, nhạy cảm nhất" được Bắc Kinh đề cập đến với tổng thống Hoa Kỳ, bởi vì vấn đề này "liên quan đến nền tảng chính trị trong bang giao hai nước". Trung Quốc hy vọng là Mỹ sẽ "tôn trọng nghiêm chỉnh nguyên tắc một nước Trung Hoa duy nhất".
Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Mỹ Trung theo đuổi cùng một mục đích
Trở lại với một trong hai trọng tâm chuyến công du Trung Quốc lần này của tổng thống Trump là hạt nhân Bắc Triều Tiên, trong buổi họp báo chung sáng nay, lãnh đạo Nhà Trắng đã tuyên bố ông và chủ tịch Tập Cận Bình có "cùng tần số" trên hồ sơ này, đồng thời ông kêu gọi lãnh đạo Trung Quốc nhanh chóng hành động, vì thời gian có hạn. Theo ông, nếu như Bắc Kinh "nỗ lực" trên hồ sơ này, thì các bên sẽ "dễ dàng" tìm được giải pháp cho bán đảo Triều Tiên. Đáp lời tổng thống Trump, ông Tập nói tới một giải pháp "trong khuôn khổ các nghị quyết của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc".
Thanh Hà
*********************
Tổng thống Mỹ sẽ bàn vấn đề Biển Đông khi gặp lãnh đạo Việt Nam tại Hà Nội (VOA, 09/11/2017)
Cựu trợ lý bộ trưởng quốc phòng Mỹ David Shear tin rằng Tổng thống Trump và những nhà lãnh đạo Việt Nam sẽ bàn thảo vấn đề Biển Đông khi gặp mặt vào cuối tuần này. Trong một cuộc phỏng riêng với VOA, cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam nói lãnh đạo Việt-Mỹ sẽ bàn thảo vấn đề mà "chúng ta cùng có mối quan tâm mạnh mẽ". Ông Shear cũng đưa ra những nhận định về triển vọng hợp tác Mỹ-Việt trong chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Trump tới Hà Nội cũng như những trở ngại cần phải được tháo gỡ trong việc phát triển quan hệ song phương.
Tổng thống Mỹ sẽ thảo luận vấn đề Biển Đông trong cuộc gặp với các lãnh đạo Việt Nam tại Hà Nội, theo cựu trợ lý Bộ trưởng quốc phòng David Shear.
Cựu trợ lý bộ trưởng quốc phòng Mỹ David Shear tin rằng Tổng thống Trump và những nhà lãnh đạo Việt Nam sẽ bàn thảo vấn đề Biển Đông khi gặp mặt vào cuối tuần này.
Cựu trợ lý Bộ trưởng quốc phòng đặc trách vấn đề an ninh Châu Á - Thái Bình Dương và từng là Đại sứ Mỹ tại Việt Nam David Shear.
Trong một cuộc phỏng riêng với VOA, cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam nói lãnh đạo Việt-Mỹ sẽ bàn thảo vấn đề mà "chúng ta cùng có mối quan tâm mạnh mẽ". Ông Shear cũng đưa ra những nhận định về triển vọng hợp tác Mỹ-Việt trong chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Trump tới Hà Nội cũng như những trở ngại cần phải được tháo gỡ trong việc phát triển quan hệ song phương.
VOA : Đại sứ mong chờ gì từ chuyến thăm của Tổng thống Trump đến Việt Nam sắp tới trong khuôn khổ chuyến công du được gọi là lịch sử của ông tới Châu Á ?
David Shear : Tôi nghĩ rằng có những triển vọng tốt cho quan hệ song phương giữa Mỹ và Việt Nam. Tôi mong chờ chuyến thăm của Tổng thống Trump tới Đà Nẵng sau đó tới Hà Nội sẽ làm tăng cường các mối quan hệ song phương giữa 2 nước. Thủ tướng Phúc đã có một chuyến thăm rất tốt đẹp tới Mỹ vào cuối tháng 5. Và tôi hy vọng Việt Nam sẽ đáp lại sự nghênh đón đó và chuyến thăm [của Tổng thống Trump] cũng sẽ tốt đẹp.
VOA : Châu Á và Việt Nam vẫn còn mờ nhạt trong chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời chính quyền hiện tại. Chuyến thăm của Tổng thống Trump sẽ làm thay đổi điều này ?
David Shear : Tổng thống sẽ có bài phát biểu về chính sách đối ngoại của chúng tôi đối với Châu Á bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC vào ngày 11/11. Bài phát biểu sẽ nói về một Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Và tôi nghĩ rằng việc tổng thống đưa ra chính sách của Mỹ về khu vực này là một điều tốt. Nó xảy ra sau 9 tháng kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức do đó nó hơi bị chậm trễ. Nhưng tôi hy vọng bài phát biểu đó sẽ tạo cho tổng thống một động lực khi tới Hà Nội sau đó để gặp gỡ các nhà lãnh đạo Việt Nam trong các cuộc gặp song phương. Tôi mong rằng các cuộc gặp mặt song phương sẽ làm đậm thêm mối quan hệ toàn diện của chúng ta. Tôi chắc rằng 2 bên sẽ bàn thảo về các vấn đề Biển Đông mà chúng ta cùng có mối quan tâm mạnh mẽ. Và họ sẽ tháo gỡ những thắc mắc về kinh tế song phương mà chúng ta đang có, bao gồm cả những lĩnh vực như dịch vụ tài chính, quyền sở hữu trí tuệ và một số vấn đề về hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ.
VOA : Nhiều chuyên gia cho rằng Hoa Kỳ đang trở nên gần gũi hơn với Việt Nam vì muốn mưu tìm sự ủng hộ để kiềm chế sức mạnh đang lên của Trung Quốc. Ông nghĩ sao về nhận định này ?
David Shear : Tôi không nghĩ rằng mối quan hệ song phương bị hạn chế bởi sự cân bằng sức mạnh với Trung Quốc. Tôi nghĩ rằng cả 2 bên đều nhận thấy những lợi ích chung lớn – cả về chính trị lẫn kinh tế. Cả 2 đều hưởng lợi từ việc mở rộng hợp tác trong những lĩnh vực đó. Chắc chắc rằng Trung Quốc có đóng một vai trò trong mối quan hệ song phương của chúng ta nhưng mối quan hệ tổng thể không bị giới hạn bởi điều đó.
VOA : Trung Quốc vẫn tiếp tục các hoạt động quân sự hóa các đảo ở Biển Đông và họ tuyên bố các vấn đề trên vùng biển nhiều tranh chấp đó không được bàn thảo tại APEC. Điều này có đáng quan ngại ?
David Shear : Tất cả chúng ta nên quan ngại về sự xâm chiếm của Trung Quốc, và rõ ràng trên các hòn đảo đó họ đang tiếp tục xây dựng cơ sở quân sự. Chúng ta cũng cần phải quan ngại tới những tuyên bố của Trung Quốc trên Biển Đông. Tất nhiên, năm ngoái tòa trọng tài quốc tế đã bác bỏ mọi tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc nhưng chúng ta cần luôn ghi nhớ phán quyết đó trong lúc theo dõi những gì Trung Quốc đang làm.
VOA : Vậy Việt Nam cần làm gì để cân bằng được mối quan hệ với cả Mỹ và Trung Quốc ?
David Shear : Tôi nghĩ rằng các nhà lãnh đạo Việt Nam phải rất cẩn trọng trong việc cùng lúc duy trì một quan hệ ổn định với Trung Quốc và đẩy mạnh quan hệ với Mỹ. Đây là một cuộc chơi về ngoại giao trong khu vực Đông Nam Á và trên Biển Đông. Và trong ngoại giao, sự cân bằng là mọi thứ. Việt Nam đang có một sự cân bằng tốt với Trung Quốc bằng việc thắt chặt quan hệ với Hoa Kỳ và tôi hy vọng phía Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh quan hệ với Mỹ để có thể duy trì sự cân bằng đó.
VOA : Theo đại sứ, còn có những bất cập nào làm cản trở sự phát triển của quan hệ Việt-Mỹ mà chúng ta phải giải quyết không ?
David Shear : Vẫn còn có những vấn đề phải giải quyết trong mối quan hệ kinh tế song phương liên quan đến các dịch vụ tài chính hay những vấn đề về sở hữu trí tuệ bên phía Mỹ. Việt Nam cũng có những vấn đề liên quan đến xuất khẩu cá da trơn (basa), tôm và xoài. Do vậy tôi hy vọng 2 bên sẽ giải quyết được những vấn đề này trong cuộc thảo luận khi tổng thống (Trump) tới Việt Nam. Tôi không biết liệu những vấn đề đó sẽ được giải quyết ngay trong chuyến thăm của tổng thống hay không nhưng tôi biết rằng đại diện thương mại Mỹ và các đối tác Việt Nam đã làm việc cật lực về vấn đề này trước khi tổng thống tới Đà Nẵng.
VOA : Đại sứ mới của Mỹ, Daniel Kritenbrink, vừa tới nhậm chức tại Hà Nội. Các nhà hoạt động kỳ vọng tân đại sứ sẽ coi trọng vấn đề nhân quyền trong việc phát triển quan hệ Việt-Mỹ. Ông kỳ vọng đại sứ mới sẽ thực hiện điều đó ?
David Shear : Nhân quyền luôn là một vấn đề quan trọng trong nghị trình song phương giữa Mỹ và Việt Nam. Đại sứ Kritenbrink hiểu điều này và tôi hy vọng ông ấy sẽ theo đuổi một cách mạnh mẽ những lợi ích liên quan đến vấn đề này.
VOA : Dioxin vẫn còn là một vấn đề giữa Việt Nam và Mỹ. Sự hợp tác giữa 2 bên trong vấn đề này như thế nào ?
David Shear : Vấn đề di sản chiến tranh, bao gồm ô nhiễm chất dioxin ở Việt Nam tiếp tục là một vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự song phương và tôi mong rằng 2 bên cũng sẽ bàn thảo vấn đề này (trong chuyến thăm của tổng thống Mỹ). Mỹ và Việt Nam đã hợp tác rất chặt chẽ trong việc làm sạch ô nhiễm dioxin ở Đà Nẵng và tôi mong là 2 bên sẽ tìm được phương thức hợp tác ở các khu vực bị nhiễm dioxin ở Biên Hòa, phía bắc của thành phố Hồ Chí Minh.
VOA : Tổng thống Barack Obama dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương trong chuyến thăm tới Việt Nam vào cuối tháng 5 năm ngoái. Kể từ đó chúng ta chưa thấy có một hợp đồng mua bán vũ khí nào giữa Việt Nam và Mỹ được công bố mặc dù Việt Nam mong chờ điều này từ lâu. Ông có biết tại sao ?
David Shear : Các hợp đồng mua bán vũ khí thường rất phức tạp và mất nhiều thời gian để thương lượng. Chúng ta có thể sẽ thấy những hiệp định về chuyển giao vũ khí trong tương lai mặc dù tại thời điểm này tôi không thể nói được về những hệ thống hay những cơ sở nào có thể được đề cập trong các hiệp định đó. Nhìn chung, quan hệ quốc phòng song phương đang có nhiều tiến triển. Tổng thống Trump và Thủ tướng Phúc nhất trí rằng Mỹ đưa các tàu tới thăm cảng Việt Nam, có thể là sẽ tới Vịnh Cam Ranh. Tôi mong là Tổng thống Trump sẽ nhắc tới khả năng này trong một thông cáo trong chuyến thăm tới Hà Nội tuần này.
VOA : Lãnh đạo của 21 nền kinh tế sẽ tới Việt Nam tham dự APEC tại Đà Nẵng. Việt Nam nên làm gì để tranh thủ cơ hội này ?
David Shear : Đây là một cơ hội lớn cho Việt Nam để cho họ thấy những tiềm năng của mình. Kinh tế Việt Nam tăng trưởng với tỷ lệ hơn 6% trong năm nay – nằm trong số những nước có tỷ lệ phát triển cao nhất trong khu vực. Đây là những cơ hội tốt về thương mại và đầu tư cho Việt Nam và tôi hy vọng những nhà lãnh đạo Việt Nam sẽ nắm bắt điều này qua những trao đổi với các thành viên khác tại Hội nghị thượng đỉnh APEC.
VOA : TPP-11 không có Mỹ được kỳ vọng sẽ có bước đột phá ở Hội nghị APEC. Nhưng các nước thành viên của hiệp định này vẫn hy vọng Mỹ sẽ quay trở lại tham gia TPP một ngày nào đó. Liệu khả năng này có xảy ra ?
David Shear : Tôi nghĩ rằng việc các nước thành viên tiếp tục bàn thảo để hoàn tất TPP-11 là rất quan trọng. Tôi hy vọng sẽ có một công bố về hiệp định này bên lề APEC về việc thực thi TPP-11. Nhật Bản và Australia đã cho thấy sự lãnh đạo của họ trong việc giữ cho các đối tác trong TPP trong sự vắng mặt của Mỹ. Tôi hy vọng việc TPP-11 sẽ tạo ra một cơ sở để Mỹ có thể tham gia trong tương lai nếu họ muốn.
VOA : Liệu chuyến thăm của Tổng thống Trump tới Việt Nam sẽ mở ra cơ hội cho sự thiết lập một hiệp định thương mại tự do song phương giữa Mỹ và Việt Nam ?
David Shear : Dường như phía Mỹ muốn có một hiệp định thương mại tự do song phương nhưng tôi không biết liệu phía Việt Nam có muốn không. Tôi không biết liệu các cuộc thương thảo về một hiệp định thương mại song phương có phải là những ưu tiên hàng đầu trong quan hệ Việt-Mỹ hiện nay hay không. Chính quyền hiện tại đang phải hoàn tất thương thuyết NAFTA (Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ) trước khi họ có thể chú ý tới những hiệp định thương mại tự do với các nước trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Philippines nâng cấp đảo trong vùng biển tranh chấp với Trung Quốc (VOA, 07/11/2017)
Philippines bắt đầu nâng cấp cơ sở quân sự trên đảo lớn nhất mà Manila đang kiểm soát trong khu vực có tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, theo thông báo của Bộ trưởng Quốc phòng Philippines hôm thứ Ba 7/11.
Binh sĩ Philippines chào đón Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana, Tư lệnh Không quân Eduardo Ano và các quan chức Philippines khác đáp vận tải cơ C-130 xuống đường trải đá trên đảo Thị Tứ (ảnh tư liệu ngày 21/4/2017).
Bộ trưởng Delfin Lorenzana nói một nhà thầu đang xây dựng một đường dốc từ bờ biển lên ở trên đảo Thị Tứ, người địa phương gọi là đảo Pag-asa, là đảo lớn nhất trong 9 đảo mà Philippines đang kiểm soát thuộc quần đảo Trường Sa.
Ông Lorenzana nói : "Dự án xây dựng đang được thực hiện, mặc dù có những lúc bị gián đoạn vì thời tiết, chúng tôi dự trù sẽ hoàn thiện vào đầu năm 2018. Các dự án xây dựng không thể tiến hành được nếu không có con đường từ bờ biển".
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, nhưng các nước Brunei, Malaysia, Philippines, Ðài Loan, và Việt Nam cũng có những tuyên bố chủ quyền chồng chéo nhau trong hải lộ có lượng hàng hóa thương mại trị giá hơn 3 ngàn tỉ đôla qua lại mỗi năm.
Các hình ảnh chụp từ vệ tinh mới đây cho thấy tàu bè của Trung Quốc ở quanh đảo Thị Tứ. Theo một số nhà bình luận thì đó có thể là một hành động răn đe đối với tuyên bố chủ quyền của Philippines tại đó. Đại sứ Trung Quốc tại Manila tìm cách giảm nhẹ tình tiết đó, và quả quyết rằng nước ông không có mưu đồ xấu nào.
Hai nước từ lâu đã có những bất đồng trên Biển Đông, mặc dù quan hệ giữa hai bên đã nồng ấm đáng kể trở lại dưới thời của Tổng thống Rodrigo Duterte, người từng tuyên bố rằng hợp tác làm ăn với Trung Quốc là điều khôn ngoan hơn là chọn cách đánh nhau với một cường quốc có quân đội mạnh vượt trội.
Ông Lorenzana nói rằng đường dốc từ bờ biển là quan trọng và cần thiết để tàu bè của hải quân có thể đưa vật liệu xây dựng đến sửa chữa và nâng cấp phi trường, các công trình cố định và xây một cảng mới trên đảo Thị Tứ cho ngư dân.
Người phát ngôn Arsenio Andolong của Bộ Quốc phòng Philippines nói rằng chính phủ sẽ chi khoảng 25,3 triệu đôla để nâng cấp đảo Thị Tứ.
Quân đội Philippines ủng hộ kế hoạch xây dựng và nâng cấp đảo này. Họ nói rằng Trung Quốc đang xây dựng như vậy trên các đảo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.
Trung Quốc đã xây 7 đảo nhân tạo, thiết đặt hệ thống rada, súng phòng không và tên lửa trên nhiều đảo. Các chuyên gia phỏng đoán Bắc Kinh sắp sửa triển khai chiến đấu cơ trên các đảo đó.
********************
Philippines tuyên bố lo ngại về tàu nạo vét Trung Quốc (RFI, 07/11/017)
Chính quyền Manila vào hôm qua, 06/11/2017, đã tỏ ý quan ngại trước việc Trung Quốc cho chạy thử chiếc tàu nạo vét mới, và cho biết sẽ theo dõi sát sao hoạt động của chiếc tàu này, cho dù Bắc Kinh đã đảm bảo sẽ đồng phát triển các nơi có tranh chấp với Manila.
Một tàu nạo vét khổng lồ của Trung Quốc đang vận chuyển cát đen ở Masinloc, Zambales ngày 10/05/2012. Masinloc là một đảo nhỏ cách bãi Scarborough Shoal 128 hải lý - Reuters/Erik De Castro
Trả lời báo giới, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Delfin Lorenzana cho rằng "chỉ riêng sự hiện diện của chiếc tàu thôi đã là điều đáng quan ngại. Nó đi đâu, rõ ràng là chúng tôi không biết". Ông Lorenzana cho biết là lực lượng được triển khai ở 9 điểm mà Philippines tranh chấp ở Biển Đông, đã được lệnh theo dõi các động thái của Hải Quân, Tuần Duyên và tàu cá Trung Quốc ở vùng Trường Sa.
Theo ông, phía Philippines cũng thường xuyên cho máy bay tuần tra cho nên sẽ có thể biết hoạt động của chiếc tàu nạo vét được cho là lớn nhất Châu Á đó.
Tổng thống Philippines Duterte tuy nhiên vẫn tin tưởng là Trung Quốc sẽ giữ cam kết của ông Tập Cận Bình, là sẽ không xây dựng, phát triển vùng bãi Scarborough Shoal mà Bắc Kinh đã chiếm của Manila.
Theo giới chuyên gia quân sự, chiếc tàu nạo vét mới được Trung Quốc hạ thủy và chạy thử hôm 03/11 mang tên Thiên Côn Hiệu, có kích thước bằng 9 sân bóng rổ.
Trung Quốc đã xây dựng trên các đảo mà họ bồi đắp nào là phi đạo, nhà kho, hệ thống phòng không. Một số chuyên gia còn dự báo là phi đội chiến đấu cơ đầu tiên sẽ đến Trường Sa trong vài tháng tới đây.
Giới quan sát ghi nhận là việc Trung Quốc cho thử chiếc tàu nạo vét mới diễn ra ngay vào thời điểm hai cuộc họp quốc tế lớn sẽ diễn ra vào tuần tới tại Việt Nam và Philippines, với cả Trung Quốc và Mỹ đều tham dự.
Mai Vân
******************
Con tàu 'xây đảo thần kì' của Trung Quốc (BBC, 07/11/2017)
Trung Quốc vừa ra mắt con tàu nạo vét đáy biển có khả năng xây đảo nhân tạo như những gì nước này đã xây dựng tại khu vực tranh chấp Biển Đông.
Tàu nạo vét đáy biển mới của Trung Quốc - Ảnh AFP
Được miêu tả là một cỗ máy "xây đảo thần kì" bởi xưởng thiết kế, con tàu được ra mắt trong thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump thực hiện chuyến công du Châu Á.
Trung Quốc bị cáo buộc xây dựng đảo nhân tạo trên Biển Đông nhằm củng cố luận điệu về chủ quyền của nước này tại khu vực tranh chấp. Vùng biển chiến lược này cũng được các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan đòi hỏi chủ quyền.
Những con số đáng quan tâm
Tên gọi của chiếc tàu ? Chiếc tàu mang một cái tên có tính biểu tượng lớn : Tien Kun Hao : một loài cá trong thần thoại Trung Quốc có thể hóa thành một loài chim thần.
Con tàu lớn và mạnh như thế nào ? Với chiều dài 140 mét, đây là con tàu nạo vét lớn nhất Trung Quốc, và theo lời các nhà thiết kế, đó cũng là con tàu lớn nhất Châu Á.
Có vẻ như con tàu này mạnh hơn tàu nạo vét hiện đang được Trung Quốc sử dụng, với khả năng đào 6000 mét khối/giờ, tương dduowwng với thể tích của 3 bể bơi tiêu chuẩn, sâu 35 mét tính từ mặt nước.
Chức năng của con tàu ? Con tàu này có thể nạo vét bất kì thứ gì từ cát và bùn cho tới san hô. Con tàu cắt phần vật chất dưới đáy biển, hút lên và vận chuyển phần vật chất này tới địa điểm cách xa con tàu tối đa 15km và "cải tạo" thành vùng đất mới. Những con tàu tương tự, với kích cỡ nhỏ hơn, đang được Trung Quốc sử dụng để xây dựng đảo tại biển Đông từ cuối năm 2013.
Vì sao điều này quan trọng ?
"Một điểm quan trọng của sự kiện này là nó có thể dùng để thúc đẩy việc Trung Quốc giành chủ quyền tại biển Đông", Alex Neill, chuyên gia cao cấp của Đối thoại Sangri-La giải thích.
"Khu vực đang nhận sự chú ý của mọi người là Bãi cạn Scarborough. Dù Trung Quốc chưa chính thức tuyên bố chủ quyền nhưng nhiều thông tin cho rằng nước này sẽ sớm thực hiện. Mỹ coi vấn đề Bãi cạn Scarborough là ranh giới đỏ".
Trung Quốc đã biến những rặng san hô ở Biển Đông thành các căn cứ quân sự
Thời điểm công bố này có thể chỉ là một sự trùng hợp, ông Neill nói, nhưng đây cũng là thời điểm đáng lưu ý về những căng thẳng đáng kể mà hoạt động của Trung Quốc tại biển Đông có thể gây ra.
Từ trước đến nay, Mỹ không có một lập trường nhất định về vấn đề tranh chấp lãnh thổ này, nhưng nước này có đòi quyền tự do đi lại, có nghĩa rằng nước này có thể đi tàu hoặc bay máy bay tự do qua khu vực các đảo tranh chấp, một chiến lược làm Trung Quốc tức giận.
Con tàu này "đã ra mắt một cách phô trương và được truyền thông Trung Quốc gọi là cỗ máy "xây đảo thần kì". Đây rất có thể là một dấu hiệu rằng Trung Quốc cảm thấy cần phải bạo dạn hơn trong việc giành chủ quyền tại biển Đông", ông Neill bổ sung.
"Tất cả những gì Mỹ có thể làm là tái khẳng định lo ngại về các hoạt động tranh chấp".
Tuy nhiên, Trung Quốc đã bất chấp sự chỉ trích từ quá khứ, tiếp tục xây dựng đảo và thậm chí tăng hiện diện quân sự tại các đảo này.
Con tàu còn được dùng cho việc gì ?
Tàu nạo vét được sử dụng cho nhiều mục đích và tái khẳng định chủ quyền chỉ là một trong số đó.
Nhưng việc truyền thông nhà nước Trung Quốc gọi đây là cỗ máy "xây đảo thần kì" có vẻ cho thấy đây sẽ là một chức năng sẽ được sử dụng.
Theo sáng kiến "Vành đai và Con đường" nhằm xây dựng mạng lưới thương mại toàn cầu với Trung Quốc ở vị trí trung tâm, Bắc Kinh đang xây dựng các cảng ở khu vực Ấn Độ Dương và Trung Đông. Tàu Tian Kun Hao có thể được dùng để khoan các cảng nước sâu tại những nơi Bắc Kinh chỉ đạo.
Cái khó ló cái khôn – ông bà đã dạy. Lòng can đảm, dù chẳng hề là thuộc tính của một chế độ, vẫn thình lình phơi ra trong bất kỳ tình thế nào mà chế độ đó phải tìm mọi kế và làm mọi cách để bảo vệ sự tồn sinh của nó.
Tàu chiến Mỹ USS McCampbell (DDG85), USS Lassen (DDG82), USS Shoup (DDG86) và quyền tự do đi lại trên Biển Đông
Lòng can đảm bất thần
Một hiện tượng đáng chú ý là từ đầu năm 2016 đến nay, có ít nhất ba lần thể chế một đảng ở Việt Nam "ngó lơ" chuyện chiến hạm Mỹ áp sát quần đảo Hoàng Sa như một động tác thách thức Trung Quốc, trong đó có hai lần Bộ Ngoại Giao Việt Nam bất thần tỏ ra "can đảm" khi đưa ra tuyên bố hoặc "tàu Mỹ đi qua vô hại" hoặc "tàu Mỹ tự do giao thông ở Biển Đông".
"Tàu Mỹ tự do giao thông ở Biển Đông" có thể được hiểu là cách phát ngôn của Bộ Ngoại Giao Việt Nam trước sự kiện tàu khu trục Chafee của hải quân Mỹ đi vào vùng nước gần với các đảo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền thuộc quần đảo Hoàng Sa vào ngày 10 tháng Mười.
Đây là lần tuần tra gần nhất để chống lại những gì mà Washington cho là nỗ lực của Bắc Kinh nhằm hạn chế quyền tự do hàng hải trong vùng biển chiến lược.
Nhưng hiện tượng "lạ" đã xảy ra : khác hẳn với tâm thế á khẩu sau vụ "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh", Bộ Ngoại Giao Việt Nam đã mở miệng "Việt Nam đã nhiều lần khẳng định lập trường nhất quán của mình, theo đó, tất cả các quốc gia đều được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982" – một lối phản ứng gián tiếp trước tuyên bố của Bắc Kinh "Hành động của chiếc tàu Mỹ vi phạm pháp luật Trung Quốc và luật pháp quốc tế, làm tổn hại tới chủ quyền và các lợi ích an ninh của Trung Quốc. Trung Quốc cương quyết phản đối".
Gần hai năm trước, vào ngày 31 tháng Giêng, 2016, người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Lê Hải Bình cũng đã dạo tiếng thăm dò "Việt Nam tôn trọng quyền đi qua vô hại trong lãnh hải" về hành động tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Curtis Wilbur của hải quân Hoa Kỳ áp sát đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa trong "chiến dịch tự do hàng hải" (FONOP) của Hoa Kỳ. Đó là lần đầu tiên kể từ thời "đu dây" giữa Trung Quốc và Mỹ, nhà cầm quyền Việt Nam mới có được một tuyên bố "minh bạch" đến thế, cho dù tất cả mới chỉ trên phương diện phát ngôn.
Bởi vì vào cuối tháng Mười, 2015, khi diễn ra sự kiện một tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường khác của Hoa Kỳ là USS Lassen đi qua khu vực 12 hải lý quanh Đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa (bãi đá này Trung Quốc đã tiến hành cơi nới xây dựng thành đảo nhân tạo), người phát ngôn Việt Nam chỉ nói chung chung là Việt Nam : "Tôn trọng quyền tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông" và "kêu gọi các bên liên quan đóng góp tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định" ở Biển Đông.
Từ lâu, cách phát ngôn nước đôi của "người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Việt Nam" đã khiến hơn 80% người dân Việt không thích Trung Quốc trở nên phát ngấy. Rất nhiều lần, mặc dù luôn tuyên bố chủ quyền với cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, nhưng phía Việt Nam đã tìm cách im lặng "cho nó lành" trước Trung Quốc. Ngay cả vụ việc giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc xâm phạm Biển Đông vào giữa năm 2014 cũng không làm cho giới lãnh đạo Việt Nam sôi sục nỗi liêm sỉ. Khi đó, đã không có bất kỳ một văn bản nào của Bộ Chính Trị hay nghị quyết nào của Quốc Hội Việt Nam lên án hành vi xâm phạm của Trung Quốc.
Mị dân hay bị nguy hiểm ?
Vì sao từ đầu năm 2016 đến nay, giới lãnh đạo Việt Nam lại tỏ ra "can đảm" lạ thường đến thế ?
Phải chăng đây chỉ là một động tác mị dân để cho thấy dàn lãnh đạo vừa cũ vừa mới trong Bộ Chính Trị không đến nỗi quá "thân Trung" như dư luận đánh giá ?
Hay đã xuất hiện ra một mối nguy hiểm nào đó từ phía Trung Quốc mà Hà Nội không thể nhún nhường hơn ?
Nếu mối quan hệ Việt-Trung vào năm 2016 diễn ra tạm thời êm ả, thì đến giữa năm 2017 bắt đầu sóng gió. Trước sức ép của Trung Quốc và thậm chí Trung Quốc còn đe dọa sẽ tấn công các cứ điểm quân sự của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa, vào ngày 24 tháng Bảy, chính quyền Việt Nam đã phải yêu cầu ngừng hoạt động thăm dò khí đốt của Repsol – một công ty Tây Ban Nha liên doanh với Việt Nam – ngay tại Bãi Tư Chính luôn được xem là "thuộc vùng chủ quyền không tranh cãi của Việt Nam", cùng lúc phải ngậm đắng nuốt cay khi không thể khoan và xuất cảng dầu ở Bãi Tư Chính để bù đắp cho lỗ hổng toang hoác của nền ngân sách rỗng ruột.
Đó là hậu quả của vô số tính toán tủn mủn lồng trong thói tự tôn cộng sản nói mãi không chịu bỏ. Bài học quá đắt giá là vào năm 2014, khi giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc xông thẳng vào vùng lãnh hải Việt Nam, hầu hết các "đối tác chiến lược" của Việt Nam, kể cả nước Nga của Putin, đều thờ ơ hoặc quay lưng khi Việt Nam bị uy hiếp.
Khi đó, tư lệnh quân đội Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, Đô Đốc Samuel Locklear, đã gợi ý vẫn còn cửa cho "đối tác chiến lược toàn diện" giữa Mỹ và Việt Nam, hàm ý rằng Việt Nam cần rõ ràng và dứt khoát hơn trong mối quan hệ quân sự với Mỹ chứ không thể đeo bám chính sách "đu dây" nguy hiểm giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, chính thể Việt Nam đã phớt lờ hảo ý của người Mỹ mà vẫn đeo đuổi mối quan hệ ngày càng nguy hiểm hơn với người bạn "bốn tốt – mười sáu chữ vàng".
Từ đó đến nay, giới chóp bu Việt Nam chưa bao giờ cô đơn đến thế trên trường quốc tế, dù Việt Nam đã thủ đến chẵn một chục "đối tác chiến lược" trong túi, nếu không kể đến một "đối tác chiến lược" khác là Đức mà vừa bị quốc gia này tạm thời đình chỉ "quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam" ngay sau vụ "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh".
Hẳn là từ đầu năm 2016, "tập thể Bộ Chính Trị Việt Nam" đã bắt đầu phải tính toán việc dựa dẫm vào sức mạnh của hải quân Mỹ để bảo vệ vùng biển của mình.
Bám Mỹ
Chỉ khoảng nửa tháng sau biến cố Bãi Tư Chính, Bộ Trưởng Quốc Phòng Ngô Xuân Lịch đã vội vã "thăm Hoa Kỳ", trong đó có cuộc hội đàm quan trọng với Bộ Trưởng James Mattis, để nhận được lời hứa hẹn của phía Mỹ về việc sẽ có một tàu sân bay Mỹ cập cảng Việt Nam vào năm 2018. Đó là kết quả mà Việt Nam cần ngay trước mắt để "hù" Trung Quốc.
Đến tháng Mười vừa qua, một thứ trưởng Bộ Quốc Phòng là tướng Nguyễn Chí Vịnh đã tiếp bước tướng Ngô Xuân Lịch đến Washington với món quà bất ngờ dành cho Thượng nghị sĩ John McCain : một bó thư của người nhà gửi cho tù binh McCain khi ông bị giam tại Hỏa Lò, nhưng đã bị phía Việt Nam ém đi.
Ông John McCain, dù đã lớn tuổi, vẫn còn là một nghị sĩ đầy quyền lực và phụ trách Ủy Ban Quân Vụ của Thượng Nghị Viện Mỹ – nơi có quyền cấp hay không cấp cho quân đội Việt Nam những loại vũ khí hiện đại như tàu tuần tiễu và máy bay do thám.
Hy vọng mỏng manh còn lại của Việt Nam chỉ còn là Mỹ – đối trọng quân sự duy nhất với Trung Quốc tại Biển Đông.
Không thể khác hơn, đó là nguồn cơn khiến Bộ Ngoại Giao Việt Nam tỏ ra "can đảm" từ bất ngờ đến dần có hệ thống khi đưa ra tuyên bố hoặc "tàu Mỹ đi qua vô hại" hoặc "tàu Mỹ tự do giao thông ở Biển Đông".
Những tuyên bố trên lại được hoàn cảnh khách quan ủng hộ : không chỉ Việt Nam, mà cả Mỹ cũng bị đe dọa một cách rõ rệt bởi Trung Quốc tại Biển Đông. Sau đại hội 19 của đảng Cộng Sản Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đã lớn lên thành một "tư tưởng" được ghi trong điều lệ đảng, vượt hơn cả Đặng Tiểu Bình trước đây và có thể bắt đầu sánh ngang với "tư tưởng Mao".
Độc tôn cá nhân lại dẫn đến nguy cơ bá quyền nước lớn. Rất nhiều khả năng là sau đại hội 19, ông Tập Cận Bình sẽ vươn tay thọc sâu vào Biển Đông, với mục tiêu gần nhất là "đánh úp" quần đảo Trường Sa của Việt Nam, khống chế quân cảng Cam Ranh để vô hiệu hóa tàu Mỹ hoạt động tại cảng này, phát triển tầm tác chiến tại Biển Đông và biến vùng biển này thành một kiểu "trạm thu phí" của Trung Quốc đối với tàu bè chở hàng hóa của các nước.
Nguy cơ chiến tranh trên Biển Đông không còn là dự báo nữa, mà có thể trở thành hiện thực vào bất kỳ năm nào sau năm 2017.
Để bảo vệ an ninh hàng hải và phòng vệ, Hoa Kỳ đang và sẽ phải triển khai hướng tiếp cận mới về Biển Đông, mà đặc trưng nổi bật nhất là tính chất thường xuyên và nhịp độ cao hơn so với trước đây.
Tờ The Diplomat nhận định : "Một yếu tố khác đã được giới phân tích ghi nhận trong các chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải tại Biển Đông thời Tổng Thống Trump : đó là các chiến dịch này là những cuộc tuần tra đích thực, với các chiến hạm thực hiện các hoạt động tập huấn hay diễn tập hải quân bình thường trong các vùng biển mà Trung Quốc đòi chủ quyền, chứ không ‘rón rén’ áp dụng thủ tục qua lại vô hại như thời Obama".
Cũng là để Việt Nam có thể bám vào đặc trưng mới này, ít nhất cho tới lúc nào mục tiêu khai thác dầu khí để bồi hoàn cho một nền ngân sách rỗng ruột của Việt Nam vẫn còn bị Trung Quốc thẳng tay cấm đoán.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : Người Việt, 05/11/2017
Trung Quốc chạy thử tàu nạo vét khổng lồ để xây đảo nhân tạo (RFI, 04/11/2017)
Hôm 04/11/2017, báo chí chính thức của Trung Quốc loan tin là nước này vừa cho hạ thủy một chiếc tàu khổng lồ, có khả năng xây những đảo nhân tạo giống các đảo mà Bắc Kinh đã xây ở Biển Đông.
Đá Vành Khăn, Trường Sa, một trong những đá mà Trung Quốc bồi đắp thành đảo nhân tạo. Ảnh chụp từ máy bay P-8A Poseidon của Mỹ. Reuters
Theo China Daily, chiếc tàu nạo vét lớn nhất Châu Á này, mang tên Thiên Côn Hiệu (Tian Cun Hao), đã được hạ thủy tại một cảng ở tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc, để bắt đầu chạy thử.
Chiếc tàu khổng lồ này có khả năng đào được 6.000 mét khối đất/giờ, khối lượng tương đương với gần ba bể bơi Olympic. Với chiều dài 140 mét, chiếc tàu mới có kích thước lớn hơn chiếc tàu Thiên Kinh (Tian Jing) mà Bắc Kinh đã sử dụng để nạo vét và bồi đắp các đá và các đảo nhỏ thành các đảo nhân tạo ở vùng Biển Đông và đặt trên đó các cơ sở quân sự.
Chiếc tàu Thiên Côn có khả năng đào ở độ sâu đến 35 mét và sau khi nghiền nát đá và cát được nạo vét thành bùn, có thể tự động phóng lượng bùn này đi xa 15 km, khoảng cách phóng xa nhất đối với một tàu nạo vét hiện nay trên thế giới.
Thanh Phương
******************
Trung Quốc : Biển Đông không nằm trong nghị trình APEC (VOA, 03/11/2017)
Vấn đề Biển Đông sẽ không nằm trong chương trình nghị sự của cuộc họp giữa các lãnh đạo tại Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Việt Nam, và cũng không nằm trong các cuộc thảo luận xung quanh cuộc họp thượng định này, Tân Hoa Xã dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lý Bảo Đông khẳng định hôm thứ Sáu (3/11).
Hội nghị APEC 2017 sẽ được tổ chức ở Đà Nẵng, Việt Nam .
"Các bên khác nhau có sự nhất trí về vấn đề này", ông Lý Bảo Đông cho biết tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh về chuyến đi của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới tham dự APEC ở Đà Nẵng, sau đó thăm cấp nhà nước tới Hà Nội và kết thúc chuyến đi tại Lào.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc nói rằng nước này hy vọng hội nghị APEC sẽ tập trung vào vấn đề hợp tác kinh tế của khu vực Châu Á Thái-Bình Dương.
Trong khi đó, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Trần Hiểu Đông nhận định căng thẳng ở Biển Đông đã hạ nhiệt và có những tiến triển tích cực. Ông cho biết Trung Quốc và Việt Nam đã đạt được sự đồng thuận trong việc quản lý tranh chấp ở Biển Đông.
"Hai bên sẽ giữ vững nguyên tắc tham vấn và đối thoại thân thiện để cùng quản lý và kiểm soát các tranh chấp hàng hải, bảo vệ bức tranh lớn về mối quan hệ đang phát triển Việt-Trung", tờ Hoa Nam Buổi Sáng dẫn lời ông Trần.
Trong khi đó, tại một cuộc họp với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Hà Nội một ngày trước đó (2/11), Phó Thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh đề nghị hai bên nên giải quyết tranh chấp dựa trên sự đồng thuận và luật pháp quốc tế, tránh các hành động làm phức tạp thêm tình hình.
Trước đó vào tháng 8, một cuộc họp đã lên lịch giữ hai ngoại trưởng Việt-Trung đã bị hoãn vào phút chót do bất đồng giữa hai bên về vấn đề Biển Đông. Mặc dù lý do hoãn họp không được nêu chính thức, nhưng các hãng tin quốc tế cho biết ông Vương Nghị đã bỏ họp với ông Phạm Bình Minh vì một thông cáo chung của ASEAN đưa ra ngay trước đó, với nội dung bày tỏ quan ngại trước việc Trung Quốc bồi đắp các đảo tranh chấp và quân sự hóa Biển Đông. Bắc Kinh đổ lỗi cho Việt Nam đã vận động để đưa vấn đề này vào thông cáo chung của ASEAN.
Hoa Nam Buổi Sáng nhận định mặc dù Hà Nội có những nghi ngờ sâu sắc đối với Bắc Kinh về vấn đề an ninh, song họ vẫn duy trì mối quan hệ kinh tế chặt chẽ. Ngoài ra, quyết định rút khỏi Hiệp định Thương mại Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) của chính quyền Trump cũng là một yếu tố thúc đẩy Hà Nội tăng cường trao đổi thương mại với Trung Quốc.
Cũng trong ngày 3/11, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Vương Thụ Văn cho biết Bắc Kinh mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai nước. Ông cho biết thêm rằng các khoản đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam đã đạt 150 tỷ đôla trong năm nay.
https://av.voanews.com/Videoroot/Pangeavideo/2017/11/d/db/db300415-7c4b-4035-82c4-1c737e5cee99.mp4
*****************
Biển Đông : Trung Quốc thông báo đạt được một thỏa thuận với Việt Nam (RFI, 03/11/2017)
Ngày 03/11/2017, một quan chức Ngoại Giao Trung Quốc cho biết Bắc Kinh và Hà Nội đã đạt được một đồng thuận trong việc quản lý tranh chấp ở Biển Đông thông qua nhiều cuộc đối thoại hữu nghị. Thông tin được đưa ra trong bối cảnh ngoại trưởng Vương Nghị vừa đến Hà Nội làm việc với các đồng nhiệm Việt Nam vào tuần này.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (t) và ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh trước cuộc hội đàm tại Hà Nội ngày 02/11/2017.Reuters/Kham
Phát biểu trước chuyến công du tham dự thượng đỉnh APEC tại Đà Nẵng của chủ tịch Tập Cận Bình, ông Trần Hiểu Đông (Chen Xiaodong), trợ lý ngoại trưởng Trung Quốc cho biết các quan chức của hai nước đã có nhiều cuộc thảo luận "sâu sắc, thẳng thắn" về các vấn đề hàng hải và "đã đạt được một thỏa thuận quan trọng" song ông không nêu chi tiết.
Ông cho biết thêm : "Cả hai bên duy trì nguyên tắc tham khảo và đàm phán hữu nghị để cùng quản lý và kiểm soát các tranh chấp hàng hải và bảo vệ hình ảnh phát triển quan hệ Việt-Trung, cũng như ổn định tại Biển Đông".
Về phía Việt Nam, trong một bản thông cáo ngày 02/11/2017, phó thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, trong buổi làm việc với phái đoàn Trung Quốc, ông đã đề nghị với ngoại trưởng Vương Nghị rằng hai nước giải quyết các tranh chấp dựa trên đồng thuận và luật pháp quốc tế.
Sau khi tham dự thượng đỉnh APEC tại Đà Nẵng trong hai ngày 10-11/11, chủ tịch Tập Cận Bình sẽ thăm chính thức Việt Nam và Lào. Theo thứ trưởng Ngoại Giao Trung Quốc Lý Bảo Đông (Li Baodong), mục đích chính của chuyến công du là thúc đẩy môi trường mở cửa và hòa nhập để phát triển thương mại và đầu tư trong vùng.
Vì căng thẳng tại Biển Đông, một cuộc gặp gỡ giữa ngoại trưởng hai nước được dự kiến vào tháng 08/2017 bên lề một cuộc họp tại Manila, đã bị hủy.
Biển Đông : Trung Quốc hy vọng Mỹ "giúp đỡ, không gây thêm vấn đề"
Hãng tin Reuters cho biết ông Trần Hiểu Đông cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc và các nước Đông Nam Á sẵn sàng và có khả năng tự giải quyết tình hình Biển Đông, ngầm nhắc đến Hoa Kỳ và những chuyến tuần tra của Hải Quân Mỹ trong vùng biển này khiến Bắc Kinh tức giận.
Cũng trong ngày 03/11, phát biểu trước báo giới tại Bắc Kinh, thứ trưởng Ngoại Giao Trung Quốc Trịnh Trạch Quang (Zheng Zeguang) hy vọng Hoa Kỳ có thể "giúp đỡ, chứ không gây thêm vấn đề" ở Biển Đông. Ông khẳng định : "Vấn đề tại Biển Đông không phải là vấn đề giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ".
Thu Hằng
***********************
Trung Quốc nói đạt thỏa thuận kiểm soát tranh chấp Biển Đông với Việt Nam (RFA, 03/11/2017)
Tin về quan hệ Việt- Trung, một quan chức ngoại giao của Trung Quốc vào ngày 3 tháng 11 lên tiếng cho rằng Bắc Kinh và Hà Nội đạt được thỏa thuận về kiểm soát tranh chấp chủ quyền lãnh hải tại khu vực Biển Đông thông qua những cuộc đàm phán hữu hảo.
Trung Quốc xây nhà trên đảo nhân tạo ở đảo Thị Tứ quần đảo Trường Sa. AP Images
Trợ lý ngoại trưởng Trung Quốc, ông Trần Hiểu Đông, cho biết như vừa nêu tại cuộc một họp báo trước chuyến công du của chủ tịch Tập Cận Bình đến Việt Nam để thăm chính thức cấp nhà nước ở Hà Nội và tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC ở Đà Nẵng.
Theo lời của ông Trần Hiểu Đông thì lãnh đạo của hai quốc gia láng giềng Việt Nam- Trung Quốc đã có những cuộc thảo luận thẳng thắn và sâu rộng về các vấn để biển ; sau đó hai phía đạt được đồng thuận quan trọng.
Cũng theo lời ông Trần Hiểu Đông thì cả hai phía sẽ tuân thủ nguyên tắc đối thoại và tư vấn thân thiện nhằm quản lý những tranh chấp về lãnh hải, và bảo vệ tòa cảnh lớn hơn trong việc phát triển mối quan hệ Việt- Trung và ổn định tại khu vực Biển Đông.
Vào chiều tối ngày 2 tháng 11, phó thủ tướng kiêm bộ trưởng ngoại giao Việt Nam, ông Phạm Bình Minh, ra thông cáo cho biết tại cuộc gặp với người tương nhiệm Vương Nghị trong chuyến thăm Việt Nam từ ngày 2 tháng 11 rằng hai phía giải quyết tranh chấp dựa trên căn bản ý thức chung và luật pháp quốc tế.
Trong khi đó thứ trưởng ngoại giao Trung Quốc Trịnh Trạch Quang ngày 3 tháng 11 lên tiếng bày tỏ hy vọng Hoa Kỳ có thể giúp đỡ chứ không tạo nên vấn đề tại khu vực có tranh chấp ở Biển Đông.
Ông Trịnh nói với báo giới như vừa nêu và nhắc lại quan điểm của Bắc Kinh rằng Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh cãi tại Biển Đông và vấn đề tranh chấp lãnh hải tại khu vực này không phải là vấn đề giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Nguyên văn lời của ông thứ trưởng ngoại giao Trung Quốc Trịnh Trạch Quang là Bắc Kinh hy vọng một nước bên ngoài như Hoa Kỳ có thể trồng thêm hoa và loại bớt gai ; tức giúp đỡ chứ không gây nên vấn đề cho khu vực Biển Đông.
Phát biểu của thứ trưởng ngoại giao Trịnh Trạch Giang của Trung Quốc được đưa ra trước chuyến thăm Châu Á của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump được bắt đầu từ ngày 4 tháng 11 qua 5 quốc gia, trong đó có Trung Quốc.
**********************
Trung Quốc hoạt động trên biển riêng rẽ với Việt Nam và ASEAN (BBC, 02/11/2017)
Việt Nam đang có cuộc tuần tra chung với Trung Quốc trong ba ngày, Tân Hoa Xã đưa tin, ở quanh khu vực đánh bắt cá chung trên Vịnh Bắc Bộ.
Trung Quốc đã nhiều lần tiến hành tập trận, huấn luyện quân sự, trong đó có diễn tập bắn đạn thật trên Biển Đông, theo giới quan sát
Hai quốc gia điều động hai tàu tuần tra, thực hiện một loạt các nhiệm vụ theo lịch trình bắt đầu từ thứ Tư 1/11, bao gồm nghiên cứu, luyện tập các hoạt động tìm kiếm và cứu hộ trên biển, và kiểm tra các tàu đánh cá.
Theo Tân Hoa Xã, đây là đợt tuần tra chung thứ hai của lực lượng cảnh sát biển của hai nước trong năm nay ; lần đầu được tổ chức vào tháng Tư.
Một sĩ quan thuộc Bộ phận Lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc cho Tân Hoa Xã biết các cuộc tuần tra chung đã giúp tạo ra một "môi trường ổn định để đánh cá, xây dựng sự tin tưởng lẫn nhau giữa các lực lượng an ninh hàng hải, và làm sâu sắc hơn tình hữu nghị giữa người dân hai nước".
Trung Quốc và Việt Nam đã tiến hành 14 cuộc tuần tra chung trong vùng đánh cá chung từ năm 2006.
Vịnh Bắc Bộ là khu vực đánh cá truyền thống của ngư dân hai nước. Trung Quốc và Việt Nam đã ký hiệp định phân chia biên giới trên biển ở khu vực này hồi cuối năm 2000, sau 27 năm đàm phán.
Theo hiệp định đã ký, Việt Nam được 53,23% và Trung Quốc được 46,77% diện tích Vịnh.
Diễn tập chung Trung Quốc-ASEAN ; Việt Nam vắng mặt
Ngay trước lúc hai bên có cuộc tuần tra chung, Trung Quốc đã cùng một số nước thành viên ASEAN tiến hành một cuộc diễn tập giải cứu hàng hải với quy mô lớn chưa từng có.
Các nước tham gia gồm Trung Quốc, Thái Lan, Philippines, Campuchia, Myanmar, Lào và Brunei, theo hãng tin AFP.
Cuộc tập trận hôm 31/10 mô phỏng một vụ va chạm giữa chiếc tàu chở khách Trung Quốc và tàu chở hàng của Campuchia ở ngoài khơi tỉnh Quảng Đông.
Có tổng số khoảng 1.000 nhân viên cứu hộ trên 20 tàu và ba trực thăng tham gia sự kiện này, theo truyền thông Trung Quốc.
Bộ trưởng quốc Phòng Trung Quốc Trường Vạn Toàn tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ở Phillipines hôm 24/10
Cuộc diễn tập chung giữa Trung Quốc và 6 thành viên thuộc khối ASEAN diễn ra sau các cuộc gặp giữa hai bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc và Singapore bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng lần thứ 11 tại Philippines hồi tháng trước.
AFP nhận định cuộc diễn tập trên cho thấy "căng thẳng ở Biển Đông suy giảm dần", và đồng thời, sự phản đối của các nước ASEAN đối với tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông cũng đang hạ nhiệt dần.
Nhiều năm nay, Biển Đông luôn là vấn đề gai góc nhất cho các nước ASEAN. Các nước có quan điểm khác nhau về cách lên tiếng về sự khẳng định chủ quyền, các tòa nhà và quân sự hóa các đảo nhân tạo của Trung Quốc trong các vùng biển có tranh chấp.
Hồi tháng Tám vừa rồi, cuộc họp ngoại trưởng các nước ASEAN đã không đưa ra được thông cáo chung thường lệ vì không đạt được sự đồng thuận về ngôn từ liên quan các tranh chấp ở Biển Đông, hãng tin Anh Reuters tường thuật.
Reuters dẫn nguồn các nhà ngoại giao từ ba nước ASEAN nói sự chậm trễ là do Việt Nam muốn thông cáo đề cập việc cần tránh các hoạt động 'bồi đắp lấn biển' và 'quân sự hóa'.
Hồi năm ngoái, Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế tại the Hague ra phán quyết trong vụ kiện do Manila đệ đơn, theo đó bác bỏ hầu hết yêu sách của Bắc Kinh đối với phần lớn Biển Đông.
Tuy nhiên, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte lại từ chối sử dụng quyết định này như một đòn bẩy lợi thế, thay vào đó là làm dịu chính sách của người tiền nhiệm để đổi lại hàng tỷ đô la thông thương hàng hóa và đầu tư từ Trung Quốc.
***********************
Trung Quốc muốn Mỹ ‘không gây rắc rối’ biển Đông trước chuyến đi của Trump (VOA, 03/11/2017)
Ngay trước thềm chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Bắc Kinh, Trung Quốc kêu gọi Hoa Kỳ "giúp đỡ chứ không phải là gây thêm rắc rối" trên biển Đông.
Trung Quốc hy vọng Mỹ có thể "giúp chứ không gây thêm rắc rối" trên biển Đông đang có nhiều tranh chấp, một quan chức ngoại giao cấp cao của Trung Quốc cho biết hôm thứ Sáu ngay trước thềm chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump tới Bắc Kinh vào tuần sau, theo ghi nhận của Reuters.
Mỹ đã chỉ trích việc xây dựng các đảo nhân tạo và các cơ sở quân sự của Trung Quốc trên vùng biển này và lo ngại nước này có thể dùng các cơ sở đó để hạn chế việc tự do hàng hải.
Các tàu hải quân của Mỹ cũng đã tiến hành các cuộc tuần tra tự do hàng hải trên biển Đông khiến cho Trung Quốc tức giận.
Nói với các phóng viên về chuyến công du Châu Á của ông Trump, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Trịnh Trạch Quang nói Bắc Kinh có chủ quyền lãnh thổ không thể gây tranh cãi đối với các hòn đảo và vùng lãnh hải bao quanh đó trên biển Đông, mà Trung Quốc gọi là Biển Nam Trung Hoa. Thực chất của cuộc tranh chấp trên biển Đông là sự lấn chiếm bất hợp pháp của một số nước trên một số hòn đảo và rạn san hô, theo ông Trịnh. Vị thứ trưởng ngoại giao này nói thêm rằng Trung Quốc sẵn sàng giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình thông qua đối thoại với các nước có liên quan trực tiếp.
"Vấn đề biển Nam Trung Hoa không phải là một vấn đề giữa Trung Quốc và Mỹ", Reuters trích lời ông Trịnh.
"Chúng tôi hy vọng rằng Mỹ, với tư cách là một quốc gia bên ngoài, có thể ‘làm nở thêm hoa và ít gai hơn’ – giúp đỡ chứ không phải là gây thêm rắc rối", theo lời vị thứ trưởng này.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc nói ông hy vọng Mỹ có thể có cách nhìn khách quan về những phát triển tích cực trên biển Đông và tôn trọng các nỗ lực của Trung Quốc và các nước Đông Nam Á trong việc bảo vệ hòa bình và sự ổn định ở đây.
Theo ông Trịnh, không có vấn đề gì đối với tự do hàng hải trên biển Đông và Trung Quốc phản đối bất kỳ bên nào sử dụng một lý do nào đó để làm tổn hại đến lợi ích về chủ quyền và an ninh của Trung Quốc.
Chính quyền Tổng thống Trump đã tuyên bố sẽ tiến hành thêm nữa các hoạt động tuần tra lớn trên biển Đông.
Những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên vùng biển đang là nơi giao thương của lượng hàng hóa giá trị 5.000 tỷ USD mỗi năm chồng lấn với các tuyên bố chủ quyền của Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam.