VOA, 18/03/2021
Chuyến công du đầu tiên của hai bộ trưởng Hoa Kỳ dưới chính quyền của Tổng thống Joe Biden đến châu Á để tái khẳng định sự hiện diện của Washington ở khu vực chắc chắn sẽ có lợi cho Việt Nam trong việc đối phó với Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông, giới chuyên gia nhận định.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Ngoại trưởng Antony Blinken vừa kết thúc chuyến thăm Nhật từ ngày 16-17/3 với nghị trình phần lớn dành để lên tiếng phản đối "hành vi cưỡng ép và gây bất ổn" của Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in (giữa) cùng Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, ngày 17/3/2021.
Trong tuyên bố chung sau cuộc hội đàm, các bộ trưởng Mỹ và Nhật Bản cảnh báo cái gọi là "Hành vi của Trung Quốc không phù hợp với trật tự quốc tế hiện hữu, tạo ra những thách thức về chính trị, kinh tế, quân sự và công nghệ. Chúng tôi cam kết phản đối hành vi cưỡng ép và gây bất ổn nhắm vào những quốc gia khác trong khu vực".
Ông Blinken nói tại một cuộc họp báo : "Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ đáp trả khi Trung Quốc sử dụng biện pháp cưỡng ép và gây hấn".
Từ Tokyo, nhà nghiên cứu Đỗ Thông Minh nêu nhận định với VOA đề mục đích chuyến công du của hai bộ trưởng Mỹ :
"Nhật cần sự hỗ trợ của Mỹ để bảo đảm rằng nếu như có việc gì xảy ra cho đảo Senkaku (Điếu Ngư) thì Mỹ sẽ đứng về phía Nhật. Việc Mỹ cử hai bộ trưởng của Tổng thống Joe Biden đến Nhật trong chuyến đi xuất ngoại lần đầu tiên cũng để xác định lại điều này. Như vậy việc quan trọng nhất là đối phó với Trung Quốc".
Ông Đỗ Thông Minh tin rằng sự tiếp tục chính sách của Washington tại khu vực, cùng với sự hợp tác với đồng minh Nhật, sẽ có lợi cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc.
"Nhật và Việt Nam có mối quan hệ tương đối tốt vì hai bên cùng có kẻ thù là Trung Cộng đang phát triển, lấn át quyền lợi của Việt Nam và lấn át con đường giao thông huyết mạch ở Biển Đông. Trong trường hợp như vậy Mỹ cũng bị ảnh hưởng".
"Mỹ có thái độ rất tích cực, từ thời ông Obama đã nói chuyển trục 60% qua đây, thời ông Trump vẫn tiếp tục, và bây giờ (thời Biden) thì cũng sẽ tiếp tục".
Hôm 16/3, ông Derek Grossman, một phân tích gia của tổ chức nghiên cứu chiến lược chính trị Rand Corporation, viết trên tạp chí Diplomat bài có nhan đề : "Việt Nam phần nhiều ắt đã hài ang với chính quyền Biden", trong đó tác giả nhận định về mối quan hệ giữa hai kẻ cựu thù sau khi có sự thay đổi quyền lực ở Washington với nhiều chủ trương, đường lối đối chọi nhau từ hai đảng phái chính trị.
"Hà Nội đánh giá cao sự tập trung của Washington vào khu vực, đặc biệt là về các tranh chấp chủ quyền Biển Đông [của Hà Nội] với Bắc Kinh. Việt Nam hoan nghênh sự hỗ trợ của Mỹ trong các hình thức hoạt động tự do ang hải (FONOP) và các tuyên bố chính thức", chuyên gia Grossman viết.
Lực lượng Mỹ hành động giữ cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương "tự do và rộng mở" được gia ang hai tháng qua và hiện đang có các cuộc họp liên kết chính trị-quân sự giữa "bộ tứ" gồm Mỹ-Nhật-Hàn Quốc-Ấn Độ thành một mặt trận thống nhất chống Trung Quốc.
Ông Grossman nhận định : "Đó là điều tốt cho Hà Nội vì Washington đang chứng tỏ quyết tâm lâu dài đối phó với tham vọng bá quyền của Bắc Kinh".
Vẫn theo nhà phân tích của công ty Rand, Hà Nội thấy có thể dựa vào chính quyền Biden khi mới đây Washington xác định Việt Nam là đối tác trụ cột ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Trong bản hướng dẫn tạm về chiến lược an ninh quốc gia công bố ngày 3/3, chính quyền Biden viết : "Chúng ta hợp tác với New Zealand cũng như với Singapore, Việt Nam và các nước ASEAN khác để tiến hành những mục tiêu chung".
Nguồn : VOA, 18/03/2021
*******************
Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ : Hải quân Hoa Kỳ liên tục thách thức các đòi hỏi chủ quyền của các nước ở Biển Đông
RFA, 18/03/2021
Trong năm 2020, Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện các hoạt động thuộc chương trình tự do hàng hải (FONOP), thách thức yêu sách về chủ quyền của 19 quốc gia ở khu vực Biển Đông, bao gồm cả Việt Nam.
Ảnh minh họa. Thủy thủ Hoa Kỳ trên boong đáp của tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Russell hôm 21/11/2019, đang tiến hành huấn luyện định kỳ ở Đông Thái Bình Dương. Courtesy of DVIDS
Đây là thông tin trong báo cáo thường niên năm 2020 được Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trình với Quốc hội Mỹ về các hoạt động tự do hàng hải trong năm tài chính 2020.
Báo cáo thường niên đề ngày 27 tháng 1 năm 2020 được công bố trên trang mạng của Bộ Quốc phòng. Theo báo cáo, trong năm tài chính 2020, tức từ đầu tháng 10 năm 2019 đến cuối tháng 9 năm 2020, Hoa Kỳ đã thách thức yêu sách hàng hải của 19 quốc gia, trong đó một số yêu sách đã được Hoa Kỳ thách thức nhiều lần.
Hoa Kỳ thách thức ít nhất 7 luật và yêu sách của Trung Quốc bị cho là quá đáng. Đối với Việt Nam, Hoa Kỳ đã thách thức ít nhất một lần Luật Biển Việt Nam, Luật số 18/2012/QH13, quy định việc các tàu chiến nước ngoài cần thông báo trước khi vào vùng biển của Việt Nam.
Chương trình Tự do Hàng hải (FONOPS) chính thức ra đời từ năm 1979 để duy trì lợi ích, khẳng định quyền của Hoa Kỳ trên khắp thế giới chiếu theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Luật quốc tế này công nhận quyền và tự do của tất cả các quốc gia trong việc sử dụng biển theo truyền thống. Từ năm 2015, Hải quân Hoa Kỳ đã gia tăng việc thực hiện FONOP tại khu vực Biển Đông nhằm thách thức đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc, nước đòi chủ quyền đến gần 90% diện tích Biển Đông qua đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển.
Ngoài Trung Quốc, một số nước khác cũng có đòi hỏi về chủ quyền ở Biển Đông bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.
Báo cáo của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho biết trong năm tài chính 2020, một số đối tác cùng chí hướng đã lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ Công ước Luật Biển như một khuôn khổ pháp lý trong đó mọi hoạt động trên đại dương và biển phải được thực hiện. Các quốc gia này cũng đã cổ võ những hoạt động FONOPS của Hoa Kỳ cảnh giác hòa bình đối với các yêu sách hàng hải quá đáng.
Trong các tháng đầu năm 2020, các đồng minh của Mỹ là Pháp, Đức và Anh cũng đã điều tàu chiến đến Biển Đông.
Nguồn : RFA, 18/03/2021
**********************
Việt Nam có cần tham gia Bộ Tứ (Quad) để đối phó với Bắc Kinh ?
Giang Nguyễn, RFA, 16/03/2021
Bốn quốc gia thuộc cơ chế được gọi là Bộ Tứ (Quad) hôm thứ sáu ngày 12 tháng 3 vừa qua đã có cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên, với sự tham gia của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Suga Yoshihide, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Úc Scott Morrison.
Lãnh đạo bốn quốc gia thuộc Bộ Tứ (Quad) hôm thứ Sáu ngày 12/3/2021 đã có cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên. AFP
Các nhà lãnh đạo tối cao của bốn quốc gia đã tuyên bố trong một thông báo chung rằng "Bốn quốc gia chúng tôi cam kết xây dựng một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, rộng mở, an toàn và thịnh vượng".
Ông Derek Grossman, nhà phân tích quốc phòng cấp cao của tổ chức nghiên cứu Rand Corporation cho rằng nhóm Quad vốn ra đời từ năm 2004, đã trở lại chính trường để cân bằng cán cân trước sự bành trướng và đe dọa từ phía Trung Quốc. Tại buổi webinar hôm 16 tháng 3 ông cho rằng bốn quốc gia Quad và Việt Nam có cùng một mối quan tâm trong vấn đề an ninh quốc phòng :
"Các quốc gia cũng đang đối mặt với một mối đe dọa chung, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng hải, đó là sự quyết đoán ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông. Vì vậy, tôi nghĩ điều đáng chú ý là trong tuyên bố chung đầu tiên của Quad vào tuần trước, các thành viên Quad đã nhấn mạnh sự cần thiết phải ưu tiên giải quyết vấn đề an ninh hàng hải ở những khu vực này. Ít nhất họ đã công khai tuyên bố rằng nhóm Quad có thiện chí và quyết tâm hợp tác chống lại Trung Quốc nếu cần".
Ông Grossman kết luận rằng điều này cho thấy Bộ Tứ rõ ràng hỗ trợ cho quan điểm của Việt Nam về lập trường giải quyết các tranh chấp với Trung Quốc cần được dựa trên pháp lý như Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Các thành viên Quad cũng cho rằng Trung Quốc không chỉ là mối đe dọa trên vùng biển. Ông Grossman nhấn mạnh, mối đe dọa lớn khác đối với chủ quyền Việt Nam là Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc hay còn gọi là BRI, là mạng lưới thương mại và cơ sở hạ tầng giao thông mà Trung Quốc theo đuổi tại nhiều nước từ Châu Á đến Châu Phi.
"Quad đang cố gắng thúc đẩy một mô hình thương mại và đầu tư thay thế cho BRI. Nếu bạn nhìn vào tuyên bố chung, thì thấy họ ghi nhận rằng ‘Đầu tư cơ sở hạ tầng có chất lượng là một ưu tiên’, rõ ràng câu này là một cú đánh vào Sáng kiến Vành đai-Con đường của Trung Quốc".
Sau Đại Hội Đảng khóa 13, Hà Nội đã khẳng định chính sách đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương. Vậy câu hỏi được đặt ra, vì sao Việt Nam chưa tham gia nhóm Quad ?
Chuyên gia an ninh khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương Derek Grossman nhận định, một phần vì Việt Nam không muốn khiêu khích Trung Quốc với một sự xích gần đến với Quad :
Ông Grossman phân tích Việt Nam có lẽ không nhất thiết mong muốn tham gia Quad vì thực tế Hà Nội có quan hệ tốt với từng quốc gia trong Bộ Tứ.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong Hướng dẫn Chiến lược An ninh Quốc gia tạm thời công bố hôm 3 tháng 3 đã nêu Việt Nam là đối tác chính trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ông Grossman nói :
"Chính quyền Biden cổ võ cho tự do dân chủ và nhân quyền một cách toàn diện hơn chính quyền Trump. Điều đó có thể tạo vấn đề cho Việt Nam, vì tình hình nhân quyền không may đã trở nên tồi tệ hơn ở nước này".
Tuy vậy, ông Grossman nhận định, quan hệ Việt-Mỹ tốt hơn bao giờ hết kể từ khi cuộc chiến chấm dứt. Tương tự, quan hệ Việt Nam với Úc, Nhật và Ấn Độ ngày càng được củng cố. Ông tiết lộ, ông được biết trong tầm nhìn của Hà Nội, Ấn Độ đã thay thế Nga trở thành đối tác quốc phòng bền vững nhất của Việt Nam.
Năm 2020 Việt Nam cũng đã tham gia vào hội nghị Quad Plus – Bộ Tứ mở rộng cùng với một số quốc gia khác để bàn về đại dịch corona. Ông Grossman lập luận rằng Việt Nam vẫn có thể tham gia trong các cuộc đàm phán tương tự mà không cần phải chính thức tham gia Bộ Tứ.
Giang Nguyễn
Nguồn : RFA, 16/03/2021
"Trung Quốc về cơ bản vẫn tiếp tục "đa chiến pháp", nhịp độ khi căng khi chùng, nhưng tổng thể vẫn là hành động kiên quyết, cứng rắn. Nếu nội bộ không có đột biến và áp lực bên ngoài chưa đủ độ (là khả năng hiện hữu) thì Trung Quốc không, hoặc khó nhượng bộ".
Đội tàu cá Trung Quốc trên đường tiến xuống Biển Đông. Ảnh : Tân Hoa Xã
Việt Nam biết rõ ý đồ của Trung Quốc muốn ăn sống nuốt tươi mình ở Biển Đông, nhưng lãnh đạo đảng duy nhất cầm quyền tại Hà Nội chỉ biết tùy cơ ứng biến và cầu may được quý nhân phù trợ khi bị Bắc Kinh tấn công quân sự.
Lập trường này không mới, nhưng không bảo đảm giữ được chủ quyền, quyền chủ quyền và khối lượng tài nguyên khổng lồ và biển đảo của Việt Nam ở Biển Đông.
Nó phản ảnh tư duy lệ thuộc và bản lĩnh sợ hãi không bao giờ dám thoát Trung của lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam khiến 100 triệu dân Việt Nam phải co ro sống sợ trong cái lồng quyền lực của Bắc Kinh.
Nguyên nhân
Tình trạng này bắt đầu ngay từ Hội nghị thượng đỉnh Trung-Việt ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, năm 1990, theo yêu của Lãnh tụ tối cao Trung Quốc lúc bây giờ là Đặng Tiểu Bình.
Bách khoa Toàn thư mở viết : "Hội nghị Thành Đô (hay gọi là Mật ước Thành Đô) là cuộc hội nghị thượng đỉnh Việt-Trung trong hai ngày 3-4 tháng 9 năm 1990, tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc) giữa lãnh đạo cao cấp nhất hai đảng cộng sản của nhà nước Việt Nam - Trung Quốc. Cuộc họp mặt này nhằm mục đích bình thường hóa quan hệ giữa hai nước và hai Đảng. Cho đến nay, nội dung và các thỏa thuận trong cuộc họp của đôi bên vẫn chưa được công bố.
Thành phần tham dự :
- Phía Việt Nam gồm có Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười, và Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng Phạm Văn Đồng,
- Phía Trung Quốc có Giang Trạch Dân, Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc cùng với Lý Bằng, Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc.
Kết quả của hội nghị là một loạt các thay đổi trong đối nội và đối ngoại, không chỉ giữa Việt Nam với Trung Quốc, mà còn giữa Việt Nam với Hoa Kỳ và các nước ASEAN".
Lãnh đạo tối cao Trung Quốc, Đặng Tiểu Bình là người đứng sau bày mưu tính kế buộc Việt Nam phải làm theo điều kiện của Bắc Kinh, từ việc Hà Nội phải rút quân khỏi Cao Miên cho đến những việc Việt Nam được làm và không được làm sau khi nối lại bang giao với Trung Quốc năm 1991.
Những chi tiết của Thành Đô chưa hề được tiết lộ, nhưng liệu trong số những thỏa hiệp bí mật này, có điều gì bất lợi cho cho chủ quyền biển đảo của Việt Nam ở Biển Đông không ?
Để trả lời câu hỏi này, không có gì rõ ràng hơn bằng cách nhắc lại nhận xét lịch sử của Bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch, người có lập trường chống Bắc Kinh thời bấy giờ. Ông nhận định về cuộc họp Thành Đô đầu tháng 9/1990 rằng : "Một thời kỳ Bắc thuộc rất nguy hiểm đã bắt đầu !" (theo cố Đại tá, Nhà báo lưu vong Bùi Tín, viết trên VOA ngày 20/3/2012).
Nhưng Đảng cộng sản Việt Nam đã để cho đất nước bị "Bắc thuộc" nghiêm trọng đền mức nào thì liệu ông Chủ tịch, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có biết không ?
Hay ông biết mà phải ngậm đắng nuốt cay để nói cho dân yên tâm rằng : "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay" (Phát biểu tại Đại hội đảng XIII, ngày 26/01/2021).
Trung Quốc đang làm gì ?
Nhưng ông Trọng nói "dzậy mà không phài dzậy", theo ngôn ngữ miệt vườn của đồng bào Nam Bộ. Bởi vì Bộ Ngoại giao Việt Nam mới cáo buộc Bắc Kinh : "Biển Đông lặng hay dậy sóng liên quan đến Trung Quốc. Năm 2020 và đầu 2021, Bắc Kinh vẫn tiếp tục thực thi "đa chiến pháp" trên Biển Đông. Truyền thông phủ sóng toàn cầu tuyên bố "chủ quyền không thể tranh cãi" và hình ảnh Trung Quốc xây dựng cộng đồng chung trên biển. Sửa đổi Luật Hải cảnh, công bố "danh xưng tiêu chuẩn" của các đảo, đá và thực thể đáy biển; phát triển "khu Tây Sa", "khu Nam Sa", dùng lục địa để gia tăng chủ quyền biển" (theo Tạp chí Thế giới & Việt Nam).
Nên biết Thế giới & Việt Nam là báo đối ngọai hàng đầu của Bộ Ngoại giao Việt Nam. Các bài viết đều phản ảnh quan điểm và lập trường về chính sách đối ngoại và những vấn đề quốc tế và khu vực liên quan đến Việt Nam.
Bài báo nêu trên đã vạch ra những mánh khoé tuyên truyền dành chủ quyền ở Biển Đông hiện nay của Bắc Kinh như: "Thu hút các nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế ủng hộ cái gọi là "chủ quyền lịch sử" của Trung Quốc. Biến hóa "đường chín đoạn", "thuyết Tứ sa" để biến vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của các nước khác thành vùng biển tranh chấp, phần lớn Biển Đông thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Trung Quốc.
Tiếp tục củng cố và xây mới cấu trúc lưỡng dụng trên các đảo, đá thuộc quần đảo Trường Sa, mới nhất là đá Vành Khăn. Đẩy mạnh xây dựng lực lượng quân sự hiện đại, đa năng trên biển, đáng chú ý là đội tàu sân bay.
Duy trì hoạt động thường xuyên của lực lượng đa binh chủng, Hải quân, Hải cảnh, đội tàu nghiên cứu khoa học, dàn khoan nước sâu cỡ lớn, binh đoàn hàng ngàn tàu thuyền dân quân biển, xâm nhập, răn đe, ngăn cản hoạt động dân sự, kinh tế của các nước, thực hiện kiểm soát trên thực tế".
Đe dọa Việt Nam
Bài báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam còn tố cáo: "Tàu hải cảnh, tàu bán quân sự Trung Quốc nhiều lần xâm phạm vùng biển khu vực thuộc bồn trũng Nam Côn Sơn, bãi Tư Chính (của Việt Nam), bãi cạn Scarborough (Philippines), bãi Luconia (Malaysia)…
Gần nhất, 24/2 (2021),có tin tàu Hải cảnh Trung Quốc áp sát dàn khoan Hải Thạch của Việt Nam đang hoạt động bình thường tại lô 5-02 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam".
Trung Quốc cũng đã từng áp lực Việt Nam phải hủy bỏ một số dự án tìm kiềm dầu khí ở khu vục nam Hoàng Sa và ở Trường Sa, trong số này có nhiều Đại công ty đã bỏ Việt Nam gồm BP (Anh, 2008) Chevron (Mỹ, 2015), Repsol (Tây Ban Nha, 2018), ConocoPhillips (2012).
Ngày 9/7/2020, liên doanh dầu khí Rosneft Việt Nam đã hủy hợp đồng khoan dầu với công ty Noble Corporation tại Lô 06-01 vì bị áp lực từ Trung Quốc.
Vậy Việt Nam đã và đang làm gì để chống lại tham vọng của Trung Quốc ?
Trước hết, hãy nghe Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nói bang quơ với báo chí tại Hà Nội ngày 28/12/2020 rằng: "Việt Nam đã tiếp tục duy trì được môi trường ổn định ở Biển Đông thông qua nhiều biện pháp, trong đó có các biện pháp quan hệ song phương của chúng ta với các nước".
Nhưng riêng với Trung Quốc thì dù Việt Nam có song phương hay đa phương cũng "chết cửa tứ" với Bắc Kinh ở Biển Đông, vì Trung Quốc không coi nhược tiểu Việt Nam ra gì.
Hơn nữa, vì biết được thân phận một nước đàn em trước láng giềng, đồng thời là ân nhân khi còn chiến tranh , Việt Nam đã thanh minh "4 không" trong Sách trắng Quốc phòng rằng: " (1)Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự; (2) không liên kết với nước này để chống nước kia; (3)không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; (4) không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Cam kết này chỉ nhằm cầu van Trung Quốc đừng tấn công Việt Nam, nhưng Việt Nam lại không có bất cứ Hiếp ước phòng thủ chung nào với bất cứ nước nào, đặc biệt với đại cường quân sự Hoa Kỳ, cho nên Hà Nội chỉ còn biết chơi lá bài nhũn như con chi chi để cầu may.
Tham vọng muôn đời
Cũng cần nhắc lại, Trung Quốc đã chiếm Hoàng Sa của Việt Nam năm 1974, dưới thời Việt Nam Cộng Hòa, nhưng Hà Nội không dám giành lại sau khi chiếm Việt Nam Cộng Hòa ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Đảng cộng sản Việt Nam còn để mất thêm 7 vị trí đá, đảo chiến lược ở Trường Sa từ ngày 14/3/1988 đến năm 1995 gồm Châu Viện, Chữ Thập, Ga Ven, Gạc Ma, Tư Nghĩa, Xu Bi và Vành Khăn trong Quần đảo Trường Sa. Sau Vành Khăn bị mất năm 1995, Việt Nam coi như mất luôn quyền kiểm soát bãi Cỏ Mây, một rạn san hô vòng thuộc cụm Bình Nguyên của quần đảo Trường Sa nằm về phía đông nam của đá Vành Khăn. Hiện bãiCỏ Mây đang bị tranh chấp giữa Phi Luât Tân và Trung Quốc.
Ngoài ra, Đài Loan cũng đã chiếm đảo Ba Bình (Itu Aba Island), lớn nhất ở Trường Sa từ sau năm 1956. Đảo này có diện tích tối đa 0,4896 cây số vuông với chiều dài 1.400 mét, rộng 379 mét. Có tài liệu nói Đài Loan đã chính thức đem quân đội và dân cư đến sống và bảo vệ đảo từ năm 1971.
Như vậy, cho đến nay, Trung Quốc và Đài Loan đã chiếm 9 đảo và đá của Việt Nam thuộc Trường Sa. Trong khi đó, theo tài liệu của Bách khoa toàn thư mở thì Việt Nam đang thực thi chủ quyền hợp pháp tại 21 điểm đảo. Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ đã chia thành thành 2 nhóm đảo, tuyến Bắc Trường Sa và Nam Trường Sa.
Ông nói : "Các đảo Bắc Trường Sa mà Việt Nam đang canh giữ, thực thi chủ quyền gồm 10 đảo, đá lực lượng sau: Song Tử Tây, Đá Nam, Đá Thị, Sơn Ca, Nam Yết, Len Đao, Cô Lin, Sinh Tồn, Sinh Tồn Đông, Đá Lớn. Các đảo Phía Nam Trường Sa mà Việt Nam đang bảo vệ gồm 11 đảo, đá sau: Trường Sa,Trường Sa Đông, An Bang, Phan Vinh, Thuyền Chài, Tiên Nữ, Núi Le, Tốc Tan, Đá Tây, Đá Đông, Đá Lát" (theo Infonet).
Cuối cùng, bài viết của Bộ Ngoại giao Việt Nam kết luận : "Nhìn chung, năm 2021 chưa hội tủ đủ các yếu tố để tình hình sáng sủa hơn, Biển Đông chưa thể sớm bình lặng. Giải quyết tranh chấp chủ quyền là công việc phức tạp, lâu dài, cần sự kiên trì, nỗ lực của tất cả các bên, cả trong và ngoài khu vực. Cần đề cao chủ nghĩa đa phương, hợp tác, tranh thủ sự ủng hộ quốc tế rộng rãi về thiết lập và tuân thủ một trật tự dựa trên luật pháp, luật lệ, giá trị chung và lợi ích chung".
Tác giả bài viết kêu gọi : "Kiềm chế và chủ động phòng tránh nguy cơ đụng độ không mong muốn trên biển. Đi đôi với hợp tác, cần đấu tranh để xây dựng một cơ chế giám sát có hiệu quả và giải quyết tranh chấp bắt buộc nhằm ổn định tình hình Biển Đông".
Nhưng ai giám sát ai khi mà mỗi nước trong khối 10 quốc gia ASEAN ( the Association of South East Asia Nations, Hiệp hội các nước Đông Nam Á) đều có quyền lợi riêng với Trung Quốc. Bằng chứng cho đền nay, ASEAN và Trung Quốc vẫn còn xa mặt cách lòng trong việc thành hình quy ước COC (Code of Conduct) để kiềm chế các hoạt động gây hấn ở Biển Đông của Bắc Kinh.
Điều này đã được Bộ Ngoại giao Việt Nam nhìn nhận : "Đàm phán COC khó có thể kết thúc trong năm 2021 như tuyên bố của Trung Quốc, do độ chênh lớn về yêu sách chủ quyền".
Vì vậy, bài viết của Bộ Ngoại giao đã nhận ra chủ trương Biển Đông của Trung Quốc trong năm 2021 vẫn là "Trung Quốc về cơ bản vẫn tiếp tục "đa chiến pháp", nhịp độ khi căng, khi chùng, nhưng tổng thể vẫn là hành động kiên quyết, cứng rắn. Nếu nội bộ không có đột biến và áp lực bên ngoài chưa đủ độ (là khả năng hiện hữu), thì Trung Quốc không, hoặc khó nhượng bộ".
Với viễn ảnh u tối này, Đảng và Nhà nước Đảng cộng sản Việt Nam đã làm gì để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, hay chỉ biết há miệng chờ sung rụng ?
Phạm Trần
(04/03/2021)
Mai Vân, RFI, 25/02/2021
Chỉ vài ngày sau khi Bộ Quân lực Pháp xác nhận đã cho tàu ngầm đi qua Biển Đông, hôm 18/02/2021 vừa qua, hai chiến hạm Pháp đã ra khơi trực chỉ Châu Á trong một chiến dịch kéo dài 5 tháng, sẽ đi ngang Biển Đông, ghé thăm nhiều cảng Đông Nam Á và đặc biệt là tham gia một cuộc tập trận chung với hai đồng minh Mỹ và Nhật ở vùng biển Nhật Bản.
Theo các nhà phân tích, khi cho Hải quân đến hoạt động trong vùng Biển Đông, Pháp đã bất chấp phản ứng không hài lòng từ phía Trung Quốc, nước tự nhận chủ quyền trên hầu như toàn bộ vùng biển này.
Theo Bộ Quân Lực Pháp, tham gia chiến dịch mang tên Jeanne d’Arc 2021 là hai chiến hạm của Hải quân Pháp gồm tàu đổ bộ chở trực thăng Tonnerre và khinh hạm tàng hình Surcouf thuộc nhóm Sẵn Sàng Đổ Bộ (ARG). Trong đợt triển khai kéo dài cho đến tháng 7, chiến hạm Pháp sẽ hai lần đi ngang Biển Đông, đồng thời có kế hoạch ghé cảng nhiều nước, trong đó có 4 quốc gia Đông Nam Á, Indonesia và Việt Nam trên đường đi, và Singapore, Malaysia trên đường về.
Jeanne d’Arc là một chiến dịch tập huấn thường niên nhằm cung cấp cho các học viên sĩ quan kỹ năng tác chiến "trên biển" trước khi gia nhập đơn vị của họ. Bên cạnh đó, chiến dịch cũng là dịp Hải quân Pháp rèn luyện năng lực hoạt động tại các vùng biển có giá trị chiến lược, trong sự phối hợp với các đồng minh và đối tác.
Năm nay, theo trang mạng thông tin về hải quân Naval News, các chiến hạm Pháp sẽ có nhiều hoạt động tương tác với Hải quân các nước trong hành trình, mà đỉnh cao sẽ là cuộc tập trận chung với Mỹ và Nhật Bản vào tháng 5 tới đây.
Khi được hỏi về mục đích của nhiệm vụ này, hạm trưởng tàu chỉ huy Tonnerre, Arnaud Tranchant, không ngần ngại nói rõ mục tiêu góp phần "tăng cường quan hệ đối tác của Pháp với Bộ Tứ Quad bao gồm bốn nước Mỹ, Nhật, Úc và Ấn".
Sự kiện Pháp càng lúc càng cho thấy ý định dấn thân sâu hơn vào Biển Đông, đồng thời liên kết chặt chẽ hơn với các đồng minh cùng quan tâm đến khu vực, đã khiến Trung Quốc bất bình. Trang mạng thông tin Pháp Asialyst ngày 22/02 vừa qua đã không ngần ngại cho là chiến dịch của hai chiến hạm Pháp Tonnerre và Surcouf là "một thách thức trực tiếp mới gởi đến Trung Quốc". Asialyst đồng thời ghi nhận một số phản ứng đầu tiên từ phía Bắc Kinh.
Đối với ông Phó Côn Thành (Fu Kuncheng), một chuyên gia tại Viện Biển Đông thuộc trường Đại học Hạ Môn, miền nam Trung Quốc, các hoạt động của chiến hạm Pháp tại một khu vực biển có tranh chấp là một điều "đáng báo động", buộc Trung Quốc phải suy nghĩ về cách đáp trả thỏa đáng.
Đối với chuyên gia Trung Quốc này thì Pháp đang chịu sức ép của Mỹ : "Rõ ràng là Hoa Kỳ đang hy vọng cùng với các đồng minh trong NATO phô trương lực lượng ở Biển Đông bằng các hoạt động gọi là ‘tự do hàng hải’. Khi các nước này chủ trương tự do hàng hải, Trung Quốc nên cử tàu chiến bám sát theo. Và nếu các tàu đó đi vào vùng lãnh hải mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, chúng ta phải phản đối theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển".
Tống Trung Bình (Song Zhongping), một cựu sĩ quan huấn luyện của Quân đội Trung Quốc, hiện là nhà nghiên cứu và bình luận quân sự, đã nói rõ hơn với nhật báo Hồng Kông South China Morning Post : "Hiển nhiên là Pháp có ý định chứng tỏ sự hiện diện quân sự của họ ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, đặc biệt là dưới áp lực của Hoa Kỳ, để phối hợp với các hoạt động triển khai quân sự của Mỹ".
Đối với giới quan sát, quả thực là Pháp trong những ngày đầu năm 2021 đã đột nhiên cho thấy mối quan tâm đến tình hình Biển Đông. Ngay trước khi khởi động chiến dịch Jeanne d’Arc 2021 với một vế quan trọng tại các vùng biển Châu Á, Pháp đã cho một tàu ngầm tấn công của mình qua hoạt động ở Biển Đông, điều đã được chính bộ trưởng Quân lực Pháp Florence Parly xác nhận ngày 08/02 vừa qua.
Trên Twitter, bà Parly giải thích là việc đi qua vùng biển quốc tế mà gần như toàn bộ diện tích bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, là "bằng chứng nổi bật về năng lực triển khai xa và lâu dài của Hải quân Pháp trong mối quan hệ với các đối tác chiến lược Úc, Mỹ hoặc Nhật Bản". Bộ Quân lực Pháp thì nhắc lại sự quan tâm của Pháp đối với quyền tự do hàng hải.
Chuyên gia Pháp Jean-Vincent Brisset, giám đốc nghiên cứu tại Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS), trả lời đài truyền hình Pháp France 24 hôm 11/02, đã cho rằng chiến dịch tuần tra Marianne, mà chiếc tàu ngầm Emeraude cùng với một tàu hỗ trợ thực hiện kể từ tháng 9 năm 2020, là nhằm chứng tỏ rằng Pháp luôn luôn hiện diện trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương về mặt quân sự.
Theo ông Brisset : "Đó là một lời hứa cũ từ ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian, khi ông vẫn còn là Bộ trưởng Quốc phòng [cho đến năm 2017]". Trong bối cảnh địa chính trị ngày càng căng thẳng ở các vùng biển Châu Á - căng thẳng Trung-Mỹ ở Biển Đông, những cuộc cãi vã giữa Bắc Kinh và Canberra - Pháp muốn nhắc lại rằng họ có những lợi ích riêng mà họ muốn theo bảo vệ.
Antoine Bondaz, chuyên gia tại Quỹ Nghiên cứu Chiến lược nhắc lại : "Trên quan điểm pháp lý, việc Hải quân Pháp qua lại (vùng Biển Đông) trong khuôn khổ các hoạt động toàn cầu của Pháp là một điều hoàn toàn hợp pháp".
Vấn đề đặt ra là trên bình diện địa chính trị, Biển Đông là chủ đề của các yêu sách lãnh thổ chồng lấn giữa Trung Quốc, Malaysia, Đài Loan, Philippines và Việt Nam, chưa kể căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh. Trung Quốc không muốn chiến hạm nước ngoài hoạt động trong khu vực. Tuy nhiên, điều đó không ngăn cản Pháp can dự vào Biển Đông.
Pháp đã thấy rõ điều này vào năm 2019 sau khi gửi một tàu hộ tống hạm đến đó. Trung Quốc sau đó đã chính thức tỏ bực tức trước hành động bị cho là "xâm phạm lãnh hải" đó. Mặc dù vậy, Paris đã quyết định quay trở lại. Và lần này là với tàu ngầm tấn công hạt nhân, trong khi chờ đợi hai chiếc Tonnerre và Surcouf.
Jean-Dominique Merchet, nhà báo chuyên viết về các vấn đề quốc phòng trên trang L’Opinion, cho biết : "Tàu ngầm là một tín hiệu mạnh hơn một tàu hộ tống. Còn ông Jean-Vincent Brisset thì nhận định : "Trong bối cảnh toàn cầu về quan hệ ngoại giao, đây là cách để Pháp cho thấy họ không sợ đọ sức với Trung Quốc. Do đó, Pháp đang cố gắng tự khẳng định mình là người bảo đảm quyền tự do đi lại trong các vùng biển quốc tế.
Về phần mình, chuyên gia về Châu Á Antoine Bondaz phân tích : "Đó là một cách để nói với các đối tác Úc, Ấn Độ và Nhật Bản rằng Pháp không chỉ đưa ra những bài phát biểu mỹ miều. Paris sẽ chỉ có uy tín trong khu vực khi cho thấy rằng họ sẵn sàng hành động để bảo vệ các nguyên tắc của mình".
Mai Vân
Nguồn : RFI, 25/02/2021
*********************
Biển Đông : Quốc tế tăng áp lực để đẩy lùi tham vọng của Trung Quốc
Hoài Hương, VOA, 24/02/2021
Hoa Kỳ và các đồng minh có lập trường cứng rắn hơn và đang điều tàu chiến vào các vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố thuộc chủ quyền của họ trên Biển Đông.
Tàu của hải quân Mỹ, Chile, Peru, Pháp và Canada tham gia một cuộc diễn tập trên Biển Thái Bình, ngày 24/6/2018. (U.S. Navy/Intelligence Specialist 1st Class Steven Robles/Handout via Reuters)
Đã và đang có nhiều dấu hiệu cho thấy tân chính quyền của Tổng thống Biden có lập trường cứng rắn hơn về các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông.
Trong hoạt động mới nhất để khẳng định quyền tự do hàng hải ở vùng biển này, Ngũ Giác Đài đã điều tàu khu trục mang tên lửa có điều hướng USS Russell tiến sâu vào phạm vi 12 hải lý quanh một số thực thể thuộc Trường Sa, quần đảo mà Trung Quốc tuyên bố thuộc chủ quyền của họ.
Chỉ vài tuần trước, một tàu chiến khác của Mỹ, USS John McCain, tàu khu trục lớp Arleigh, cũng thực hiện một sứ mạng tương tự quanh quần đảo Hoàng Sa, nơi Việt Nam và Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền chồng chéo.
Trước đó chính quyền của Tổng thống Biden cũng thực hiện sứ mạng đầu tiên trong năm nay có sự góp mặt của hai hàng không mẫu hạm Mỹ là USS Nimitz và USS Theodore Roosevelt.
Nhóm tàu sân bay tác chiến Theodore Roosevelt diễn tập với nhóm tàu sân bay tác chiến Nimitz trên Biển Đông ngày 9/2/2021 (US Navy)
Hai nhóm tác chiến tàu sân bay vừa kể đã phối hợp hoạt động trên Biển Đông hôm 9/2, nhằm chứng minh khả năng tương tác giữa các khí tài cũng như khả năng chỉ huy kiểm soát của Hải quân Mỹ trong một môi trường có nhiều thử thách.
Hãng tin Bloomberg đánh giá cuộc tập trận có phối hợp của 2 nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ thể hiện lập trường cứng rắn hơn của tân chính phủ Mỹ dưới quyền ông Biden.
Khẳng định tự do hàng hải, quyền qua lại vô hại
Những hoạt động được tăng cường của hải quân Mỹ trên Biển Đông đi kèm với vị thế cứng rắn hơn của Washington về mặt ngoại giao.
Bộ Ngoại giao Mỹ nặng nề đả kích Bắc Kinh về việc thông qua Luật Hải cảnh - cho phép lực lượng hải cảnh và các tàu dân quân Trung Quốc sử dụng "mọi phương tiện cần thiết", kể cả nổ súng vào tàu nước ngoài nào mà Bắc Kinh cho là đã "xâm nhập các vùng biển của Trung Quốc".
Washington nói động thái này gây "quan ngại sâu sắc" và thể hiện quyết tâm của Bắc Kinh dùng bạo lực để "củng cố các yêu sách lãnh thổ phi lý của Trung Quốc" trong khu vực.
Đồng thời, Ngũ Giác Đài cảnh cáo Trung Quốc chớ "đơn phương áp đặt bất kỳ quy định nào đòi tàu bè các nước phải ‘xin phép hoặc thông báo trước’, trước khi đi ngang qua các vùng biển đang trong vòng tranh chấp". Washington nhắc nhở rằng luật pháp quốc tế cho phép tàu bè, kể cả các tàu chiến, thực thi quyền "qua lại vô hại" trong các vùng biển quốc tế.
Lời nhắc nhở này còn nhắm vào một số nước khác – như Việt Nam và Đài Loan.
Ngũ Giác Đài tuyên bố :
"Bằng cách qua lại vô hại mà không thông báo hay xin phép bất kỳ nước nào có yêu sách chủ quyền trong khu vực, Hoa Kỳ thách thức những hạn chế bất hợp pháp mà các nước đó đã đơn phương áp đặt trong các vùng biển quốc tế".
Cùng lúc, Bộ Ngoại giao Mỹ tăng sức ép với Trung Quốc bằng cách lên tiếng bày tỏ "quan tâm về các động thái gần đây của Trung Quốc, cho phép sử dụng vũ lực để lấn át các nước láng giềng".
"Chúng tôi nhắc nhở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) rằng các lực lượng hàng hải có trách nhiệm hành động một cách chuyên nghiệp và tự chế khi thực thi quyền hạn của mình".
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price nói tiếp :
"Chúng tôi còn quan tâm về chuyện Trung Quốc có thể viện luật hải cảnh mới để khẳng định các yêu sách chủ quyền bất hợp pháp của họ trên Biển Đông".
‘Lập trường của chính phủ Biden cứng rắn hơn trông đợi’
Chỉ trong tháng đầu tiên từ khi lên nhậm chức, chính phủ của Tổng thống Biden đã thực hiện ít nhất 3 hoạt động hải quân quy mô trong các vùng biển gần Trung Quốc. Asia Times cho rằng đây là "một cuộc biểu dương lực lượng lớn nhất trong thập niên qua".
Trong bài diễn văn về chính sách đối ngoại đầu tiên của ông, Tổng thống Joe Biden mô tả Trung Quốc là ‘đối thủ cạnh tranh nghiêm trọng nhất’ của Mỹ, ông nói Trung Quốc đã trực tiếp tấn công vào trật tự thế giới và các cấu trúc của nền trật tự do Hoa Kỳ xây dựng sau Đệ nhị Thế Chiến, và ông cam kết sẽ trực diện đối đầu những thách thức do Bắc Kinh đặt ra cho sự thịnh vượng, nền an ninh và các giá trị Mỹ.
Tòa Bạch Ốc khẳng định Trung Quốc là trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Mỹ, và Washington sẽ làm việc với các đối tác về một chiến lược cho sự cạnh tranh với Bắc Kinh.
"Các lực lượng của Mỹ sẽ điều tàu bè và máy bay tới hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép, để bảo vệ các lợi ích an ninh của chúng tôi và của các đồng minh và đối tác của chúng tôi", người phát ngôn Tòa Bạch Ốc John Kirby lặp lại lập trường từ trước tới nay của Hoa Kỳ.
Ông lưu ý rằng trong số 7 nước đã ký hiệp định quân sự với Mỹ, thì có 5 nước nằm trong vùng Thái Bình Dương, và "chúng tôi đặt rất nặng các nghĩa vụ đó".
Các nước vừa kể gồm có Hàn quốc, Nhật Bản, Philippines, Úc và New Zealand.
Phản ứng trước chính sách cứng rắn hơn của Washington, Trung Quốc tố cáo Hoa Kỳ "vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, và cố ý phá vỡ bầu không khí hòa bình, hữu nghị và hợp tác trên Biển Đông".
Sát cánh với đồng minh kiềm hãm Trung Quốc
Tiếp tục chính sách cứng rắn đối với Trung Quốc của chính phủ tiền nhiệm, nhưng với 1 điểm khác biệt, chính quyền Biden tích cực mời gọi các đồng minh cùng tăng áp lực lên Trung Quốc.
Đang có dấu hiệu là một số đồng minh chủ yếu của Hoa Kỳ đang dấn thân vào nỗ lực quốc tế để kiềm hãm tham vọng của Trung Quốc.
Hai chiến hạm của Pháp, tàu đổ bộ tấn công Tonnerre và khu trục hạm nhỏ Surcouf đã rời cảng Toulon hôm 18/2 và đang trên đường tới Biển Đông, theo Sputniknews.
Bản tin cho biết sau một chuyến hải hành băng qua Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương, hai chiến hạm sẽ tham gia các cuộc diễn tập quân sự với Nhật Bản và Hoa Kỳ trong Biển Đông vào tháng Năm sắp tới.
Sứ mệnh Jeanne d’Arc 2021 nhắm 3 mục tiêu : thứ nhất, huấn luyện 147 thủy thủ của hải quân Pháp ; mục tiêu thứ hai là hợp tác khu vực và mục tiêu thứ 3, quan trọng hơn cả, là triển khai các hoạt động tới các vùng có tầm quan trọng chiến lược để bảo vệ các lợi ích của nước Pháp.
Mục đích của sứ mệnh này, theo lời Đô đốc Pierre Vandier, Tham mưu trưởng Hải quân Pháp, là để bảo vệ "quyền tự do hàng hải" và chống lại "hành vi xâm hại" của Trung Quốc.
Chính sách bành trướng của Trung Quốc đã bắt đầu gây lo ngại cho các nước Châu Âu từ năm 2020, khi mà Trung Quốc vận dụng sức mạnh kinh tế, ngoại giao và quân sự để tìm cách lập ra một trật tự mới.
Hồi đầu tháng Hai, tàu ngầm tác chiến dùng năng lượng hạt nhân Émeraude và tàu tiếp tế Seine của Pháp cũng được triển khai tới tuần tra các vùng biển đang trong vòng tranh chấp.
Sputniknews dẫn lời Bộ trưởng quốc phòng Pháp Florence Parly :
Pháp không phải là nước Châu Âu duy nhất đưa tàu chiến tới Biển Đông.
Anh và Đức dự kiến sẽ thực hiện các cuộc diễn tập lớn trong các vùng biển lân cận Trung Quốc trong những tháng tới.
Ngoài ra, một tàu chiến của Hải quân Hoàng gia Canada đã thực hiện "hoạt động đòi quyền tiếp cận" qua eo biển Đài Loan trên đường tới dự các cuộc tập trận chung với các đối tác từ Hoa Kỳ, Úc và Nhật Bản.
Úc và các nước Tây Âu khác cũng điều tàu đi ngang qua các vùng biển tranh chấp, để thể hiện lập trường ủng hộ Hoa Kỳ trong nỗ lực đẩy lùi tham vọng bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông, tuyến hàng hải thiết yếu đối với thương mại quốc tế, trước khi Bắc Kinh thâu tóm toàn bộ Biển Đông.
Hoài Hương
Nguồn : VOA, 24/02/2021
********************
Thành phố Tam Sa trên quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp, Ảnh chụp vào năm 2012. AFP / Images
Một báo cáo mới của Trường Cao đẳng Chiến tranh Hải quân Hoa Kỳ đã tổng hợp lại những gì đã biết về một trong những thành phố kỳ lạ nhất thế giới.
Tam Sa là thành phố được Trung Quốc thành lập vào năm 2012 và là thành phố có diện tích lớn nhất thế giới, bao gồm 800.000 dặm vuông ( 2.071.990 km2) ở Biển Đông nằm bên trong "Đường lưỡi bò 9 đoạn" mà Trung Quốc tự tuyên bố là của mình.
Điều đó có nghĩa Tam Sa lớn hơn thành phố New York 1.700 lần.
Phần lớn thành phố Tam Sa là nước mặn, mặc dù vậy thành phố này bao gồm quần đảo Hoàng Sa mà Việt Nam và Đài Loan tuyên bố chủ quyền, và quần đảo Trường Sa, mà Việt Nam, Đài Loan, Philippines, Malaysia và Brunei tuyên bố chủ quyền đối với nhiều đảo khác nhau.
Tòa thị chính, có thể gọi như vậy, nằm trên đảo Phú Lâm, một trong những đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa.
"Từng là một tiền đồn xa xôi, đảo Phú Lâm đã trở thành một trung tâm hoạt động nhộn nhịp", theo bản báo cáo dài 57 trang với nhiều chú thích của chuyên gia Trung Quốc Zachary Haver cho Viện Nghiên cứu Hàng hải của Trường Đại học Chiến tranh Trung Quốc. "Hòn đảo tự hào có cơ sở hạ tầng cảng được mở rộng, cơ sở khử muối và xử lý nước thải trong nước biển, nhà ở công cộng mới, hệ thống tư pháp đang hoạt động, vùng phủ sóng mạng 5G, trường học và các chuyến bay dân sự thường xuyên đến và đi từ đất liền"
Ngoài đảo Phú Lâm, thành phố Tam Sa đang "phát triển du lịch ở quần đảo Hoàng Sa, thu hút hàng trăm công ty mới đăng ký, nuôi trồng thủy sản và khuyến khích việc cư trú lâu dài", báo cáo cho biết. Có nhà tù và tòa án, nơi hai người bị xét xử và kết án vì tội mua và vận chuyển động vật hoang dã nguy cấp ở quần đảo Trường Sa.
Câu hỏi rõ ràng là tại sao Trung Quốc lại đi một đoạn đường dài như vậy để xây dựng cơ sở hạ tầng dân sự ở một vùng sông nước nằm dưới sự kiểm soát hiệu quả của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân và lực lượng bảo vệ bờ biển bán quân sự của Trung Quốc.
Câu trả lời đầy sắc thái của Haver là hệ thống "hợp nhất quân sự-dân sự" của Trung Quốc là "một cơ chế để quản lý các khu vực tranh chấp như thể chúng là lãnh thổ của Trung Quốc", giống như bất kỳ thành phố đại lục nào. Thành phố Tam Sa thực sự là một phần mở rộng của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
"Việc mở rộng các thể chế đảng-nhà nước của thành phố cho phép chính quyền thành phố trực tiếp điều hành các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và đảm bảo quyền ưu tiên của các lợi ích của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTrung Quốc) trong việc ra quyết định ở địa phương", báo cáo viết.
Thành phố Tam Sa là cái mà Trung Quốc gọi là thành phố cấp tỉnh, trên đất liền là một đơn vị hành chính bao gồm thành phố trung tâm cũng như các thành phố, thị trấn, làng mạc và khu vực nông thôn xung quanh. Nói cách khác, lớn về mặt địa lý – nhưng không lớn như vậy.
"Việc kiểm soát hành chính bình thường hóa" do thành phố Tam Sa thực hiện là mạnh nhất ở Hoàng Sa, nhưng "các yếu tố của hệ thống này cũng tồn tại ở quần đảo Trường Sa và có dấu hiệu mở rộng", Haver, một thành viên tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc cấp cao, viết, Haver đã sống ở Trung Quốc ba năm và thông thạo tiếng Quan Thoại.
Thành phố Tam Sa, chỉ mới chín năm tuổi, là bằng chứng cho thấy Trung Quốc dự định định cư lâu dài.
"Khi giao những trách nhiệm này cho chính quyền thành phố và hỗ trợ phát triển của thành phố, Bắc Kinh đã tiết lộ rằng tham vọng của họ vượt ra ngoài việc thống trị Biển Đông thông qua các hoạt động của CCG (Cảnh sát biển Trung Quốc) và Hải quân PLA", Haver kết luận.
"Thông qua việc bình thường hóa hệ thống kiểm soát hành chính của Tam Sa, Trung Quốc đang dần biến các khu vực tranh chấp trên Biển Đông thành lãnh thổ trên thực tế của Trung Quốc".
Peter Coy
Nguyên tác : China Has An 800,000-Square-Mile ‘City’ in the South China Sea,Bloomberg, 19/02/2021
Anh Khoa dịch
Nguồn : VNTB, 23/02/2021
*********************
Máy bay ném bom của Trung Quốc tập trận răn đe Mỹ và đồng minh ở Biển Đông
RFA, 24/02/2021
Có it nhất 10 máy bay ném bom hiện đại của lực lượng hải không quân thuộc Chiến khu miền Nam của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã tập trận ngoài biển vào ngay sau kỳ nghỉ năm mới, một động thái được cho là nhằm răn đe Mỹ và các nước đồng minh tại khu vực Biển Đông. Truyền thông Nhà nước Trung Quốc loan tin này hôm 24/2.
Máy bay ném bom H-6 của Trung Quốc cất cánh trong một diễn tập gần đây - chinamil.com.cn
Đài truyền hinh Trung ương Trung Quốc (CCTV) hôm 23/2 trích lời một chỉ huy của sư đoàn máy bay ném bom của Trung Quốc cho biết cuộc tập trận tập trung vào các cuộc tấn công bằng tên lửa nhắm vào các mục tiêu trên biển và các mục tiêu khác với các tình huống chiến thuật, thử khả năng phối hợp giữa các máy bay chiến đấu cũ và mới của Trung Quốc.
Trang Hoàn Cầu Thời Báo hôm 24/2 trích phân tích của các chuyên gia quân sự giấu tên nhận định, có hai loại máy bay ném bom tham gia cuộc tập trận bao gồm máy bay H-6J là loại máy bay ném bom hiện đại nhất của hải quân Trung Quốc có khả năng mang 6 tên lửa chống tàu, và máy bay H-6G là loại máy bay ném bom cũ hơn với khả năng mang 4 tên lửa.
Cả hai loại máy bay này đều được chính thức giới thiệu lần đầu trong một cuộc tập trận vào tháng 7 năm ngoái ở Biển Đông, ngay sau khi Hoa Kỳ điều hai nhóm tàu hàng không mẫu hạm vào tập trận ở vùng nước tranh chấp.
Hoàn Cầu Thời Báo trích lời chuyên gia quân sự giấu tên của Trung Quốc cho rằng cuộc tập trận không quân mới nhiều khả năng là một cuộc tập trận định kỳ và không nhắm cụ thể vào bất cứ quốc gia nào. Tuy nhiên, cuộc tập trận cho thấy Trung Quốc có lợi thế lớn về mặt quân sự ở khu vực Biển Đông. Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung quốc có thể bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ không chỉ với các tên lửa đạn đạo chống tàu mà còn bằng cả những cuộc tấn công của các máy bay ném bom, tàu chiến và tàu ngầm.
Cuộc tập trận không quân của Trung Quốc diễn ra vào khi Mỹ và Pháp vừa điều các tàu chiến vào Biển Đông tập trận, thực hiện hoạt động tuần tra tự do hàng hải.
Hôm 9/2, đội tàu tấn công hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt đã tham gia diễn tập cùng đội tàu tấn công hàng không mẫu hạm Nimitz ở Biển Đông.
Pháp hồi tuần trước cũng điều hai chiến hạm tới Biển Đông và đang điều thêm 2 chiến hạm khác tới tham gia tập trận cùng Mỹ. Ngoài Pháp, Anh quốc cũng dự định gửi nhóm tàu tấn công hàng không mẫu hạm đến khu vực Biển Đông.
RFA tiếng Việt
*******************
Mai Vân, RFI, 24/02/2021
Trước những hành động liên tiếp của Trung Quốc, điều tàu công vụ xâm nhập lãnh hải của Nhật Bản xung quanh vùng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông, bộ Quốc Phòng Mỹ ngày hôm qua, 23/02/2021 đã yêu cầu Bắc Kinh chấm dứt các hành vi gây căng thẳng đối với Tokyo.
Trong một cuộc họp báo, phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby xác định rằng Hoa Kỳ có cùng quan điểm với cộng đồng quốc tế về quần đảo Senkaku và chủ quyền đối với quần đảo này, do vậy, Mỹ "ủng hộ rõ ràng tuyên bố chủ quyền của Nhật Bản ở vùng này và yêu cầu Trung Quốc tránh các hành động như sử dụng tàu Hải Cảnh, có nguy cơ dẫn đến tính toán sai lầm và gây tổn hại cả về sinh mạng con người lẫn vật chất".
Lầu Năm Góc đã tuyên bố như trên sau vụ hai tàu Hải Cảnh Trung Quốc bị phát hiện ở vùng ngoài khơi quần đảo Senkaku liên tiếp trong hai ngày 20 và 21/02 vừa qua.
Theo đài truyền hình Nhật Bản, quần đảo Senkaku hiện do Nhật Bản kiểm soát, và Tokyo luôn khẳng định các đảo này là một phần vốn có của lãnh thổ Nhật Bản. Trung Quốc thì tuyên bố chủ quyền trên các đảo này và liên tục cho tàu công vụ áp sát vùng đảo mà họ đặt tên là Điếu Ngư.
Trong những ngày gần đây chính phủ Mỹ đã bày tỏ quan ngại về Luật Hải Cảnh mới của Trung Quốc có hiệu lực từ ngày 01/02, cho phép lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc sử dụng vũ khí đối với tàu nước ngoài bị cho là xâm nhập trái phép vùng biển của Trung Quốc và không tuân thủ một số mệnh lệnh nhất định.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ gần đây đã tỏ ý lo ngại trước khả năng Bắc Kinh sử dụng luật này để đe dọa các nước láng giềng. Các tàu hải cảnh Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh các hoạt động ở Biển Đông.
Mai Vân
Nguồn : RFI, 24/02/2021
********************
Thanh Hà, RFI, 22/02/2021
Báo Asia Times ngày 21/02/2021tiết lộ trong mục đích tăng cường khả năng phòng thủ trên không, bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia, Prabowo Subianto dường như đang để ý đến loại chiến đấu cơ Rafale của Pháp và F-15EX của Mỹ. Jakarta chờ đợi được giao hàng trong ba năm sắp tới.
Trước AsiaTimes, tạp chí chuyên ngành Aerospatium trên mạng (aerospatium.info) đã phấn khởi nêu lên câu hỏi : sau Ai Cập, Qatar, Ấn Độ và Hy Lạp, liệu Indonesia sẽ là thành viên mới trong câu lạc bộ các khách hàng mua chiến đấu cơ Rafale của Pháp hay không ? Hợp đồng chưa được các bên đặt bút chính thức ký kết tuy nhiên giới quan sát coi đây là một thông báo "chính thức" : Hôm 18/02/2021, tư lệnh Không Quân Indonesia, thống chế Fajar Prasetyo đã "chi tiết hóa kế hoạch" đặt mua 36 chiến đấu cơ Rafale của Pháp và 8 chiếc F-15EX do tập tập đoàn Mỹ Boeing chế tạo. Kèm theo đó Indonesia cũng đang có kế hoạch mua thêm máy bay vận tải của hãng Airbus và loại C130J của do tập đoàn Lockheed Martin sản xuất.
Asia Times trong ấn bản trên mạng ngày 21/02/2021 thì chú trọng đến những tuyên bố của bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia. Cũng trong ngày 18/02/2020 ông Prabowo đã đề cập đến các dự án mua chiến đấu cơ của Pháp và Mỹ nhưng lại im lặng về hợp đồng trang bị máy bay chiến đấu Sukhoi của Nga. Vẫn theo tờ báo này Jakarta thông báo kế hoạch nâng cấp khả năng phòng thủ trên không sau khi vừa thông qua ngân sách quốc phòng cho năm 2021 trị giá hơn 9,2 tỷ đô la và đây là hợp đồng đặt mua chiến đấu cơ lớn nhất chưa từng thấy của Indonesia.
Nếu mọi việc được hanh thông, Indonesia sẽ là quốc gia Đông Nam Á đầu tiên trang bị chiến đấu cơ Rafale do tập đoàn Dassault của Pháp sản xuất. Quyết định này đã được đưa ra sau hai cuộc họp trực tiếp giữa bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia, Prabowo với đồng nhiệm Pháp Florence Parly hồi tháng 10/2020 và tháng Giêng 2021.
Thanh Hà
Nguồn : RFI, 22/02/2021
***********************
Trọng Nghĩa, RFI, 21/02/2021
Theo truyền thông Nhật Bản, ngày 19/02/2021, Hải quân Nhật Bản đã tổ chức một cuộc diễn tập quân sự chung với chiến hạm của Mỹ và Pháp ở vùng biển ngoài khơi quần đảo Kyushu miền tây Nhật Bản.
Theo trang mạng đài truyền hình Nhật Bản NHK, tham gia cuộc diễn tập có tàu tiếp tế Nhật JS Hamana, khu trục hạm Mỹ USS Curtis Wilbur và hộ tống hạm Pháp FNS Prairial.
Đây là cuộc diễn tập tiếp tế trên biển đầu tiên trong khuôn khổ một thỏa thuận quân sự Nhật-Pháp đã ký kết năm 2019, cho phép quân đội hai nước cung cấp qua lại cho nhau hàng tiếp tế, như thực phẩm, nhiên liệu và đạn dược.
Theo NHK, cuộc diễn tập dường như còn nhằm thể hiện sự hợp tác mạnh mẽ giữa 3 nước trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng hoạt động trên biển. Hộ tống hạm Pháp Prairial đã đến vùng Biển Hoa Đông trong tháng này, để giám sát việc Bắc Triều Tiên tôn trọng lệnh cấm vận của Liên Hiệp Quốc.
Pháp điều chiến hạm đến Thái Bình Dương, sẽ ghé Biển Đông
Trong thời gian gần đây, Pháp đã có dấu hiêu rất năng nổ tại vùng biển Châu Á, đặc biệt là Biển Đông.
Theo trang tin Naval News, Hải quân Pháp vừa thông báo việc tàu đổ bộ tấn công Tonnerre cùng hộ tống hạm Surcouf đã rời cảng Toulon miền Nam nước Pháp vào ngày 18/02, trực chỉ vùng Thái Bình Dương trong một chuyến công tác kéo dài 3 tháng.
Chiến hạm Pháp sẽ đi qua Biển Đông 2 lần và tham gia một cuộc tập trận chung với quân đội Mỹ và Nhật Bản vào tháng 5. Vào tuần trước, bộ trưởng Quân Lực Pháp đã tiết lộ sự kiện tàu ngầm tấn công hạt nhân Émeraude và tàu tiếp tế Seine của Pháp cũng vừa hoàn tất một chuyến tuần tra ở Biển Đông.
G7 : Nhật Bản "quan ngại" về việc Trung Quốc thống trị Biển Đông và Biển Hoa Đông
Cũng liên quan đến Biển Đông, nhân cuộc họp của lãnh đạo 7 cường quốc thuộc nhóm G7 tổ chức qua cầu truyền hình, thủ tướng Nhật Bản ngày hôm qua, 20/02/2021 (tính theo giờ Nhật Bản), đã bày tỏ thái độ quan ngại về những nỗ lực đơn phương của Trung Quốc nhằm thay đổi hiện trạng ở các vùng Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Theo bản tường trình của đài truyền hình Nhật Bản NHK, ông Yoshihide Suga đã đưa ra tuyên bố như trên nhân cuộc họp cùng với các lãnh đạo Mỹ, Canada, Anh, Pháp, Đức và Ý.
Đây là cuộc họp G7 đầu tiên có sự tham dự của thủ tướng Nhật Yoshihide Suga, cũng như tổng thống Mỹ Joe Biden và tân thủ tướng Ý Mario Draghi.
Theo NHK, thủ tướng Suga còn cho biết thêm là Nhật Bản vẫn sẽ tiếp tục lên tiếng về những "điều cần phải nói" và yêu cầu Bắc Kinh phải có hành động.
Lời cáo buộc Trung Quốc được thủ tướng Nhật Bản đưa ra vào lúc Trung Quốc tiếp tục cho tàu công vụ vào quấy nhiễu trong vùng biển của Nhật Bản quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông. Theo hãng NHK, tuần duyên Nhật Bản vào hôm nay 21/02, đã phải xua đuổi hai tàu công vụ Trung Quốc đã săn đuổi tàu cá Nhật Bản và tiến vào vùng lãnh hải của Nhật quanh đảo Taisho thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 21/02/2021
Thụy My, RFI, 18/022021
Một chiếc tàu Trung Quốc vừa kết thúc chuyến khảo sát ở vùng biển Hoàng Sa, chỉ cách bờ biển Đà Nẵng 140 hải lý. Trong khi đó phía Philippines hôm qua 17/02/2021 cho biết Bắc Kinh vẫn tiếp tục xây dựng các công trình mới trên Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa.
Theo báo chí Hoa lục, tàu khảo sát Thám Tác 2 (Tan Suo 2) rời cảng Tam Á, Hải Nam hôm 02/02 để thu thập các mẫu vật, thử nghiệm tàu ngầm và tiến hành các nghiên cứu khác cho đến ngày 09/02. Đây là vụ mới nhất chứng tỏ Trung Quốc tiếp tục xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.
Bên cạnh đó, tờ Philippines Daily Inquirer hôm qua dẫn phân tích hình ảnh vệ tinh của công ty công nghệ Mỹ Simularity cho thấy Bắc Kinh tiếp tục xây dựng nhiều công trình mới trên Đá Vành Khăn (Mischief Reef). Đây là rạn san hô thuộc cụm Bình Nguyên của quần đảo Trường Sa hiện do Trung Quốc chiếm đóng, và Việt Nam, Philippines, Đài Loan vẫn đang tranh chấp.
Simularity nhận diện được bảy khu vực trên Đá Vành Khăn đã biến đổi từ cuối năm 2020, dù đại dịch Covid vẫn đang hoành hành.
Chẳng hạn hình ảnh một khu vực được đánh dấu là Khu vực 1, vẫn còn trống trải cho đến ngày 07/05/2020, nhưng đến ngày 04/02/2021 xuất hiện", việc xây dựng một hình trụ cố định có đường kính 16 mét", bắt đầu từ đấu tháng 12/2020, có thể là một cấu trúc để dựng ăng-ten. Tại Khu vực 2, hiện diện một vòm lớn có thể là dàn radar cố định. Ở Khu vực 4 và 7, có những cấu trúc đã được dỡ bỏ ; còn tại Khu vực 5 và 6 xuất hiện những công trình mới xây dựng.
Tờ báo dẫn lời chuyên gia hàng hải Jay Batongbacal cho rằng những radar mới có thể sắp hoàn tất, các doanh trại và vật liệu xây dựng được dời chỗ, chuẩn bị xây một số tòa nhà mới.
CNN hôm nay cho biết phó chủ tịch Hạ Viện Philippines, Rufus Rodriguez kêu gọi thông qua một dự luật về các khu vực biển để khoanh vùng trên biển, nhằm củng cố yêu sách chủ quyền.
Trong khi đó, phía Đài Loan thông báo sẽ tập trận ở Pratas và đảo Ba Bình ở Trường Sa trong tháng Ba.
Thụy My
********************
Mai Vân, RFI, 17/02/2021
Hôm 17/02/2021, Hải Quân Mỹ phái một khu trục hạm lớp Arleigh Burke đi ngang qua vùng quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, nhằm thách thức các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực.
Trong một thông cáo được Reuters trích dẫn, Hạm đội 7 của Hoa Kỳ cho biết là khu trục hạm USS Russel đã thực hiện nhiệm vụ "khẳng định các quyền và tự do hàng hải ở quần đảo Trường Sa, phù hợp với luật quốc tế".
Khu trục hạm Mỹ đã đi ngang qua quần đảo Trường Sa sau một cuộc tập trận chung của hai nhóm tác chiến tàu sân bay Hoa Kỳ ở Biển Đông.
Ngày 05/02, một chiến hạm khác của Mỹ cũng đã tiến hành một cuộc tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải ở vùng quần đảo Hoàng Sa do Trung Quốc kiểm soát.
Các động thái của Mỹ là dấu hiệu cho thấy chính quyền Biden sẽ không thu hẹp quy mô các hoạt động thách thức các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh mà Washington coi là phi pháp. Dưới thời Donald Trump, Hoa Kỳ đã đẩy mạnh rõ nét các hoạt động này tại Biển Đông.
Bắc Kinh tự nhận chủ quyền đối với toàn bộ quần đảo Trường Sa, nhưng Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng có những các yêu sách trên toàn bộ hay một phần của quần đảo.
Các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ rộng khắp của Trung Quốc ỏ Biển Đông đã trở thành một vấn đề nóng bỏng trong quan hệ ngày càng gay gắt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Washington đã lên án các hành vi của Bắc Kinh nhằm bắt nạt các nước láng giềng, còn Bắc Kinh thì nhiều lần tố cáo những gì họ gọi là nỗ lực của Mỹ nhằm gây bất ổn trong khu vực và can thiệp vào "công việc nội bộ" của Trung Quốc.
Mai Vân
Tàu ngầm hạt nhân tấn công SNA Emeraude cùng tàu hỗ trợ BSAM Seine của Pháp vừa tiến hành tuần tra tại Biển Đông nhằm khẳng định quyền tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế.
Tàu ngầm hạt nhân SNA Emeraude của Pháp - AFP
AFP và South China Morning Post, ngày 9/2, dẫn thông tin vừa nêu do Bộ Trưởng Quốc Phòng Pháp Florence Parly đưa lên trên tài khoản Twitter của bản thân vào tối ngày 8/2.
Bà Bộ trưởng Quốc phòng Pháp viết : chuyến tuần tra đặc biệt vừa hoàn tất hoạt động đi qua vùng Biển Đông. Đây là bằng chứng mạnh mẽ cho thấy khả năng của Hải quân Pháp có thể bố trí đến nơi xa trong thời gian dài để phối hợp với các đối tác Hoa Kỳ, Úc và Nhật bản.
Bà Bộ trưởng Quốc Phòng Florence Parly nói thêm rằng nước Pháp có những vùng đặc quyền kinh tế tại khu vực Ấn Độ- Thái Bình Dương và chiến dịch tuần tra nhằm bảo vệ chủ quyền cùng những quyền lợi của nước Pháp tại đó ; cũng như nâng cao hiểu biết về vùng này.
Pháp từng tiến hành một số chuyến tự do hàng hải qua Biển Đông cùng với những nước khác như Anh, Mỹ. Mục tiêu nhằm đẩy lùi sự thống trị ngày càng tăng và hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc tại vùng biển này.
Về việc tàu của Pháp tuần tra ở Biển Đông, thạc sĩ Hoàng Việt cho rằng có hai vấn đề nổi lên qua động thái này :
"Thứ nhất là không chỉ các nước ASEAN trong khu vực Biển Đông và Mỹ, quốc gia siêu cường thế giới mà còn rất nhiều quốc gia khác quan tâm đến Biển Đông.
Đặc biệt đối với các nước ở Châu Âu thì vấn đề liên quan đến tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có tự do hàng hải, luôn luôn các quốc gia ở phương Tây đề cao nó.
Điều thứ hai, một trong những đặc điểm của ông Trump là ông đã làm mất lòng của đồng minh rất nhiều, đối với các nước Châu Âu. Và đến khi ông Biden nắm quyền tổng thống thì ngoài việc phía Mỹ vẫn còn những hành động tiếp tục ở Biển Đông như đã trình bày và việc tàu Pháp tham gia tuần tra ở vùng Biển Đông cho thấy Chính quyền của ông Biden ở Hoa Kỳ có khả năng tập hợp, kép lại mạng lưới đồng minh trước đây của họ.
Như vậy, không chỉ có Mỹ hoặc một số nước lên tiếng về ASEAN trực tiếp liên quan đến Biển Đông nữa, mà sẽ có nhiều quốc gia đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ cùng lên tiếng. Và tiếng nói đạt hiệu quả hơn rất nhiều".
Vào tháng 9 năm ngoái, Pháp, Đức và Anh cùng gửi một tuyên bố chung đến Liên Hiệp Quốc phản đối hầu hết các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông. Tuyên bố chung ủng hộ phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực năm 2016 bác bỏ lập luận của Trung Quốc nói Bắc Kinh có bằng chứng lịch sử về chủ quyền tại Biển Đông trong đường đứt khúc 9 đoạn.
Tình hình biển Đông ngay từ đầu năm 2021 đã cho thấy độ "nóng" dữ dội với các sự kiện như sau :
Biển Đông đang là tâm điểm chú ý của thế giới. Nguồn: internet
Nhật Bản gửi Công hàm lên Liên Hợp Quốc
Ngày 19/01/2021, Nhật Bản đã gửi Công hàm lên Liên hợp quốc để phản đối Công hàm CML/63/2020 của Trung Quốc thể hiện lập trường của Trung Quốc đối với vấn đề Biển Đông như sau :
"Nhật Bản, với tư cách là một quốc gia thành viên của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS), phản đối lập trường của Trung Quốc rằng "Trung Quốc vẽ đường cơ sở đối với các đảo và đá tại Biển Đông phù hợp với UNCLOS và luật pháp quốc tế nói chung". UNCLOS đặt ra một cách cụ thể và đầy đủ các điều kiện để áp dụng các đường cơ sở, tuy nhiên Trung Quốc không thể dẫn ra được các điều khoản liên quan của UNCLOS để khẳng định tính hợp pháp của các đường cơ sở trên. Không hề có một cơ sở nào để một quốc gia thành viên biện hộ cho việc áp dụng những đường cơ sở không thỏa mãn các điều kiện UNCLOS nêu ra.
Trung Quốc cũng đề cập tới tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông tại Công hàm số CML 63/2020. Tự do hàng hải và hàng không cần được đảm bảo tại vùng biển và vùng trời xung quanh, cũng như phía trên các cấu trúc nửa nổi, nửa chìm, không có lãnh hải và vùng trời của riêng chúng, như Phán quyết của Tòa Trọng tài Biển Đông ngày 12/7/2016 đã nêu. Phán quyết này là chung thẩm đối với các bên trong tranh chấp. Tuy nhiên, Trung Quốc không chấp nhận Phán quyết, và khẳng định rằng họ có "chủ quyền" đối với vùng biển, vùng trời xung quanh và phía trên các cấu trúc nửa nổi, nửa chìm đó. Trên thực tế, Trung Quốc đã phản đối việc tàu bay Nhật bay qua vùng trời xung quanh Đá Vành Khăn và có ý định hạn chế quyền tự do hàng không ở Biển Đông".
Các chuyên gia cho biết, Nhật Bản gửi công hàm vào thời điểm này thể hiện sự quan tâm đến vấn đề tranh chấp biển với Trung Quốc sau khi Trung Quốc càng ngày càng thể hiện sự hung hăng khi liên tiếp điều các tàu xâm phạm vùng biển Hoa Đông mà Nhật Bản và Trung Quốc tranh chấp xung quanh đảo Senkaku.
Trung Quốc công bố Luật Hải cảnh mới
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 22/1 đã ký Lệnh công bố Luật Hải cảnh (sửa đổi) của quốc gia này. Luật Hải cảnh của Trung Quốc bắt đầu có hiệu lực từ 1/2/2021.
Trung Quốc đã lấy ý kiến về dự thảo luật này từ cuối năm 2020, tuy nhiên, thời điểm công bố luật này chỉ hai ngày sau khi ông Trump giã từ chức vụ Tổng thống và ông Biden nhậm chức Tổng thống. Việc công bố Luật hải cảnh vào thời điểm này thể hiện các vấn đề sau :
Thứ nhất, Trung Quốc muốn tận dụng thời cơ. Nếu như khi ông Trump còn giữ chức vụ Tổng thống thì Trung Quốc không dại gì "chọc giận" ông Trump, vốn ra quyết định rất bất ngờ và khó lường hậu quả. Đối với Tổng thống Biden, ông khó có thể quan tâm đến các chính sách đối ngoại khi chưa ổn định được các vấn đề trong nước như Đại dịch COVID-19, khủng hoảng kinh tế và các vấn đề chính trị hậu Trump. Đây chính là thời cơ tuyệt vời để Trung Quốc có thể tận dụng mà không sợ bị Mỹ - đối thủ lớn nhất của Trung Quốc phản ứng.
Thứ hai, đây cũng có thể coi là đòn "đánh phủ đầu" để răn đe với các quốc gia có các tranh chấp biển với Trung Quốc, bao gồm Biển Đông, Biển Hoa Đông và Biển Hoàng Hải. Trong số này, đặc biệt kể đến Nhật Bản và Việt Nam.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. (trái) và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ở Manila, Philippines hôm 16/1/2021. Reuters
Năm 2020, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đi thăm 5 nước ASEAN. Đầu năm 2021, Vương Nghị tiếp tục đi thăm 4 quốc gia còn lại, duy nhất Việt Nam là không ghé thăm. Điều đó cho thấy thái độ "không hài lòng" của Trung Quốc đối với Việt Nam. Báo chí Trung Quốc còn đe dọa, Việt Nam đừng "đu đưa với Mỹ". Năm 2020 chứng kiến các hoạt động tích cực trong quan hệ của hai quốc gia vốn là cựu thù này. Và Trung Quốc muốn dùng Luật hải cảnh này để "cảnh cáo" Việt Nam.
Thứ ba, đây cũng là hành động "thăm dò" phản ứng của Hoa Kỳ với tân chính quyền Hoa Kỳ xem khả năng quan tâm và can dự đối với biển Đông đến mức độ nào ?
Đe dọa từ lực lượng Hải cảnh Trung Quốc
Luật hải cảnh của Trung Quốc tạo ra nhiều lo ngại cho thế giới. Điều 19 của luật này trao quyền cho lực lượng hải cảnh Trung Quốc, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí, khi chủ quyền quốc gia, quyền chủ quyền và quyền tài phán bị các tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài xâm phạm bất hợp pháp trên biển hoặc đối mặt với nguy cơ sắp bị xâm phạm bất hợp pháp. Vấn đề là Trung Quốc luôn giải thích các vùng biển rộng lớn là biển thuộc chủ quyền quốc gia của mình, trong đó có Biển Đông, Biển Hoa Đông và Hoàng Hải.
Luật hải cảnh Trung Quốc cũng cho phép lực lượng hải cảnh đưa các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi lấp, cải tạo và xây dựng trên Biển Đông (trong đó có 7 thực thể tại quần đảo Trường Sa và một số thực thể tại quần đảo Hoàng Sa) vào trong phạm vi bảo vệ của lực lượng này, cho phép họ tham gia thực thi pháp luật trên tất cả các vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa và cả trên không. Thậm chí, dự luật còn cho phép hải cảnh Trung Quốc dỡ bỏ các công trình do nước ngoài xây dựng tại những vùng biển thuộc "quyền quản lý" của lực lượng này. Ngoài ra, Luật hải cảnh còn cho phép hải cảnh được tịch thu và tiêu hủy tàu nước ngoài nếu họ "xâm phạm trái phép vùng biển" của Trung Quốc.
https://youtu.be/nZknZYsL9js
Hải cảnh Trung Quốc đã trở thành lực lượng cảnh sát biển lớn nhất thế giới. Trong suốt thời gian vừa qua, các vùng biển quanh Trung Quốc đã bị khuấy động bởi hoạt động của các đội tàu từ Trung Quốc. Ở biển Hoa Đông, các tàu Trung Quốc đang thăm dò vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản nắm giữ, những mỏm đá không người ở mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư. Ở Biển Đông, Trung Quốc biến các thực thể mà họ đang nắm giữ tại Trường Sa và Hoàng Sa thành các căn cứ quân sự kiên cố.
Mỹ và các đồng minh lần lượt cử một đoàn tàu chiến ngày càng lớn đến vùng biển này để thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc. Hải quân Trung Quốc, lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, cũng đang hoạt động tích cực hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, lực lượng Hải cảnh nước này, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các tranh chấp biển.
Năm 2013, Trung Quốc hợp nhất một số cơ quan thực thi pháp luật hàng hải dân sự thành một cơ quan thống nhất mới, gọi là Cục Hải cảnh Trung Quốc. 5 năm sau, lực lượng này được đặt dưới quyền kiểm soát của Cảnh sát Vũ trang Nhân dân, một lực lượng bán quân sự báo cáo cho Quân ủy Trung ương, cơ quan quân sự tối cao của Trung Quốc. Trên thực tế, việc này đã biến lực lượng Hải cảnh Trung Quốc thành một nhánh của lực lượng vũ trang Trung Quốc.
Hiện tại, lực lượng Hải cảnh Trung Quốc có hơn 500 tàu, đứng đầu về tiềm lực trong khu vực. Nhật Bản đứng thứ hai, thua xa Trung Quốc, với 373 tàu. Các nước khác có tiềm lực rất xa so với Trung Quốc. Đài Loan có 161 tàu, Philippines 86 tàu và Indonesia chỉ 41 tàu. Các tàu của Trung Quốc cũng mạnh hơn. Một thập kỷ trước, Trung Quốc chỉ có 10 tàu, có lượng giãn nước ít nhất 1.500 tấn (tương đương với quy mô của một tàu chiến nhỏ). Nhưng đến năm 2015, Trung Quốc đã có 51 tàu như vậy. Viện nghiên cứu Chiến lược quốc tế (tổ chức tư vấn có trụ sở tại London) cho biết, hiện tại, Trung Quốc đã có 87 tàu.
Nhiều tàu Hải cảnh Trung Quốc giờ đây đã vượt xa các tàu chiến lớn nhất trong các lực lượng hải quân nhỏ nhất của khu vực. Ví dụ tàu lớp Zhaotou (Chiêu Đầu) của cảnh sát biển Trung Quốc là một tàu có trọng lượng 12.000 tấn. Đây là tàu lớn nhất thế giới được chế tạo cho mục đích như vậy. Boong tàu rộng, chứa được 2 trực thăng, 1 khẩu pháo 76mm và 1 kho vũ khí. Trung Quốc có 2 chiếc tàu như vậy. Một tàu được triển khai trên bờ biển phía đông. Chiếc tàu mới nhất, CCG 3901 (viết tắt của "Hải cảnh Trung Quốc"), bắt đầu hoạt động vào năm 2017 trong chuyến tuần tra đầu tiên trên Biển Đông, đây là khu vực hoạt động của tàu này. Sự xuất hiện của con tàu khổng lồ này nhằm một mục đích : Trung Quốc hậu thuẫn các tuyên bố chủ quyền của nước này trong khu vực trên bằng "khối thép" như vậy.
Đặc điểm này rất có lợi cho Trung Quốc vì Trung Quốc sử dụng Hải cảnh không chỉ để thực thi luật hàng hải thông thường như bắt những kẻ buôn lậu mà còn để phô trương sức mạnh. Năm 2019, khi Trung Quốc cử tàu khảo sát Hải Dương 8 đến vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam, nước này cử một đội tàu Hải cảnh đi hỗ trợ, trong đó có cả tàu CCG 3901. Một số tàu Trung Quốc đã ngăn chặn tàu cảnh sát biển của Việt Nam tiếp cận giàn khoan.
Hồi tháng 4/2020, khi tàu Hải Dương 8 được cử đến vùng biển kinh tế Malaysia, tàu CCG 3901 lại được cử đi kèm. Một báo cáo do Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington công bố năm 2019 cho biết 14 tàu hải cảnh Trung Quốc tuần tra các thực thể có tranh chấp ở Biển Đông đã phát sóng vị trí của mình trên Hệ thống nhận dạng tự động, một mạng lưới theo dõi tàu quốc tế, để chứng tỏ "sự hiện diện thường xuyên, rõ ràng của Trung Quốc". Việc Hải cảnh Trung Quốc gần như liên tục canh gác trên Biển Đông là nhờ nguồn cung ứng mà lực lượng này nhận được từ các tiền đồn mới xây dựng của Trung Quốc ở khu vực đó.
Tàu hải cảnh Trung Quốc cũng thường xuyên tuần tra trong vùng lân cận của các đảo trong vùng biển Hoa Đông và thường xuyên ra vào khu vực lãnh hải 12 hải lý xung quanh quần đảo Senkaku, tạo nên những lần rượt đuổi với các tàu Nhật Bản có nhiệm vụ duy trì quyền kiểm soát các thực thể của Tokyo. Trong khi đó, Không quân Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAAF) tuần tra quanh quần đảo Senkaku và các hòn đảo phía Nam của Nhật Bản dẫn đến việc thường xuyên xuất kích ngăn chặn của Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản..
Nhiều quốc gia, trong số đó có Mỹ, lo lắng về vai trò ngày càng lớn của Hải cảnh Trung Quốc nhằm tăng cường sức mạnh biển của họ,. Năm 2019, một đô đốc Mỹ đã ám chỉ rằng, trong trường hợp xảy ra đụng độ, hải quân Mỹ sẽ đối xử với các tàu thuộc lực lượng hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc không khác gì các tàu của hải quân nước này. Tháng 10/2020, Mỹ cho biết sẽ tìm hiểu khả năng triển khai các tàu tuần duyên của riêng mình đến Samoa, ở Nam Thái Bình Dương để đối phó với "hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát cũng như quấy rối tàu thuyền các quốc gia khác" của Trung Quốc.
Với việc tiến tới sẽ công bố Luật Hải cảnh mới như vậy, điều này sẽ khiến an ninh trong khu vực biển Đông thời gian tới sẽ tiếp tục tình trạng căng thẳng, bất ổn.
Trương Công Hùng
Nguồn : RFA, 23/01/2021
Thời đại ‘fake news’ tràn lan trên các trang mạng xã hội hiện nay khiến những người muốn bình luận một tin tức nào phải cẩn thận tra cứu nguồn tin. Trong tinh thần ấy, vì không có điều kiện kiểm tra thông tin, xin có lời ‘disclaimer’ trước để tự bảo vệ : bài viết này dựa theo bản tin của báo quốc doanh Thanh Niên ngày 23/0120/21 và báo Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Việt Nam, đăng cùng ngày.
Một trong nhiều tàu cá ngư dân Việt Nam bị đâm chìm trên Biển Đông trong những năm qua (Hình báo Thanh Niên, 23/01/2021)
1. Về việc quốc hội Trung Quốc thông qua luật cho phép ‘nổ súng bảo vệ chủ quyền’ trên Biển Đông
Trích bản tin báo Thanh Niên : "Hôm qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc thông qua luật hải cảnh mới của nước này - vốn bị giới quan sát quốc tế chỉ trích mạnh mẽ vì đặt ra nhiều rủi ro cho Biển Đông".
"Việc thông qua luật trên diễn ra vào hôm qua 22/1, theo Reuters. Đầu tháng 11/2020, Trung Quốc đã công bố dự luật này. Trong đó, điểm nổi bật là hải cảnh có trách nhiệm xua đuổi tàu thuyền các nước khác, thậm chí sử dụng vũ khí nhằm vào tàu các nước khác ở khu vực mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền".
Báo quốc doanh lên bản tin chính thức bằng cách trích dẫn bản tin của hãng thông tấn Reuters của tư nhân Anh quốc ! Điều này cho thấy báo quốc doanh cũng chẳng biết gì nên mới đi mót tin của Reuters. Đáng chú ý là Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không có bình luận gì về động thái mới của Trung Quốc trên Biển Đông, nên xin cẩn tắc vô áy náy.
Nhưng vì báo chí quốc doanh gắn liền uy tín của Đảng cộng sản trên mặt trận tuyên truyền, có phần chắc bản tin đã được ‘phê chuẩn’ của tuyên giáo trung ương. Nếu đúng như thế, bản tin vô tình tố cáo một hệ lụy pháp lý nghiêm trọng mà Đảng cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm.
Dự luật ‘nổ súng vào tàu nước khác trong khu vực Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền’ được đệ trình vào tháng 11/2020 nhưng mãi đến 22/01/221 mới được Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc thông qua, tức biến thành luật áp dụng. Xét thế, theo luật mới của Trung Quốc, kể từ ngày 22/01/2021 trở đi việc nổ súng vào các tàu nước khác bảo vệ chủ quyền mới chính thức được luật hóa. Các tàu cá Trung Quốc chỉ được luật pháp chống lưng kể từ ngày này. Như vậy các tàu cá đã hô biến thành tàu súng tấn công, đâm chìm, tịch thu, tước đoạt hải sản, bắt công dân Việt Nam đòi tiền chuộc mạng v.v. như đã xảy ra nhiều lần trước ngày 22/01/2021 là hoàn toàn bất hợp pháp ! Đừng nói gì đến luật quốc tế, chính luật của Trung Quốc và cả Việt Nam cũng phải nhìn nhận các hành động không/chưa được luật pháp cho phép đều bất hợp pháp.
Cũng vì luật mới này được thông qua chỉ hai ngày sau Joe Biden nhậm chức tổng thống Hoa Kỳ ngày 20/01/2021 động thái mới của Trung Quốc trên Biển Đông không thể là một sự tình cờ. Trung Quốc một mặt tỏ ra hung hăng trấn áp với Việt Nam nhưng đồng thời cũng để ‘nắn gân’ tân tổng thống Hoa Kỳ. Thái độ của ông Biden sẽ cho Bắc Kinh biết đã chín muồi chưa cho một cuộc cưỡng đoạt bằng bạo lực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam trên Biển Đông.
Không may, thái độ của Hoa kỳ không thể quyết liệt hơn. Cũng trong ngày 23/1, theo bản tin chính thức của Bộ tư lệnh Mỹ ở Ấn độ và Thái Bình Dương (USINDOPACOM, US Indo-Pacific Command), hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt thuộc Hạm đội 7 đã được điều động đi vào Biển Đông thực hiện các chiến dịch thông lệ ‘nhằm bảo vệ tự do hải hành trên vùng Biển Đông, thiết lập đồng minh đối tác và duy trì an ninh hải hành và thực hiện một loạt những chiến dịch khác’. Dưới nỗi lo có sự căng thẳng giữa Đài Loan và Trung Quốc trên biển, hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ đã vào ứng trực trên Biển Đông, sẵn sàng phản ứng khi bị Trung Quốc ‘nổ súng bảo vệ chủ quyền’ ! Nhưng đó là chuyện của Hoa Kỳ và Trung Quốc, xin trở lại thái độ và phản ứng của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam khi Trung Quốc thông qua luật mới trên ‘vùng biển chủ quyền’ của Trung Quốc.
Nan giải là hiện nay có ai có thể buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về những hành động bất hợp pháp trước đây trên Biển Đông hay không, nếu không phải là nạn nhân ? Vì thế, phía bị thiệt hại cần dựa vào luật mới để kiện các hành động bất hợp pháp của nhà cầm quyền Trung Quốc trước ngày thành luật. Xét theo mặt này, phía nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đã hoàn toàn ý thức được lẽ phải thuộc về mình và đã có biện pháp buộc cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm. Biện pháp đối phó khả thi nào đã được nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam áp dụng trong tình hình căng thẳng này ?
Báo Nhân Dân ra ngày 23/01/2021 đưa ra biện pháp đối phó như sau :
‘Tặng cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ cho ngư dân biên giới biển’
Thứ Bảy, 23-01-2021, 11:19
"Sáng 23-1, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng phối hợp chính quyền địa phương huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng tổ chức chương trình "Vì chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc".
"Chương trình "Vì chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc" được tổ chức nhằm động viên, khích lệ quần chúng nhân dân ở khu vực biên giới biển và ngư dân tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới; tích cực vươn khơi, bám biển, giữ vững chủ quyền biển đảo, lập thành tích xuất sắc chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Đại tá Lê Văn Anh, Phó chính uỷ, BĐBP tỉnh trao cờ tổ quốc và ảnh Bác Hồ cho ngư dân.(Hình báo Nhân dân)
"Dịp này BĐBP tỉnh đã trao tặng 300 lá cờ Tổ quốc và 100 tấm ảnh Bác Hồ, 60 phao cứu sinh cho các ngư dân trên địa bàn biên giới huyện Trần Đề nhằm chia sẻ khó khăn, cổ vũ, động viên bà con ngư dân đang ngày đêm vươn khơi, bám biển".
Vậy đấy, hành động pháp lý được đảng ta sử dụng để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm chiếu theo luật mới của Trung Quốc là cho ngư dân ra biển, trương hình bác Hồ và phất cờ búa liềm để nhát ma quân Trung Quốc ! Làm như quân Trung Quốc thấy hình bác Hồ và cờ búa liềm sẽ bỏ súng và chạy thụt mạng vậy ! Một mặt, hải quân Việt Nam được trang bị tận răng, ghìm chặt tay súng đứng trên bờ quyết tâm bảo vệ tổ quốc. Mặt khác, ngư dân ta tay cờ, tay cầm hình bác Hồ xung phong ra biển làm bia đỡ đạn cho quân thù.
Cho đến nay hàng chục ngàn tiến sĩ, giáo sư, luật sư, ra ngõ gặp ngay thạc sĩ v.v. cũng không thấy lên tiếng gì về động thái mới này của Trung Quốc. Xem ra trong tình hình khẩn trương, giải pháp được đảng và nhân dân ta thực hiện là đưa hình bác Hồ và cờ búa liềm ra chống giặc được sự đồng thuận tạm thời của bộ chính trị cộng sản Việt Nam. Thôi thì hãy hy vọng sau kỳ đại hội đảng 13 trong vài tuần nữa, đảng ta sẽ có giải pháp kiên quyết hơn đòi Trung Quốc phải rút lại luật này. Trong hiện tại, xét về luật mới của Trung Quốc và biện pháp đối phó của cộng sản Việt nam, nói một cách ôn hòa và lịch sự : cả hai đều khốn nạn như nhau.
Sơn Dương
(26/01/2021)
Covid-19 tác động đến các tranh chấp ở Biển Đông theo hai cách. Thứ nhất, không có cuộc gặp trực tiếp nào giữa các thành viên ASEAN và Trung Quốc thông qua Nhóm công tác chung để thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (JWG-DOC). Do JWG-DOC đã thúc đẩy các cuộc đàm phán về Biển Đông, các cuộc đàm phán vốn đã phức tạp hơn và không có tiến triển nào về Bộ Quy tắc ứng xử (COC), nhằm quản lý quan hệ liên quốc gia và tranh chấp lãnh thổ ở vùng biển tranh chấp.
Thứ hai, thủy thủ đoàn của tàu USS Theodore Roosevelt nhiễmi Covid-19 sau khi đến Việt Nam vào đầu tháng 3. Tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đã ngưng hoạt động trong hai tháng. Trong khi hệ thống tuyên truyền Trung Quốc nói đến các vấn đề này liên tục, Hoa Kỳ phản đối bằng cách buộc tội Trung Quốc lợi dụng đại dịch corona để bắt nạt và đe dọa các quốc gia yêu sách.
Việc phát triển lớn liên quan đến luật pháp quốc tế là Trung Quốc đã thành lập hai khu hành chính mới ở Biển Đông vào ngày 18 tháng 4 – một trên Quần đảo Hoàng Sa và bãi Macclesfield, một trên quần đảo Trường Sa. Cả hai quận đều thuộc thẩm quyền của thành phố Sansha trên đảo Phú Lâm. Việc thành lập các khu hành chính này đã thúc đẩy sự phản đối của Việt Nam và Philippines.
Nhưng về luật pháp không có tiến triển nào quan trọng hơn công hàmđược đệ trình lên Ủy ban Liên Hợp Quốc về Giới hạn thềm lục địa (CLCS) hoặc Tổng thư ký Liên Hợp Quốc để đáp lại việc Malaysia đệ trình sơ bộ về một thềm lục địa mở rộng vào ngày 12 tháng 12 năm 2019. Công Hàm của Malaysia đã bác bỏ cơ sở pháp lý của các yêu sách của Trung Quốc đối với các quyền lịch sử. Trung Quốc đã đáp trả bằng cách yêu cầu Ủy ban Liên Hợp Quốc về Giới hạn thềm lục địa thẳng thừng bác bỏ yêu cầu của Malaysia.
Năm 2019 đệ trình của Malaysia đã kích hoạt các phản ứng của Philippines (hai công hàm vào ngày 6 tháng 3), Việt Nam (30 tháng 3 và hai công hàm vào ngày 10 tháng 4), Indonesia (26 tháng 5), Hoa Kỳ (1 tháng 6), Úc (23 tháng 7), Malaysia (29 tháng 7) và một công hàm đồng ký tên của Pháp, Đức và Vương quốc Anh (16 tháng 9). Trung Quốc đã đệ trình từng phản ứng một đối với các công hàm trên.
Ba chủ đề nổi lên từ các cuộc trao đổi ngoại giao này – một sự bác bỏ hoàn toàn các yêu sách của Trung Quốc đối với các quyền lịch sử, ủng hộ các yêu sách đối với các khu vực hàng hải chỉ dựa trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), và ủng hộ Phán quyết của Tòa trọng tài đối với các tuyên bố của Philippines phản đối Trung Quốc. Phát biểu trước Đại hội đồng LHQ ngày 22/9, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho biết ‘Phán quyết[của tòa trọng tài] hiện là một phần của luật pháp quốc tế, ngoài sự thỏa hiệp’.
An ninh hàng hải ở Biển Đông bị ảnh hưởng bởi các tàu thực thi pháp luật hàng hải và một loạt các cuộc tập trận hải quân của Trung Quốc và Hoa Kỳ. Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã tiến vào vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia để quấy rối một tàu khoan dầu hoạt động theo hợp đồng với Petronas, công ty dầu khí nhà nước Malaysia, từ cuối tháng 1 đến tháng 2/2020.
Năm 2020 cũng được đánh dấu bởi hai sự cố của tàu chiến Trung Quốc, sự hiện diện hải quân liên tục của Washington và các hoạt động tự do hàng hải (FONOPS), một sự thay đổi trong sự hiện diện của máy bay ném bom Mỹ có trụ sở tại Guam, cũng như các cuộc tập trận hải quân chưa từng có của Trung Quốc và Hoa Kỳ. Chính quyền Trump đã nâng số lượng FONOPS hàng năm do hải quân Hoa Kỳ tiến hành, đáng chú ý nhất là tiến hành hai FONOPS liên tục vào cuối tháng 4.
Trong tháng 4 và tháng 5, Trung Quốc tìm cách tận dụng sự bất lực đối với covid-19 của tàu USS Theodore Roosevelt bằng cách phái Đội đặc nhiệm tàu sân bay Liêu Ninh đến phía bắc Biển Đông để tiến hành các hoạt động bay và một loạt các cuộc tập trận. Washington đã đáp trả vài tháng sau đó bằng cách khẳng định mạnh mẽ nhất về sức mạnh hải quân ở Biển Đông kể từ năm 2014 bằng cách điều động ba nhóm tấn công tàu sân bay.
Trung Quốc đã đáp trả sự hiện diện của các tàu sân bay Mỹ bằng cách điều động bốn máy bay chiến đấu và bốn máy bay ném bom đến đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa vào đầu tháng 7. Bắc Kinh sau đó tiến hành một loạt các cuộc tập trận hải quân trùng với cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) ngoài khơi Hawaii từ ngày 17 đến ngày 31 tháng 8.
Trong cuộc phô trương quyền lực đáng chú ý, Trung Quốc đã bắn hai tên lửa đạn đạo từ các địa điểm riêng biệt trên đất liền vào vùng biển giữa đảo Hải Nam và Hoàng Sa. Trong tháng 9, Trung Quốc tiến hành bốn cuộc tập trận hải quân đồng thời ở Biển Đông, Biển Hoa Đông, Hoàng Hải và Vịnh Ba Tư. Vào tháng 11, Hải quân Trung Quốc đã tiến hành hai cuộc tập trận riêng biệt ở Biển Đông. Lần đầu bao gồm bốn tàu đổ bộ đổ bộ, trong khi lần thứ hai bao gồm một chi hạm đội tàu tên lửa tàng hình. Lực lượng Bảo vệ Bờ biển và Dân quân Biển Trung Quốc tiếp tục các cuộc tuần tra ‘như thường lệ’ và quấy rối các hoạt động thăm dò dầu khí do các quốc gia duyên hải tiến hành trong đường chín đoạn của Trung Quốc.
Nhìn về phía trước, căng thẳng ở Biển Đông khó có thể lắng xuống khi Trung Quốc và Mỹ tiếp tục chu kỳ hành động-phản ứng với các cuộc tập trận quân sự. Trung Quốc sẽ quấy rối bất kỳ việc tái thăm dò dầu mỏ nào của các quốc gia yêu sách trong vùng biển mà nước này tuyên bố chủ quyền. Trung Quốc sẽ tăng áp lực lên các thành viên ASEAN để hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử vào năm 2021. Chính quyền Biden sẽ tái tham gia với ASEAN và cung cấp đối trọng với Trung Quốc.
Carlyle A Thayer là Giáo sư danh dự tại Học viện Lực lượng Quốc phòng Úc, Đại học New South Wales, Canberra.
Thụy My, RFI, 05/01/2021
Anh sẽ điều một hàng không mẫu hạm đến Đông Á, Pháp đưa tàu Hải quân đến Nhật Bản và Đức gởi khu trục hạm đến Ấn Độ Dương, trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng tỏ ra hung hăng tại Biển Đông và Biển Hoa Đông. South China Morning Post hôm 05/01/2021 dẫn thông cáo của các chính phủ liên quan cho biết như trên. Nhật Bản và Hoa Kỳ rất hoan nghênh sự tham gia này.
Tờ báo Hồng Kông dẫn lời bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Nobuo Kishi trong cuộc họp online với đồng nhiệm Đức Annegret Kramp-Karrenbauer hôm 15/12 nói rằng Nhật Bản có tiềm năng phát triển hợp tác quốc phòng với Châu Âu. Về phía bà Kramp-Karrenbauer nhận định : "Những gì diễn ra tại Ấn Độ-Thái Bình Dương cũng ảnh hưởng đến Đức và Châu Âu. Chúng tôi mong muốn hợp tác trong việc bảo vệ trật tự dựa trên cơ sở luật pháp".
Ông Kishi hy vọng chiến hạm Đức sẽ tham gia tuần tra với Lực lượng phòng vệ Nhật Bản trên Biển Đông. Trong một động thái đột phá hiếm hoi về ngoại giao của Đức, vốn rất thận trọng từ sau Đệ nhị Thế chiến, bà Kramp-Karrenbauer tuyên bố : "Người ta không thể đặt gánh nặng lên vai người khác khi theo đuổi tham vọng kinh tế và an ninh". Bộ trưởng Quốc Phòng Đức ám chỉ việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông và liên tục xâm nhập Senkaku/Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông.
Sự kiện Bắc Kinh thẳng tay đàn áp Hồng Kông, thuộc địa cũ của Anh, cũng góp phần vào quyết định của Luân Đôn triển khai hàng không mẫu hạm đến Ấn Độ-Thái Bình Dương. Với việc các chiến đấu cơ F-35B của chiếc Queen Elizabeth sẽ được bảo dưỡng tại tỉnh Aichi, một số chuyên gia cho rằng mẫu hạm 65.000 tấn này sẽ lưu lại một thời gian ngắn tại Nhật. Một chuyên gia dự đoán Anh và Mỹ sẽ cùng tập trận tại Tây Thái Bình Dương, như hai đồng minh vẫn thường tiến hành ở Đại Tây Dương.
Trong một diễn biến liên quan, Nhật, Mỹ, Pháp sẽ tập trận đổ bộ trên một đảo hoang ở tây nam Nhật Bản vào tháng Năm.
Bên cạnh yếu tố Trung Quốc, các nhà phân tích cho rằng sở dĩ quan hệ giữa Nhật Bản và Châu Âu ngày càng chặt chẽ vì Tokyo mua nhiều vũ khí của các nước Châu Âu. Ngân sách quốc phòng của Nhật Bản tăng kỷ lục trong những năm gần đây trước những đe dọa về nguyên tử và hỏa tiễn của Trung Quốc, Bắc Triều Tiên.
Đài Loan tố cáo chiến đấu cơ Trung Quốc xâm nhập ở mức kỷ lục
Trong khi đó, bộ Quốc Phòng Đài Loan hôm tố cáo các phi cơ quân sự Trung Quốc đã xâm nhập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) đến 380 lần trong năm 2020. Đài Bắc nhấn mạnh đây là sự đe dọa cho an ninh khu vực, cho rằng Bắc Kinh "muốn thử nghiệm phản ứng quân sự, gây áp lực lên phòng không và thu hẹp không phận cần thiết cho các hoạt động của Đài Loan".
Viện Nghiên cứu Quốc phòng Đài Loan trong báo cáo thường niên đã cảnh báo "mối đe dọa quân sự của Trung Quốc đang ở mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng hỏa tiễn năm 1996 tại eo biển Đài Loan". Báo cáo nhận định các hành động này nhằm hăm dọa Đài Bắc không nên "vượt qua lằn ranh đỏ" trong quan hệ đang nồng ấm hơn với Hoa Kỳ.
Thụy My
*********************
Minh Anh, RFI, 02/01/2021
Theo tờ South China Morning Post ngày 01/01/2021, bộ Quốc Phòng Trung Quốc đã nổi dóa sau khi Anh thông báo lần đầu tiên sẽ điều hàng không mẫu hạm đến làm nhiệm vụ Thái Bình Dương, kể cả ở Biển Đông và NATO ra báo cáo chỉ trích chế độ độc đoán và những tham vọng lãnh thổ của Trung Quốc.
Một phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc, khi trả lời các câu hỏi của phóng viên trong buổi họp báo ngày 31/12/2020, tuyên bố : "Trung Quốc tin rằng Biển Đông không nên trở thành một vùng biển cho sự cạnh tranh giữa các cường quốc, bị chi phối bởi các loại vũ khí và tầu chiến."
Đại diện bộ Quốc Phòng Trung Quốc còn khẳng định sẽ có những biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền của mình khi cho rằng "nguồn gốc thật sự của việc quân sự hóa Biển Đông đến từ việc nhiều nước bên ngoài vùng điều tầu chiến đến một nơi xa nhà hàng ngàn cây số để phô trương lực lượng".
Nhật báo Hồng Kông nhắc lại cựu bộ trưởng Quốc Phòng Anh, hồi tháng 2/2019 từng tuyên bố chiếc hàng không mẫu hạm mới nhất, HMS Queen Elizabeth sẽ được triển khai tại vùng Thái Bình Dương, kể cả tại những vùng biển đang có tranh chấp.
Cũng trong buổi họp báo, phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc còn chỉ trích bản báo cáo gần đây của NATO kêu gọi 30 nước thành viên tập trung nhiều hơn vào những "thách thức an ninh" do Trung Quốc đặt ra. Ông tuyên bố "Trung Quốc phản đối mọi suy đoán vô căn cứ và những cáo buộc sai lệch" trong bản báo cáo, đồng thời khẳng định chính sách quốc phòng của Bắc Kinh chỉ mang tính chất phòng thủ.
Minh Anh
Nguy cơ chiến tranh rất cao vì Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc được quyền dùng vũ khí tấn công.
Luật Hải cảnh của Trung Quốc ở Biển Đông và biển Hoa Đông, dự trù có hiệu lực năm 2021 cho phép Lực lượng Hải cảnh sử dụng vũ khí chống người và thuyền, tầu nước ngoài.
Luật Hải cảnh của Trung Quốc ở Biển Đông và biển Hoa Đông, dự trù có hiệu lực năm nay, 2021, sẽ công khai gây chiến với Mỹ về quyền kiểm soát an ninh ở hai vùng biển chiến lược và bận rộn nhất thế giới, đồng thời đe dọa trực tiếp chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và các nước Đông Nam Á.
Dự Luật dài 80 Điều, được Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc (Quốc hội) công bố ngày 04/11/2020 và đã qua thời gian lấy ý kiến nhân dân ngày 3/12/2020, cho phép Lực lượng Hải cảnh sử dụng vũ khí chống người và thuyền, tầu nước ngoài.
Dự Luật này dự trù sẽ được Quốc hội Trung Quốc chấp thuận trong tương lai gần.
Khi Luật này có hiệu lực, Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc có toàn quyền kiểm soát và thực thi luật pháp của Bắc Kinh về an ninh trên hai vùng biển đang có tranh chấp giữa Trung Quốc, Đài Loan và Nhật Bản ở Quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) ở biển Hoa Đông (1), và toàn vùng trong hình "Đường 9 đoạn" (Lưỡi bò), do Trung Quốc tự khoanh, chiếm 3/4 diện tích của khoảng 3.447.000 cây số vuông ở Biển Đông. Hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam nằm trong hình vẽ Đường Lưỡi bò.
Vì vậy, nguy cơ bùng nổ chiến tranh ở Châu Á giữa Mỹ và Trung Quốc và ở Biển Đông giữa Trung Quốc và Việt Nam, nước đang kiểm soát 21 vị trí ở quần đảo Trường Sa, sẽ rất cao nếu Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc sử dụng các loại võ khí, như Dự Luật cho phép, để bảo vệ điều được gọi là "quyền lợi cốt lõi" của Bắc Kinh trên biển.
Bộ Ngoại giao và học giả Trung Quốc cho rằng Dự luật Hải cảnh là việc riêng của nước này nhằm bảo vệ an ninh vùng "nội thủy" của Trung Quốc và không liên quan đến các nước khác.
Nhưng vùng biển đảo bị Dự luật chi phối, lại hầu hết thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền của các nước đang có tranh chấp với Bắc Kinh, lớn nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc từ Hoàng Sa xuống Trường Sa. Ngoài ra còn có Phi Luật Tân, Nam Dương, Mã Lai và Brunei cũng tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.
Trung Quốc cũng muốn giành chủ quyền ở đảo Điếu Ngư đang do Nhật kiểm soát ở biển Hoa Đông.
Các học giả quốc tế và chuyên gia về an ninh hàng hải ở Biển Đông lo ngại Trung Quốc, tuy không đồng loạt thi hành những biện pháp mạnh để độc quyền kiểm soát Biển Đông vì muốn tránh bị lên án là thủ phạm gây bất ổn định trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương, nhưng sẽ quyết tâm thi hành Luật Hải cảnh để ép các nước nhỏ chấp nhận vai trò bá chủ Biển Đông của Bắc Kinh.
Hành động đe dọa an ninh ở Biển Đông của Bắc Kinh cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lượng giao thương hàng hải có trọng tải hơn 500 triệu tấn hàng năm.
Trước tình hình này, Hoa Kỳ đã phối hợp với Ân Độ, Nhật Bản và Úc Đại Lợi lập thành một vòng đai để bảo vệ lưu thông trên biển, đồng thời ngăn chặn ý đồ bành trướng của Bắc Kinh ở Châu Á-Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Bá quyền ngoan cố
Trước bối cảnh Luật Hải cảnh có hiệu lực, cũng cần nhắc lại rằng chủ trương bá quyền ở Biển Đông của Trung Quốc đã có từ thời Đặng Tiểu Bình (1977). Khi ấy, họ Đặng nói với các nước trong khu vực rằng rằng, "chủ quyền là của Trung Quốc, hãy gác tranh chấp để cùng khai thác". Từ đó đến thời Tập Cận Bình hiện nay, các lãnh đạo Trung Quốc luôn luôn bảo "tất cả các đá, đảo và vùng nước xung quanh ở Nam Hải là của Trung Quốc từ thời cổ đại", nhưng Bắc Kinh lại không có bằng chứng lịch sử để chứng minh.
Từ lập trường bá quyền thực dân này, Trung Quốc đã sử dụng võ lực chiếm Quần đào Hoàng Sa của Việt Nam ngày 19/1/1974. Sau đó, tấn công và chiếm 7 đá, đảo của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa năm 1988. Từ đó đến nay, Trung Quốc đã tân tạo, mở rộng và biến 7 đảo thành các căn cứ quân sự phòng thủ kiên cố có bến càng, sân bay và đài Radar theo dõi hoạt động của thuyền, tầu đi lại trên Biển Đông.
Riêng tại đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa, Bắc Kinh đã xây dựng nhiều doanh trại cho lính đồn trú, trang bị các giàn hỏa tiễn và làm sân bay dài cho máy bay chiến đấu phản lực sử dụng.
Nay Trung Quốc lại muốn dùng Luật Hải cảnh để hợp thức hóa "quyền chủ quyền" của mình, trên vùng biển và đảo của nước khác hay đang trong tình trạng tranh chấp.
Chống Phán quyết 2016
Hành động này của Bắc Kinh đã công khai chống lại phán quyết ngày 12/07/2016 của Tòa Trọng tài thường trực quốc tế (Permanent Court of Arbitration -- PCA) tại The Hague, Hòa Lan, bác yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong vùng Đường 9 đoạn (Lưỡi bò).
Quyền chủ quyền trong vùng Đường 9 đoạn tự vẽ của Trung Quốc bị phủ nhận trong vụ Phi Luật Tân kiện Trung Quốc, vì Bắc Kinh đã chèn ép để lấn chiếm vùng biển và đảo ở phía Tây Trường Sa mà Phi nhận có chủ quyền.
Sau 3 năm thụ án, Tòa đã phán quyết ngày 12/07/2016, về Quyền lịch sử và Đường 9 đoạn như sau :
"Tòa Trọng tài nhận thấy có thẩm quyền để xem xét tranh chấp giữa các bên liên quan đến quyền lịch sử và nguồn của quyền hưởng các vùng biển tại Biển Đông. Về mặt nội dung thực chất, Tòa kết luận rằng Công ước quy định một cách toàn diện về các quyền đối với các vùng biển, và việc bảo vệ các quyền tồn tại trước Công ước liên quan đến tài nguyên đã được xem xét, nhưng chúng không được thông qua và quy định tại Công ước. Theo đó, Tòa kết luận rằng trong phạm vi quyền lịch sử của Trung Quốc đối với các nguồn tài nguyên trong các vùng biển ở Biển Đông, quyền này bị xóa bỏ do chúng không phù hợp với chế định vùng đặc quyền kinh tế trong Công ước. Tòa cũng nhận thấy dù trong lịch sử, những người đi biển cũng như ngư dân từ Trung Quốc cũng như từ các nước khác đã sử dụng các đảo tại Biển Đông nhưng không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy về mặt lịch sử Trung Quốc đã chỉ một mình thực hiện việc kiểm soát vùng nước này cũng như tài nguyên tại đây. Vì vậy, Tòa kết luận không có cơ sở pháp lý để Trung Quốc yêu sách quyền lịch sử đối với tài nguyên tại các vùng biển phía bên trong Đường 9 đoạn".
(Người Lao Động, 13/07/2016)
Sau khi giáng cho Trung Quốc đòn thua đau về Đường 9 đoạn, Tòa tuyên bố về yêu sách chủ quyền của Trung Quốc về các cấu trúc trên biển Đông : "Tòa tiến hành đánh giá liệu các có cấu trúc nào trong số các cấu trúc do Trung Quốc yêu sách có thể tạo ra vùng biển ngoài phạm vi 12 hải lý không. Theo Công ước (về Luật biển Liên Hiệp Quốc năm 1982), các đảo tạo ra vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa nhưng các "đảo đá không thích hợp cho con người đến ở và có đời sống kinh tế riêng không có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa". Tòa kết luận rằng quy định này phụ thuộc vào khả năng khách quan của các cấu trúc khi chúng ở tình trạng tự nhiên để có thể duy trì một cộng đồng dân cư ổn định hoặc các hoạt động kinh tế mà không phụ thuộc vào các nguồn lực từ bên ngoài hoặc hoàn toàn chỉ có tính chất khai thác. Tòa cũng nhận thấy rằng sự có mặt của các nhân viên công vụ trên các cấu trúc là phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ bên ngoài và không phản ánh khả năng của các cấu trúc. Tòa cũng thấy rằng các bằng chứng lịch sử có ý nghĩa hơn và nhận thấy quần đảo Trường Sa trong lịch sử được sử dụng bởi một số nhóm nhỏ các ngư dân và rằng đã có một vài hoạt động khai thác phân dơi và đánh cá của Nhật Bản. Tòa kết luận rằng việc việc sử dụng ngắn hạn như vậy không phải là sự định cư của một cộng đồng ổn định và rằng các hoạt động kinh tế trong lịch sử chỉ là hoạt động mang tính khai thác. Theo đó, Tòa kết luận rằng không một cấu trúc nào tại Trường Sa có khả năng tạo ra các vùng biển mở rộng. Tòa cũng quyết định rằng các đảo Trường Sa không thể cùng nhau tạo ra các vùng biển như một thực thể thống nhất. Trên cơ sở kết luận không một cấu trúc nào mà Trung Quốc yêu sách có khả năng tạo ra vùng đặc quyền kinh tế, Tòa nhận thấy Tòa có thể không cần phải phân định ranh giới biển mà vẫn có thể tuyên bố rằng một số vùng biển nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines vì không bị chồng lấn với bất cứ quyền hưởng vùng biển nào mà Trung Quốc có thể có".
(Người Lao Động, 13/07/2016)
Âm mưu khống chế
Nhưng dù bị thất bại, Trung Quốc vẫn không thừa nhận phán quyết của Tòa. Ngược lại Bắc Kinh vẫn tiếp tục có hành động đe dọa các nước nhỏ, trong đó có Việt Nam, với hy vọng khống chế toàn bộ Biển Đông bằng võ lực.
Những Điều quan trọng dưới đây của dự Luật Hải cảnh, theo Bản dịch của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông, đã chứng minh tham vọng của Bắc Kinh (2) :
Trước hết, Điều 2 quy định : "Cơ quan Hải cảnh là lực lượng vũ trang quan trọng trên biển và lực lượng thực thi pháp luật hành chính của Nhà nước".
Làm rõ hơn Lực lượng Hải cảnh còn có quyền kiểm soát trên không, Điều 3 viết : "Luật này được áp dụng cho cơ quan Hải cảnh khi triển khai công tác thực thi pháp luật, bảo vệ quyền lợi trên biển và trên không tại các vùng biển thuộc quyền tài phán của nước Cộng hòa nhân dân Trung Quốc".
Nhưng chi tiết hơn thì Điều 11 đã minh thị : "Cơ quan Hải cảnh thực hiện các chức năng nhiệm vụ dưới đây theo pháp luật :
1. Phụ trách triển khai tuần tra, cảnh giới trên biển ; trực ban canh giữ các đảo, đá trọng yếu trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc ; quản lý bảo vệ đường phân định ranh giới trên biển ; phòng ngừa, ngăn chặn, loại bỏ các hành vi gây nguy hại đến chủ quyền, an ninh và quyền lợi biển quốc gia.
2. Phụ trách bảo đảm an toàn cho các mục tiêu trọng yếu và các hoạt động lớn trên biển ; áp dụng biện pháp cần thiết để bảo vệ các đảo, đá trọng yếu cũng như bảo đảm an toàn cho cho các đảo nhân tạo, trang thiết bị và cấu trúc nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Trung Quốc.
3. Phụ trách công tác quản lý và bảo vệ trật tự trị an trên biển, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm các quy định pháp luật về quản lý trật tự trị an, xuất nhập cảnh trên biển ; ngăn chặn và xử lý hoạt động khủng bố trên biển, duy trì trật tự trị an trên biển.
4. Phụ trách tiến hành kiểm tra phương tiện vận tải, hàng hóa, vật phẩm có dấu hiệu buôn lậu trên biển ; kiểm tra xử lý các hành vi buôn lậu trên biển.
5. Phụ trách kiểm tra, giám sát trong phạm vi chức năng và nhiệm vụ của mình đối với việc sử dụng vùng biển, bảo vệ hải đảo và khai thác sử dụng hải đảo không có người ở, thăm dò khai thác tài nguyên khoáng sản biển, trải đặt và bảo vệ đường dây cáp, đường ống dưới đáy biển, điều tra đo đạc biển, đo vẽ cơ bản bản đồ biển, nghiên cứu khoa học biển có liên quan yếu tố nước ngoài ; kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm pháp luật…".
Kiểm soát tàu bè
Trong lĩnh vực "Bảo vệ an ninh trên Biển", Dự Luật này viết như sau :
Điều 13 :
Để duy trì trật tự trị an trên biển, cơ quan Hải cảnh có quyền tiến hành nhận dạng, xác minh theo pháp luật đối với tàu thuyền nước ngoài đi lại, neo đậu, tác nghiệp trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc ; làm rõ các thông tin cơ bản của tàu thuyền và tình hình cơ bản về hoạt động đi lại, tác nghiệp của tàu thuyền đó. Đối với các tàu thuyền nước ngoài có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cơ quan Hải cảnh có thể thực hiện việc theo dõi và giám sát.
Điều 14 :
Với các tàu thuyền ngoại quốc đi vào nội thuỷ, lãnh hải trái phép, cơ quan Hải cảnh có quyền và trách nhiệm yêu cầu tàu thuyền đó lập tức rời khỏi hoặc áp dụng các biện pháp như tạm giữ, xua đuổi, và cưỡng chế lai kéo.
Điều 15 :
Do nhu cầu chấp hành nhiệm vụ bảo vệ an toàn trên biển, nhân viên cơ quan Hải cảnh có thể tiến hành lên tàu, kiểm tra đối với các tàu thuyền đi lại, dừng đậu, tác nghiệp trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc.
…Đối với các tàu thuyền từ chối phối hợp kiểm tra, cơ quan Hải cảnh có thể cưỡng chế kiểm tra ; các tàu thuyền bỏ chạy khỏi hiện trường, cơ quan Hải cảnh có thể áp dụng các biện pháp cần thiết để tiến hành ngăn chặn, truy đuổi…".
Gay gắt hơn, Điều 16 của Dự luật cho phép : "Cơ quan Hải cảnh có thể áp dụng các biện pháp sau để xử lý các yêu cầu cấp thiết trong các sự kiện đột xuất phát sinh trên biển :
1. Ra lệnh cho tàu thuyền dừng di chuyển, dừng tác nghiệp.
2. Ra lệnh cho tàu thuyền thay đổi hành trình hoặc đi tới các địa điểm được chỉ định.
3. Ra lệnh cho nhân viên trên tàu thuyền rời khỏi tàu thuyền hoặc hạn chế, cấm nhân viên lên, xuống tàu thuyền.
4. Ra lệnh cho tàu thuyền dỡ hàng hoá hoặc hạn chế, cấm tàu thuyền dỡ hàng hóa.
Xây dựng và võ lực
Dự luật này không minh thị quy định về hoạt động thiết kế và đặt các giàn khoan dầu hay tìm kiếm khí đốt trên biển của các nước trong khu vực Biển Đông và Biển Hoa Đông, nhưng ai đọc cũng hiểu Trung Quốc đã ngăn cấm tuyệt đối, khi chưa có phép của họ, như ghi trong Điều 17 nguyên văn như sau :
"Đối với các tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài khi xây dựng công trình kiến trúc, cấu trúc hoặc lắp đặt các loại thiết bị cố định hoặc thả nổi trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc mà chưa được các cơ quan chủ quản Trung Quốc phê chuẩn, cơ quan Hải cảnh có quyền và trách nhiệm yêu cầu dừng các hoạt động vi phạm pháp luật hoặc điều chỉnh, thay đổi hành vi có (hoặc không có) thời hạn ; đối với các tổ chức, cá nhân từ chối dừng hoạt động vi phạm hoặc từ chối điều chỉnh, thay đổi hành vi có (hoặc không có) thời hạn, khi cần thiết, cơ quan Hải cảnh có thể cưỡng chế dỡ bỏ theo pháp luật".
Đới với hoạt động của các tầu thuyền quân sự và của chính phủ nước ngoài, Điều 18 của Dự luật ấn định : "Đối với tàu thuyền quân sự nước ngoài và tàu thuyền chính phủ nước ngoài hoạt động phi thương mại trong vùng biển thuộc quyền tài phán Trung Quốc mà có hành vi vi phạm quy định pháp luật Trung Quốc, cơ quan Hải cảnh có quyền áp dụng các biện pháp cảnh giới hoặc kiểm soát cần thiết để ngăn chặn, ra lệnh cho tàu thuyền đó lập tức rời khỏi vùng biển liên quan ; đối với các tàu thuyền kiên quyết không rời đi, gây ra nguy hại hoặc uy hiếp nghiêm trọng, cơ quan Hải cảnh có quyền áp dụng các biện pháp như xua đuổi hoặc cưỡng chế lai kéo".
Nếu chỉ có bấy nhiêu thì Dự luật Hải cảnh chỉ hợp thức hóa những hành động bấy lâu nay của Trung Quốc ở Biển Đông.
Vũ khí và vũ khí
Nhưng điểm quan trọng và nguy hiểm nhất của Dự luật Hải cảnh mới là nhà nước Trung Quốc đã cho phép Lực lượng Hải cảnh được sử dụng mọi loại vũ khí khi cần thiết để bảo vệ an ninh và quyền lợi trên biển.
Nguyên văn của Điều 19 viết thế này :"Khi chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc trên biển bị các tổ chức, cá nhân nước ngoài xâm phạm bất hợp pháp, hoặc đang đối mặt với nguy hiểm cấp bách bị xâm phạm bất hợp pháp, cơ quan Hải cảnh có quyền áp dụng tất cả các biện pháp cần thiết, bao gồm sử dụng vũ khí để ngăn chặn việc xâm hại, loại trừ nguy hiểm theo các quy định của Luật này hoặc các bộ luật, quy định khác liên quan".
Khi cho phép dùng vũ khí để dành chủ quyền trên biển, Trung Quốc đã bất chấp luật pháp quốc tế và vi phạm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982. Chiến tranh có thể xẩy ra vì Bắc Kinh đã sử dụng võ lực để cưỡng chế quyền chủ quyền và chủ quyền của nước khác, hay đang có tranh chấp với Trung Quốc, ở Biển Đông và biển Hoa Đông.
Ngoài Điều 19, việc sử dụng vũ khí theo nhu cầu trên biển còn được cho phép trong các điều ghi sau :
Điều 43 : "Khi xảy ra một trong các trường hợp sau đây nếu cảnh cáo không có tác dụng, nhân viên hải cảnh có thể sử dụng vũ khí cầm tay khi :
1. Có chứng cứ cho thấy tàu thuyền chở nghi phạm hoặc vận chuyển trái phép vũ khí, đạn dược, tài liệu mật nhà nước, ma túy và những vật phẩm trái phép khác, mà cố tình bỏ trốn sau khi hải cảnh ra lệnh dừng lại.
2. Tàu thuyền nước ngoài sản xuất, hoạt động trái phép trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc không chấp hành hiệu lệnh của hải cảnh về việc dừng tàu, lên kiểm tra, mặc dù Hải cảnh đã sử dụng biện pháp khác nhưng không đủ để ngăn chặn hành vi trái phép.
Điều 44 mở rộng hơn, khi viết rằng :"Ngoài vũ khí cầm tay, hải cảnh có thể sử dụng tàu thuyền hoặc vũ khí trang bị trên tàu khi xảy ra một trong các trường hợp sau :
1. Thực hiện nhiệm vụ chống khủng bố trên biển.
2. Xử lý vụ việc bạo lực nghiêm trọng trên biển.
3. Phương tiện tàu thuyền, thiết bị bay của hải cảnh bị tấn công bằng vũ khí hoặc hình thức nguy hiểm khác".
Điều 45 thả lỏng hơn : "Khi sử dụng vũ khí theo pháp luật, nhân viên hải cảnh có thể sử dụng lập tức trong trường hợp không kịp cảnh báo hoặc sau khi cảnh cáo có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn".
Điều 46 căn dặn : "Nhân viên hải cảnh căn cứ vào mức độ cấp bách, tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội và hành vi của người phạm tội, phán đoán hợp lý về mức độ cần thiết của việc dụng vũ khí, tránh và hạn chế tối đa việc gây tổn thất về người và tài sản ; khi sử dụng vũ khí với tàu thuyền, cần tránh tối đa việc bắn vào vị trí dưới đường nước (thuỷ tuyến)".
Quyền tài phán ở đâu ?
Vậy điều mà Trung Quốc tự cho thuộc "quyền tài phán" (3) của mình trên biển, nhưng thực tế phần lớn thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền của các nước khác, bao gồm những vùng nào ?
Việc này Dự luật quy định trong Điều 74, theo đó : "Vùng biển thuộc quyền tài phán của nước Cộng hòa nhân dân Trung Quốc bao gồm : lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa cũng như các vùng biển khác thuộc quyền tài phán của nước Cộng hòa nhân dân Trung Quốc. Nội thủy là vùng nước bên trong đường cơ sở lãnh hải về phía đất liền của nước Cộng hòa nhân dân Trung Quốc, trong đó bao gồm vịnh và khu vực cửa sông".
Việt Nam phản ứng yếu ớt
Trước tham vọng bá quyền và thực dân rõ như ban ngày của Trung Quốc như vậy, phía Đảng và Nhà nước cộng sản Việt Nam đã nói gì ?
Hãy nghe người Phát ngôn của Bộ Ngoại giao phản ứng tại cuộc họp báo ngày 05/11/2020, theo tường thuật của báo Người Lao Động :
"Tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao chiều 5/11, phóng viên nêu câu hỏi đề nghị cho biết bình luận của Việt Nam về việc hôm qua Trung Quốc vừa xem xét lại dự luật cho phép Cảnh sát biển Trung Quốc sử dụng vũ khí trong vùng lãnh hải của Trung Quốc.
Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Dương Hoài Nam nhấn mạnh như đã nhiều lần khẳng định, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Việt Nam luôn ủng hộ giải quyết các tranh chấp thông qua thương lượng hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982".
Câu nói của Dương Hoài Nam chỉ lập lại điều phía Việt Nam đã nói đi nói lại nhiều lần, trong nhiều năm mỗi khi vấn đề chủ quyền ở Biển Đông của Việt Nam bị Trung Quốc vi phạm. Ngoài ra Việt Nam cộng sản đã kiềm chế đến mức thấp nhất của ngôn ngữ ngoại giao đề tránh gây bất bình với Bắc Kinh, nói chi đến hành động mạnh phản ảnh ý chí và bản lĩnh của một nước độc lập có chủ quyền.
Đó là lý do tại sao Lãnh đạo Việt Nam đã tránh tối đa chỉ trích Trung Quốc về Luật Hải cảnh, dù biết đó là cái thòng lọng đang chờ treo cổ Việt Nam ở Biển Đông.
Phạm Trần
(06/01/2021)
-------------------
Chú thích :
(1) Quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) là một nhóm gồm các đảo không người ở do Nhật Bản kiểm soát ở biển Hoa Đông. Các đảo nằm về phía đông của Trung Quốc đại lục, về phía đông bắc của Đài Loan, về phía tây của đảo Okinawa, và ở phía bắc cực tây nam của quần đảo Ryukyu (đảo Yonaguni).
Từ khi Hoa Kỳ trao quyền quản lý các đảo cho Nhật Bản năm 1971, quyền sở hữu các đảo bị tranh chấp giữa Nhật Bản với Cộng hòa nhân dân Trung Quốc và Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Trung Quốc tuyên bố rằng họ đã phát hiện và kiểm soát các đảo từ thế kỷ 14. Nhật Bản đã kiểm soát các đảo từ năm 1895 cho đến khi đầu hàng kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai. Hoa Kỳ quản lý quần đảo như là một phần của Chính quyền dân sự Hoa Kỳ tại quần đảo Ryukyu từ năm 1945 đến năm 1972, khi chúng được trao cho Nhật Bản theo Hiệp ước trao trả Okinawa giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản (theo Bách khoa Toàn thư mở).
(2) Dự án Đại Sự Ký Biển Đông : Do một số Trí thức trong và ngoài nước thành lập từ năm 2015 nhằm nghiên cứu về Tình hình Biển Đông.
Đứng đầu bởi Phó Giáo sư tiến sĩ Nguyễn Hồng Thao, chuyên ngành luật quốc tế tại Đại học Quốc gia Hà Nội và Học viện ngoại giao Việt Nam.
(3) Quyền tài phán là thẩm quyền riêng biệt của quốc gia ven biển được quy định, cấp phép, giải quyết và xử lý đối với một số loại hình hoạt động, các đảo nhân tạo, thiết bị và công trình trên biển, trong đó có việc lắp đặt và sử dụng các đảo nhân tạo các thiết bị và công trình ; nghiên cứu khoa học về biển ; bảo vệ và gìn giữ môi trường biển trong vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của quốc gia đó (theo Tài liệu Biên giới lãnh thổ của Việt Nam).