Thông Luận

Gợi ý về một giải pháp hòa bình cho cuộc chiến tại Ukraine

Lời người viết : Bài viết tiếng Anh "A Vision and Path for a Peaceful Solution to the Ukraine Crisis" và bản dịch tiếng Pháp "Une vision et un chemin pour une solution pacifique à la crise ukrainienne" không phải ngẫu nhiên được phổ biến trên Thông Luận vào thời điểm này. Bởi vì bài tiếng Anh là tóm lược các ý chính của bài cuối cùng trong loạt 3 bài viết của đề tài "Chiến tranh Nga-Ukraine sẽ kết thúc thế nào ?" (*) đã được đăng liên tiếp trên Thông Luận trong tháng 4/2023 trong mục Quan điểm theo đúng tinh thần Dân Chủ Đa Nguyên - "không có ý kiến cấm nêu ra, không có đề tài cấm bàn đến". Còn bài tiếng Pháp là bản dịch chính thức của bản tiếng Anh. Người viết tin tưởng đây là lúc thích hợp - không sớm, chưa muộn - để phổ biến một giải pháp hòa bình bằng ngoại ngữ.

Người viết tin tưởng đây là thời điểm thích hợp để phổ biến một giải pháp hòa bình tương đối thỏa đáng cho cuộc chiến tranh tại Ukraine và cho cả các phần tranh chấp đang nóng bỏng khác trên thế giới..

Trong khi chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung, người viết cảm kích cách làm việc rất nghiêm chỉnh của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên và cơ quan ngôn luận của tổ chức là báo Thông Luận. Cảm kích vì những ý tưởng nêu ra trong các bài viết tại thời điểm tháng 4/2023 là quá sớm, "ngược dòng", "không giống ai" và có thể tạo những hệ lụy không đáng có. (Tuy nhiên , thực tế của cuộc chiến tranh Nga-Ukraine tiếp diễn trong 9 tháng vừa qua - từ tháng 4/2023 đến nay - cho thấy những điểm phân tích, nhận xét trong các bài viết nếu không hoàn toàn chính xác thì vẫn đúng trong trong các nét cơ bản).

Người viết nhân dịp này cũng xin đặc biệt cảm tạ chủ nhiệm báo Thông Luận, tiến sĩ Nguyễn Văn Huy, nguyên giáo sư đại học ở Paris, đã không những tạo mọi điều kiện để người viết được tự do trình bầy sự suy nghĩ của mình mà còn tận tình chuyển ngữ bài viết trên từ tiếng Anh qua tiếng Pháp một cách hoàn toàn trung thực.

Người viết hy vọng cả 2 bản tiếng Anh và tiếng Pháp, phổ biến lúc này sẽ giúp Thông Luận có thêm sự quan tâm của độc giả người Việt, nhất là độc giả trẻ tuổi, quen dùng ngoại ngữ và không quản ngại tiếp thu các ý kiến mới.

Tài sơ, trí thiểu nhưng "việc nghĩa, lòng thành", người viết cũng hy vọng những ý tưởng đã trình bầy sẽ giúp ích phần nào cho các chính trị gia/chiến lược gia của các cường quốc liên quan như nước Mỹ, nước Anh, nước Pháp, nước Đức… đang tìm kiếm (mà chưa tìm thấy) một giải pháp hòa bình tương đối thỏa đáng cho cuộc chiến tranh tại Ukraine và cho cả các phần tranh chấp đang nóng bỏng khác trên thế giới.

Cao Tuấn

**********************

(*) Tìm đọc thêm :

1. Chiến tranh Nga-Ukraine sẽ kết thúc thế nào ?

2. Chiến tranh Nga-Ukraine sẽ kết thúc thế nào ?

3. Chiến tranh Nga-Ukraine sẽ kết thúc thế nào ?

****************************

Bản tiếng Anh

A Vision and Path for a Peaceful Solution to the Ukraine Crisis

 

Ceasefire alone does not necessarily lead to a comprehensive, lasting peace solution to the conflict in Ukraine. Such an outcome will only ever become a reality if all three countries - the US, Russia, and Ukraine - are willing to resolve their differences through negotiation and compromise. The most important players are the US and Russia, but the US, being in a stronger position, must take the first step. Only then can there be peaceful coexistence in Europe.

"Peaceful Coexistence in Europe" is vital if the United States is going to fend off Xi Jinping's "China Dream" of a new world order.

At present, the West is focused on fending off Russia. However, it is necessary to understand the following :

1. Exhausting Russia to the point it has to withdraw all troops from Ukraine will cost the US dearly in terms of time, money, and internal problems and in the end achieve little. 

Even if Putin is overthrown, there is no guarantee that Russia will not have another Putin - still a nationalistic extremist and potentially a revanchist obsessed with regaining lost territory through renewed aggression. 

A shattered Russia will also struggle to retain control of its nuclear arsenal. But it would be disastrous if some or all of it should fall into the hands of China, Iran, North Korea or any one of the international terrorist groups that are mortal enemies of the United States.

2. With nothing left to lose, Russia could resort to using its nuclear weapons. Its other alternative is to sell itself to China. Both scenarios would be disastrous for the US, not to mention the free world.

3. The US should make peace with Russia in Europe so that it can concentrate its strength, will and mind on the larger existential threat, which is Chinese aggression in Asia. Conflict with Russia in Europe, while devastating for Ukraine, is a problem that can be resolved one way or another. Confronting China in Asia is a huge problem with no way out if the US wants to preserve its position as the world's leading superpower.

4. The process of reconciliation between the US and Russia should begin as soon as possible. The bloodier the Ukraine conflict, the harder for them to reconcile. If it escalates to the use of tactical nuclear weapons, reconciliation may become a near impossibility. Moreover, as the US presidential election looms, President Biden will find himself increasingly distracted and under pressure, with less room to maneuver. 

5. The US will have to make some concessions to Russia to achieve a quick and peaceful resolution, but they should only be principled concessions. That means : they must not weaken NATO, make the US's allies dissatisfied or demoralized, violate ethics or international laws or sell out or betray Ukraine (as the US actually did to the Republic of Vietnam in 1975, and Afghanistan in 2021 !).

6. The new chessboard move does not need to be justified as necessary to tie China’s hands. Instead, the US needs only to emphasize that this strategic initiative is necessary for the peace, stability and prosperity of Ukraine, Europe and the whole wide world.

7. There should be at least 3 peace agreements : one between Russia and Ukraine ; one between Russia and NATO; and one between NATO + EU and Ukraine. However, the conference agenda should be discussed and agreed upon beforehand and privately between Biden's envoy and Putin - similar to what Henry Kissinger, Nixon's envoy, did in a secret mission in Beijing in 1971. Biden could then fly to Moscow for a face-to-face meeting with Putin, at Putin's invitation, as in the case of Nixon meeting Mao in 1972. Or Biden could meet Putin in a neutral country -- like India, for example. The ostensible goal of the summit would be to avoid a nuclear war that would destroy the earth, which is a very real threat. 

8. Next are the "private" meetings of the US with Ukraine, the US with the most important European NATO countries such as the UK, France, Germany, and the countries that have been wholeheartedly helping Ukraine against Russia’s invasion, such as Poland, the Czech Republic and the Baltic countries. The aim of these meetings is to clear up misunderstandings, seek agreement if possible, and at the same time show that the US respects its allies.

9. The US in attempting to reconcile with Russia has the right to take a stance that is not entirely wanted or welcomed by its European allies. Those countries, if too concerned about Russia’s future power or advantages vis a vis Europe, must strengthen their own defence in lieu of relying too much on the military protection provided by the US. If the US has a duty to stand with its European allies to deter Russia, then European allies have a reciprocal obligation to stand with the US to deal with China in Asia to protect the Western values of democracy, freedom, free enterprise and other legitimate interests of the West. 

10. Peace agreements for Ukraine in particular and for Europe in general only make sense and will be respected if all of Russia, Ukraine, and the US feel they gain more than they lose in the long run from a peace deal than continuing the war.

11. After signing the peace agreement, the US should adopt a policy of promoting Russian and Ukrainian reconciliation and normalization of bilateral relations. In this way, Ukraine could become a bridge of friendship between European countries and Russia, a symbol of peaceful coexistence rather than a hotbed of war or an endless conflict zone. Reconciliation between Ukraine and Russia will also foster harmony and stability within Ukrainian society, especially in the eastern part of Ukraine, which is somewhat influenced by Russia due to geographical, historical, ethnic, linguistic, economic and political factors, and also in western Ukraine, which leans towards democratic European countries for similar reasons. 

12. The US should not expect Russia to immediately and diametrically change its policy from "pro-China" to "pro-US". US-Russia reconciliation only means that Russia and the US no longer see each other as enemies. It also means Russia will remain neutral towards the US-China conflicts. That alone is a great victory for the US.

Instead of ONE against TWO, there is only ONE against ONE. The US no longer has to fight on both European and Asian fronts. The $80 billion a year the US has been expending in the Ukraine war can be put to good use in helping Taiwan increase its defense capability as well as strengthening the US position throughout East Asia.

13. If Russia feels that the US and its European allies not only have ceased hostilities, but also treated Russia "well" -- for example, by generously supporting Russia to develop the Siberian region adjacent to China - Russia is likely to begin to lean towards the US. The immense oceans separating Russia and the US will make it easier for Russia to look beyond past animosities, especially in the face of the immediate threat from China next door, along a 4,300-kilometre-long border. As China grows increasingly powerful, it will also be emboldened to demand "justice" for "the 100 years of national humiliation". Without a redirection of China’s current trajectory to achieve world supremacy, not only will Russia have to return a couple of millions of square kilometers of Chinese territory it took in previous centuries, from Outer Mongolia to northern Manchuria it may also demand a handover of Russia’s huge Siberian territory. In brief, if Xi Jinping’s China Dream comes true, the US would lose its world superpower status but the Russian people would lose much of their country.

14. If Russia leans decisively towards the US or the two countries officially form a military alliance, the "ONE against TWO" equation will change to a "TWO against ONE" equation. This would be a game-changer in favour of the US. 

Russia's nuclear weapons can threaten China without the need for intercontinental missiles. Russia's medium-range nuclear missiles are sufficiently capable of reaching many of China’s major cities -- Changchun, Shenyang, Dalian, Beijing, Taiyuan, Tianjin, Shanghai, Wuhan, Chengdu, and Chongking to name a few –pretty easily. Million of Russian soldiers are not very far from the Russian-Chinese border either…

China will have to split its focus and divide its forces to face Russian military strength in the North. Moreover, American forces in the East - with bases in Japan, South Korea, the Philippines - can easily be reinforced after the US and NATO are no longer embroiled in the exhaustingly attritional conflict with Russia in Europe.

Taiwan, the East Sea (South China Sea), Northeast Asia and Southeast Asia, therefore, will be better protected and more secure. 

A new strategic equilibrium that benefits the US will be established, putting Xi Jinping’s China in a situation where it has to change from offensive posture to defensive posture. This will set the stage for a long period of peace and stability in Asia. 

Prescriptions for the peace agreements to end Russia-Ukraine and Russia-NATO conflicts

To return to the main question : "How will the Russia-Ukraine war end ?"

No one knows the future for sure, so the reasonable answer is there should be a lasting peace solution to Russia-NATO and Russia-Ukraine conflicts as well - It must be a comprehensive and sufficiently "good" solution that even China has no reason to object, at least not publicly.

As mentioned above, the proposed peace solution includes the provisions of at least three agreements : one agreement between NATO and Russia, one agreement between Ukraine and Russia, and one agreement between NATO+EU and Ukraine. All three agreements must be signed at the same time to be meaningful. (Of course, nothing will prevent the US and its European allies from signing separate bilateral agreements with Russia or with each other as long as they do not contradict the provisions of the three above mentioned agreements).

Based on the presented analysis, the peace agreement between NATO and Russia should include the following provisions :

1. Both sides express their willingness to have "peaceful coexistence", to resolve differences through dialogue and compromise, and to avoid war or provocation at all costs from now on. Both sides also commit to respecting the principle of non-interference in each other's internal affairs.

2. NATO confirms that after Finland and Sweden complete the NATO accession process, no new members will be accepted.

3. Both sides commit to ending all hostile or unfriendly measures such as sanctions and embargoes, avoiding new measures and normalizing international relations in all aspects of life. The two powers will replace the era of confrontation with an era of cooperation for the cause of peace, prosperity, friendship, and openness for all European countries and the world.

The peace agreement between Russia and Ukraine should have the following provisions :

1. Ceasefire before the start of negotiations. Russia promptly withdraws troops immediately after the agreement is signed. Both sides also promptly proceed to exchange war prisoners.

2. Ukraine commits to pursuing a truly neutral policy. This means not joining any military alliance, including NATO. Switzerland and Austria are two examples of neutrality that Ukraine can follow. Russia commits to respecting Ukraine's sovereignty, independence and neutrality. Both sides also commit to non-interference in each other's internal affairs.

3. Russia and Ukraine agree to a joint referendum in Crimea under the supervision of the United Nations so that Crimeans can decide whether Crimea will be part of Russia, part of Ukraine or an independent country in its own right. Both Russia and Ukraine commit to respecting the results of this free and fair referendum.

4. The Donbas region, including the Luhansk and Donetsk provinces and the surrounding areas, where the Ukrainian and Russian populations are about equally numerous, is always Ukraine’s territory, but Ukraine will guarantee that the Donbas region will enjoy a wide range of autonomy similar to the legal status of province Quebec in Canada. This means the rule of law, democracy, freedom and equality for all residents and no discrimination regardless of political tendencies, ethnicity, languages or religions. Ukraine will commit to implementing a policy of national solidarity, promoting harmony and reconciliation in Donbas and throughout Ukraine.

5. Ukraine and Russia will agree to restore diplomatic relations, to normalize all other relations and to cooperate wherever possible for mutual benefit on the basis of "leaving the past behind, looking towards the future". Ukraine will welcome Russia to voluntarily participate in the reconstruction and development in Donbas region in particular and in other parts of Ukraine in general.

A NATO, EU, and Ukraine Agreement on Reconstruction and Development, as its name suggests, aims to encourage Ukraine to make peace with Russia, to compensate for the damage and losses suffered by Ukraine for bravely fighting against Russian invasion and to help strengthen Ukraine as a "frontline" country that will be capable of self-defense against any future challenges. The agreement should include the following provisions :

1. Ukraine is invited to join the EU as a member, unconditionally.

2. The EU and NATO member states commit to contributing 100 billion euros to the Ukraine Reconstruction Fund. The US, as a key NATO member, commits to contributing 50% of this amount. The aid fund will be disbursed to Ukraine over a period of 5 years, at a rate of 20 billion euros per year. Additionally, each member country commits to providing Ukraine with any future benefits, when possible.

3. Despite Ukraine's policy of neutrality and always desiring peace, Ukraine will build a strong national defense industry to protect itself. Ukraine will also to reserve the right to accept assistance from anyone, including NATO.

The least bad solution is also the best solution ?

In general, peace is better than war -- better for Europe, Asia and the world. It is also better for the people of China on both sides of the Taiwan Strait. However, it is unlikely to be appreciated by the Chinese Communist Party, which embraces Chairman Mao’s advocacy and his famous theory of chaos : "the world in turmoil is good for China !"

Regarding the ongoing Russia-Ukraine war, this essay already analyzed the politics of competition among the 3 great world powers - the US, China and Russia – and already concluded that "peaceful coexistence in Europe" is the best solution for both the US and Russia because their gains outweigh their losses or their potential losses.

For Ukraine, the victim of a brutal invasion war, a peaceful solution like the one outlined above may not seem fair and worthy of the heroic fight of its people against invaders. Moreover, it will likely entail the sad prospect of Ukraine losing Crimea permanently, since the vast majority of Crimean people are of Russian origin and are likely to vote in favour of Russia, even in a free and fair referendum under UN supervision.

However, Ukrainians must assess the current situation realistically and ask themselves: What would it take for Ukraine to defeat Russia without US help if the US decides "not to fight Russia, fight China" or just because the political wind in America changes direction – which can and almost inevitably does happen ? Is victory even achievable ? And what is the cost of fighting alone against that powerful and brutal enemy ? Is Crimea really an asset or more of a liability if its people truly want to be part of Russia for reasons of history, geography, language, economics, finances and emotions ? And lastly, in this very difficult situation, isn’t the least bad solution the best solution available ?

Cao Tuấn

(29/08/2023)

********************************

Bản tiếng Pháp

Une vision et un chemin pour une solution pacifique à la crise ukrainienne

 

Un cessez-le-feu seul ne mène pas nécessairement à une solution de paix complète et durable au conflit en Ukraine. Un tel résultat ne deviendra une réalité que si les trois pays - les États-Unis, la Russie et l'Ukraine - sont prêts à résoudre leurs différences par la négociation et le compromis. Les acteurs les plus importants sont les États-Unis et la Russie, mais les États-Unis, étant dans une position plus forte, doivent faire le premier pas. Ce n'est qu'alors qu'il ne pourra y avoir une coexistence pacifique en Europe.

La "coexistence pacifique en Europe" est vitale si les États-Unis veulent repousser le "rêve chinois" de Xi Jinping d'un nouvel ordre mondial.

À l'heure actuelle, l'Occident est concentré sur la défense contre la Russie.

Cependant, il est nécessaire de comprendre les points suivants :

1. Épuiser la Russie au point qu'elle doive retirer toutes ses troupes d'Ukraine coûtera cher aux États-Unis en termes de temps, d'argent et de problèmes internes, et finalement, cela aboutira à peu de choses.

Même si Poutine est renversé, il n'y a aucune garantie que la Russie n'aura pas un autre Poutine - toujours un extrémiste nationaliste et potentiellement un revanchard obsédé par la récupération de territoires perdus par le biais d'une nouvelle agression.

Une Russie brisée aurait également du mal à conserver le contrôle de son arsenal nucléaire. Mais il serait désastreux que certains ou la totalité de cet arsenal tombent entre les mains de la Chine, de l'Iran, de la Corée du Nord ou de l'un des groupes terroristes internationaux qui sont les ennemis mortels des États-Unis.

2. N'ayant plus rien à perdre, la Russie pourrait recourir à l'utilisation de ses armes nucléaires. Son autre alternative est de se vendre à la Chine. Les deux scénarii seraient désastreux pour les États-Unis, sans parler du monde libre.

3. Les États-Unis devraient faire la paix avec la Russie en Europe afin de pouvoir concentrer leur force, leur volonté et leur esprit sur la plus grande menace existentielle, qui est l'agression chinoise en Asie. Le conflit avec la Russie en Europe, bien que dévastateur pour l'Ukraine, est un problème qui peut être résolu d'une manière ou d'une autre. Affronter la Chine en Asie est un énorme problème sans issue si les États-Unis veulent préserver leur position de première superpuissance mondiale.

4. Le processus de réconciliation entre les États-Unis et la Russie devrait commencer dès que possible. Plus le conflit en Ukraine sera sanglant, plus il sera difficile pour eux de se réconcilier. Si cela dégénère jusqu'à l'utilisation d'armes nucléaires tactiques, la réconciliation pourrait devenir presque impossible. De surcroît, à l'approche de l'élection présidentielle américaine, le président Biden se retrouvera de plus en plus distrait et sous pression, avec moins de marge de manœuvre.

5. Les États-Unis devront faire quelques concessions à la Russie pour parvenir à une résolution rapide et pacifique, mais elles ne doivent être que des concessions de principe. Cela signifie : elles ne doivent pas affaiblir l'OTAN, rendre les alliés des États-Unis mécontents ou démoralisés, violer l'éthique ou les lois internationales, ou vendre ou trahir l'Ukraine (comme les États-Unis l'ont effectivement fait à la République du Viêt Nam en 1975, et à l'Afghanistan en 2021 !).

6. Le nouveau mouvement sur l'échiquier n'a pas besoin d'être justifié comme nécessaire pour contraindre la Chine. Au contraire, les États-Unis devraient simplement expliquer que cette nouvelle initiative est importante pour assurer la paix, la stabilité et la prospérité de l'Ukraine, de l'Europe et du monde entier.

7. Il devrait y avoir au moins 3 accords de paix : un entre la Russie et l'Ukraine ; un entre la Russie et l'OTAN ; et un entre l'OTAN + UE et l'Ukraine. Cependant, l'ordre du jour de la conférence devrait être discuté et convenu à l'avance et en privé entre l'émissaire de Biden et Poutine - à l'instar de ce qu'a fait Henry Kissinger, l'émissaire de Nixon, lors d'une mission secrète à Pékin en 1971. Biden pourrait ensuite voler à Moscou pour une rencontre en face à face avec Poutine, à l'invitation de ce dernier, comme dans le cas de la rencontre entre Nixon et Mao en 1972. Ou Biden pourrait rencontrer Poutine dans un pays neutre, comme l'Inde par exemple. Le but apparent du sommet serait d'éviter une guerre nucléaire qui détruirait la Terre, ce qui est une menace très réelle.

8. Viennent ensuite les réunions "privées" des États-Unis avec l'Ukraine, les États-Unis avec les pays européens de l'OTAN les plus importants comme le Royaume-Uni, la France, l'Allemagne, et les pays qui ont soutenu sans réserve l'Ukraine contre l'invasion russe, tels que la Pologne, la République tchèque et les pays baltes. Le but de ces réunions est de dissiper les malentendus, de rechercher un accord si possible, et en même temps de montrer que les États-Unis respectent leurs alliés.

9. Les États-Unis, en tentant de se réconcilier avec la Russie, ont le droit de prendre une position qui n'est pas entièrement voulue ou bienvenue par ses alliés européens.

Ces pays, s'ils sont trop préoccupés par le futur pouvoir ou les avantages de la Russie vis-à-vis de l'Europe, doivent renforcer leur propre défense au lieu de trop compter sur la protection militaire fournie par les États-Unis. Si les États-Unis ont le devoir de se tenir aux côtés de leurs alliés européens pour dissuader la Russie, alors les alliés européens ont une obligation réciproque de se tenir aux côtés des États-Unis pour faire face à la Chine en Asie afin de protéger les valeurs occidentales de la démocratie, de la liberté, de la libre entreprise et d'autres intérêts légitimes de l'Occident.

10. Les accords de paix pour l'Ukraine en particulier et pour l'Europe en général n'ont de sens et ne seront respectés que si la Russie, l'Ukraine et les États-Unis ont le sentiment qu'ils gagnent plus à long terme d'un accord de paix que de continuer la guerre.

11. Après la signature de l'accord de paix, les États-Unis devraient adopter une politique visant à promouvoir la réconciliation et la normalisation des relations bilatérales entre la Russie et l'Ukraine. De cette manière, l'Ukraine pourrait devenir un pont de l'amitié entre les pays européens et la Russie, un symbole de coexistence pacifique plutôt qu'un foyer de guerre ou une zone de conflit sans fin. La réconciliation entre l'Ukraine et la Russie favorisera également l'harmonie et la stabilité au sein de la société ukrainienne, notamment dans la partie est de l'Ukraine, influencée dans une certaine mesure par la Russie en raison de facteurs géographiques, historiques, ethniques, linguistiques, économiques et politiques, ainsi que dans l'ouest de l'Ukraine, qui penche vers les pays européens démocratiques pour des raisons similaires.

12. Les États-Unis ne devraient pas s'attendre à ce que la Russie change immédiatement et radicalement sa politique de "pro-Chine" à "pro-États-Unis". La réconciliation entre les États-Unis et la Russie signifie seulement que la Russie et les États-Unis ne se considèrent plus comme des ennemis. Cela signifie aussi que la Russie restera neutre envers les conflits États-Unis-Chine. Cela seul est une grande victoire pour les États-Unis. Au lieu d'être UN contre DEUX, il y a seulement UN contre UN. Les États-Unis n'ont plus à combattre sur les fronts européen et asiatique. Les 80 milliards de dollars par an que les États-Unis ont dépensés dans la guerre en Ukraine peuvent être mieux utilisés pour aider Taïwan à accroître ses capacités de défense ainsi que pour renforcer la position des États-Unis dans toute l'Asie de l'Est.

13. Si la Russie a le sentiment que les États-Unis et ses alliés européens ont non seulement cessé les hostilités, mais aussi bien traité la Russie - par exemple, en soutenant généreusement le développement de la région sibérienne adjacente à la Chine - la Russie est susceptible de commencer à pencher vers les États-Unis. Les immenses océans séparant la Russie et les États-Unis rendront plus facile pour la Russie de dépasser les animosités passées, surtout face à la menace immédiate de la Chine voisine, le long d'une frontière de 4 300 kilomètres. À mesure que la Chine devient de plus en plus puissante, elle sera également encouragée à exiger "justice" pour "les 100 ans d'humiliation nationale". Sans un changement de trajectoire de la Chine pour atteindre la suprématie mondiale, non seulement la Russie devra rendre quelques millions de kilomètres carrés de territoire chinois pris dans les siècles précédents, mais la Chine pourrait également exiger un transfert du vaste territoire sibérien de la Russie. En bref, si le "Rêve Chinois" de Xi Jinping se réalise, les États-Unis perdront leur statut de superpuissance mondiale, mais le peuple russe perdra une grande partie de son pays.

14. Si la Russie penche résolument vers les États-Unis ou si les deux pays forment officiellement une alliance militaire, l'équation "UN contre DEUX" passera à une équation "DEUX contre UN". Ce serait un changement de jeu en faveur des États-Unis.

Les armes nucléaires de la Russie peuvent menacer la Chine sans avoir besoin de missiles intercontinentaux. Les missiles nucléaires à moyenne portée de la Russie sont suffisamment capables d'atteindre de nombreuses grandes villes chinoises - Changchun, Shenyang, Dalian, Pékin, Taiyuan, Tianjin, Shanghai, Wuhan, Chengdu, et Chongqing pour n'en nommer que quelques-unes - assez facilement. Des millions de soldats russes ne sont pas très loin de la frontière russo-chinoise non plus…

La Chine devra diviser son attention et ses forces pour faire face à la puissance militaire russe au Nord. De plus, les forces américaines à l'Est - avec des bases au Japon, en Corée du Sud, aux Philippines - peuvent facilement être renforcées une fois que les États-Unis et l'OTAN ne sont plus empêtrés dans le conflit attritionnel épuisant avec la Russie en Europe.

Taïwan, la mer de l'Est (mer de Chine méridionale), l'Asie du Nord-Est et l'Asie du Sud-Est seront donc mieux protégées et plus sûres.

Un nouvel équilibre stratégique bénéfique pour les États-Unis sera établi, mettant la Chine de Xi Jinping dans une situation où elle doit passer d'une posture offensive à une posture défensive. Cela préparera le terrain pour une longue période de paix et de stabilité en Asie.

Ordonnances pour les accords de paix visant à mettre fin aux conflits Russie-Ukraine et Russie-OTAN

Pour revenir à la question principale : "Comment la guerre entre la Russie et l'Ukraine prendra-t-elle fin ?"

Personne ne connaît l'avenir avec certitude, la réponse raisonnable est donc qu'il devrait y avoir une solution de paix durable aux conflits Russie-OTAN et Russie-Ukraine également - Cela doit être une solution globale et suffisamment "bonne" pour que même la Chine n'ait pas de raison de s'y opposer, du moins pas publiquement.

Comme mentionnée ci-dessus, la solution de paix proposée comprend les dispositions d'au moins trois accords : un accord entre l'OTAN et la Russie, un accord entre l'Ukraine et la Russie, et un accord entre l'OTAN+UE et l'Ukraine. Les trois accords doivent être signés en même temps pour avoir un sens. (Bien sûr, rien n'empêchera les États-Unis et leurs alliés européens de signer des accords bilatéraux séparés avec la Russie ou entre eux, tant qu'ils ne contredisent pas les dispositions des trois accords mentionnés ci-dessus).

Sur la base de l'analyse présentée, l'accord de paix entre l'OTAN et la Russie devrait inclure les dispositions suivantes :

1. Les deux parties expriment leur volonté de coexister "pacifiquement", de résoudre les différends par le dialogue et le compromis, et d'éviter la guerre ou la provocation à tout prix à partir de maintenant. Les deux parties s'engagent également à respecter le principe de non-ingérence dans les affaires internes de l'autre.

2. L'OTAN confirme qu'après que la Finlande et la Suède auront achevé le processus d'adhésion à l'OTAN, aucun nouveau membre ne sera accepté.

3. Les deux parties s'engagent à mettre fin à toutes les mesures hostiles ou inamicales telles que les sanctions et les embargos, à éviter de nouvelles mesures et à normaliser les relations internationales dans tous les aspects de la vie. Les deux puissances remplaceront l'ère de la confrontation par une ère de coopération pour la cause de la paix, de la prospérité, de l'amitié et de l'ouverture pour tous les pays européens et le monde.

L'accord de paix entre la Russie et l'Ukraine devrait comporter les dispositions suivantes :

1. Cessez-le-feu avant le début des négociations. La Russie retire immédiatement ses troupes après la signature de l'accord. Les deux parties procèdent également rapidement à l'échange de prisonniers de guerre.

2. L'Ukraine s'engage à poursuivre une politique véritablement neutre. Cela signifie ne pas rejoindre d'alliance militaire, y compris l'OTAN. La Suisse et l'Autriche sont deux exemples de neutralité que l'Ukraine peut suivre. La Russie s'engage à respecter la souveraineté, l'indépendance et la neutralité de l'Ukraine. Les deux parties s'engagent également à la non-ingérence dans les affaires internes de l'autre.

3. La Russie et l'Ukraine conviennent d'un référendum conjoint en Crimée sous la supervision des Nations Unies afin que les habitants de Crimée puissent décider si la Crimée fera partie de la Russie, de l'Ukraine ou sera un pays indépendant à part entière. La Russie et l'Ukraine s'engagent à respecter les résultats de ce référendum libre et équitable.

4. La région du Donbass, y compris les provinces de Louhansk et de Donetsk et les zones environnantes, où les populations ukrainienne et russe sont à peu près également nombreuses, est toujours le territoire de l'Ukraine, mais l'Ukraine garantira que la région du Donbass jouira d'une large autonomie similaire au statut juridique de la province du Québec au Canada. Cela signifie l'état de droit, la démocratie, la liberté et l'égalité pour tous les résidents et aucune discrimination en fonction des tendances politiques, de l'ethnie, des langues ou des religions. L'Ukraine s'engage à mettre en œuvre une politique de solidarité nationale, favorisant l'harmonie et la réconciliation dans le Donbass et dans toute l'Ukraine.

5. L'Ukraine et la Russie conviennent de rétablir les relations diplomatiques, de normaliser toutes les autres relations et de coopérer chaque fois que possible pour un bénéfice mutuel sur la base de "laisser le passé derrière, regarder vers l'avenir".

L'Ukraine accueillera la Russie pour participer volontairement à la reconstruction et au développement dans la région du Donbass en particulier et dans d'autres régions de l'Ukraine en général.

Un accord OTAN, UE et Ukraine sur la Reconstruction et le Développement, comme son nom l'indique, vise à encourager l'Ukraine à faire la paix avec la Russie, à compenser les dommages et pertes subis par l'Ukraine pour avoir courageusement combattu contre l'invasion russe et à aider à renforcer l'Ukraine en tant que pays "de première ligne" capable de se défendre contre tout défi futur. L'accord devrait inclure les dispositions suivantes :

1. L'Ukraine est invitée à rejoindre l'UE en tant que membre, sans condition.

2. Les États membres de l'UE et de l'OTAN s'engagent à contribuer à hauteur de 100 milliards d'euros au Fonds de reconstruction de l'Ukraine. Les États-Unis, en tant que membre clé de l'OTAN, s'engagent à contribuer à 50% de ce montant. Le fonds d'aide sera versé à l'Ukraine sur une période de 5 ans, à raison de 20 milliards d'euros par an. De plus, chaque pays membre s'engage à fournir à l'Ukraine tout avantage futur, si possible.

3. Malgré la politique de neutralité de l'Ukraine et son désir constant de paix, l'Ukraine construira une solide industrie de la défense nationale pour se protéger.

L'Ukraine se réserve également le droit d'accepter l'aide de quiconque, y compris de l'OTAN.

La moins mauvaise solution est-elle aussi la meilleure solution ?

En général, la paix est meilleure que la guerre -- mieux pour l'Europe, l'Asie et le monde. C'est également mieux pour le peuple chinois des deux côtés du détroit de Taïwan. Cependant, il est peu probable que cela soit apprécié par le Parti communiste chinois, qui adopte la théorie du chaos de Mao Zedong : "le monde en désordre est bon pour la Chine !"

Concernant la guerre en cours entre la Russie et l'Ukraine, cet essai a déjà analysé la politique de compétition entre les 3 grandes puissances mondiales - les États-Unis, la Chine et la Russie - et a déjà conclu que "la coexistence pacifique en Europe" est la meilleure solution pour les États-Unis et la Russie car leurs gains l'emportent sur leurs pertes ou leurs pertes potentielles.

Pour l'Ukraine, victime d'une guerre d'invasion brutale, une solution pacifique comme celle décrite ci-dessus peut ne pas sembler juste et digne du combat héroïque de son peuple contre les envahisseurs. De plus, cela entraînera probablement la triste perspective pour l'Ukraine de perdre définitivement la Crimée, puisque la grande majorité des habitants de la Crimée sont d'origine russe et sont susceptibles de voter en faveur de la Russie, même dans un référendum libre et équitable sous supervision de l'ONU.

Cependant, les Ukrainiens doivent évaluer la situation actuelle de manière réaliste et se demander : Que faudrait-il pour que l'Ukraine puisse vaincre la Russie sans l'aide des États-Unis si les États-Unis décident "de ne pas combattre la Russie, de combattre la Chine" ou simplement parce que le vent politique en Amérique change de direction – ce qui peut et arrive presque inévitablement ? La victoire est-elle-même réalisable ? Et quel est le coût de combattre seul contre cet ennemi puissant et brutal ? La Crimée est-elle vraiment un atout ou plutôt un passif si ses habitants veulent vraiment faire partie de la Russie pour des raisons d'histoire, de géographie, de langue, d'économie, de finances et d'émotions ? Et enfin, dans cette situation très difficile, la moins mauvaise solution n'est-elle pas la meilleure solution disponible ?

Cao Tuấn

Nguyên tác : A Vision and Path for a Peaceful Solution to the Ukraine Crisis, 29/08/2023

Nguyễn Văn Huy chuyển ngữ (01/09/2023)

Ukraine tuyên bố đã bắn hạ một máy bay do thám A-50 quan trọng của Nga

Oliver Slow, BBC, 15/0/2024

Quân đội Ukraine nói đã bắn hạ một máy bay do thám của quân đội Nga trên Biển Azov, điều mà các nhà phân tích cho rằng sẽ là một đòn giáng mạnh vào không quân của Moscow.

Một chiếc A-50 trong một cuộc trình diễn quân sự (ảnh lưu trữ)

Tư lệnh quân đội, Tướng Valerii Zaluzhnyi cho biết lực lượng không quân đã "phá hủy" một máy bay phát hiện radar tầm xa A-50 và một trung tâm điều khiển trên không Il-22.

Phi cơ A-50 đảm nhận nhiệm vụ phát hiện hệ thống phòng không và điều phối mục tiêu cho các máy bay phản lực Nga.

Ukraine đã phải nỗ lực rất nhiều để đạt được những bước tiến đáng kể trong thời gian gần đây các lực lượng của Nga ở miền đông nam.

Một cuộc họp ngắn của Bộ Quốc phòng Anh hôm 23/2 cho biết Nga "nhiều khả năng" là có 6 chiếc A-50 đang hoạt động. Việc làm ra những chiếc máy bay này có thể tiêu tốn hàng trăm triệu USD.

BBC không thể xác minh vụ tấn công.

Các quan chức Nga cho biết họ "không có thông tin" về các cuộc tấn công, nhưng các nhà bình luận ủng hộ chiến tranh nổi tiếng của Nga thì nói việc mất đi một chiếc A-50 sẽ có tác động lớn.

Một kênh quân sự nổi tiếng, Rybar, nói rằng nếu thông tin của Ukraine về tổn thất của Nga được xác nhận thì đó sẽ là "một ngày đen tối nữa đối với lực lượng không quân Nga".

Một kênh khác cho biết trung tâm chỉ huy Il-22 bị bắn trúng bởi chính "hỏa lực thân thiện" của Nga. Tin cho hay trung tâm điều khiển này đã quay về hạ cánh trên đất Nga.

Máy bay Il-22, trung tâm chỉ huy chiến thuật trên không của Nga, trên vùng biển Azov

Tướng Zaluzhnyi nói trên Telegram rằng lực lượng không quân Ukraine đã "lên kế hoạch và tiến hành một cách xuất sắc" một chiến dịch ở vùng Azov, miền đông nam Ukraine.

Chỉ huy Lực lượng Không quân Ukraine Mykola Oleshchuk bình luận về vụ bắn rơi máy bay trong một bài đăng trên Telegram, nhưng không cho biết thông tin chi tiết.

Hồi tháng Hai năm ngoái, nhóm đối lập BYPOL của Belarus tuyên bố đã làm hỏng một máy bay quân sự A-50 trong một cuộc tấn công bằng thiết bị bay tự động (drone) gần Minsk.

Justin Bronk, chuyên gia chiến tranh trên không của tổ chức tư vấn quốc phòng Rusi, nói với BBC rằng nếu vụ việc được xác nhận thì việc mất đi chiếc máy bay A-50 sẽ là một "tổn thất đáng xấu hổ và có ý nghĩa lớn về mặt hoạt động" đối với lực lượng không quân Nga.

Ông mô tả chiếc A-50 là "nền tảng chỉ huy, kiểm soát và giám sát then chốt" cung cấp cho các máy bay và hệ thống tên lửa đất đối không của Nga "cảnh báo sớm tầm xa và thông tin về máy bay bay thấp của Ukraine".

Ông nói thêm rằng trong lực lượng không quân Nga "chỉ có một số lượng nhỏ" những chiếc máy bay này và "thậm chí số phi hành đoàn được đào tạo để thực hiện nhiệm vụ còn ít hơn nữa, có nghĩa là việc mất một chiếc sẽ là một tổn thất to lớn".

Nếu được xác nhận, ông cho biết đây sẽ là "một cuộc tấn công tầm rất xa" của tên lửa phòng không Patriot của Ukraine, là điều sẽ nâng "năng lực trên lý thuyết của loại vũ khí này đến giới hạn cao nhất của chúng".

Frank Gardner, phóng viên an ninh của BBC, cho biết diễn biến rõ ràng này là một "tin tốt lành nho nhỏ cho Ukraine trong bối cảnh có rất nhiều tin xấu".

Ông nói tình hình nhìn chung "có vẻ không tốt cho Ukraine" vì nước này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược, tinh thần quân đội xuống thấp trong lúc Nga vẫn đan tấn công liên tục vào cơ sở hạ tầng của Ukraine.

Oliver Slow

Nguồn : BBC, 15/01/2024

**************************

Ukraine đã tăng cường khả năng tác chiến điện tử đối phó với tên lửa của Nga

Thùy Dương, RFI, 14/01/2024

Kiev đã vô hiệu hóa những tên lửa của Nga bằng cách sử dụng "các biện pháp đối phó tích cực với các phương

tiện chiến tranh điện tử". Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ, được báo Pháp Le Monde hôm 14/01/2024 trích dẫn, nhận định điều này có thể báo hiệu một sự cải thiện khả năng tác chiến điện tử của Ukraine, vốn trước đây mới được công nhận là có khả năng vô hiệu hóa drone của Nga, chứ chưa vô hiệu hóa được tên lửa của đối phương.

Một tòa nhà ở Kharkiv, Ukraine, bị trúng tên lửa của Nga ngày 10/01/2024. AP

Không quân Ukraine hôm qua thông báo trong đêm thứ Sáu rạng sáng thứ Bảy Nga đã oanh kích Ukraine với tổng cộng 40 tên lửa và drone. Tám tên lửa của Nga đã bị tiêu diệt, 20 tên lửa và drone khác không bay được đến các mục tiêu và đã bị chuyển hướng do các "biện pháp đối phó điện tử" của Ukraine.

Theo phát ngôn viên lực lượng không quân Ukraine, Yury Ihnat, lực lượng Ukraine dường như có khả năng xác định các loại tên lửa mà Nga sử dụng, sáng chế và thích ứng.

Trong khi đó, vẫn theo Le Monde, sau thỏa thuận an ninh với Anh, Ukraine muốn ký các thỏa thuận với các nước khác, đặc biệt là với Mỹ. Thủ tướng Ukraine Denys Chmygal cho biết đang đàm phán với các đối tác, nhất là với Hoa Kỳ. Xin nhắc lại thỏa thuận an ninh Anh - Ukraine được ký kết dựa trên các lời hứa song phương từ các nước G7 tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius hồi năm 2023. Anh Quốc là nước đầu tiên đạt được thỏa thuận cuối cùng.

Về vũ khí, theo tình báo Estonia khẳng định việc các nước chuyển chiến đấu cơ F-16 cho Ukraine hiện giờ là nỗi sợ chính của Nga. Đại tá Ants Kiviselg, chỉ huy trung tâm tình báo của lực lượng phòng vệ Estonia, nhận định số vụ oanh kích bằng tên lửa ngày càng tăng của Nga cho thấy Moskva coi sự xuất hiện của máy bay chiến đấu F-16 tại Ukraine là một mối đe dọa nguy hiểm cho quân Nga.

Thùy Dương

****************************

Hội nghị vì hòa bình cho Ukraine : Tổng thống Zelensky tiếp tục trông chờ nguồn viện trợ

Minh Phương, RFI, 14/01/2024

Hội nghị vì hòa bình cho Ukraine diễn ra hôm nay 14/1/2024 tại Davos, Thụy Sĩ, một ngày trước phiên khai mạc hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới. Đây là cuộc họp thứ tư nhằm thảo luận về kế hoạch hòa bình cho Kiev, một vấn đề dường như đã bị bỏ quên từ khi cuộc chiến tại Gaza nổ ra hôm 7/10/2023.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một lần phát biểu tại diễn đàn Kinh tế Davos lần thứ 51, ngày 23/05/2022. AP - Laurent Gillieron

Từ Geneve, thông tín viên đài RFI, Jeremie Lanche cho biết cụ thể :

Ba cuộc họp trước đó ở Copenhagen, Jeddah và Malta đã không mang lại nhiều kết quả, nhưng lần này Kiev có thể hài lòng khi nhìn thấy số các nước tham gia mỗi lúc một tăng lên. Tất nhiên, có những nước ủng hộ truyền thống Kiev như Châu Âu và đi đầu là Hoa Kỳ. Cố vấn an ninh quốc gia của chính quyền Joe Biden, ông Jake Sullivan sẽ dẫn đầu phái đoàn Mỹ.

Nhưng trên hết, nhiều quốc gia vốn không tham gia áp đặt các lệnh trừng phạt Nga như Ấn Độ, Brazil và Nam Phi cũng đến tham dự. Tuy nhiên hiện vẫn chưa có thông tin về việc Trung Quốc có đến tham dự hay không. Còn Nga thì chưa bao giờ được mời tới. Theo quan điểm của Moskva, kế hoạch hòa bình của Ukraine là điều không thể chấp nhận được vì kế hoạch này không kêu gọi gì hơn ngoài việc rút quân Nga ra khỏi toàn bộ lãnh thổ Ukraine và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ cho đất nước.

Nhưng điều quan trọng đối với Kiev là ở điểm khác. Trên hết, Ukraine trông cậy nhiều vào các đồng minh vào thời điểm quân đội Ukraine đang gặp khó khăn lớn trên mặt trận, còn Quốc hội Mỹ vẫn đang chần chừ trong việc gia hạn viện trợ quân sự cho Ukraine.

Minh Phương

Moskva dùng tù binh gây sức ép lên xã hội Ukraine

Le Monde ngày 09/01/2024 cho biết việc trao đổi tù binh giữa Ukraine và Nga vừa được nối lại. Bị thương tật vì tra tấn, thiếu đói, những chiến binh Ukraine được thả chỉ còn là những cái bóng vật vờ. Kiev đang chờ đợi các F-16 để có thể ngăn chặn Moskva uy hiếp bộ binh Ukraine trên chiến địa.

Tù binh Ukraine được trao trả gần Sumy ngày 03/01/2024. Ảnh do văn phòng báo chí phủ tổng thống Ukraine cung cấp. AP

Tù binh Ukraine được trao trả chỉ còn là những "cái bóng"

Le Monde có bài phóng sự nói về "Sự trở về đầy đau lòng của các tù nhân". Sau năm tháng bị ngưng trệ, việc trao đổi tù binh với Nga đã được nối lại. Nhưng chỉ có rất ít trong số hàng ngàn thường dân Ukraine được thoát khỏi cảnh ngục tù của Nga.

Các gia đình đã được báo trước, như mỗi lần trao đổi với Nga : "Bạn sẽ không nhận ra chồng con mình. Hãy che giấu sự ngạc nhiên, hay ít nhất nên cố gắng làm như vậy". Thường thì họ đều bị thương do bị tra tấn, sụt mất phân nửa trọng lượng, đó là những cái bóng trở về với thân nhân sau nhiều tháng bị bắt giữ. Hôm 03/01, có 230 người Ukraine đã được trả về, đổi lấy 248 người Nga, vụ trao đổi quan trọng nhất về số lượng kể từ đầu cuộc xâm lăng. Trong khi mỗi tháng đều có trao đổi, tiến trình này đã bị bế tắc từ ngày 07/08/2023, khiến Kiev phải xây thêm một trại giam quân sự mới trong khi chờ đợi.

Thất bại của cuộc phản công khiến việc thương lượng càng khó khăn. Theo Kiev, Moskva lần khân để làm chia rẽ xã hội Ukraine. Từ nhiều tháng qua, thân nhân các tù binh mỗi lần nhận được cuộc gọi đều chỉ nghe một câu duy nhất giống y nhau, rõ ràng dưới sự cưỡng bức : "Hãy đi biểu tình khắp nơi để chống lại chính quyền, họ đã từ chối giúp đỡ chúng ta". Ngược lại Moskva chẳng có gì phải vội vã. Đại đa số lính bị bắt là những người bị gởi ra tiền tuyến để làm bia đỡ đạn : những tù hình sự, hay người bị nợ nần quá nhiều được tiền lương cao thu hút. Kremlin không hề quan tâm đến số phận của họ.

Thường dân bị quân Nga bắt giữ bừa bãi

Petro Yatsenko, phát ngôn viên cơ quan điều phối của Ukraine về vấn đề tù binh mơ về "trường hợp Viktor Medvedtchouk", tài phiệt Ukraine thân Nga bị bắt về tội phản quốc đã được trao đổi lấy 151 quân nhân Ukraine ngày 22/09/2023. Tóm được lính Chechnya cũng coi như trúng số vì Grozny "mua lại" tù nhân Ukraine từ Nga để nhanh chóng đổi lấy người của mình. Ngược lại, một sĩ quan Nga bị bắt cùng 10 người lính hồi giải phóng Kherson đã bị Moskva từ chối nhận : y như thời Liên Xô, một sĩ quan khi bị địch bắt bị coi như kẻ phản bội.

Đến nay, đã có 2.828 người Ukraine được trao trả, trong đó có 147 thường dân. Vào đầu cuộc xâm lược, Nga có ít tù binh hơn nên bắt dân thường để bù vào cho đạt "doanh số", tuy Công ước Genève cấm trao đổi thường dân lấy tù binh. Quân Nga bắt bớ đủ loại người thuộc mọi giới trong vùng chiếm đóng : nhân viên hiệp hội, nhà báo, linh mục, dân biểu... hoặc chỉ đơn giản như ông Roman Vuïko, một người tàn tật 52 tuổi chỉ vì từ chối không cho lính Nga mượn nhà.

Tình trạng này vẫn chưa kết thúc. Mới hôm 03/01, 30 người Ukraine mới bị bắt vì tham gia một kênh thân Ukraine trên mạng xã hội ở Melitopol đang bị Nga chiếm. Tại các nhà tù của Moskva, hiện có 4.000 dân thường Ukraine, và 95% bị bắt một cách vô tội vạ, phải chịu cảnh giam cầm không biết đến bao giờ. Một cuộc điều tra của Liên Hiệp Quốc tháng 6/2023 ước tính 91% tù nhân Ukraine, dân sự cũng như nhà binh, đều bị tra tấn. Họ bị đánh đập bằng dùi cui, gậy gộc, súng điện Taser…

Nóng lòng chờ "cứu tinh" F-16

Liên quan đến việc cung cấp F-16 cho Ukraine, Le Monde cho biết việc huấn luyện phi công đang được đẩy nhanh. Kiev hy vọng các tiêm kích được nhiều nước phương Tây hứa hẹn sẽ giúp giải tỏa gọng kềm Nga nơi tiền tuyến, nhờ bán kính hoạt động của radar và chất lượng hỏa tiễn không đối không của loại chiến đấu cơ này.

"F-16 đã đến !". Hôm 22/12/2023 tin đồn này dậy lên trên mạng xã hội, sau khi Không quân Ukraine chỉ trong vòng một ngày đã hạ được ba oanh tạc cơ Su-34 của Nga tại vùng Kherson ở miền nam. Một chiến thắng oanh liệt chưa từng thấy kể từ đầu cuộc xâm lăng. Nhưng không có bằng cớ nào để chứng minh F-16 đã lâm trận, và nay giả thiết đây là chiến công của một giàn phòng không Patriot có vẻ khả tín hơn. Nhưng điều này cho thấy người Ukraine đang hết sức nóng ruột chờ đợi những chiếc F-16 đầu tiên.

Loại chiến đấu cơ thế hệ thứ tư của Mỹ hoạt động xa hơn nhiều so với những chiếc Mig-29, Su-25 hay Su-27 mà Kiev đang có, và những hỏa tiễn chúng mang theo sẽ đẩy lùi các trực thăng và phi cơ địch, không còn có thể trút bom xuống bộ binh Ukraine như hiện nay. Cho tới nay có bốn nước Bỉ, Đan Mạch, Na Uy, Hà Lan cam kết sẽ gởi những chiếc F-16 tuy cũ nhưng chưa đạt số giờ bay tối đa. Phương Tây mập mờ về số lượng chuyển giao, nhưng giới quân sự cho rằng khoảng 60 chiếc.

Sukhoi sẽ khó làm mưa làm gió

Việc huấn luyện phi công và ê-kíp bảo trì trên mặt đất đang được tăng tốc - cần khoảng 12 kỹ thuật viên cho mỗi chiến đấu cơ. Ngày 02/01, Na Uy loan báo gởi hai chiếc F-16 sang căn cứ không quân Skrydstrup ở Đan Mạch để giúp đào tạo phi công Ukraine, cùng với 10 huấn luyện viên đi kèm. Ngày 04/01, Bỉ khẳng định sẽ đưa hai chiến đấu cơ hạng nhẹ Mỹ cùng với khoảng 50 nhân sự sang Đan Mạch để tiếp tục việc huấn luyện. Về phía Anh quốc loan báo một nhóm đầu tiên gồm 6 phi công Ukraine đã kết thúc việc huấn luyện căn bản. Đó là một chương trình cấp tốc và hiệu quả, theo bộ trưởng quốc phòng Ukraine Rustem Umerov. Còn Pháp từ nhiều tháng qua cũng đã huấn luyện lý thuyết. Nhưng chính tại Hoa Kỳ có nhiều tiến bộ nhất, một nhóm phi công Ukraine từ tháng 10/2023 đã tập luyện tại một căn cứ ở Tucson (Arizona).

Tướng Mỹ Pat Ryder từ chối cho biết bao giờ họ sẽ hoàn tất, nói rằng việc đào tạo mất "từ 5 đến 8 tháng". Nhưng một nguồn tin quân sự Châu Âu cho biết một số phi công Ukraine học hỏi rất nhanh, có thể thi hành nhiệm vụ sau ba tháng. Phải chăng F-16 có thể hoạt động trên bầu trời Ukraine trước khi mùa đông kết thúc ? Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói rằng việc chuyển giao chiến đấu cơ sớm nhất chỉ có thể vào mùa xuân tới. Một nguồn tin quân sự Pháp nhận xét : "Dù sao đi nữa sẽ không có loan báo chính thức. Người ta chỉ biết F-16 được giao khi nào nhìn thấy chúng bay trên Ukraine".

Israel ít thiệt hại trong trận chiến đô thị ở Gaza

Về Trung Đông, Le Monde bắt đầu loạt bài năm kỳ với bài viết "Palestine, vùng đất được hứa hai lần". Le Figaro cho rằng "Dưới áp lực, Israel đành phải hứa sẽ giảm cường độ oanh tạc ở Dải Gaza". Bên cạnh đó, tờ báo cũng nhận thấy tại vùng đất này diễn ra một trận chiến tranh đô thị độc nhất vô nhị. Stalingrad, Berlin, Mosul, Raqqa, Mariupol, Bakhmut… Trận đánh để kiểm soát thành phố Gaza nối dài thêm danh sách những cuộc cận chiến trong thành phố.

Ba tháng sau vụ khủng bố ngày 07/10, quân đội Israel loan báo đã hoàn thành việc phá hủy các cấu trúc quân sự của Hamas ở phía bắc. Chuyên gia Michel Goya ghi nhận diễn tiến cuộc chinh phục của Tsahal hoàn toàn phù hợp với những gì được chờ đợi, đó là điều khá hiếm hoi. Chiến tranh đô thị vốn được coi là nguy hiểm và phức tạp nhất, nhưng các nhà quan sát đã bắt đầu rút ra những bài học từ Gaza.

Các nhà nghiên cứu Mỹ dựa trên hình ảnh vệ tinh cho rằng trên 100.000 tòa nhà đã bị phá hủy tại Dải Gaza, còn theo Hamas 23.000 người đã bị thiệt mạng, lời kêu gọi kềm chế của phương Tây đã không được lắng nghe. Trước chiến dịch, tướng Mỹ Glynn đã đến Israel, ông là người từng giám sát trận đánh Mosul ở Iraq chống lại Daesh. Tại thành phố này, 40.000 tòa nhà đã bị liên quân phá hủy, 10.000 lính Iraq tử trận cùng với 10.000 thường dân. Tại Gaza cho đến nay trên 170 quân nhân Israel đã hy sinh.

Ở Gaza, mạng lưới địa đạo tinh tế và phức tạp hơn Mosul nhiều, và ngược với Daesh, Hamas không phải là một lực lượng nước ngoài mà xuất phát từ người Palestine. Đặc điểm này khiến Israel phải tiến từ từ với sự yểm trợ của Không quân. Cựu tướng Mỹ cho biết nhiều tòa nhà sụp đổ là do phá hủy địa đạo, và nhiều khi việc này là cần thiết để cứu vãn mạng người. Trong chiến tranh Việt Nam, Mỹ từng oanh tạc đến 85% thành phố Bến Tre. Nhờ ưu thế Không quân và trí thông minh nhân tạo, Tsahal có thể oanh kích gần 400 vụ/ngày, trong khi ở Mosul liên minh chỉ có thể tiến hành 1.500 vụ trong 12 tháng.

Trung Quốc hạn chế cho Châu Phi vay

Liên quan đến Trung Quốc, Le Monde vẽ ra "Khuôn mặt mới của chính sách Châu Phi". Quan hệ đã chuyển sang một bước ngoặt, số tiền mà Bắc Kinh cho các nước lục địa đen vay sụt giảm mạnh. Trong năm 2022, lần đầu tiên kể từ 18 năm qua tín dụng dành cho Châu Phi không đạt đến 1 tỉ đô la, trong khi thời kỳ cao điểm năm 2016 lên đến trên 28 tỉ. Đó là do tình hình kinh tế Trung Quốc u ám hơn, và một số nước Châu Phi không trả được nợ như Zambia, Ethiopia, Kenya.

Từ năm 1991, mỗi đầu năm ngoại trưởng Trung Quốc lại bắt đầu vòng công du Châu Phi, truyền thống này đã kéo dài từ 33 năm qua. Giờ đây Châu Phi chỉ chiếm 1,1% tổng đầu tư của Bắc Kinh trong năm 2022, và tập trung vào hầm mỏ. Có những dự án đầu tư kém hiệu quả như đường xe lửa nối Addis-Abeba và Djibouti, phải mất nửa thế kỷ mới sinh lợi, hơn nữa tuyến đường cũ thời thuộc địa mà dự án này định thay thế vẫn hoạt động tốt.

Tuy vậy các công ty Trung Quốc vẫn làm ăn khấm khá tại châu lục, giành được nhiều gói thầu vì những lao động Trung Quốc đến làm việc chấp nhận điều kiện ăn ở tệ hại so với công nhân phương Tây. Chuyên gia Thierry Vircoulon của Viện Quan hệ Quốc tế Pháp nhận định, đứng chân ở Châu Phi giúp Bắc Kinh "bảo đảm được nguồn nguyên vật liệu và mua các chính phủ". Chiến lược này cho tới nay vẫn hiệu nghiệm. Ngoài Eswatini (tên mới của Swaziland), không còn quốc gia Châu Phi nào có quan hệ ngoại giao với Đài Loan. Cũng chính nhờ những lá phiếu của Châu Phi mà một người Trung Quốc là Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu) trở thành giám đốc Tổ chức Lương Nông Quốc tế của Liên Hiệp Quốc năm 2019, qua mặt các ứng cử viên của Pháp và Georgia (Gruzia).

Pháp thay đổi thủ tướng : Tựa chính các báo

Pháp cải tổ nội các là sự kiện được các báo tập trung chú ý hôm nay. Chân dung nữ thủ tướng Élisabeth Borne xuất hiện trên trang nhất các nhật báo lớn, ngoại trừ Le Monde ra từ chiều hôm trước. La Croix chú thích bà đã rời chức vụ, sau 20 tháng cầm quyền được đánh dấu bằng cải cách chế độ hưu trí và luật nhập cư. Nhật báo thiên tả Libération thẳng thừng với tít lớn ngắn gọn "Borne Out" : thủ tướng bị ông Emmanuel Macron cách chức hôm qua. Les Echos đăng ảnh bà và Macron đang xoay mặt, chạy tựa "Macron lật sang trang Borne". Le Figaro đưa tít "Borne ra đi, một trang mới mở ra cho Macron". Ảnh được chọn là bà Borne đang bước ra khỏi cửa, theo sau là ông Gabriel Attal - bộ trưởng giáo dục trẻ tuổi là người có nhiều triển vọng thay thế nữ thủ tướng, và thông tin này đã được chính thức loan báo vào buổi trưa.

Thụy My

Chiến tranh Ukraine : Nhà chức trách Belgorod kêu gọi người dân sơ tán

Phan Minh, RFI, 06/01/2024

Nhà chức trách ở vùng Belgorod của Nga, giáp biên giới Ukraine và bị quân đội nước này oanh kích dữ dội, hôm qua, 05/01/2024, đã kêu gọi người dân sơ tán và đóng chặt cửa sổ để tránh bị trúng các mảnh đạn.

Ảnh do bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga cung cấp : Vùng Belgorod của Nga, giáp biên giới Ukraine, bị oanh kích ngày 30/12/2023. AP

Hãng tin AFP dẫn lời thống đốc vùng Belgorod, Vyacheslav Gladkov cho biết "sẵn sàng đưa dân đến Stary Oskol và Gubkin, nơi mọi người sẽ được ở trong những điều kiện rất thoải mái, trong những căn phòng ấm áp và an toàn". Ông Gladkov nói thêm : "Tôi đọc được những lời cầu cứu trên mạng xã hội như "Chúng tôi rất sợ, hãy tìm cách đưa chúng tôi đến nơi an toàn". Tất nhiên là chúng tôi sẽ làm vậy ! Chúng tôi đã di dời một số gia đình".

Biện pháp này chưa từng được áp dụng đối với một thành phố lớn ở Nga, bởi từ gần 2 năm qua, kể từ ngày Nga xua quân xâm lược Ukraine, điện Kremlin vẫn cố cho thấy là xung đột không ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày và an ninh của người dân Nga.

Chiến lược này đã thất bại vào ngày 30/12/2023, sau khi 25 người thiệt mạng ở Belgorod trong một cuộc oanh kích của quân đội Ukraine. Đây là thiệt hại nặng nề nhất về nhân mạng trên lãnh thổ Nga kể từ khi chiến tranh Ukraine nổ ra ngày 24/02/2022.

Ông Vyacheslav Gladkov hôm qua cũng hứa sẽ kêu gọi các khu vực khác trên toàn quốc hỗ trợ trong trường hợp Belgorod không còn nơi trú ẩn tại các trung tâm tiếp nhận người lánh nạn.

Phan Minh

****************************

Chiến tranh Ukraine : Vùng Belgorod của Nga lại bị oanh kích

Minh Anh, RFI, 05/01/2024

Thành phố Belgorod của Nga, sát biên giới với Ukraine hôm qua, 04/01/2024 là mục tiêu của một loạt oanh kích mới do Ukraine tiến hành. Vụ việc diễn ra vài giờ sau khi các trường học trong vùng nhận được lệnh kéo dài thời gian đóng cửa trước nguy cơ có nhiều cuộc không kích mới. 

Một chiếc xe hơi bị phá hủy trong sân một tòa nhà ở Belgorod, sau vụ oanh kích của Ukraine vào thành phố Belgorod, Nga, ngày 05/05/2024. Reuters - Stringer

AFP dẫn lời thống đốc vùng Belgorod, Vyacheslav Gladkov, cho biết ít nhất có hai người bị thương sau đợt không kích. Các hình ảnh trên mạng Telegram cho thấy xe cộ trong thành phố bị hư hại. Thống đốc Belgorod cho biết thêm, hệ thống phòng không đã bắn chặn được mười mục tiêu.

Đợt không kích mới này diễn ra vài giờ sau khi chính quyền vùng Belgorod yêu cầu các trường học kéo dài kỳ nghỉ lễ thêm 10 ngày, từ ngày 09 đến ngày 19/01/2024. Tại các trường trung học dạy nghề và đại học ở những địa phương có liên quan, chính quyền đề nghị "sắp xếp các giờ dạy học từ xa. Nếu cần thiết, có thể kéo dài thời gian nghỉ". 

Ông Gladkov không nêu rõ lý do của quyết định khẩn cấp này nhưng vùng Belgorod có nguy cơ trở thành mục tiêu trả đũa của Ukraine sau những đợt oanh kích của Nga. 

Vài giờ trước đó, Ukraine loan báo tấn công hai mục tiêu quân sự của Nga tại bán đảo Crimea. Phía Nga khẳng định đã đẩy lùi đợt không kích bằng 10 tên lửa Ukraine nhắm vào thành phố Sevastopol. 

Hiện tại Kiev không lên tiếng về những cuộc tấn công nhắm vào lãnh thổ Nga, nhưng những chiến dịch này dường như nằm trong một chiến thuật mới của Ukraine : "Ăn miếng trả miếng", trong bối cảnh quân đội Nga tăng cường không kích Ukraine bằng tên lửa và drone trong những ngày đầu năm.

Theo giới chuyên gia được AFP trích dẫn, các chiến dịch này của Nga là nhằm trắc nghiệm làm bão hòa hệ thống phòng không của Ukraine, và cùng lúc làm cạn kiệt kho dự trữ đạn dược của nước này. Đây cũng là cách để Nga đánh phá nền công nghiệp quốc phòng Ukraine mà Kiev nỗ lực củng cố nhằm bù đắp cho nguồn viện trợ bị hụt từ phương Tây. 

Chiến thuật của Nga khiến quân đội Ukraine lo lắng. Theo tiết lộ từ một sĩ quan cao cấp với AFP, hệ thống phòng không di động giờ chỉ đủ để đối phó với "vài" cuộc tấn công quy mô lớn của Nga. 

Minh Anh

************************

Ukraine trưng bằng chứng cho thấy Nga bắn phi đạn của Triều Tiên vào Kharkiv

Reuters, VOA, 06/01/2024

Văn phòng công tố khu vực Kharkiv ngày thứ Bảy cung cấp thêm bằng chứng là những mảnh vỡ cho thấy Nga đã tấn công Ukraine bằng phi đạn do Triều Tiên cung cấp.

Một thành viên của đội phá bom làm việc bên cạnh phần còn lại của một phi đạn không xác định tại địa điểm nơi các tòa nhà chung cư bị hư hại nặng nề trong cuộc tấn công bằng phi đạn của Nga ở Kharkiv, Ukraine, ngày 2/1/2024.

Cố vấn cao cấp của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ngày thứ Sáu nói Nga đã tấn công Ukraine trong tuần này bằng phi đạn do Triều Tiên cung cấp lần đầu tiên trong cuộc chiến tranh xâm lược.

Dmytro Chubenko, người phát ngôn của văn phòng công tố, nói phi đạn này, một trong số những phi đạn tấn công thành phố Kharkiv vào ngày 2 tháng 1, khác với các mẫu của Nga về hình dạng và kĩ thuật.

"Phương pháp sản xuất không hiện đại lắm. Có những dị biệt so với phi đạn Iskander tiêu chuẩn mà chúng ta đã thấy trước đây trong cuộc tấn công nhắm vào Kharkiv. Phi đạn này tương tự như một trong những phi đạn của Triều Tiên", ông Chubenko nói với truyền thông khi trưng ra những mảnh còn sót lại.

Ông cho biết phi đạn này có đường kính lớn hơn một chút so với phi đạn Iskander của Nga, trong khi phần mũi, cuộn dây điện bên trong và các bộ phận phía sau cũng khác.

"Đó là lý do vì sao chúng tôi nghiêng về giả thuyết đây có thể là phi đạn do Triều Tiên cung cấp".

Ông Chubenko từ chối cung cấp tên mẫu chính xác của phi đạn.

Nga tấn công Kharkiv bằng một số phi đạn trong tuần này, khiến hai người thiệt mạng và hơn 60 người bị thương trong một trong những cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái lớn nhất kể từ khi bắt đầu cuộc chiến quy mô lớn vào tháng 2 năm 2022.

Triều Tiên đã bị Liên Hợp Quốc cấm vận vũ khí kể từ khi nước này thử bom hạt nhân lần đầu tiên vào năm 2006.

Các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc - được thông qua với sự ủng hộ của Nga - cấm các nước buôn bán vũ khí hoặc thiết bị quân sự khác với Triều Tiên.

(Reuters)

Nguồn : VOA, 06/01/2024

************************

Mỹ khẳng định Nga dùng tên lửa Bắc Triều Tiên tấn công Ukraine

Anh Vũ, RFI, 05/01/2024

Một số tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên đã được Nga sử dụng trong các đợt oanh kích ồ ạt vào Ukraine từ cuối tuần qua. Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, John Kirby ngày 04/01/2024 đã khẳng định như trên.

Tổng thống Nga Putin và lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un thăm một xưởng lắp ráp rocket tại khu vực sân bay vũ trụ Vostochny, ngoại ô thành phố Tsiolkovsky, vùng Amur, Nga, ngày 13/09/2023. AP - Artyom Geodakyan

Quan chức Nhà Trắng lên án sự hỗ trợ quân sự của Bình Nhưỡng với Matxcơva đang "gia tăng mạnh và đáng lo ngại". Ông tuyên bố Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ đưa vấn đề này ra Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và việc chuyển giao tên lửa như vậy là vi phạm các trừng phạt của quốc tế đối với Bắc Triều Tiên. Ông John Kirby cho biết chi tiết :

"Ngày 30/12/2023, quân đội Nga đã bắn ít nhất một tên lửa đạn đạo Bắc Triều Tiên vào Ukraine. Tên lửa này dường như đã rơi vào giữa cánh đồng ở Zaporijia. Ngày 02/01, Nga lại bắn nhiều tên lửa Bắc Triều Tiên vào Ukraine, trong các cuộc tập kích đêm. Chúng tôi đang nghiên cứu các tác động. Chúng tôi đã cho công bố biểu đồ thể hiện các vụ bắn tên lửa đó vào Ukraine. Biểu đồ cho thấy các vùng mà Nga nhắm bắn. Chúng tôi cho rằng Nga và Bắc Triều Tiên đều biết các vụ bắn tên lửa này. Chúng tôi dự tính Nga còn sử dụng tên của Bắc Triều Tiên để bắn phá các cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine và giết hại những thường dân vô tội. Sự hậu thuẫn của Bắc Triều Tiên với Nga như vậy đang được gia tăng mạnh và đáng lo ngại".

Những khẳng định trên của Nhà Trắng đưa ra vào lúc ngày hôm nay, 05/01, hãng tin chính thức Bắc Triều Tiên KCNA đưa tin lãnh đạo Kim Jong-un trong chuyến thị sát một nhà máy chế tạo hệ thống phóng tên lửa đạn đạo kêu gọi đẩy mạnh sản xuất các dàn phóng tên lửa. Ông xác nhận các nhà máy đã vượt mục tiêu chế tạo dàn phóng tên lửa trong năm 2023 do đảng Lao Động - đảng lãnh đạo - đề ra.

Phát ngôn viên John Kirby cho rằng việc Bắc Triều Tiên chuyển tên lửa cho Nga càng cho thấy Quốc hội Mỹ cần phải thông qua gói viện trợ quân sự mới cho Ukraine. Hôm qua, thống Mỹ Joe Biden đã hối thúc Quốc hội hành động khẩn trương sau các vụ oanh kích ồ ạt của Nga vào Ukraine.

Anh Vũ

Chiến tranh Ukraine : Phương Tây trước chiếc bẫy đàm phán của Putin

Le Monde ngày 03/01/2024 phân tích "Putin và chiếc bẫy đàm phán". Cuộc chiến đẫm máu kéo dài khiến không ít người ở phương Tây muốn thúc đẩy thương thảo. Nhưng những cuộc thương lượng với Putin xưa nay chưa bao giờ đạt kết quả, như Georgia (Gruzia) năm 2008 hay Donbass 2014. Kremlin chỉ lợi dụng để củng cố lực lượng trong lúc Ukraine không được viện trợ. Chính phương Tây phải tính toán xem cái giá nào cao hơn : chiến thắng hay thất bại của Ukraine.

Một tòa nhà ở Kiev bị hỏa tiễn Nga phá hủy, ngày 03/01/2024. AP - Efrem Lukatsky

Trận mưa hỏa tiễn và drone của Nga nhắm vào Ukraine ngay đầu năm mới

Le Monde và Les Echos cùng nói về chiến dịch tấn công mới trong mùa đông của Moskva. Năm mới đến với Ukraine không phải với pháo bông mà là một trận mưa hỏa tiễn và drone được Moskva gởi đến nhiều thành phố, trong đó có thủ đô Kiev, với 300 hỏa tiễn và trên 200 drone Shahed trong vòng chưa đầy năm ngày. Quân Nga đã thích ứng về chiến thuật. Giờ đây trước mỗi đợt bắn hỏa tiễn là một trận mưa drone, để khiến cho phòng không bị bão hòa và làm dự trữ đạn của Ukraine bị cạn kiệt.

Sau khi bắn sang 120 tên lửa hôm 29/12/2023, đợt oanh kích dữ dội nhất từ 22 tháng qua, quân Nga tiếp tục tấn công trong dịp năm mới. Đêm thứ Hai 01/01 rạng sáng 02/01, 99 hỏa tiễn và 35 drone lao xuống thành phố Kiev và Kharkiv, khoảng 20 tiêm kích MiG-31 và oanh tạc cơ Tupolev Tu-95, Tu-22 đã được sử dụng. Tổng thống Volodymyr Zelensky phẫn nộ tố cáo "quân Nga phi nhân" lại giết người.

Mùa đông năm ngoái Kremlin cũng cho tấn công ồ ạt vào cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine trong nhiều tuần lễ để gây khốn đốn cho người dân và mất đoàn kết trong xã hội. Nhưng lần này nhờ hệ thống phòng không Patriot của Mỹ, NASAMS của Na Uy, l’IRIS-T của Đức và SAMP/T của Pháp-Ý, Kiev đã trụ được ; 72/99 hỏa tiễn Nga bị bắn hạ, cả 10 hỏa tiễn siêu thanh Kinjal đều bị phá hủy trong lúc đang bay. Tuy vậy khả năng bắn chận còn tùy thuộc vào số hệ thống được trang bị.

Điều đáng lo là Nga đã chuẩn bị rất kỹ, phối hợp nhiều loại vũ khí khác nhau : hỏa tiễn đạn đạo Kinjal từ trên không, hỏa tiễn hành trình Kalibr từ chiến hạm, Iskander từ đất liền, kể cả hỏa tiễn X-31P chuyên hủy diệt radar phòng không, tất cả theo những quỹ đạo khó đoán. Kiev kêu gọi viện trợ thêm phương tiện đối phó, tổng thống Volodymyr Zelensky nói : "Mỗi ngày, mỗi đêm, hàng trăm mạng sống lẽ ra đã bị tước đoạt nếu chúng tôi không có được Patriot và các hệ thống phòng không khác".

Hắc Hải không còn an toàn cho chiến hạm Nga

Ngược lại trên biển, ông Volodymyr Zelensky có thể chắc chắn một điều là Crimea và Hắc Hải "sẽ thành trọng tâm của cuộc chiến", trong bài trả lời The Economist được Le Monde trích dẫn. Cô lập bán đảo bị Nga chiếm đóng năm 2014, làm giảm sút năng lực quân sự của Hạm đội Nga nằm trong số các mục tiêu của Kiev trong năm 2024. Từ đầu cuộc xâm lăng, Ukraine đã nhiều lần ghi điểm qua việc phá hủy khoảng hai chục tàu chiến của Hạm đội Hắc Hải, trong đó có một tàu ngầm, các tàu đổ bộ và nhất là đánh chìm soái hạm Moskva. Nhiều cơ sở ở ba thành phố cảng Sevastopol, Novorossiysk, Feodosia đã bị hư hại.

Chuyên gia Russlan Pukhov của một cơ quan tư vấn thân Kremlin nói với Bloomberg : "Không một cảng nào ở Crimea là an toàn cho các chiến hạm Nga". Ông khẳng định Ukraine đã "trục xuất hạm đội" ra khỏi bán đảo. Vụ tấn công mới nhất của Ukraine đêm 26/12/2023 đã tiêu hủy một tàu đổ bộ lớn của Nga, chiếc Novocherkassk tại cảng Feodosia. Đến 74/77 thủy thủ trên tàu bị tử thương, có thể do một hay nhiều phi cơ tiêm kích Sukhoi của Ukraine dùng hỏa tiễn hành trình Storm Shadow hoặc Scalp. Những hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy vụ nổ vô cùng mãnh liệt. Đó là do chiếc tàu bị đánh trong lúc đang đậu tại bến để dỡ xuống những drone Shahed và hỏa tiễn được vận chuyển đến.

Báo chí Mỹ thúc giục Kiev thương lượng

Trên bình diện ngoại giao, Le Monde phân tích "Putin và chiếc bẫy đàm phán". Cuộc xâm lăng của Nga bước vào năm thứ ba, là một cuộc chiến tranh tổng lực, khó khăn, tốn kém, đẫm máu cho cả hai bên và còn kéo dài. Tại Hoa Kỳ, sự nhiệt thành ủng hộ Ukraine giảm đi cùng lúc với làn sóng thân Trump, có những tiếng nói đòi ngưng bắn, nhất là Cộng hòa đang chận lại số viện trợ 60 tỉ đô la cho Kiev. Lý do rất đơn giản : Ukraine không thể thắng được về quân sự trước đối thủ đông gấp ba, tướng Valeri Zaluzhniy cũng đã nhìn nhận cuộc phản công không đạt mục đích. Vậy thì đổ nhiều tỉ đô la vào một cuộc chiến tiêu hao để làm gì ?

Trước Noël, một bài báo của New York Times cho biết Vladimir Putin đã bí mật thông qua các trung gian để tỏ ý sẵn sàng thương lượng ngưng bắn, với điều kiện ông ta có thể trình bày việc mở đàm phán như một chiến thắng đối với người Nga. Như vậy Putin có thể tự hài lòng với khoảng 20% lãnh thổ đã chiếm được của Ukraine. Nhiều bài viết khác trong những tuần qua đăng trên báo chí Mỹ hay các trang nghiên cứu địa chính trị cũng theo hướng này.

Một số lưu ý là trong chuyến thăm của tổng thống Volodymyr Zelensky hồi tháng 12, ông Joe Biden không còn nói sẽ hỗ trợ Ukraine lâu dài "cho đến khi nào còn cần thiết" mà "cho đến khi nào còn có thể". Tạp chí Politico cho rằng chiến lược của chính quyền Biden không còn là giúp Ukraine giành chiến thắng toàn diện, mà nhằm có ưu thế trong đàm phán. Nhà bình luận Serge Schmemann của New York Times cổ vũ Kiev không hình dung chiến thắng "chỉ về mặt lãnh thổ".

Thắng và bại, cái giá nào lớn hơn ?

Nhưng theo giáo sư Sam Greene của King’s College ở Luân Đôn, "Việc Putin ngỏ ý thương lượng không có nghĩa là ông ta muốn hòa bình", mà muốn "một cuộc chiến tranh có thể điều khiển". Một cuộc chiến không tạo ra phản ứng khó lường nơi dân Nga, gây nguy hiểm cho quyền lực Putin. Đây chính là cái bẫy mà những người chủ trương đàm phán không muốn nhìn ra.

Từ khi lên cai trị cách đây một phần tư thế kỷ, Vladimir Putin đã chứng tỏ tài năng mở ra những cuộc thương lượng không bao giờ đạt kết quả. Chẳng hạn như ở Genève sau cuộc xâm lăng Georgia năm 2008, hay "công thức Normandy" về Donbass năm 2014. Trong những năm dài thương thảo, cả Pháp lẫn Đức đều không viện trợ quân sự cho Ukraine, giúp Kremlin lợi được rất nhiều thời gian, vừa tiếp tục các hoạt động quân sự ở Ukraine vừa chuẩn bị cho cuộc xâm lược đại quy mô.

Người Châu Âu coi đàm phán là nghiêm túc, huy động những nhà ngoại giao giỏi nhất, tuân thủ các thể thức, nghĩ rằng thương thảo là để tiến đến hòa bình. Nhưng chiến tranh đa diện không biết đến hòa bình, và Vladimir Putin không hề biết thiện chí là gì. Đối với Putin, lợi ích là khi đang đàm phán phương Tây ngưng cung cấp vũ khí cho Ukraine và không áp dụng kinh tế thời chiến như ông ta.

Ruth Deyermond, một nhà nghiên cứu khác của King’s College tin rằng Nga không thể chiến thắng vì mục tiêu ban đầu là ảo tưởng, "thay vì phi quốc xã hóa Ukraine, Putin lại phát-xít hóa nước Nga". Ngược lại, Ukraine có thể thất bại, vì Putin không ngừng gây bất ổn. Phương Tây cũng vậy, vì đã bị Kremlin coi là kẻ thù. Như vậy chính phương Tây phải tự quyết định kháng cự hoặc đầu hàng. Và tính toán thử cái giá nào cao hơn : chiến thắng hay thất bại của Ukraine.

Lời cảnh cáo cho các thủ lãnh Hamas : Không chốn dung thân !

Liên quan đến cuộc chiến giữa Israel và Hamas, Le Figaro có bài xã luận mang tựa đề "Israel, trả thù và răn đe". Tổng thống Mỹ George W. Bush từng cho truy lùng đầu sỏ các vụ khủng bố ngày 11 tháng Chín, bất kể sống hay chết, với công thức ngắn gọn "Wanted dead or alive". Sau cú sốc ngày 07/10, kẻ thù bất cộng đới thiên của Israel mang tên Yahya Sinwar, kẻ chủ mưu và Mohammed Deïf, thủ lãnh nhánh quân sự của Hamas. Lần này kẻ địch không trốn trong các hang động ở Tora Bora hay khu vực bộ lạc của Pakistan, nhưng chỉ cách tòa tháp hiện đại của Bộ Quốc phòng Israel 70 kilomet, trong các địa đạo Gaza.

Benjamin Netanyahou thề sẽ tiêu diệt Hamas, phi quân sự hóa, phi cực đoan hóa Gaza nhưng sau ba tháng vẫn chưa đạt mục đích, trong khi rốc-kết của Hamas vẫn tiếp tục quấy phá Israel. Khi tiêu diệt được nhân vật số hai là Saleh al-Arouri tại Beyrouth hôm thứ Ba, Nhà nước Do Thái đã tiến hành vụ ám sát có chủ đích gây chấn động nhất, kể từ sau vụ Cheikh Yasin và Abdelaziz al-Rantissi, người sáng lập phong trào Hồi giáo và người kế nhiệm ở Dải Gaza vào đầu cuộc chiến Intifada thứ hai. Đây là lời cảnh cáo nghiêm khắc : ban lãnh đạo Hamas ở ngoại quốc không còn nơi nào an toàn để trú ẩn, trước cánh tay báo thù nối dài của Israel.

Mossad nối lại các vụ ám sát

Le Figaro nhận thấy "Với việc tiêu diệt Saleh al-Arouri, Mossad tái lập các vụ ám sát". Những năm sau vụ sát hại 11 vận động viên Israel tại Thế vận hội Munich năm 1972, Mossad lao vào cuộc tìm kiếm những tác giả trực tiếp và gián tiếp. Từng người một, hơn một chục kẻ thủ ác đã bị trừ khử tại Châu Âu và các nước Ả rập trong chiến dịch "Sự phẫn nộ của Thượng Đế", kéo dài hơn 20 năm.

Danh sách đen còn kéo dài thêm : Atef Bseiso, phụ trách tình báo của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) đã bị ám sát khi ra khỏi một khách sạn Paris năm 1992 sau khi được tình báo Pháp chính thức tiếpgay, gây giận dữ cho Pháp. Chiến dịch này còn là dịp để đặc nhiệm trẻ Ehoud Barak - sau này trở thành thủ tướng - cùng với đơn vị tiêu diệt ba viên chức Palestine ở Beyrut năm 1973. Sau khi Hamas ra đời năm 1987, đến lượt các thủ lãnh phe này bị nhắm đến vì đã khủng bố những chiếc xe buýt làm nhiều thường dân Israel thiệt mạng.

Sống ở nước ngoài cũng không thoát : hôm 20/01/2010 Mahmoud Abdel Raouf al-Mabhouh, được cho là có vai trò hàng đầu trong việc đưa vũ khí vào Gaza, bị điện giựt chết trong khách sạn ở Dubai. Các sát thủ của Mossad thường mang hộ chiếu Châu Âu. Bản thân Saleh al-Arouri, 57 tuổi, cũng không ảo tưởng về số năm còn sống tiếp, hồi tháng ông ta đã nói với Reuters là mình đã "sống được quá lâu". Không chỉ có Hamas, hôm thứ Hai một lãnh đạo cao cấp của Vệ binh Cách mạng Iran, Razi Moussavi đã bị "thanh lý" bằng một hỏa tiễn ở gần Damascus.

Nhân vật số hai bị Israel tiêu diệt : Bước ngoặt trong lịch sử Hamas

Le Monde cho rằng Israel đã ra một cú đòn rất lớn. Saleh al-Arouri là một trong những người có thể kế nhiệm Ismaïl Haniyeh, thủ lãnh nhánh chính trị Hamas ; trong khi cho đến nay Israel chỉ mới khử được một số chỉ huy cấp trung ở Gaza. Đây là bước ngoặt trong lịch sử Hamas.Theo nhà nghiên cứu Leila Seurat, Al-Arouri có uy tín cả ở West Bank (Cisjordanie) lẫn Lebanon, Yemen, Syria và Iraq ; là cầu nối giúp hòa giải giữa đảng Fatah của Mahmoud Abbas và các đơn vị Palestine khác. Israel cáo buộc Saleh al-Arouri vũ trang và điều khiển từ xa các nhóm ở Jenin, Naplouse và trong các trại tị nạn. Arouri là một nhân vật cực đoan đối với Israel, nhưng lại giúp đoàn kết các phe phái Palestine.

Theo Le Figaro, tuy việc trừng phạt các thủ phạm vụ thảm sát man rợ ngày 07/10 là chính đáng, nhưng sẽ là ảo tưởng nếu tin rằng diệt được một phong trào và ý tưởng đã bắt rễ sâu sắc trên lãnh thổ Palestine. Chiến dịch đánh vào thành trì của Hezbollah cũng ẩn chứa nguy cơ xung đột lan rộng trong khu vực.

Tổ chức thánh chiến Hồi giáo và đòn bất ngờ cho Iran

Vụ ám sát Saleh al-Arouri ngay tại thành trì của Hezbollah ở Beyrut đặt phe Hồi giáo Shia vào chân tường, khi lâu nay vẫn thận trọng tránh gây ra một cuộc chiến tổng lực chống lại Nhà nước Do Thái. Cái chết của nhân vật số hai Hamas xảy ra vào thời điểm mang tính biểu tượng là ngày giỗ của thủ lãnh Vệ binh Cách mạng Iran, Qasem Soleimani, bị drone Mỹ tiêu diệt ở Baghdad hôm 03/01/2020.

Bên cạnh đó, tại một Trung Đông đang sôi sục, vụ nổ hôm qua tại Kerman giết chết 84 người đến viếng mộ Soleimani - một nhân vật được nhiều người Iran tôn sùng - theo Libération đã đánh vào trung tâm của Cộng hòa Hồi giáo Iran. Giáo chủ Khamenei và tổng thống Raissi hứa hẹn trừng phạt, nhưng thủ phạm là ai ? Các tổ chức đối lập không có khả năng, Israel không có lợi lộc gì trong vụ này và cũng không tấn công mù quáng vào đám đông. Libération cho rằng rất có thể là tổ chức Nhà nước Hồi giáo. Tin giờ chót cho biết phán đoán này là chính xác : tổ chức thánh chiến đã nhận trách nhiệm.

Thụy My

Cuộc xung đột tại Ukaine sắp sửa bước sang năm thứ ba. Trong vòng vài tháng qua, khu vực tiền tuyến dường như không có chuyển biến đáng kể, nhưng cuộc chiến tranh này sẽ thay đổi thế nào trong năm 2024 ?

Một binh sĩ Ukraine ở gần thành phố Bakhmut, miền đông Ukraine

Tổng thống Volodomyr Zelensky đã thừa nhận cuộc tấn công mùa xuân của Ukraine đã không thành công như ông kỳ vọng. Nga vẫn kiểm soát được khoảng 18% lãnh thổ Ukraine.

Trong bài viết này, ba nhà phân tích quân sự chia sẻ với BBC nhận định của họ về diễn biến cuộc chiến tranh Ukraine trong 12 tháng tới.

1. Cuộc chiến sẽ kéo dài nhưng không vô thời hạn

Barbara Zanchetta, Khoa Nghiên cứu Chiến tranh, Đại học King's College London

Viễn cảnh về một sự kết thúc cho cuộc chiến tranh Ukraine vẫn không có gì là sáng sủa. So với thời điểm này vào năm ngoái, Tổng thống Vladimir Putin mạnh hơn, xét theo khía cạnh chính trị hơn là quân sự.

Tình hình trên chiến trường vẫn không có gì rõ ràng. Gần đây, cuộc phản công mùa đông của Ukraine đã chấm dứt. Tuy nhiên, Nga cũng không đạt được đột phá nào. Hơn lúc nào hết, cục diện cuộc chiến sẽ phụ thuộc vào những quyết định chính trị được đưa ra cách xa trung tâm cuộc xung đột hàng ngàn cây số - ở Washington và Brussels.

Tinh thần đoàn kết ấn tượng của Phương Tây trong năm 2022, và xuyên suốt năm 2023, giờ đây đang bắt đầu lung lay.

Gói viện trợ quốc phòng của Mỹ dành cho Ukraine đã bị đem ra làm món đổi chác - điều mà Tổng thống Biden đã gọi một cách chính xác là "nền chính trị nhỏ nhen" ở Washington. Và tương lai về một gói viện trợ kinh tế của EU dường như đang phụ thuộc vào lập trường bất thường của Hungary trong dài hạn.

Thái độ lưỡng lự ở các thủ đô Phương Tây đã khiến ý chí của Putin được củng cố. Sự xuất hiện công khai gần đây của ông và những tuyên bố hùng hồn cho thấy rằng miễn Putin còn muốn làm thì nước Nga sẽ vẫn theo đến cùng.

Trong bài phát biểu năm mới 2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã kêu gọi tinh thần đoàn kết trong quân đội, nhưng không công khai đề cập đến cuộc chiến tranh tại Ukraine

Vậy thì, liệu Phương Tây sẽ có sức mạnh và độ bền để tiếp tục phản kháng chống Putin và tất cả những gì ông ta đại diện hay không ?

Quyết định của EU mở các cuộc đàm phán về tư cách thành viên với Ukraine và Moldova không chỉ có ý nghĩa biểu tượng. EU công khai muốn tiếp tục hậu thuẫn Kyiv, khi một tương lai về tư cách thành viên trong EU dành cho Ukraine sẽ không thể xảy ra nếu Nga có được chiến thắng toàn diện.

Tại Washington, chuyện đảo ngược hoàn toàn chính sách là điều khó xảy ra.

Dù nhiều người cho rằng sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine sẽ đối diện với thời khắc cáo chung khi mà tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Donald Trump gia tăng trong các cuộc thăm dò, nhưng có thể thấy, dù từng rất màu mè phô trương, cựu Tổng thống đã không rút Mỹ khỏi NATO vào năm 2016. Và một mình ông sẽ không thể làm một cuộc cách mạng để thay đổi mối quan hệ hợp tác xuyên Đại Tây Dương của Mỹ vốn đã kéo dài trong 75 năm được.

Nói vậy không có nghĩa rằng các rạn nứt gần đây trong nội bộ Phương Tây là không đáng kể. Đối với Phương Tây, và cũng như với Ukraine, năm 2024 sẽ khó khăn hơn.

Đối với các nền dân chủ, việc đạt được đồng thuận dài hạn cho chiến tranh luôn phức tạp hơn so với các nền chuyên chế vốn không phải chịu trách nhiệm giải trình nào.

Và dù có khả năng cuộc chiến tranh Ukraine sẽ kéo dài hết năm 2024, không có nghĩa nó sẽ kéo dài vô thời hạn.

Với việc Nga đang vững tin hơn nhờ sự chần chừ của Phương Tây, và trong hoàn cảnh không xảy ra một cuộc đảo chính hoặc một vấn đề sức khỏe khiến ông Putin chết, chỉ có thể dự đoán rằng sẽ có một sự dàn xếp qua thương lượng, điều mà cả đôi bên hiện nay đều bác bỏ.

2. Một năm củng cố sức mạnh

Michael Clarke, cựu Tổng Giám đốc Viện Royal United Services Institute

Cuộc xâm lược của Nga nhằm vào Ukraine năm 2022 cho thấy một cuộc chiến tranh lớn đã quay trở lại lục địa Châu Âu. Diễn biến cuộc xung đột năm 2023 đã đánh dấu một thực tế là chiến tranh kỷ nguyên công nghiệp hóa cũng đã quay trở lại.

Chiến tranh thời công nghiệp hóa đẩy phần lớn, trong một số trường hợp là toàn bộ các nền kinh tế, vào việc sản xuất trang thiết bị phục vụ chiến tranh vốn được coi là ưu tiên. Ngân sách quốc phòng của Nga đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2021 và sẽ ngốn 30% chi tiêu chính phủ vào năm sau.

Điều này sẽ khiến cuộc chiến tranh ở Ukraine kéo dài lâu hơn và gây ra những tổn thương về kinh tế hơn bất kỳ điều gì mà Châu Âu đã biết đến kể từ giữa thế kỷ 20. Năm 2024 sẽ cho thấy Nga - và hai nước cung cấp vũ khí Bắc Hàn và Iran - hay Ukraine - và các quốc gia ủng hộ từ Phương Tây - có đủ năng lực đáp ứng rất nhiều yêu cầu của dạng chiến tranh thời kỳ công nghiệp.

Sẽ là sai lầm khi nói rằng các khu vực tiền tuyến ở Ukraine đã rơi vào thế bế tắc, thực ra cả hai bên đều đủ sức cầm cự để tìm cách giành được những mục tiêu chiến lược.

Quân Nga có thể sẽ lại tìm cách tấn công trên toàn mặt trận, ít nhất là nhằm giữ vững toàn bộ vùng Donbas. Ukraine có thể sẽ ra sức khai thác thành công mà họ đạt được trong việc tái kiểm soát vùng tây Biển Đen và hành lang thương mại quan trọng dẫn đến eo biển Bosphorus.

Có thể Kyiv cũng sẽ tìm cách gây ra một số bất ngờ về quân sự cho quân xâm lược Nga, từ đó đánh bật đối phương ra khỏi một số khu vực.

Nhưng xét về bản chất, năm 2024 sẽ là năm củng cố sức mạnh cho cả Kyiv và Moscow.

Nga thiếu trang thiết bị và nhân lực được huấn luyện nên chưa thể tiến hành một cuộc tấn công chiến lược ít nhất là cho đến mùa xuân năm 2025.

Một binh sĩ Ukraine sử dụng súng phóng lựu trên tuyến đầu Avdiivka, vùng Donbas

Trong khi đó, Ukraine cần sự hỗ trợ về quân sự và tài chính của Phương Tây để tiếp tục chiến đấu trong năm 2024, cùng lúc phải tăng cường quân lực để tạo điều kiện cho một loạt các cuộc tiến công giải phóng trong tương lai.

Chiến tranh kỷ nguyên công nghiệp hóa là cuộc chiến giữa các xã hội. Chuyện xảy ra trên chiến trường thực ra chỉ là triệu chứng của cuộc chiến đó.

Diễn biến quân sự trong cuộc chiến tranh năm 2024 sẽ được định đoạt tại Moscow, Kyiv, Washington, Brussels, Bắc Kinh, Tehran và Bình Nhưỡng hơn là tại các thành phố của Ukraine như Avdiivka, Tokmak, Kramatorsk hay bất kỳ chiến trường giao tranh ác liệt nào dọc theo khu vực tiền tuyến.

3. Ukraine sẽ gây sức ép lên Nga quanh Crimea

Ben Hodges, cựu tướng chỉ huy, Lục quân Mỹ tại Châu Âu

Nga thiếu sức mạnh đột phá và quyết định để đè bẹp Ukraine và sẽ làm những gì có thể tại các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng, tận dụng thời gian để củng cố phòng thủ trong khi hy vọng Phương Tây sẽ đánh mất ý chí tiếp tục hậu thuẫn cho Ukraine.

Nhưng Ukraine sẽ không dừng lại. Ukraine đang trong cuộc chiến sống còn và hiểu điều mà Nga sẽ làm nếu họ dừng lại. Thêm nhiều quốc gia Châu Âu hiện đang bàn về yêu cầu gia tăng viện trợ trước quan ngại rằng Mỹ đang giảm ý chí.

Tuy nhiên, tôi dự đoán vào đầu năm 2024, Mỹ sẽ khám phá lại xương sống chiến lược của mình và thông qua gói viện trợ cho Ukraine, vốn đã bị hoãn tại Quốc hội vào tháng 12/2023.

Vì vậy, tôi dự đoán Ukraine sẽ thực hiện những điều này trong các tháng tiếp theo để giành lại ưu thế :

- tái thiết các đơn vị đã bị suy yếu sau nhiều tháng giao chiến, vốn sẽ rất cần thiết cho một cuộc tiến công mới ;

- cải thiện hệ thống tuyển quân bên trong Ukraine để tận dụng tối đa sức mạnh nhân lực sẵn có ;

- gia tăng sản xuất đạn dược và vũ khí ;

- cải thiện khả năng chiến đấu chống lại năng lực tác chiến điện tử mạnh của Nga - như phá sóng, can thiệp và định vị.

Đầu mùa hè năm nay, Ukraine sẽ có thể lần đầu sử dụng các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ chế tạo, hy vọng sẽ giúp cải thiện khả năng đối phó với các chiến đấu cơ của Nga và củng cố hệ thống phòng không.

Khu vực quan trọng mang tính chiến lược nhất ở Ukraine vẫn còn do Nga chiếm đóng là bán đảo Crimea, mà chúng ta gọi là "địa bàn quyết định".

Ukraine sẽ làm tất cả những gì có thể để gây áp lực cho phía Nga tại đây, để quấy rối lực lượng hải quân Nga tại căn cứ Sevastopol, cũng như vài căn cứ không quân ở đấy và căn cứ hậu cần tại thị trấn Dzankoy.

Họ đã chứng tỏ được điều này. Với chỉ ba tên lửa hành trình Storm Shadow do Anh cung cấp, quân đội Ukraine đã khiến Tư lệnh Hạm đội Biển Đen rút một phần ba lực lượng ra khỏi Sevastopol.

Ukraine đương nhiên không có nguồn lực vô hạn, đặc biệt xét về đạn pháo và các vũ khí chuẩn xác tầm xa.

Nhưng quân Nga thì lại trong tình trạng tệ hơn. Cuộc chiến tranh là một phép thử ý chí và một phép thử về hậu cần. Hệ thống hậu cần tại Nga dễ bị tác động và hiện đang chịu các áp lực thường trực liên quan đến cuộc chiến tranh Ukraine.

Nguồn : BBC, 02/01/2024

Đổi chiến thuật tấn công Ukraine : Nga có đủ tiềm lực oanh kích ồ ạt lâu dài ?

Thu Hằng, RFI, 03/01/2024

Trong vòng 5 ngày, Nga bắn gần 300 tên lửa và hơn 200 drone Shahed mang chất nổ vào Ukraine. Chiến dịch tấn công mùa đông được phát động sáng 29/12/2023 với khoảng 120 tên lửa ồ ạt nhắm vào các thành phố lớn Ukraine khiến hơn 30 người thiệt mạng. Ukraine đón hai ngày đầu năm 2024 dưới làn tên lửa và drone, trong đó có 99 tên lửa nhắm vào hai thành phố Kiev và Kharkiv sáng 02/01.

Một vụ nổ quan sát thấy trên bầu trời Kiev, trong đợt Nga tập kích ồ ạt tên lửa và drone vào thủ đô Ukraine, ngày 02/01/2023. Reuters – Gleb Garanich

Căn cứ vào tuyên bố của tổng thống Vladimir Putin, Nga sẽ "tăng cường độ" tấn công. Chiến tranh sẽ còn kéo dài chừng nào chính quyền Zelensky chưa bị "hạ bệ" vì theo ông Putin, "Ukraine không phải là kẻ thù" theo đúng nghĩa, chính quyền Kiev bị phương Tây sử dụng để "giải quyết vấn đề của họ" với Nga.

Nga tìm cách bào mòn hệ thống phòng không Ukraine

Giới chuyên gia, được nhật báo Pháp Le Monde trích dẫn, nhận định Ukraine khó đối phó được chiến dịch oanh kích mùa đông lần này của Moskva do quân đội Nga đã điều chỉnh chiến thuật để thích ứng với năng lực phòng thủ địa đối không của Ukraine, đặc biệt là với các hệ thống phòng không tối tân được phương Tây viện trợ.

Trả lời RFI tiếng Pháp ngày 02/01, Ulrich Bounat, nhà nghiên cứu cộng tác viên tại Open Diplomacy, phân tích :

"Dường như Nga đã quyết định thay đổi cách đánh, cùng lúc tấn công ồ ạt bằng tên lửa và drone với mục đích là làm bão hòa hệ thống phòng không Ukraine và như vậy tăng thêm cơ hội đạt được mục tiêu cho phía Nga. Song song đó là ý đồ phóng drone hàng đêm sang Ukraine vì chi phí không qua đắt và buộc hệ thống phòng không Ukraine luôn trong tình trạng căng thẳng".

Ngoài ra, theo François Heisbourg, cố vấn tại Quỹ Nghiên cứu Chiến lược, chiến thuật phối hợp "drone đi trước mở đường cho tên lửa" còn "buộc quân đội Ukraine bắn những vật thể ít có lợi hơn và bỏ qua những vật thể nguy hiểm nhất".

Ngoài chiến thuật tấn công mới, Nga đã chuẩn bị tốt hơn các cuộc tấn công, "huy động các loại vũ khí có trong kho của họ", theo cáo buộc ngày 30/12/2023 của tổng thống Ukraine và từ mọi phía. Trong loạt oanh kích Ukraine đêm 01 rạng sáng 02/01, Nga đã sử dụng tên lửa đạn đạo Kinjal phóng từ trên không, tên lửa hành trình Kalibr bắn từ ngoài khơi, tên lửa Iskander bắn từ mặt đất… Bốn tên lửa hành trình X-31P, được thiết kế chủ yếu phá hủy các loại radar của hệ thống phòng không đối phương, cũng được phát hiện, trong đó có nhiều tên lửa "tự điều chỉnh" với lộ trình ngẫu nhiên để trúng mục tiêu nên rất khó bắn chặn.

Oanh kích ồ ạt Ukraine : "Cung" đáp ứng được "cầu" ?

Liệu Moskva có đủ tiềm lực để tiếp tục tấn công quy mô lớn như vậy không ? Chính quyền Nga đã tăng khả năng công nghiệp, chuyển sang nền kinh tế chiến tranh để sản xuất thêm tên lửa và vũ khí, dù bị thiếu nhân lực có tay nghề, thiếu nguyên liệu và bị phương Tây trừng phạt. Theo chính quyền Kiev, Moskva có lẽ còn khoảng 1.000 tên lửa đạn đạo hoặc tên lửa hành trình và có thể sản xuất khoảng 100 quả mỗi tháng, trong đó có tên lửa Kalibr và Kh-101.

Tuy nhiên, chuyên gia Ulrich Bounat nghi ngờ về khả năng Nga duy trì cường độ tấn công cao : "Nga không đủ khả năng tiếp tục bắn hàng trăm tên lửa hàng đêm dù đã tích lũy trong những tuần và những tháng gần đây. Đúng là "xu hướng trong mùa đông này" là có những cao điểm Nga ồ ạt phóng tên lửa cùng lúc với drone Shahed trong vài đêm để tiếp tục bào mòn hệ thống phòng không. Nhưng ngược lại, kiểu tấn công với vài trăm tên lửa này là việc mà Nga khó có thể duy trì ở cường độ cực cao".

Tấn công ồ ạt trong thời gian dài có lẽ cũng không phải là kế hoạch của tổng thống Putin, mà mục đích chính, theo chuyên gia Heisbourg, là "Nga cố làm cạn kiệt nhanh chóng khí tài phòng không mà Ukraine đã được viện trợ, vào lúc Mỹ không thể giao thêm vũ khí do Quốc Hội chặn mọi khoản viện trợ quân sự mới cho Kiev". Trong khi đó, Liên Hiệp Châu Âu cũng bế tắc về khoản viện trợ mới do Hungary phản đối.

Có lẽ vì vậy, chính phủ Ukraine khẩn thiết đề nghị phương Tây cung cấp vũ khí bởi vì cạn kiệt tên lửa phòng không sẽ là thảm kịch cho Ukraine. Tổng thống Zelensky sẽ phải rút quân khỏi nhiều vùng chiến tuyến để ưu tiên bảo vệ thủ đô Kiev và như vậy sẽ để cho chiến đấu cơ Nga có cơ hội oanh kích hoặc yểm trợ các đợt tiến quân, trong khi Ukraine vẫn chưa sử dụng được F-16 do phương Tây viện trợ. 

Thu Hằng

*************************

Kiev muốn khẩn cấp có thêm vũ khí sau loạt tấn công ồ ạt của Nga

Thu Hằng, RFI, 03/01/2024

Thường dân Nga và Ukraine trở thành nạn nhân trong những loạt tấn công "ăn miếng trả miếng" trong những ngày gần đây. Sáng 03/01/2024, hai vùng biên giới Belgorod và Kursk của Nga, cùng với bán đảo Crimea bị Moskva sáp nhập đã bị Ukraine oanh kích, chỉ một ngày sau vụ oanh kích ồ ạt của Nga nhắm vào Kiev và Kharkiv. Chính quyền Kiev kêu gọi đồng minh viện trợ khẩn cấp thêm vũ khí.

Một tòa nhà tại thủ đô Kiev, Ukraine, bị trúng tên lửa Nga, ngày 02/01/2024. AP - Evgeniy Maloletka

Ngày 03/01, ngoại trưởng Ba Lan đã kêu gọi phương Tây trang bị cho Ukraine tên lửa tầm xa, được ông nhấn mạnh là "ngôn ngữ mà Putin hiểu", để đáp trả những loạt tấn công ồ ạt của Nga. Theo AFP, chiến lược tấn công ồ ạt của Nga trong những ngày gần đây đã được chánh văn phòng tổng thống Ukraine Andriy Yermak thảo luận với cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan, cũng như "tầm quan trọng của việc tăng cường hệ thống phòng không Ukraine".

Phía thủ tướng Anh Rishi Sunak khẳng định Luân Đôn "sẽ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ Ukraine" trong năm 2024, trong đó có việc giao thêm vũ khí cho Kiev. Ngoại trưởng Đức lên án các vụ tấn công ồ ạt của Nga và khẳng định Berlin "sát cánh với nhân dân Ukraine chừng nào họ còn cần chúng tôi".

Trên mạng X (trước là Twitter) ngày 02/01, cao ủy nhân quyền Liên Hiệp Quốc Volker Turk kêu gọi phải có "những biện pháp giảm căng thẳng ngay lập tức, bảo vệ thường dân và tôn trọng luật pháp quốc tế". Số thường dân Ukraine thiệt mạng trong loạt oanh kích gần nhất hôm 02/01 của Nga để trả đũa vụ oanh kích của Ukraine nhắm vào vùng Belgorod, đã lên thành 5 người và 130 người bị thương.

Chính quyền Moskva khẳng định chỉ nhắm vào những cơ sở quân sự của Ukraine và toàn bộ mục tiêu đã "bị phá hủy" nhờ vào tên lửa tầm xa và drone mang chất nổ. Tuy nhiên, bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine Rustem Umerov lên án Nga "cố tình nhắm đến nhiều công trình hạ tầng trọng yếu và khu dân cư". Trong buổi điểm tin hàng ngày tối 02/01, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết quân đội Nga đã bắn gần 300 tên lửa và hơn 200 drones tự sát Shahed vào Ukraine trong vòng chưa đầy một tuần, kể từ ngày 29/12/2023.

Phía Moskva cũng thừa nhận tấn công nhầm làng Petropavovka, ở vùng Voronej của Nga, cách biên giới Ukraine khoảng 150 km. Trên mạng Telegram, thống đốc vùng cho biết "không có người bị thương nhưng 7 tòa nhà bị phá hủy" do "đạn dược được chở trên một máy bay của Không quân bị nổ" hôm 02/01.

Thu Hằng

Nguồn : RFI, 03/01/2024

Cuộc can thiệp quân sự của Nga tại Ukraine sắp bước sang năm thứ ba. Quân đội Nga không giành chiến thắng sau một cuộc can thiệp ngắn, nhưng cũng không thảm bại như hy vọng của những người ủng hộ cuộc kháng chiến của Ukraine. Trong năm 2024 này, giới quan sát chỉ ra nhiều yếu tố cho phép tổng thống lạc quan về khả năng duy trì được thế thượng phong, tuy không có khả năng giành được thắng lợi quyết định.

Tổng thống Nga Putin tại điện Kremlin vào thời điểm phát động chiến tranh chống Ukraine, Moskva, Nga, tháng 2/2022. © via Reuters - Sputnik

Tuần báo Pháp L’Express cuối năm có chương trình giới thiệu về chủ đề này với tiêu đề "Vladimir Putin : 2024 phải chăng là năm của mọi thắng lợi với chủ nhân điện Kremlin ?". L’Express tổng hợp bốn lý do chính khiến ông Putin có thể lạc quan.

Đè bẹp đối lập trong nước

Thứ nhất là về mặt đối nội. Tháng 12 vừa qua, người cầm quyền tại Nga từ 23 năm nay thông báo sẽ ra tái ứng cử tổng thống vào tháng 3/2024. Việc ông Putin thay đổi Hiến pháp Nga cho phép chủ nhân điện Kremlin cầm quyền đến năm 2036, và nếu điều này xảy ra thì thời gian trị vì của Putin sẽ vượt quá nhà độc tài Stalin. Putin không lo thất cử tại một đất nước mà xã hội dân sự hoàn toàn bị bị miệng. Tất cả các nhà đối lập chủ chốt đều đã phải chạy ra nước ngoài, hoặc trong tù, như Alexei Navalny, đối thủ số một của Putin. 

Hậu thuẫn phương Tây giảm, chiến tranh Cận Đông, và viễn cảnh Trump trở lại

Về mặt quốc tế, có ba yếu tố có lợi cho tổng thống Nga. Thứ nhất là cuộc phản công của Ukraine bị dậm chân tại chỗ, hậu thuẫn quân sự của phương Tây cho Kiev bắt đầu có dấu hiệu sụt giảm mạnh, với ngăn căn của phe đối lập tại Mỹ, và tại Châu Âu, cho dù đàm phán Ukraine gia nhập Liên Âu đã được mở, nhưng lập trường của quốc gia thành viên Liên Âu Hungary có thể khiến hậu thuẫn cho Ukraine bị suy yếu.

Cuộc chiến tại Cận Đông giữa Israel và tổ chức Hamas, bùng lên từ ngày 07/10 năm ngoái, hứa hẹn sẽ kéo dài trong năm nay. Cuộc chiến tranh tàn khốc, và chưa có lối ra này, thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, có thể làm suy giảm mạnh mẽ sự ủng hộ của phương Tây đối với Kiev, cũng như làm sụt giảm thiện cảm với phương Tây tại nhóm các quốc gia phương Nam. Cuộc chiến Israel – Hamas với các đồng minh của tổ chức Hồi giáo Palestine đặc biệt làm gia tăng sự đối đầu trong chính giới Hoa Kỳ, giữa một bên muốn dồn sự ủng hộ cho Israel và bên kia muốn tiếp tục viện trợ cho Ukraine. Theo nhiều nhà quan sát, viễn cảnh cựu tổng thống Donald Trump – người được coi là có lập trường mềm mỏng với Nga - chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11 tới là điều mà lãnh đạo Nga Putin nóng lòng trông đợi.

Chế độ Putin siết chặt quyền kiểm soát nước Nga, hậu thuẫn quân sự phương Tây cho Ukraine sụt mạnh, chiến tranh Cận Đông kéo dài và lan rộng, Donald Trump trở lại nắm quyền. Tất cả những yếu tố trên được L’Express ví với điều tạm gọi là "các điều kiện thiên thời địa lợi" đồng loạt hội tụ cho phép tổng thống Nga lạc quan.

Kinh tế thời chiến Nga

Nhật báo Pháp Le Figaro cuối năm cũng có bài phân tích nhan đề "Điều khiến Vladimir Putin lạc quan về năm 2024’’, bên cạnh các yếu tố nói trên, có thêm ghi nhận là nền kinh tế chiến tranh của Nga hiện nay đang vận hành hết tốc lực là một yếu tố khác giúp cho ông Putin có khả năng duy trì được thế thượng phong tại Ukraine trong năm 2024 này. Nền kinh tế thời chiến của Nga đã tỏ ra có khả năng kháng cự mạnh trước các trừng phạt quốc tế, và cho thấy các kết quả tốt hơn dự kiến, đặc biệt do giá cả dầu mỏ gia tăng, cho dù về mặt cấu trúc, kinh tế Nga đang thời vào tình trạng "mất cân bằng sâu sắc".

Le Figaro cũng tóm lược về thái độ lạc quan thể hiện khá rõ của tổng thống Nga. Ngược hẳn lại với trước mùa hè vừa qua, khi quân đội Ukraine bắt đầu chiến dịch phản công với tương lai chưa rõ ràng, tổng thống Nga sẽ giờ đây dường như đã tự tin hơn, các đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân được đưa ra ít hơn nhiều. Theo nhà chính trị học Tatiana Stanovava, điều hành trang mạng Politik.ru, ông Putin tự tin là "ở thế thượng phong so với đối thủ, thượng phong về mặt quân sự đối diện với Ukraine, và thượng phong về mặt đạo lý, lịch sử và chính trị khi đối diện phương Tây".

Ác mộng tổng động viên và "binh biến Wagner" lùi xa

Mùa thu năm 2022, ông Putin đã buộc phải tiến hành đợt động viên binh sĩ quy mô lớn sau thất bại trong cuộc phản công đầu tiên của Ukraine. Đợt động viên đã khiến hàng trăm nghìn người Nga chạy ra nước ngoài để tránh bị đưa sang chiến trường Ukraine. Ngay trước cuộc phản công thứ hai của quân đội Ukraine, điện Kremlin phải đối mặt với "cuộc binh biến" chưa từng có, của lãnh đạo công ty lính đánh thuê Wagner, Yevgeny Prigozhin, vốn một thời là tay chân thân tín của tổng thống Nga. Giờ đây, Yevgeny Prigozhin đã bị loại trừ. Điện Kremlin không phải tiến hành thêm đợt động viên lần thứ hai. Theo Moskva, quân số Nga tại các chiến trường Ukraine hiện tại lên đến hơn 600.000, tức gấp đôi so với số lượng hơn 300.000 quân bị loại khỏi vòng chiến đấu trong gần hai năm chiến tranh, theo một số nguồn tin phương Tây.

Theo nhà chính trị học Tatiana Stanovava, lãnh đạo Nga tin tưởng năm 2023 là "một bước ngoặt trong cuộc chiến tranh chống Ukraine", cả Kiev cũng như phương Tây đều không có khả năng thay đổi cục diện trên chiến trường "bằng các phương tiện quân sự". Cuối tháng 12/2023, trong một cuộc họp báo (ngày 14/12), lãnh đạo Nga đã có thái độ "bình thản đáng kinh ngạc", khác hẳn với thông thường. Theo nhà chính trị học Tatiana Stanovava, tổng thống Nga tìm kiếm "một giải pháp chính trị" với Mỹ trong việc tìm giải pháp cho xung đột.

"Chiến tranh dài hơi, cường độ thấp" hướng đến lật đổ chính quyền dân cử Ukraine

Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, thế thượng phong của nước Nga Putin trên chiến trường Ukraine chỉ là tương đối. Trên L’Express, nhà báo, nhà địa chính trị Frédéric Encel nhấn mạnh đến triển vọng thắng lợi hạn chế của tổng thống Nga : "Nhìn chung, nếu thế trận dừng ở đây Putin coi là đã giành được chiến thắng. Tuy nhiên, nếu là chiến thắng, thì đó là một chiến thắng mang tính chiến thuật, chứ không phải chiến lược. Thắng lợi về chiến thuật là bởi ông ta đã chiếm được 20% lãnh thổ Ukraine. Tuy nhiên, cần thấy rằng mục tiêu chiến lược của Putin không dừng ở đây. Mục đích của ông ta là thay Zelensky, thế vào đó là một lãnh đạo bù nhìn, và như vậy Moskva sẽ kiểm soát toàn bộ Ukraine. Tuy nhiên từ đây đến đó còn xa. Đây là một cuộc chiến dài hơi, và với cường độ thấp".

Không lật đổ được chính quyền của tổng thống Zelensky, ông Putin không thể biến thắng lợi chiến thuật thành thắng lợi chiến luợc. Đàm phán để tìm giải pháp thỏa hiệp giữa điện Kremlin và chính quyền dân cử Kiev là điều bất khả, bởi theo theo nhà chính trị học Tatiana Stanovaya, đối với Putin, dường như điều kiện tiên quyết cho mọi thương lượng trực tiếp là Zelensky phải ra đi.

Le Figaro cũng trong bài phân tích nói trên chỉ ra hàng loạt yếu tố khác thách thức tham vọng của tổng thống Nga. Nền kinh tế Nga bị các trừng phạt phương Tây cắt đứt với hàng loạt công nghệ mũi nhọn và nhiều mảng của hệ thống tài chính toàn cầu. Các "đối tác" phương Nam của Nga, như Ấn Độ, Nam Phi, Brazil… "còn xa mới chọn bên đứng về phía Nga (và Trung Quốc) chống lại phương Tây". Năm 2024 cũng sẽ tiếp tục là một năm khó khăn của tổng thống Nga trong các hoạt động quốc tế khi điện Kremlin phải đối mặt với vấn đề đau đầu liên quan đến các di chuyển ra nước ngoài của người đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế truy nã về tội ác chiến tranh.

Ẩn số Trung Quốc và lời hứa "5 năm chiến tranh" của Putin với Tập Cận Bình

Một ẩn số tương đối ít được nói tới trong viễn cảnh tương lai của Nga trong cuộc can thiệp quân sự tại Ukraine là vai trò của Trung Quốc. Những ngày cuối năm 2023, truyền thông quốc tế loan tải thông tin về một cam kết của tổng thống Nga Putin trong cuộc hội đàm với lãnh đạo Trung Quốc hồi tháng 3/2023, trong đó ông Putin cam kết sẽ duy trì cuộc chiến tranh tại Ukraine trong 5 năm, và bảo đảm sẽ giành thắng lợi cuối cùng (bài "Duy trì 5 năm chiến tranh tại Ukraine : Putin hứa với Tập Cận Bình", Nikkei Asia, ngày 28/12/2023). Tiến hành "một cuộc chiến tranh dài hơi với cường độ thấp", để hướng đến mục tiêu lật đổ chính quyền dân cử Ukraine, chứ không phải các đàm phán thỏa hiệp, dường như là mục tiêu thực sự của điện Kremlin. Bắc Kinh sẽ ứng xử ra sao với mục tiêu chiến lược nói trên của tổng thống Nga là câu hỏi còn để ngỏ.

Trọng Thành

Năm 2024 : Nga tăng cường oanh kích, Ukraine lui về thế thủ

Florent Parmentier, Minh Anh, RFI, 02/01/2024

Cuộc chiến xâm lược Ukraine của Nga sắp bước sang năm thứ ba. Vào những ngày đầu năm 2024, Nga không giảm cường độ các cuộc oanh kích nhắm vào Ukraine, đặc biệt là thủ đô Kiev. Nguyên thủ hai nước còn có những lời dọa dẫm nhau trong các phát biểu đầu năm.

Thủ đô Kiev của Ukraine sau cuộc oanh kích Nga sớm ngày 02/01/2024. AP - Efrem Lukatsky

Vào lúc quân đội Nga bắt đầu lấy lại sự năng động, quân đội Ukraine buộc phải xem lại chiến lược của mình sau khi cuộc phản công không đạt được sự đột phá như mong đợi nhằm chiếm lại vùng biển Azov. Hiện nay, Ukraine đối mặt với hai vấn đề nan giải : Thiếu quân và vũ khí. Đạn dược, tên lửa, drone… chi viện từ phương Tây giảm dần.  

Trả lời ban tiếng Pháp đài RFI, nhà nghiên cứu Florent Parmentier, tổng thư ký tại Trung tâm Nghiên cứu Chính trị trường Đại học Khoa học Chính trị Sciences Po (Cevipof), phân tích tiến triển cuộc chiến trong năm 2024 :

"Nhìn vào thất bại của cuộc phản công Ukraine, vấn đề đặt ra hiện nay đối với Nga là phải biết nên tiếp tục tấn công ở đâu và nếu có thành công, làm thế nào khai thác những thành công đó. Từ quan điểm này, người ta nhận thấy, nếu quân Ukraine tiếp tục tấn công sẽ là phức tạp và do vậy, họ đã ngừng chiến dịch, đơn giản chỉ vì cuộc phản công này đã không mang lại hiệu quả như mong đợi. 

Vấn đề đặt ra cho năm 2024 sẽ không phải là một cuộc phản công mới của Ukraine mà là khả năng nước này chống lại các cuộc tấn công mới của Nga. Trong bối cảnh này, ông Vladimir Putin chắc chắn sẽ có ý định tăng cường oanh kích nhằm làm cho tiềm năng sản xuất kinh tế và công nghiệp của Ukraine rệu rã, tốt nhất là làm cho nền kinh tế, công nghiệp Ukraine suy yếu tối đa, cho đến một thời điểm mà quân đội Nga cho rằng cuộc tấn công phải được tiến hành trên lãnh thổ Ukraine". 

Minh Anh

*************************

Ukraine : Nga tấn công bằng tên lửa vào Kiev và Kharkiv

Thanh Phương, RFI, 02/01/2023

Quân đội Nga sáng nay, 02/01/2024, đã mở một loạt cuộc tấn công từ trên không vào Ukraine, phóng nhiều tên lửa vào thủ đô Kiev và thành phố Kharkiv ở miền đông. Còi báo động đã vang lên trên toàn lãnh thổ Ukraine do mối đe dọa từ các oanh tạc cơ của Nga. 

Nga oanh kích Kiev sáng sớm ngày 02/01/2023. AP - Efrem Lukatsky

Những vụ tấn công ồ ạt bằng tên lửa diễn ra một ngày sau khi tổng thống Vladimir Putin đe dọa gia tăng oanh kích vào Ukraine để trả đũa vụ Ukraine oanh tạc với quy mô chưa từng có vào thành phố Belgorod của Nga hôm thứ Bảy tuần trước, khiến 25 người chết và hơn 109 người bị thương. 

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan tường trình : 

Từ khoảng 7 giờ 30 sáng, tại khu vực thủ đô Kiev đã vang lên nhiều tiếng nổ, tiếng súng phòng không, tiếng tên lửa bị bắn chặn, tạo nên những chấn động làm rung chuyển các bức tường và cửa sổ các tòa nhà. 

Ít nhất đã có khoảng hơn 10 vụ nổ lớn, nhưng hiện giờ chưa thể biết được bao nhiêu tên lửa đã bị bắn chặn và bao nhiêu tên lửa đã bắn trúng đích. 

Rất có thể đó là những tên lửa siêu thanh Kinjal được bắn từ các oanh tạc cơ của Nga, bởi vì vào cuối đêm qua, hoạt động của 16 máy bay đã được ghi nhận. 

Đến giờ này, báo động vẫn được duy trì, chúng tôi đang nhận được những thông tin đầu tiên về những thiệt hại. Một tòa nhà đã bị bắn trúng, khiến 10 người bị thương. Ở vùng ngoại ô Kiev, một siêu thị và các kho hàng đã bốc cháy. Chắc phải nhiều tiếng đồng hồ nữa mới có thể thẩm định được thiệt hại vật chất cũng như thiệt hại nhân mạng

Nhưng điều đáng nói là điện đã bắt đầu bị cúp tại 4 quận của thủ đô Ukraine, và ở một số nơi trong Kiev, mạng Internet không ổn định, cho thấy là các cơ sở hạ tầng năng lượng đã bị tấn công. 

Theo thống kê mới nhất của chính quyền Ukraine, ít nhất có 4 thường dân đã thiệt mạng và hơn 90 người bị thương trong các cuộc oanh kích hôm nay, chủ yếu ở Kiev và Kharkiv. Hơn 250.000 người bị cúp điện ở Kiev sau các cuộc oanh tạc. Còn quân đội Ukraine thì khẳng định quân Nga đã phóng tổng cộng 99 tên lửa, trong đó có 72 tên lửa đã bị bắn hạ.

Thanh Phương

************************

Zelensky cam kết "nghiền nát" quân Nga tại Ukraine, Putin tuyên bố Nga "không lùi bước"

Trọng Thành, RFI, 01/01/2024

Trong bài diễn văn đầu năm mới, 01/01/2024, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định quyết tâm đẩy lùi quân xâm lược Nga. Về phần mình, lãnh đạo Nga Vladimir Putin tuy hoàn toàn tránh nhắc đến "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine, nhưng nhấn mạnh đến "toàn xã hội Nga đoàn kết" đằng sau "những người lính trên tuyến đầu".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đọc diễn văn vào đêm giao thừa ở Kiev, Ukraine, ngày 31/12/2023 via Reuters - Ukrainian Presidential Press Service

Theo báo Le Monde, trong bài diễn văn năm mới, tổng thống Zelensky đặc biệt quảng bá kho vũ khí tự chế hùng hậu của Ukraine với khoảng một triệu drone dự trữ, cùng nhiều chiến đấu cơ, sẵn sàng cho sử dụng trong năm 2024. Ông cho biết các phi công Ukraine cũng "đã làm chủ được phi cơ F-16, và quân thù sẽ chứng kiến những đòn giáng trả dữ dội của chúng ta". Bài diễn văn của nguyên thủ Ukraine được phát trên truyền hình trên nền các hình ảnh pháo binh và chiến đấu cơ Ukraine xung trận.

Ngược lại, theo AFP, bài diễn văn được phát trước giao thừa năm nay của tổng thống Nga tương phản hoàn toàn với giọng điệu của ông Putin hồi tháng 12/2022, khi lãnh đạo xuất hiện trước các đơn vị vũ trang. Lần này, thông điệp chính của tổng thống Nga, phát đi từ điện Kremlin là "củng cố đoàn kết". Đối với ông Putin, năm 2024 sẽ là năm của "gia đình". Nguyên thủ Nga nhấn mạnh "đoàn kết thống nhất trong tư tưởng, trong việc làm, trong chiến đấu… Phẩm chất quan trọng nhất của người dân Nga là đoàn kết, thương yêu và dũng cảm".

Tháng 03/2024 nước Nga bầu tổng thống mới. Theo AFP, trên thực tế, bất chấp các khó khăn về kinh tế, ông Putin chắc chắn sẽ dành chiến thắng trong bối cảnh đối lập bị triệt hại hoàn toàn, giới bất đồng chính kiến không thể lên tiếng. Theo một kết quả thăm dò dư luận công bố hôm qua, 80% cử tri Nga sẵn sàng ủng hộ Putin.

Nga tấn công Ukraine ồ ạt bằng drone trong đêm giao thừa

Tổng thống Nga không nhắc đến chiến tranh tại Ukraine trong bài diễn văn, nhưng bom đạn vẫn liên tục trút xuống Ukraine. Theo thông báo của Không quân Ukraine sáng nay, trong đêm giao thừa, "kẻ thù đã tung ra một số lượng kỷ lục drone Shahed (do Iran sản xuất)". Theo Không quân Ukraine, lực lượng phòng không nước này đã bắn hạ 87 trên tổng số 90 drone phóng đi từ lãnh thổ Nga. Ba tên lửa S-300 bị bắn hạ tại vùng Kharkiv.

Các cuộc tấn công của Nga tại tỉnh này khiến ba người bị thương. Thiệt hại nặng nề nhất với Ukraine trong đêm qua là trận oanh kích tại Odessa, khiến một người chết. Trong khi đó, tại Donetsk, miền đông Ukraine, do quân Nga kiểm soát, có bốn người chết và 13 người bị thương do bom đạn. Chính quyền thủ đô Kiev cho biết đã tìm thấy thêm 23 thi thể người chết do đợt tấn công chưa từng có của Nga hôm 29/12.

Trọng Thành

****************************

Nga : Hơn 38.000 người ủng hộ trang Telegram kêu gọi Putin "hồi hương" các binh sĩ động viên

Trọng Thành, RFI, 01/10/2023

Tổng thống Nga nhấn mạnh đến "tinh thần đoàn kết" và chủ đề "gia đình" trong bài diễn văn Năm Mới, hôm qua, 31/12/2023, trong bối cảnh làn sóng giận dữ của gia đình quân nhân bị động viên vào cuộc chiến tại Ukraine đang gia tăng. Theo AFP, trên mạng xã hội Telegram, trang "Đường trở về nhà" kêu gọi hồi hương binh sĩ thu hút 38.000 người tham gia.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại buổi lễ kỷ niệm "Ngày Người bảo vệ Tổ quốc" ở Moskva, Nga, ngày 23/02/2023. © AP / Pavel Bednyakov

"Putin hãy trả lại cho chúng tôi các binh sĩ động viên" là một khẩu hiệu nổi bật. Trang mạng này cung cấp nhiều hình ảnh những người vợ của binh sĩ bị động viên sang Ukraine, và kêu gọi nỗ lực hơn để cứu lấy người thân trước khi quá muộn. Bà Maria Ishkova có ý định đến mừng Năm mới cùng chồng tại chiến trường ở Zaporijjia, miền nam Ukraine. Khi đến Berdyansk, tỉnh Zaporijjia, người vợ lính này nhận được tin chồng mình đã tử trận.

Người phụ nữ này ngay lập tức đưa lên mạng Telegram một đoạn video kêu gọi các phụ nữ Nga có chồng đi lính hành động khẩn cấp : "Tôi muốn nói với tất cả những ai đang nỗ lực vì những người đàn ông thân thiết của mình : các bạn không còn nhiều thời gian đâu ! Bởi mỗi ngày trôi qua chứa đầy rủi ro. Tôi cho rằng điều duy nhất các bạn có thể làm, đó là tẩu thoát nhanh chóng. Nếu chồng các bạn trở về nhà, hãy bỏ trốn cùng anh ấy !".

Tại Nga, những ai mạo hiểm bày tỏ thái độ phản đối chiến dịch quân sự tại Ukraine đều có nguy cơ bị chính quyền đàn áp. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, xuất hiện nhiều nhóm kêu gọi hồi hương binh sĩ động viên, trang "Đường trở về nhà" chỉ là một trong số đó.

Chính quyền Nga không trực tiếp đàn áp các hoạt động này, nhưng giới tuyên truyền của điện Kremlin đã gây áp lực để mạng Telagram dán nhãn "tin đồn nhảm" (Fake) trên trang "Đường trở về nhà". Cũng trên mạng Telegram, các lực lượng cổ vũ cho cuộc chiến xâm lược đã lập ra các nhóm phụ nữ trẻ để kích động tinh thần chống Ukraine.

Trọng Thành

*****************************

Nga lên án Ukraine "vô đạo đức" sau vụ tấn công vào Belgorod

Chi Phương, RFI, 31/12/2023

Năm 2023 sắp khép lại nhưng cuộc chiến giữa Nga và Ukraine không có dấu hiệu hòa dịu. Tình hình thậm chí căng thẳng hơn sau "cuộc tấn công đẫm máu" vào thành phố Belgorod của Nga hôm thứ Bảy 30/12/2023. Moskva ngay lập tức đã lên án Ukraine "vô đạo đức" và yêu cầu Hội đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc họp khẩn. 

Thành phố Belgorod của Nga bị tấn công ngày 30/12/2023 via Reuters – Russian Emergencies Ministry

Quan chức Nga cho biết "cuộc tấn công" của Kiev vào chiều hôm qua 30/12, đã khiến ít nhất 22 người thiệt mạng và hơn 100 người bị thương. Kể từ khi chiến tranh nổ ra, theo AFP, Ukraine đã thực hiện nhiều vụ tấn công vào lãnh thổ Nga tại các khu vực giáp biên giới giữa hai nước, nhưng đây được coi là "cuộc tấn công đẫm máu nhất" nhắm vào thường dân.

Phía Nga cho biết các bệ phóng tên lửa đa nòng được bố trí ở khu vực Kharkiv của Ukraine, cách đó 80 km. Những hình ảnh trên Internet cho thấy các làn khói đen bốc lên, nhiều xe ô tô bốc cháy, cửa kính nhiều tòa nhà bị vỡ. Bộ quốc phòng Nga nhanh chóng lên án hành động "khủng bố", "vô đạo đức của Kiev" và bảo đảm sẽ trả đũa.

Cuộc họp tại Hội đồng Bảo an

Từ New York, trụ sở của Liên Hiệp Quốc, thông tín viên Loubna Anaki cho biết thêm thông tin về cuộc họp tại Hội đồng Bảo an, được triệu tập theo yêu cầu của Nga : 

"Cầm tờ giấy in mã QR trong tay, đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc, Vasily Nebenzya, mời những ai muốn xem các hình ảnh về những thiệt hại mà cuộc tấn công của Ukraine gây ra tại Belgorod. Ông Vasily Nebenzya lên án "một cuộc tấn công mù quáng, có chủ ý, nhắm vào các thường dân" của "băng đảng Kiev". Đại sứ Nga không ngần ngại đề cập đến khủng bố và tố cáo Ukraine đã sử dụng bom chùm. Ông cũng cảnh báo rằng Ukraine sẽ phải lãnh hậu quả sau một cuộc tấn công như vậy. 

Tại cuộc họp, các thành viên khác của Hội đồng Bảo An, tuy bày tỏ thương tiếc đối với cái chết của các thường dân Nga, nhưng đều đưa ra một lập trường chung : "Nếu Nga không xâm lược Ukraine, nếu quân Nga không tiến vào lãnh thổ của Ukraine, thì chúng ta sẽ không phải họp tại đây", như nhận định của đại sứ Pháp. 

Về phần mình, đại diện của Ukraine tuyên bố rằng đây là cách duy nhất để ngăn chặn những cái chết xảy ra, để chấm dứt chiến tranh, đồng thời khẳng định : một quyết định phụ thuộc vào một người duy nhất : Vladimir Putin". 

Nga oanh kích Kharkiv để trả đũa

Rạng sáng hôm nay, Moskva đã thực hiện nhiều cuộc tấn công để trả đũa Kiev sau vụ Belgorod. Chính quyền Ukraine cho biết đã bắn hạ được 21 trong số 49 drone Shahed của Nga ở phái bắc thành phố Kharkiv.

Quân đội Nga khẳng định đã nhắm vào các mục tiêu quân sự, nhưng thị trưởng Kharkiv Oleg Sinegubov thì bác bỏ, cho biết đó không phải là các cơ sở quân sự mà là các quán cà phê, văn phòng, nhà ở. Ít nhất 28 thường dân đã bị thương sau vụ tấn công của Nga.

Chi Phương

*************************

Vì sao Ukraine chọn đánh Belgorod để trả đũa Nga ?

Minh Anh, RFI, 31/12/2023

"Cuộc tấn công" nhắm vào Belgorod của Nga làm thiệt mạng 22 người và 108 người khác bị thương là cuộc tấn công thảm khốc nhất nhắm vào thường dân Nga từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào tháng 02/2022. Đòn đánh này xảy ra một ngày sau chuỗi không kích kinh hoàng của Nga nhằm vào toàn lãnh thổ Ukraine giết chết 40 người theo Kiev. 

Ảnh do cơ quan báo chí của tổng thống Ukraine công bố ngày 29/12/2023, cho thấy tổng thống Volodymyr Zelensky (thứ 2 từ trái qua) thăm lữ đoàn cơ giới số 110 ở thị trấn Avdiivka, tiền tuyến miền đông Ukraine. AFP – Handout

Nếu đúng như lời cáo buộc từ Nga là cuộc tấn công này do Ukraine thực hiện, vì sao Kiev lại chọn thành phố này như mục tiêu để tấn công ? Trả lời câu hỏi ban tiếng Pháp đài RFI, giáo sư Guillaume Lasconjarias, nhà sử học về quân sự, trường đại học Paris Sorbonne giải thích : 

"Chọn một thành phố như Belgorod, thứ nhất, bởi vì đây là một vùng sát với biên giới Ukraine. Từ Belgorod đến biên giới với Ukraine chỉ cách có 30 km. Vùng này rất gần với Kharkiv, Soumy của Ukraine. Thứ hai, Belgorod đã và vẫn luôn được Nga sử dụng như là một trung tâm quân sự, để trung chuyển hậu cần quân sự Nga bằng đường sắt.

Vì vậy, oanh kích Belgorod là để cho thấy rằng thành phố này cũng không an toàn, để minh chứng là chiến tranh cũng có thể diễn ra trên đất Nga, và nhất là một đòn đánh trả đũa nhanh đến như thế mang ba ý nghĩa, gởi đến ba đối tượng.

Đầu tiên, đây là một thông điệp gởi đến chính người dân Ukraine, để nói với họ rằng chính phủ và quân đội không để kiểu tội ác này xảy ra mà không có trừng phạt, và chúng ta cũng có những phương tiện để đánh trả. 

Đối tượng thứ hai là người dân Nga, nói với họ rằng không có tội ác nào mà không bị trừng phạt. Rõ ràng là chúng ta đang ở trong một kiểu đối thoại chiến lược. Cuối cùng, người nghe thứ ba là chúng ta, nghĩa là các cường quốc phương Tây, những nước cung cấp vũ khí cho Ukraine vào thời điểm mà tình hình đang trở nên nghiêm trọng. Tuy nhiên, đây là một vấn đề thiết yếu, Ukraine cần được trang bị vũ khí và có thể bắt đầu năm 2024 trong điều kiện tốt nhất có thể". 

Minh Anh

Năm yếu tố tác động đến cuộc chiến tranh Ukraine trong năm 2024

Halyna Korba & Kateryna Khinkulova, BBC, 26/12/2023

Là tâm điểm của truyền thông quốc tế trong gần hai năm qua, cuộc chiến tranh toàn diện tại Ukraine sẽ tiếp tục bước sang năm 2024 với diễn biến có thể khác đi.

Binh sĩ Ukraine, ảnh ngày 13/12

Sau đây là năm yếu tố có thể tác động đến cuộc chiến tranh này trong năm 2024.

Tiền bạc

Khả năng kháng cự của Ukraine trong cuộc chiến tranh chống Nga vào lúc bắt đầu nổ ra cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2/2022 đã khiến nhiều người ngỡ ngàng và trở thành một trong những lý do chính khiến các đối tác quốc tế của Kyiv bắt đầu viện trợ thêm vũ khí.

Năm 2024, điều này có thể thay đổi, khi hai gói viện trợ đang bị hoãn lại.

Tại Mỹ, gói viện trợ dành cho Ukraine cần được Quốc hội phê chuẩn và có liên quan đến cuộc thảo luận giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ liên quan đến khoản chi. Phải đến đầu tháng 1 năm sau thì gói viện trợ quân sự lên đến 61 tỷ USD mới được đưa ra thảo luận.

Tại Liên Hiệp Châu Âu (EU), gói tài chính trị giá 55 tỷ USD cũng còn phụ thuộc vào cuộc đàm phán căng thẳng giữa Hungary và phần còn lại của liên minh. Không giống các quốc gia còn lại của EU, Hungary thực tế đã đứng về phía Nga và muốn chấm dứt viện trợ cho Ukraine.

Khí tài

Sự trễ nải của viện trợ nước ngoài đang làm chậm khả năng của Ukraine trong việc cung cấp vũ khí cho quân đội, khiến Kyiv ngày càng lo ngại còn Moscow thì ngày càng vững tin.

Trong cuộc họp báo vào cuối năm, Tổng thống Vladimir Putin nói quân đội Nga càng đánh càng mạnh trong khi mô tả Kyvi đang "rơi tự do" khi Phương Tây có thể "sẽ sớm cạn kiệt".

Ukraine cần gói viện trợ vũ khí từ nước ngoài để cung cấp nguồn đạn dược cho quân đội

Trong cuộc họp báo cuối năm 2023, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận định tình hình đang khó khăn nhưng bày tỏ hy vọng vấn đề viện trợ quân sự sẽ được giải quyết sớm và rằng Ukraine sẽ có thể tăng tốc sản xuất thiết bị bay không người lái, vũ khí đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến tranh.

Hồi tháng 11, EU cho biết đã không đạt mục tiêu cung cấp một triệu quả đạn pháo 155 ly cho Ukraine trước thời điểm tháng 3/2024. Tổng thống Zelensky nói một trong những lý do mà cuộc phản công của Ukraine không bắt đầu sớm hơn là do thiếu vũ khí. Trong cuộc phỏng vấn mới đây của BBC, quân đội Ukraine nói họ đang phải tiết kiệm đạn pháo.

Việc có ít đạn dược hơn đồng nghĩa người Ukraine có thể phải từ bỏ thêm các vị trí và cũng như các vùng lãnh thổ. Hiện Nga đã kiểm soát khoảng 17% lãnh thổ của Ukraine.

Ukraine ước tính cuộc chiến tranh đã khiến nền kinh tế quốc gia này tiêu tốn 150 tỷ USD. Năm 2024, Ukraine có kế hoạch chi 43,2 tỷ USD cho quân đội. Ngân sách dành quân sự của Nga ước tính vào ở mức kỷ lục 112 tỷ USD.

Nhân lực

Quân số đầy đủ sẽ là một thách thức cho cả hai phía.

Trước tháng 2/2022, dân số Ukraine vào khoảng 44 triệu người.

Ước tính sáu triệu người dân Ukraine đã rời bỏ quê hương mặc dù nhiều người được cho là đã trở về. Hàng trăm ngàn người đã phải di tản ở trong nước do sự chiếm đóng của Nga và các cuộc tấn công tiếp diễn. Hàng ngàn dân thường đã bị thiệt mạng.

Việc huy động và huấn luyện lực lượng quân sự mới sẽ là một thách thức. Theo thiết quân luật, Ukraine đã cấm nam giới tuổi từ 18 đến 60 rời khỏi quốc gia này. Gần đây, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov nói Kyiv có thể cần yêu cầu đàn ông Ukraine sống ở nước ngoài thực hiện nghĩa vụ quân sự. Hàng trăm ngàn đàn ông Ukraine trong độ tuổi chiến đấu được cho là đang ở nước ngoài. Estonia đã tuyên bố sẽ hỗ trợ Kyiv trong việc huy động các công dân Ukraine phù hợp phục vụ trong quân ngũ, những người hiện đang sống tại Estonia.

Dù Nga có lực lượng quân đội lớn hơn nhiều và tổng dân số lớn hơn hẳn, con số chính thức vào khoảng 144 triệu người, tổn thất binh sĩ của Nga trong gần hai năm qua cũng rất đáng kể. Các chuyên gia quân sự và chính những người lính cũng đã nói về dạng tác chiến kiểu "máy nghiền thịt".

Nhiều binh sĩ được huấn luyện tốt nhất của Nga đã bỏ mạng, chẳng hạn các lính nhảy dù và lực lượng không quân tinh nhuệ, những người trải qua công tác huấn luyện tốn kém và mất nhiều năm.

Ước tính khoảng một triệu người Nga đã rời khỏi quốc gia này theo sau cuộc xâm lược Ukraine và khi lệnh tổng động viên được công bố. Chính quyền Nga đã tìm đến cách tuyển các tù nhân hoặc những người nhập cư không giấy tờ nhằm tăng cường quân số.

Bất chấp tổn thất nặng nề, Tổng thống Putin đã kiên quyết tiếp tục cuộc chiến tranh tại Ukraine

Cả hai phía đều không công bố con số đầy đủ về tổn thất binh sĩ, nhưng ước tính ít nhất là hàng chục ngàn người về phía Ukraine.

Về phía Nga, BBC Tiếng Nga đã tập hợp một danh sách các quân nhân được xác nhận đã thiệt mạng lên đến 40.000 người vào cuối tháng 12/2023.

Tình báo Mỹ gần đây đã công bố các báo cáo mật cho thấy con số tổn thất từ phía Nga, bị giết hoặc bị thương, lên đến 315.000 người.

Tình trạng 'mệt mỏi Ukraine'

Điều khiến Kyiv lo ngại nhất là tình trạng có tên gọi "sự mệt mỏi Ukraine" - khi lòng cảm thông và ủng hộ của công chúng bị suy giảm tại các quốc gia đối tác của Kyiv.

Kết quả các cuộc bầu cử gần đây tại Hà Lan và Slovakia đã dẫn đến sự ủng hộ bị suy giảm. Slovakia đã ngừng một gói viện trợ tương đối lớn dành cho Ukraine, trong khi Hà Lan có thể sẽ không chuyển các chiến đấu cơ F-16 mà nước này từ lâu đã hứa sẽ viện trợ cho Ukraine.

Tại Mỹ, cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào tháng 11/2024, sự trở lại Nhà Trắng của cựu Tổng thống Donald Trump có thể đồng nghĩa là một thay đổi chính sách nghiêm trọng đến Ukraine và Nga.

Các cuộc thăm dò ý kiến tại Mỹ cho thấy số người cho rằng Washington đang giúp Ukraine quá nhiều đang tăng từ mức 21% lên 41%. Tại 8 trong số 27 quốc gia EU, càng có thêm người chống lại việc viện trợ cho Ukraine.

Cả Ukraine và Nga sẽ tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ tại Nam Bán Cầu trong năm mới. Theo truyền thống, nhiều quốc gia tại Trung Đông, Mỹ La-tinh và Châu Phi đã trở nên thân thiện với Moscow trong cuộc đối đầu với Mỹ. Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, Nga đã ra sức củng cố vị thế của mình, trong khi Ukraine ra sức giành lấy sự ảnh hưởng.

Trong 12 tháng qua, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã công du đến Châu Phi bốn lần, thăm 14 quốc gia. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã thăm chín quốc gia trong hai chuyến đi đến Châu Phi cùng quãng thời gian này.

Ukraine sẽ gặp khó khăn trong việc chống lại sức ảnh hưởng của Nga ở Châu Phi, nơi vẫn có cả bộ máy tuyên truyền của Moscow và tại một số nước, nhóm đánh thuê Wagner đã trở thành công cụ hiệu quả để củng cố sức ảnh hưởng của Nga.

Hồi kết

"Cuộc chiến tranh này sẽ kết thúc như thế nào ?" là câu hỏi mà nhiều chính trị gia và chuyên gia đã cố gắng tìm lời đáp.

Ukraine tuyên bố chỉ có việc Nga rút quân hoàn toàn khỏi vùng chiếm đóng và quay trở lại đường biên giới được quốc tế công nhận mới giúp chấm dứt cuộc xung đột.

Kyiv đã cảnh báo rằng bất kỳ sự thỏa hiệp nào với Nga đều sẽ khuyến khích không chỉ Moscow thâu tóm thêm các vùng lãnh thổ mà còn khuyến khích các hàng động tương tự ở những phần khác trên thế giới. Nga tuyên bố đang bị mắc kẹt trong cuộc một xung đột rộng lớn hơn với Phương Tây và quyết tâm tiếp tục cuộc chiến tranh.

Kyiv tiếp tục hứng chịu các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái từ Nga

Hầu như sẽ không thể kết thúc trong năm 2024, cuộc chiến tranh này sẽ vẫn tiếp diễn, với giao tranh tiền tuyến ngày càng ác liệt hơn, Ukraine gánh chịu thêm tổn thất và số người bỏ mạng hằng ngày tại Ukraine gia tăng, Nga thì ngày càng bị cô lập hơn và gánh chịu khó khăn về mặt kinh tế.

Trong bối cảnh cuộc chiến tranh Gaza vẫn chưa có lối thoát và nguy cơ các điểm nóng mới xuất hiện, cuộc xung đột này sẽ trở nên ít được quan tâm hơn bất chấp quy mô về sức tác động của nó đối với trật tự chính trị thế giới và nền kinh tế toàn cầu.

Halyna Korba & Kateryna Khinkulova

Nguồn : BBC, 26/12/2023

*************************

Nội bộ Ukraine bất đồng về động viên quân để đối phó với cuộc chiến tranh hao mòn

Anh Vũ, RFI, 28/12/2023

Cuộc chiến chống Nga xâm lược của Ukraine đang trong hoàn cảnh khó khăn, cả quân sự cũng như chính trị. Ngoài nguồn viện trợ quân sự của các nước đồng minh có nguy cơ bị cắt giảm, trên chiến trường, nhiều dấu hiệu thất thế quân sự trong nước những bất đồng nội bộ ngày càng được thể hiện rõ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine Valeriy Zaluzhny (thứ 2 từ trái qua) đến thăm một trung tâm huấn luyện quân sự, tại một địa điểm không xác định, ngày 03/11/2023. AFP - Handout

Hôm thứ Ba 26/12, lần đầu tiên kể từ đầu cuộc xâm lược của Nga, tham mưu trưởng quân đội Ukraine Valeri Zalouzhny đã tổ chức một cuộc họp báo. Dù là một lãnh đạo quân sự khá nổi tiếng ở Ukraine, nhưng cho đến giờ ít khi người ta thấy ông Zalouzhny tiếp xúc với báo chí, cũng như ông chưa bao giờ tổ chức họp báo riêng như lần này tại Kiev.

Cuộc tiếp xúc với báo giới của chỉ huy quân sự Ukraine diễn ra một ngày sau khi Quốc hội nước này công bố văn bản dự luật, mục đích để sửa đổi việc đăng ký nghĩa vụ quân sự, tạo điều kiện để động viên quân, trong đó chủ yếu là quy định tuổi nhập ngũ hạ từ 27 xuống 25 tuổi. Dự luật này đã được hội đồng các bộ trưởng Ukraine thảo luận từ nhiều tháng qua, ngay khi được công bố đã gây nhiều tranh cãi trên mạng xã hội. Nếu như những ngày đầu khi Nga mở chiến dịch tấn công Ukraine, người ta đã chứng kiến hàng chục nghìn công dân tình nguyện gia nhập quân đội để bảo vệ tổ quốc thì giờ đây khí thế này không còn được như trước.

Cải cách đăng ký nghĩa vụ quân sự giờ là chủ đề rất nhạy cảm đối với dân chúng Ukraine, đang bắt đầu cảm thấy quá mệt mỏi không thấy chút hy vọng chấm dứt cuộc chiến tranh đã kéo dài gần hai năm.

Với giới chuyên gia, phải động viên quân thường trực chạy theo cuộc chiến tranh kéo dài sẽ ảnh hưởng đến nguồn nhân lực phát triển kinh tế.

Phát ngôn không nhất quán

Điểm được giới quan sát chú ý nhiều là trong cuộc họp báo hôm thứ Ba, tướng Zalouzhny đã nhiều lần chỉ rõ trách nhiệm của tổng thống Volodymyr Zelensky về những khó khăn của quân đội Ukraine trong chiến dịch phản công. Trong cuộc họp báo trước đó một tuần, hôm 19/12, tổng thống Volodymyr Zelensky, đã tuyên bố ông không thấy thuyết phục với đề nghị của bộ tổng tham mưu huy động từ 450 nghìn đến 500 nghìn quân mới để luân chuyển, giảm áp lực cho các binh sĩ đang chiến đấu ở mặt trận từ hai năm nay. 

Những phát ngôn không nhất quán giữa tham mưu trưởng quân đội, tướng Zalouzhny và tổng thống Zelensky về chiến dịch phản công Nga không phải là mới. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tuần báo The Economist được đăng tải hồi đầu tháng 11, tướng Zaluzhny đã đưa ra nhận định quân đội Ukraine đang ở trong "ngõ cụt" và cuộc phản công Kiev đang tiến hành theo cách như hiện nay có thể kéo dài nhiều năm. Những nhận định của tham mưu trưởng quân đội ngay sau đó đã được sự ủng hộ của thị trưởng Kiev, Vitali Klitschko, một người cũng khá nổi tiếng trong thời kỳ đầu chiến tranh. Ông khẳng định điều mà tướng Zalouzhny nói "là sự thật". Vài ngày sau, cũng qua kênh báo chí, trong một cuộc phỏng vấn tại Kiev, tổng thống Volodymyr Zelensky đã lên tiếng phản bác những nhận định về chiến dịch phản công của chỉ huy quân đội Ukraine.

Mặc dù chiến dịch phản công của Ukraine vẫn dậm chân tại chỗ, nếu không muốn nói là thất bại, tướng Zaluzhny vẫn có uy tín rất cao trong dân chúng vì thành tích đã đẩy lùi quân Nga ra khỏi Kiev trong những ngày đầu tiên của cuộc chiến tranh và đã thành công trong hai đợt phản công Nga hồi mùa thu năm 2022. Một số chuyên gia còn tin rằng vị tướng này có thể là một sự thay thế chính trị đáng tin cậy cho Zelensky, trong kỳ bầu cử tổng thống Ukraine sắp tới, trên lý thuyết vào cuối tháng 3 năm 2024, nhưng chưa có quyết định chính thức vì tình hình đất nước có chiến tranh.

Những đồn đoán về quan hệ bất hòa, căng thẳng giữa tham mưu trưởng quân đội và tổng thống Ukraine, hai lãnh đạo vốn được coi là những người thân cận, đã được báo chí loan truyền vào thời điểm mà người Ukraine hơn bất cứ lúc nào đang cần đến tinh thần đoàn kết.

Anh Vũ

****************************

Nga gia tăng sức ép trên nhiều mặt trận miền đông Ukraine

Thùy Dương, RFI, 28/12/2023

Trong những ngày qua, quân đội Nga liên tục gia tăng sức ép trên nhiều mặt trận ở miền đông Ukraine. Theo báo Pháp Le Monde ngày 27/12/2023, chỉ huy lục quân Ukraine, Oleksandr Syrsky, đã nói đến tình hình "khó khăn" ở miền đông đất nước, và viết trên mạng Telegram rằng Nga đang "tiếp tục các cuộc tấn công cường độ cao theo các hướng Kupiansk, Lyman, Siversk và Bakhmut". 

Lính Ukraine tham gia huấn luyện gần chiến tuyến ở vùng Donetsk, 25/12/2023. Reuters – Thomas Peter

Đồng thời, các vụ tấn công bằng drone Shahed của Nga vẫn tiếp diễn. Theo Reuters, hôm nay 28/12 lực lượng phòng không Ukraine cho biết đã bắn hạ 7 trong số 8 drone Shahed mà Nga phóng vào miền trung và miền nam Ukraine trong đêm hôm qua rạng sáng hôm nay, nhưng không nói rõ liệu các drone có nhắm trúng mục tiêu hay không. Về phía Nga, bộ Quốc Phòng loan báo đêm qua đã ngăn chặn được một cuộc tấn công bằng drone của Ukraine nhắm đến bán đảo Crimea. 

Tuyển thêm quân 

Trong bối cảnh mặt trận miền đông đang gặp nhiều sức ép, chính quyền Ukraine phải tính đến việc động thêm binh sĩ. Một đại tá có uy tín tại Ukraine lưu ý là nếu không đủ quân thì muộn nhất đến cuối năm 2024 Ukraine sẽ thất bại về quân sự. 

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan giải thích : 

"Thứ Tư (27/12), đại tá Yevhen Mejevikin, một sĩ quan có uy tín, đã tuyên bố là nếu Ukraine không huy động đủ quân thì đương nhiên, muộn nhất đến cuối năm 2024 sẽ có nguy cơ thất bại về quân sự. 

Đại tá Mejevikin kêu gọi là việc huy động binh lính cần đạt mức thời điểm bắt đầu chiến tranh, hồi năm 2022, cho dù ông nói là hiểu được nỗi lo sợ của người dân về việc phải tòng quân, và thách thức đối với chính phủ là giành được lòng tin của người dân bằng cách nói ra sự thật. 

Thế nhưng, chính phủ Zelensky lại đang làm điều ngược lại. Họ đã đệ trình lên Quốc hội một đạo luật sửa đổi các điều kiện về nghĩa vụ quân sự, vào đúng ngày Giáng Sinh 25/12 để tránh mọi cuộc thảo luận công khai. 

Toàn văn dự luật không được đưa lên trên trang web Rada. Mọi người chỉ có thể đọc những điều ngắn gọn về ý tưởng hạ tuổi nhập ngũ bắt buộc từ 27 tuổi xuống còn 25 tuổi, về việc đóng cửa các văn phòng tuyển quân vốn dĩ đã bị phản đối và về việc gửi thư điện tử để thông báo lệnh động viên nhập quân ngũ. 

Điều mơ hồ liên quan đến việc tòng quân của phụ nữ. Tuần trước, cho dù bộ trưởng Quốc Phòng Rustem Umerov đã nói đến việc huy động nhập ngũ người Ukraine đang sống ở nước ngoài, nhưng các tùy viên báo chí của chính phủ đã tránh đề cập đến chủ đề này và đưa ra các tín hiệu trái ngược nhau … 

Báo chí Ukraine biết được rằng đảng "Người phục vụ nhân dân" của tổng thống đã yêu cầu tất cả các dân biểu của đảng không bình luận trên các phương tiện truyền thông về luật huy động binh sĩ mà gửi mọi câu hỏi đến ban chỉ huy quân sự". 

Về sản xuất vũ khí, thiết bị quân sự, vẫn theo báo Pháp Le Monde, trong cuộc gặp với các đại diện ngành công nghiệp quốc phòng, tổng thống Zelensky ngày 27/12 thông báo là Ukraine trong năm 2023 đã tăng gấp 3 sản lượng vũ khí và trang thiết bị quân sự. Sản xuất đạn dược, nhất là đạn pháo cũng tăng nhiều đáng kể. Tổng thống Ukraine nhấn mạnh năm 2024 sẽ đặc biệt chú ý đến sản xuất chất nổ và thuốc súng, mà hiện thế giới đang khan hiếm.

Thùy Dương

**************************

Mỹ tháo khoán 250 triệu đô la, gói viện trợ cuối cùng trong năm 2023 cho Ukraine

Minh Phương, RFI, 28/12/2023

Hôm qua 27/12/2023, Hoa Kỳ thông báo viện trợ 250 triệu đô la cho Ukraine. Đây là khoản viện trợ quân sự cuối cùng trong năm 2023 sẵn có mà Washington có thể chi và không cần bỏ phiếu tại Quốc hội. 

Lính Ukraine dỡ các kiện hàng do Hoa Kỳ viện trợ tại sân bay Quốc tế Boryspil, Kiev, Ukraine, ngày 13/12/2022. Reuters – Serhiy Takhmazov

Cho đến nay, các cuộc đàm phán căng thẳng vẫn đang diễn ra giữa các dân biểu đảng Cộng Hòa và đảng Dân Chủ về khoản viện trợ 61 tỷ đô la mà tổng thống Mỹ Joe Biden yêu cầu và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky mong đợi. 

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, được AFP trích dẫn, khẳng định Quốc hội phải hành động càng sớm càng tốt để bảo đảm lợi ích an ninh quốc gia "thông qua việc hỗ trợ Ukraine tự vệ". Gói viện trợ sẽ bao gồm đạn dược cho các hệ thống phòng không và vũ khí chống tăng. Trên mạng X, chánh văn phòng phủ tổng thống Ukraine, Andriy Yermak cũng đã lên tiếng cảm ơn và khẳng định Kiev "sẽ giành chiến thắng". 

Trước đó, Nhà Trắng đã cảnh báo nguồn viện trợ cho Ukraine sẽ "cạn kiệt" vào cuối năm nay. "Chúng tôi chỉ còn lại một gói viện trợ duy nhất" trước khi quỹ dành cho Ukraine "cạn kiệt", người phát ngôn Nhà Trắng John Kirby tuyên bố hôm 18/12/2023. 

Cũng liên quan tới việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine, chính quyền thành phố Troisdorf, phía tây nước Đức, đã phản đối dự án mở rộng sản xuất vũ khí cho Kiev tại thành phố này. 

Cơ sở sản xuất ở Troisdorf là mắt xích quan trọng để Châu Âu hỗ trợ vũ khí Ukraine trong bối cảnh Châu Âu nói chung và nước Đức nói riêng khó đáp ứng nhu cầu của Ukraine. 

Vẫn về vấn đề tài chính, Hoa Kỳ ngày hôm nay đã đề xuất G7 tìm cách tịch thu 300 tỷ đô la tài sản của Nga. Đây là khoản dự trữ ngoại hối của Nga đã bị phương Tây "đóng băng" theo các lệnh trừng phạt mà Mỹ và đồng minh áp đặt sau khi Nga xâm lược Ukraine.

Minh Phương

*************************

Quân đội Ukraine xác nhận rút khỏi thành phố Marinka

Thu Hằng, RFI, 27/12/2023

Nga tiếp tục dùng drone oanh kích Ukraine và gây sức ép trên chiến trường miền đông. Ngày 26/12/2023, một ngày sau khi Moskva khẳng định kiểm soát thành phố Marinka, nằm ở phía đông Ukraine, chính quyền Kiev xác nhận đã rút các lực lực lượng vũ trang ra "ngoại vi" thành phố chiến lược, cách tây nam Donetsk 5 km.

Binh sĩ Ukraine gần Marinka, Ukraine, ngày 26/12/2023. © via Cheslav Ratynskyi / Reuters

Theo AFP, phát biểu lần đầu tiên trong buổi họp báo hôm 26/12, tổng tư lệnh quân đội Ukraine Valeriy Zaluzhny giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của việc rút quân ra "ngoại vi" khi nhấn mạnh Marinka "không tồn tại nữa" do mức độ tàn phá, hủy diệt. Lính Ukraine vẫn có mặt tại phía bắc thành phố, được biến thành điểm trọng yếu từ năm 2014, nhưng trước đó đã "chuẩn bị một tuyến phòng thủ bên ngoài địa phương này" (Marinka) để rút lui. Tướng Valeriy thừa nhận Nga "hiện có thể huy động lực lượng để phá hủy một thành phố như Bakhmut cách đây ba tháng".

Song song với các trận giao tranh trên chiến trường, Nga tiếp tục các vụ tấn công bằng drone vào nhiều vùng của Ukraine. Trong đêm 26 sáng sớm 27/12, hệ thống phòng không Ukraine đã bắn hạ 32 trên tổng số 46 drone của Nga, chủ yếu nhắm vào chiến tuyến ở miền nam và miền đông Ukraine. Một nhà ga ở Kherson đã bị Nga oanh kích tối 26/12, khiến một người thiệt mạng và 4 người bị thương, vào lúc có khoảng 140 thường dân đang chờ tầu sơ tán.

Ukraine xem xét chiến lược tuyển quân mới

Để bù đắp tổn thất trên chiến trường do chiến lược phản công không mang lại hiệu quả, tổng thống Zelensky đã nhắc đến khả năng huy động khoảng nửa triệu người Ukraine nhập ngũ trong năm 2024. Tuy nhiên, tổng tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny tỏ ra thận trọng về số liệu và nêu chiến lược tuyển quân mới :

Thông tín viên Stéphane Siohan tại Kiev giải thích :

"Tướng Zaluzhny phát biểu hôm 26/12 rằng chiến tranh sẽ thay đổi trong năm 2024 và cần phải chứng tỏ hiệu quả gia tăng, đặc biệt là trong một cuộc xung đột quy mô lớn như thế này, và phải cải thiện tỉ lệ sống sót của người lính trên chiến trường.

Nhưng trước hết, vị tướng nổi tiếng tỏ ra bất bình về công việc của các văn phòng tuyển quân, vẫn bị chỉ trích mạnh, cho rằng những văn phòng này không huy động đủ quân để chiến đấu chống xâm lược Nga.

Tuy nhiên, ông Zaluzhny từ chối xác nhận con số 500.000 tân binh trong năm 2024. Dường như ông muốn nhấn mạnh đến cách làm mới, đó là để thường dân gia nhập quân đội. Vấn đề nghĩa vụ quân sự trở thành một chủ đề nhạy cảm trong xã hội, vào lúc chiến tranh chắc chắn sẽ kéo dài. Tướng Zaluzhny đề xuất cần khống chế thời gian nghĩa vụ quân sự tối đa ba năm. Theo ông, việc huy động sẽ giúp giải quyết vấn đề thiếu binh sĩ, đào tạo được những đơn vị mới, đồng thời thay thế những người lính đã ngã xuống khi chiến đấu.

Để làm được việc này, theo tướng Zaluzhny, cần phải đưa ra ý tưởng về thời hạn nghĩa vụ tối đa cho lính nghĩa vụ để có thể áp dụng cách thức xoay vòng, tái nhập ngũ. Trong số những giải pháp được tính đến có việc giảm tuổi lính nghĩa vụ từ 27 xuống còn 25 và huy động cả đàn ông Ukraine đang sống ở nước ngoài. Một lần nữa, tướng Zaluzhny đã khéo léo nhắc lại rằng chính tổng thống chịu trách nhiệm chính trị về những quyết định này".

Thu Hằng