 | Tổng quan: | 3636626 |
Người ta nói ‘hòa bình là sự tiếp nối của chiến tranh theo một cách khác’. Nhưng cuộc chiến ngôn từ ở Việt Nam có thể nói chưa từng có ngày hòa bình kể từ sau năm 1975. Cụm từ mà người dân miền Nam nghe nói tới nhiều nhất ngay sau khi chiến tranh kết thúc là ‘cải tạo’. Đó là lần hiếm hoi trong lịch sử những con người ít hiểu biết và nghèo khó hơn đi ‘cải tạo’ những người am hiểu và có đời sống tương đối sung túc.
"Biểu tình" hay "tập trung đông người" ?
Sau khi được ‘cải tạo’, Sài Gòn mất đi vẻ hào hoa và từ chỗ là hòn ngọc phương đông chỉ còn là thành phố Hồ Chí Minh ngủ vùi trong vinh quang đã mất trong nhiều năm sau đó. Tướng Lê Minh Đảo, một trong những người kiên quyết trụ lại Sài Gòn và phải đi ‘cải tạo’ tới 17 năm, nói với tôi cách đây vài năm đó là "đi đày chứ cải tạo gì".
Cụm từ thứ hai dân cả ba miền Bắc Trung Nam đều biết đó là ‘xã hội chủ nghĩa’ vốn có trong tên nước của Việt Nam từ tháng 7/1976. Việt Nam có phải là nước xã hội chủ nghĩa không ? Câu trả lời chắc chắn là không và cũng chưa bao giờ từng là nước xã hội chủ nghĩa. Vậy tại sao Việt Nam lại là nước có lẽ là duy nhất trên thế giới hiện vẫn còn các chữ ‘xã hội chủ nghĩa’ trong tên nước ? Đây có phải là điều sai trái không ?
Nhà hoạt động JB Nguyễn Hữu Vinh từng đem điều này ra hỏi một sĩ quan an ninh Việt Nam và sau đây là câu trả lời và đối thoại tiếp theo giữa hai bên.
– Bây giờ Việt Nam chưa phải là chủ nghĩa xã hội, nhưng sẽ tiến đến chủ nghĩa xã hội, đó là mục tiêu sẽ hướng đến nên đặt tên nước ghi như vậy là đúng chứ sao lại sai.
– Nếu bây giờ một cậu bé phấn đấu để sau này làm Thủ tướng, mục đích của nó rất rõ ràng nhưng nó đang là học sinh, vậy nó có thể in danh thiếp là "Thủ tướng nước Việt Nam Trần Văn Quai" để giao dịch với mọi người được không ?
– Như thế thì không được, anh đang là học sinh, là công nhân hay nông dân thì chỉ ghi đúng như vậy thôi chứ, chắc gì anh ta đã làm được thủ tướng.
– Nhưng mục đích, mục tiêu của nó là sẽ làm thủ tướng, cũng như Việt Nam có mục tiêu là chủ nghĩa xã hội, sao nước ta chưa đến chủ nghĩa xã hội lại ghi là chủ nghĩa xã hội được mà nó lại không được ghi danh thiếp là Thủ tướng ? Thôi, cứ cho là có thể nó không được làm thủ tướng đi, vì nó khó, nhưng chắc chắn nó sẽ làm được điều này, là nó sẽ chết. Vậy danh thiếp nó có thể ghi là "Hồn ma Trần Văn Quai" để đi giao dịch được không ?
Dĩ nhiên nhân viên an ninh không thể trả lời được vì đây có lẽ là sự đánh tráo khái niệm rõ rệt nhất.
Tới thời gian gần đây hơn, ngoài những tranh luận về ‘phí’ và ‘giá’, người ta nghe tới hành động ‘đầu thú’ của Trịnh Xuân Thanh. Cho tới khi ông Thanh ngỏ ý trước tòa muốn sang lại Đức thăm vợ con trước khi về thi hành án thì người ta hiểu ‘đầu thú’ theo kiểu xã hội chủ nghĩa có nghĩa là người ta tóm anh, tống vào xe, cho lên chuyên cơ rồi đưa lòng vòng về trình diện công an và buộc anh phải nói mọi việc không phải thế.
Rồi trong hai tuần gần đây, ngoài những dây thép gai, nơi tạm giam dã chiến, những cảnh khiêng người như súc vật và những hình ảnh máu me trên thân thể và quần áo của những người biểu tình ở nơi từng là Sài Gòn, cuộc chiến ngôn từ tiếp diễn với cụm từ ‘tụ tập đông người’.
Việt Nam tự hào là nước Châu Á khá bao dung với người đồng tính và đã có biết bao cuộc ‘tụ tập đông người’ nhiều sắc màu, có lẽ đông hơn nhiều so với các cuộc biểu tình gần đây nhưng chính quyền chấp nhận điều đó.
Họ chấp nhận sự khác biệt về giới, hoặc buộc phải làm như vậy, nhưng không chấp nhận khác biệt về quan điểm chính trị.
Vậy tại sao người ta lại không coi các đợt xuống đường mới đây nhất là biểu tình trên phương diện ngôn từ mặc dù quyền biểu tình đã được ghi nhận tại Điều 25 của Hiến pháp 2013, vốn đứng trên mọi quy định khác của pháp luật. Xin được trích khá dài những gì mà một trang web chính thống của Việt Nam đã đăng từ vài năm trước (1) :
"Biểu tình không phải là câu chuyện hoàn toàn xa lạ ở Việt Nam. Quyền biểu tình của nhân dân được du nhập vào Việt Nam từ thời Pháp thuộc, cùng với những tư tưởng tự do khác. Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, biểu tình là một công cụ hữu hiệu mà Đảng Cộng sản Việt Nam (Đảng Cộng sản Đông Dương) sử dụng để vận động đấu tranh chống chính quyền thực dân, phong kiến.
"Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhiều cuộc biểu tình tại miền Nam Việt Nam chống chế độ bù nhìn của Mỹ, chống chiến tranh của nhiều tầng lớp nhân dân đã nổ ra, góp phần thay đổi nhận thức của xã hội và của quốc tế về cuộc chiến tranh phi nghĩa do Mỹ tiến hành tại Việt Nam. Những cuộc biểu tình lúc này chính là những xúc tác quan trọng, góp phần vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Như vậy, biểu tình không phải là khái niệm xa lạ, mới mẻ ở Việt Nam mà với đặc thù lịch sử ở Việt Nam, biểu tình phải được hiểu là ủng hộ và yêu nước".
"Quyền biểu tình tuy không được ghi nhận trực tiếp trong Hiến pháp năm 1946 nhưng nó cũng được hiểu là nội hàm của quyền tự do ngôn luận và tự do hội họp. Hai tuần sau khi giành độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Sắc lệnh về quyền biểu tình, đủ cho thấy tư duy đúng đắn và quan niệm ủng hộ một quyền quan trọng của người dân của chính quyền dân chủ cộng hòa non trẻ. Tại các bản Hiến pháp sau này của Việt Nam, quyền biểu tình luôn được ghi nhận đầy đủ : Điều 25 Hiến pháp năm 1959, Điều 67 Hiến pháp năm 1980, Điều 69 Hiến pháp năm 1992 và Điều 25 Hiến pháp năm 2013".
Bài đăng trên trang web này cũng nói thêm : "Hiện nay, mỗi khi có các cuộc biểu tình tự phát của người dân thì các cơ quan nhà nước ở Việt Nam thường áp dụng Nghị định số 38/2005/NĐ-CP ngày 18/3/2005 của Chính phủ quy định một số biện pháp bảo đảm trật tự công cộng. Tuy nhiên, Nghị định này lại nhằm để điều chỉnh hành vi "tập trung đông người ở nơi công cộng" chứ không phải là điều chỉnh các hoạt động biểu tình… Theo quy định của Nghị định này, các hoạt động tập trung đông người chỉ được diễn ra khi có sự "cho phép" Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền.
"Quy định này là hoàn toàn trái với tinh thần của pháp luật về biểu tình. Biểu tình là một quyền tự do, người dân chỉ cần "thông báo" đến cơ quan nhà nước về việc tổ chức biểu tình chứ không phải là "xin - cho". Đồng thời, các quy định của Nghị định này đều thể hiện rõ xu hướng là tạo thuận lợi cho cơ quan nhà nước trong công tác quản lý chứ không phải là tạo thuận lợi cho người dân thực hiện quyền của mình. Hơn nữa, biểu tình là một quyền hiến định và vì thế, những nội dung liên quan đến quyền này chỉ có thể được ghi nhận trong luật chứ không thể dùng nghị định để điều chỉnh".
Trích dẫn dài như vậy để cho thấy không phải không có các ‘đồng chí’, một sự đánh tráo khai niệm khác, hiểu rằng nên chấm dứt cuộc chiến ngôn từ và cuộc chiến quyền lực giữa người dân và chính quyền. Nhưng số ‘đồng chí’ đi ngược lại xu hướng này còn đông hơn trong khi những người sẵn sàng thực hiện quyền hiến định của mình còn quá ít ỏi. Họ thậm chí còn không dám tham gia cuộc chiến ngôn từ. Và đây sẽ là đề tài của blog sắp tới – tin thất thiệt chính thống.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 23/06/2018
(1) http://tuphaptamky.gov.vn/2014/news/Gop-y-Hien-phap/Nhu-cau-luat-hoa-quyen-bieu-tinh-theo-Hien-phap-nam-2013-1518.html
Với việc bắt cựu ủy viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng, thanh củi tươi, theo cách nói của chính vị tổng bí thư (1), đầu tiên đã cháy trong chiếc lò ông Nguyễn Phú Trọng nhóm từ nhiều năm nay.
Ông Nguyễn Phú Trọng.
Để hiểu cuộc rượt đuổi kéo dài ít nhất năm năm này, người ta cần xem lại (2) ông đã nghẹn ngào như thế nào khi không kỷ luật nổi thủ tướng lúc bấy giờ, ông Nguyễn Tấn Dũng, tại hội nghị trung ương 6 hồi cuối năm 2012.
Khi đó dường như ông Trọng đã có được sự ủng hộ trong Bộ Chính trị để kỷ luật ông Dũng vì sai lầm trong điều hành kinh tế, nhưng khi ra tới Ban chấp hành trung ương, đối thủ mà ông gọi là đồng chí, đã lật ngược thế cờ.
Ông Trọng chỉ còn biết nghẹn ngào nói về kỷ luật ‘một đồng chí’ nhưng cũng không nêu tên đồng chí nào.
Đó là thời mà ông Trọng bị coi là không đủ mạnh để đương đầu với ông Dũng (3) người cũng được xem là "ngạo mạn và quá tự tin vào bản thân".
Củi khô, củi tươi
Nay sau một hội nghị trung ương 6 khác vừa diễn ra không lâu ở thời điểm năm năm sau, một trong những "đồ đệ" của ông Dũng trong thời mà người ta nói "nhất tiền tệ, nhì hậu duệ, ba đồ đệ [hay quan hệ], bốn trí tuệ" (4) đã rớt vào lò ông Trọng.
Vị tổng bí thư 73 tuổi được trích dẫn phát biểu cùng thời điểm với cựu quan chức Trịnh Xuân Thanh, người có lẽ chỉ được coi là "củi khô" hay "củi vừa" xuất hiện ở Việt Nam : "Khi tiếp xúc cử tri, tôi hay nói : Cái lò đã nóng lên rồi thì củi tươi vào đây cũng phải cháy.
"Củi khô, củi vừa vừa cháy trước, rồi cả lò nóng lên, tất cả các cơ quan vào cuộc, có ai đứng ngoài đâu.
"Và không thể đứng ngoài được. Cá nhân nào muốn không làm cũng không thể được, thế mới là thành công" ông Trọng được trang web của Đài Tiếng nói Việt Nam dẫn lời. (5).
Ông Thăng là chính trị gia hiểu tầm quan trọng của quan hệ công chúng và có lượng fan hâm mộ khá đông đảo.
Trên Facebook có những trang ủng hộ ông với hàng trăm ngàn người tham gia trong khi báo sân sau của ông hồi đầu năm 2016 từng chạy bài ‘Vì sao Bí thư Thăng được nhân dân ủng hộ’ (6).
Tuy nhiên ông Thăng đã không có được sự ủng hộ của các đồng chí của ông mà tín hiệu đầu tiên đến từ giữa năm 2016 khi bài ông viết ủng hộ Chủ tịch hội đồng tín thác Đại học Fulbright bị gỡ bỏ (7).
Cây viết Phạm Đoan Trang bình luận trên Facebook : "Đinh La Thăng có tội. Tội lớn nhất của Thăng chính là đã chọn nhầm phe".
Có còn củi tươi
Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu thanh "củi tươi" Đinh La Thăng sẽ có khai thêm những "củi tươi" nào khác và liệu có thực không có giới hạn trong cuộc chiến hiện nay của ông Trọng.
Cách đây năm năm ông đã nhắm tới thanh củi tươi rói lúc đó Nguyễn Tấn Dũng và thất bại.
Liệu cuộc rượt đuổi năm xưa có đang tiếp diễn ? Liệu có điều gì sẽ xảy đến với "hậu duệ" của ông cựu thủ tướng hay thậm chí chính bản thân ông ?
Đây dĩ nhiên là những câu hỏi triệu đô và tất cả còn tùy thuộc vào việc đích cuối cùng của ông Trọng ở đâu và liệu chiếc lò của ông có đủ nóng để đạt tới đích đó.
Ông đã bỏ ra nhiều năm để đánh mẻ lưới lớn và ông đã đạt được những mục tiêu ban đầu.
Nhưng lãnh đạo Việt Nam cũng thừa nhận tình trạng tham nhũng và chạy chức, chạy quyền rất phổ biến ở Việt Nam.
Những thanh củi khô và củi vừa chắc chắn rất nhiều và chiếc lò của ông Trọng có lẽ không đủ to để đốt cháy tất cả.
Và nếu ông làm vậy có thể sự ủng hộ đối với ông cũng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.
Nhưng vào thời điểm này nhiều "đồng chí chưa bị lộ" có lẽ đêm ngày lo sẽ rớt vào lò ông Trọng.
Chỉ có điều chống tham nhũng không bao giờ nên coi là một phong trào. Người ta cần nhìn vào cả hệ thống và sửa cái gốc của tham nhũng chứ không đợi tham nhũng rồi mới xử.
Với một hệ thống tư pháp bị chính trị hóa, nền chính trị không có sự canh tranh, xã hội dân sự bị chèn ép và ngọn đèn truyền thông còn quá tù mù để rọi đèn vào các góc khuất dễ xảy ra tham nhũng, điều được gọi là cuộc chiến chống tham nhũng xem ra chưa có ánh sáng ở cuối đường hầm.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 12/12/2017
(1) http://vov.vn/chinh-tri/dang/tong-bi-thu-lo-nong-len-roi-thi-cui-tuoi-vao-cung-phai-chay-653960.vov
(2)https://www.youtube.com/watch?v=K0Zvjog75Mk)
(3)https://www.voatiengviet.com/a/vietnam-congress-carl-thayer-inv-114203014/893309.html
(4) http://giaoduc.net.vn/Xa-hoi/Dai-bieu-lo-ngai-Tien-te-hau-due-quan-he-roi-moi-den-tri-tue-post152402.gd
(5) http://vov.vn/chinh-tri/dang/tong-bi-thu-lo-nong-len-roi-thi-cui-tuoi-vao-cung-phai-chay-653960.vov
(6) http://petrotimes.vn/vi-sao-bi-thu-thang-duoc-nhan-dan-ung-ho-400841.html
(7) https://www.voatiengviet.com/a/tu-khung-hoang-bob-kerry-den-tinh-huong-cua-bi-thu-thang/3377387.html
