Biển Đông : Việt Nam trước áp lực của Trung Quốc về đàm phán song phương

Trên chuyến bay đến Hoa Kỳ để họp thượng đỉnh với tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 01/05/2023, tổng thống Ferdinand Marcos Jr. cho biết Trung Quốc đồng ý thảo luận với Philippines về quyền đánh cá ở Biển Đông. Trước đó, ngày 22/04/2023, nhân chuyến viếng thăm của ngoại trưởng Tần Cương ở Manila, Philippines và Trung Quốc cũng đã cam kết "sẽ cùng nhau giải quyết các bất đồng về Biển Đông", vùng biển mà hai nước đều có những yêu sách chủ quyền. 

Thuộc quần đảo Trường Sa, Biển Đông, Đá Gạc Ma đã được Trung Quốc bồi đắp thành đảo nhân tạo và quân sự hóa. Ảnh chụp ngày 20/03/2022. AP - Aaron Favila

Về phần Malaysia, quốc gia khác cũng có tranh chấp chủ quyền Biển Đông với Trung Quốc, phát biểu trước Quốc hội ngày 03/04, khi tường trình về chuyến thăm Trung Quốc của ông vào cuối tháng 3, đầu tháng 4, thủ tướng Anwar Ibrahim đã tuyên bố là tập đoàn dầu khí nhà nước Petronas của Malaysia sẽ tiếp tục các hoạt động thăm dò ở Biển Đông, nhưng Malaysia "sẵn sàng thương lượng về các mối quan ngại của Trung Quốc về những hoạt động này".

Những sự kiện nói trên phải chăng cho thấy là Trung Quốc đang dần dần thuyết phục được Philippines và Malaysia chấp nhận đàm phán song phương với Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông ? Riêng Việt Nam đối phó như thế nào trước áp lực đàm phán song phương của Trung Quốc ?

Trả lời RFI Việt ngữ ngày 19/04/2023, nhà nghiên cứu Hoàng Việt ở Việt Nam trước hết nhắc lại chủ trương "gác tranh chấp, cùng khai thác" của Trung Quốc : 

"Thật ra Trung Quốc đã có một chủ trương rất lâu, từ thời lãnh tụ Đặng Tiểu Bình. Năm 1990, ông đã đưa ra một chủ trương là "gác tranh chấp, cùng khai thác", dưới vỏ bọc là "khai thác chung" (tiếng Anh gọi là "joint development"). Nội dung "khai thác chung" thật ra về cơ bản khác với "gác tranh chấp, cùng khai thác" : Thứ nhất là chủ quyền thuộc về Trung Quốc, tức là nếu có chấp nhận khai thác chung thì mặc nhiên công nhận chủ quyền của Trung Quốc. Trung Quốc đã đã thúc đẩy quan điểm này, một mặt sử dụng sức mạnh để đe dọa. Trong suốt thời gian qua và cả hiện nay, các tàu của Trung Quốc vẫn đang xâm phạm trái phép vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Malaysia và Philippines, đe dọa các hoạt động thăm dò dầu khí, hoặc các hoạt động khác trên vùng đặc quyền kinh tế của các nước này. 

Một mặt Trung Quốc đe dọa như vậy, mặt khác, Trung Quốc luôn dùng sức mạnh kinh tế của mình để kêu gọi các quốc gia khai thác chung với Trung Quốc. Bốn quốc gia mà Trung Quốc luôn nhắm tới đó là Brunei, Việt Nam, Malaysia, Philippines. Trung Quốc luôn luôn muốn đưa một trong các quốc gia này hoặc các quốc gia này vào kế hoạch "gác tranh chấp, cùng khai thác". Nhưng theo nghiên cứu của tôi, trong số 4 quốc gia kể trên, chưa có quốc gia nào ký kết bất ký điều gì về khai thác chung với Trung Quốc". 

Đối với Philippines và Malaysia, Bắc Kinh đã từng tranh thủ lúc mà hai nước này có một lãnh đạo với xu hướng phần nào nghiêng về Trung Quốc hơn, để cố thúc đẩy họ chấp nhận chủ trương khai thác chung. Nhà nghiên cứu Hoàng Việt điểm lại thời kỳ tổng thống Rodrigez Duterte của Philippines trước đây và thời kỳ thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim hiện nay : 

"Năm 2016, tổng thống Philippines lúc đó là Rodriguez Duterte đã chủ trương xoay trục sang Trung Quốc và quay lưng lại với Mỹ. Mục tiêu quan trọng nhất của ông là giành những lợi thế kinh tế từ Trung Quốc và muốn làm như thế thì ông phải chấp nhận điều mà Trung Quốc yêu cầu, đó là chủ trương khai thác chung với Trung Quốc. Dưới thời ông Duterte đã có một số ồn ào liên quan đến việc hai bên đã ký một số thỏa thuận về khai thác chung. Nhưng thực ra cho đến nay chưa có một bước tiến nào. 

Tân tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đầu năm nay cũng đã có một chuyến công du Bắc Kinh. Trong chuyến đi này, ông và chủ tịch Tập Cận Bình đã có một tuyên bố chung trong đó có nhắc đến "khai thác chung". Nhưng khi ông quay về Philippines thì lập tức Tòa án Tối cao Philippines ra một phán quyết rằng thỏa thuận ba bên (JSMU), ký từ rất lâu trước đó (2005), đã hết hiệu lực từ năm 2007. Mười lăm năm không ra tuyên bố, mà đến lúc ông Marcos Jr. mới đi Trung Quốc về, khi hai bên ra tuyên bố chung nhắc đến "khai thác chung", thì tòa án ra phán quyết xem thỏa thuận ba bên thăm dò địa chấn ở Biển Tây Philippines (Biển Đông) là "vô hiệu", vì nó đã "vi hiến".

Phán quyết này được coi như là một tín hiệu đáp trả đối với quyết định "khai thác chung" của Marcos Jr. Với việc Tòa án Tối cao đã đưa ra một tiền lệ như vậy, tổng thống Marcos Jr. sẽ rất là khó mà ký các thỏa thuận "khai thác chung" với Trung Quốc, vì sẽ bị xem là "vi hiến". 

Về phần thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, ông muốn thay đổi chính sách, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế thế giới đang khó khăn, muốn xoay trục sang Trung Quốc, để có thể tranh thủ các lợi ích kinh tế, nhưng việc khai thác chung cũng không phải là dễ, còn rất nhiều khó khăn. 

Khai thác chung với Trung Quốc thực chất là khai thác tại vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia khác, mà điều này, theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển, là đặc quyền của quốc gia ven biển đó. 

Thực chất có lẽ đây là những tuyên bố mang tính chính trị để có thể giành được những lợi ích từ Trung Quốc. Đương nhiên Trung Quốc cũng biết điều đó và họ rất giỏi chơi bài. Cho nên, nếu những quốc gia như Malaysia hay Philippines muốn "chơi bài" với Trung Quốc, thì Trung Quốc cũng sẵn sàng chơi, mà Trung Quốc sẽ đạt được những mục tiêu, những lợi ích của họ. 

Tổng thống Duterte của Philippines, trước khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống, đã phải hủy bỏ tất cả những tuyên bố, những chính sách của ông về khai thác chung với Trung Quốc. Nhiều nhà nghiên cứu của Philippines nói rằng ông Duterte cũng đã vỡ mộng khi thấy Trung Quốc hứa hẹn thì rất nhiều, hứa hẹn đầu tư hàng chục tỷ đôla vào nền kinh tế Philippines, nhưng trên thực tế thì không có bao nhiêu cả. Đó là câu chuyện khiến nhiều quốc gia khác ở Đông Nam Á phải suy nghĩ kỹ về vấn đề này". 

Riêng đối với Việt Nam thì dĩ nhiên Bắc Kinh bao giờ cũng tìm cách gây sức ép để buộc lãnh đạo Hà Nội chấp nhận chủ trương "gác tranh chấp, cùng khai thác", để đạt được những thỏa thuận như thỏa thuận về phân chia Vịnh Bắc Bộ. Nhưng theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, cho tới nay Việt Nam chỉ chấp nhận thương lượng dựa trên Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển : 

"Chắc chắn là Trung Quốc sẽ gây sức ép. Vấn đề nổi cộm đầu tiên đó là Vịnh Bắc Bộ. Hai bên đã thỏa thuận thành công về Vịnh Bắc Bộ, nhưng còn về cửa Vịnh Bắc Bộ thì chưa phân định được. Hai bên cũng đã nhiều lần đàm phán để phân định, nhưng cho đến nay vẫn chưa có tiến triển, vì lập trường của hai bên quá xa nhau.

Việt Nam thì vẫn kiên trì chủ trương là phải dựa trên Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982, còn Trung Quốc thì dựa trên "đường lưỡi bò". Hai lập trường này quá xa nhau. Chúng ta còn nhớ là về "đường lưỡi bò", trong phán quyết về Biển Đông 2016, Tòa Trọng Tài Thường Trực, dựa trên Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển cũng đã tuyên rõ là yêu sách về quyền lịch sử đối với vùng nước và tất cả những thực thể bên trong "đường lưỡi bò" là không có cơ sở pháp lý, cho nên vô giá trị. Phán quyết này cũng nói rằng những quy định của Công ước về Luật Biển cũng sẽ cao hơn so với cái gọi là "quyền lịch sử". 

Quan điểm của Việt Nam vẫn trước sau như một, đó là phải dựa trên luật pháp quốc tế, đặc biệt là dựa trên Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Chính điều đó đã dẫn tới khó khăn khi Việt Nam và Trung Quốc đàm phán về cửa Vịnh Bắc Bộ.

Nói thế để thấy là có rất nhiều vấn đề mà Trung Quốc muốn Việt Nam tham gia vào kế hoạch "gác tranh chấp, cùng khai thác", nhưng chắc chắn là Việt Nam sẽ không thể tham gia được, bởi vì tham gia như vậy chẳng khác gì thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc và thứ hai là cho Trung Quốc khai thác trên chính vùng biển mà lẽ ra quyền khai thác là của mình, theo quy định của luật pháp quốc tế".

Theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, Việt Nam cũng sẽ khó mà tham gia thỏa thuận giống như thỏa thuận ba bên giữa Philippines, Trung Quốc và Việt Nam (JSMU) năm 2005 : 

"Chắc chắn là khó lập lại, bởi vì câu chuyện thỏa thuận ba bên đó cũng là một câu chuyện lịch sử. Philippines ký thỏa thuận đó vào thời tổng thống Gloria Arroyo, một lãnh đạo nổi tiếng thân Trung Quốc. 

Khi bà ký thỏa thuận thì ban đầu chỉ là thỏa thuận hai bên Philippines và Trung Quốc. Ngay lập tức báo chí Philippines đã lao vào mổ xẻ, thì mới thấy là bà có rất nhiều vi phạm. Thậm chí sau này hết nhiệm kỳ tổng thống của Arroyo, người ta còn phát hiện là trước đó bà đã cử một thượng nghị sĩ sang gặp Trung Quốc để bàn việc "đi đêm" trong vấn đề Biển Đông. Thậm chí sau đó tòa án còn quản thúc bà Arroyo trong một thời gian.

Vào lúc đó, khi biết được thông tin hai bên ký kết thỏa thuận thăm dò địa chấn giữa Philippines và Trung Quốc, Việt Nam đã phản đối. Philippines và Trung Quốc đã đấu dịu bằng cách mời Việt Nam tham gia. Việt Nam lúc ấy cũng muốn tham gia để nắm tình hình và không để cho vấn đề đi quá xa. Trong thời gian tới, chắc chắn là Việt Nam không thể tham gia những thỏa thuận này".

Khi đến Bắc Kinh vào tháng 11/2022 để gặp chủ tịch Tập Cận Bình, tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã cùng với đồng nhiệm Trung Quốc ra tuyên bố chung, trong đó có một phần bao gồm 4 điểm liên quan đến Biển Đông.

Trong điểm thứ 3, hai ông Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng nhất trí "thúc đẩy bàn bạc về hợp tác phát triển trên biển và bàn bạc về phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, thúc đẩy hai việc trên sớm đạt tiến triển thực chất". 

Nhưng trong tuyên bố chung, hai lãnh đạo nhắc lại là trước mắt Việt Nam và Trung Quốc sẽ chỉ nhất trí đàm phán về các biện pháp giải quyết "mang tính quá độ, tạm thời mà không ảnh hưởng đến lập trường, chủ trương của mỗi bên", trong khi chờ tìm kiếm "giải pháp cơ bản lâu dài mà hai bên đều có thể chấp nhận được".

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 08/05/2023

Việt Nam cần học Philippines về những thay đổi trong chính sách Biển Đông

Trần Vạn Lý, RFA, 10/05/2023

Philippines đổi thay một cách mạnh mẽ

Philippines đang mạnh mẽ đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông, quốc gia này hy vọng lòng dũng cảm của mình sẽ kìm hãm sự hung hăng ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Thực tế, sự dũng cảm của Philippines đang đạt được hiệu quả mong đợi.

Tàu tuần duyên của Philippines thực hiện khảo sát ở Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa hôm 23/4/2023 - AFP

Trước đó, hơn 100 tàu "dân quân", một tàu chiến và hai tàu tuần duyên Trung Quốc được quan sát thấy đang hoạt động trong lãnh thổ Philippines trong những tuần gần đây. Đáp lại, Manila đã triển khai hai tàu tuần duyên dài 52m để thực thi quyền lãnh thổ của mình xung quanh Bãi Cỏ Mây, khu vực cách đảo Palawan khoảng 200 km ^[1].

Tuy nhiên, một tàu tuần duyên cỡ lớn của Trung Quốc đã cố tình buộc một trong hai tàu nhỏ của Philippines phải hành động khẩn cấp để tránh va chạm, chỉ vài ngày sau khi tàu Thường Châu - một tàu hộ tống của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân (PLAN) Trung Quốc - thách thức các tàu tuần tra của Philippines đang tuần tra gần đảo Thị Tứ (Manila gọi là đảo Pag-asa). Chỉ huy Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines Jay Tristan Tarriela đã khẳng định : "Việc công bố hành động Trung Quốc trắng trợn coi thường luật pháp quốc tế và quấy rối các ngư dân bình thường của Philippines đã bác bỏ tuyên bố của Bắc Kinh rằng họ ủng hộ hòa bình và ổn định trong khu vực. Cách tiếp cận này là một biện pháp để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về hành động của mình và gửi thông điệp rằng Philippines sẽ không lùi bước trước sự hung hăng của Trung Quốc" ^[2] .

Chiến lược này đã giúp Manila nhận được sự công nhận của quốc tế. Washington - Đồng minh của Philippines đồng thời cũng là đối thủ trực tiếp của Bắc Kinh - đã yêu cầu phía Trung Quốc ngừng "quấy rối và đe dọa" các tàu đánh cá và tàu bảo vệ bờ biển của Philippines ở quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough. Australia, Anh và Canada thông qua các đại sứ của họ tại Manila cũng bày tỏ quan ngại về "hành vi nguy hiểm" của Trung Quốc trong vùng biển này ^[3] . Cộng đồng quốc tế bắt đầu lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh sau khi một cuộc đối đầu nguy hiểm giữa các tàu bảo vệ bờ biển của hai bên được ghi hình lại. Các đội truyền thông "đã được đưa lên" các tàu và máy bay của lực lượng bảo vệ bờ biển - một động thái có chủ ý của Manila nhằm cho thế giới thấy điều gì đang thực sự xảy ra trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của nước này ^[4].

Dưới thời chính quyền của Duterte, bất kỳ vấn đề nào liên quan đến Trung Quốc chỉ được công chúng chú ý nếu chúng đặc biệt nghiêm trọng, chẳng hạn như vụ chìm tàu đánh cá Gimver 1, sự hiện diện của 220 tàu dân quân đánh cá tại Đá Ba Đầu và việc tàu hải cảnh sử dụng vòi rồng một cách hung hăng chống lại một tàu của là quân sự Phi nhằm ngăn chặn sứ mệnh tiếp tế cho quân đội Philippines đóng tại Bãi Cỏ Mây. Hơn nữa, một số sự cố đã bị nhấn mạnh quá mức hoặc bị phủ nhận hoàn toàn khi được các phương tiện truyền thông quốc tế đưa tin.

Thế nhưng, với chính quyền hiện tại của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr., đã có một sự thay đổi đáng chú ý. Trong vài tháng qua, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines (PCG) đã mở rộng các nhiệm vụ của họ ngoài sứ mệnh thông thường là tuần tra Biển Đông (Philippines gọi là Biển Tây Philippines). Tàu tuần duyên Phi hiện đã đảm nhận vai trò vạch trần hàng loạt hoạt động bất hợp pháp của cả Lực lượng Bảo vệ bờ biển Trung Quốc (CCG) và Lực lượng Dân quân biển Trung Quốc (CMM). Nhiệm vụ mới này xuất hiện sau một sự cố hồi tháng 2, khi Tàu tuần duyên Trung Quốc sử dụng tia laser cấp độ quân sự nhằm vào tàu của Tàu tuần duyên Phi hỗ trợ sứ mệnh tiếp tế của Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP).

Tàu tuần duyên Phi hiện công khai đưa tin về sự xuất hiện dày đặc của các tàu dân quân biển trong Vùng đặc quyền knh tế (EEZ) của Philippines, và thậm chí đã công khai báo cáo về sự hiện diện của tàu Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (NPLA) trong lãnh hải của Đảo Thị Tứ. Một diễn tiến đáng chú ý là quyết định của Tàu tuần duyên Phi đưa các nhà báo và phóng viên truyền thông lên các chuyến bay Nhận thức về Lĩnh vực Hàng hải (MDA) của họ để phổ biến thông tin chính xác không chỉ cho công chúng Philippines, mà còn cho cả cộng đồng toàn cầu.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là quyết định liên quan đến sứ mệnh nói trên không chỉ thuộc về cơ quan này. Nhóm Công tác Thông tin của Lực lượng Đặc nhiệm Quốc gia Biển Tây Philippines đã sàng lọc tỉ mỉ và phê duyệt những thông tin sẽ được công bố cho công chúng. Điều này phù hợp với lập trường của chính phủ rằng không nên quân sự hóa xung đột Biển Đông. Do đó, các cơ quan phi quân sự như Tàu tuần duyên Phi hoặc Cục Nghề cá và tài nguyên thủy sản (BFAR) phải đi đầu trong nỗ lực phổ biến thông tin đại chúng.

Điều gì đã khiến Philippines mạnh mẽ đối đầu với Trung Quốc trên biển Đông ?

Jay Tristan Tarriela đã mô tả về các yếu tố dẫn đến sự thay đổi chính sách của chính quyền Marcos Jr. đó là ^[5] :

Thứ nhất, sự thay đổi chính sách này phản ánh cam kết của chính phủ Marcos về tính minh bạch và quyết tâm bảo vệ chủ quyền của đất nước. Trong Thông điệp Quốc gia đầu tiên của mình, Marcos đã thề sẽ bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ của Philippines trước các thế lực ngoại bang. Chính quyền của ông đã nỗ lực phối hợp để thông báo cho người dân Philippines về những diễn biến ở Biển Đông, mà không có bất kỳ nỗ lực nào nhằm lừa dối hoặc che đậy sự thật. Cam kết của Marcos đã khuyến khích ông có lập trường cứng rắn, thậm chí triệu đại sứ Trung Quốc tại Malacañang sau sự cố chiếu tia laser gần đây.

Thứ hai, những nỗ lực của Tàu tuần duyên Phi nhằm vạch trần các hoạt động phi pháp ở Biển Đông đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng và thu hút sự ủng hộ đối với lập trường của chính phủ. Với thông tin hạn chế về tình hình ở Biển Đông, tin tức giả tràn ngập các nền tảng truyền thông xã hội, tạo ra một câu chuyện bị bóp méo. Thông tin sai lệch này khiến nhiều người tin rằng Trung Quốc là "bạn tốt" và là "đối tác vì hòa bình và phát triển". Sự gia tăng của thông tin sai lệch được thúc đẩy bởi sự gia tăng của những người cung cấp "tin tức giả mạo" trên các kênh truyền thông xã hội, nơi 73% dân số Philippines phụ thuộc vào nguồn tin tức chính thống của họ. Tuy nhiên, bước vào năm mới 2023, chính phủ quốc gia đã làm sáng tỏ việc Tàu tuần duyên Trung Quốc quấy rối Philippines. Tiết lộ này đã tạo nên sự gia tăng nhận thức trong công chúng, từ đó củng cố sự ủng hộ đối với Tàu tuần duyên Phi và AFP trong nỗ lực tuần tra Biển Đông. Những lời tường thuật thực tế, kèm theo hình ảnh ấn tượng và những video đáng lo ngại đã chứng tỏ là một công cụ hữu hiệu trong việc định hình lại quan điểm của công chúng và vạch trần những luận điệu sai sự thật.

Thứ ba là giành được sự ủng hộ và đoàn kết từ các nước láng giềng ở Đông Nam Á. Mặc dù đúng là các đồng minh phương Tây và các quốc gia có cùng chí hướng khác đã liên tục lên án các hành động thù địch của Bắc Kinh, nhưng điều quan trọng cần nhấn mạnh rằng đây không phải là mục tiêu cuối cùng. Điều quan trọng đối với các quốc gia trong khu vực là phải nhận ra hành vi hung hăng và đáng sợ của Bắc Kinh, vì điều đó sẽ cho phép họ xích lại gần nhau và cùng lên án hành vi đó là vi phạm luật pháp quốc tế. Bằng cách đoàn kết, các quốc gia này có thể gửi một thông điệp mạnh mẽ tới Bắc Kinh rằng những hành động chèn ép như vậy sẽ không được chấp nhận và họ cam kết duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực. Quan trọng nhất, nhận thức của họ cũng có thể khuyến khích việc nhận ra nhu cầu gây sức ép tập thể đối với Trung Quốc để hoàn thiện Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông.

Thứ tư, việc phơi bày các hành động thù địch của Trung Quốc ở Biển Đông có thể buộc nước này phải hành động có trách nhiệm hơn và tôn trọng luật pháp quốc tế. Bằng cách lên án hành vi của Trung Quốc, cộng đồng quốc tế có thể buộc nước này phải chịu trách nhiệm về các hành động của mình và có khả năng gây áp lực buộc họ phải thay đổi cách tiếp cận. Trong khi Trung Quốc có thể không thoải mái với sự chú ý như vậy mỗi khi xảy ra sự cố ở Biển Đông, các quan chức Trung Quốc luôn phủ nhận hoặc giảm nhẹ sự liên quan của họ. Ví dụ, Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila đã phủ nhận cả sự hiện diện của dân quân biển tại Đá Ba Đầu vào năm 2021 và việc sử dụng tia laser cấp độ quân sự vào tháng 2 vừa qua. Tuy nhiên, bằng cách tiếp tục lưu lại bằng chứng và công khai những sự cố này, cộng đồng quốc tế có thể xây dựng một lập trường mạnh mẽ chống lại các hành động của Trung Quốc và có khả năng buộc nước này phải thay đổi hành vi của mình.

Thứ năm, một điểm quan trọng cần xem xét là việc công khai các nỗ lực của Philippines ở Biển Đông sẽ tạo ra một khuôn mẫu, thể hiện các hành động hợp pháp của nước này như một thông lệ. Nếu không được thể hiện đầy đủ, các sáng kiến do Philippines thực hiện có thể được mô tả là bất thường, tạo cơ hội cho Trung Quốc gán mác là "mới" và "khiêu khích" trong tương lai. Điều bắt buộc là phải thừa nhận rằng các nhiệm vụ này là tiêu chuẩn, có thể chấp nhận được và hợp pháp. Việc phớt lờ các hoạt động của Philippines trong khu vực này có thể giúp Trung Quốc chiếm thế thượng phong trong việc định hình câu chuyện và thao túng tình hình theo hướng có lợi cho họ. Do đó, điều cần thiết là thúc đẩy các hoạt động của Tàu tuần duyên Phi và AFP để chống lại bất kỳ luận điệu không chính xác nào mà Trung Quốc có thể cố gắng bịa đặt sau này.

Cuối cùng, bằng cách làm sáng tỏ các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, Philippines đang truyền tải một thông điệp rằng họ sẽ không bị khuất phục hoặc bị ép buộc phải khuất phục. Mặc dù quốc gia này có thể không sánh được với sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc, nhưng họ sẽ không ngồi yên và để Trung Quốc bắt nạt khi đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Bằng cách làm sáng tỏ hành vi hung hăng của Trung Quốc, Philippines hy vọng sẽ thu hút được sự ủng hộ từ các quốc gia khác tin tưởng vào một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Mỹ, Australia, Liên minh Châu Âu, Nhật Bản và các quốc gia có cùng quan điểm khác có thể không chỉ lên án bằng lời nói mà còn hỗ trợ hữu hình như xây dựng năng lực để gây áp lực buộc Trung Quốc phải tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm cả UNCLOS.

Việt Nam học được kinh nghiệm gì ?

Hành động sử dụng các phóng viên truyền thông đến tận thực địa để đưa tin về sự thật đang diễn ra của chính quyền Philippines gợi nhớ đến cách Việt Nam đã từng sử dụng năm 2014 khi Trung Quốc triển khai giàn khoan 981 vào trong Đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.

Thế nhưng, thời gian gần đây, truyền thông Việt Nam gần như im lặng trước các sự việc liên quan đến Trung Quốc. Đặc biệt sau chuyến viếng thăm Bắc Kinh của ông Nguyễn Phú Trọng hồi cuối năm ngoái, thì gần như các bài viết về Trung Quốc rất ít khi được xuất hiện. Cho dù, các nhà nghiên cứu nước ngoài cho biết, các tàu Trung Quốc vẫn đang hoành hành và đe doạ các tàu cá Việt Nam ngay trong vùng EEZ của Việt Nam. Cụ thể, một nhà nghiên cứu đã đưa thông tin trên Twitter rằng tàu thăm dò của Trung Quốc Hướng dương hồng 10 đang hoạt động trong EEZ của Việt Nam, hộ tống tàu này có tàu Hải cảnh Trung Quốc 4303 đang tìm cách quấy rối tàu Kiểm Ngư 414 của Việt Nam ^[6] .

Kinh nghiệm của Philippines trong đối đầu với "chiến thuật vùng xám" của Trung Quốc trên Biển Đông đó là mặc dù không khiêu khích hay biến nó thành xung đột quân sự, nhưng để đối đầu với một đối thủ hùng mạnh hơn mình nhiều lần thì phải sử dụng sức mạnh của lẽ phải, mà truyền thông đóng một vai trò quan trọng.

"Bao giờ cho đến tháng Mười" ? có lẽ cũng là câu hỏi cho chính quyền Việt Nam khi nào mới dũng cảm sử dụng truyền thông nói lên sự thật về âm mưu và dã tâm của Trung Quốc trên Biển Đông. Để thế giới không còn bị lừa mị bởi đại quốc mà tiểu nhân này.

Trần Vạn Lý

Nguồn : RFA, 10/05/2023

Tham khảo :

^[1] https://globalnation.inquirer.net/213954/fwd-pcg-more-than-100-chinese-maritime-militia-warship-remains-in-wps

^[2] https://thediplomat.com/2023/04/why-the-philippines-is-exposing-chinas-aggressive-actions-in-the-south-china-sea/

^[3] https://www.manilatimes.net/2023/05/02/news/national/harassment-of-ph-vessels-worries-uk-canada-australia/1889546

^[4] https://www.cnnphilippines.com/news/2023/5/1/PCG-China-behavior-West-Philippine-Sea.html

^[5] https://thediplomat.com/2023/04/why-the-philippines-is-exposing-chinas-aggressive-actions-in-the-south-china-sea/

^[6] https://twitter.com/GordianKnotRay/status/1655774532509265923?s=20

***************************

Tàu Kiểm ngư Việt Nam theo sát tàu Khảo sát Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế

RFA, 30/05/2023

Tàu Kiểm ngư Việt Nam 414 vào tối ngày 10/5 (giờ Việt Nam) được ghi nhận đi theo tàu khảo sát Trung Quốc Xiang Yang Hong (Hướng Dương Hồng) 10 khi tàu này đang ở trong Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách Côn Đảo khoảng 120 hải lý. Ảnh Marine Traffic do RFA chụp lại cho thấy như vừa nêu.

Tàu Kiểm ngư Việt Nam 414 đi theo tàu khảo sát Trung Quốc Xiang Yang Hong (Hướng Dương Hồng) 10 vào tối ngày 10/5/2023 trong EEZ của Việt Nam cách Côn Đảo khoảng 120 hải lý - MarineTraffic

Ngoài tàu khảo sát Xiang Yang Hong, ảnh chụp trước đó còn cho thấy một nhóm gồm hai tàu Tuần duyên Trung Quốc số hiệu 4303, 5305, và bảy tàu dân quân biển nước này bị tàu Kiểm ngư 414 giám sát. Phía Việt Nam còn điều thêm tàu Kiểm ngư 475 từ Cam Ranh ra theo dõi các tàu của phía Trung Quốc.

Như tin Reuters loan ngày 8/5 dẫn hai nguồn của Ấn Độ cho hay, tàu dân quân biển Trung Quốc đi vào khu vực Vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam nơi mà Hải quân các nước ASEAN và Ấn Độ đang diễn tập trong khuôn khổ hoạt động có tên AIME-2023.

Tin nói rõ vào khi chiến hạm và máy bay của các bên tham gia đang diễn tập, tàu dân quân biển Trung Quốc tiến đến, cả hai phía chạy qua nhau nhưng không xảy ra đối đầu.

Lâu nay, một số quốc gia láng giềng của Trung Quốc quanh Biển Đông cáo giác Trung Quốc sử dụng tàu dân quân biển cũng như tàu chính thức mang cờ Hoa Lục sách nhiễu, hăm dọa tàu đánh cá cũng như tàu quân sự của họ tại Biển Đông.

***************************

Chiến thuật "cấm đánh cá" của Trung Quốc để cưỡng chiếm biển Việt Nam

Phan Văn Song, Hà Hoàng Hợp, RFA, 09/05/2023

Trung Quốc hiện đang thực hiện lệnh cấm đánh cá trên một loạt vùng biển là Bột Hải, Hoàng Hải, Biển Hoa Đông và Biển Đông. Lệnh cấm này được kéo dài đến tận 16/8/2023 đối với hai vùng biển là Hoa Đông và Biển Đông. Đối với các vùng biển khác, lệnh cấm kéo dài sang tháng 9 năm 2023. Theo một số chuyên gia, lệnh cấm này là một chiến thuật "vùng xám".

Tàu cá nằm chờ ở Hong Kong sau khi Trung Quốc cấm đánh cá năm 2000. Reuters

Lệnh cấm mơ hồ : cấm luôn cả vùng biển của Nhật và Hàn Quốc

Trao đổi với RFA, nhà nghiên cứu Phan Văn Song, một cộng tác viên của Qũy Nghiên cứu Biển Đông, cho biết lệnh cấm này được thực hiện từ 1999 đến nay. Về phạm vi cấm, theo nhà nghiên cứu Phan Văn Song, năm nay Trung Quốc có một điểm mới là gộp chung phần phía bắc Biển Đông (12 độ vĩ bắc) với phần phía nam biển Hoa Đông (26’30 độ vĩ bắc). 

Lệnh cấm này chỉ quy định vĩ độ mà không có thông tin về kinh độ, cũng không có bản đồ phạm vi cấm đi kèm. Đây là một điểm mơ hồ. Nếu không có thông tin về kinh độ thì có thể hiểu là theo chiều ngang, trên các vùng biển như Hoàng Hải, biển Hoa Đông, phạm vi cấm có thể kéo dài đến tận lãnh hải Hàn Quốc hay Nhật Bản. Nhà nghiên cứu Phan Văn Song cho biết vì điểm mơ hồ này của lệnh cấm, một số công ty tư nhân Trung Quốc đã vẽ bản đồ vùng cấm đánh cá này của Trung Quốc trùm lên cả vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và Hàn Quốc. Còn đối với biển Đông, do Trung Quốc đã có yêu sách đường chữ U bất hợp pháp nên chiều ngang của vùng cấm được hiểu là nằm trong đường chữ U này. 

Như vậy, phạm vi của lệnh cấm vi phạm chủ quyền của Việt Nam, Philippines, và có thể của cả Nhật Bản và Hàn Quốc. 

Phạm vi cấm ở Biển Đông

Đối với Biển Đông, lệnh cấm này chỉ cấm đến 12 độ vĩ bắc, tức là chừa vùng biển Trường Sa ra ngoài, chỉ cấm vùng biển Hoàng Sa và vùng biển giữa biển Đông. Ở Biển Đông, hai nước bị lệnh cấm này của Trung Quốc xâm phạm nhiều nhất là Việt Nam và Philippines. Hiếm có ngư dân Indonesia hay Malaysia đánh cá ở khu vực bị cấm. 

Nhà nghiên cứu Phan Văn Song phân tích rằng đối với Biển Đông, lệnh cấm đánh cá của Trung Quốc có 2 giai đoạn : 

Giai đoạn đầu từ 1999 đến 2009. Trung Quốc bắt đầu tuyên bố lệnh "cấm đánh cá" theo mùa ở Biển Đông từ 1999. Lúc đó họ chưa công bố đường chữ U trên biển Đông một cách chính thức. (Chính thức công bố trong công hàm gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa năm 2009.) Trong khoảng 10 năm đó, do lực lượng chấp pháp trên biển của Trung Quốc còn yếu và họ cũng chưa chính thức đòi hỏi đường chữ U tại Liên Hiệp Quốc, các va chạm lớn liên quan đến đường chữ U ít xảy ra hơn. Giai đoạn đó hầu như chỉ có Việt Nam phản đối còn phản ứng của quốc tế là không đáng kể. 

Giai đoạn hai từ 2009 đến nay. Sau khi công bố đường chữ U trong công hàm gửi Liên Hiệp Quốc năm 2009, Trung Quốc mới bắt đầu tăng cường đàn áp ngư dân Việt Nam, bao gồm cưỡng chế, bắt giữ tàu cá, tịch thu hải sản, phá hủy ngư cụ, tàu thuyền. Ở giai đoạn này, họ chủ yếu thực hiện nghiêm ngặt chế độ cấm đánh cá ở Bột Hải, Hoàng Hải và biển Hoa Đông. Còn đối với Biển Đông, họ chỉ mở rộng thực thi đến bãi cạn Scarborough của Philippines. Năm 2013, Trung Quốc thành lập chính thức lực lượng cảnh sát biển bằng cách hợp nhất các lực lượng tản mạn như ngư chính, hải giám, hải cảnh, được trang bị nhiều tàu lớn do hải quân chuyển sang. Từ 2013, họ cũng bắt đầu cải tạo đảo và xây dựng các căn cứ quân sự lớn ở Trường Sa. 

Từ trước đến nay, Trung Quốc vẫn luôn không cấm đánh cá ở vùng biển Trường Sa (không cấm nam vĩ tuyến 12° N.) Trước khi xây dựng được các căn cứ quân sự trên các đảo nhân tạo ở Trường Sa, thực tế Trung Quốc khó có thể kiểm soát vùng biển này. Đó có thể là lí do họ không cấm đánh cá vùng đó. 

Nhưng từ khi có các căn cứ lớn ở Trường Sa trong mấy năm gần đây, rõ ràng họ đã có thể gửi lực lượng chấp pháp dọc ngang khu vực này. Họ vẫn không cấm đánh cá vùng này, một phần lớn là chừa vùng đó cho ngư dân của họ có chỗ đánh cá khi các vùng khác bị cấm. 

Năm 2018 thì lực lượng cảnh sát biển này được đặt dưới sự chỉ huy trực tiếp của Quân ủy Trung ương thuộc Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc. Theo nhà nghiên cứu Phan Văn Song, với mỗi một bước phát triển lực lượng như vậy, họ mỗi lúc càng hung hăng hơn. 

Chiến thuật vùng xám 

Một trong lý do khiến Trung Quốc không cấm đánh cá ở Trường Sa ngay cả khi đã có các căn cứ lớn ở đó là họ muốn thực thi chiến thuật vùng xám. 

Một phần tương đối lớn của vùng biển Trường Sa nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia, Brunei, Philippines. Các hoạt động đánh cá trong vùng đặc quyền kinh tế nước khác phải được họ cho phép. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Phan Văn Song, "họ không cấm đánh cá ở vùng biển Trường Sa cũng là để cho lực lượng dân quân ngụy trang dưới dạng ngư dân đồng hành với lực lượng chấp pháp chính quy nhằm quấy phá ngư dân nước khác, cản trở các hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí của các nước khác trong khu vực".

Nhà nghiên cứu Phan Văn Song cho biết thực ra vào năm 2014, chính quyền Trung Quốc đã để cho tỉnh Hải Nam ra quy định ngư dân phải có giấy phép mới được đánh cá trong phạm vị họ quy định. Phạm vi này kéo dài tới 4° vĩ độ bắc, tức là bao phủ toàn bộ đường chữ U, thậm chí ở phía nam, có một phần vượt ra khỏi phạm vi đường chữ U và đi vào trong vùng lãnh hải Việt Nam. Quy định này có vẻ để thăm dò phản ứng của các nước trong khu vực. Trung Quốc bị Việt Nam và các nước liên quan phản đối và thực tế họ cũng chưa đủ khả năng kiểm soát toàn khu vực nên cho tới nay họ không còn nhắc lại nữa.

RFA đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Phan Văn Song rằng lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc có phải là một chiến thuật để đòi hỏi chủ quyền đối với Biển Đông không ? Nếu đúng thì chiến thuật đó là gì ? Nó gây khó khăn gì cho các nước khác xung quanh Biển Đông ?

Ông Phan Văn Song cho rằng, "ngoài lí do về môi trường như Trung Quốc nói, chắc chắn đó cũng là một hành động thể hiện sự kiểm soát thực tế các khu vực biển này, một yếu tố rất quan trọng để chứng minh chủ quyền trước toà trong khu vực có tranh chấp. Đây là chiến thuật cài bẫy bằng sự mập mờ. Nếu các nước liên quan không phản đối, Trung Quốc sẽ nói là đã ngầm thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc. Nếu các nước này phản đối, họ sẽ bị rêu rao là không hợp tác trong vấn đề bảo vệ môi trường. Ngoài ra, lệnh cấm đánh cá của Trung Quốc cũng đặt ngư dân Việt Nam và các nước xung quanh Biển Đông vào tình thế có nguy cơ bị lực lượng chấp pháp của Trung Quốc xâm hại, tấn công. Nguy cơ lực lượng chấp pháp của các nước xung quanh Biển Đông phải va chạm với Trung Quốc cũng ngày càng tăng".

Hiện nay, quốc tế chưa quan tâm nhiều đến những lệnh cấm đánh cá đơn phương này của Trung Quốc. Có lẽ vì chưa nắm rõ chiến thuật vùng xám này của Trung Quốc. Việt Nam đã chọn cách phản đối và không tuân theo lệnh cấm đó. Ngư dân Việt Nam phải liều mình vì cuộc sống cũng như để bảo vệ chủ quyền quốc gia, trong khi lực lượng chấp pháp Việt Nam chưa đủ nguồn lực để bảo vệ họ một cách đầy đủ. 

Có thể coi hành vi cướp phá của dân quân biển Trung Quốc là cướp biển

Trao đổi với RFA, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng các hải đội dân quân biển của Trung Quốc có thể bị coi là cướp biển, khi họ cướp phá tài sản của tàu cá Việt Nam. Tháng 2 năm 2023 một tàu cá ở Quảng Nam khi ghé vào một đảo ở Hoàng Sa tránh gió lớn, đã bị một tàu phi quân sự của Trung Quốc tới cướp bóc hết hải sản và ngư cụ. Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp dẫn Điều 101 của Luật biển Quốc tế định nghĩa về hành vi "cướp biển" và khẳng định "Việt Nam có thể hành xử với họ như là đối với cướp biển, tức là có thể trấn áp bằng vũ lực". 

Điều 101 của Luật biển Quốc tế định nghĩa về "cướp biển" như sau :

"Bất kỳ hành vi bất hợp pháp sử dùng bạo lực hay bắt giữ, hoặc bất kỳ sự cướp phá nào do thủy thủ hoặc hành khách trên một tàu tư nhân, hay một phương tiện bay tư nhân thực hiện, vì những mục đích riêng tư, và nhằm : (i) Chống lại một tàu hay một phương tiện bay khác, hay chống lại những người hay tài sản trên tàu hoặc phương tiện bay đang trên biển cả ; (ii) Chống lại một tàu, phương tiện bay, người hay tài sản đang ở khu vực nằm ngoài quyền tài phán của các quốc gia".

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nhấn mạnh rằng hành vi của các tàu dân quân biển Trung Quốc tương ứng với định nghĩa về "cướp biển" nói trên. Do đó, việc Việt Nam sử dụng lực lượng chấp pháp căn cứ theo Luật biển Quốc tế và Luật biển Việt Nam để trấn áp cướp biển, hoặc hành vi ăn cướp trên biển, để bảo vệ ngư dân Việt Nam, cũng là một cách thức hiệu quả để chống lại chiến thuật vùng xám của Trung Quốc. 

Tuy vậy theo nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp, Việt Nam cũng có vấn đề của mình, khi họ không thể bảo vệ ngư dân Việt Nam vào các vùng biển nước khác, như Indonesia và Malaysia, để đánh cá, dù phần lớn là do không xác định được ranh giới trên biển. Ông nói Việt Nam và Indonesia đã ký thỏa thuận phân chia ranh giới trên biển, vì vậy có thể hy vọng sẽ không còn xảy ra việc các tàu đánh cá của Việt Nam xâm phạm biển của Indonesia và với các nước khác cũng vậy.

Còn nhà nghiên cứu Phan Văn Song suy nghĩ về việc sử dụng công cụ pháp lý quốc tế. Ông nói :

"Tôi nghĩ chưa sâu nhưng có một vài suy nghĩ bước đầu như sau để cùng thảo luận. Về mặt câu chữ, phán quyết năm 2016 của Tòa Thường trực chỉ áp dụng cho Philippines. Việt Nam xác định Hoàng Sa, Trường Sa là ngư trường truyền thống. Nhưng điều này chưa được công nhận như vùng biển Scarborogh của Philippines. Do đó, Trung Quốc sẽ lập luận là họ chỉ cấm trong vùng biển của mình. 

Có lẽ Việt Nam nên tìm cách, tìm dịp nào đó kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế để có được một phán quyết vô hiệu hóa phạm vi của đường chữ U trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của phía mình, cũng như nhận được phán quyết rằng Hoàng Sa và Trường Sa là ngư trường truyền thống. Tất nhiên việc này không dễ vì Việt Nam phụ thuộc kinh tế Trung Quốc khá nhiều nên có thể bị họ trả đũa ở mức vượt quá khả năng chống đỡ". 

Nguồn : RFA, 09/05/2023

Hoa Kỳ, Nhật Bản và Philippines dự kiến triển khai một cơ chế đối thoại ba bên gồm các cố vấn an ninh quốc gia trong bối cảnh Trung Quốc không ngừng gia tăng quân sự ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Một cố vấn về an ninh của tổng thống Philippines cho biết các cuộc thảo luận đầu tiên dự kiến diễn ra ngay tháng 04/2023.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. trong cuộc họp báo tại Tokyo sau cuộc hội đàm với thủ tướng Nhật Bản, Fumio Kishida. Ảnh ngày 09/02/2023. AP - Kimimasa Mayama

Theo hãng tin Nhật Kyodo ngày 28/03, ông Eduardo Ano, cố vấn an ninh của tổng thống Philippines cho biết là "sẵn sàng tham dự" cuộc họp. Ý tưởng tổ chức đối thoại 3 bên là do Nhật Bản đưa ra và Tokyo cho rằng cần phải cùng với Hoa Kỳ thắt chặt mối quan hệ với Philippines để tăng cường khả năng răn đe đối với Trung Quốc, chuẩn bị đối phó với một cuộc khủng hoảng có thể xảy ra ở Đài Loan. 

Một nguồn tin chính phủ Mỹ cho biết, cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Jake Sullivan và đồng nhiệm Nhật Bản Takeo Akiba có thể tham gia cuộc họp ba bên, dự kiến diễn ra sau cuộc thảo luận về an ninh giữa bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao Mỹ - Philippines tại Washington ngày 11/04. Đây sẽ là lần đầu tiên kể từ tháng 01/2016, Washington và Manila nối lại đối thoại 2+2 kể từ khi tổng thống tiền nhiệm Philippines Rodrigo Duterte thực hiện chính sách xích gần với Trung Quốc.

Tầu sân bay Mỹ Nimitz tập trận với Nhật Bản và Hàn Quốc

Trước đó, từ ngày 23-26/03, nhóm tác chiến tầu sân bay Nimitz (NIMCSG) đã tiến hành một cuộc tập trận song phương với Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản (JMSDF) ở biển Tây Philippines (tên Philippines gọi Biển Đông).

Theo trang web của Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương Hoa Kỳ, ba tầu USS Nimitz, USS Wayne E. Meyer và USS Decatur đã phối hợp tập trận chống tàu ngầm, phòng không, đổ bộ trực thăng trên boong và tập bắn đạn thật trên biển với tầu khu trục chở trực thăng JS Ise của Nhật Bản. Mục đích là nhằm "mở rộng khả năng tương tác và tăng cường năng lực" của hai bên và khẳng định "quyết tâm bảo vệ quyền lưu thông trên biển và trên không ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép".

Sau chuyến tập trận ở Biển Đông, nhóm tầu sân bay Nimitz cập cảng Busan của Hàn Quốc hôm 28/03 để chuẩn bị một cuộc tập trận ba bên Mỹ-Nhật-Hàn, đánh dấu kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ đồng minh Hoa Kỳ-Hàn Quốc. 

Thu Hằng

Không có người dân nào xuống đường biểu tình phản đối tàu Hải Dương Địa Chất 4 của Trung Quốc đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.

Tàu Hải Dương Địa Chất 4 (Haiyang Dizhi 4) được đóng vào năm 1980, tải trọng gần 1.000 tấn.

Dường như phải đến khi Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng trên trang web của Bộ Ngoại giao hôm 26/3/2023 thì người dân nào có vào trang web này mới biết là tàu của Trung Quốc đang khai thác ở vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.

Nội dung rất ngắn gọn :

"Ngày 24/3/2023, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị khẳng định thông tin và cho biết phản ứng trước việc tàu Hải Dương Địa chất 4 của Trung Quốc đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nêu rõ :

"Các cơ quan chức năng Việt Nam luôn theo sát các diễn biến trên Biển Đông, kiên quyết, kiên trì thực hiện các biện pháp quản lý và thực thi pháp luật trên biển phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 và pháp luật Việt Nam để bảo vệ các quyền hợp pháp của mình".

Theo trang thông tin về tàu thuyền Marine Traffic, thì tàu Hải Dương Địa Chất 4 (Haiyang Dizhi 4) được đóng vào năm 1980, tải trọng gần 1.000 tấn. Trước đó, suốt 3 tháng ròng rã hồi năm 2019, tàu Hải Dương Địa Chất 8 được đóng năm 2017, tải trọng gần 2.400 tấn đã hoạt động như chỗ không người ở vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Trước đó nữa, ngày 2/5/2014, giàn khoan Hải Dương 981 được Trung Quốc đưa đến khu vực biển cách đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa (huyện Hoàng Sa, thành phố Đà Nẵng của Việt Nam) 17 hải lý (khoảng 30 km) về phía nam, cách đảo Hải Nam 180 hải lý 180 hải lý về phía nam, cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi của Việt Nam) khoảng 120 hải lý về phía đông. Vị trí mà Trung Quốc đặt giàn khoan nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa của Việt Nam.

Thời điểm đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng lúc ấy cũng đã tố cáo hành động này của Trung Quốc tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 24 ở Myanmar, đồng thời kêu gọi sự ủng hộ của quốc tế.

Tin tức từ Bộ Ngoại giao khi ấy cũng cho biết Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh đã nhiều lần thực hiện các cuộc điện đàm về vụ giàn khoan Hải Dương 981, yêu cầu Trung Quốc phải rút giàn khoan và tàu hộ tống ra khỏi vị trí tranh chấp.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã đưa công hàm phản đối Trung Quốc ra Liên hiệp quốc và các tổ chức quốc tế khác cùng các cơ quan báo chí. Tại Đối thoại ASEAN – Mỹ lần thứ 27 diễn ra tại Yangon, Myanmar, Việt Nam tố cáo Trung Quốc hạ đặt giàn khoan và đưa nhiều tàu hộ tống bảo vệ xâm phạm sâu trong vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời liên tục gây hấn, cố tình đâm húc, gây hư hại các tàu kiểm ngư, tàu cảnh sát biển, tàu cá của ngư dân Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế.

Sở Ngoại vụ Thành phố Hồ Chí Minh mời Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Thành phố Hồ Chí Minh đến để phản đối việc Trung Quốc đơn phương đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa và của Việt Nam…

Và ở Sài Gòn đã diễn ra cuộc biểu tình tự phát của người dân phản đối hành động này của Trung Quốc.

Tuy nhiên đến khi xảy ra vụ tàu Hải Dương Địa Chất 8 ‘tung hoành’ ở vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế Việt Nam và thềm lục địa Việt Nam ở khu vực phía Nam Biển Đông, thì gần như không ghi nhận cuộc biểu tình nào đáng kể.

Khi ấy, trong bài phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị Trung ương 11 khóa XII, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đề cập tình hình Biển Đông trong phần nói về kinh tế- xã hội. Nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam đề nghị Hội nghị trung ương 11 : "Phân tích, dự báo có căn cứ, cơ sở khoa học, tình hình thế giới và trong nước, nhất là tình hình Biển Đông ; chỉ rõ các khả năng có thể xảy ra trong thời gian tới, lường trước những thời cơ, thuận lợi cần nắm bắt, những khó khăn, thách thức cần phải nỗ lực vượt qua"…

Từ đó đến nay, dường như những phân tích, dự báo theo yêu cầu có phần ‘nhẹ nhàng’ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đều thiếu tính khả thi nên Trung Quốc vẫn thoải mái khai thác vùng lãnh hải và đặc quyền kinh tế EEZ của Việt Nam.

Tưởng cũng nên nhắc lại một chuyện cũ để rõ hơn về thái độ của người đứng đầu Đảng : Sáng 8/12/2015, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng các đại biểu Quốc hội Hà Nội tại tổ bầu cử số 1 đã có cuộc tiếp xúc cử tri quận Ba Đình, Hoàn Kiếm (Hà Nội), để báo cáo kết quả kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII vừa diễn ra. Phần tường thuật với lời dẫn trực tiếp sau đây đã được gỡ bỏ ở hệ thống báo chí nhà nước :

"Các bác thấy vấn đề Biển Đông chúng ta giải quyết như thế có đúng không ? Chuyện Biển Đông, càng ngày càng thấy tính đúng đắn của hướng giải quyết, vẫn đảm bảo được môi trường ổn định, hoà bình để phát triển.

Nếu để xảy ra đụng độ gì thì tình hình bây giờ bất ổn thế nào, chúng ta có ngồi đây mà bàn việc tổ chức đại hội Đảng được không ?

Ta xử lý mối quan hệ với Trung Quốc, Mỹ, Nhật… vừa qua như thế hợp lý không ? Để đảm bảo độc lập tự chủ, chơi với mọi nước nhưng không phụ thuộc vào ai mà các nước ta quan hệ, hợp tác đều phải nể trọng như vậy".

Xem chừng mối nguy khác mà Đảng đang đối mặt, đó là dường như lòng dân đã nguội lạnh trước thời cuộc…

Nguyễn Huỳnh

Nguồn : VNTB, 29/03/2023

Hoa Kỳ bác tuyên bố của Trung Quốc nói xua đuổi một khu trục hạm Mỹ ở Biển Đông

RFA, 23/03/2023

Hoa Kỳ bác bỏ một tuyên bố của Trung Quốc đưa ra ngày 23/3 rằng lực lượng của Bắc Kinh đã xua đuổi một khu trục hạm của Mỹ ra khỏi vùng biển Hoàng Sa tranh chấp tại Biển Đông.

Khu trục hạm USS Milius (DDG69) tại căn cứ của Mỹ ở Yokosuka, Nhật Bản hôm 22/5/2018 (minh hoạ) - Reuters

AP loan tin dẫn thông cáo của Hạm đội Bảy thuộc Hải quân Hoa Kỳ cho rằng một tuyên bố đưa ra trong cùng ngày từ phía Trung Quốc là sai. Đó là tuyên bố của Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Nam Quân đội Hoa Lục nói rằng đã buộc khu trục hạm USS Milius của Mỹ ra khỏi khu vực quần đảo Hoàng Sa tại Biển Đông.

Trong trả lời AP, một đại diện của Hạm đội Bảy cho rằng khu trục hạm USS Milius đang tiến hành hoạt động thường kỳ ở Biển Đông và không hề bị xua đuổi. Hoa Kỳ tiếp tục cho chiến đấu cơ, chiến hạm hoạt động tại bất cứ nơi nào mà luật quốc tế cho phép.

Đại diện của Hạm đội Bảy không cho biết rõ khu trục hạm USS Milius có đi sát vào vùng biển quần đảo Hoàng Sa hoặc có đối đầu gì giữa hai phía hay không.

Thông cáo của phía Hạm đội Bảy thuộc Hải quân Hoa Kỳ được đưa ra sau khi một phát ngôn nhân của Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam bộ của Trung Quốc tuyên bố rằng Hải quân và Không quân Trung Quốc đã xua được chiến hạm Mỹ theo đúng luật pháp.

Vụ việc xảy ra vào khi căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tại khu vực gia tăng do Washington đẩy mạnh ngăn chặn hành động hung hăng của Bắc Kinh tại Biển Đông và những nơi khác.

Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền gần trọn Biển Đông qua đường đứt khúc chín đoạn mà Bắc Kinh tự vạch ra. Đường này bị Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế La Haye vào năm 2016 tuyên không có căn cứ cả về pháp lý lẫn lịch sử ; tuy vậy Trung Quốc không công nhận phán quyết của Tòa.

Biển Đông là một tuyến hàng hải được đánh giá có tính chiến lược trên thế giới, hằng năm lượng hàng hóa được vận chuyển qua tuyến đường này lên đến chừng năm ngàn tỷ USD ; và vùng biển này còn giàu nguồn hải sản cũng như tài nguyên dầu mỏ.

************************

Trung Quốc loan báo đã "đuổi" một tàu chiến của Mỹ khỏi Hoàng Sa

Thùy Dương, RFI, 23/03/2023

Hôm 23/03/2023, Trung Quốc loan báo đã "đuổi" một tàu chiến của Mỹ khỏi vùng Biển Đông. Theo quân đội Trung Quốc, tàu khu trục USS Milius của Mỹ đã tiến gần "một cách bất hợp pháp" đến một hòn đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa mà Bắc Kinh chiếm của Việt Nam từ năm 1974. Washington đã bác bỏ thông tin mà họ cho là "dối trá".

Tàu khu trục Arleigh Burke USS Milius (DDG 69) di chuyển trên biển Philippines ngày 13/03/2023. AP - Petty Officer 1st Class Gregory

Theo AFP, thông cáo ngắn gọn của tướng Điền Quân Lý (Tian Junli), phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Chiến Khu Nam Bộ của Trung Quốc, nhấn mạnh "các lực lượng hải quân và không quân đã được huy động để theo dõi và giám sát" tàu khu trục của Mỹ và đã "phát cảnh báo và buộc" tàu này rời khỏi khu vực.

Phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Chiến Khu Nam Bộ của Trung Quốc lên án hành động của Mỹ "gây phương hại cho hòa bình và ổn định ở Biển Đông" và khẳng định quân đội Trung Quốc "vẫn cảnh giác và sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia".

Về phía Mỹ, theo AFP, phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương khẳng định "tuyên bố của Trung Quốc là dối trá", tàu USS Milius "đang tiến hành các hoạt động thường lệ ở Biển Đông và không phải quay đầu ngược trở lại. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục tiến hành các chuyến bay, các chuyến hải hành và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép".

Hoa Kỳ vẫn thường xuyên điều tàu chiến đến Biển Đông nhằm bảo vệ "tự do lưu thông hàng hải", thách thức các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở vùng biển này. 

Thùy Dương

Mỹ và 4 nước Ấn Độ-Thái Bình Dương tập trận : Trung Quốc và Bắc Triều Tiên trong tầm nhắm

Trọng Nghĩa, RFI, 16/03/2023

Hạm đội 7 của Mỹ phụ trách vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương vừa cho biết : Hoa Kỳ, Canada, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc vào hôm 15/03/2023 đã bắt đầu các cuộc tập trận chống tàu ngầm mang tên Sea Dragon 23.

Các tàu của Hải quân Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản tập trận chung tại vùng biển quốc tế phía đông bán đảo Triều Tiên ngày 22/02/2023. AP

Theo hãng tin Mỹ AP, cuộc tập trận đa quốc gia này diễn ra trong bối cảnh lãnh đạo hai nước tham gia là Hàn Quốc và Nhật Bản họp thượng đỉnh để cải thiện quan hệ song phương nhằm củng cố liên minh với Washington trước các mối đe dọa từ Trung Quốc và Bắc Triều Tiên.

Trong một thông cáo báo chí, Hạm đội 7 cho biết là cuộc tập trận Sea Dragon 23 sẽ kết thúc sau hơn 270 tiếng đồng hồ tập huấn trên không "từ việc theo dõi các mục tiêu giả định cho đến bài tập cuối cùng là truy tầm một chiếc tàu ngầm của Hải quân Mỹ".

Hạm đội 7 cũng cho biết là phi công và sĩ quan phi hành từ tất cả các quốc gia tập trận cũng sẽ tham gia các buổi tập huấn trong lớp theo nội dung "lên kế hoạch và thảo luận về chiến thuật phối hợp năng lực và thiết bị của nhau".

Thông cáo cho biết là Hải quân Mỹ đã cử hai máy bay trinh sát và tuần tra hàng hải P-8A Poseidon, đặt căn cứ tại đảo Guam, tham gia cuộc tập trận, nhưng không cho biết là sự kiện này sẽ kéo dài bao lâu cũng như diễn ra ở đâu.

Tuy nhiên, trong một thông cáo hôm nay, 16/03, Bộ Quốc phòng Ấn Độ tiết lộ đã cử một phi cơ P8I đến đảo Guam tham gia cuộc tập trân Sea Dragon từ ngày 15-30/03.

Theo AP, với khoảng từ 50 đến 70 chiến hạm và tàu ngầm, 150 máy bay và hơn 27.000 thủy thủ và lính thủy quân lục chiến sẵn sàng được triển khai bất cứ lúc nào, Hạm đội 7 "thường xuyên tương tác và hoạt động với các đồng minh và đối tác để bảo vệ một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở".

Vùng hoạt động đó bao gồm cả Biển Đông lẫn Biển Hoa Đông, nơi mà các hành động của Bắc Kinh nhằm áp đặt các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc thường xuyên làm tình hình căng thẳng.

Trọng Nghĩa

Nguồn : RFI, 16/03/2023

***************************

Tàu Trung Quốc "nhan nhản" trên vùng biển Việt Nam

Imran Vittachi, RFA, 16/03/2023

Việc Trung Quốc triển khai một giàn khoan dầu ngoài khơi bờ biển Việt Nam đã gây ra một cuộc đối đầu căng thẳng trên biển đồng thời dẫn tới các cuộc bạo loạn chống Trung Quốc tại Việt Nam. Một tàu khảo sát 2.600 tấn của Trung Quốc cũng được nhìn thấy trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam - một tổ chức nghiên cứu địa phương cho biết.

Các tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đi trong vùng biển mà cả Trung Quốc và Việt Nam tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Ảnh chụp ngày 15/5/2014 – Hậu Đình/AP Photo

Tiếp sau sự vụ ở Philippines, nhiều tàu dân quân biển và tàu cá Trung Quốc đã xuất hiện và tụ tập thành đoàn trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam ở Biển Đông – một tổ chức nghiên cứu của Việt Nam sử dụng dữ liệu theo dõi tàu thuyền cho biết.

Dự án Đại Sự ký Biển Đông (SCSCI-South China Sea Chronicle Initiave) cũng đưa tin một tàu khảo sát nặng 2.600 tấn của Trung Quốc, tàu Hải Dương Địa chất 4, cũng đã lảng vảng bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và điều này cho thấy có thể đã có "một hoạt động nào đó" tại đây. 

Theo SCSCI, số lượng tàu Trung Quốc trong khu vực EEZ của Việt Nam đã tăng đáng kể trong hai tuần đầu của tháng ba năm nay, gần gấp ba lần số lượng quan sát được vào cuối tháng hai. Vùng đặc quyền kinh tế cho phép một quốc gia được độc quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong vùng biển và đáy đại dương.

Dữ liệu này thu thập được từ tín hiệu của hệ thống nhận diện tự động (AIS) truyền của những con tàu này.

"Các tàu Trung Quốc cũng đã hoạt động sâu bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách bờ biển Quảng Ngãi chỉ 60 hải lý (111km)" – bà Vân Phạm, người quản lý của SCSCI nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA).

Các tàu đánh cá và tàu dân quân biển thường được Cảnh sát biển Trung Quốc hộ tống.

Tàu khảo sát Trung Quốc

Trong khi đó, hôm thứ tư (15/3/2023), tàu nghiên cứu và khảo sát Hải Dương Địa chất 4 của Trung Quốc đã có mặt nhiều giờ trong vùng biển do Việt Nam kiểm soát trước khi đi vào khu vực có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. 

Việt Nam, Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Trung Quốc đều có tuyên bố chủ quyền đối với một số phần của tuyến đường thủy chiến lược nhưng cho đến nay, Trung Quốc là nước có yêu sách chủ quyền lớn nhất. 

Trung Quốc và các nước láng giềng thỉnh thoảng có những bất đồng về hoạt động thăm dò dầu khí của Bắc Kinh trên biển.

Theo dõi hải trình của tàu khảo sát Trung Quốc Hải Dương Địa chất 4 cho thấy tàu này xâm nhập vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ngày 15/3/2023. Ảnh : Marine Traffic

Theo trang theo dõi tàu Marine Traffic (Giao thông Hàng hải), tàu Hải Dương Địa chất 4 đã ở trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hơn 17 tiếng đồng hồ trong ngày 15/3.

"Có vẻ như con tàu này đang tiến hành một hoạt động ở đây" - tổ chức SCSCI cáo buộc.

Bộ Ngoại giao Việt Nam hiện chưa có bình luận về vấn đề này.

Hà Nội đã nhiều lần lên tiếng phản đối việc các tàu khảo sát Trung Quốc hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của mình và gọi các hoạt động này là "vi phạm chủ quyền của Việt Nam".

Vào năm 2019, một cuộc biểu tình đã diễn ra ngay trước cổng Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội vì tàu khảo sát Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc đã hoạt động nhiều tháng trong vùng biển do Việt Nam kiểm soát.

Ngay sau đó, năm 2020, cũng chính con tàu này đã tham gia vào một cuộc đối đầu kéo dài một tháng với một tàu thăm dò dầu khí của Malaysia .

Cuộc đối đầu lớn nhất từ trước đến nay giữa Việt Nam và Trung Quốc về vấn đề thăm dò dầu khí ở Biển Đông diễn ra vào năm 2014 khi Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển Việt Nam.

Vụ việc này có sự tham gia của hàng chục tàu chấp pháp của cả hai nước và dẫn đến các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở Việt Nam. 

Cuối cùng, Trung Quốc đã rút giàn khoan dầu ra khỏi vùng biển của Việt Nam sau 2.5 tháng.

Các chiến dịch vùng Xám

Trung Quốc đã và đang tiến hành cái gọi là "các chiến dịch vùng xám", sử dụng các lực lượng phi truyền thống như dân quân biển để đạt được các mục tiêu kinh tế và an ninh.

Philippines, một quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, gần đây cáo buộc các tàu dân quân biển Trung Quốc đã tràn vào vùng đặc quyền kinh tế của nước này. 

Trong một diễn biến mới nhất, các tàu dân quân biển của Trung Quốc ngoài khơi đảo Thị Tứ do Philippines kiểm soát đã phân tán sau khi tập trung tại đảo này vào hồi đầu tháng ba năm nay - ông Ray Powell, Trưởng dự án Myoushu (Biển Đông) tại Đại học Stanford ở California cho biết.

Ngày 4/3/2023, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines cho biết đã phát hiện thấy hơn 40 tàu dân quân biển được nghi là của Trung Quốc trong khu vực ngoài khơi cách đảo Thị Tứ (hay còn gọi là Pag-asa của Philippines) 4,5 đến 8 hải lý.

"Bằng cách định kỳ phân tán lực lượng của mình, hạm đội dân quân [biển] của Trung Quốc dường như cố ý làm cho các cơ quan thực thi pháp luật của Philippines khó khăn hơn khi theo dõi các chiến thuật kéo bầy đàn của họ" - ông Powel nói với RFA.

Lực lượng dân quân biển của Trung Quốc phần lớn được tổ chức bởi các công ty đánh cá lớn của nước này.

Nghiên cứu của Andrew Erickson và Conor Kennedy vào năm 2016 cho biết : Ước tính duy nhất về quy mô của lực lượng dân quân biển Trung Quốc là từ một nguồn xuất bản năm 1978. Theo đó, nhân sự của lực lượng này vào thời điểm đó là 750.000 người, hoạt động trên khoảng 140.000 tàu. Con số này có khả năng đã tăng lên đáng kể kể từ đó.

Trong Sách trắng Quốc phòng năm 2010, Trung Quốc tuyên bố rằng họ có 8 triệu dân quân trên toàn quốc, bao gồm cả dân quân biển.

Imran Vittachi

Nguồn : RFA, 16/03/2023

Trung Quốc đóng tầu nạo vét công suất gấp đôi tầu xây đảo ở Biển Đông

Thu Hằng, RFI, 12/03/2023

Đội tầu nạo vét hơn 200 chiếc của Trung Quốc sẽ được trang bị thêm một tàu nạo vét có công suất kỷ lục 10.000 kW. Theo trang South China Morning Post ngày 12/03/2023, tầu được dự kiến đóng sẽ mạnh hơn 50% so với "siêu tầu xây đảo" ở Biển Đông.

Đảo Đá Chữ Thập trong quần đảo Trường Sa, khu vực có tranh chấp, đã được Trung Quốc cải tạo thành căn cứ quân sự. Ảnh chụp ngày 20/03/2022 AP - Aaron Favila

Theo kỹ sư trưởng Tần Bân, của công ty Đường thủy Thiên Tân (Tianjin Waterway Bureau), một chi nhánh của Tập đoàn Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CCCC), "con tầu mới không chỉ lớn hơn mà còn là một bước nhảy vọt về chất lượng". Tầu mới có công suất 10.000 kW, hơn gấp đôi so với tầu Thiên Kinh (Tian Jing, công suất 4.400 kW) từng tham gia vào việc bồi đắp và xây dựng trái phép các đảo nhân tạo ở Biển Đông. Sau đó, Trung Quốc đưa thêm tầu Thiên Côn (Tian Kun), có công suất 6.600 kW, vào hoạt động năm 2019 và hiện là tầu nạo vét mạnh nhất Ukraine Á.

Cả hai tầu Thiên Kinh và Thiên Côn đều nằm trong đội tầu nạo vét hùng mạnh nhất thế giới do Công ty Đường thủy Thiên Tân khai thác. Tầu Thiên Côn, được hoàn thành năm 2017, hiện là tầu mạnh nhất, có khả năng đưa nguyên vật liệu từ khoảng cách 15 km và đào sâu đến 35 mét dưới đáy biển.

Còn tầu Thiên Kinh được biết đến do tham gia bồi đắp, xây đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Biển Đông. Tầu đã hoạt động động trong suốt 193 ngày quanh 5 rặng san hô thuộc quần đảo Trường Sa từ tháng 09/2013 đến tháng 06/2014 và biến đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và Xu Bi từ rạn san hô chìm thành các thực thể đất liền lớn nhất ở Biển Đông, được trang bị sân bay, hệ thống radar và vị trí tên lửa. Sau khi hoàn thành công trình bất hợp pháp "Vạn lý trường thành cát" ở Biển Đông, tầu Thiên Kinh được trao giải tiến bộ khoa học và công nghệ năm 2019.

Trung Quốc hiện sở hữu đội tầu khoảng 200 chiếc, được sản xuất từ năm 2006 nhằm mục tiêu trở thành một trong những nhà sản xuất tầu nạo vét lớn nhất thế giới. Tầu nạo vét có thể công phá lớp đá dưới đáy sông, biển bằng mũi khoan, hút cát đá rồi bơm chúng qua đường ống đến nơi khác. Những con tầu này được sử dụng để nạo vét luồng tầu hoặc xây đảo nhân tạo.

Thu Hằng

**************************

Cảnh báo qua lại giữa lực lượng Trung Quốc và Philippines ở Trường Sa

Reuters, VOA, 10/03/2023

Khi một máy bay của lực lượng tuần duyên Philippines bay qua quần đảo Trường Sa có tranh chấp ở Biển Đông hôm 9/3, một cảnh báo được phát qua sóng radio yêu cầu họ rời khỏi ‘lãnh thổ Trung Quốc’ ngay lập tức.

Chiếc tàu mắc cạn gần Bãi Cỏ Mây mà hải quân Philippines duy trì để tuyên bố chủ quyền

Những cảnh báo như vậy, từ một tàu hải giám Trung Quốc, đã trở thành chuyện gần như hàng ngày xung quanh một trong những quần đảo bị tranh chấp nhiều nhất thế giới, với Trung Quốc là một trong năm nước tuyên bố có chủ quyền đối với các hòn đảo chiến lược – hay ít nhất là đối với một vài trong số các đảo.

"Gọi tàu hải giám Trung Quốc. Quý vị đang đi vào lãnh hải Philippines", phi công Philippines trả lời.

"Yêu cầu cho biết danh tính và ý định để tránh hiểu lầm", ông nói.

Một nhà báo Reuters đã có mặt trên phi cơ của Philippines hôm 9/3 và đã nhìn thấy tàu Trung Quốc rải rác trong vùng biển xung quanh đảo Thị Tứ, một hòn đảo có 400 người. Philippines hồi tuần trước đã cáo buộc các tàu này, bao gồm một tàu hải quân, ‘lảng vảng’.

"Việc các tàu Trung Quốc thực hiện các hoạt động bình thường ở vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc là hợp lý và hợp pháp", phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết tại cuộc họp báo thường kỳ.

Việc bay qua quần đảo Trường Sa diễn ra vào lúc chính quyền của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr liên tục phàn nàn về các hành động của Trung Quốc, bao gồm cả việc nước này chiếu tia laser mà Manila cho biết đã khiến thủy thủ đoàn trên tàu tuần duyên của họ bị chói mắt trong một lúc vào tháng trước.

Philippines dưới thời ông Marcos đã đẩy mạnh giọng điệu thách thức Trung Quốc và đang muốn có quan hệ chặt chẽ hơn với Mỹ, đồng minh có hiệp ước, bao gồm kế hoạch tổ chức các cuộc tuần tra chung trên biển.

Máy bay đã bay qua một điểm nóng khác trong căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines - Bãi Cỏ Mây – nơi Trung Quốc chiếu tia laser hồi tháng trước vào tàu tuần duyên Philippines có nhiệm vụ tiếp tế quân sự.

Philippines từ lâu đã giữ sự hiện diện quân sự ít ỏi trên một chiếc tàu gỉ sét từng thuộc Hải quân Mỹ mà họ để mắc cạn trên một rạn san hô ở đó để duy trì tuyên bố của Manila.

Lực lượng hải giám Trung Quốc đã thách thức chiếc máy bay này một lần nữa khi nó bay qua bãi cạn này vốn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế rộng 200 hải lý của Philippines.

"Đây là Tuần duyên Philippines", phi công trả lời.

"Chúng tôi đang tuần tra hàng hải định kỳ trong không phận của chúng tôi, và giám sát sự an toàn của ngư dân chúng tôi", ông nói.

(Reuters)

Nguồn : VOA, 10/03/2023

Úc, Nhật Bản có thể tuần tra chung với Philippines và Mỹ ở Biển Đông

Thu Hằng, RFI, 01/03/2023

Philippines đang bàn với Mỹ về khả năng tổ chức tuần tra chung bốn bên, kết hợp với Úc và Nhật Bản ở Biển Đông. Ngày 27/02/2023, đại sứ Jose Manuel Romualdez của Philippines tại Mỹ cho biết "các cuộc họp đã được ấn định", đồng thời nhấn mạnh đó vẫn chỉ là "ý tưởng đang thảo luận".

Lực lượng tuần duyên Philippines tuần tra tại khu vực bãi Đá Vành Khăn (Whitsun Reef), trong vùng Biển Đông, ngày 14/04/2021. AP

Theo đại sứ Jose Manuel Romualdez, các cuộc tuần tra chung nhằm "bảo đảm là có bộ luật ứng xử và tự do lưu thông hàng hải" ở Biển Đông. Ba nước Mỹ, Úc và Nhật Bản vẫn tổ chức các đợt tập trận chung. Các đợt tuần tra chung với ba nước này có lẽ "tốt cho Philippines và cả khu vực". Đại sứ Philippines tại Mỹ khẳng định : "Chúng tôi muốn có tự do lưu thông hàng hải".

Trước đó, Úc và Mỹ đã lần lượt thảo luận với Philippines về các cuộc tuần tra song phương. Ông Romualdez cho rằng các cuộc tuần tra "ban đầu có thể xuất phát từ nước này với nước kia" nhưng cũng có thể được mở rộng "vì đó là những đồng minh của chúng tôi (Philippines), những nước có chung ý tưởng".

Theo Reuters, nếu kế hoạch được xúc tiến, đây là lần đầu tiên Philippines tham gia các cuộc tuần tra đa phương ở Biển Đông. Quyết định này có thể khiến Bắc Kinh tức giận nhưng cho thấy lo ngại của chính quyền Manila trước những tham vọng chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Viễn cảnh 4 nước tuần tra chung trong khu vực còn là thông điệp về đoàn kết gửi đến Trung Quốc cùng với khẳng định về sự hiện diện thường trực của vài trăm chiến hạm ở Biển Đông nhằm bảo vệ chủ quyền của Philippines và luật pháp quốc tế.

Thu Hằng

**********************

Mỹ và Thái Lan mở lại cuộc tập trận chung Cobra Gold trên quy mô lớn

Trọng Nghĩa, RFI, 28/02/2023

Hôm 28/02/2023, Hoa Kỳ và Thái Lan đã khởi động trở lại cuộc tập trận thường niên đa quốc gia Cobra Gold (Hổ Mang Vàng). Bị thu hẹp trong hai năm vừa qua vì dịch bệnh Covid-19, cuộc tập trận Cobra Golf năm nay có quy mô lớn, diễn ra trên trên lãnh thổ Thái Lan cho đến ngày 10/03, huy động khoảng 10 ngàn quân nhân đến từ 30 nước. Viêt Nam tham gia sự kiện với tư cách quan sát viên.

Ảnh do Quân đội Hoàng gia Thái cung cấp : Tướng Chalermpol Srisawasdi, tổng tư lệnh quân đội Thái Lan (T) bắt tay chỉ huy Bộ Tư Lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ, đô đốc John Aquilino, trong lễ khai mạc cuộc tập trận Cobra Gold ngày 28/02/2023, Thái Lan. AP

Phát biểu nhân lễ khai mạc cuộc tập trận, đô đốc John Aquilino, chỉ huy Bộ Tư Lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ tuyên bố : "Thông qua Cobra Gold, chúng tôi thể hiện quyết tâm cùng nhau ứng phó để bảo đảm một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở sao cho mọi các quốc gia được hòa bình, ổn định và thịnh vượng".

Theo đô đốc Aquilino, chính nhờ thao diễn chung trong khuôn khổ cuộc tập trận Cobra Gold trước đây mà Mỹ và Thái Lan đã phản ứng tốt sau trận động đất gần đây ở Thổ Nhĩ Kỳ và các thảm họa thiên nhiên khác.

Được công nhận là cuộc thao diễn quân sự quốc tế lớn nhất ở Đông Nam Á, cuộc tập trận Cobra Gold năm nay huy động hơn 6000 quân nhân Mỹ, trong đó có 3800 lính thuộc lực lượng trên bộ, và 3000 binh sĩ Thái Lan. Theo tờ báo Nhật Bản Nikkei Asia, đối với Mỹ, đây là một lực lượng hùng hậu nhất được huy động trong một thập kỷ gần đây.

Bên cạnh hai thành phần chủ lực kể trên, hàng trăm binh sĩ đến từ Indonesia, Malaysia, Singapore, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng tham gia các cuộc tâp trận chính, trong lúc 10 quốc gia khác - Bangladesh, Brunei, Canada, Fiji, Pháp, Mông Cổ, Nepal, New Zealand, Philippines và Vương Quốc Anh - sẽ tham gia các cuộc hội thảo về việc thiết lập kế hoạch tác chiến đa quốc gia. Trung Quốc, Ấn Độ và Úc sẽ tham gia diễn tập nhân đạo và cứu trợ thiên tai.

Mười nước khác đã cử quan sát viên đến theo dõi cuộc tập trận, trong đó có Việt Nam, Lào, Cam Bốt và một số quốc gia ngoài khu vực như Brazil, Đức, Thụy Điển, Hy Lạp, Sri Lanka…

Tính chất hùng hậu của cuộc tập trận Hổ Mang Vàng năm nay trái ngược hoàn toàn với quy mô thu nhỏ của sự kiện này trong hai năm 2021 và 2022. Năm ngoái chẳng hạn, Cobra Gold chỉ huy động 3.460 quân nhân đến từ bảy quốc gia chính, với nhiều hoạt động bị hạn chế, bị hủy bỏ hoặc chỉ được thực hiện qua mạng.

Tất cả các hoạt động đều sẽ được tái lập vào năm nay, kể cả những bài tập đổ bộ. Theo ghi nhận của báo Nikkei Asia, lần đầu tiên sẽ có những bài tập ứng phó với các thảm họa đến từ không gian có thể ảnh hưởng đến hệ thống liên lạc vệ tinh

Trọng Nghĩa

Chiến đấu cơ Trung Quốc bám sát máy bay tuần tra Mỹ ở Biển Đông

Thu Hằng, RFI, 25/02/2023

Chiến đấu cơ Trung Quốc J-11 đã bám sát máy bay tuần tra P-8 của Hoa Kỳ ở Biển Đông hôm 24/02/2023, theo tin của nhật báo Mỹ The Wall Street Journal. Phóng viên của tờ báo này, có mặt trên máy bay, đã tường thuật về thái độ hung hăng của phi công Trung Quốc.

Ảnh minh họa : Một chiến đấu cơ Thẩm Dương-11 (Shenyang J-11) của Không quân Trung Quốc. © Wikipedia common

Theo nhật báo Mỹ, cuộc đối đầu xảy ra chỉ cách vài chục km phía bắc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hiện bị Trung Quốc chiếm đóng. Tiêm kích J-11, mang 4 tên lửa không đối không, đã xuất hiện đằng sau máy bay tuần tra P-8, vượt lên trên và áp sát máy bay Mỹ, chỉ cách cánh của chiếc P-8 vài chục mét.

Trạm kiểm soát mặt đất của Trung Quốc cảnh cáo qua sóng radio là máy bay Mỹ "đang tiến sát không phận Trung Quốc. Hãy giữ khoảng cách an toàn hoặc các anh sẽ bị chặn". Phi công chiếc P-8 đáp trả rằng họ đang bay trong không phận quốc tế. Tuy nhiên, phía Trung Quốc tiếp tục dọa "đừng tiến gần hơn hoặc các anh sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn".

Do bị tiêm kích Trung Quốc áp sát, máy bay Mỹ đã quay ngược xuống phía nam, bay qua quần đảo Trường Sa. Chiến đấu cơ J-11 by theo sát trong một tiếng, cho đến khi chiếc P-8 rời khỏi khu vực quần đảo Trường Sa và trở về căn cứ Okinawa, Nhật Bản.

Máy bay tuần tra Mỹ hoạt động gần như hàng ngày ở Biển Đông nhằm bác bỏ những yêu sách của Trung Quốc kiểm soát gần như toàn bộ khu vực. Bắc Kinh lại cáo buộc Washington sử dụng máy bay tuần tra ở Biển Đông để do thám Trung Quốc. Theo một số quan chức Mỹ, những vụ đối đấu ở Biển Đông như hôm qua diễn ra gần như hàng ngày và ngày càng nguy hiểm hơn.

Đại úy Will Toraason, chỉ huy lực lượng máy bay giám sát của Hải Quân Hoa Kỳ ở Tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, cho biết phi công Trung Quốc có "xu hướng về lâu dài là ngày càng hiếu chiến". Sự cố tương tự gần đây nhất là vào tháng 12/2022, Hoa Kỳ cáo buộc tiêm kích của Trung Quốc bám sát một máy bay trinh sát Mỹ.

Phóng viên của báo The Wall Street Journal ghi lai vụ nói trên khi được máy bay tuần tra P-8 đưa đến khu vực để quan sát tầu chiến, máy bay và những căn cứ trên các đảo đá ở Biển Đông.

Thu Hằng

*************************

Chiến đấu cơ Trung Quốc "đối đầu" với máy bay Mỹ ở vùng Biển Đông

RFA, 25/02/2023

Máy bay chiến đấu J-11 của quân đội Trung Quốc được trang bị tên lửa không đối không đã bay sát máy bay tuần tra P-8 của Hải quân Mỹ ở khu vực Biển Đông hôm 24/2 vừa qua.

Máy bay FA-18 cất cánh từ tàu sân bay Theodore Roosevelt ở Biển Đông hôm 10/4/2018 - AFP

Phóng viên CNN có mặt trên máy bay tuần tra Mỹ tường thuật lại vụ việc, cho biết trạm mặt đất từ phía Trung Quốc đã phát loa về phía máy bay Mỹ.

"Máy bay Mỹ, đây là không quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa. Các bạn đang tiến vào vùng trời của Trung Quốc. Đề nghị giữ khoảng cách an toàn, nếu không chúng tôi sẽ can thiệp"- loa phát từ phía Trung Quốc hướng về phía máy bay P-8 của Mỹ nói như vậy.

CNN tường thuật rằng chỉ trong vài phút, một chiến đấu cơ của Trung Quốc đã bay cách máy bay Mỹ chỉ khoảng 500 feet (tương đương 150 mét).

Máy bay Trung Quốc bay gần đến nỗi mà phóng viên CNN có thể nhìn thấy phi công Trung Quốc trong khoang lái quay đầu nhìn họ.

Phía Mỹ cũng phát lại loa nói : "Máy bay chiến đấu của quân đội Trung Quốc, đây là máy bay P-8A của Hải quân Mỹ… tôi thấy các bạn ở bên cánh trái và tôi sẽ tiếp tục đi về hướng tây. Tôi đề nghị các bạn làm tương tự. Hết".

Máy bay Trung Quốc không có trả lời nhưng tiếp tục bay theo máy bay Mỹ thêm 15 phút nữa trước khi bỏ đi, CNN tường thuật.

Những vụ "đối đầu" tương tự giữa máy bay Mỹ và Trung Quốc ở Biển Đông xảy ra khá hường xuyên.

Hồi tháng 12 năm ngoái, Mỹ đã cáo buộc chiến đấu cơ của Trung Quốc đã bay ở cự ly quá gần khoảng 20 feet tới máy bay trinh thám của Mỹ ở khu vực Biển Đông. Bắc Kinh cáo buộc máy bay Mỹ chuyển lái đột ngột hướng về máy bay Trung Quốc. 

Bắc Kinh hiện vẫn chưa hồi đáp yêu cầu từ phía Mỹ về những thảo luận liên quan đến những vụ chạm trán quân sự nguy hiểm. 

Trung Quốc là nước đòi chủ quyền phần lớn khu vực Biển Đông bất chấp những phản đối của những quốc gia láng giềng. Hoa Kỳ phản ứng bằng cách đưa máy ba và tàu chiến đến tuần tra ở khu vực này nhắm thách thức những đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc, đồng thời khẳng định quyền tự do đi lại trên biển và vùng trời ở Biển Đông. 

Bắc Kinh gọi những hành động này của Mỹ là gây mất ổn định và hòa bình trong khu vực. 

Nguồn : RFA, 24/02/2023

Singapore cảnh báo một "xung đột nhỏ" có thể làm bùng phát chiến tranh tại Châu Á

Trọng Thành, RFI, 18/02/2023

Chiến tranh nếu bùng phát tại Châu Á sẽ "không chỉ tàn phá lục địa này, mà là cả thế giới", và một số "sự kiện nhỏ" có thể châm ngòi cho chiến tranh. Trên đây là cảnh báo của bộ trưởng quốc phòng Singapore hôm 17/02/2023, về hậu quả thảm khốc nếu để chiến tranh bùng phát.

Các chiến đấu cơ Trung Quốc cất cánh tham gia cuộc tập trận ngoài khơi đảo Đài Loan, ngày 04/08/2022, sau chuyến thăm Đài Bắc của chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi. AP - Fu Gan (Ảnh minh họa do Tân Hoa Xã phổ biến)

Tại Diễn đàn an ninh quốc tế ở Munich, bộ trưởng quốc phòng Singapore, tiến sĩ Ng Eng Hen, khẳng định không khí căng thẳng đang gia tăng, và Đài Loan có thể là "một yếu tố quyết định mạnh". Lãnh đạo bộ quốc phòng Singapore nhấn mạnh, trong hiện tại các bên đều muốn tránh xung đột, nhưng bất cứ hành động nào của Đài Loan hướng đến độc lập sẽ buộc Trung Quốc phản ứng mạnh. Theo tiến sĩ Ng Eng Hen, Bắc Kinh sẽ coi việc Đài Loan tuyên bố độc lập là một bất công mới mà Trung Quốc phải gánh chịu, tiếp theo nhiều "hiệp ước bất bình đẳng" với phương Tây trong lịch sử, và không lãnh đạo Trung Quốc nào có thể chấp nhận điều đó.

Tiến sĩ Ng Eng Hen nhắc lại việc các sự kiện nhỏ cũng có thể là ngòi nổ cho xung đột, khi đưa ra ví dụ về những gì đã dẫn đến việc Thế chiến thứ nhất bùng nổ. Lãnh đạo bộ quốc phòng Singapore Ng Eng Hen dẫn lại các sự cố đáng lo ngại gần đây như phi cơ quân sự của Trung Quốc và Hoa Kỳ áp sát nhau tại Biển Đông trong phạm vi chỉ ít mét và khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc hoạt động trên lãnh thổ Mỹ.

Theo bộ trưởng quốc phòng Singapore, "hồi trống trận vẫn chưa bắt đầu vang lên thành tiếng", "nhiệt độ chưa đạt đến mức làm sôi nước, nhưng chắc chắn đang gia tăng, chúng ta phải làm mọi thứ để có thể hạ nhiệt".

Trọng Thành

************************

Đài Loan phát hiện xác khinh khí cầu rơi, có thể của Trung Quốc

Reuters, VOA, 17/02/2023

Quân đội Đài Loan ngày 16/2 loan báo tìm thấy phần còn lại của một khinh khí cầu thời tiết có thể là của Trung Quốc bị rơi trên một hòn đảo xa xôi và có vị trí chiến lược gần bờ biển Trung Quốc, giữa những tranh chấp giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ về khinh khí cầu gián điệp.

Những người lính chạy ngang qua một vách đá vẽ hình quốc kỳ Đài Loan trên đảo Đông Dẫn thuộc quần đảo Mã Tổ, nơi khinh khí cầu rơi,  ở Đài Loan ngày 15/8/2022. Đông Dẫn được bảo vệ cẩn mật vì có vị trí chiến lược ở đầu eo biển Đài Loan.

Đài Loan, được Trung Quốc tuyên bố là lãnh thổ của mình, đã phàn nàn về việc các lực lượng vũ trang của Bắc Kinh gia tăng quấy rối trong ba năm qua, bao gồm các máy bay chiến đấu bay gần đảo và máy bay không người lái bay quanh các đảo nhỏ ngoài khơi.

Quân đội Đài Loan cho biết vào xế trưa ngày 16/2, lực lượng của họ trên đảo Dongyin (Đông Dẫn), một phần của quần đảo Matsu do Đài Loan kiểm soát ngoài khơi Phúc Châu của Trung Quốc, đã quan sát thấy một vật thể lạ rơi từ trên trời xuống, sau đó tìm thấy tàn tích của một khinh khí cầu trên một trường bắn.

Quả cầu có đường kính khoảng 1 mét với một hộp dụng cụ được đánh dấu bằng các ký tự tiếng Trung giản thể - được sử dụng ở Trung Quốc chứ không phải ở Đài Loan - và dòng chữ "Công ty Vô tuyến Taiyuan số 1", "Dụng cụ đo khí quyển kỹ thuật số GTS13" và "dụng cụ khí tượng", quân đội cho biết.

Taiyuan (Thái Nguyên) là một thành phố lớn ở miền bắc Trung Quốc. Chưa liên lạc được với công ty vừa kể để yêu cầu bình luận.

"Cuộc điều tra sơ bộ xác định rằng phần còn lại là của một thiết bị thăm dò khí tượng, đã được các bộ phận liên quan thu thập để đánh giá thêm", quân đội Đài Loan cho biết trong một tuyên bố ngắn.

Bộ Quốc phòng Đài Loan ngày 14/2 cho biết họ không phát hiện bất kỳ khinh khí cầu do thám nào từ Trung Quốc trong vùng lân cận, trong lúc tranh chấp giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ về khinh khí cầu do thám gây ra lo ngại về căng thẳng quân sự gia tăng.

Dongyin nằm ở đầu Eo biển Đài Loan trên một lối đi quan trọng đối với bất kỳ lực lượng nào của Trung Quốc đi về phía nam từ tỉnh Chiết Giang phía đông nếu họ tấn công Đài Loan và hòn đảo này được phòng thủ rất tốt.

Năm ngoái, Đài Loan cho biết một máy bay nhỏ, có động cơ cánh quạt của Trung Quốc đã bay rất gần Dongyin mà chính phủ cho biết họ nghi ngờ rằng Trung Quốc triển khai một máy bay dân sự để thử phản ứng của quân đội Đài Loan.

Trung Quốc cũng đã triển khai máy bay không người lái đến các đảo do Đài Loan kiểm soát gần bờ biển Trung Quốc vào tháng 8 năm ngoái khi Bắc Kinh tổ chức các cuộc tập trận gần Đài Loan, cuộc tập trận chỉ kết thúc sau khi lực lượng Đài Loan bắn hạ một chiếc.

(Reuters)

Nguồn : VOA, 17/02/2023

**************************

Mỹ tập trận ở Biển Đông giữa căng thẳng với Trung Quốc

AP, VOA, 14/02/2023

Hải quân và Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đang tổ chức các cuộc tập trận chung ở Biển Đông vào thời điểm căng thẳng gia tăng với Bắc Kinh về vụ bắn hạ một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc.

Nhóm tác chiến hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan (phía trước) và USS Nimitz di chuyển theo đội hình ở Biển Đông trong bức ảnh do Hải quân Hoa Kỳ cung cấp vào ngày 6/7/2020. Hoa Kỳ thường xuyên cho tàu đi qua khu vực này để thực hiện quyền quyền tự do hàng hải và hàng không.

Hạm đội 7 có trụ sở tại Nhật Bản cho biết hôm Chủ nhật rằng nhóm hàng không mẫu hạm tấn công USS Nimitz và Đơn vị Viễn chinh Thủy quân lục chiến số 13 đã tiến hành "các hoạt động của lực lượng tấn công viễn chinh tổng hợp" ở Biển Đông.

Thông báo cho biết các cuộc tập trận liên quan đến tàu, lực lượng mặt đất và máy bay đã diễn ra vào thứ Bảy nhưng không đưa ra thông tin chi tiết về thời điểm bắt đầu hoặc liệu chúng đã kết thúc hay chưa.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu như toàn bộ Biển Đông và phản đối mạnh mẽ hoạt động quân sự của các quốc gia khác trên tuyến đường thủy đang tranh chấp, nơi vận chuyển hàng hóa có trị giá 5 nghìn tỷ USD mỗi năm.

Hoa Kỳ không có lập trường chính thức nào về chủ quyền ở Biển Đông nhưng cho rằng quyền tự do hàng hải và hàng không phải được bảo vệ. Vài lần trong năm, Mỹ cho tàu đi qua các tiền đồn kiên cố của Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa, khiến Bắc Kinh phản đối dữ dội.

Hoa Kỳ cũng đang tăng cường liên minh quốc phòng với Philippines, quốc gia đối mặt với tình trạng xâm phạm các đảo và nghề cá của lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc và các hạm đội trên danh nghĩa dân sự nhưng do chính phủ hậu thuẫn.

Các cuộc tập trận của quân đội Hoa Kỳ đã được lên kế hoạch trước. Chúng diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh càng trở nên trầm trọng hơn do tranh chấp ngoại giao gây ra bởi quả khinh khí cầu bị bắn rơi vào cuối tuần trước trên không phận Hoa Kỳ, ở ngoài khơi bờ biển South Carolina.

Mỹ nói khinh khí cầu không người lái được trang bị để phát hiện và thu thập tín hiệu tình báo, nhưng Bắc Kinh khẳng định đó chỉ là khí cầu nghiên cứu thời tiết đã vô tình bị thổi bay.

Vụ việc đã khiến Ngoại trưởng Antony Blinken đột ngột hủy chuyến công du tới Bắc Kinh nhằm xoa dịu căng thẳng giữa hai bên vào cuối tuần trước.

Sau lần đầu hiếm hoi bày tỏ hối tiếc về vụ việc, Trung Quốc đã có những lời lẽ cứng rắn hơn, gọi động thái của Hoa Kỳ là phản ứng thái quá và vi phạm các quy tắc quốc tế. Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc đã từ chối nhận cuộc điện thoại từ Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin để thảo luận về vấn đề này.

Kể từ đó, Hoa Kỳ đã đưa vào danh sách đen sáu thực thể của Trung Quốc mà họ cho là có liên quan đến các chương trình hàng không vũ trụ của Bắc Kinh như một phần trong phản ứng của họ đối với vụ việc.

Hạ viện Mỹ cũng nhất trí bỏ phiếu lên án Trung Quốc vì "sự vi phạm trắng trợn" chủ quyền của Hoa Kỳ và nỗ lực "lừa dối cộng đồng quốc tế thông qua những tuyên bố sai sự thật về các chiến dịch thu thập thông tin tình báo của họ".

Lầu Năm Góc cho biết khinh khí cầu là một phần của chương trình do thám lớn mà Trung Quốc đã tiến hành trong nhiều năm. Hoa Kỳ cho biết những khinh khí cầu của Trung Quốc đã bay qua hàng chục quốc gia trên khắp năm châu lục trong những năm gần đây, và họ đã biết thêm về chương trình khinh khí cầu sau khi theo dõi chặt chẽ một quả bị bắn rơi gần South Carolina.

Trong thông cáo báo chí, Hạm đội 7 cho biết hoạt động chung đã "thiết lập một sự hiện diện mạnh mẽ trong khu vực, hỗ trợ hòa bình và ổn định".

"Là một lực lượng phản ứng sẵn sàng, chúng tôi củng cố một loạt các nhiệm vụ bao gồm đổ bộ Thủy quân lục chiến lên bờ, cứu trợ thảm họa nhân đạo và ngăn chặn những kẻ thù tiềm tàng thông qua sức mạnh chiến đấu hiện tại và hữu hình", thông cáo cho biết.

(AP)

Nguồn : VOA, 14/02/2023

****************************

Mỹ và đồng minh sẵn sàng chống bất kỳ cuộc xâm lược nào ở Châu Á

Trân Văn, VOA, 11/02/2023

Cho đến nay, với sự tham gia của các đồng minh và đối tác, Mỹ đã sắp đặt gần như hoàn chỉnh một vành đai phòng thủ để sẵn sàng đáp trả nguy cơ xâm lược từ phía Trung Quốc và Bắc Hàn.

Chiến đấu cơ Mỹ, Nhật, Úc bay đội hình tại căn cứ Andersen Air Force Base, Guam, 2020. Hình minh họa.

Đó là tuyên bố của Thiếu tướng Joshep Ryan – Tư lệnh Sư đoàn 25 Bộ binh của Mỹ (*). Phạm vi trách nhiệm của sư đoàn có Bộ Tư lệnh đặt tại Hawaii này của Lục quân Mỹ là toàn bộ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Tướng Ryan đưa ra tuyên bố vừa kể trong một cuộc phỏng vấn với AP tại Manila – thủ đô Philippnes. Tư lệnh Sư đoàn 25 Bộ binh Mỹ đang ở Philippines để thảo luận với giới hữu trách của Philippines về kế hoạch cho các cuộc tập trận chung sẽ diễn ra trong tháng tới và tháng tới nữa cả trên bộ, trên biển lẫn trên không ở Philippines. Theo dự kiến, sẽ có hàng ngàn quân nhân Mỹ tham gia hai cuộc tập trận này và riêng năm nay, Mỹ sẽ cùng Philippines tổ chức khoảng 500 cuộc tập trận chung ở các quy mô khác nhau.

Mức độ cứng rắn trong các thông điệp mà Mỹ gửi cho Trung Quốc, Bắc Hàn đang tăng dần và cuộc trò chuyện giữa tướng Ryan với AP chính là một ví dụ. Trong cuộc trò chuyện này, tướng Ryan nhắc đến cuộc chiến giữa Ukraine và Nga đề lưu ý cả Trung Quốc lẫn Bắc Hàn – hai quốc gia được xác định là những đối tượng có khả năng phát động các cuộc chiến xâm lược ở Châu Á – cần quan sát kỹ lưỡng về hậu quả mà Nga đang phải gánh chịu và suy nghĩ cẩn thận xem có nên hung hăng như thế hay không.

Tướng Ryan nhấn mạnh :Các cuộc tập trận chung giữa Mỹ và những đồng minh ở Châu Á trong thời gian vừa qua cho thấy Mỹ và đồng minh sẵn sàng tham chiến. Thông qua các cuộc tập trận chung, Mỹ, Nhật, Úc, Philippines và những quốc gia khác đã chứng minh sẽ cùng với nhau chống lại sự xâm lược của những quốc gia muốn thay đổi trật tự thế giới ở Châu Á. Tuy Châu Á không phải là đối tác của NATO nhưng liên minh quân sự này sẽ cung cấp các biện pháp bảo vệ, tham gia duy trì trật tự quốc tế trong khu vực.

Tư lệnh Sư đoàn 25 Bộ binh của Mỹ bày tỏ sự phấn khởi trước những gì ông đã chứng kiên từ các đồng minh và đối tác trong khu vực Châu Á, đặc biệt là việc cùng nhau đáp trả hành động gây hấn của Trung Quốc. Chuyện Philippines mở cửa chín căn cứ quân sự (một số trông sang Đài Loan, một số trông ra Biển Đông) để tiếp nhận các đơn vị của quân đội Mỹ trú đóng theo hình thức luân phiên và bố trí sẵn vũ khí, quân cụ, phương tiện quân sự là ví dụ mới nhất.

Cho đến nay, với sự tham gia của các đồng minh và đối tác, Mỹ đã sắp đặt gần như hoàn chỉnh một vành đai phòng thủ để sẵn sàng đáp trả nguy cơ xâm lược từ phía Trung Quốc và Bắc Hàn. Sự phản đối của Trung Quốc về những cuộc tập trận có quân đội Mỹ tham gia ở những vùng ven Biển Đông – khu vực mà Trung Quốc muốn xác lập chủ quyền - cũng như những cáo buộc vể việc Mỹ can thiệp vào các tranh chấp ở Châu Á, quân sự hóa gia tăng nguy hiểm tại khu vực này... rõ ràng là... phản tác dụng !

Theo tướng Ryan, mục đích chính của việc thiết lập vành đai phòng thủ và liên tục tổ chức các cuộc tập trận chung với đồng minh và đối tác trong khu vực Châu Á là nhằm "răn đe" đối thủ trong khu vực : Mỗi chính khách, mỗi chính phủ sẽ phải nhìn vào mối liên kết đó đểsuy nghĩ trước khi đưa ra quyết định. Họ phải cân nhắc xem có thể thắng nếu phải đối mặt với lực lượng đã được huấn luyện và sẵn sàngnhư vậy hay không. Trước nay, giới hữu trách của các bên tham gia tập trận ở khu vực Châu Á thường không xác định loại hoạt động này nhắm vào quốc gia nào nhưng giờ đã khác. Tướng Ryan bảo rằng :Sự hung hăng của Trung Quốc là một thực tế đáng ngại mà cả khu vực nên chuẩn bị. Khi huấn luyện,khảnăng xâm lược của Trung Quốc có xuất hiện trong suynghĩ của chúng ta không ? Hoàn toàn có thể ! Chúng ta có nghĩa vụ phải bảo đảm rằng Philippines có thể duy trì và sẽ duy trì chủ quyền của họ. Sự gây hấn củaTrung Quốc khiến đồng minh của chúng tôi khó chịu cũng khiến chúng tôi khó chịu.

Chỉ tính riêng năm ngoái, Philippines đã gửi khoảng 200 công hàm phản đối các hành động hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông – hải lộ vừa đông đúc, vừa giàu tài nguyên, nơi Việt Nam, Malaysia, Đài Loan và Brunei cùng xác lập chủ quyền ở những vùng chồng lấn. Trả lời thắc mắc, liệu Mỹ và các đồng minh ở Châu Á có sẵn sàng ứng phó nếu xảy ra tình huống tương tự như Nga xâm lược Ukraine trong khu vực hay không, tướng Ryan khẳng định :Hoàn toàn có thể.Tôi tựtin là chúng tôi đã sẵn sàng nhưng điều đó không có nghĩa là tôi hài lòng. Chúng ta luôn có thể làmtốt hơn. Theo ông : Các đối thủ của Mỹ nên ngẫmnghĩ về đối thoại vì chiến tranh rất phức tạpvà có thể diễn ra theo nhiều cách khác nhau. Nga đã nhận ra và sẽ còn nhận ra điều này. Trước chiến tranh, nhiều người nghĩ Ukraine sẽ nhanh chóng bị khuất phục trước sức mạnh quân sự của Nganhưng điều đó đã không xảy ravì hai lý do, thứ nhất, đó là ý chí chiến đấu của dânchúng Ukraine...

Thứ hai là Mỹ và NATO đã hỗtrợ quân đội Ukraine bằngcách huấn luyện, nâng cao khả năng đối phó với các tình huống an ninh bất ngờ củahọ trong nhiều năm trước khi Nga tiến hành cuộc xâm lược quy mô lớn vào ngày 24 tháng 2 năm 2022. Tướng Ryan nói thêm :Tôi nghĩ các đồng minh của chúng ta trong khu vực coi trọng chủ quyền của họ, coi trọng tự do của họ, coi trọng nền độc lập của họ và không đối thủ nào nên xem nhẹ điều đó.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 11/02/2023

Chú thích

(*) https://www.armytimes.com/news/your-army/2023/02/09/army-pacific-general-to-aggressors-were-battle-ready-in-asia/