Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Thông tin về vị cựu ngoại trưởng và Nhật Bản đã không được nhắc đến tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc.

tq1

Tập Cận Bình, Tần Cương và Vương Nghị. Đội ngũ lãnh đạo của Tập Cận Bình có thể vẫn chưa quyết định phải làm gì với Tần, cựu ngoại trưởng đã biến mất khỏi dư luận và được thay thế bởi Vương. (Nikkei/Mizuho Miyazaki và Yusuke Hinata)

Trong chính trị Trung Quốc, những điều không được nói ra thường ám chỉ một sự thật phũ phàng.

Điều này càng trở nên rõ ràng hơn tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (Nhân đại) năm nay, kết thúc vào ngày 11/03 vừa qua, nhưng để lại một loạt câu hỏi chưa được trả lời.

Đứng đầu danh sách những điều cấm kỵ mà các nhà lãnh đạo cao nhất của đất nước không dám nhắc đến tại kỳ họp Quốc hội thường niên là những bí ẩn xoay quanh việc cựu ngoại trưởng Tần Cương bất ngờ bị sa thải vào năm ngoái và những thay đổi nhân sự ngoại giao theo sau.

Nhiều quan chức cấp cao của Đảng cộng sản Trung Quốc và Bộ Ngoại giao nước này đã kỳ vọng một bộ trưởng mới sẽ được bổ nhiệm tại kỳ họp lần này. Vương Nghị, thành viên Bộ Chính trị đầy quyền lực của đảng, và là người tiền nhiệm trực tiếp của Tần, hiện đang đảm nhận vị trí này, nhưng đây được cho là một nhiệm vụ tạm thời.

Tuy nhiên, nhận thức đó bắt đầu thay đổi kể từ thời điểm Tết Nguyên đán vào giữa tháng 2. Đó là lúc những bình luận đầy ngờ vực bắt đầu râm ran trong nội bộ chính giới Bắc Kinh. "Có thể ghế ngoại trưởng sẽ không thay đổi trong một thời gian".

Ngay trước khi Nhân đại toàn quốc khai mạc vào ngày 5/3, đã có thông báo rằng Tần Cương không có tên trong danh sách đại biểu tham dự, nhưng đó là toàn bộ tin tức về ông, ngoài ra, không có ngoại trưởng mới nào được nêu tên.

tq2

Tần Cương tổ chức một cuộc họp báo ở Bắc Kinh vào ngày 07/03/2023. Ông không có tên trong danh sách đại biểu của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc năm nay. © Reuters

Kể từ năm ngoái, truyền thông nước ngoài đã đưa tin về chuyện Tần ngoại tình  với một người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc và họ đã có một đứa con với sự giúp đỡ của một người đẻ thuê ở Mỹ. Ngoài ra còn có các thông tin rò rỉ từ bên trong nội bộ Trung Quốc, rằng một cuộc điều tra về "lối sống" của Tần đang được tiến hành, một động thái có thể hiểu là Bắc Kinh ngầm xác nhận vụ bê bối được báo cáo.

Gần đây, các quan chức đã công khai bàn tán về "các vấn đề liên quan đến phụ nữ" xoay quanh vị cựu ngoại trưởng. Tuy nhiên, vẫn chưa có biện pháp trừng phạt nào được đưa ra.

Nhiều khả năng, đội ngũ lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình vẫn chưa thể quyết định sẽ giải quyết vấn đề như thế nào.

tq3

Tập Cận Bình tham dự Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 8/3. (Ảnh của Mizuho Miyazaki)

Tần được cho là người được Tập yêu thích.

Vụ bê bối có thể sẽ trở nên phức tạp hơn nếu người ta phát hiện ra rằng các hành động của người dẫn chương trình truyền hình, vốn có lịch trình làm việc dày đặc ở nước ngoài, có thể đã gây tổn hại đến ngoại giao hoặc an ninh của Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Tập còn một vấn đề phức tạp khác cần giải quyết – cuộc tranh giành quyền lực giữa các trợ lý thân cận của ông, nhiều người trong số họ đã thể hiện lòng trung thành với chủ tịch nước, nhưng họ lại chưa đoàn kết với nhau. Tập cần cẩn thận phân tích xem điều gì đang thực sự diễn ra. Những người được ông bảo trợ này đang tuyệt vọng tìm cách tồn tại trong một hệ thống đơn cực mang lại cho Tập quyền lực vô song ; họ sẽ làm bất cứ điều gì để hạ bệ đối thủ.

Những vụ "mách nước" theo kiểu Trung Quốc đã xảy ra thường xuyên hơn dưới thời Tập, bằng chứng là sự biến mất đột ngột của nhiều lãnh đạo đảng và cán bộ sau cuộc chiến chống tham nhũng của chủ tịch nước.

Trong bầu không khí này, tung tích của Tần đã trở thành chủ đề cấm kỵ tại phiên họp thường niên của Nhân đại, vốn được rút ngắn xuống còn bảy ngày.

Vương Nghị không hề đề cập đến vấn đề này khi gặp các phóng viên vào ngày 7/3. Ông hiểu rằng việc thảo luận về Tần trước khi lãnh đạo tối cao đưa ra quyết định cuối cùng là hành động vô cùng nguy hiểm về mặt chính trị.

tq4

Vai trò ngoại trưởng của Vương Nghị có lẽ sẽ kéo dài hơn so với suy nghĩ ban đầu. (Ảnh của Mizuho Miyazaki)

Một vấn đề khác mà Vương không đề cập đến trong cuộc họp báo kéo dài một tiếng rưỡi là quan hệ ngoại giao của Trung Quốc với Nhật Bản.

Ông đã nhận câu hỏi từ 21 nhà báo trong và ngoài nước, nhưng không có nhà báo nào từ Nhật Bản, và điều này rất bất thường.

Từ Châu Á, các nhà báo Hàn Quốc và Indonesia đã đặt câu hỏi cho Vương. Các phóng viên Châu Phi, Mỹ, và Châu Âu cũng được mời đến. Nhưng chẳng một ai đề cập đến các vấn đề liên quan đến Nhật Bản.

Quan hệ Trung-Nhật đã trở thành một chủ đề nhạy cảm đối với Trung Quốc và Vương Nghị.

Cuộc họp báo diễn ra chỉ bốn ngày trước lễ kỷ niệm 13 năm trận động đất kinh hoàng tấn công Nhật Bản vào ngày 11/03/2011, gây ra trận sóng thần tàn khốc và làm hỏng nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi.

Nếu Vương có những phát biểu mạnh mẽ về lệnh cấm nhập khẩu thủy sản của Nhật Bản do Trung Quốc áp đặt nhằm đáp trả việc xả nước đã qua xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima, hậu quả sẽ ra sao ? Điều gì sẽ xảy ra nếu ông đưa ra những nhận xét cứng rắn liên quan đến việc Trung Quốc bắt giữ giám đốc điều hành hãng dược phẩm Astellas Pharma của Nhật Bản ?

Rất có thể Nhật Bản sẽ phản ứng dữ dội, gây ảnh hưởng đến quan hệ kinh tế của Trung Quốc với nước láng giềng. Đây là điều Trung Quốc không mong muốn khi quan hệ của nước này với Mỹ không có dấu hiệu cải thiện, và nền kinh tế của nước này vẫn sa lầy trong tình trạng ảm đạm.

Vương biết rất rõ hậu quả có thể xảy ra.

Tại cuộc họp báo, ông đã bắt đầu nói về đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc. Ông thậm chí còn đề cập đến tầm quan trọng của "ngoại giao kinh tế", dường như là do nhận thức được sự sụt giảm gần đây của đầu tư trong nước.

Trong khi đó, phiên họp năm nay của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (Chính hiệp), cơ quan cố vấn chính trị hàng đầu của đất nước, chỉ toàn những lời sáo rỗng. Phiên họp thường niên, được tổ chức song song với kỳ họp Quốc hội, đã tìm cách tung hô một "tương lai tươi sáng" nhờ "hiện đại hóa kiểu Trung Quốc" dưới sự lãnh đạo của đảng.

Những lời này cộng hưởng với bầu không khí chính trị hiện tại, trong đó mọi người được khuyến khích chỉ nói những điều tốt đẹp về Trung Quốc. Trong khi các vấn đề nghiêm trọng như thanh niên thất nghiệp chạy sang Mỹ, Châu Âu, và Nhật Bản lại không được thảo luận.

Bất chấp bầu không khí đó, một bài viết bất thường trên mạng đã tiết lộ một sự thật quan trọng, gây chấn động giới giáo dục và ngoại giao Trung Quốc.

Đó là bài viết của một nhân vật có thẩm quyền : Giả Khánh Quốc (Jia Qingguo), giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Bắc Kinh danh tiếng, đồng thời là thành viên của Chính hiệp.

Bài viết này, được đăng trên một trang liên quan đến Đại học Bắc Kinh, đã tiết lộ một đề xuất mà Giả đã đệ trình lên cơ quan cố vấn chính trị.

Cụ thể, ông viết "Trong những năm gần đây, số lượng sinh viên nước ngoài từ các nước phát triển đến học tại Trung Quốc đã giảm mạnh. Theo dữ liệu công khai, số lượng sinh viên Mỹ học tập tại Trung Quốc đã giảm xuống còn khoảng 350 người vào năm 2023, từ mức đỉnh khoảng 15.000 hồi một thập niên trước".

Giả tiết lộ số lượng sinh viên Hàn Quốc tại Trung Quốc cũng giảm mạnh, gần 80% so với mức đỉnh vào năm 2017.

Tình hình hiện tại thậm chí còn tồi tệ hơn sau vụ đàn áp Thiên An Môn năm 1989, khi hàng loạt sinh viên nước ngoài rời Trung Quốc. Người Mỹ hồi đó đã lũ lượt rời khỏi Trung Quốc, nhưng số người ở lại chắc chắn vẫn nhiều hơn 350, đặc biệt là tại các trường đại học ở các thành phố nhỏ hơn, với tình hình an ninh ổn định hơn.

Quan trọng hơn là phần sau của bài viết, trong đó vị giáo sư phân tích lý do tại sao số lượng sinh viên nước ngoài ở Trung Quốc lại giảm mạnh và đề xuất các biện pháp đối phó với xu hướng này.

"Hướng dẫn chi tiết về việc triển khai các luật như luật chống gián điệp cần được sớm ban hành để giải thích những điểm còn mơ hồ trong luật", ông viết. "Làm thế mới giúp bảo vệ và khuyến khích nghiên cứu học thuật hợp pháp".

Ông nói rằng sự mơ hồ về các khái niệm và phạm vi của các luật liên quan đến an ninh quốc gia mà Trung Quốc ban hành trong những năm gần đây đang khiến các sinh viên Mỹ và nhiều nước khác rời khỏi Trung Quốc vì lo sợ.

Thẳng thắn chỉ trích những sai sót trong chính sách của bộ máy an ninh quốc gia – hiện đang ở đỉnh cao quyền lực – là một hành động dũng cảm ở Trung Quốc ngày nay.

Các hoạt động trao đổi quốc tế ở các trường đại học, trung tâm nghiên cứu, và các tổ chức khác đã gánh chịu thiệt hại nghiêm trọng. Nếu Trung Quốc tiếp tục đóng cửa theo cách này, họ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì năng lực khoa học và công nghệ hiện tại.

Không rõ liệu Chính hiệp có nghiêm túc xem xét đề xuất của Giả hay không. Nhưng chí ít có một điều chắc chắn : Bài viết này đã gây xôn xao khắp xã hội Trung Quốc.

Nhân đại năm nay bế mạc mà không có cuộc họp báo của thủ tướng  như truyền thống. Và nhiều chủ đề quan trọng đã bị bỏ qua trong phiên họp – hoàn toàn trái ngược với khung cảnh 26 năm trước.

Tháng 3/1998, Chu Dung Cơ có tư tưởng cải cách, người được bầu làm thủ tướng trong phiên họp quốc hội cùng năm, đã trò chuyện với các nhà báo tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh.

tq5

Đội ngũ lãnh đạo ngày nay dường như đang đi ngược lại chính sách mở cửa và cải cách mà Trung Quốc đã áp dụng dưới thời Thủ tướng Chu Dung Cơ. © Kyodo

"Tôi muốn nói rõ rằng tôi hoan nghênh mọi câu hỏi từ tất cả các vị, không có giới hạn nào ở đây cả", ông nói với họ. "Tôi sẽ rất vui lòng trả lời".

Quả thực, ông đã làm điều đó một cách lạc quan và vui vẻ.

Nhờ các sáng kiến của Chu, Trung Quốc đã bắt tay thực hiện một loạt các cải cách và khiến thế giới ngạc nhiên khi tiến vào kỷ nguyên tăng trưởng nhảy vọt. Tuy nhiên, ngày nay không có người kế nhiệm nào của Chu dám "hoan nghênh mọi câu hỏi".

Katsuji Nakazawa

Nguyên tác : "The story behind Chinese leaders’ unspoken words", Nikkei

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 18/03/2024

Katsuji Nakazawa là nhà báo và biên tập viên cấp cao của Nikkei, hiện sinh sống tại Tokyo. Ông đã dành bảy năm làm phóng viên thường trú ở Trung Quốc và sau đó trở thành trưởng văn phòng Trung Quốc. Ông đã nhận Giải Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014.

Additional Info

  • Author Katsuji Nakazawa, Nguyễn Thị Kim Phụng
Published in Diễn đàn
mercredi, 13 mars 2024 14:28

Tập Thủy Hoàng Đế

Lý Cường hiu rõ tâm lý Tp Thy Hoàng Đế. Tuyên b trong ba năm s không hp báo sau phiên hp quc hi là biết phn mình, chp nhn rng dân chúng không cn biết mt ngang mũi dc ông th tướng ; cũng không cn biết ông th tướng đang làm công vic gì.

tap1

Hin nay, chân dung Tp Cn Bình được trưng bày khp nước, ti nhng đa đim quan trng nht, trên nhng ch cao nht, không khác Mao Trch Đông.

Tn Thy Hoàng đi thăm cung Lương Sơn, nhìn thy xe nga, c qut dưới chân núi ; hi t hu ai đi mà đông vy. Chúng thưa đó là Tha tướng Lý Tư. Ngày hôm sau, Lý Tư vn đi qua núi nhưng không thy nga xe tp np na. Thy Hoàng ni gin hi ai đã k chuyn vi Lý Tư ; chúng đu chi. Bèn giết hết nhng k có mt ngày hôm trước ; và t đó cm không cho ai biết hoàng đế đang ch nào ; Tư Mã Thiên k trongS Ký. Hai ngàn năm sau, đi nhà Thanh, ông vua cùng tam cung lc vin sng trong Cm Thành.

Gii lãnh đo Cng sn Trung Quc cũng sng riêng bit trong khu Trung Nam Hi, mt th cm thành mi. Nhưng Ch tch Tp Cn Bình còn to nên mt "Cm Thành o" không cho ai biết bên trong cm thành đó ông quyết đnh vn mng hơn mt t người Trung Hoa như thế nào.

Tp Cn Bình tr dân Trung Quc không khác các v hoàng đế. Mt mình ông quyết đnh, không chp nhn mt li phê bình, ch trích, và s tiếp tc lãnh đo đến hết đi. Ông Ch tch nước, Ch tch Đng, kiêm Tng bí thư còn mnh hơn các v hoàng đế đi xưa, h vn còn hi hp và tham kho ý kiến vi triu đình. Ông Tng bí thư đi nay ch cn hô các khu hiu tht ln lao và mơ h, không cn cho ai biết các chuyn quc gia đi s đã được mình tính toán ra sao và có bàn vi ai không.

Ngoi trưởng Tn Cương (Qin Gang) b ct chc hơn na năm nhưng vn chưa có ai thay ; y viên Trung ương Đng Vương Ngh phi kiêm nhim. B trưởng quc phòng Lý Thượng Phúc (Li Shangfu) và nhiu tướng lãnh cm đu lc lượng ha tin và bom nguyên t b cách chc. Lnh ban ra ch nói mơ h nhng người này phm ti tham nhũng nhưng không đưa bng c và cũng không biết bao gi s đem x trước tòa. Bình không thy có trách nhim phi gii thích. Cương và Phúc ch mi b công khai tước mt vai trò đi biu quc hi, my tun trước khi cơ quan lp pháp hp thường niên.

Trước đây, sau mi phiên hp quc hi, ông th tướng đu m mt cuc hp báo đ công b các chính sách, tr li các câu hi ca nhà báo trong nước và quc tế. T năm 1993, các cuc hp báo được truyn hình cho c nước coi. Đó là mt thông l, to cơ hi cho dân chúng thy có mt "Nhà nước" làm công vic cai tr, bên cnh ng" lãnh đo. V th tướng đóng vai trò mt chuyên gia, thường đưa ra các ch tiêu kinh tế s phi đt được trong thi gian ti, các bin pháp nâng cao sn xut, lôi kéo gii đu tư, vân vân.

Năm nay, Th tướng Lý Cường bt ng cho biết s không t chc hp báo ; còn nói trước rng sang năm, sang năm na cũng s không. Nhiu nhà báo đang mun đt câu hi vì trong bn báo cáo ông th tướng không nêu ra nhng chính sách và bin pháp c th đ vc dy nn kinh tế đang trì tr. Gii truyn thông s phi ch đến năm 2027 mi hy vng được hi.

Lý Cường chc chn không th t mình quyết đnh bãi b các cuc hp báo đã có t 30 năm. Đây phi là lnh do Tp Cn Bình ban ra. Bãi b cuc hp báo thường l trong ba năm lin chng t Tp Cn Bình cũng không cn cho dân nhìn thy có mt nhà nước, do mt ông th tướng đng đu.

Chính Tp Cn Bình cũng không thy cn phi gii thích cho dân chúng v các quyết đnh ca Đng, ca Nhà nước, tc là ca chính mình. Công vic quan trng nht ca các nhà lãnh đo cng sn là hô khu hiu. Mi ln Mao Trch Đông tung ra mt khu hiu mi là nước Trung Hoa sp đo ln t trên xung dưới : Đánh Phái Hu ! Bước nhy vt ! Tn công B tư lnh ! Cách mng Văn Hóa ! Vân vân.

Mt khu hiu va được Bc Kinh đưa ra là "Lc lượng Sn xut mi !" Đó là mt t ng trong lý thuyết kinh tế ca Karl Marx, được m t lnh ly ra đem hâm li. Thi Karl Marx ông mun nói đến các máy móc và gii lao đng dùng máy móc. Bây gi, Tp Cn Bình ám ch sc mnh kinh tế ca các máy vi tính, h thng internet, và đc bit mi nht là Trí khôn Nhân to, gi tt là AI, tt c đang thay đi cuc sng kinh tế, thúc đy tiến b khp thế gii.

Dân chúng Trung Quc đang cn được nghe hô khu hiu mi đ cha tr bnh ù lì, bi vì trong thc tế h ch lo dành dm, không chu tiêu tin, khiến đà phát trin ngày càng chm li. Nhà báo kinh tế Gordon G. Chang mi viết trên báo Newsweek : T l tăng trưởng không lên ti 5.2 phn trăm như nhà nước nói. Thc tế, ch tăng 1.5%, theo nhóm Rhodium Group ước tính. Các triu chng cho thy kinh tế đang đi xung là : giá nhà ca sa sút, các công ty đa c phá sn, tin vn rút ra nước ngoài, gim phát, giá c xung vì dân bt tiêu th. Và, t năm 2021 dân s đang gim dn.

Trong ba chc năm qua, Cng sn Trung Quc chú trng đến đu tư, không quan tâm đến sc dân tiêu th - so vi hơn hai phn ba kinh tế M da vào người tiêu th. Nhưng các cuc đu tư Trung Quc không đt hiu năng, bng chng rõ ràng nht là ngành đa c. Mt na s tin đu tư đ vào các doanh nghip nhà nước, như nước đ xung bin.

Căn bnh kinh tế khó cha nht là chính sách "ci cách na vi." Đng Tiu Bình đã m cho tư doanh hot đng, nhưng không dám m hết các ca. Tp Cn Bình còn đi chiu, đóng bt nhiu cánh ca. Tp không tin tư doanh, nht là các ngành k thut cao như tin hc, nên tìm cách kim chế t my năm qua. C nhng ngành hot đng "ngây thơ vô ti" như y tế, giáo dc cũng b kim soát cht tr hơn ; mun loan tin bnh dch tái phát phi ch lnh trung ương, các lp hc tư trên mng b ngăn cm.

Tư doanh chính là "Lc lượng Sn xut mi" trong kinh tế Trung Quc. Mun các lc lượng sn xut mi này được trin khai, cn phi ci t t cơ cu. Nói vy nghe có v tru tượng. Nhưng trong thc tế đó là các điu cn th hin : Tư doanh hay quc doanh được đi s công bng, tt c tuân theo cùng mt h thng lut pháp. Các chính sách ca nhà nước, phương pháp điu hành các xí nghip, h thng kế toán và kim tra tài chánh, phi rõ ràng và minh bch, công khai. Đó là nhng đnh chế giúp kinh tế các nước tư bn phát trin. Thiếu mt trong nhng ct tr này thì kinh tế khó đi lên.

Nhng người hot đng kinh tế trong nước Trung Hoa, trong chính quyn cũng như ngoài dân chúng, đu biết nhng điu kin trên có th giúp tháo g cho tình trng trì tr. Nhưng ti sao h không thay đi ? Bi vì thay đi thì đng Cng sn s mt đc quyn thng tr ; không còn "chuyên chính vô sn" na. Tp Cn Bình chuyên chế hơn tt c các đi Tng bí thư trước.

Hin nay, chân dung Tp Cn Bình được trưng bày khp nước, ti nhng đa đim quan trng nht, trên nhng ch cao nht, không khác Mao Trch Đông. Giang Trch Dân và H Cm Đào chưa bao gi được suy tôn, sùng bái như vy. Đi xưa, Tn Thy Hoàng mang tiếng t sách, chôn hc trò" nhưng trong thc tế ch có mt v đt sách theo lnh ca Thương Ưởng. Tp Cn Bình còn mnh tay hơn. Bc tường la kim duyt tt c các ngun thông tin, coi như mi gi đt sch hàng triu ch viết trên mng.

Lý Cường hiu rõ tâm lý Tp Thy Hoàng Đế. Tuyên b trong ba năm s không hp báo sau phiên hp quc hi là biết phn mình, chp nhn rng dân chúng không cn biết mt ngang mũi dc ông th tướng ; cũng không cn biết ông th tướng đang làm công vic gì. Lý Cường chc chn không bao gi phm sai lm như Lý Tư, người tin nhim hai ngàn năm trước.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 13/03/2024

Additional Info

  • Author Ngô Nhân Dụng
Published in Diễn đàn

Sửa đổi luật tổ chức Hội đồng Nhà nước : Tập Cận Bình muốn kiểm soát cả Đảng lẫn Nhà nước

Minh Anh, RFI, 11/03/2024

Ngày 11/03/2024, Quốc Hội Trung Quốc bế mạc kỳ họp thường niên với việc thông qua Luật Tổ chức Hội Đồng Nhà Nước sửa đổi. Theo giới quan sát, điều này cho thấy Đảng cộng sản Trung Quốc đang tăng cường kiểm soát cơ quan hành pháp, hay đúng hơn là ông Tập Cận Bình đã thành công trong việc thâu tóm quyền lực.

tcb1

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự phiên họp của Chính Hiệp tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 04/03/2024. AP - Ng Han Guan

Phiên họp bế mạc năm nay thiếu cuộc họp báo kết thúc thường lệ của thủ tướng, nhân vật số hai của đảng Cộng sản. Bắt đầu từ năm 1988, cuộc họp báo này là dịp duy nhất để các nhà báo chất vấn trực tiếp một nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc.

Theo hãng tin Mỹ AP, việc hủy bỏ cuộc họp báo sau ba thập kỷ tồn tại cho thấy vị thế tương đối yếu kém của thủ tướng Lý Cường, trong khi những người tiền nhiệm của ông đóng vai trò lớn hơn nhiều trong việc lãnh đạo các chính sách kinh tế quan trọng, như hiện đại hóa các công ty nhà nước, đối phó với khủng hoảng kinh tế và cải cách lĩnh vực nhà ở…

Không những thế, trong ngày kết thúc kỳ họp, gần 3.000 đại biểu Quốc Hội đã thông qua luật Tổ chức Hội đồng Nhà nước sửa đổi, với 2.883 phiếu thuận, 8 phiếu chống và 9 phiếu trắng, yêu cầu chính phủ Trung Quốc phải tuân theo tầm nhìn của ông Tập Cận Bình.

Neil Thomas, một nhà nghiên cứu chính trị Trung Quốc, thuộc Viện Chính sách Xã hội Châu Á, trả lời AP bằng thư điện tử, nhắc lại rằng những nhà lãnh đạo đảng điều hành Hội đồng Nhà nước từng có nhiều quyền tự do hơn trong việc hoạch định chính sách kinh tế.

Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1982, Trung Quốc sửa đổi Luật Tổ chức Hội đồng Nhà nước. Biện pháp mới nằm trong số các chính sách được ban hành những năm gần đây đã làm xói mòn dần quyền hành pháp của Hội đồng Nhà nước. Điều này khẳng định xu thế chuyển giao nhiều quyền lực hơn từ nhà nước vào tay Đảng, buộc chính phủ phải thực hiện đầy đủ các chỉ thị từ Đảng.

Tập Cận Bình củng cố quyền lực cá nhân

Trả lời hãng tin Reuters của Anh, Thomas Kellogg, giáo sư luật Châu Á tại đại học Georgetown ở Washington nhận định đây là một dấu hiệu cho thấy Đảng vừa tăng cường kiểm soát "công khai" đối với các cơ quan nhà nước, vừa tự coi là bên chịu trách nhiệm.

Theo ông, "chính trị nắm quyền chỉ huy, và tất cả các cán bộ Đảng cũng như quan chức chính phủ hơn bao giờ hết phải chú ý đến các mệnh lệnh và chỉ thị của Đảng như là kim chỉ nam chính cho việc ra quyết định hàng ngày".

Các phát ngôn gần đây tại Trung Quốc cũng thường xuyên nhắc lại rằng hệ tư tưởng chủ đạo của đảng bao gồm chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông và đỉnh cao là triết lý Tập Cận Bình về "Chủ nghĩa Xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới".

Có thể nói, ông Tập Cận Bình đã thành công một cách "đáng kinh ngạc" trong việc củng cố quyền lực cá nhân trong đảng, trở thành người ra quyết định trong tất cả các chính sách, từ phát triển công nghệ, kinh tế, văn hóa, giáo dục, cho đến quản lý doanh nghiệp và lập kế hoạch kinh tế.

Tuy nhiên, trong thư trả lời AP, ông Neil Thomas lưu ý : "Việc tập trung quá nhiều quyền lực tuy có thể giúp ông Tập cải thiện tính hiệu quả của chính quyền trung ương, nhưng lợi ích có nhiều rủi ro bị lu mờ do cái giá phải trả cho việc ngăn chặn thảo luận chính trị, không khuyến khích sự đổi mới ở địa phương và cho những thay đổi chính sách đột ngột hơn".

Ông Alfred Wu, chuyên gia về quản trị Trung Quốc, trường đại học Quốc gia Singapore, có cùng nhận định : Việc sửa đổi này đã thể chế hóa những thay đổi đã được thực hiện trước đó, khiến việc đảo ngược chúng sẽ trở nên khó khăn hơn. Nhà nghiên cứu này ví kỳ họp Quốc Hội năm nay như là "một màn độc diễn", thể hiện quyết tâm của Tập Cận Bình trong việc tạo ra một hệ thống trong đó đảng lãnh đạo về chính sách, giảm bớt vai trò của Hội đồng Nhà nước và cơ quan lập pháp.

Minh Anh

*****************************

Trung Quốc qua luật tăng quyền kiểm soát của Đảng cộng sản đối với chính phủ

BBC, 11/03/2024

Quốc hội Trung Quốc hôm thứ Hai đã biểu quyết thông qua Luật Tổ chức Quốc vụ viện sửa đổi, qua đó trao cho Đảng cộng sản thêm quyền kiểm soát đối với Quốc vụ viện, tức chính phủ của nước này. Trước đó, lần đầu tiên sau ba thập kỷ, Trung Quốc tuyên bố sẽ không tổ chức họp báo sau kỳ họp quốc hội như mọi năm.

tcb2

Theo Luật Tổ chức sửa đổi, Quốc vụ viện của Thủ tướng Lý Cường sẽ phải chia bớt quyền lực cho Đảng cộng sản

Luật được thông qua trong phiên bế mạc Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc ở Bắc Kinh , với 2.883 phiếu thuận, 8 phiếu chống và 9 phiếu trắng, đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc sửa luật này sau hơn 40 năm.

Đây là bước đi mới nhất trong một loạt các động thái trong vài năm trở lại đây nhằm làm suy yếu quyền hành pháp của Quốc vụ viện, do Thủ tướng Lý Cường đứng đầu. Trên danh nghĩa, Quốc vụ viện, hay chính phủ Trung Quốc, có vai trò giám sát đối với 21 bộ trực thuộc và chính quyền địa phương.

Các chuyên gia luật đánh giá việc Trung Quốc sửa Luật Tổ chức Quốc vụ viện lần đầu tiên kể từ năm 1982 là sự tiếp nối tiến trình chuyển giao ngày một nhiều quyền lực nhà nước vào tay Đảng cộng sản, khiến cho chính phủ giờ đây chỉ biết răm rắp nghe theo chỉ đạo của đảng.

Các điều luật mới được sửa đổi bổ sung nhấn mạnh rằng Quốc vụ viện phải "kiên quyết duy trì bảo vệ quyền lực của Trung ương Đảng cũng như sự lãnh đạo tập trung và thống nhất của Trung ương Đảng", đồng thời làm theo Tư tưởng Tập Cận Bình, tên chính thức của đảng cho học thuyết chính trị của ông Tập, trong đó trình bày chi tiết các nội dung từ ngoại giao cho đến văn hóa.

"Đây là một sự dịch chuyển quan trọng trong việc tái cơ cấu cơ quan hành pháp ở Trung Quốc", Ryan Mitchell, giáo sư luật tại Đại học Hong Kong, nhận định. "Mặc dù ai cũng biết người đứng đầu đảng là nhân vật có quyền uy nhất trong toàn thể hệ thống, nhưng việc phân công rạch ròi, cụ thể chức năng nhiệm vụ trong công tác hoạch định chính sách, đặc biệt là khâu giám sát thực thi chính sách, có khi còn chưa rõ ràng".

Phó chủ tịch quốc hội Trung Quốc Lý Hồng Trung nói trong một bài phát biểu trước quốc hội vào tuần trước rằng việc sửa đổi này nhằm "làm sâu sắc thêm quá trình cải cách cơ cấu của đảng và nhà nước" cũng như "quán triệt thực thi hiến pháp". Trung Quốc sửa hiến pháp năm 2018, trong đó tái khẳng định vai trò lãnh đạo tuyệt đối của đảng.

"Đây là một minh chứng khác cho thấy đảng đang vừa tăng cường kiểm soát một cách công khai đối với các cơ quan nhà nước, vừa muốn thể hiện ra rằng mình nắm toàn quyền trong tay", Thomas Kellogg, giáo sư luật Châu Á tại Đại học Georgetown ở Washington, D.C., đánh giá.

"Chính trị có quyền tối cao, giờ đây, hơn bao giờ hết, cả cán bộ đảng lẫn các quan chức chính phủ đều sẽ phải để tâm đến các chỉ đạo về mặt tư tưởng cũng như các mệnh lệnh của đảng, lấy đó làm kim chỉ nam cho việc ra quyết định hàng ngày", ông nói thêm.

tcb00

Làm theo Tư tưởng Tập Cận Bình là một trong những điểm được nhấn mạnh trong số 20 điều được sửa đổi bổ sung của Luật Tổ chức Quốc vụ viện mới

Theo thông lệ mọi năm, cuộc họp báo sau kỳ họp Lưỡng hội do thủ tướng chủ trì là một trong những sự kiện được quan tâm nhất, đặc biệt đối với các vấn đề như hoạch định kinh tế và chính sách của Bắc Kinh. Tuy nhiên, năm nay nó đã bị lược bỏ.

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2012, ông Tập đã thành lập mới một số ủy ban trung ương của đảng với nhiệm vụ giám sát các bộ và báo cáo trực tiếp cho ông. Một số trong đó thậm chí còn nhúng tay vào quá trình làm chính sách kinh tế và tài chính, vốn thường được coi là thẩm quyền của thủ tướng.

Năm ngoái, Trung Quốc công bố kế hoạch cải cách cơ cấu chính phủ, trong đó lập ra một cơ quan mới của đảng để giám sát một số bộ. Ngay sau đó, Quốc vụ viện đã điều chỉnh quy tắc làm việc để làm rõ rằng quyền ra quyết định hành pháp thuộc về đảng.

Kể từ khi quy chế làm việc mới được ban hành, Quốc vụ viện cũng không còn tổ chức họp hàng tuần nữa mà chỉ họp hai, ba lần một tháng.

Kellogg cũng dẫn việc hủy cuộc họp báo của thủ tướng là "một ví dụ khác về việc các thể chế quản lý nhà nước đang đi chệch hướng" theo chiều có lợi cho đảng.

Ông nói : "Chúng ta vẫn đang ở trong quá trình cải cách cơ cấu đảng - nhà nước kéo dài nhiều năm này, tương lai có thể sẽ còn thấy nhiều thay đổi tương tự nữa".

Nguồn : BBC, 11/03/2024

Additional Info

  • Author Minh Anh, BBC tiếng Việt
Published in Châu Á

Tập Cận Bình kiểm soát chặt xã hội, Trung Quốc liệu có đạt mục tiêu tăng trưởng?

Báo chí Pháp ngày 06/03/2024 cho rằng Trung Quốc quá lạc quan khi đặt mục tiêu tăng trưởng 5% cho năm 2024, trong bối cảnh ảm đạm hiện nay, nhất là khi Tập Cận Bình lãnh đạo bằng bàn tay sắt.

tcb1

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong lễ khai mạc kỳ họp Chính Hiệp tại Đại sảnh đường Nhân Dân, Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 04/03/2024. Reuters - Florence Lo

Việt Nam : Phiên tòa xử tham nhũng vô tiền khoáng hậu

Liên quan đến Việt Nam, Les Echos lưu ý đến việc chính quyền mở ra phiên tòa tham nhũng lớn nhất lịch sử nước này, bắt đầu từ hôm qua. Trong nhiều năm, tài xế của Trương Mỹ Lan đã giao những bao đựng tiền lấy từ ngân hàng SCB (Saigon Joint Stock Commercial Bank) đến biệt thự của bà, hoặc tại văn phòng ở tầng 39 tòa nhà Times Square, quận 1 thành phố Hồ Chí Minh tức Sài Gòn cũ.

Mỗi lần rút tiền như vậy, bà chủ tập đoàn địa ốc Vạn Thịnh Phát lại buộc ban giám đốc ngân hàng do bà kiểm soát lập hồ sơ cho vay dưới các tên giả. Tổng cộng tòa án Việt Nam cáo buộc Trương Mỹ Lan đã biển thủ 12,5 tỉ đô la, điều hành mạng lưới tham nhũng quy mô chưa từng thấy từ trước đến nay.

Sau nhiều tháng điều tra gây lo sợ cho giới kinh doanh, tư pháp dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản, đã truy tố 85 bị cáo, trong đó có mấy chục quan chức cao cấp từ nhiều bộ, kể cả Ngân hàng Trung ương. Tất cả bị nghi ngờ đã bao che hay thủ lợi từ một mạng lưới khổng lồ các công ty ma của Vạn Thịnh Phát để mua bán bất động sản hay làm giàu cá nhân. Theo Les Echos, Trương Mỹ Lan có nguy cơ lãnh án tử hình, còn những cộng sự thân cận nhất chịu những bản án có thể đến chung thân, trong phiên tòa kéo dài đến tháng 4.

Quan chức sợ thành "củi", hoạt động kinh tế chậm lại

Les Echos nhận xét, báo chí nhà nước đưa tin rộng rãi vụ án này, cho thấy quyết tâm của chính quyền trung ương và tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong cuộc chiến đại quy mô chống tham nhũng. Trong khuôn khổ chiến dịch được mệnh danh là "đốt lò" của đảng, hàng ngàn quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp đã bị điều tra, liên quan đến nhiều vụ xì-căng-đan. Từ đầu 2023, chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và hai phó thủ tướng đã bị buộc từ chức vì những hồ sơ khác có liên quan đến các vụ biển thủ trong thời kỳ đại dịch Covid.

Theo các chuyên gia, vô số các vụ bắt giữ này về lâu về dài sẽ trấn an được các nhà đầu tư ngoại quốc đang lo ngại về "văn hóa hối lộ" ở Việt Nam, nhưng trong giai đoạn đầu làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế. Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Giang trong báo cáo cho Viện Iseas-Yusof Ishak của Singapore giải thích, dù chiến dịch chống tham nhũng rất thành công, cách tiến hành nhanh chóng và quyết liệt đã tạo ra hậu quả tiêu cực cho kinh tế, chẳng hạn làm chậm hẳn lại các thủ tục hành chánh. Đó là do các viên chức lo sợ bị điều tra, nên thoái thác trách nhiệm.

Các dự án đầu tư công của trung ương và địa phương đã giảm sút trong năm 2022 và nửa đầu năm 2023, vì nhiều quan chức không dám phê duyệt, dẫn đến hoạt động kinh doanh đình trệ nhất là địa ốc. Nhiều viên chức đã từ chức vì lo ngại bị liên lụy. Trong bối cảnh nhu cầu Trung Quốc giảm sút, tâm lý lo âu này góp phần làm giảm tăng trưởng kinh tế : từ 8% năm 2022 còn 5% trong năm ngoái, nhưng có thể tăng lên 6% năm nay.

Mục tiêu tăng trưởng 5% cho 2024 : Trung Quốc quá lạc quan !

Về kỳ họp Quốc hội Trung Quốc, Les Echos đưa tin "Bắc Kinh ấn định mục tiêu đầy tham vọng là tăng trưởng 5% trong năm 2024". Le Monde nhận xét "Lý Cường muốn trấn an về khả năng Trung Quốc đối phó với các thách thức kinh tế", còn Le Figaro nhìn thấy "Tập Cận Bình tăng cường kiểm soát xã hội Trung Quốc".

Thủ tướng Lý Cường (Li Qiang) hôm qua đã công bố lộ trình của nền kinh tế thứ nhì thế giới trong năm nay. Những thách thức là rất lớn. Về kinh tế, thanh niên thất nghiệp lên đến 20% nhưng nhờ bất ngờ đổi lại cách tính nên xuống còn 14,9%, khủng hoảng địa ốc, áp lực giảm phát. Về thương mại, Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ lo ngại xe hơi điện ồ ạt đổ vào : Trung Quốc chiếm 60% sản lượng xe hơi chạy bằng điện trên toàn thế giới. Về chính trị, người dân vẫn không biết tại sao hai bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng bỗng bị cách chức, nên cần phải trấn an.

Các nhà quan sát cho rằng mục tiêu tăng trưởng 5% là quá lạc quan. Để kích thích nền kinh tế, ông Lý Cường hứa hẹn 2024 là "Năm tiêu thụ" và chiến dịch "Tiêu dùng không lo lắng", nhưng không cho biết chi tiết. Trên thực tế, các nhà lãnh đạo Trung Quốc rất ngần ngại trước các biện pháp thúc đẩy như Hoa Kỳ và Châu Âu đã làm trong thời kỳ đại dịch, cho rằng trực tiếp chuyển tiền trợ cấp sẽ làm người dân lười biếng. Hơn nữa, Lý Cường còn nhấn mạnh "cần phải tăng cường kiểm soát toàn bộ về trật tự công".

Thủ tướng chỉ còn là người thi hành lệnh của Tập Cận Bình

Các báo đều chú ý đến việc Bắc Kinh đặt vấn đề an ninh lên trên tất cả. Les Echos đếm được trong bài diễn văn dài một tiếng đồng hồ, ông Lý Cường nhắc đi nhắc lại chữ "an ninh" đến 28 lần, còn "tăng trưởng" chỉ 20 lần. Một cái tên được nhắc đến rất nhiều, đó là Tập Cận Bình. Thủ tướng 18 lần nhấn mạnh "bàn tay chắc chắn của tổng bí thư Tập Cận Bình trong việc quản lý đất nước", "ánh sáng từ tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội theo kiểu Trung Hoa trong kỷ nguyên mới", cho rằng "nhất thiết phải áp dụng sâu sắc tư tưởng Tập Cận Bình vào nền kinh tế".

Sự kiện ông Lý Cường không tổ chức họp báo vào cuối kỳ họp như truyền thống từ 30 năm qua rất được quan tâm. Le Monde nhấn mạnh, đó là dịp hiếm hoi mà các nhà báo kể cả phóng viên ngoại quốc có thể đặt những câu hỏi quan trọng, dù nhà nước đã chuẩn bị một số "cò mồi". Hồi năm 2012, ông Ôn Gia Bảo (Wen Jia Bao) đã trả lời về làn sóng tự thiêu của các nhà sư Tây Tạng, và đả kích tham vọng của Bạc Hy Lai (Bo Xi Lai), người mà ngay hôm sau đã bị thất sủng. Năm 2020, tuy đảng nhấn mạnh thành công trong việc xóa đói giảm nghèo, ông Lý Khắc Cường (Li Ke Qiang) nhắc nhở hãy còn 600 triệu người Trung Quốc sống với không đầy 1.000 nhân dân tệ (128 euro) mỗi tháng.

Việc hủy bỏ cuộc họp báo này không chỉ trong năm nay mà nhiều năm sau nữa, chứng tỏ vai trò thủ tướng đã bị đẩy xuống hàng thứ yếu, chỉ là người thi hành lệnh của một Tập Cận Bình nắm trọn quyền lực. Một ví dụ nữa là khi ra nước ngoài, ông Lý Cường không được sử dụng phi cơ riêng như Tập Cận Bình và thủ tướng tiền nhiệm, trong khi ông nằm trong số những quan chức trung thành nhất, vốn là chánh văn phòng của Tập Cận Bình khi ông Tập làm bí thư Chiết Giang. Hồi 2022 để làm hài lòng nhân vật số 1 Trung Quốc, Lý Cường đã áp đặt phong tỏa khắc nghiệt thành phố Thượng Hải suốt hai tháng, cho rào chắn các khu nhà và phân phối thực phẩm thông qua ủy ban khu phố, gây chấn thương sâu sắc cho cư dân.

Thành lập dân quân, tăng cao ngân sách quốc phòng : Bắc Kinh muốn gì ?

Le Figaro quan tâm đến việc Tập Cận Bình dựng dậy lực lượng "dân quân" thời Mao. Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế u ám, chủ tịch Trung Quốc lại quân sự hóa người dân để chuẩn bị cho xung đột. Những dân quân trang bị khiên chống bạo động được huấn luyện ở Thâm Quyến để chống lại những người biểu tình tưởng tượng, rà mìn, cứu hỏa, cứu lụt. Song song đó là những buổi học chính trị.

Tại Vũ Hán, 9 công ty quốc doanh lập đơn vị dân quân riêng trong năm 2023, ở Quý Châu, bệnh viện số 1 tập trung cho "đấu tranh vũ trang trong tình hình mới". Ngay cả công ty sữa tư nhân Yili ở Nội Mông cũng khoe có "20 đơn vị dân quân". Theo ông Trần Đạo Ngân (Chen Daoyin), cựu giáo sư đại học Thượng Hải, Bắc Kinh muốn kiểm soát tối đa, tránh rối loạn xã hội, và những đơn vị này cũng có ích trong trường hợp chiến tranh với Đài Loan.

Bên cạnh đó, Lý Cường loan báo ngân sách quân sự tăng 7,2% trong năm 2024. Đối với Les Echos, điều đáng chú ý là ngân sách quốc phòng Trung Quốc đã tăng gấp đôi kể từ khi Tập Cận Bình lên cầm quyền. Ngân sách hiện nay là 1.666 tỉ nhân dân tệ (213 tỉ euro), đứng nhì thế giới chỉ sau Hoa Kỳ. Bắc Kinh nói rằng ngân sách này chỉ tương đương chưa đến 2% GDP, nhưng con số chính thức chỉ nói lên một phần tham vọng Trung Quốc. Một phần lớn nghiên cứu quân sự như hỏa tiễn, an ninh mạng v.v… không được tính vào chi quân sự mà được coi là nghiên cứu dân sự.

Việc Trung Quốc đầu tư lớn cho quân đội khiến Hoa Kỳ và các nước láng giềng lo ngại. Mới hôm qua, tuần duyên Philippines tố cáo tàu Trung Quốc chủ động tông vào hai tàu của họ, làm bị thương bốn người. Sự cố này xảy ra ngay sau hôm tổng thống Philippines Ferdinand Marcos một lần nữa tỏ ra cứng rắn, tuyên bố "không nhường lại một centimet lãnh thổ nào".

Châu Âu trong bước đầu tái vũ trang

Quốc phòng Châu Âu cũng là một chủ đề lớn trên báo chí Pháp. Ủy Ban Châu Âu hôm qua đã công bố một kế hoạch quy mô để đẩy nhanh việc sản xuất vũ khí và tài trợ cho các dự án quân sự chung. Để khởi đầu, ngân sách khá là khiêm tốn, chỉ mới có 1,5 tỉ euro.

Cuộc xâm lăng Ukraine cho thấy tính chất lệ thuộc các nước khác của Châu Âu trong việc cung ứng vũ khí và năng lực quốc phòng. Đại diện ngoại giao Châu Âu Josep Borrell nhấn mạnh kho vũ khí đang cạn kiệt, tuy Châu Âu đã tăng được 50% khả năng sản xuất đạn dược kể từ đầu cuộc chiến. Bà Ursula von der Leyen trong kế hoạch ứng cử nhiệm kỳ hai đã đưa quốc phòng thành ưu tiên hàng đầu. Liên Hiệp Châu Âu (EU) đặt mục tiêu "mua chung ít nhất 40% vũ khí từ nay đến 2030", so với 18% hiện nay.

Ủy viên Thierry Breton cho biết nếu tất cả thành viên cam kết dành 2% GDP cho quốc phòng, EU có được 380 tỉ euro, gấp ba so với Nga. Để bổ sung cho ngân sách ban đầu 1,5 tỉ, Bruxelles muốn sử dụng thu nhập từ tài sản bị phong tỏa của Nga, nhưng các thành viên vẫn chia rẽ về vấn đề này. Cách đây vài ngày, ông Thierry Breton ước tính cần phải đầu tư 100 tỉ euro cho quốc phòng Châu Âu. Nhiều nước như Pháp muốn vay nợ chung, như hồi hậu Covid Châu Âu đã cùng vay 800 tỉ euro, nhưng Đức, Hà Lan, Bắc Âu chưa sẵn sàng. Les Echos đặt câu hỏi, liệu có cần một cú sốc lớn như Ukraine bại trận, hay Donald Trump tái đắc cử để những nước này đổi ý hay không ?

Chỉ có giải pháp chính trị khi nào Ukraine có ưu thế quân sự

Trong bài xã luận, Les Echos cho rằng khi thế giới thay đổi thì đôi khi phải chấp nhận đổi thay, dù lòng không muốn và cũng chẳng dễ dàng. Một ngày nào đó cần xây dựng những "Airbus" về xe tăng, tiêm kích, drone… giao cho mỗi nước lớn một mặt trận. Để sản xuất nhiều hơn, phải đặt những đơn hàng lớn và lâu dài thì nhà máy mới dám đầu tư.

Ông Camille Grand, cựu phó tổng thư ký NATO, trên Le Monde nhấn mạnh : "Sau 30 năm hòa bình, Châu Âu cần học lại văn phạm về tương quan sức mạnh". Cuộc tranh luận do tổng thống Emmanuel Macron mở ra đã nhắc nhở các nhà lãnh đạo và công chúng tầm quan trọng của tình hình : Những gì diễn ra ở Ukraine là cấp thiết cho an ninh châu lục. Theo thủ tướng Estonia, bà Kaja Kallas, chỉ cần chưa đầy 100 euro một năm tính trên đầu người ở Châu Âu là đủ để hỗ trợ mạnh mẽ cho Kiev, ít tốn kém hơn rất nhiều so với việc đối đầu, hay chạy đua vũ trang với Nga.

Đối với Alexandra de Hoop Scheffer, phó chủ tịch think tank German Marshall Fund of the United States, "Chỉ có thể có giải pháp chính trị cho cuộc chiến khi nào Kiev có lợi thế về quân sự". Chuyên gia này ngay từ tháng Giêng 2022, tức là trước cuộc xâm lăng, đã cổ vũ cho thái độ cứng rắn đối với Moskva. Vào lúc đó, tuyên bố của ông Joe Biden công khai loại trừ khả năng Mỹ gởi quân sang trong khi quân Nga ồ ạt tiến sát biên giới Ukraine, ngay từ đầu đã làm hỏng tác dụng răn đe Vladimir Putin.

Liên Hiệp Quốc : Hãm hiếp, vũ khí chiến tranh của Hamas

Libération chạy tựa trang nhất "Ngày 07/10 : Hãm hiếp, vũ khí chiến tranh". Mấy chục cuộc phỏng vấn, 5.000 tấm ảnh, 50 giờ video khủng khiếp, và một bản báo cáo 23 trang của Liên Hiệp Quốc kết luận bạo hành tình dục "kể cả hãm hiếp và hiếp dâm tập thể" đã diễn ra tại nhiều địa điểm trong vụ khủng bố của Hamas ở Israel hôm 07/10/2023. Một số con tin cũng bị bạo hành kể cả tra tấn tình dục, và có lý do để tin rằng tình trạng này vẫn đang diễn ra. Các điều tra viên gặp nhiều khó khăn vì đa số nạn nhân bị xâm hại đã chết, được chôn cất nhanh theo nghi thức Do Thái, dấu vết tại hiện trường không nhiều do đội ngũ cứu hộ ưu tiên cấp cứu những người sống sót.

Thụy My

Additional Info

  • Author Thụy My
Published in Châu Á
mercredi, 06 mars 2024 23:07

Tập Cận Bình tự trói tay

Ông Tp Cn Bình đang hi thúc dân Trung Hoa gia tăng tiêu th đ kích thích kinh tế và tránh nn gim phát. Chính sách mi ca ông s gây kết qu ngược li. Đúng là t mình trói tay mình !

tap1

Mt công trình ln đang được xây dng ngoi ô Bc Kinh. Hình minh ho.

Trung Quc đang tri qua mt cuc khng hong đa c : Xây ct nhiu quá, bán không được ; hàng triu ngôi nhà hay cao c b trng. Nhiu người mua các căn h đang xây đã ngng không tr góp na. Nhà xây ct hết tin, các món n tn đng t nhiu năm trước không tr được. T năm 2021, hàng trăm công ty xây dng đã gim bt công vic ; cui năm 2023 công ty xây dng ln nht, Hng Đi, đã phá sn ; công ty Bích Nhai đang theo gót.

Hu qu là c nn kinh tế gp khó khăn vì giá nhà ca xung khiến nhiu người cm thy mình nghèo hơn ; h gim bt tiêu th, các nhà sn xut ct gim giá hàng hóa. Gn 80% dân Trung Hoa lc đa làm ch căn h hay nhà mình ; M ch có 66%. Trung Quc hin là nước duy nht b "gim phát" trong s các nn kinh tế ln.

Vì vy, không ai ngc nhiên khi biết ông Tp Cn Bình đang lo cu ngành đa c. Tp chí Forbes ngày 1 tháng Ba, 2024 cho biết kế hoch ca đng Cng sn Trung Quc mi b tiết l, vi các phương thuc rt mnh mang tên gi màu mè là "mô hình mi."

Mô hình "cũ" ca Trung Cng là khuyến khích tư nhân xây dng nhà ca bng cách tr cp nhưng không th cho th trường quyết đnh như các nước tư bn. Bt đu t vic cung cp đt xây nhà. Đt đai thuc quyn "nhà nước qun lý" cho nên t 30 năm trước chính quyn các đa phương gây qu, thu các món tin ln bng cách nhường "quyn s dng" cho các công ty xây dng. Các ngân hàng ca nhà nước cho các công ty đó vay tin theo chế đ d dãi ; sau đó li cho người mua nhà vay vi lãi sut thp đ các công ty d bán nhà. Tóm li, nhà nước nhúng tay vào t vic xây nhà đến vic dân tiêu th mua nhà. Chính quyn các đa phương h hi thc hin chính sách này đ đt ch tiêu s nhà được xây thêm, s công nhân có vic làm, và tha dp tăng ngân sách đ tiêu pha và bòn rút. Không nhng vay tin ca các ngân hàng trong nước, các công ty xây dng vay đô la trong th trường quc tế. S trái phiếu vay và tr bng m kim tăng t $675 tri u năm 2009 lên $64.7 t năm 2020.

Hu qu ca chính sách trên là hot đng đu cơ bùng n : Các công ty chy đua xây ct kiếm li vì vay tin d dàng và bán d dàng. Nhiu người có tin đt mua nhà trước đ hy vng bán li vì thy giá nhà lên cao trong my chc năm lin khi 280 triu dân min quê kéo lên thành ph kiếm vic. Năm 1988 ch có mt phn ba dân Trung Hoa sng các đô th ; hin nay đã lên ti hai phn ba ; mua nhà Thm Quyến khó hơn London hay New York, theo báoForbes. Công vic xây ct nhà chiếm 30% Tng Sn Lượng Ni Đa c nước.

Năm 2020, Tp Cn Bình thay đi ; không d dãi vi các công ty xây ct cũng như người mua nhà na. Chính sách đưa ra gp quá và mnh quá, người xây nhà lúng túng vì cn tin ; gii mua nhà đ đu tư không kp bán li trước khi giá nhà xung thp mà vn phi đóng tin tr góp. Cuc khng hong bt đu và càng ngày càng nng khiến nhà nước phi nhúng tay ln na, đưa ra mt "mô hình mi."

Theo "mô hình can thip mi" này, các chi tiết chưa được tho lun đy đ, chính ph s dành mt ngân khon, tương đương vi $280 t m kim đ đng ra mua, ri đem cho thuê, nhng ngôi nhà đang xây na chng thì b ngưng vì các công ty thiếu tin. Khi thc hin xong mô hình mi trong vòng 5 năm, chính ph s làm ch 30 phn trăm s đơn v gia cư dân chúng đang . Hin nay nhà nước ch làm ch 5 phn trăm.

Tuy gi là "mô hình mi" nhưng hu qu là s đưa th trường đa c Trung Quc tr li rt ging thi Mao Trch Đông, khi Đng và Nhà nước làm ch hu hết các công trình xây dng mi. Ch có mt điu khác là thi Mao các căn h được cung cp cho công nhân viên các xí nghip, còn bây gi h s đóng vai "ABC không có nhà đi thuê" và phi tr tin.

Trong thi gian 5 năm thc hin kế hoch, nhà nước s t đóng vai mt công ty xây ct, d trù s xây 6 triu căn h mi trong 35 thành ph. S có kế hoch "tr cp" cho người thuê nhà nếu không đ tin. Đ bo đm công bng, s n đnh các điu kin li tc cho nhng người được phép thuê nhà. Sau đó, nhng ai mun được tr cp phi hi đ các điu kin khác.

Theo ông Hà Lp Phong (He Lifeng, 何立峰), phó tng lý quc v vin (phó th tướng), thì kế hoch mi s có hai h qu tt. Th nht, chính ph s kim soát được s lượng nhà ca cung ng cho th trường, tránh cnh xây nhiu quá bán không kp như hin nay. Th hai, nhà nước s quyết đnh giá nhà ti thiu phi là bao nhiêu, không lo khi bán hay cho thuê s b l lã.

Nhưng hin nay Trung Quc đang có ít nht 7 triu đơn v gia cư không ai , xây thêm 6 triu căn h mi thì làm cách nào đ ra thêm người mua hoc thuê nhà, trong khi dân s Trung Quc đã bt đu đi xung t hai năm qua và s còn gim na ? Làm cách nào chính ph có th n đnh giá ti thiu khi bán hoc cho thuê trong lúc s cung vn cao hơn s cu ?

Kế hoch trên đây cho thy Trung Cng s quay ngược chiu hướng phát trin ; nhà nước phi gánh vác mt hot đng kinh doanh quan trng mà trước đó vn giao cho th trường tư nhân.

Đ thc hin kế hoch 5 năm này, s phi lp các công ty mi chuyên lo xây dng nhà , tăng s doanh nghip nhà nước. Các viên chc chính ph s đóng vai ch nhà quyết đnh ai được thuê căn h hay ngôi nhà nào, vi giá bao nhiêu và các điu kin gì. Tt nhiên, công vic sa cha, bo trì các ngôi nhà, vic cung cp đin, nước cho cư dân đu đn, cũng s do các cán b, công chc ph trách. Có th coi là mt hình thc "quc hu hóa" mt phn ngành đa c.

Mi người đã có kinh nghim đu biết gung máy nhà nước cng sn làm vic qun lý kinh tế như thế nào. Tt c s to thêm cơ hi tham nhũng. Nhà ca được các công ty quc doanh xây lên s không đ tin nghi cho người đến . Mun thay cái ng nước, mun bt thêm đường dây đin cũng phi quà cáp cho cán b. Ai mun được hưởng tr cp tin thuê s phi "tr cp" trước cho các đng chí ph trách.

Kế hoch mi cũng d trù s cm nhng người mua các căn h không được đem bán li kiếm li. Chính sách này khiến người mua ngôi nhà hay căn h mt luôn quyn làm ch, trong đó quyn s dng và quyn chuyn nhượng quan trng như nhau. Dù tr tin mua nhà, h s ch đóng vai mt "người thuê dài hn." Trước đây, khi giá nhà lên cao, người ch có th cm thy mình giàu có hơn, vì nhà ca chiếm 70% tài sn ca mt gia đình trung bình. Cm thy mình "khá gi hơn," h có th s tiêu tin d dàng. Bây gi, vì không được bán li, h thy mình chng giàu thêm đng nào, s tiếp tc lo tiết kim, bt tiêu xài ! Ông Tp Cn Bình đang hi thúc dân Trung Hoa gia tăng tiêu th đ kích thích kinh tế và tránh nn gim phát. Chính sách mi ca ông s gây kết qu ngược li. Đúng là t mình trói tay mình !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA 06/03/2024

Additional Info

  • Author Ngô Nhân Dụng
Published in Diễn đàn

Khi giai đoạn mới nhất trong chiến dịch trấn áp tham nhũng của Tập Cận Bình càn quét tới các ngân hàng lớn và lực lượng tên lửa hạt nhân ưu tú, một số người đã đặt câu hỏi khi nào nó sẽ kết thúc.

sanlung0

Một số người cho rằng ông Tập Cận Bình đã dùng cuộc chiến chống tham nhũng để đạt được lợi thế chính trị

Câu trả lời ngắn gọn : Nó sẽ không kết thúc.

Chiến dịch này đã trở thành một phần quan trọng trong hệ thống quản trị của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình.

Và, bởi vì nỗ lực chống tham nhũng đã được sử dụng để loại bỏ bất kỳ ai có dấu hiệu, dù nhỏ nhất, đi chệch khỏi quỹ đạo của mình, ông Tập đôi khi được mô tả là một nhân vật mất kiểm soát kiểu Stalin đang thanh trừng cả tả lẫn hữu mà không vì một mục đích chính đáng nào cả.

Nhưng có những người không nhìn sự việc theo cách đó.

Andrew Wedeman, người đứng đầu bộ phận Nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học bang Georgia, đánh giá : "Ông Tập có thể hoang tưởng về nạn tham nhũng cấp cao, nhưng nỗi sợ hãi của ông ta không phải là ảo tưởng".

"Tình trạng tham nhũng mà ông ta lo ngại chắc chắn là có thật. Tất nhiên, cũng có khả năng đúng là ông Tập đã lợi dụng cuộc đàn áp để đạt được lợi thế chính trị".

Dưới thời Chủ tịch Mao, có triết lý là tham nhũng có thể được kiểm soát bằng cách nuôi dưỡng lòng yêu Đảng.

Sau đó, vào thời Đặng Tiểu Bình và Giang Trạch Dân, có quan điểm cho rằng nếu bạn mang lại cho họ một cuộc sống tốt hơn, họ sẽ có ít động cơ để tham nhũng hơn.

Vào giai đoạn Hồ Cẩm Đào lãnh đạo, hầu hết người dân Trung Quốc đã có cuộc sống tốt hơn nhiều nhưng có những người muốn nhiều hơn và sẵn sàng sử dụng những phương tiện vô đạo đức để đạt được điều đó, tiếp tục khiến tham nhũng lan tràn trên diện rộng.

Bây giờ có cảm giác như Chủ tịch Tập quay trở lại cách làm của Mao, nhấn mạnh vào lòng trung thành với Đảng để giải quyết vấn đề.

Và thông qua Đảng mà các chiến dịch này được phát động, với các cuộc điều tra xoay quanh cáo buộc vi phạm quy định của Đảng. Đó thực sự là một vấn đề thuộc về chính trị có tổ chức với việc Đảng điều hành các cuộc điều tra theo cách họ muốn.

'Người ta cứ thế biến mất'

Đảng cộng sản Trung Quốc có thể làm được điều này bởi vì hầu hết những người có chức vụ cao trong xã hội Trung Quốc đều là đảng viên Đảng cộng sản - cho dù họ ở các tổ chức tài chính, thể thao, cơ quan chính phủ hay trường đại học.

Nhưng một khi đã là đảng viên, người ta có nguy cơ bị cáo buộc vi phạm kỷ luật của Đảng, những thứ có khi rất mơ hồ, thậm chí liên quan đến vấn đề đạo đức cá nhân và làm mất uy tín của Đảng.

Trong quá trình này, các đội từ Ủy ban Chống Tham nhũng khét tiếng chỉ việc làm cho người ta biến mất.

Về lý thuyết, gia đình của họ phải được thông báo trước khi họ bị đưa đi thẩm vấn tại những địa điểm bí mật, nhưng không có gì đảm bảo điều này sẽ được thực hiện.

sanlung1

Hầu hết những người có chức vụ cao trong xã hội Trung Quốc đều là đảng viên Đảng cộng sản

Một ngày đột nhiên bạn không xuất hiện nữa và ngày tiếp theo người ta cho rằng bạn đang bị thẩm vấn trong một khoảng thời gian không xác định, không có đại diện pháp lý hoặc trách nhiệm giải trình bên ngoài.

Và mặc dù chiến dịch truy quét tham nhũng được cho là sẽ giúp các hoạt động kinh tế trở nên hiệu quả hơn, việc đàn áp cũng có thể có tác dụng trái ngược.

Nhà khoa học chính trị Lynette Ong từ Đại học Toronto nói với BBC : "Nó làm giảm động lực sáng tạo và kinh doanh, cũng như khiến người ta không dám mạo hiểm, những xung lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế [của Trung Quốc] kể từ năm 1979".

Bạn sẽ nghe thấy cụm từ "nằm yên" được sử dụng rất nhiều ở Trung Quốc ngày nay. Đôi khi khái niệm này dùng để chỉ những người ở độ tuổi 20 bỏ "cuộc đua không hồi kết" để sống ở nhà cha mẹ và chơi trò chơi điện tử hàng giờ liền mà không có tham vọng lớn trong đời vì họ không thể nhìn thấy một tương lai tươi sáng.

Nhưng nó cũng được dùng để mô tả các quan chức trong các doanh nghiệp nhà nước hoặc khu vực tư nhân, những người chỉ làm cầm chừng đủ để giữ việc, không hơn, không kém. Họ cho rằng việc trở nên nổi bật bằng cách thúc đẩy đổi mới hoặc tỏ ra quá tham vọng là quá mạo hiểm.

Đặng Duật Văn, từng là biên tập viên tờ báo có ảnh hưởng lớn của Đảng cộng sản, The Study Times (Học tập Thời báo), nói : "Ông Tập muốn các quan chức phải trong sạch và chăm chỉ".

"Nhưng với việc ông Tập đang tập trung vào tham nhũng, họ sẽ 'nằm yên'. Tất nhiên, ông Tập không muốn cho phép điều này và yêu cầu họ phải làm việc chăm chỉ không thì sẽ bị phơi bày tham nhũng. Nhưng cuộc đàn áp vẫn tiếp tục diễn ra hơn 10 năm qua và các quan chức cũng đã quen với việc này. Nếu ông ép tôi làm, tôi sẽ cố làm chăm hơn chút xíu. Nếu ông ngừng ép tôi, tôi sẽ thư giãn một chút và ‘nằm yên’.

Tiền nhiều, hối lộ lớn

Nhưng những vụ cách chức đình đám trong những tháng gần đây trong lĩnh vực tài chính lại là một vấn đề khác, nhắm vào các giám đốc điều hành cấp cao, những người bị cáo buộc "làm chuyện sai trái" rất hăng. Trong số những người bị cáo buộc nhận hối lộ lớn có cựu chủ tịch của các ngân hàng lớn và từng là quan chức của cơ quan quản lý nhà nước. Hơn 100 quan chức ngành tài chính đã bị thanh trừng trong năm qua.

Ông Đặng nói : "Quá nhiều quan chức dính líu đến tham nhũng tài chính trong nhiều thập kỷ. Không thể làm sạch chuyện này trong một hoặc hai năm. Ngân hàng là mục tiêu lớn năm ngoái. Năm nay cũng vậy và năm tới cũng vậy".

Theo Giáo sư Wedeman, "Thật dễ dự đoán là sẽ có rất nhiều vụ tham nhũng nghiêm trọng xảy ra trong lĩnh vực ngân hàng bởi vì xét cho cùng, các ngân hàng là nơi giữ những khoản tiền lớn".

sanlung2

Không có lời giải thích nào về việc ông Lý Thượng Phúc đột ngột bị cách chức

Tuy nhiên, nếu ngân hàng là nơi chứa tiền ở Trung Quốc thì quân đội mới là nơi có quyền lực tối thượng.

Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc không phải là quân đội của đất nước, mà là quân đội của Đảng và nắm quyền kiểm soát tuyệt đối.

Vì vậy, cuộc thanh trừng các tướng lĩnh điều hành lực lượng tên lửa hạt nhân và Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc cho thấy cuộc chiến chống tham nhũng ở Trung Quốc đã trở nên nghiêm trọng đến mức nào - với các quy trình mua sắm gian lận, vô đạo đức, được cho là đã đẩy các thiết bị lỗi vào tận kho vũ khí hạt nhân.

Alex Payette, Giám đốc điều hành công ty tư vấn địa chính trị có trụ sở tại Montréal, Cercius, chia sẻ : "Không chỉ là chuyện tham ô ngân quỹ hoặc nhận tiền lại quả mà còn là việc các thiết bị quân sự kém chất lượng được Quân Giải phóng Nhân dân mua và có thể đã sử dụng".

Giáo sư Alfred Wu từ Trường Chính sách công Lý Quang Diệu nói rằng nạn tham nhũng trong lực lượng tên lửa sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ông Tập.

Giáo sư Wu nói với BBC : "Ông ta đặt hy vọng rất cao vào lực lượng tên lửa. Nếu tôi có một lực lượng tên lửa rất mạnh thì trong tương lai, nếu nổ ra chiến tranh với Đài Loan, đây hoàn toàn có thể là lực lượng chủ đạo".

Liệu ông Tập có nghĩ rằng việc sắp xếp lại bộ phận quan trọng này của Quân Giải phóng Nhân dân có thể dẫn tới sự trì hoãn bất kỳ động thái nào nhằm chiếm Đài Loan bằng vũ lực ?

"Tất nhiên rồi !"

Tuy nhiên, các nhà phân tích quan sát cuộc thanh trừng tham nhũng ở Trung Quốc đã xác định được một lỗ hổng lớn trong cách tiếp cận của ông Tập, đó là việc hoàn toàn không có bất kỳ thay đổi mang tính hệ thống nào để có thể giải quyết những vấn đề này về lâu dài.

Giáo sư Payette nhận định : "Đảng dù nỗ lực phát triển bộ máy quản lý và các quy định kiểm tra kỷ luật,v.v. nhưng vẫn không kiềm chế được tham nhũng".

Một số quốc gia khác đã thành lập các cơ quan chống tham nhũng thực sự độc lập, tăng cường tính minh bạch, cải thiện nhà nước pháp quyền và trao quyền cho cơ quan truyền thông độc lập đưa tin về tham nhũng. Trung Quốc đã không làm những điều đó.

Thay vào đó, Đảng cộng sản tự quản lý chính mình. Những gì còn lại là cuộc tìm kiếm không hồi kết những ‘quả táo hỏng’ mà không có chiến lược để ngăn chặn chúng ra quả ngay từ đầu.

Ngoài ra, theo Giáo sư Wedeman, quan điểm xã hội cũng cần phải thay đổi mạnh mẽ : "Giảm thiểu và kiểm soát tham nhũng không chỉ đòi hỏi những thay đổi về luật pháp, quy định và giám sát mà còn là những thay đổi sâu sắc hơn trong văn hóa quan chức và sự hòa nhập xã hội của các thế hệ mới mà đối với họ, tham nhũng và việc bẻ cong luật pháp không còn là những hành vi tiêu chuẩn có thể chấp nhận được nữa".

sanlung3

Chính sách không Covid của Trung Quốc là một trong những chính sách nghiêm ngặt nhất thế giới

Chiến dịch chống tham nhũng sâu rộng của ông Tập cũng có khả năng khiến một số quan chức ngại lên tiếng, đặc biệt là những người thân cận với ông, những người được cho là sẽ đưa ra lời khuyên thẳng thắn và dũng cảm cho ông.

Đối với nhiều người, điều này trở nên rõ ràng sau ba năm xảy ra cuộc khủng hoảng Covid, khi phần còn lại của thế giới đã mở cửa trở lại nhưng Trung Quốc vẫn đóng cửa và hạn chế nghiêm ngặt ngay cả khi nền kinh tế đang suy thoái.

Giáo sư Ong nói thêm : "Chắc chắn có những cố vấn thông minh xung quanh ông ta, nhưng việc ông ta tập trung vào chính sách không Covid cho đến khi các cuộc biểu tình lớn nổ ra cho tôi thấy rằng ông ta không thực sự lắng nghe những người am hiểu kinh tế".

Các nhà quan sát Trung Quốc khác lo ngại rằng ông Tập đã tập hợp xung quanh ông ta toàn những người chỉ biết "dạ vâng".

Giáo sư Payette nói : "Tại thời điểm này, ông Tập không tìm kiếm lời khuyên thẳng thắn. Ông ta đang tìm kiếm lòng trung thành".

"Ông Tập dường như đã trở thành nạn nhân của việc những cán bộ muốn thăng quan tiến chức liên tục ca ngợi ông. Nhìn vào lịch sử Đảng thời kỳ đầu, lẽ ra ông ta phải biết rằng các cán bộ của Đảng thường nịnh nọt để tránh bị thanh trừng và được tiếp cận với các cấp cao hơn trong bộ máy Đảng-nhà nước".

Stephen McDonell

Nguồn : BBC, 12/02/2024

Additional Info

  • Author Stephen McDonell
Published in Diễn đàn
samedi, 30 décembre 2023 15:18

Mối lo của Tập Cận Bình năm 2024

Chính sách đóng ca toàn din đ chng Covid 19 đã khiến kinh tế ngưng đng. Nhưng khi bnh dch đi qua, nn kinh tế vn tiếp tc xung vì mô hình phát trin li thi và chính sách sai lm.

tcb1

Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu tại cuộc họp mặt năm mới, do Ủy ban Quốc gia Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc tổ chức tại Bắc Kinh ngày 29/12 (Tân Hoa Xã). Mi lo ca Tp Cn Bình trong năm mi là không vc li được nn kinh tế. Hình minh ha.

Sang năm, tng thng M, th tướng Anh, th tướng n Đ s lo phi tranh c li. Ai cũng có th b dân chúng cho v hưu sm. Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình không bn tâm đến mi lo lng tm thường đó. T năm ngoái ông đã biết s gi chc v ca mình sut đi.

Tp Cn Bình gi ba chc quan trng. Mnh nht là chc Tng bí thư đng cộng sản Trung Quc. Th nhì, là ch tch Quân y Trung Ương. Chc v "quc gia ch tch", tc ch tch nhà nước, mc dù người đu tiên gi chc này là Mao Trch Đông, bây gi là ngôi v ít quyn nht, ging như ông vua nước Anh hay Nht hoàng. Thi 1960, 70, sau khi h b ch tch Lưu Thiếu K, Mao đã b trng cái ghế đó hàng chc năm chng cn ai ngi ; năm 1975 đã xóa b luôn, đu thp niên 1980 mi tái lp.

Mi lo ca Tp Cn Bình trong năm mi là không vc li được nn kinh tế.

Mt tín hiu kinh tế mnh hay yếu là th trường chng khoán. Trong tháng 12, ch s S&P 500 ca Th trường New York tăng 4,7%, ch s Nifty 50 ca n Đ tăng hơn 14%, c hai báo hiu kinh tế hai nước này vn vng chc trong năm ti. Ch s CSI 300 ca th trường chng khoán Trung Quc tt gim hơn 3%.

Tín hiu quan trng nht là s tin người ngoi quc mua c phiếu các công ty Trung Quc đã gim bt gn 90%. Trong mt năm h đã rút ra 29 t đô la. Nht báoFinancial Times cho biết k t tháng 8, tin đu tư quc tế đã tt xung t 235 t nguyên xung ch còn dưới 31 t ; bt đu vào lúc công ty đa c Bích Nhai sp phá sn.

Chính sách đóng ca toàn din đ chng Covid 19 đã khiến kinh tế ngưng đng. Nhưng khi bnh dch đi qua, nn kinh tế vn tiếp tc xung vì mô hình phát trin li thi và chính sách sai lm.

Trung Quc đang tri qua ba ni khó khăn : dân chúng mt lòng tin nên gim bt tiêu th ; cuc khng hong đa c nng n hơn ; và t l tht nghip trong gii tr lên cao đến đ chính ph phi ngng công b các s thng kê đ dư lun đ bi quan.

K t khi Đng Tiu Bình m ca năm 1978, kinh tế Trung Quc đã phát trin nhanh chóng. T năm 1991 đến 2011, mi năm Tổng sản lượng nội địa tăng thêm trung bình 10,5%/năm ; nh bt đu t mt mc rt thp. T năm 2012, khi Tp Cn Bình nm quyn, t l phát trin thp hơn nhưng vn mc trung bình 6,7%, cho ti năm 2021.

Tháng 11, Qu Tin t Thế gii (IMF) ước tính trong năm 2023 kinh tế Trung Quc ch tăng được 5,4% và s xung, năm 2028 ch còn 3,5%. IMF báo đng : khi hơn mt t người Trung Hoa bt chi tiêu, kinh tế thế gii s b kéo xung theo.

S người trong tui làm vic gim bt, s người già cn cp dưỡng tăng lên ; c hai s đưa ti cnh ngân sách khiếm ht và n nn tăng lên. Vì s dân lao đng xung thp nên s tin tiết kim cũng gim, s đu tư cho tương lai gim theo, mt hu qu là nhà ca đã bt đu khó bán. Nhng bin pháp nht thi không chm dt được nhng tr ngi lâu dài, nm trong mô hình kinh tế bt đu t thi H Cm Đào, căn bn là cho các công ty đa c vay tin đ xây ct.

Năm 2009, M và các nước Âu Châu b khng hong tín dng vì ngành đa c phá sn, các ngân hàng không đòi được n đã ngưng cho vay. Bc Kinh làm ngược li, th lng cho các ng ty đa c vay tin đ xây ct, to thêm công vic làm. Vì các ngân hàng đu nm trong tay nhà nước nên h mun làm gì cũng được. Mt hu qu là s tin n trên toàn quc c thế gia tăng, không ngng li được.

Mô hình kinh tế này tiếp tc đến mc s nhà ca xây thêm không có người vào . Hàng chc triu căn h b trng dù trong s đó nhiu căn đã có người mua ; h mua đ đu tư ch không phi đ vì tin tưởng giá nhà ca còn tăng lên mãi mãi.

Trong cùng thi gian đó, chính quyn các đa phương cũng khuyến khích công nghip xây dng. H bán đt công, hoc chuyn quyn s dng đt cho các nhà đa c, vì đó là ngun tài chánh d vn dng nht trong quyn hn ca h, nếu không tăng thuế. Phong trào vay n đ đu tư vào vic xây dng lên cao trên toàn quc, đy các con s thng kê lên cao. Đến năm 2023, c mô hình phát trin da trên các công trường xây ct b "chết đng". Vì nhà ca xây lên ri không có người mua như trước na ! Các đa phương không còn đt công đ bán, mà các công ty xây dng cũng không mun mua đt khi không bán được nhà. Không đ tin tr n, chính quyn nhiu nơi đã phi ngưng các dch v săn sóc người già c, như tin khám bnh và mua thuc.

Mô hình kinh tế đến lúc hết hiu lc, chính quyn Trung Quc li to thêm nhng khó khăn vì chính sách bc đãi tư doanh và bo v các doanh nghip nhà nước. Gii doanh nhân tư vn là đng lc mnh nht thúc đy kinh tế phát trin, khi h b chèn ép thì sc đy cũng gim. Dân chúng mt tin tưởng đã gim bt chi tiêu, các nh sn xut phi gim giá bán. Trung Quc đang b nn "gim phát" đe da, như Nht Bn thi 1990. Điu khác bit gia hai trường hp là nước Nht lâm nn gim phát sau khi đã phát trin, dân chúng giàu có hơn ; còn dân Trung Hoa phi mt hàng chc năm na mi giàu bng dân Nht.

Gii đu tư ngoi quc đã nhìn thy vin tượng đó, đã ngưng không b thêm tin vào. Ba chc năm trước, kinh tế Trung Quc lên được nh đu tư t nước ngoài, bt đu t nhà tư bn Đài Loan, ri đến các các công ty Nht, M, Nam Hàn. Tình trng bây gi đo ngược. Trong quý th ba năm 2023, s đu tư trc tiếp (FDI) vào Trung Quc không nhng ngưng li mà còn gim bt, tc là người ta bán bt các cơ xưởng đ rút tin ra. Đây là chuyn bt ng, xy ra ln đu tiên k t năm 1998.

Bên trên ni khó khăn trước mt này, kinh tế Trung Quc còn phi đương đu vi mt vn đ lâu dài, là lc lượng lao đng, sn xut cũng gim dn khi dân s đi xung. Năm 2022, sinh sut ca mt ph n Trung Quc trung bình là sanh 1,18 đa con, thp hơn c ph n Nht và rt thp so vi sinh sut ti thiu 2,1 đa con đ s dân gi cân bng.

Theo tiên đoán ca Liên Hip Quc, dân số Trung Quc s gim t 1,426 t năm 2022 xung 1,313 t người vào năm 2050 và đến cui thế k 21 s ch còn dưới 800 triu. Các cuc kim tra mi cho thy năm ngoái là ln đu tiên dân s gim bt, xung 1,411 t người. Có th so sánh vi dân s M, đang tăng t 337 triu vào năm 2021 s lên ti 394 triu vào năm 2100. Trong mười năm ti, s người trong lp tui làm vic Trung Quc s gim bt trong khi s người v hưu tăng lên.

Ông Tp Cn Bình có th vượt qua các chướng ngi trên đ đt mc tiêu tăng trưởng khiêm tn 5,4% hay không ? Trong năm 2024, ông vn còn hy vng, vì có th cho các công ty vay thêm n và tiếp tc hot đng. Nhưng v lâu dài s càng ngày càng khó. Vì tình trng kinh tế tt gim không phi do các chính sách ngn hn mà nm trong cơ cu. Th nht là gii tiêu th mt nim tin, các nhà sn xut không bán được hàng s phi bt hot đng và gim giá khiến tình trng gim phát trm trng hơn. Th hai là li tc cá nhân không tăng lên vì t trước đến nay nhà nước ch chú trng thúc đy ngành sn xut. Đng trước tình trng kinh tế trì tr vì Covid-19 cũng như sau khi hết bnh dch,

Trung Quc không bao gi nói ti vic tr cp tin cho tt c dân chúng đ thúc đy h chi tiêu, như M và các nước Âu Châu đã làm.

Trong năm 2024, ông Tp Cn Bình có th li "kích thích" kinh tế bng cách bt các ngân hàng cho vay n nhiu hơn. Đó ch là mt phương thuc gim đau, có th gây hiu qu mt thi gian ngn, nhưng không th cha được gc ca căn bnh. Căn bnh gc là do Đng cộng sản nht đnh kim soát c nn kinh tế, đ cng c quyn hành.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 30/12/2023

Additional Info

  • Author Ngô Nhân Dụng
Published in Diễn đàn

Chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Tập Cận Bình đã được báo chí của hai bên tung hô dữ dội. Ngoài việc ra Tuyên bố chung đồng ý xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai", báo chí cũng cho biết hai bên Việt - Trung đã cùng nhau ký kết 36 văn kiện.

tap1

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ở Hà Nội hôm 12/12/2023 - AP

Có nhiều đánh giá trái chiều về kết quả của chuyến thăm Hà Nội lần này của Tập Cận Bình.

Chúng ta có thể so sánh với Tuyên bố chung và các văn kiện ký kết năm 2022 trong chuyến thăm của Nguyễn Phú Trọng sang Bắc Kinh với Tuyên bố chung và các văn kiện ký kết lần này để xem có sự khác biệt nào, từ đó có thể rút ra các ý nghĩa của sự thay đổi này.

Mục đích ưu tiên của mỗi bên

Trong cuộc gặp gỡ và làm việc giữa Chủ tịch Tập và Thủ tướng Phạm Minh Chính, hai bên đã đưa ra các phương hướng (thể hiện mục đích ưu tiên của mỗi bên).

Phía Việt Nam tập trung vào mục đích lớn nhất là tiếp cận thị trường khổng lồ của Trung Quốc : "…nâng cao hiệu quả hợp tác thực chất trên các lĩnh vực ; đề nghị Trung Quốc tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa, nông thủy sản của Việt Nam, triển khai thuận lợi cửa khẩu thông minh ; đẩy mạnh hơn nữa đầu tư tại Việt Nam…" [1].

Còn Trung Quốc nhượng bộ việc mở cửa thị trường cho Việt Nam : "cùng nhau hỗ trợ, thúc đẩy phục hồi kinh tế-thương mại, trong đó có thương mại nông sản ; Trung Quốc sẵn sàng mở rộng nhập khẩu hàng hóa, nông sản chất lượng cao của Việt Nam, khuyến khích doanh nghiệp có thực lực của Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam…" Tuy nhiên Trung Quốc yêu cầu : "tăng cường phối hợp tại các diễn đàn đa phương, cùng nhau thúc đẩy xây dựng trật tự quốc tế công bằng, cởi mở" và "thực hiện nghiêm các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao, kiểm soát và xử lý thỏa đáng bất đồng, cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực và trên thế giới" [2] .

Các văn kiện được ký kết

So với 13 văn kiện ký kết năm 2022, thì con số 36 văn kiện ký kết lần này lớn hơn rất nhiều.

Các văn kiện ký kết năm 2022 gồm 10 Bản ghi nhớ, 1 Thoả thuận giữa Ban Đối ngoại Trung ương của hai bên, 1 Kế hoạch hợp tác của Bộ Văn hóa hai bên và 1 Nghị định thư về kiểm dịch thực vật đối với quả chuối tươi [3] .

Còn lần ký kết mới đây, bao gồm : 18 Bản ghi nhớ và Biên bản ghi nhớ, 7 Thoả thuận (của các cơ quan Đảng và Bộ ngành trong Chính phủ hai bên), 5 Kế hoạch hợp tác, 2 Nghị định thư và 1 Chương trình hợp tác [4] .

Như vậy, số lượng thì nhiều, nhưng trong cả hai lần ký kết thì chiếm số lượng chủ yếu vẫn là các Bản ghi nhớ và Biên bản ghi nhớ, cho nên từ năm 2022, hai bên đã tuyên bố tăng cường hoạt động thực chất, đến năm nay cũng lặp lại như vậy [5] , điều đó thể hiện rõ, sự thực chất trong hoạt động hợp tác của hai bên vẫn còn đang rất hạn chế.

Chính vì vậy, Tờ Straits Times cho rằng trong 36 văn kiện ký kết phần nhiều không mang tính ràng buộc mà chỉ mang tính chất biểu tượng mà thôi [6] .

Thay đổi trong Tuyên bố chung năm 2023

Trong Tuyên bố chung năm 2023 [7]  đã có một số thay đổi so với Tuyên bố chung năm 2022 [8].

Cả hai Tuyên bố chung năm 2022 và năm 2023 đều rất dài, ngoại trừ phần lớn những ngôn từ sáo rỗng mà hai bên ưa thích sử dụng, thì có một số nội dung chúng ta cần chú ý :

Vấn đề Đài Loan

Trong Tuyên bố chung năm 2022 có nhắc : "Phía Việt Nam tái khẳng định kiên trì chính sách "Một Trung Quốc", ủng hộ quan hệ hai bờ eo biển phát triển hòa bình và sự nghiệp lớn thống nhất Trung Quốc, kiên quyết phản đối hành động chia rẽ "Đài Loan độc lập" dưới mọi hình thức và nhất quán ủng hộ nguyên tắc không can thiệp công việc nội bộ của các nước. Việt Nam không phát triển quan hệ cấp Nhà nước nào với Đài Loan".

Trong Tuyên bố chung năm 2023, ngoài việc nhắc lại cụm từ trên, còn thêm một đoạn : "Phía Việt Nam cho rằng các vấn đề Hồng Công, Tân Cương, Tây Tạng là công việc nội bộ của Trung Quốc…".

Vấn đề Trung Quốc gia nhập CPTPP

Tuyên bố chung năm 2022 chỉ ghi nhận : "Phía Việt Nam ủng hộ Trung Quốc nộp đơn gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)". Còn Tuyên bố chung năm 2023 làm rõ hơn : "Phía Việt Nam ủng hộ Trung Quốc gia nhập Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) trên cơ sở phù hợp với các tiêu chuẩn và trình tự của Hiệp định".

Sáng kiến An ninh Toàn cầu

"Cộng đồng chia sẻ tương lai" hay "Cộng đồng chung vận mệnh" là một chiến lược của Trung Quốc nhằm xây dựng nên một trật tự mới với vai trò thống trị của Trung Quốc nhằm thay thế "trật tự thế giới dựa trên luật lệ" của Mỹ và Phương Tây chi phối. "Cộng đồng chia sẻ tương lai" gắn liền với Vành đai Con đường (BRI) và bộ 3 Sáng kiến, bao gồm Sáng kiến Phát triển Toàn cầu (GDI), Sáng kiến An ninh Toàn cầu (GSI) và Sáng kiến Văn minh Toàn cầu (GCI), trong đó đáng chú ý nhất là Sáng kiến An ninh Toàn cầu.

GSI là gì ? GSI do Tập Cận Bình đề xuất vào tháng 4/2022, được coi là bước tiến chiến lược tiếp theo của Trung Quốc nhằm gia tăng ảnh hưởng, khẳng định vị thế của Trung Quốc trên trường quốc tế [9] .

GSI khiến dư luận quốc tế lo ngại vì đã công khai ủng hộ nguyên tắc "an ninh không thể chia cắt", vốn được Nga sử dụng để giải thích cho hành động của Nga tại Ukraine.

Khái niệm này thể hiện rằng an ninh của bất kỳ quốc gia nào cũng không thể tách rời khỏi các quốc gia khác trong khu vực và không một quốc gia nào có thể gây tổn hại đến an ninh của quốc gia khác.

Khái niệm này đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin viện dẫn để chỉ trích việc mở rộng NATO và cái cớ cho hành động gây hấn của ông chống lại Ukraine kể từ năm 2014 [10] .

tap2

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại lễ đón ở Hà Nội hôm 12/11/2017. Ảnh AFP

Hai tác giả Tạ Phú Vinh và Nguyễn Xuân Cường, trong một nghiên cứu năm 2022 đã thể hiện : "…mối lo ngại lớn nhất xuất phát từ việc, Trung Quốc sử dụng GSI như một phương thức biện minh cho việc liên kết hàng loạt những cơ cấu, tổ chức do Trung Quốc thành lập, đứng sau hoặc đóng vai trò chính tham gia vào quản lý các sự vụ toàn cầu dưới cái mũ "bảo vệ an ninh". Với sự ra đời của GSI, không loại trừ khả năng, đến một thời điểm thích hợp, Trung Quốc có thể tuyên bố, để đảm bảo an ninh tài chính, an ninh tiền tệ trong bối cảnh mới thế giới, khu vực có thể hợp nhất các tổ chức, cơ cấu tài chính lớn trong khu vực vốn nằm trong tầm ảnh hưởng của Trung Quốc như ADB, CRA... từ đó nâng cao vai trò, tầm ảnh hưởng và khả năng thao túng của Trung Quốc, từng bước cạnh tranh ảnh hưởng của Mỹ đối với lĩnh vực tài chính, tiền tệ"…

… Trung Quốc tuyên bố thúc đẩy việc giải quyết khác biệt và tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, nhưng Trung Quốc không tuyên bố từ bỏ những tư duy hay quan niệm an ninh mà Trung Quốc đưa ra trong các giai đoạn trước. Do đó, việc thúc đẩy GSI có thể tạo ra nhiều không gian cho Trung Quốc sử dụng đa dạng và linh hoạt các biện pháp và công cụ (bao gồm cả biện pháp sử dụng vũ lực) để giải quyết vấn đề, đặc biệt là trong những vấn đề liên quan đến việc giải quyết tranh chấp chủ quyền lãnh thổ" [11] .

Có lẽ vì những lo ngại như vậy, cho nên Tuyên bố chung năm 2022 chỉ thể hiện việc ghi nhận nhưng không tham gia : "Việt Nam ghi nhận tích cực Sáng kiến An ninh toàn cầu của Trung Quốc trên cơ sở mục tiêu, nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc".

Nhưng đến Tuyên bố chung năm 2023 thì thể hiện rõ việc sẽ tham gia : "Phía Việt Nam ủng hộ Sáng kiến Văn minh toàn cầu, vì hòa bình, phát triển, công bằng, chính nghĩa và tiến bộ của nhân loại, sẵn sàng nghiên cứu triển khai hợp tác trong khuôn khổ Sáng kiến này".

Kết luận

Mặc dù với 36 văn kiện được ký kết lần này, nhưng với 18 văn kiện là các Bản ghi nhớ hoặc Biên bản ghi nhớ, đã cho thấy tính thiếu thực chất trong các cam kết của hai bên. Có lẽ vì vậy mà phía Việt Nam luôn nhắc tới chữ "thực chất" như một lời nhắc nhở ngầm với phía Trung Quốc rằng Việt Nam đang cần quan hệ thể hiện thực chất hơn chứ không chỉ là những cam kết sáo rỗng.

Đã có một số sự nhượng bộ đáng kể trong Tuyên bố chung năm 2023, đặc biệt trong vấn đề Trung Quốc gia nhập CPTPP, và vấn đề Việt Nam tham gia GSI, mặc dù trước đó Việt Nam đã từ chối tham gia Sáng kiến này.

Sự thay đổi trong Tuyên bố chung lần này cho thấy việc Trung Quốc đã dùng nhiều sức ép, đặc biệt sử dụng việc tiếp cận thị trường khổng lồ của Trung Quốc để đổi lấy các nhượng bộ của Việt Nam. Thêm nữa, Việt Nam dù cố gắng kháng cự, nhưng chỉ có thể kháng cự bằng cách kéo dài thời gian, nhưng cuối cùng vẫn không thể từ chối các đề xuất của Bắc Kinh. Điều này thể hiện sự kiên nhẫn chiến lược rất hiệu quả của Bắc Kinh, họ cứ tiến dần từng bước, sẵn sàng đánh đổi các lợi ích kinh tế để đạt được các mục tiêu về an ninh và chính trị của họ.

Chính vì vậy, Giáo sư Alexander Vuving đã viết trên tài khoản trang X của ông ta : "Cây tre Việt Nam đang bị gấu trúc Trung Quốc gặm dần từng miếng". Đây quả thực là một sự ví von tuyệt vời. Và nhận định "Tập Cận Bình trắng tay trên đất Việt Nam" là thể hiện sự thiếu hiểu biết sâu sắc về sự khôn ngoan của Bắc Kinh.

Hà Lệ Chi

Nguồn : RFA, 21/12/2023

Tham khảo :

[1] https://nhandan.vn/nang-cao-hieu-qua-hop-tac-thuc-chat-tren-cac-linh-vuc-giua-viet-nam-trung-quoc-post787341.html

[2] https://nhandan.vn/nang-cao-hieu-qua-hop-tac-thuc-chat-tren-cac-linh-vuc-giua-viet-nam-trung-quoc-post787341.html

[3] https://nhandan.vn/viet-nam-trung-quoc-ky-ket-13-van-kien-hop-tac-giua-hai-dang-hai-nuoc-post722595.html

[4] https://nhandan.vn/thuc-day-quan-he-viet-nam-trung-quoc-len-tam-cao-moi-tao-cuc-dien-doi-ngoai-thuan-loi-cho-phat-trien-dat-nuoc-post787899.html

[5] https://nhandan.vn/nang-cao-hieu-qua-hop-tac-thuc-chat-tren-cac-linh-vuc-giua-viet-nam-trung-quoc-post787341.html

[6] https://www.straitstimes.com/asia/pacts-signed-by-vietnam-china-during-xis-hanoi-trip

[7] https://nhandan.vn/tuyen-bo-chung-nuoc-cong-hoa-xa-hoi-chu-nghia-viet-nam-va-nuoc-cong-hoa-nhan-dan-trung-hoa-ve-viec-tiep-tuc-lam-sau-sac-va-nang-tam-quan-he-doi-tac-hop-tac-chien-luoc-toan-dien-xay-dung-cong-dong-chia-se-tuong-lai-viet-nam-trung-quoc-co-y-nghia-chien-luoc-post787318.html

[8] https://nhandan.vn/tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc-ve-viec-tiep-tuc-day-manh-va-lam-sau-sac-hon-nua-quan-he-doi-tac-hop-tac-chien-luoc-toan-dien-viet-nam-trung-quoc-post722756.html

[9] https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjbxw/202302/t20230221_11028348.html#:~:text=Chinese President Xi Jinping has,with a win-win mindset.

[10] https://www.geostrategy.org.uk/research/what-is-chinas-global-security-initiative/

[11] https://vjol.info.vn/index.php/khxhvn/article/view/76123/64825

Additional Info

  • Author Hà Lệ Chi
Published in Diễn đàn

V chính tr thì hai đng chia s cùng mt lý tưởng, kinh tế thì càng ngày càng l thuc, tương lai thì "Chia s chung" như vy đ thy rng n lc thoát Trung là rt khó khăn.

chung1

Nếu đt an ninh quc gia và ch quyn bin đo lên trên hết, có l Đảng cộng sản không cn phi đ cp đến khái nim "cng đng chia s tương lai chung" và không có cuc "Tiếp đón đc bit, thm tình hu ngh, đng chí anh em" vi Trung Quc.

Vy là Tp Cn Bình cùng phu nhân Bành L Viên - người tng hát c vũ cho binh lính xâm lược Vit Nam vào năm 1979 - đã ri khi Vit Nam.

Chuyến đi ch 2 ngày nhưng đ li mt dư âm lâu dài. Di sn ca nó không ch th hin nghi l đón tiếp và tuyên b v "chia s tương lai" mà còn c th bng36 văn kin trên hu hết các lĩnh vc.

Cho dù không có nhng cam kết ln làm phát sinh nghĩa v quc gia và quc tế lâu dài, nhưng tên ca các văn bn đã th hin s giao thoa sâu rng trong đi sng Vit Nam Trung Quc, đc bit là vùng biên gii.

Trong 16 văn bn đó thì có 2 văn bn quan trng cn lưu ý : mt là "Thỏa thun hp tác gia ban Tuyên giáo Trung ương Đảng cộng sản Vit Nam và Ban tuyên truyn TW ca Đảng cộng sản Trung Quốc giai đon 2024-2028", hai là "Bn ghi nh gia B quc phòng VN và B quc phòng Trung Quốc v tun tra liên hp trên vùng bin Bc B". Hai văn bn này liên quan trc tiếp đến tư tưởng và ch quyn quc gia.

Nếu như mong ước ca ông Tp là thy mt Vit Nam trongcác bc tranh ca Trung Quc, thì ông đã đt được.

"Cht h" năm ngoi giao sôi đng

Phi nói năm 2023 là mt năm cc k sôi đng v ngoi giao ca Vit Nam. Đu tiên là nhng bước xut chiêu ca Ch tch nước Võ Văn Thưởng sang Lào vào tháng 4, sau đó là d l đăng quang ca nhà vua Anh Charles Đ Tam ti London, thăm Ý, gpGiáo hoàng Francis, cho đến chuyến đi Trung Quc tham d din đàn Vành đai và con đường vào tháng 9, d Hi ngh APEC ti M và cui cùng đến Nht Bn vào tháng 11 đ tuyên b nâng quan h lên Đi tác chiến lược toàn din.

Th tướng Phm Minh Chính cũng tích cc m hôi" bng chuyến đi d hi ngh cp cao ASEAN ln th 42, tham d Hi ngh G7 m rng ti Nht vào tháng 5 và chuyến thăm ti Trung Quc gp g các quan chc cao cp nht. Ông chc chn cũng dn đường cho chuyến đi ca ông Tp va qua.

Ch tch quc hi Vương Đình Hu, dù đang tr nên m nht trên hu hết din đàn, cũng không mun b b li sau lưng bng n lc ghi li du n qua chuyến thăm các nước Cuba, Argentina và đông Uruguay vi gn80 hot đng và 30 thỏa thun được ký kết vi Châu M La Tinh.

Còn nhân vt quan trng nht ca T Tr, Tng bí thư Nguyn Phú Trng, như cây tre bonsai có hai cành "vnh" ra hai bên, ngi nhà và đón lin mt lúc 2 lãnh lãnh đo quan trng nht ca 2 cường quc đến t Đông và Tây bán cu.

Nếu như không có cú "cht h" bng chuyến đi ca ông Tp thì 2023 là mt năm thành công cho quá trình hi nhp quc tế sâu rng và ci m ca Vit Nam.

Chưa tn dng được thế mnh ca nước nh

Mc dù là mt nước nh hơn Trung Quc nhưng scmnh mm ca Vit Nam đang lên và Vit Nam đã không tn dng được cơ hi này trước sc ép ca Trung Quc. S lo lng quá v nn kinh tế đã buc Vit Nam không th chn ch hơn na trong các hot đng xây dng và kết ni h tng vi sáng kiến Vành đai và Con đường vn đã "th ơ" by lâu.

Thc tế, Trung Quc là mt nước ln nhưng cũng đang có nhng vn đ rt ln ca h, ví d như s phân hóa giàu nghèo, mâu thun xã hi, khan hiếm tài nguyên và môi trường ô nhim nng n Đc bit, nn kinh tế ca Trung Quc gn đây bc l nhng yếu kém mang tính h thng làm cho c chi tiêu và sn xut đu gim, các nhà đu tư nước ngoài đang rút đi đ tìm kiếm đa ch mi.

Quan trng nht, theo trung tâm Nghiên cu Pew ca M được Thanh Niêndn li thì các nước phát trin ngày càng thiếu thin cm vi Trung Quc. Mc dù sc mnh quân s và kinh tế ca Trung Quốc đang tăng lên trong nhng năm qua, sc mnh "mm" ca Trung Quốc dường như đã gim đi đáng k và d báo s tiếp tc gim nếu như Trung Quốc tiếp tc đường li đi ngoi "hung hăng" ca mình đi vi khu vc và trên thế gii.

Chính vì vy, Trung Quc bng mi giá có được Vit Nam trong vòng cương tỏa ca mình đ hình thành nên mt "phe". Nếu chưa được nhiu nước tham gia thì ít nht cũng có nhng láng ging thân thiết đng chung. Trước mt ta đã thy n lc ca Trung Quc là phi đt 3 nước Đông Dương vào trong vòng tay ôm ca mình, trong đó Vit Nam là mc tiêu quan trng nht.

Hàng chc năm qua, Trung Quc đã c gng trin khai sâu rng ý đ "chinh phc" Vit Nam trên nhiu hướng và dp này h có v như đã đt được mt chiến thng. Đng cng sn Vit Nam đã thc s ưu tiên v n đnh chế đ chính tr mà chp nhn cùng chia s tương lai, công khai xác nhn vi thế gii rng quan h vi Trung Quc là đc bit nht.

Cam-Vit-Trung-Triu và M-Phi-Nht-Hàn

Vào cui đu nhng năm 1930, Nht Bn bt đu đ cp đến vic xây dng mt"Khi thnh vượng chung Đi Đông Á" đ thc hin tham vng to ra mt khi các quc gia Châu Á do Nht lãnh đo mà không ph thuc vào Phương Tây. Khu hiu này sau đó đã tr thành tư tưởng bin minh, làm tm bình phong cho chính sách xâm lược ca Nht trong sut thế chiến th 2.

Ngày nay khi xu hướng hi nhp quc tế tăng lên, trái đt dường như "nh li" và Trung Quc đã s dng khái nim "Chung vn mnh cho toàn nhân loi" vi mt ngôn ng nhân văn và mm mi hơn. Nhưng ý đ to phe, cùng chia s tương lai chung nhm đc lp và đi đu vi phương tây là rõ ràng.

Nhìn thy mt vòng cung M - Phi - Nht Hàn trước mt, Trung Quc không khi lo lng v kh năng b cô lp ca mình khi xy ra s biến, nên bng mi giá hình thành nên được mt : Cam - Vit Trung - Triu phía đông đ ít nht còn có đường đi ra Thái Bình Dương và n Đ Dương. Trong đó Vit Nam là quan trng nht, có kh năng đt Trung Quc vào mt v thế hoàn toàn bt li nếu như đng ngoài vòng nh hưởng ca Trung Quc.

Vào thi đim ông Tp đang đến Hà Ni, Tàu tun duyên ca Trung Quctn công vào 3 tàu hu cn ca Phillipines đang tiếp tế cho mt căn c ca h ti Đo C Mây Bin Đông. Thế gii hin đang có 2 đim nóng và nếu như có mt xung đt n ra Bin Đông, chúng ta có th hình dung được sc nh hưởng ca nó như thế nào đi vi Vit Nam và Trung quc.

Ý nghĩa "yết hu" ca Vit Nam có th vô hiu hóa toàn b nhng n lc bành trướng ca Trung Quc và người thit hi nhiu nht s là Trung Quc, nhưng mc cm v "người anh khng lồ" có v đang đè nng tim thc ca nhng nhà lãnh đo Đảng cộng sản Việt Nam.

S l thuc nhiu hơn

Tt c các bên đu nhn thy tm quan trng v đa chính tr ca Vit Nam nhưng Vit Nam đã th hin s l thuc ngày càng cao hơn đi vi Trung Quc. Vn đ là khi Trung Quc đã to ra được mt "phe đ ln" thì s t tin và tính hung hăng ngày càng cao lên. Khi đó chúng ta li càng ngày càng khó thoát khi vòng kim tỏa ca h.

Trong bi cnh kinh tế Vit Nam đang tăng trưởng chm, ngun đóng góp ca Trung Quc s dn dn chiếm mt v trí quan trng và sc nh hưởng càng ln.Trung Quc đang đu tư cao nht vào Vit Nam. H vn tiếp tc là đi tác thương mi ln nht ca Vit Nam.

V chính tr thì hai đng chia s cùng mt lý tưởng, kinh tế thì càng ngày càng l thuc, tương lai thì "chia s chung" như vy đ thy rng n lc thoát Trung là rt khó khăn.

Nếu đt an ninh quc gia và ch quyn bin đo lên trên hết, có l Đảng cộng sản không cn phi đ cp đến khái nim "cng đng chia s tương lai chung" và không có cuc "tiếp đón đc bit, thm tình hu ngh, đng chí anh em" vi Trung Quc.

Vn biết rng chuyến đi ca ông Tp là cn thiết nhưng nếu Vit Nam có th tn dng được v thế đang lên ca mình đ đàm phán thì chc chn vn đng xa hơn ngoài vòng tay ca ca h.

Khi đó Vit Nam thc s ghi thêm đim vi Phương Tây và càng d dàng trong vic đm bo s đc lp ca mình.

Lê Quốc Quân

Nguồn : VOA, 18/12/2023

Additional Info

  • Author Lê Quốc Quân
Published in Diễn đàn
jeudi, 14 décembre 2023 19:58

Tập Cận Bình

Vào những ngày tháng cuối cùng của năm 2019, không hiểu tại sao, Nguyễn Phú Trọng lại có những dự báo rất lạc quan về khí hậu và thời tiết địa phương : "Mây đen phủ lên toàn cầu nhưng mặt trời vẫn đang tỏa sáng ở Việt Nam". Cả đất lẫn trời – tiếc thay – không mấy khi chiều theo lòng người, nhất là những người mắc bệnh "kiêu ngạo cộng sản" như ông Tổng bí thư.

tcb1

Qua năm 2020 thì Covid-19 bỗng dưng tràn lan khắp chốn (không sót xó nào) và không ai còn nhìn thấy mặt trời đâu nữa. Cả nước Việt đều đen thủi, đen thui. Còn mức độ xui rủi thì tùy theo phúc phận của từng người.

Riêng ông Nguyễn Quang Thuấn (BN (bệnh nhân) 21 - một quan chức cao cấp của nhà đương cuộc Hà Nội) thì số mệnh vô cùng đen đủi nên không chỉ bị vướng dịch mà còn bị đồng bào, cùng với đồng chí xăm xoi và xỉa xói tơi bời hoa lá :

Phạm Trần : "Theo lời khai của ông Thuấn thì ông bay từ Việt Nam đi Ấn Độ, sau đó sang Anh rồi về Việt Nam. Trên chuyến bay từ Ấn Độ sang Anh có ngồi cạnh một người quốc tịch Anh có biểu hiện sốt và ho liên tục. Sau khi về Việt Nam, thay vì khai báo y tế, ông Thuấn đã có nhiều hoạt động ở nhiều nơi…  Do đó, số người bị lây nhiễm từ ông Thuấn có thể lên đến hàng trăm".

Lê Như Tiến : "Tôi cũng nhận được thông tin vị cán bộ này cũng đi gặp gỡ, đi chơi golf rồi vào những nhà hàng sang trọng với nhiều người, đó là điều rất không nên".

Nguyễn Tiến Tường : "Ngoài việc họp ở hội đồng lý luận, ông đi ăn trưa ở khách sạn Daewoo, ăn tối ở nhà hàng, đi đánh golf cùng đồng sự. Cũng phải nhờ đến con virus, mới phơi lộ được sự thật đằng sau vẻ bình dị…".

Nhân Tuấn Trương : "Con virus Vũ Hán… đã tụt quần ông Nguyễn Quang Thuấn".

Cỡ Nguyễn Quang Thuấn thì nhằm nhò gì. Covid-19 còn "tụt quần" lắm yếu nhân khác, loại tầm vóc quốc tế, như Tập Cận Bình nữa kìa. Nhân vật này hiện là Tổng bí thư Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc, kiêm Chủ tịch Ủy ban Quân sự, và kiêm Chủ tịch nước (vĩnh viễn) luôn.

Cùng với quyền lực nghiêng trời lệch đất, Tập Cận Bình còn có thêm một khối óc vỹ đại với tầm nhìn bao quát cả toàn cầu. Ông là cha đẻ của Sáng kiến Vòng Đai & Con Đường (The Belt and Road Initiative) còn được gọi là Nhất Đới Nhất Lộ, nối liền những trọng điểm kinh tế từ Trung Quốc sang Châu Âu và Châu Phi.

Hèn chi mà Tập Cận Bình được long trọng đón tiếp khắp nơi :

- Luân Đôn trải thảm đỏ đón Chủ tịch Trung Quốc

- Nhà Trắng trải thảm đỏ đón tiếp Tập Cận Bình

- The United Arab Emirates UAE trải thảm đỏ đón Chủ tịch Trung Quốc

- Italy trải thảm đỏ đn ông Tập Cận Bình

tcb2

Tập Cận Bình lên voi (thấy rõ) rồi xuống chó cũng lẹ làng (và rõ ràng) không kém chỉ vì con vi khuẩn Vũ Hán đã làm hư bột hư đường hết trơn hết trọi. :

- Công nghiệp sản xuất ở Trung Quốc sụp đổ do ảnh hưởng của coronavirus      

- Viễn cảnh tối tăm của kinh tế Trung Quốc sau dịch bệnh Corona    

- Virus corona là căn bệnh của chế độ chuyên chế Trung Quốc                

- Covid-19 đe dọa tham vọng Vành đai và Con đường          

- "Vành đai và con đường" của Trung Quốc tê liệt vì dịch Covid-19    

- Coronavirus shakes citizens' faith in Chinese government

- China's Belt and Road Plan Is Getting Lashed by Coronavirus       

- Coronavirus: Could It Takedown China's Communist Party

- The Coronavirus Is Hammering China’s Economic Outlook   

Bỉnh bút của tờ Le Figaro, Patrick Saint-Paul , tóm lược : "Tại Bắc Kinh, ‘hoàng đế họ Tập đang bị mất mặt’. Từ khi ‘lên ngôi’ năm 2012, Tập Cận Bình đã thâu tóm tất cả quyền lực, tặng cho mình khả năng lãnh đạo đất nước mãn đời. Ông Tập chủ trương đưa Trung Quốc trở thành ‘trung tâm’ của thế giới, ngang hàng với Mỹ và đã hứa hẹn một ‘giấc mộng Trung Hoa’ tươi sáng. Nhưng Covid-19 nằm ngoài kế hoạch của Bắc Kinh. Thế giới đang xa lánh Trung Quốc" ("Virus corona : Trung Quốc từ Đại Nhảy Vọt đến Đại Thụt Lùi", RFI 24 Feb 2020 translated by Thanh Ha ).

Nói nào ngay thì Covid-19 "nằm ngoài kế hoạch" của bất cứ ai, chứ chả riêng chi Bắc Kinh nhưng chủ trương (Zero Covid) độc đoán và khắc nghiệt của Tập Cận Bình đã làm cho cả Trung Hoa lục địa trở nên vô cùng tệ hại khiến dân tình phẫn uất.

Kinh tế đình trệ, thất nghiệp tràn lan và những làn sóng biểu tình dồn dập đòi hỏi Tập Cận Bình phải từ chức đã khiến cho đương sự lui bước. Tình thế, tuy vậy (xem chừng) vẫn không cải thiện hay sáng sủa hơn được bao nhiêu.

Nhà báo An Huy  (Vneconomy) nhận định : "Đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc gần đây đã phục hồi mạnh nhờ kỳ vọng nước này sớm mở cửa trở lại khi bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu nới lỏng trong chính sách Zero Covid. Tuy nhiên, sự phục hồi đó có thể sẽ phải đối mặt với một ‘thực tế phũ phàng’ là tình trạng èo uột của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới".

tcb3

"Thực tế phũ phàng" và sự "èo uột" của nước Tầu mỗi lúc một thêm rõ nét, và không chỉ giới hạn vào lãnh vực kinh tế :

- The Guardian  (5/12/23) : "Moody's Investor Service đã hạ hạng tín dụng của Trung Quốc xuống điểm âm".

- BBC (7/12/23) :  "Ý chính thức rút khỏi Vành đai & Con đường của Trung Quốc... Là nước thuộc nhóm G7 duy nhất ký kết tham gia dự án đầy tham vọng của Chủ tịch Tập Cận Bình, nay Ý đã chính thức thông báo không gia hạn tư cách thành viên Vành đai & Con đường (BRI). 

- Epoch Times  (7/12/23) : "Đảng cộng sản Trung Quốc che đậy đợt bùng phát bệnh viêm phổi bí ẩn ở trẻ em… Trong đợt bùng phát bệnh viêm phổi hiện nay, trẻ em bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề. Khắp Trung Quốc trong những tuần gần đây, các bệnh viện nhi lớn của Trung Quốc báo cáo đã tiếp nhận tới 10.000 bệnh nhân mỗi ngày"

Thiệt là họa vô đơn chí !

Nhà văn Tạ Duy Anh  nhận xét : "Trung Quốc là một nước lớn, một nền văn hóa vĩ đại nhưng về mặt chính trị, chưa bao giờ nó thoát khỏi thân phận của một con bệnh khổng lồ". Nhà bình luận thời sự Nguyễn Xuân Thọ  kết luận : "Điều nguy hiểm nhất là nền y tế đã bộc lộ nó không đủ tầm của một siêu cường. Giờ đây nó lại còn cho thấy không chặn được những biến chứng bí hiểm như nạn viêm phổi hiện nay".

Tương lai của siêu cường Trung Hoa lục địa (nói chung) và siêu nhân Tập Cận Bình (nói riêng) ngó bộ không được tươi sáng gì cho lắm. Tuy thế, hoàng đế họ Tập đi đến đâu cũng lớn tiếng kêu gọi thiên hạ "xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai" !

Tại Hà Nội, vào ngày 13 tháng 12 năm 2023 vừa qua , ông tuyên bố : "Hướng tới tương lai, chúng ta không quên nguyện ước ban đầu, cùng nhau đi lên con đường xã hội chủ nghĩa…".

Đại danh từ "chúng ta" trong đoạn văn thượng dẫn (e) có phần khiên cưỡng. Ngoài ông Tập Cận Bình và ông Nguyễn Phú Trọng ra, tôi không tin là có bất cứ người dân Trung Hoa hay Việt Nam nào đồng ý với cái "nguyện ước…  cùng nhau đi lên con đường xã hội chủ nghĩa" cả. Làm gì có cái con đường thổ tả đó mà nói chuyện tương lai – cha nội !

Tưởng Năng Tiến

Nguồn : RFA, 14/12/2023

Additional Info

  • Author Tưởng Năng Tiến
Published in Văn hóa