Thông Luận

Hai chuyên gia nước ngoài cảnh báo về sự thăng tiến của ông Tô Lâm, đương kim Chủ tịch Việt Nam

Trong hai bài bình luận riêng rẽ mới đây, một cựu nhà ngoại giao Mỹ viết trên East Asia Forum rằng ông Tô Lâm, Chủ tịch nước Việt Nam, đã tận dụng được cuộc chiến chống tham nhũng để thăng tiến, thậm chí có cơ hội để nắm vị trí quyền lực nhất là Tổng bí thư Đảng cộng sản, còn một giám đốc của Human Rights Watch cảnh báo trên Al Jazeera rằng tình hình nhân quyền có thể sẽ xấu thêm ở Việt Nam khi ông Tô Lâm nắm chắc quyền lực hơn.

Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm mở tiệc chiêu đãi Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Hà Nội, 20/6/2024 (Gavriil Grigorov, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP).

Diễn đàn về Đông Á East Asia Forum có trụ sở ở Úc đăng bài bình luận có nhan đề "Sự thăng tiến đầy tham vọng của ông Tô Lâm ở Việt Nam" của tác giả David Brown hôm 21/6.

Ông Brown, cựu nhà ngoại giao Mỹ với bề dày kinh nghiệm về Đông Nam Á và đặc biệt là Việt Nam, viết rằng Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã nắm 3 nhiệm kỳ, điều chưa từng có tiền lệ, và nhiều khả năng ông sẽ nghỉ hưu khi đảng họp đại hội thứ 14 vào đầu năm 2026.

Dấu ấn của ông Trọng là công cuộc chống tham nhũng, còn gọi là "đốt lò", trong đó 17.000 trường hợp cán bộ, đảng viên tham nhũng hoặc lạm dụng chức vụ, quyền hạn đã bị kỷ luật trong giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 6/2022.

Nhưng theo ông Brown, chiến dịch này đã bị cấp dưới của ông Trọng là ông Lâm, trước đây là Bộ trưởng Công an và nay là Chủ tịch nước, biến thành một thứ vũ khí và bẻ cong luật lệ để tiêu diệt các đối thủ, dường như để phục vụ mục tiêu là ông Tô Lâm sẽ kế nhiệm ông Nguyễn Phú Trọng.

Bộ Chính trị của đảng từng có 15 ủy viên, bao gồm cả ông Trọng và ông Lâm, nhưng từ đầu năm 2023 đến nay, có tới 6 vị - tức 40% - đã bị loại.

Lần lượt theo thời gian, đó là các ông Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng ; Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng ; Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch nước, nguyên Thủ tướng ; Võ Văn Thưởng, Chủ tịch nước, từng được cho là có nhiều khả năng sẽ kế nhiệm ông Trọng ; Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội, cũng được cho là một người được ông Trọng quý mến, ủng hộ ; và bà Trương Thị Mai, Thường trực Ban Bí thư.

Với những diễn biến đó, nhà bình luận David Brown viết rằng ông Nguyễn Phú Trọng đang gặp khó trong việc tìm ra người kế nhiệm xứng đáng. Giờ đây, sự chú ý dồn vào ông Tô Lâm, từng là Bộ trưởng Công an từ năm 2016, người đã và đang hưởng lợi từ việc các đối thủ bị loại bỏ trong cuộc đua đến chức vụ lãnh đạo đảng.

Dưới góc nhìn của mình, ông Brown cho rằng ông Lâm có đặc quyền tiếp cận với các hồ sơ mà công an các cấp thu thập về tội lỗi, khuyết điểm của các quan chức, từ đó làm cho các đối thủ phải bỏ cuộc.

Mặc dù vậy, theo quan sát của ông Brown, vẫn còn có một người cạnh tranh với ông Tô Lâm về chức lãnh đạo đảng, đó là Thủ tướng Phạm Minh Chính. Một người khác cũng có khả năng xa xôi sẽ trở thành đối thủ là Đại tướng Lương Cường, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư.

Hiện tại, nắm chức Chủ tịch nước dù được cho là không nhiều thực quyền lắm, ông Tô Lâm vẫn là một đối thủ đáng gờm cho chức Tổng Bí thư Đảng, ông Brown nhận xét, và cho rằng "Hiển nhiên phần lớn tình hình tùy thuộc vào việc liệu ông Lâm có tiếp tục chỉ huy được sự trung thành của các quan chức cấp cao trong Bộ Công an cho đến Đại hội Đảng lần thứ 14 vào tháng 1/2026 hay không".

Hồi đầu tháng 6, Thượng tướng Lương Tam Quang được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Công an thay ông Tô Lâm. Ông Quang từng là thứ trưởng thường trực dưới quyền ông Lâm ở bộ này kể từ năm 2019. Việc ông Quang được thăng chức được xem là vẫn bảo đảm cho ông Lâm có sự ảnh hưởng đối với bộ, nơi ông là lãnh đạo lâu năm, ông David Brown bình luận.

Cựu nhà ngoại giao Mỹ am hiểu Việt Nam này nhận định rằng ông Tô Lâm đã loại bỏ các đối thủ bằng bộ máy an ninh trong tay cộng với việc thăng tiến lên chức Chủ tịch nước đặt ông ấy vào một vị trí vững chắc trong cuộc đua đến chức lãnh đạo đảng, và kết luận : "Có thể là ông Nguyễn Phú Trọng chưa có được người kế nhiệm chính thức, nhưng không thể phủ nhận tham vọng của ông Tô Lâm".

Ở một góc nhìn khác, bà Elaine Pearson, Giám đốc Châu Á của tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch có trụ sở ở Mỹ, đăng bài trên trang tin tức Al Jazeera hôm 19/6 cho rằng việc thăng tiến của ông Tô Lâm là chỉ dấu xấu về nạn trấn áp của chính quyền Việt Nam đối với các nhà hoạt động, về việc chính quyền không dung thứ những lời chỉ trích và thù địch với các quyền dân sự, chính trị cơ bản.

Bà Pearson điểm lại chuỗi các vụ bắt bớ, trấn áp, sách nhiễu hàng loạt nhà hoạt động vì tiến bộ xã hội, nhà báo tự do, luật sư và các nhân vật đối lập trong nhiều năm trải dài từ 2016 đến gần đây, khi ông Tô Lâm đứng đầu Bộ Công an.

"Dưới thời ông Lâm, cơ quan an ninh đầy quyền lực của Việt Nam đã gần như xóa sổ phong trào nhân quyền non trẻ của đất nước. Các nhân viên an ninh đã bắt giữ hầu như tất cả những ai cố gắng thúc đẩy dân chủ và nhân quyền ở trong nước", bà Pearson viết.

Khép lại bài bình luận của mình, bà Pearson nhắn nhủ : "Giờ đây, ở cương vị nguyên thủ quốc gia, ông Lâm sẽ tiếp nhiều phái đoàn quốc tế trong các dịp nghi lễ chính thức và đàm phán ngoại giao. Khi họ bắt tay ông ấy, những nhà ngoại giao chớ có quên rằng trên con đường đi lên nắm quyền, ông ấy đã để lại phía sau rất nhiều sự tàn phá, và cả những tổn hại mà ông ấy đã gây ra đối với nhân quyền ở Việt Nam".

VOA cố gắng liên lạc với văn phòng của ông Tô Lâm để tìm hiểu phản ứng của họ về hai bài bình luận trên các trang nước ngoài nêu trên nhưng không có hồi đáp.

Trong nhiều dịp khác nhau, các nhà lãnh đạo và Bộ Ngoại giao Việt Nam bác bỏ những lời chỉ trích của các nước phương Tây và những tổ chức nhân quyền quốc tế về tình hình nhân quyền Việt Nam. Chính quyền của đất nước Đông Nam Á này thường xuyên khẳng định họ tôn trọng, bảo đảm và thúc đẩy các quyền tự do cơ bản của người dân nêu trong Hiến pháp Việt Nam và phù hợp với các công ước quốc tế.

Nguồn : VOA, 22/06/2024

Ông Tô Lâm hô khẩu hiệu "xây dựng một nền tư pháp xã hội chủ nghĩa hiện đại, chuyên nghiệp"

RFA, 18/06/2024

"Cần xây dựng một nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp để xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đồng thời tuyệt đối không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội".

Tòa án Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. AFP Photo

Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu như vừa nêu tại buổi họp với Toà án nhân dân tối cao ở Hà Nội hôm 14/6/2024.

­Luật sư Đặng Đình Mạnh từ Hoa Kỳ hôm 17/6/2024 nhận định với RFA :

"Đọc thấy lời của ông tân Chủ tịch nước Tô Lâm về kêu gọi xây dựng một nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp để xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đồng thời kêu gọi tuyệt đối không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, mà tôi không khỏi cám cảnh và khẳng định ngay rằng lời kêu gọi chẳng khác nào lời hô khẩu hiệu cả. Chúng trống rỗng, không hề thực tế hoặc mang tính khả thi.

Trong đó, điều duy nhất mà tôi có thể tán thành với ông ấy khi đánh giá cho rằng hiện nay chưa có nền tư pháp hiện đại, tức là ông ấy đã thừa nhận nền tư pháp đang tồn tại từ nhiều thập kỷ qua là nền tư pháp hoang dã gây nên tình trạng làm oan người vô tội, bỏ lọt tội phạm".

Còn lại theo ­Luật sư Đặng Đình Mạnh, thì cũng luật pháp ấy, con người ấy và tư duy ấy, không có bất kỳ sự thay đổi, thì ông Mạnh cho biết không thấy có cơ sở nào để chế độ có thể xây dựng một nền tư pháp hiện đại, kể cả trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền. Luật sư Mạnh nói tiếp :

"Tôi giả thiết, nếu ngay bây giờ chế độ cho giải tán Ban Nội Chính hiện đang tồn tại tại trung ương và các địa phương, thì ít nhất, đã loại trừ được một thiết chế có khả năng can thiệp vào các quyết định tư pháp. Đồng thời, trả ngay tự do cho các tử tù oan như Nguyễn Văn Chưởng, Hồ Duy Hải. Xin lỗi và bồi thường cho gia đình tử tù oan Lê Văn Mạnh... Đó đều là những việc dễ dàng thực hiện nhất và là phép thử sự thành thực của chế độ. 

Nếu chế độ không thực hiện, thì chúng ta không có cơ sở nào để tin vào các lời kêu gọi cải cách tư pháp của ông Tô Lâm, tân chủ tịch nước".

Nền tư pháp xã hội chủ nghĩa có thể không làm oan người vô tội ? Liệu nền tư pháp xã hội chủ nghĩa "hiện đại" có tạo nên khác biệt ?

Từ Đức quốc hôm 17/6/2024, Luật sư Nhân quyền Nguyễn Văn Đài cho RFA biết ý kiến :

"Trong chế độ cộng sản Việt Nam, ngành công an là ngành gây ra rất nhiều những nỗi oan trái cho người dân Việt Nam trong suốt gần 80 năm dưới sự cai trị của họ. Ở các nước dân chủ văn minh, thì họ xây dựng một nhà nước pháp quyền, cộng với tam quyền phân lập, báo chí tự do, đa đảng đối lập… cho nên những hiện tượng bị oan sai rất là hiếm, có khi cả một thập kỷ không may mới có một trường hợp. Nhưng ở trong chế độ cộng sản thì hầu như những án oan, dân oan có trên khắp đất nước Việt Nam, ở đâu cũng có…".

Cho nên theo Luật sư Nguyễn Văn Đài, chính quyền Việt Nam càng nói xây dựng nền pháp chế xã hội chủ nghĩa, thì lại càng tạo ra nhiều người bị oan trái trên đất nước Việt Nam. Luật sư Đài cho biết thêm về tình trạng án oan tại Việt Nam hiện nay :

"Theo thống kê của ngành kiểm sát, cũng như của ngành tòa án, thì họ nói tỷ lệ oan sai được duy trì ở dưới mức 5%. Trong khi đó ở Việt Nam mỗi một năm có khoảng 150.000 vụ án được xét xử, với mức án oan dưới 5% thì tương đương với độ khoảng độ 7.000 vụ án oan một năm, đó là một con số quá lớn. Trong khi các nước một thập kỷ chỉ có một vài án oan, mà Việt Nam tới 7.000 án oan thì ghê gớm đến mức độ nào ?"

Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình khi trả lời chất vấn của Quốc hội từng khẳng định luôn đảm bảo tính độc lập trong xét xử của thẩm phán, hội thẩm. Tuy nhiên, theo ý kiến của giới chuyên môn thì tình trạng ‘chỉ đạo án’ còn diễn ra rất nhiều trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện tư vấn, phản biện chính sách độc lập (IDS - đã tự giải thể), khi trả lời RFA liên quan vấn đề này cho rằng, mong ước về tòa án độc lập còn phải đấu tranh dài mới được. Ông lập luận :

"Phải hoàn toàn không dưới sự kiểm soát của bất kể tổ chức chính trị nào, tòa án độc lập là phải như vậy. Vai trò của luật sư phải được đề cao, phải nguyên tắc. Ví dụ như suy đoán vô tội phải được thực hành, bất kể ai vi phạm những chuyện ấy nghĩa là họ tìm mọi cách quy tội cho người ta mà không có chứng cứ rõ ràng thì những người đó phải bị đuổi ra khỏi tòa án".

Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A, người dân phải lên tiếng mạnh mẽ hơn, các tổ chức xã hội phải lên tiếng mạnh hơn, thì lúc đó mới có biến chuyển, mới có sự thay đổi trong nền Tư pháp Việt Nam.

Nguồn : RFA, 17/06/2024

*********************************

Việt Nam muốn theo Trung Quốc hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống 12

RFA, 18/06/2024

Tại phiên thảo luận tổ về dự án luật tư pháp người chưa thành niên hôm 8 tháng 6 năm 2024, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí đề xuất nên giảm độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự xuống 12. Lý do được ông Trí nêu ra là "trẻ em bây giờ lớn, khôn nhanh lắm, trưởng thành về mặt tâm lý, sinh lý, hiểu biết". Việc hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự được một số ý kiến cho là sẽ tăng sức răn đe ; là biện pháp trực tiếp nhất ngăn chặn tình trạng tội phạm ngày càng trẻ hóa.

Trẻ em 12 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với những người phạm các trọng tội như sử dụng hung khí nguy hiểm để giết người hoặc gây thương tích dẫn đến tử vong hoặc tàn tật nghiêm trọng. Ảnh minh họa. (Nguồn : dailysabah.com)

Một nước láng giềng có cùng thể chế chính trị như Việt Nam, là Trung Quốc, cũng sửa luật hình sự vào năm 2020. Theo đó, độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự của thiếu niên đã hạ từ mức 14 tuổi theo luật cũ xuống còn 12 tuổi. Việc sửa luật này được cho là phản ứng của chính quyền Trung Quốc trước tình trạng tội phạm có xu hướng ngày càng trẻ.

Luật sư Đặng Đình Mạnh nêu quan điểm của ông với RFA :

"Với hai quốc gia cùng theo chế độ Cộng Sản là Trung Quốc và Việt Nam đang phải nới rộng phạm vi tuổi thiếu niên phải chịu trách nhiệm hình sự cho thấy mức độ phạm tội của lứa tuổi này đang là vấn đề nghiêm trọng đối với xã hội. Nói khác, nó là hậu quả của một quá trình giáo dục, và triết lý đấu tranh phòng chống tội phạm từ nhiều thập kỷ qua của chế độ đã hoàn toàn thất bại. 

Giải pháp để xử lý là phải tạo môi trường xã hội lành mạnh, bảo đảm cuộc sống cho người dân để kéo giảm tội phạm hình sự chứ không phải là hạ tuổi để tăng mức chế tài tội phạm. Chúng ta cứ lấy việc xử lý tội phạm ma túy thì rõ. Hiện nay hình phạt tội ma túy rất nặng nề, thế nhưng, điều đó không hề kéo giảm được số lượng tội phạm ma túy. Cho thấy, chúng ta không có một xã hội lành mạnh để ngăn ngừa tội phạm chứ không phải hình phạt chưa đủ nặng để răn đe.

Chưa kể rằng, tại Quốc hội, có đại biểu phát biểu đầy cảm tính cho rằng "Trẻ em bây giờ lớn khôn nhanh lắm" mà không hề thông qua bất kỳ cuộc khảo sát xã hội học nào để làm căn cứ khoa học cả. Thậm chí, họ cũng quên rằng việc quy định tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự như thế nào, còn phải tương thích với các công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết tham gia.

Theo đó, tôi cho rằng mức quy định về tuổi thiếu niên phải chịu trách nhiệm hình sự như Bộ luật Hình sự đang quy định ở mức 14 và 16 tuổi là chính đáng và hợp pháp, nên giữ nguyên như vậy".

Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm là người từ đủ 16 tuổi trở lên. Còn người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng như tội giết người, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán chất ma túy, tội khủng bố… và mức án cao nhất có thể áp dụng là 12 năm tù. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm về mọi tội phạm, nhưng mức án cao nhất có thể áp dụng là 18 năm tù.

Các quy định của bộ luật Hình sự năm 2015 được cho là thiết kế nhằm phù hợp với Công ước của Liên Hiệp Quốc về quyền trẻ em mà Việt Nam là thành viên. Còn theo Hiến pháp năm 2013, trẻ em được nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục ; được tham gia vào các vấn đề về trẻ em.

Với đề xuất hạ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự xuống 12, Phó Giáo sư Hoàng Dũng nhận định :

"Việc tuổi phạm tội hạ thấp như vậy là một chỉ báo đạo đức xã hội đi xuống. Mà cái chỉ báo đó rất đáng lo vì nó nằm trong đối tượng là trẻ em, là tương lai của đất nước. Đó là một vấn đề rất là nghiêm trọng. Để giải quyết tình trạng này thì không bao giờ chỉ có một cách ứng xử, mà phải là tổng hợp nhiều cách. Nhưng dù cách nào đi nữa thì tôi cũng phản đối chuyện hạ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống mức trẻ em 12 tuổi. Đây là lứa tuổi mà luật pháp thế giới cũng phải công nhận là chưa trưởng thành, mà phải chịu trách nhiệm hình sự. Điều này chắc chắn sẽ không đưa đến kết quả tốt, bởi trẻ đã không có ý thức mà đặt vấn đề chịu trách nhiệm hình sự có nghĩa trẻ phải có ý thức. Cái đó đầy mâu thuẫn !"

Truyền thông Nhà nước dẫn lời Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình rằng : "Roi vọt, trại giam sẽ làm các cháu trở nên chai sạn với hình phạt. Từ việc làm quen như vậy sẽ không sợ nữa. Đó là lý do tội phạm tăng. Thế giới đã chứng minh và cho nên chỉ áp dụng biện pháp trừng phạt đưa vào nhà tù khi không còn giải pháp nào khác. Đừng hy vọng tù thật nhiều, phạt thật nhiều thì tình hình tội phạm sẽ giảm. Đó là quan điểm sai".

Theo ông Nguyễn Hòa Bình, trẻ em thuộc nhóm đối tượng chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý, kinh nghiệm đời sống, kiến thức pháp luật, nên tư pháp cho người chưa thành niên có đặc thù riêng, không thể lấy tư pháp của người lớn rồi điều chỉnh để áp dụng cho trẻ em.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở Châu Á và là quốc gia thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước của Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em. Công ước này khuyến cáo các quốc gia thành viên phải có đạo luật riêng về tư pháp cho người chưa thành niên độc lập. Cho đến nay, chỉ còn hai nước trong khối ASEAN chưa có Luật Tư pháp cho người chưa thành niên, trong đó có Việt Nam.

Tại phiên chất vấn sáng 20 tháng 3 năm 2023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao cho biết, Toà án nhân dân tối cao đang trình một Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên, thể hiện sự cam kết về bảo vệ trẻ em ; thể hiện sự nhân đạo với trẻ em bởi với trẻ em thì giáo dục là chính, chứ không phải trừng phạt là chính.

Nguồn : RFA, 18/06/2024

****************************

Nhiều bất cập về quy định "trích 70% tiền phạt giao thông cho Bộ Công an"

RFA, 18/06/2024

Ủy ban thường vụ Quốc hội vừa đồng ý đề xuất trích lại tiền phạt vi phạm giao thông ít nhất 70% cho Bộ Công an.

Cảnh sát giao thông thổi nồng độ cồn - Bộ công an

Tạo thêm áp lực cho người dân

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới, vào sáng ngày 11/6. thay mặt cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo về dự thảo luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, cho biết như trên. 

Tại khoản 1 điều 5 của dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đề xuất quy định "lực lượng cảnh sát giao thông được trích không thấp hơn 70% khoản tiền xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ sau khi nộp vào ngân sách nhà nước".

Một luật sư hiện đang ở trong nước, không muốn nêu danh tính, vì lý do an toàn cho rằng đây là một đề xuất rất tệ. Bộ Công an có thể sẽ áp chỉ tiêu trong trường hợp cảnh sát giao thông được trích lại tiền xử phạt vi phạm giao thông :

"Một bên tăng cường xử phạt để có đủ tiền thì người tham gia giao thông, dù là lỗi nhỏ nhất hoặc không có lỗi thì cũng bị đè ra phạt để ngành Công an lấy thành tích. Như vậy sẽ tạo thêm áp lực, gánh nặng cho người dân".

Ông Nguyễn Tiến Trung, một nhà hoạt động chính trị, từ nước Đức nhận định từ xưa tới giờ lực lượng cảnh sát giao thông vẫn tìm đủ trăm phương ngàn cách để lấy tiền của người dân đút túi riêng. Do đó : 

"Khi thêm điều luật mới Cảnh sát giao thông được giữ tiền lại cho chính họ thì họ sẽ vẫn tiếp tục tìm cách để trấn lột tiền của người dân bỏ túi riêng cho chính họ hay đội cảnh sát của họ. Đồng thời họ sẽ cố gắng tìm cách để phạt được người dân nhiều hơn để hoàn thành chỉ tiêu có thêm tiền cho ngành.

Tôi dự đoán thời gian tới người dân Việt Nam sẽ gặp thêm nhiều khó khăn, sách nhiễu, hơn nữa từ lực lượng cảnh sát giao thông".

Bất bình đẳng trong chính phủ

Đề xuất này đã được trình Quốc hội hồi đầu tháng 3 năm nay, nhưng bị bác bỏ . Đến ngày 22/5, Chính phủ tái đề xuất đưa nội dung này trở lại dự thảo.

Ông Nguyễn Tiến Trung đánh giá việc Quốc hội bỏ rồi lại đồng ý với đề xuất này chỉ sau ba tháng cũng cho thấy thế lực của Bộ Công an đang rất lớn :

"Tôi nghĩ nó phản ảnh quyền lực đang lên của Bộ Công an, nhưng về lâu dài nó sẽ tạo ra sự mất đoàn rất lớn trong nội bộ đảng Cộng sản vì nó tạo ra sự bất bình đẳng rất lớn.

Việc cho phép một cơ quan chính quyền được giữ lại tiền như vậy mà không thông qua kế hoạch chung cả năm, phân bổ công bằng cho tất cả các bộ ngành thì không chấp nhận được thì nó tạo ra sự bất bình đẳng giữa các bộ ngành trong chính phủ".

Theo lời ông Nguyễn Công Long, ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp, Việc trích tiền phạt này không đưa vào bồi dưỡng cho lực lượng Cảnh sát giao thông mà chỉ để trang bị thiết bị, máy móc, như camera lắp ngoài trời bị hỏng. Nếu sử dụng tiền ngân sách sẽ lâu nên việc trích này có thể sử dụng để mua sắm các thiết bị này. Luật sư giấu tên không đồng tình với lập luận này, bởi :

"Tư duy này sẽ biến ngành nào cũng muốn chia miếng bánh là nguồn lợi từ nhân dân. Thẩm phán muốn chia tiền khi xử phạt án kinh tế, giáo viên muốn chia tiền khi thu tiền học phí của học sinh, bác sĩ muốn chia tiền từ tiền của bệnh nhân. Như vậy còn gì là nhà nước nữa".

Trước Công an, thanh tra chính phủ là cơ quan được trích lại tiền phạt từ việc phát hiện các vụ án vi phạm. Vào năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng ý để các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách nhà nước. Mức trích tối đa là 30% tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp đến 50 tỷ đồng/năm ; được trích thêm tối đa 20% tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 50 tỷ đồng đến 80 tỷ đồng/năm ; được trích thêm tối đa 10% tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 80 tỷ đồng/năm.

Theo luật sư giấu tên, các quy định như thế này sẽ trở thành tiền đề, công cụ cho các bộ ngành khác thực hiện lũng đoạn chính sách, hưởng lợi bất chính từ người tiền của người dân.

Nguồn : RFA, 18/06/2024

Chủ tịch nước Tô Lâm là người có khả năng nhất lên thay Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội Đảng lần tới nhưng thế lực của ông trong Đảng vẫn có những hạn chế, các nhà phân tích nói với VOA.

Ông Tô Lâm trở thành chủ tịch nước thứ ba của Việt Nam trong vòng hai năm

Đại tướng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm đã được Quốc hội bầu lên làm Chủ tịch nước hôm 20/5 và đã bàn giao công tác ở Bộ Công an cho cấp phó của ông là Thượng tướng Lương Tam Quang hôm 11/6.

Ông Lâm lên làm chủ tịch nước trong một nhiệm kỳ nhiều biến động nhất trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam khi lần lượt Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Thường trực Ban bí thư Trương Thị Mai đều mất chức do kết quả của công cuộc ‘đốt lò’ của ông Trọng mà ông Tô Lâm là trợ thủ tích cực.

Sau khi các nhân vật này, vốn có thứ bậc cao hơn ông Tô Lâm trong Bộ Chính trị, ra đi, ông Lâm trở thành một trong số rất ít ỏi những người đủ điều kiện để lên làm Tổng bí thư theo quy định của Đảng.

‘Bộ ba quyền lực’

Ngoại trừ ông Nguyễn Phú Trọng thì ông Tô Lâm cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính là hai thành viên cũ còn lại của Bộ Chính trị đã trải qua hai khóa trong khi các ủy viên Bộ Chính trị còn lại đều là thành viên mới.

Các ông Trọng, Lâm, Chính hiện là ba người quyền lực nhất Việt Nam hiện nay xét theo vị trí và thâm niên, Giáo sư Carlyle Thayer, học giả về chính trị Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc, nói với VOA. Tuy nhiên, ông Trọng đã tuổi cao sức yếu nên khó có khả năng làm thêm một nhiệm kỳ thứ tư.

Tuy nhiên, ông Lâm và ông Chính sẽ lần lượt 69 và 68 tuổi, tức là quá tuổi quy định của Đảng để được ở lại thêm một nhiệm kỳ trừ phi được Đảng đặc cách như trường hợp của ông Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Xuân Phúc trước đây.

Để được xếp vào ‘trường hợp đặc biệt’ được miễn trừ về tuổi tác, ông Tô Lâm phải tranh thủ được sự ủng hộ của Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương, Giáo sư Thayer cho biết.

"Ông Tô Lâm được tín nhiệm khi làm bộ trưởng Công an giúp sức cho chiến dịch chống tham nhũng và tiêu cực của ông Trọng. Vào lúc này, ông ấy là ứng cử viên sáng giá nhất để trở thành lãnh đạo Đảng".

Theo lời nhà nghiên cứu này thì mặc dù dư luận đồn đoán rằng ông Lâm muốn làm tổng bí thư, nhưng ông ấy chưa tỏ vẻ gì là đang vận động cho cái ghế này và phải đợi một thời gian nữa để xem tên ông Lâm có được Tiểu ban Nhân sự của Đại hội Đảng đưa vào danh sách cân nhắc cho Ban chấp hành Trung ương khóa tới hay không.

Trả lời câu hỏi việc bị miễn nhiệm Bộ trưởng Công an, chức vụ cho phép ông Tô Lâm có quyền hành rất lớn trong việc điều tra sai phạm của các lãnh đạo, có làm cho quyền lực của ông bị suy suyển hay không, vị giáo sư này phân tích : "Quyền điều hành công việc hàng ngày của ông ấy bị suy yếu đi một chút bởi vì ông ấy không còn nắm quyền trực tiếp ở Bộ Công an nữa. Tuy nhiên, ông ấy có thể dựa vào những người được ông ấy bảo trợ ở Bộ Công an, trong đó có tân Bộ trưởng Lương Tam Quang".

Thượng tướng Lương Tam Quang và Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc, vốn là thứ trưởng cho ông Tô Lâm khi ông còn là bộ trưởng Công an, đều là đồng hương Hưng Yên của ông Lâm và được các nhà quan sát cho là ‘người thân tín’ của ông Lâm.

Nếu nhìn tổng thể thì thế lực của ông Tô Lâm trong Đảng được củng cố sau khi có đến 6 trong 18 ủy viên Bộ Chính trị phải ra đi, tạo ra khoảng trống quyền lực, trong khi thân tín của ông được đề bạt lên các vị trí cao hơn, cũng theo lời của Giáo sư Thayer.

Ngoài Thượng tướng Lương Tam Quang được thăng làm Bộ trưởng Công an, Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc cũng đã được chỉ định làm Chánh văn phòng Trung ương Đảng. Theo lệ của Đảng thì hai ông Quang và Ngọc có nhiều khả năng sẽ được vào Bộ Chính trị.

Về phần Thủ tướng Phạm Minh Chính, vốn cũng xuất thân từ Bộ Công an, Giáo sư Thayer cho biết ông Chính cũng đối mặt với cáo buộc tham nhũng của gia đình nhưng ‘đa số thành viên Bộ Chính trị phản đối xử lý ông Chính’. VOA không thể kiểm chứng độc lập thông tin này.

Điểm yếu của Tô Lâm

Cùng chung nhận định với Giáo sư Thayer, một nhà nghiên cứu Việt Nam khác là Giáo sư Zachary Abuza giảng dạy ở trường National War College, thuộc Đại học Quốc phòng (Mỹ), cũng nói với VOA rằng việc ông Tô Lâm trở thành tổng bí thư của Đảng là ‘rất có khả năng’.

Theo giải thích của ông thì Thủ tướng Phạm Minh Chính, người có khả năng tranh với ông Tô Lâm, cũng đang vướng vào những cáo buộc tham nhũng trong khi ông Tô Lâm dù đã ra khỏi Bộ Công an nhưng vẫn có ảnh hưởng đến công việc điều tra của cơ quan này.

"Việc ông Lương Tam Quang được đề bạt lên làm bộ trưởng Công an cho phép ông Tô Lâm tiếp tục vũ khí hóa các cuộc điều tra ở Bộ Công an để hạ bệ các đối thủ", ông Abuza phân tích.

Tuy nhiên, ông Tô Lâm không phải là không có điểm yếu, cũng theo lời vị giáo sư này. Vụ tai tiếng ông Tô Lâm được nhìn thấy ăn bò dát vàng ở London cho dù không tác động gì đến ông nhưng ‘vẫn khiến ông ấy rất bất an’.

"Nhưng có lẽ điểm yếu lớn nhất của Tô Lâm là việc kinh doanh mở rộng của em trai ông ấy. Tập đoàn Xuân Cầu của ông Tô Dũng đã lớn mạnh chủ yếu là nhờ vào quyền lực và các mối quan hệ của ông Tô Lâm", ông chỉ ra.

Cả ông Võ Văn Thưởng và ông Vương Đình Huệ đều bị mất chức sau khi bị phanh phui có dính líu đến sai phạm của các tập đoàn Phúc Sơn và Thuận An.

"Tập đoàn Xuân Cầu bị đồn là đang bị quân đội điều tra về một thương vụ đất đai mà ông Tô Dũng đang xây dựng trên đó. Nếu tin đồn này là đúng thì ông Lương Tam Quang cũng không thể can thiệp vào cuộc điều tra của quân đội", ông nói thêm.

Giáo sư Thayer cho rằng nền chính trị theo kiểu tập trung dân chủ và lãnh đạo tập thể của Việt Nam không cho một cá nhân lãnh đạo nào quá nhiều quyền lực, cho nên nếu ông Tô Lâm trở thành người quyền lực nhất mà không bị kiềm chế thì điều đó ‘sẽ không tốt cho Đảng’.

Nguồn : VOA, 17/06/2024

Tân chủ tịch Tô Lâm tiếp lãnh đạo các tôn giáo được Nhà nước công nhận

RFA, 13/06/2024

Ông Tô Lâm, vị tân Chủ tịch nước mới được chỉ định và là cựu Bộ trưởng Công an Việt Nam, vào ngày 13 tháng 6 có cuộc tiếp đại diện lãnh đạo các tôn giáo được Chính phủ công nhận tại Phủ Chủ tịch nước ở Hà Nội.

Chủ tịch nước Tô Lâm tặng quà các chức sắc tôn giáo ở Hà Nội hôm 13/6/2024 - TTXVN

Truyền thông Nhà nước loan tin trong cùng ngày. Tin cho biết số lãnh đạo, chức sắc được ông Tô Lâm tiếp là 45 vị thuộc 16 tôn giáo được Đảng và Nhà nước Việt Nam công nhận.

Ông Vũ Chiến Thắng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Việt Nam, báo cáo tại cuộc gặp những số liệu về tôn giáo. Cụ thể, tính đến tháng 5 năm 2024, Nhà nước Việt Nam đã công nhận và cấp giấy đăng ký hoạt động cho 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo với hơn 27 triệu người dân trong nước được thống kê có theo đạo trên tổng số hơn 100 triệu dân.

Thống kê chính thức của Nhà nước cũng cho thấy khắp Việt Nam hiện có 54.000 chức sắc tôn giáo, 135.500 chức việc ; trên 29.600 cơ sở thờ tự tôn giáo và khoảng trên 54.000 cơ sở thờ tự.

Nhiều tín đồ thuộc các nhóm không được Nhà nước công nhận lâu nay cho biết họ thường xuyên bị sách nhiễu, thậm chí bị hành hung và bị buộc phải từ bỏ niềm tin của họ.

Một số cho rằng niềm tin tôn giáo và thực hành tín ngưỡng là quyền tự do căn bản của con người, không phải đăng ký để được Nhà nước công nhận theo Luật Tín ngưỡng- Tôn giáo hiện hành.

Nguồn : RFA, 13/06/2024

**************************

Chủ kênh YouTube của Việt Nam kêu cứu vì bị thiệt hại hàng chục triệu đô la do kiện bản quyền

RFA, 13/06/2024

Công ty Sconnect của Việt Nam - chủ các kênh YouTube chuyên phát các phim hoạt hình chú sói Wolfoo vừa gửi đơn lên các cơ quan chức năng đề nghị hỗ trợ tranh chấp bản quyền với các công ty nước ngoài do bị YouTube đánh bản quyền, thiệt hại hàng chục triệu đô la.

Người mặc đồ giống nhân vật hoạt hình lợn Peppa tham gia diễu hành tại một festival về hoạt hình quốc tế ở Hàng Châu, Trung Quốc hôm 29/4/2018 - Reuters

Truyền thông Nhà nước hôm 13/6 cho biết Sconnect đã chia sẻ thông tin này hôm 12/6 sau khi gửi đơn kêu cứu về tranh chấp bản quyền với hai hãng nước ngoài là eOne và Hasbro. Theo đó, eOne - hãng sáng tạo nhân vật lợn Peppa vào tháng 11/2021 đã đệ đơn kiện Sconnect ăn cắp bản quyền nhân vật này để làm sói Wolfoo. Hai bên sau đó kiện lẫn nhau tại Nga, Anh và Việt Nam.

Các kênh sói Wolfoo của Sconnect sau đó đã bị xóa hơn 4.000 video, nhiều kênh YouTube bao gồm kênh có 12 triệu lượt theo dõi đã bị khóa chức năng đăng video mới, theo Sconnect.

Công ty Việt Nam cho biết, tình trạng này đã khiến công ty thiệt hại mỗi tháng một triệu đô la và cho biết sẽ nộp đơn lên tòa án yêu cầu bồi thường.

Sconnect cũng cho biết, eOne không còn sở hữu nhân vật Peppa Pig từ tháng 9/2023 do bán công ty và chuyển quyền sang cho Hasbro, đồng thời cũng rút khỏi vụ kiện. Hasbro đã xác nhận điều này.

Tuy nhiên, đến tháng 2 năm nay, eOne vẫn tiếp tục báo cáo các kênh và video của Sconnect, khiến các video này bị gỡ, một số được khôi phục lại sau đó. Tính đến ngày 3/6, nhiều video của nhà sáng tạo nội dung Việt Nam lại bị xóa do khiếu nại của eOne.

Hiện YouTube chưa đưa ra bình luận gì, trong khi đại diện Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử cho biết sau khi nhận được báo cáo của Sconnect sẽ tiến hành làm việc với các bên để tìm hiểu và đưa ra biện pháp phù hợp.

Chú lợn Peppa của eOne ra đời từ năm 2004 và đã nhanh chóng nổi tiếng toàn cầu, trong khi sói Wolfoo của Sconnect ra đời vào năm 2014.

Theo truyền thông Nhà nước, hệ thống kênh YouTube liên quan đến Wolfoo của Sconnect hiện có hàng chục kênh, phát hành trên toàn cầu với 20 ngôn ngữ.

Nguồn : RFA, 13/06/2024

Chính trường Việt Nam đang dần ổn định trở lại, sau một thời gian dài sóng gió chưa từng thấy. Chiến thắng của Chủ tịch nước Tô Lâm, khi lội ngược dòng, và thành công đưa một Ủy viên Trung ương Đảng lên nắm ghế Bộ trưởng Công an, là điều chưa từng có tiền lệ.

Đại tướng Tô Lâm và ông Trần Thanh Mẫn được Trung ương thống nhất rất cao giới thiệu làm Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội (Ảnh : Trí Dũng- TTXVN)

Nhiều ý kiến nhận xét rằng, hiện nay, Tô Chủ tịch là người có quyền lực mạnh mẽ nhất trong Đảng, và đã trở lại phong độ như thời kỳ tháng 3/2024. Khi đó, Bộ trưởng Tô Lâm đã liên tiếp đánh gục 3 nhân vật quyền lực hàng đầu của Đảng, là những người thân cận với Tổng Trọng.

Hiện nay, có những đồn đoán rằng, sức khỏe của Tổng Trọng đang rất xấu. Theo tin đồn, ông Trọng bị ung thư máu và đang nằm điều trị trong phòng cấp cứu của Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, do các bác sĩ Trung Quốc trực tiếp chăm sóc và điều trị.

Tuy nhiên, trước đây từng nhiều lần xuất hiện những đồn đoán tương tự về sức khỏe của ông Trọng, mà đa số là không chính xác. Đầu năm 2024, rộ lên đồn đoán rằng, sức khỏe của Tổng Trọng rất xấu, thậm chí, cho rằng ông đã tử vong. Nhưng bất ngờ, ngày 15/1, ông xuất hiện tại Quốc hội, với một thể trạng tương đối tốt và khá tươi tỉnh.

Ngày 15/5, Tiến sĩ Ian Storey từ Viện Nghiên cứu Chính trị Đông Nam Á (ISEAS), tiết lộ",Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang không có sức khỏe tốt, và có lẽ không thể gặp ông Putin". Nhưng tại Hội nghị Trung ương 9, diễn ra từ ngày 16 đến 18/5, người ta vẫn thấy ông Trọng xuất hiện điều hành Hội nghị quan trọng này.

Trong bối cảnh còn hơn 18 tháng nữa sẽ diễn ra Đại hội 14, một câu hỏi đặt ra là : "Ai sẽ là người thay thế Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, khi ông Trọng không thể tiếp tục duy trì quyền lực ?".

Trước đó ít lâu, có nhiều dấu hiệu cho thấy, ông Trọng vẫn nỗ lực, "cố gắng" tạo ra tình thế, để ngồi lại ghế Tổng bí thư nhiệm kỳ thứ 4, trong tư cách là người hùng "cứu Đảng". Những xáo trộn vừa qua ở thượng tầng chính trị, là "chuyện chưa từng có trong lịch sử 94 năm của Đảng". Hiện vẫn chưa có dấu hiệu sẽ chấm dứt.

Theo giới quan sát, sau Hội nghị Trung ương 9, Bộ Chính trị hiện có 16 ủy viên. Trong số này, 2 ứng viên nổi bật nhất cho ghế Tổng bí thư, là Chủ tịch nước Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Tuy nhiên, cả 2 ông này đều sẽ quá tuổi, theo quy định là 65 vào tháng 1/2026, nên sẽ cần được coi là "trường hợp đặc biệt".

Chủ tịch nước Tô Lâm được giới quan sát chính trị Việt Nam đánh giá cao, khi cho rằng : "đang trên đường hướng tới ghế Tổng bí thư, sau khi ông Trọng nghỉ hưu".

Theo Nikkei Asia ngày 22/5, chuyên gia Futaba Ishizuka cho rằng, "việc ông Tô Lâm duy trì ảnh hưởng trong Bộ Công an, sẽ là một trong những yếu tố then chốt quyết định, liệu ông có thể trở thành Tổng bí thư hay không ?".

Tuy nhiên, Giáo sư Carl Thayer từ Học viện Quốc phòng Australia đánh giá, ông Tô Lâm phải vượt qua được 5 "cửa ải" để đạt đến mục tiêu. Cụ thể :

– Thứ nhất, theo quy định, Tổng bí thư đương nhiệm sẽ đề cử người kế nhiệm. Trong khi, Trưởng tiểu ban Nhân sự của Đại hội 14 do Tổng Trọng đảm trách, nên việc cân nhắc và phê chuẩn Tô Lâm làm ứng viên, không hề dễ dàng.

– Thứ hai, Ban Chấp hành Trung ương sẽ phải phê chuẩn theo đề xuất của Tiểu ban Nhân sự, để đạt được đồng thuận về người kế nhiệm. Nhưng năm 2020, dù Tổng Trọng đề cử ông Trần Quốc Vượng, nhưng ông Vượng không nhận đủ số phiếu của Ban Chấp hành Trung ương và vẫn bị loại.

– Thứ ba, ông Tô Lâm phải nhận được đa số phiếu, từ hơn 1.500 đại biểu tại Đại hội 14, để được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương mới, đây cũng là một trở ngại.

– Thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương mới phải bầu ông Tô Lâm vào Bộ Chính trị, để sau đó, Bộ Chính trị, và Ban Chấp hành Trung ương mới bầu làm Tổng bí thư.

Vẫn theo Giáo sư Carl Thayer, hành trình sẽ không hoàn toàn thuận lợi cho ông Tô Lâm, vì ông không nhận được ủng hộ cao của giới lãnh đạo cấp cao và của Quốc hội. Với bằng chứng là, trong cuộc bỏ phiếu đối với 44 chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn năm 2023, ông Tô Lâm có số phiếu "tín nhiệm cao" khá thấp, và số phiếu "tín nhiệm thấp" cao nhất, trong số 6 ủy viên Bộ Chính trị. Bên cạnh đó, ông Lâm bị đánh giá là một ứng viên gây chia rẽ trong Đảng.

Đó là chưa kể tới việc, gần đây, nhiều tin đồn cho rằng, quân đội đang gây sức ép để thanh tra Tập đoàn Xuân Cầu Holdings của em trai ông, do liên doanh với với Công ty CityLand – một sân sau của các tướng lĩnh quân đội.

Tuy nhiên, với một hệ thống chính trị độc quyền, khi Hiến pháp, pháp luật và Điều lệ Đảng không được những người cộng sản coi trọng, thì vẫn luôn có những bất ngờ ngoài sức tưởng tượng.

Trà My

Chính sách đối nội và đối ngoại của Tô Đại tướng sẽ ra sao, khi nắm trọn quyền lực ?

Trà My, Thoibao.de, 10/06/2024

Tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa 15, ngày 22/5, Quốc hội Việt Nam với số phiếu đồng thuận rất cao, đã thống nhất bầu Đại tướng Công an Tô Lâm vào chức Chủ tịch nước, nhiệm kỳ 2021 – 2026 cho thời gian còn lại.

Tuy nhiên, sau khi tân Chủ tịch nước Tô Lâm nhậm chức, có rất ít quốc gia gửi điện chúc mừng. Sau một ngày, chỉ có một vài quốc gia độc tài, như Trung Quốc, Nga, Bắc Triều Tiên, Lào… chúc mừng Tô Lâm.

Ông Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an tham dự Hội nghị quốc tế Lãnh đạo cấp cao phụ trách an ninh tại Nga ngày 24/5/2023.

Theo giới quan sát, trong thời gian giữ chức Bộ trưởng Bộ Công an, từ sau Đại hội 12 đến nay, ông Tô Lâm đã có một số hành động gây tai tiếng. Điển hình là vụ ông trực tiếp chỉ đạo mật vụ Việt Nam, tổ chức bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ngay tại trung tâm thủ đô Berlin của Cộng hòa Liên bang Đức, vào tháng 7/2017. Vụ việc này đã làm tổn hại đến mối quan hệ đối ngoại của Việt Nam với Đức, Liên Hiệp Châu Âu (EU), và các quốc gia phương Tây.

Tuy nhiên, đến khi Thượng tướng Lương Tam Quang được Quốc hội Việt Nam thống nhất bầu giữ chức Bộ trưởng Công an, vào ngày 6/6, thì ngày 7/6, Bộ Ngoại giao Việt Nam ra thông báo cho biết :

"Nhân dịp Đại tướng Tô Lâm được Quốc hội khóa 15 bầu giữ chức Chủ tịch nước Việt Nam, lãnh đạo các nước Mỹ, Hà Lan, Đức, Bulgaria và Serbia, đã gửi thư, điện chúc mừng".

Đáng chú ý, trong điện mừng của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, Tổng thống Mỹ đã chúc mừng Chủ tịch nước Tô Lâm, và tái khẳng định cam kết của Mỹ, ủng hộ một Việt Nam hùng mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng. Đồng thời, Tổng thống Joe Biden bày tỏ sự tin tưởng, rằng, quan hệ Việt Nam – Mỹ còn phát triển hơn nữa, trong những năm tới. Tổng thống cũng mong muốn được hợp tác với Chủ tịch nước Tô Lâm, để biến tương lai đó trở thành hiện thực, và để xây dựng một thế giới hòa bình, thịnh vượng, an toàn cho tất cả.

Theo giới quan sát, Hoa Kỳ chỉ chính thức gửi điện mừng, sau khi biết chắc rằng, ông Tô Lâm sẽ nắm quyền lực cao nhất trong nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam. Đây là một việc làm thận trọng và cần thiết. Trên cương vị Bộ trưởng Bộ Công an kể từ năm 2026 tới nay, ông Tô Lâm được phía Mỹ đánh giá là một trong những lãnh đạo Việt Nam được Hoa Kỳ tin tưởng, trong sự hợp tác về vấn đề an ninh và tình báo giữa 2 nước.

Những điều vừa kể, liệu có trái ngược với những đánh giá cho rằng, ông Tô Lâm là một nhân vật có mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc. Thậm chí, nhiều ý kiến khẳng định, sau khi nắm quyền lực tuyệt đối trong Đảng, ông Tô Lâm sẽ rập khuôn theo mô hình của nhà nước Trung Quốc. Đó là tăng cường hệ thống kiểm soát chặt chẽ, và hạn chế quyền tự do đối với dân chúng, đồng thời, ông cũng sẽ nhất thể hóa 2 chức danh Chủ tịch nước và Tổng bí thư, như ông Tập Cận Bình đã làm ở Trung Quốc.

Theo giới chuyên gia, Đảng cộng sản Việt Nam là một bản sao của Đảng cộng sản Trung Quốc, do vậy, gần như tuyệt đối, các lãnh đạo Việt Nam phải có mối quan hệ "gần gũi" hơn với Bắc Kinh, là điều dễ hiểu. Nếu không, họ sẽ bị Trung Nam Hải tìm cách loại trừ ngay lập tức.

Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng đã tiết lộ một chi tiết đáng chú ý, đó là "có ý kiến cho rằng, các lãnh đạo bên Đảng sẽ thân Trung Quốc, còn các lãnh đạo bên Chính phủ sẽ thân với Mỹ hơn". Điều này cũng giống như một xu hướng trong Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, trước Đại hội Đảng lần thứ 12, năm 2016.

Khi đó, nhiều ý kiến đánh giá, cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có xu hướng phóng khoáng với phương Tây. Và ngược lại, ông Ba Dũng đã không ngần ngại khi tuyên bố về quan hệ với Trung Quốc, "không đánh đổi chủ quyền quốc gia lấy tình hữu nghị viển vông".

Ông Tô Lâm được đánh giá là có mối quan hệ gần gũi với cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Ông có 6 năm trên cương vị Thứ trưởng Bộ Công an, trong Chính phủ của ông Ba Dũng.

Theo giới phân tích, trong thời gian sắp tới, ông Tô Lâm sẽ tiếp tục thể hiện mục tiêu ổn định chính trị, trong chính sách đối nội. Đây là vấn đề được ưu tiên hàng đầu, mà Đảng chỉ có thể đạt được, bằng việc hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc.

Còn trong vấn đề đối ngoại, Giáo sư Carl Thayer đánh giá, sự bất ổn của bộ máy lãnh đạo cấp cao hiện nay, khó có thể ảnh hưởng đến việc cân bằng mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ.

Trà My

**************************

Tô Lâm thâu tóm quyền lực và không gian công cộng bị thu hẹp

Minh Vũ, Thoibao.de, 08/06/2024

Ngày 6/6, báo Tiếng Dân đăng bài "Không gian công cộng của Việt Nam đang bị thu hẹp", do dịch giả Song Phan chuyển ngữ, từ bài đăng trên trang Asia Sentinel của tác giả David Brown.

Đội quân cơ giới công an Hà Nội tăng cường tuần tra, kiểm soát an ninh trên địa bàn công cộng

Bài viết mở đầu với tóm tắt : Bộ Công an ngày càng tăng quyền lực

Tác giả đề cập đến việc nhà báo Huy Đức đột nhiên biến mất.

Theo đó, giữa trưa 1/6, ông Trương Huy San, tức nhà báo Huy Đức, 60 tuổi, rời khỏi nhà, nhưng lại không đến buổi họp mặt "Cà phê thứ Bảy" như dự kiến. Nhiều người tin rằng, ông đã bị cảnh sát mặc thường phục chặn bắt và bị biệt giam từ lúc đó.

Tác giả cho rằng, trong số những blogger "nghiêm túc" của Việt Nam, những người bình luận sâu sắc về các vấn đề quốc gia, không ai được nể phục hơn San, với 350.000 người theo dõi trên Facebook. Nhưng những người ngưỡng mộ ông vẫn không nghĩ ra được lý do khiến ông bị giam giữ.

Tác giả cho biết, Huy Đức là một phóng viên xuất sắc và đã bị thu hồi thẻ nhà báo cách đây [hơn] chục năm. Ông cũng là tác giả sách Bên Thắng Cuộc, một cuốn sách được xuất bản ở Mỹ, ghi lại những năm hậu chiến, khi chế độ Hà Nội vật vã để đưa người dân miền Nam buồn thảm vào nhà nước độc Đảng.

Tác giả nhận xét, có lẽ ngẫu nhiên, dạo gần đây, Bộ Công an lại rất nổi tiếng. Tướng Tô Lâm được chọn làm tân Chủ tịch nước, thay thế vị trí của một Ủy viên Bộ Chính trị bị mất chức, được cho là do Tướng Lâm dàn dựng.

Trong khi đó, điều đặc biệt đáng lo ngại là, có rất nhiều bằng chứng cho thấy, Lâm đã sử dụng thời gian làm lãnh đạo ở Bộ Công an, để biến nó thành một bộ máy trừng phạt đáng sợ, đối với những người có hành vi sai trái. Nhưng đó mới chỉ là sự khởi đầu. Các quan chức càng ngày càng khó hơn, để biết, điều gì được phép làm và điều gì không ; điều chắc chắn duy nhất là Bộ Công an có hồ sơ đen về mình.

Tác giả cũng cho hay, các nhà quan sát theo sát tình hình Việt Nam đã ghi nhận xu hướng "an ninh hóa" rõ rệt, trong 13 năm Nguyễn Phú Trọng nắm quyền lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam.

Nhìn lại, năm 2015 được coi là một bước ngoặt. Đó là năm mà Nguyễn Phú Trọng toàn thắng trước cựu Thủ tướng hai nhiệm kỳ Nguyễn Tấn Dũng. Từ đó, Trọng tự do thực hiện tầm nhìn của riêng mình, về một nước Việt Nam – nơi mà sự tiến bộ phụ thuộc vào việc thanh lọc những quan chức không tuân thủ chặt chẽ Học thuyết Mác-Lênin, và đạo đức Xã hội Chủ nghĩa.

Từ năm 2024, rõ ràng, tầm nhìn của Trọng đã trao cho Bộ Công an, đóng một vai trò rất lớn trong công việc nội bộ của Đảng.

Tác giả dẫn nhận định của Đinh Thế Vinh – một nhà báo độc lập viết trên Tạp chí Luật Khoa, lưu ý rằng, trong nhiệm kỳ 8 năm làm Bộ trưởng của Tô Lâm, nhiều lớp nhân viên cấp trung của Bộ Công an đã bị loại bỏ, đồng thời, số lượng nhân viên cấp cơ sở đã tăng gấp đôi – 1,5 triệu người.

Tác giả cũng dẫn nhà báo Bill Hayton, cộng tác viên Chương trình Châu Á – Thái Bình Dương của tổ chức tư vấn Chatham House ở London, nhận xét trong một bản tóm tắt ngày 9/5 rằng, một đặc điểm nổi bật của tình trạng hỗn loạn gần đây trong nội bộ Đảng – đặc biệt là chiến dịch chống tham nhũng – là những rạn nứt bên trong ngày càng trở nên rõ ràng hơn.

Tác giả tiếp tục dẫn bài bình luận của ông Nguyễn Khắc Giang, công bố tháng 5/2023, nhấn mạnh rằng :

"Bộ Công an, thường được coi là cơ quan thực thi chiến dịch chống tham nhũng, đã được trao quyền hành rất lớn. Cuộc cải tổ lực lượng cảnh sát năm 2018, nhằm củng cố nền tảng cảnh sát, đã dẫn đến sự tập trung quyền lực cao hơn vào tay Bộ trưởng Bộ Công an. Đồng thời, ngân sách Bộ Công an đã tăng lên đều đặn…"

Tác giả đề cập đến bình luận của Huy Đức về những vấn đề này, qua hai bài đăng trên tài khoản Facebook của ông ngay trước khi bị bắt, được nhiều người nêu ra như là lý do có thể khiến ông bị bắt.

Minh Vũ

Gần đây, các nhà quan sát chính trị Việt Nam ở trong nước và quốc tế tỏ ra ngạc nhiên trước nhiều biến động nhân sự cấp cao ở Hà Nội. Sau khi ông Võ Văn Thưởng và Vương Đình Huệ bị bãi hết các chức vụ, đến 22/5/2024, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm được bầu làm Chủ tịch nước. Hôm 3/6/2024, Thượng tướng Công an Nguyễn Duy Ngọc, một người được cho là thân cận với Đại tướng Tô Lâm trở thành Chánh văn phòng Trung ương Đảng. Hôm 6/6/2024, Quốc hội bỏ phiếu kín chuẩn y Thượng tướng Công an Lương Tam Quang giữ chức Bộ trưởng Bộ Công an.

Ông Lương Tam Quang vừa được nắm chức Bộ trưởng Bộ Công an và ngay sau đó là Ủy viên Hội đồng quốc phòng và an ninh - Chính phủ Việt Nam

Ngay trước khi ông Lương Tam Quang được Quốc hội chuẩn y làm Bộ trưởng Công an, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một nhà quan sát chính trị Việt Nam lâu năm ở Hà Nội, dành cho RFA một cuộc phỏng vấn. Trong đó ông phân tích về những thay đổi to lớn có thể xảy ra trên chính trường Việt Nam do những chuyển động vừa nêu mang lại.  

RFA : Theo ông, những "đường đi nước bước" trên chính trường Hà Nội của ông Tô Lâm trong thời gian qua có đặc điểm gì thú vị ? 

Nguyễn Quang A : Thứ nhất, tôi nghĩ ông Tô Lâm chắc chắn có một đội ngũ khá là mưu lược, giúp cho ông ấy tính toán các đường đi nước bước. Ví dụ khi bầu Chủ tịch nước hồi tháng 5/2024, lúc ấy tôi có nghĩ đến một vấn đề là nếu miễn nhiệm chức Bộ trưởng Bộ Công an trước rồi bầu Chủ tịch nước sau thì nhỡ mà miễn nhiệm Bộ trưởng Công an rồi nhưng sau đó người ta lại không bầu ông làm Chủ tịch nước thì sao? Tất nhiên, xác suất của khả năng đó rất là nhỏ, nhưng không thể nói xác suất đó bằng 0 được. Cho nên tôi nghĩ thứ tự của việc làm cái gì trước cái gì sau là rất quan trọng ở đây. 

Vì vậy, theo logic của vấn đề thì trước tiên là miễn nhiệm ông ấy khỏi vị trí Bộ trưởng Công an rồi sau đó Quốc hội bầu ông ấy làm Chủ tịch nước. Cuối cùng, mình không rõ ông ấy có tác động hay không, nhưng Quốc hội đã bầu ông ấy làm Chủ tịch nước trước, rồi sau đó mới diễn ra việc miễn nhiệm chức Bộ trưởng. Đó là với trường hợp bầu Chủ tịch nước và miễn nhiệm vị trí Bộ trưởng Bộ Công an. 

Sau đó đến một cái tin khác. Thực sự thì không có thông tin chính thức nhưng trên mạng xã hội có xuất hiện một bức ảnh chụp panel một cuộc họp của các cán bộ chủ chốt của Bộ Công an. Bây giờ mình cứ giả sử có một cuộc họp như vậy do Đảng ủy Công an tổ chức. Tuy ông Tô Lâm đã thôi chức Bộ trưởng rồi, nhưng ông ấy vẫn là Bí thư Đảng ủy Bộ Công an. Như thế, nếu mà có cuộc họp như vậy, thì ông Tô Lâm phải là nhà đạo diễn. Ít nhất theo thông tin trên mạng, thì ông Tô Lâm không dự cuộc họp đó, và cuộc họp đó cũng không có hai ủy viên Đảng ủy Công an là ông Phạm Minh Chính và ông Nguyễn Phú Trọng. Theo tiết lộ trên các mạng xã hội thì nội dung cuộc họp "kiện toàn cán bộ chủ chốt Bộ Công an" là do các cán bộ chủ chốt của bộ và giám đốc công an các tỉnh gồm có ba nội dung : 

Một là bỏ phiếu để đề nghị ông Thứ trưởng Công an Lương Tam Quang lên làm Bộ trưởng. 

Hai là kiến nghị Bộ Chính trị đồng ý đưa ông Lương Tam Quang làm Bộ trưởng và vào Bộ Chính trị. 

Ba là kiến nghị ông Thứ trưởng Công an Nguyễn Duy Ngọc làm Chánh văn phòng Trung ương Đảng. 

Bây giờ mình không biết thông tin chính xác hay không. Mình chỉ giả sử là đã có sự kiện như vậy. Nhưng dẫu sao thì đến bây giờ, chí ít đã có một nửa tin đồn đã thành sự thật, tức là ông Nguyễn Duy Ngọc trở thành Chánh văn phòng Trung ương Đảng. (RFA chú thích : Đến hôm 6/6/ thì hai phần ba tin đồn đã thành sự thực vì ông Lương Tam Quang lên làm bộ trưởng Công an).

Bây giờ ông Lương Tam Quang có trở thành Ủy viên Bộ Chính trị hay không ? Bây giờ còn đang chưa rõ. Một vài ngày hoặc một vài tuần tới, chúng ta sẽ thấy rõ. Nhưng chúng ta có thể đặt ra một giả thuyết sau đây. Bộ Chính trị có thẩm quyền để quyết định ông này, ông kia làm bộ trưởng. Ví dụ, Bộ Chính trị có thể quyết định rằng ông Lương Tam Quang với tư cách là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, chưa là Ủy viên Bộ Chính trị, làm Bộ trưởng Bộ Công an. Cái đó hoàn toàn nằm trong thẩm quyền của Bộ Chính trị. 

Và trong trường hợp Bộ Chính trị quyết định như thế thì ông Thủ tướng sẽ phải thi hành quyết định đó bằng cách giới thiệu ông ấy với Quốc hội để Quốc hội chuẩn y. Nếu Quốc hội chuẩn y thì ông Lương Tam Quang với tư cách là một Thứ trưởng, một Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, có thể trở thành Bộ trưởng Bộ Công an, mà chưa cần phải là Ủy viên Bộ Chính trị. Như thế thì có lợi hơn. 

Bởi vì tư cách Ủy viên Bộ Chính trị phải do Ban Chấp hành Trung ương bầu. Thế thì khi nào Ban Chấp hành Trung ương bầu thì bầu ông ấy vào Bộ Chính trị với tư cách là Bộ trưởng Bộ Công an thì dễ dàng hơn nhiều là khi ông còn chưa có tư cách Bộ trưởng Bộ Công an.   

Tức là ở đây, thứ tự của các bước đi là rất quan trọng. Giả sử nếu người ta quyết định bầu ông Lương Tam Quang vào Bộ Chính trị, rồi sau đó mới bầu ông ấy làm Bộ trưởng Công an thì có rất nhiều bất lợi. 

Thứ nhất là phải đợi một cuộc họp tiếp theo của Ban Chấp hành Trung ương. Mình chưa biết bao giờ. Có thể lại cần một cuộc họp đặc biệt. Nhưng có quá nhiều cuộc họp đặc biệt của Ban Chấp hành Trung ương thì nghe cũng không hay. Nếu làm một hội nghị bất thường như vậy thì cũng cần thời gian, một tuần, vài tuần hoặc hơn, mình không biết được. 

Và tại Ban Chấp hành Trung ương ấy, vẫn có nguy cơ là có nhiều người không thích, không muốn bầu ông ấy vào Bộ Chính trị. Như thế sẽ rất khó để bầu ông ấy làm Bộ trưởng Công an. 

Cho nên ở đây, thứ tự của mỗi "đường đi nước bước" là rất quan trọng. Thứ tự "làm bộ trưởng trước, bầu vào Bộ Chính trị sau" của ông Lương Tam Quang là thứ tự tốt nhất cho phía ông Tô Lâm. Còn nếu đi theo bước "bầu vào Bộ Chính trị trước, làm Bộ trưởng Công an sau" thì khó hơn vì có khả năng không trúng Bộ Chính trị, mà nếu không trúng Bộ Chính trị thì khó mà làm Bộ trưởng Công an tiếp theo. 

Cho nên ở đây giống như đánh cờ vậy. Nước cờ nào đi trước, nước cờ nào đi sau là rất quan trọng. Trong trường hợp này, thứ các bước đi như tôi phân tích lúc mà tiến hành miễn nhiệm chức Bộ trưởng Công an và bầu chức Chủ tịch nước rất quan trọng. Lần này, với ông Lương Tam Quang cũng vậy. 

Nếu thời gian tới, nếu đúng là ông Lương Tam Quang làm Bộ trưởng Công an và trở thành Ủy viên Bộ Chính trị thì có thể nói yêu cầu của Bộ Công an được thực hiện gần như 100%. Trong trường hợp như vậy thì có thể nói thế của ông Tô Lâm sẽ rất mạnh, mạnh như chẻ tre.  

RFA : Nếu thế của ông Tô Lâm trở nên "mạnh như chẻ tre" thì chính trường Việt Nam sắp tới có thể có thay đổi gì không ?

Nguyễn Quang A : Nếu ông Lương Tam Quang làm Bộ trưởng Công an và được vào Bộ Chính trị thì thế của ông Tô Lâm sẽ rất mạnh, mạnh như chẻ tre. Và như thế thì có nghĩa là trong thời gian trước mắt cũng như những diễn tiến của Đại hội 14 sắp tới, chỉ còn một năm rưỡi nữa, gần như đã ngã ngũ. Có thể nói, quyền lãnh đạo của ông Tô Lâm rất là cao. 

Điều đó có ảnh hưởng gì đến chính trường Việt Nam không ? Đó là sự thay đổi lãnh đạo tối cao, cho nên chắc chắn sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến chính trị Việt Nam, không những ngắn hạn trong thời gian từ giờ đến 2026 mà còn có thể kéo dài ít nhất thêm 5 năm nữa. 

Ảnh hưởng đó xấu hay tốt ? Chúng ta rất khó phán đoán. 

Thế nào là ảnh hưởng xấu, thế nào là ảnh hưởng tốt? Đối với những người ủng hộ nhân quyền và dân chủ sẽ hiểu như thế này tốt, còn những người khác sẽ hiểu thế khác mới là tốt. Cho nên đánh giá như thế thì phải xem ai nêu ra đánh giá đó. 

Ví dụ nếu tôi là người đưa ra đánh giá thì cá nhân tôi với tư cách là một người ủng hộ nhân quyền và dân chủ thì tôi thấy có hai khả năng. 

Khả năng thứ nhất, có xác suất cao hơn, do mình suy từ quá khứ, từ hoạt động của ông Tô Lâm trong lĩnh vực cụ thể này để mình phán đoán, thì mình thấy là tương lai chính trị khá là ảm đảm. Cái sự đàn áp, cảnh sát hóa nền chính trị sẽ càng tăng cường thêm một mức nữa. Đó là khả năng xấu mà tôi e là có thể xảy ra. 

Nhưng cũng có những khả năng khác mà mình không thể loại trừ. Bởi vì mình không có đầy đủ thông tin, mình cũng không biết họ suy nghĩ gì. Có nhiều người khi đã nắm quyền lực trong tay thì họ có thể thay đổi chiều hướng của họ, chiến lược của họ theo hướng tốt hơn, có sự cải thiện về nhân quyền và dân chủ. Cái đó cũng có khả năng, không thể loại trừ. Nếu bộ phận quân sư của ông ấy hiểu và giải thích thêm, có thể có áp lực quốc tế, từ người dân, cũng có thể làm người ta thay đổi chính sách. 

Bây giờ thực sự rất khó để nói trước, nhưng tôi nghĩ cả hai khả năng đều có thể. 

RFA : Còn chính sách đối ngoại có thể có ảnh hưởng gì không thưa ông ?

Nguyễn Quang A : Chắc chắn là chính sách đối ngoại có ảnh hưởng. 

Nếu nói về chính sách đối ngoại mở cửa, hợp tác, làm bạn với các nước thì sẽ khó có gì thay đổi, đảo ngược. Về phía Việt Nam, tôi dự đoán không có thay đổi nhiều về chính sách đối ngoại. Bởi vì mấy chục năm đổi mới là quá trình Việt Nam hội nhập với thế giới, và trong quá trình đó, Đảng cộng sản Việt Nam có một sự thống nhất rất lớn, là phải mở cửa, hợp tác, mở rộng quan hệ với các nước. Tôi nghĩ chính sách đối ngoại mở cửa, hợp tác như thế là tốt cho Việt Nam. Và hướng đó là hướng vẫn tiếp tục, dù cho ai lên chi phối nền chính trị Việt Nam trong thời gian tới. 

Ở đây, chúng ta đặt ra giả thiết là ông Tô Lâm đóng vai trò chi phối nền chính trị Việt Nam trong thời gian tới thì tôi nghĩ đối với chính sách đối nội, đối ngoại, thì phần chính sách của nước ngoài ảnh hưởng tới Việt Nam có thể có vai trò quan trọng. Cái đó có thể sẽ khiến cho người lãnh đạo trong nước thay đổi.

Tôi lấy ví dụ khi ông Võ Văn Thưởng lên làm Chủ tịch nước thì các nước dân chủ lớn như Anh, Mỹ, Pháp, Đức trong vòng 15 ngày đều gửi điện mừng. Nhưng cho đến hôm nay tôi chưa thấy các nước đó gửi điện mừng tới ông Tô Lâm. Điều đó cũng có thể có tác động gì đó cho bản thân ông Tô Lâm để ông ấy thay đổi chính sách của ông ấy, nếu mà ông ấy trở thành người chi phối nền chính trị Việt Nam. 

Trung Quốc, Bắc Triều Tiên thì gửi điện mừng ngay ngày hôm sau. Nhưng mà Mỹ thì chưa, Đức thì chưa, Áo thì chưa. Nhưng mà Bỉ thì có gửi điện mừng rồi, Phần Lan thì có rồi, Hungary thì có rồi. Tôi đã xem kỹ nhưng sẽ tra lại cho chính xác.

RFA : RFA xin cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Quang A đã dành cho chúng tôi cuộc trò chuyện này.

Nguồn : RFA, 06/06/2024

Đó là lời khẳng định của một nguồn tin nội bộ nói với Thoibao.de. Nguồn tin nội bộ này còn giải thích rõ như sau :

Chủ tịch nước Tô Lâm duyệt đội danh dự Quân chủng Phòng không – Không quân hôm 3/6/2024

Tô Lâm và đồ đệ đã có kế hoạch từ trước, lợi dụng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cho chúng 1 thanh kiếm thần là "chống tham nhũng", và Tô Lâm cứ "ngoan ngoãn" thi hành nhiệm vụ thôi.

Với chế độ độc đảng và 100% quan chức tham nhũng thì cứ bắt doanh nghiệp này sẽ lòi ra quan chức kia và cứ như vậy. Cuộc chiến nó rất tàn khốc, thí dụ như 2 vụ đại án Phúc Sơn và Thuận An nhắm vào ông Thưởng và ông Huệ vừa đưa vào danh sách ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Do có sự chuẩn bị kỹ nên Tô Lâm có trong tay hầu hết các quan tham từ Ủy viên Bộ Chính trị trở xuống, không có doanh nghiệp ruột (sân sau) thì cũng có doanh nghiệp người nhà. Tô Lâm có thể gõ đầu bất cứ ai và phải ngồi yên.

Tô Lâm đang "thịt" Nguyễn Văn Yên, Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương, không biết có ra đi hay không. Tô Lâm cũng chuẩn bị "thịt" Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, nhưng không cho chết mà ngồi yên không ngọ nguậy. Phạm Minh Chính thì ngồi ngoan như con cóc ! Ngồi im thì ở đó, nếu không, cho thịt ngay !

Tới đây thực sự là một chế độ công an trị và chúng sẽ "thịt" rất kinh. Mấy năm qua lực lượng công an cướp được rất nhiều tiền và chúng đầu tư vào các công ty sân sau, nên sẽ rất nguy hiểm cho các doanh nghiệp cạnh tranh với các công ty của công an mà họ không biết đó là doanh nghiệp ruột của công an.

Trong chế độ này, 100% quan chức nào cũng tham nhũng, kể cả Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, có thể lúc này thì không, nhưng trước kia không tham nhũng, không đút lót thì có lên chức được đến vị trí Tổng bí thư không ? Nếu nói là " không", có ai tin ở đây ?

Chính vì vậy Tô Lâm mới có điều kiện ép luôn cả Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, ép luôn cả Bộ Chính trị và Tô Lâm lúc này mới là Tổng Bí Thư theo diễn biến hiện trạng.

Thí dụ gần đây nhất, Trần Cẩm Tú tưởng chừng như cầm chắc trong tay chức Bộ trưởng Bộ Công an, nhưng Tô Lâm cho triệu tập 63 Giám đốc Công an các tỉnh thành cả nước về Hà Nội họp, và gửi quyết định lên Bộ Chính Trị là đề cử Lương Tam Quang giữ chức Bộ trưởng Bộ Công an. Lần đầu tiên trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam, cơ sở cấp dưới ép ngược lên Bộ Chính trị. Đây có thể nói là một cuộc "đảo chính mềm" của Tô Lâm.

Nếu không nắm được thực quyền trong tay, Tô Lâm không thể nào tồn tại tới giờ này

Tin nội bộ

Vì sao Tổng Trọng và lãnh đạo Việt Nam rất "lo ngại" Tô Chủ tịch lên chức Tổng bí thư ?

Trà My, VOA, 28/05/2024

Chủ tịch nước, cựu Bộ trưởng Công an Tô Lâm đã bước vào các hoạt động chính thức trong vai trò nhân vật số 2, trong Tứ trụ. Tuy nhiên, tân Bộ trưởng Bộ Công an, người sẽ thay thế cho ông Tô Lâm là ai, vẫn chưa có câu trả lời chính thức.

Tứ trụ mới vừa được thành hình tháng 5/2024

Theo giới quan sát quốc tế, ông Nguyễn Phú Trọng và số đông các lãnh đạo chủ chốt của Đảng cộng sản Việt Nam, trong thời gian gần đây, hết sức "ngần ngại" trước viễn cảnh, cựu Bộ trưởng Công an Tô Lâm lên chức Tổng bí thư, vì họ sợ, ông Tô Lâm có thể phá nát Đảng.

Tại sao họ lại nghĩ xấu cho tân Chủ tịch nước Tô Lâm như vậy ?

Công luận cho rằng, trong quá khứ ông Tô Lâm có mối quan hệ khá thân thiết với cựu Thủ tướng 2 nhiệm kỳ là ông Nguyễn Tấn Dũng – đối thủ chính trị của Tổng Trọng. Bộ trưởng Công an trước đây từng là Thư ký riêng của Thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng, cố vấn An ninh và Tôn giáo, một nhân vật thân cận với ông Ba Dũng.

Sau Đại hội Đảng 12, với sự hỗ trợ của Bắc Kinh, ông Nguyễn Phú Trọng đã đảo ngược tình thế, để chiến thắng cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, và đẩy ông Ba Dũng về vườn, làm người tử tế. Kể từ đó, quyền lực của Tổng Trọng tăng lên nhanh chóng.

Giới phân tích đánh giá :

"Ban Chấp hành Trung ương Đảng chỉ còn là cái bóng của Tổng bí thư Trọng. Những gì ông Trọng nói, các ủy viên Trung ương xem như nghị quyết, và vấn đề gì ông Trọng viết, thì họ được tuyên truyền, thổi phồng thành "kim chỉ nam", như Kim Jong Un ở Bắc Triều Tiên".

Tất cả các đối thủ chính trị vốn là đàn em của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, lần lượt bị đưa lên "đoạn đầu đài". Điển hình là Ủy viên Bộ Chính trị, cựu Bí thư Thành Hồ Đinh La Thăng. Nhưng trong cái rủi đó, thì Bộ trưởng Tô Lâm lại có cái may. Theo đó, để truy tố được Đinh La Thăng, thì cần phải bắt được Trịnh Xuân Thanh.

Song, lúc đó, Trịnh Xuân Thanh đã nhanh chân, cao chạy xa bay sang Berlin để xin tỵ nạn chính trị. Lập tức, Tô Lâm tình nguyện "điệu" Trịnh Xuân Thanh về Việt Nam, để lấy lòng Tổng Trọng, và đã thành công. Với chiến công "oanh liệt" này, Tô Lâm được Tổng Trọng tin dùng, và nhanh chóng trở thành cánh tay đắc lực của ông Trọng.

Đó là lý do vì sao, Giáo sư Zachary Abuza, từ Hoa Kỳ, đã nhận định rằng :

"Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã trao cho ông Tô Lâm quá nhiều quyền lực, để chống tham nhũng, và có thời điểm, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã không còn có thể kiểm soát quyền lực của Đại tướng Tô Lâm".

Trong lúc, có những đồn đoán cho rằng, cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có những thỏa thuận ngầm với Tổng Trọng, để đảm bảo sự an toàn cho Ba Dũng sau khi nghỉ hưu. Việc hai con trai của ông Ba Dũng, Nguyễn Thanh Nghị – Bộ trưởng Bộ Xây dựng ; và Nguyễn Minh Triết – Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, vẫn tiếp tục thăng tiến, là minh chứng cho điều vừa kể.

Nhưng điều đó không có nghĩa là có thể khẳng định, ông Ba Dũng vô can trong cuộc chiến "vương quyền", ở thượng tầng vừa qua, với sự nổi loạn của Bộ trưởng Tô Lâm.

Trong vụ án Đại tá Nguyễn Duy Linh – cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo – con trai Tướng Hưởng, bị truy tố với cáo buộc nhận hối lộ của Phan Văn Anh Vũ, tức Vũ "nhôm", 5 triệu USD. Đã có nhiều bằng chứng cho thấy, ông Tô Lâm – trong vai trò Bộ trưởng Bộ Công an, đã tham gia chỉ đạo, để Cơ quan Điều tra của Bộ Công an, làm sai lệch hồ sơ của vụ án, nhằm chạy tội cho Đại tá Linh.

Việc Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao quyết định trả lại Hồ sơ của vụ án, yêu cầu Bộ Công an phải tiến hành điều tra lại, theo yêu cầu từ Văn phòng Tổng bí thư, đã cho thấy, ông Trọng nắm rất chắc nội tình của Bộ Công an.

Nhưng vào thời điểm đó, Bộ trưởng Tô Lâm vẫn còn có giá trị sử dụng, nên sau khi hoàn tất hồ sơ, vụ án Nguyễn Duy Linh được đưa ra xét xử. Theo đó, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên phạt Nguyễn Duy Linh 14 năm tù, về tội nhận hối lộ, với số tiền chỉ còn là 500 ngàn USD.

Vào thời điểm đó, theo giới thạo tin, ông Tô Lâm đã giúp cho con trai của Tướng Hưởng giảm bớt số tiền nhận hối lộ, xuống chỉ còn 10%, để giảm nhẹ hình phạt tù. Quan trọng hơn, số tiền nhận hối lộ chênh lệch hơn 4 triệu USD không bị thu hồi, là một thắng lợi lớn. Với bản án 14 năm tù, Nguyễn Duy Linh sẽ thụ án khoảng nửa thời gian, tức 7 năm, rồi sẽ ra tù với số tiền nhiều triệu USD, có lẽ là "giấc mơ" của không ít người.

Xin đừng quên, gần đây, Tướng Hưởng bị mạng xã hội cáo buộc, là người đứng sau chỉ đạo sự "nổi loạn" của Bộ Công an và Bộ trưởng Tô Lâm, trên danh nghĩa kế hoạch "Ván bài lật ngửa" của Bộ Công an, hay "Cuộc đảo chính không tiếng súng".

Trà My

*************************

Ai sẽ là Tổng bí thư Đại hội 14 : Vì sao Tô Đại và Thủ Chính hy vọng rất mong manh ?

Trà My, Thoibao.de, 28/05/2024

Theo giới quan sát, mặc dù hai ghế "Tứ trụ" – Chủ tịch nước và Chủ tịch Quốc hội – còn trống đã được bổ sung, nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy, cuộc đấu đá nội bộ trong Ban lãnh đạo cấp cao sẽ tiếp tục tiếp diễn, thậm chí ở mức độ cao hơn.

Bộ trưởng công an Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính grof cuyện trong hàng lang Quốc hội - Ảnh minh họa

Cuộc chạy đua vào chiếc ghế Tổng bí thư giữa các ứng viên còn "sót lại", đã có biểu hiện tăng tốc, khi còn 19 tháng nữa là Đại hội 14 sẽ khai mạc, vào đầu năm 2026.

Theo đó, trong 4 ứng viên hiện nay, ngoài Tổng Trọng – người gần đây không giấu diếm tham vọng ngồi lại ghế đứng đầu Đảng, thêm nhiệm kỳ thứ 4. Trong lúc, ông Trọng có biểu hiện cho thấy, ông có về vấn đề sức khỏe. Mới đây nhất, sau Hội nghị Trung ương 9, Tổng Trọng lại biến mất một cách bí ẩn, nhưng lần này có vẻ là có chủ đích.

Cuộc đua vào ghế Tổng, ngoài các nhân vật như Chủ tịch nước Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính, cũng cần phải kể tới một "ngôi sao" mới nổi, đó là, Đại tướng Lương Cường. Ông Cường mới được đưa lên ghế Thường trực Ban Bí thư – nhân vật số 5 theo cấp bậc trong Đảng.

Theo giới quan sát quốc tế, nhiều dấu hiệu cho thấy, khả năng rất cao, tân Thường trực Ban Bí thư – Đại tướng Lương Cường, có thể dễ dàng trở thành Tổng bí thư kế nhiệm, nếu ông Trọng chịu rút lui.

Ngược lại, đối với ông Tô Lâm, cơ hội trở thành Tổng bí thư là điều hết sức mong manh. Dù rằng, ông Tô Lâm – trên cương vị Chủ tịch nước, cũng có những ưu thế nhất định, đó là vị trí thống lĩnh các lực lượng vũ trang. Nhưng để thành công, Tô Lâm cũng cần một điều kiện khắc nghiệt. Đó là, tân Bộ trưởng Công an – người sẽ ngồi vào chiếc ghế còn bỏ trống, phải là nhân sự chịu ảnh hưởng của ông Tô Lâm.

Đây là điều hoàn toàn không tưởng, bởi lý do, Tổng Trọng và Ban lãnh đạo Đảng đã "ăn đòn" đủ, và nhớ đời về cuộc nổi loạn của ông Tô Lâm, kể từ đầu năm 2024 cho đến nay.

Giáo sư Nguyễn Văn Chữ từ Hoa Kỳ, đã đưa ra cảnh báo :

"Nếu mà ông Tô Lâm nắm được Bộ Công an và giữ chức vụ Chủ tịch nước, ông ta sẽ dùng chính lời của ông Trọng về "trách nhiệm của người đứng đầu", để đẩy ông Trọng ra đi, trước cuối năm nay. Lý do là, nếu ông Trọng còn ngồi ghế Tổng bí thư, thì ông Trọng sẽ không giới thiệu ông Tô Lâm kế nhiệm ông ta".

Hơn nữa, thực tế cho thấy, ông Tô Lâm đã không thành công khi đề cử người của mình vào Bộ Chính trị, để đoạt ghế tân Bộ trưởng Bộ Công an. Vì thế, khả năng rất cao, Tô Chủ tịch sẽ phải chống lại các nỗ lực rất lớn, đang đe dọa ông ta, và có nguy cơ, sẽ bị gạt ra khỏi cuộc đua. Thậm chí, có ý kiến cho rằng, "Ông Tô Lâm khó có thể "sống sót", vì ông đã có quá nhiều kẻ thù". Chỉ riêng cái Công ty Xuân Cầu của em trai ông Tô Lâm, cũng đủ để những người khác đẩy ông ấy xuống rồi.

Theo Giáo sư Zachary Abuza, từ Hoa Kỳ, sau khi rời ghế Bộ trưởng Bộ Công an, ông Tô Lâm đã suy giảm quyền lực đáng kể, và khó có thể hạ được Thủ tướng Phạm Minh Chính – một đối thủ nặng ký.

Những phân tích trên hoàn toàn phù hợp với đánh giá của Giáo sư Chữ :

"Nếu ông Tô Lâm ra đi, thì ông Phạm Minh Chính thừa hưởng hết, và ông Chính lợi nhất".

Giáo sư Chữ giải thích, ông Phạm Minh Chính là người rất là tâm cơ. Ông rất giỏi cái chuyện này. Ông Vương Đình Huệ hay "làm thinh", nhưng rốt cục vẫn bị kẹt, nhưng ông Chính thì khác. Khi mọi người đang "đấm nhau", thì dường như ông Phạm Minh Chính đứng yên. Nhân vật đáng lo lắng phải là ông Tô Lâm, chứ không phải ông Chính.

Việc ông Phạm Minh Chính là người ký quyết định cho ông Trần Quốc Tỏ – Thứ trưởng Thường trực Bộ Công an – một đối thủ trước đây của Tô Lâm, nắm quyền điều hành Bộ Công an, đã thể hiện rất rõ ý đồ của Thủ tướng Chính.

Tuy nhiên, những nỗ lực của ông Chính – một ứng viên đang cố gắng để thay thế Tổng Trọng, hoàn toàn không suôn sẻ. Không phải chỉ do cái gốc tướng lĩnh Bộ Công an trước đây, mà ông Chính còn là người do ông Ba Dũng đưa lên, cũng là hạn chế rất lớn.

Hơn thế nữa, ông Chính có scandal về quan hệ trên mức tình cảm với bà "trùm" Nguyễn Thị Thanh Nhàn, và vấn đề tham nhũng của bà. Nếu các đối thủ của ông Chính lôi lại vấn đề này, và sử dụng làm cái cớ để hạ bệ, thì ông Chính cũng khó thành công.

Nhiều chỉ dấu cho thấy, Tổng Trọng đang dựa vào lực lương Quân đội, không chỉ làm đối trọng, mà còn để kiểm soát ngành Công an. Do đó, có thể tin rằng, Đại tướng Lương Cường là người có lợi thế nhất, để trở thành Tổng bí thư tại Đại hội 14, với điều kiện Tổng Trọng chịu rút lui khỏi cuộc chơi.

Trà My

Các chế độ cộng sản có một tiến trình cáo chung đặc biệt. Chúng không thể thay đổi tư tưởng và lập trường chính trị. Chúng giống như một tôn giáo lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm kinh thánh, khi kinh thánh bị đã vất bỏ thì tôn giáo cũng phải bốc hơi theo.

Tân Chủ tịch nước Tô Lâm - Ảnh minh họa

Việc ông Tô Lâm được chế độ cộng sản chọn làm chủ tịch nước đã gây bàn luận khá sôi nổi. Câu hỏi đang được nhiều người đặt ra là quyết định này nhằm chuẩn bị cho ông lên làm tổng bí thư đảng hay chỉ có mục đích đẩy ông ra khỏi bộ công an trước khi về hưu ? Thắc mắc này có cơ sở vì tình trạng hiện nay của chế độ cộng sản cũng như về con người Tô Lâm, nhưng nó không quan trọng như nhiều người có thể nghĩ.

Trước hết Tô Lâm là người như thế nào ?

Lần đầu tiên tôi nghe thấy tên Tô Lâm là vào mùa hè 2002 nhân đám tang tướng Trần Độ, một thân hữu mà tôi rất quý mến. Qua điện thoại anh Phạm Quế Dương (cựu đại tá chủ nhiêm chính trị mặt trận chống Trung Quốc mùa xuân 1979 và cựu tổng biên tập tạp chí Lịch Sử Quân Đội, đối với tôi vừa là một chí hữu vừa là một người anh) thuật lại rằng đám công an của Cục Bảo vệ Chính Trị của Tô Lâm đã can thiệp một cách lộ liễu và khiếm nhã. Nhưng rồi tôi không nghe nói nhiều về Tô Lâm, ngay cả sau khi ông lên làm thứ trưởng rồi bộ trưởng công an, vào ban chấp hành trung ương rồi bộ chính trị Đảng Cộng Sản. Ông có vẻ kín đáo.

Điều đặc biệt đáng lưu ý là ông là một công an dòng dõi, cho tới khi làm bộ trưởng tất cả sự nghiệp là trong ngành "bảo vệ chính trị" nghĩa là đàn áp những người bất đồng chính kiến. Cha ông trước đây là cục trưởng Cục Quản Lý Trại Giam, nghĩa là coi các nhà tù. Con bắt người, cha giam giữ và hành hạ. Có thể nói nghề gia truyền của Tô Lâm là đàn áp, thi hành mệnh lệnh đàn áp mà không thắc mắc mệnh lệnh đúng hay sai, không khác một đội hành quyết giết người vì nghề nghiệp.

Tô Lâm được dư luận Việt Nam và thế giới, nhất là Châu Âu, đặc biệt chú ý từ năm 2017 khi ông đích thân sang Châu Âu tổ chức bắt cóc Trịnh Xuân Thanh (chính quyền cộng sản Việt Nam vẫn gượng gạo tuyên bố là chính Trịnh Xuân Thanh đã về nước và ra đầu thú nhưng không hề phản bác cáo buộc của cảnh sát Đức). Vụ này đã khiến nước Đức phẫn nộ đình chỉ quan hệ "đối tác chiến lược" với Việt Nam. Tại sao một đại tướng bộ trưởng lại đích thân chỉ huy một vụ bắt cóc ? Hành động vô ý thức tai hại này chỉ có thể giải thích là vì do phản xạ nghề nghiệp Tô Lâm ưa thích những thủ đoạn lén lút.

Hai năm sau, 2019, tôi được xem một video của truyền hình Việt Nam trong đó Tô Lâm trò chuyện với một nhóm ký giả về vụ 39 thanh niên Việt Nam chết lạnh trong một xe thùng khi nhập cảnh bất hợp pháp vào nước Anh. Tôi phải ngạc nhiên về thái độ bình thản dửng dưng, gần như cười cợt, của ông trước một thảm kịch mà chính thủ tướng Anh Boris Johnson đã phải đến tận nơi để bày tỏ sự xúc động.

Rồi vụ Đồng Tâm năm sau gây chấn động trong dư luận Việt Nam. Ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, một cựu công an và chủ tịch xã Đồng Tâm bị giết dã man trong một cuộc tấn công giữa đêm của một lực lượng công an hùng hậu chỉ để tịch thu bản đồ chứng mình quyền sử dụng đất của xã Đồng Tâm tại cánh đồng Sênh. Sau đó truyền hình nhà nước đưa hình ảnh của mấy chục thanh niên Đồng Tâm bị bắt với mặt mũi sưng vù vì bị đánh. Điều đáng lưu ý là sự dối trá trơ trẽn của bộ công an theo đó chính người dân Đồng Tâm đã tấn công trước một toán công an đang xây hàng rào. Sự bịa đặt dựng đứng này quá lỗ mãng nên chính quyền cộng sản không hề nhắc lại nữa.

Năm sau Tô Lâm lại nổi tiếng vì cùng với vài tướng tá công an đi ăn tại một nhà hàng cực kỳ đắt tại London trong đó mỗi người ăn một miếng thịt bò dát vàng trên 2.000 USD và họ uống hai chai rượu Petrus trị giá 28.000 USD trong khi lương của bộ trưởng công an chưa tới 1.000 USD. Tiền đâu mà tiêu xài hoang phí như vậy, giữa lúc hàng triệu đồng bào đang đói khổ, nếu không tham nhũng ?

Mấy năm gần đây Tô Lâm liên tục tích lũy những vụ tai tiếng nhưng ông không hề bị kỷ luật hay khiển trách. Phải hiểu ông là người rất thân tín của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và được ông Trọng che chở tận tình. Nguyễn Phú Trọng coi hai sứ mạng chính của ông là đốt lò chống tham nhũng và kiên trì chủ nghĩa Mác – Lênin chống tự diễn biến tự chuyển hóa. Cả hai sứ mạng đó ông Trọng đều ủy nhiệm cho Tô Lâm thi hành. Tô Lâm là phó trưởng ban chống tham nhũng mà chính Nguyễn Phú Trọng là trưởng ban, còn đàn áp chính trị vốn thuộc bộ công an và cũng là nghề gia truyền của Tô Lâm.

Theo tiểu sử chính thức của ông, Tô Lâm vào học trường sĩ quan công an ngay sau khi học hết lớp 10 và phục vụ liên tục trong ngành "bảo vệ chính trị" cho tới khi lên làm thứ trưởng công an năm 2010, rồi bộ trưởng công an từ năm 2016. Nói chung ông là một công an nòi, thuộc dòng dõi công an, chuyên về đàn áp chính trị. Cũng theo tiểu sử chính thức thì ông có bằng tiến sĩ luật và có trình độ lý luận cao nhưng không biết ông đã học luật ở đâu, có lẽ trong trường đảng và bằng tiến sĩ luật của ông cũng giống như bằng "tiến sĩ xây dựng đảng" của Nguyễn Phú Trọng. Trình độ "lý luận cao" của Tô Lâm cũng đáng ngờ vực bởi vì gần đây khi tiếp một thứ trưởng công an Trung Quốc ông đã yêu cầu Trung Quốc giúp đỡ để học tập về lý luận.

Tóm lại Tô Lâm là mẫu người thừa hành tận tụy, không thắc mắc về nguyên tắc và đạo lý mà chỉ cặm cụi để làm tròn công việc được giao phó. Chính vì thế mà ông đã tranh thủ được lòng tin của sếp Nguyễn Phú Trọng. Nhưng cũng chính vì thế mà ông không tránh khỏi sự hoại loạn –hay đảo ngược- khái niệm. Ông đồng hóa "bảo vệ chính trị" với đàn áp chính trị, ông dùng luật để chà đạp thay vì bảo vệ quyền công dân và quyền con người.

Trong hai năm vừa qua ông đã điều tra và phanh phui sai phạm của rất nhiều lãnh đạo cao cấp của chế độ cộng sản. Hai chủ tịch nước, hai phó thủ tướng, chủ tịch quốc hội và thường trực ban bí thư kiêm trưởng ban tổ chức đảng đã bị bãi chức ; hàng chục bộ trưởng, thứ trưởng, cục trưởng, tỉnh ủy viên đã bị khai trừ thậm chí bị kết án tù. Chế độ bị chao đảo mạnh. Rất có thể vì Tô Lâm đã chỉ thi hành triệt để lệnh "chống tham nhũng không có vùng cấm, không có ngoại lệ" của Nguyễn Phú Trọng trong khi ông Trọng đã quá yếu bệnh để có thể vạch ra những thận trọng cần thiết. Có lẽ Tô Lâm không ý thức được rằng trong chế độ này bất cứ ai, kể cả chính ông, nếu bị điều tra cũng có tội tham nhũng và ông đã điều tra trước hết những người mà ông không ưa.

Điều duy nhất khó hiểu nơi Tô Lâm là gần đây ông đi thăm khá nhiều nước. Để làm gì ? Có lẽ là vì ông thấy mình quá mạnh trong vai trò cánh tay mặt của một Nguyễn Phú Trọng có toàn quyền nhưng lại không còn sức khỏe rồi nẩy ra tham vọng thay thế Nguyễn Phú Trọng và thấy cần phải học hỏi thêm về thế giới ? Có lẽ đó cũng là lý do khiến ông luôn luôn đòi đi cùng với thủ tướng Phạm Minh Chính trong các chuyến công du chẳng liên quan gì tới an ninh và ông Phạm Minh Chính đã chấp nhận đổi lại với đặc ân không bị điều tra. Nếu quả thực như thế thì đây sẽ là sai lầm tai hại nhất của Tô Lâm cho chính ông.

Hai ủy viên Bộ Chính trị Phạm Minh Chính và Tô Lâm cùng các đại biểu nữ công an nhân dân - Ảnh : VGP

Tương lai Tô Lâm

Trở lại với hai giả thuyết sau khi Tô Lâm được đưa lên làm chủ tịch nước.

Giả thuyết thứ nhất -để chuẩn bị cho ông lên làm tổng bí thư đảng trong Đại hội 14 sắp tới của Đảng Cộng Sản được dự trù vào tháng 01/2026- lẽ ra phải là tự nhiên và bình thường theo chủ trương "nhất thể hóa" mà Đảng Cộng Sản đã khẳng định. Chủ trương này, rập khuôn theo Trung Quốc, có nghĩa là đồng nhất đảng và nhà nước, trước hết là tập trung hai chức vụ tổng bí thư đảng và chủ tịch nước trong một người, chấm dứt mâu thuẫn lố bịch là, theo Hiến pháp 2013, chủ tịch nước có rất nhiều quyền nhưng trên thực tế mọi quyền hành lại nằm trong tay tổng bí thư. Chủ trương này đã được áp dụng từ năm 2018 sau khi ông Trần Đại Quang qua đời, ông Nguyễn Phú Trong đã kiêm nhiệm cả hai chức vụ. Nó đã phải tạm đình chỉ vì một lý do bất ngờ là ông Trọng quá yếu mệt sau khi bị đột quỵ và không thể đảm nhiệm công việc của một chủ tịch nước, như tiếp các đại sứ và quan khách nước ngoài, chủ tọa những buổi lễ lớn, v.v. Tuy vậy trong Đại hội 13 Đảng Cộng Sản lại không thể có đồng thuận trên một tổng bí thư mới, kết quả là ông Trọng vẫn phải làm tổng bí thư nhưng chức vụ chủ tịch nước được giao cho ông Nguyễn Xuân Phúc. Đây chỉ là một ngoại lệ chẳng đặng đừng. Trên nguyên tắc sau Đại hội 14 sắp tới, tổng bí thư và chủ tịch nước phải là cùng một người. Ông Tô Lâm sẽ phải hoặc kiêm nhiệm cả hai chức vụ hoặc phải về hưu. Việc ông được đưa lên làm chủ tịch nước bình thường phải có nghĩa là ông được chuẩn bị để đảm nhiệm luôn chức tổng bí thư đảng. Tuy nhiên tình trạng của Đảng Cộng Sản lại không bình thường chút nào nên giả thuyết tự nhiên và hiển nhiên này chỉ có ít, thậm chí rất ít, triển vọng thành sự thực. Lý do rất giản dị là Tô Lâm hoàn toàn không phù hợp với cả hai chức vụ.

Đối với nhân dân, chủ tịch nước phải là người tượng trưng cho một tình cảm, một uy tín và một niềm tư hào, với sứ mạng đoàn kết dân tộc, trong khi tuyệt đại đa số, nếu không muốn nói là tất cả, người Việt Nam không dành một thiện cảm nào cho Tô Lâm ; ông là biểu tượng của sự đàn áp. Đối với thế giới, Tô Lâm là một hung thủ không xứng đáng được một sự kính trọng nào sau vụ Trịnh Xuân Thanh, riêng đối với Liên Âu ông còn là một can phạm. Bằng chứng là trong chuyến đi cùng với Phạm Minh Chính sang London dự hội nghị khí hậu -rồi ăn bò dát vàng- Tô Lâm đã không thể theo Phạm Minh Chính sang Pháp vì Pháp thuộc Liên Âu. Một bằng chứng khác là khi Tô Lâm cùng với Phạm Minh Chính sang Mỹ dự hội nghị hợp tác Mỹ - ASEAN năm 2022 phái đoàn do thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đã đến bộ ngoại giao Mỹ để hội kiến với ngoại trưởng Anthony Blinken. Một thủ tướng đến gặp một bộ trưởng ngoại giao mà lại chỉ được tiếp đón một cách rẻ rúng. Cả phái đoàn được đưa vào một phòng không đủ ghế ngồi và cũng không có một nghi thức nào, không được một quan chức nào tiếp đón, phải đứng đợi rồi ông Blinken mới tới chào hỏi qua loa. Lý do chỉ có thể là vì trong phái đoàn có ông Tô Lâm. Nếu không có ông Tô Lâm chắc chắn thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ được tiếp đón long trọng hơn nhiều. Việc Tô Lâm được đưa lên làm chủ tịch nước chứng tỏ Đảng Cộng Sản đã xuống cấp bi đát về phẩm giá.

Trong đảng, tổng bí thư phải là người đoàn kết đảng nhưng Tô Lâm ngay trước đây, qua một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm 44 lãnh đạo cao nhất, đã chỉ có một mức độ tín nhiệm rất thấp. Từ hai năm nay ông còn thêm quá nhiều kẻ thù sau khi điều tra và triệt hạ nhiều người. Tất cả những người thất sủng đều không oan, họ đều tham nhũng nhưng họ cũng không tham nhũng hơn những quan chức khác. Họ mắc nạn chỉ vì Tô Lâm đã chọn điều tra họ, trước hết là những người thuộc phe kình địch với ông. Tô Lâm đã tạo ra cả một liên minh chống lại ông. Trong bốn người vừa được chọn để bổ túc thành phần bộ chính trị đảng có ba người thuộc phe tuyên giáo kình địch với phe công an.

Giả thuyết thứ hai, đưa Tô Lâm lên chức chủ tịch nước để kéo ông ra khỏi bộ công an và chuẩn bị cho ông về hưu sau Đại hội 14 có vẻ hợp lý hơn nhiều, đồng thời chứng tỏ uy tín của Nguyễn Phú Trọng đã suy giảm. Có vẻ thôi bởi vì trong tình trạng đấu đá điên loạn hiện nay tất cả những gì có thể xảy ra trong nội bộ Đảng Cộng Sản đều không chắc chắn.

Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng cộng sản, và ông Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an, tại buổi làm việc của Bộ Chính trị với Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương ngày 27/09/2020 (TTXVN) - Ảnh minh họa

Điều gì thực sự quan trọng ?

Không chắc chắn và cũng không quan trọng. Điều thực sự quan trọng nhất trong lúc này là mọi người, kể cả các đảng viên cộng sản, phải ý thức rằng đảng và chế độ cộng sản đã tới đoạn cuối của giai đoạn cuối của tiến trình cáo chung bắt buộc và không thể đảo ngược.

Như tôi đã trình bày trong vài bài viết gần đây (1), các chế độ cộng sản có một tiến trình cáo chung đặc biệt. Không như các chế độ chính trị khác, các chế độ cộng sản không thể thay đổi tư tưởng và lập trường chính trị. Chúng giống như một tôn giáo lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm kinh thánh, khi kinh thánh bị đã vất bỏ thì tôn giáo cũng phải bốc hơi theo. Chủ nghĩa Mác – Lênin là tất cả lẽ sống, sức sống và sự sống của mọi đảng và chế độ cộng sản, vì thế khi chủ nghĩa này đã bị vất bỏ thì chúng cũng bắt buộc phải cáo chung. Những nhượng bộ gượng gạo kiểu "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" chỉ có thể kéo dài thêm sự hấp hối của một chế độ cộng sản chứ không thể cứu nó.

Một cách tóm lược, tiến trình cáo chung của một chế độ cộng sản diễn ra theo bốn giai đoạn :

1. Vì mất lý tưởng chung, đảng cộng sản chỉ còn quy tụ được những người nhắm lợi ích cá nhân. Tham nhũng và chia rẽ hủy hoại chế độ là điều đương nhiên và bắt buộc.

2. Khi chia rẽ nội bộ đã nghiêm trọng thì đảng không còn lấy được những quyết định chung nữa và chế độ bắt buộc phải chuyển hóa từ độc tài đảng trị sang độc tài cá nhân do nhu cầu điều hành để lấy những quyết định cần thiết. Nhà độc tài này không cần là một người xuất chúng mà chỉ là một nhà độc tài miễn cưỡng.

3. Dần dần xuất hiện hai lực lượng kình địch, tuyên giáo và công an. Tuyên giáo để cố giữ độc quyền ngôn luận và để cố thuyết phục rằng chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn còn giá trị ; công an để đàn áp những phần tử cứng đầu không thể thuyết phục và cũng để ngăn chận bớt nạn tham nhũng.

4. Cuối cùng chế độ cáo chung khi phải thay thế nhà độc tài miễn cưỡng, nhưng lại không thế thay thế được bởi vì không phe phái nào có thể nhượng bộ. Đấu đá nội bộ dữ dội khiến mọi phe phái đều nhận ra rằng chuyển hóa về dân chủ còn đảm bảo an ninh cho họ hơn là để chế độ tiếp tục.

Đó, nói chung, là tiến trình sụp đổ đã diễn ra tại Liên Xô và các nước cộng sản Đông Âu trước đây và cũng đang hoàn tất tại Việt Nam. Ngay Đại hội 13 của Đảng Cộng Sản, tháng 01/2021, cũng đã chứng tỏ rằng chế độ cộng sản Việt Nam đã đi vào giai đoạn cuối của tiến trình cáo chung. Họ không thay thế được ông tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dù ông này đã rất yếu bệnh. Ngày hôm trước, họ biểu quyết giữ nguyên bản điều lệ đảng theo đó tổng bí thư chỉ giữ chức hai nhiệm kỳ để rồi ngày hôm sau phải dẵm đạp lên bản điều lệ đó và giữ ông Trọng ở lại thêm nhiệm kỳ thứ ba. Không ngạc nhiên là từ đó Đảng Cộng Sản lâm vào khủng hoảng nội bộ nghiêm trọng. Xâu xé nội bộ sẽ chỉ tăng lên chứ không giảm đi vì là một logic bắt buộc.

Như vậy ưu tư của những người quan tâm tới tương lai đất nước không phải là ông Tô Lâm hay ai khác sẽ là chủ tịch nước hay tổng bí thư trong bao lâu mà là chuẩn bị cho sự cáo chung của chế độ cộng sản trong một tương lai rất gần.

Điều quan trọng đầu tiên là một cái nhìn lịch sử sáng suốt. Đảng Cộng Sản quả thực đã là một tai họa cho dân tộc. Nước ta đã tụt hậu bi đát và Đảng Cộng Sản cũng đã phạm rất nhiều tội ác nhân danh chủ nghĩa Mác – Lênin nhưng trách nhiệm chính chưa chắc đã thuộc về họ. Vào thời điểm 1945, khi họ cướp được chính quyền, tuyệt đại đa số đảng viên cộng sản chỉ có trình độ tiểu học ; các lãnh tụ cộng sản sau này như Trường Chinh, Lê Duẩn, Lê Đức Anh, Lê Đức Thọ, Đỗ Mười v.v. cũng không khá hơn bao nhiêu. Sai lầm và mê muội là chắc chắn. Nguyên nhân chính của thảm kịch cộng sản là thành phần trí thức Việt Nam đã không chuẩn bị để đảm nhiệm vai trò lãnh đạo của mình. Hãy để lịch sử làm công việc phán xét của nó. Chúng ta chỉ nên rút ra từ quá khứ những bài học cho tương lai. Cuộc chuyển hóa về dân chủ đa nguyên phải diễn ra trong tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tộc chân chính và trọn vẹn để mọi người Việt Nam nhìn lại nhau là anh em và cùng bắt tay nhau xây dựng một tương lai Việt Nam chung. Bạo lực phải bị gạt bỏ dứt khoát. Cuộc cách mạng dân chủ sẽ phục hồi danh dự và bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân mà không tạo ra những nạn nhân mới.

Phải có sẵn một dự án chính trị phù hơp với hiện tình đất nước trong bối cảnh thế giới và một đội ngũ nòng cốt của những con người gắn bó với nhau chung quanh dự án đó

Điều quan trọng không kém là không được đợi nước đến chân mới nhảy, không được đợi đến lúc chế độ cộng sản sụp đổ vì trọng lượng của chính nó mới cãi nhau xem đất nước nên có chế độ nào và những chính sách nào. Phải có sẵn một dự án chính trị phù hơp với hiện tình đất nước trong bối cảnh thế giới và một đội ngũ nòng cốt của những con người gắn bó với nhau chung quanh dự án đó vì cùng chia sẻ một lý tưởng chung là một nước Việt Nam xứng đáng để những con người Việt Nam hôm nay cố gắng xây dựng và các thế hệ mai sau có thể tự hào.

Nguyễn Gia Kiểng

(29/05/2024)

(1) Đọc thêm :

- Chế độ cộng sản đã đến lúc phải cáo chung, Thông Luận, 29/03/2024

- Chuẩn bị cho sự cáo chung của chế độ cộng sản, Thông Luận 16/02/2024

- Phải rất cảnh giác trong năm nay, Thông Luận, 16/01/2024