Việt Nam ‘cam kết thúc đẩy quyền con người’ trong phòng dịch Covid-19 (VOA, 02/07/2020)

Đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc vừa lên tiếng rằng Việt Nam "cam kết đảm bảo thúc đẩy quyền con người" trong phòng chống dịch Covid-19.

Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại Geneva, phát biểu tại phiên khai mạc khóa họp lần thứ 44 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, 30/06/2020. Photo : UN WebTV

Phát biểu như trên của Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại Geneva, đưa ra hôm 01/07, sau khi Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (OHCHR) lên tiếng báo động về tình trạng vi phạm quyền tự do biểu đạt trong mùa dịch Covid-19 ở 12 quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.

Tại phiên khai mạc khóa họp lần thứ 44 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm 01/07, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai phát biểu :

"Việt Nam đã thực hiện các biện pháp phối hợp, ưu tiên bảo vệ sinh mạng người dân, đảm bảo quyền tiếp cận y tế, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương".

"Chúng tôi tái khẳng định bảo vệ và thúc đẩy quyền con người", bà Mai nhấn mạnh.

Truyền thông Việt Nam cho biết Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai nhấn mạnh đến kết quả của Việt Nam trong phòng, chống dịch bệnh, "ổn định kinh tế-xã hội, trật tự công cộng", cũng như chính sách hỗ trợ phục hồi sau đại dịch, nhằm "bảo vệ các quyền con người".

Trước đó, hôm 29/6, Liên Hiệp Quốc vừa công bố một bức thư mà hai Báo cáo viên Đặc biệt của họ gửi cho Chính phủ Việt Nam ngày 30/4/2020 về các hành vi hăm doạ, sách nhiễu và đàn áp nhiều người khi có ý định hoặc đã tham gia một hội nghị quốc tế ở Thái Lan có sự hiện diện của giới chức Liên Hiệp Quốc.

Bức thư yêu cầu Việt Nam trả lời về các hành vi "hăm doạ, sách nhiễu, cấm xuất cảnh, theo dõi và sử dụng bạo lực đối với các cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền vì họ tìm cách tham gia hoặc đã tham gia hội nghị quốc tế về tự do tôn giáo hay đức tin khu vực Đông Nam Á năm 2019, diễn ra tại Bangkok (Thái Lan)".

Các trường hợp được nêu trong bức thư của các Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hiệp Quốc bao gồm các tín đồ Cao Đài đã bị ngăn cản không cho tham dự hội nghị và các giáo dân thuộc Giáo xứ Cồn Dầu đã bị chặn tại sân bay Đà Nẵng khi họ trở về từ Thái Lan.

Tương tự, vào ngày 3/6, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (OHCHR) lên tiếng báo động về tình trạng vi phạm quyền tự do biểu đạt trong mùa dịch Covid-19 ở 12 quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.

Bà Michelle Bachelet, lãnh đạo Văn phòng OHCHR, cho biết trong một thông cáo rằng các quốc gia này đã gia tăng việc bắt bớ người dân một cách tùy tiện khi họ lên tiếng chỉ trích chính phủ, hoặc chia sẻ thông tin, quan điểm cá nhân về đại dịch, với cáo buộc là loan truyền "thông tin sai lệch" trên mạng xã hội.

"Kể từ khi bắt đầu đại dịch, nhà chức trách ở Việt Nam loan báo có hơn 600 người dùng Facebook đã bị triệu tập, thẩm vấn liên quan đến việc chia sẻ thông tin về dịch bệnh trên mạng xã hội. Nhiều người trong số họ đã bị xử phạt hành chính và nhiều bài viết đã bị xóa", thông cáo viết.

Vào đầu tháng 5/2020, Hiệp hội Luật sư quốc tế (IBA) và Hội đồng luật sư Geneva (GBA) cũng lên tiếng tố cáo chính quyền Việt Nam lợi dụng những biện pháp cách ly dịch bệnh Covid-19 hà khắc, đã thẩm vấn, và tịch thu hộ chiếu cùng tài sản của nhà hoạt động nhân quyền Trương Thị Hà ở Hà Nội.

********************

Quan chức Phú Yên bị đề nghị chế tài sau vụ xung đột ở Thánh Thất Cao Đài Hiếu Xương (SBS, 02/07/2020)

BPSOS đưa thêm các quan chức lãnh đạo tỉnh Phú Yên vào danh sách đề nghị Hoa kỳ chế tài sau một vụ xung đột bị cho là có tính chất vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng tại Thánh Thất Cao Đài Hiếu Xương (Thánh Thất Phú Lâm) ở tỉnh này.

Xung đột tại Thánh thất Hiếu Xương ̣(hay Thánh Thất Phú Lâm), thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên hôm 18/6/2020 Source: BPSOS/Facebook Công Danhboy

Vụ xung đột tại Thánh Thất Hiếu Xương

Sáng ngày 18/6/2020, một nhóm khoảng 60 người thuộc chi phái 1997 trá danh Cao Đài do nhà nước dựng lên cùng với công an thường phục đến Thánh thất Hiếu Xương  (hay còn gọi là Thánh thất Phú Lâm) tại thành phố Tuy Hòa tỉnh Phú Yên đang do các tín đồ Cao Đài chân truyền cai quản để giành quyền điều hành nơi này.

Nhóm người này đọc huấn lịnh của người đứng đầu chi phái 1997 ông Nguyễn Thành Tám đòi quyền cai quản Thánh Thất Phú Lâm, đồng thời nhiều lần tìm cách xông vào Thánh thất, nhưng người đứng đầu Thánh Thất Chánh trị sự Nguyễn Hà, cùng các tín hữu của Thánh thất này và khoảng 100 tín đồ Cao Đài chân truyền khác đổ về từ các vùng lân cận đã quyết tâm bảo vệ Thánh Thất.

Nhận định của BPSOS

Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch BPSOS nhận định :

"Đây là hành vi vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng chính Luật Tín Ngưỡng Tôn Giáo của Việt Nam và Điều 18 của Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị".

Cũng theo ông Nguyễn Đình Thắng :

"Huấn Lịnh của Ông Nguyễn Thành Tám và các thuộc quyền của ông ta chỉ có hiệu lực trong nội bộ Chi Phái 1997, không thể áp đặt lên tín đồ thuộc một tôn giáo khác".

Phản ứng của BPSOS

1. Báo động Bộ Ngoại giao Hoa kỳ

Giám đốc điều hành Nguyễn Đình Thắng đã báo động với Hoa Kỳ về sự việc tại Thánh Thất Phú Lâm trong buổi họp thưởng kỳ với Đại Sứ Lưu Động về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Sam Brownback và Bà Gayle Manchin, tân Chủ Tịch Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (USCIRF).

Ông nói :

"Tuần qua đã có một diễn tiến hết sức đáng quan ngại liên quan đến Đạo Cao Đài. Đó là một động thái nổi bật theo hướng sai.

"Trước hết là thông tin bối cảnh. Năm 1978 Mặt Trận Tổ Quốc, cánh tay nối dài của Đảng Cộng Sản, cáo buộc nhiều lãnh đạo của Đạo Cao Đài là "phản động" và trục xuất họ khỏi Tòa Thánh của họ, mà hệ quả thực tiễn là xoá sổ Hội Thánh Cao Đài.

"Năm 1997, Đảng Cộng Sản tạo ra một chi phái Cao Đài mới. Kể từ đó chính quyền Việt Nam đã hỗ trợ chi phái này để chiếm lĩnh khoảng 300 thánh thất của Đạo Cao Đài, kể cả Tòa Thánh Tây Ninh. Việc chiếm lĩnh này thường đi kèm với sự ép uổng, bắt buộc hoặc bạo lực và có sự can dự của công an.

"Nhờ sự quan tâm và áp lực quốc tế, trong 2 năm qua chi phái này đã đình chỉ nỗ lực đánh chiếm nốt khoảng 15 thánh thất vẫn còn thuộc quyền quản trị của các tín đồ Cao Đài chơn truyền. Đáng tiếc, việc đình chỉ này đã chấm dứt vào tuần rồi ̣(qua vụ xung đột tại Thánh Thất Hiếu Xương".

Ông cũng yêu cầu Bộ Ngoại Giao và USCIRF "gửi thông điệp rõ ràng và kiên quyết đến chính quyền Việt Nam rằng việc đang xảy ra ở Tỉnh Phú Yên là vi phạm quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng và tuyệt nhiên không thể chấp nhận".

2. Đề nghị chế tài 

Do chính quyền Tỉnh Phú Yên có nhiều thành tích vi phạm tự do tôn giáo ̣(trong số 28 người Việt được USCIRF liệt kê trong danh sách nạn nhân bị đàn áp tôn giáo, có đến 22 người thuộc Tỉnh Phú Yên) nên BPSOS cũng đang đưa 7 quan chức lãnh đạo tỉnh Phú Yên vào danh sách đề nghị Hoa kỳ chế tài theo Luật Tự do Tôn giáo Quốc tế IRFA.

Biện pháp này cấm nhập cảnh Hoa Kỳ đối với những quan chức đứng sau các hành vi đàn áp tôn giáo, và áp dụng cả cho vợ, chồng, con của họ ; nếu những người này đang ở Hoa Kỳ thì bị trục xuất.

Bên cạnh đó, 16 quan chức khác cũng đang bị BPSOS đề nghị chế tài theo Luật IRFA vì đàn áp tôn giáo nghiêm trọng.

Ngoài ra BPSOS vẫn tiếp tục lập hồ sơ chế tài theo Luật Magnitsky Toàn Cầu (Global Magnitsky Act). Luật này cấm nhập cảnh đối với đương sự và cùng lúc đóng băng tài sản của họ ở Hoa Kỳ, nếu có, nhưng không áp dụng cho thân nhân trực hệ.

3. Tầm quan trọng của các báo cáo vi phạm tự do tôn giáo

Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng cho biết trong hai năm qua BPSOS đã nộp khoảng 100 bản báo cáo về các vụ vi phạm tự do tôn giáo cho Bộ Ngoại Giao và USCIRF để hỗ trợ cho các đề nghị chế tài theo Luật IRFA.

"Các bản báo cáo này đã đóng góp cho bản phúc trình thường niên của cả 2 cơ quan này, mới đây nhất là bản phúc trình năm 2020 do USCIRF công bố ngày 28 tháng 4, bản phúc trình đặc biệt về tù nhân lương tâm do USCIRF công bố ngày 9 tháng 6, và bản phúc trình thường niên về tình trạng tự do tôn giáo do Bộ Ngoại Giao công bố ngày 10 tháng 6".

Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, "các báo cáo dồn dập với nội dung tương đồng này cho thấy chính quyền Hoa Kỳ đang quan tâm đặc biệt đến tình trạng đàn áp tôn giáo nghiêm trọng đang diễn ra ở Việt Nam mặc dù chính quyền Việt Nam tìm cách che mắt quốc tế qua các hình thức đàn áp tinh vi hơn trước đây".

4. Kêu gọi cung cấp thông tin về nạn nhân tự do tôn giáo

Do Quốc hội Hoa kỳ muốn dùng danh sách những nạn nhân bị vi phạm tự do tôn giáo như một thước đo về tình trạng đàn áp tôn giáo ở một số quốc gia bị xem là vi phạm quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng nhất trên thế giới, trong đó có Việt Nam, BPSOS kêu gọi những ai có thông tin về các nạn nhân bị đàn áp tôn giáo hãy cung cấp tại đây để BPSOS chuyển thêm vào danh sách của USCIRF.

***********************

Người nhà tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn bị giam lỏng, sách nhiễu (RFA, 01/07/2020)

Ngày 30/6/2020, con trai của tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn là anh Nguyễn Trung Trọng Nghĩa cho biết mình bị lực lượng an ninh thường phục của xã Quảng Yên, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa tấn công bằng dùi cui ngay trước mặt công an và cảnh sát giao thông nhưng không ai can ngăn.

Mục sư Nguyễn Trung Tôn - FB

Bà Nguyễn Thị Lành, vợ tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn kể lại, từ ngày 26/6/2020, an ninh xã Quảng Yên đến nhà bà Lành, ra lệnh miệng yêu cầu tất cả mọi người không được ra khỏi nhà trong vài ngày tới.

Tối ngày 29/6, an ninh còn dùng dây khóa, khóa cổng nhà bà Lành để ngăn không ai trốn ra khỏi nhà trong đêm.

Sáng hôm sau, bà Lành phải dùng kiềm phá khóa để ra chợ bán hàng mưu sinh. Ở chợ, có một người lạ mặt mua hàng xong rồi quay trở lại mắng bà Lành cân thiếu, gian dối.

Bà Lành trả tiền lại nhưng người khách kia không chịu, nhất quyết đòi lên công an xã giải quyết. Một lúc sau thì công an cho xe đến đưa bà Lành về công an xã.

Đến 4 giờ chiều, con trai bà là Nguyễn Trung Trọng Nghĩa lo lắng chạy bộ từ nhà lên xã tìm mẹ. Khi ra khỏi nhà thì Nghĩa bị hai người bịt mặt, dùng dùi cui đánh liên tục. Bà Lành nói qua điện thoại với phóng viên Đài Á Châu Tự Do như sau :

"Nó đánh phủ đầu luôn. Nó mặc áo che mặt, đánh bằng dùi cui điện, đập vào đầu thằng con trai tôi. Cháu bị thương máu me.

Rồi có một ông công an an ninh đưa cháu về về trạm y tế để băng bó rồi về uỷ ban xã lập biên bản mời công an huyện Quảng Xương giải quyết. Con tôi đi bộ mà cũng bị đánh. Nó không có bất đồng với ai ở đồng quê này.

Sáng nay cháu đi khám, mặt bị sương tấy, chỉ uống sữa được, răng bị gãy, vai bị đánh bằng dùi cui".

Tại đồn công an xã, Nghĩa được một cán bộ cho biết rằng sở dĩ gia đình anh bị "giam lỏng" mấy ngày vừa qua là vì ông Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội Daniel J. Kritenbrink có chuyến thăm huyện Quảng Xương, Thanh Hóa vào sáng 30/6.

Buổi trưa, ông Đại sứ rời đi thì lúc 5 giờ chiều, lực lượng an ninh canh gác nhà bà Lành nhiều ngày qua cũng rút hết.

Phóng viên Đài Á Châu Tự do gọi điện đến công an huyện Quảng Xương, Thanh Hóa để hỏi về vụ việc nhưng không có ai bắt máy.

Tù nhân lương tâm, Mục sư Nguyễn Trung Tôn là một thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ. Ông và gia đình từng nhiều lần bị chính quyền sách nhiễu, tra tấn, đánh đập, bôi nhọ.

Ông bị bắt lần 2 vào tháng 7/2017 với cáo buộc "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" và bị kết án 12 năm tù giam và 3 năm quản chế trong phiên tòa diễn ra vào tháng 4/2018.

********************

Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc yêu cầu Việt Nam giải trình về những đàn áp tôn giáo (RFA, 01/07/2020)

Hai Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc hôm 30/4 đã gửi thư đến Chính phủ Việt Nam, yêu cầu giải trình về hành vi đàn áp, sách nhiễu đối với những người có ý định tham dự một hội nghị quốc tế về tự do tôn giáo ở Thái Lan diễn ra vào năm 2019.

Thượng Tọa Thích Thiện Phúc và Thượng Tọa Thích Vĩnh Phước cùng với Ủy Viên Kristina Arriaga của Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế, ngày 4/11/2019 tại Bangkok, Thái Lan. BPSOS

Bức thư được công bố hôm 29/6 vừa qua, sau khi Việt Nam không trả lời trong vòng thời gian 60 ngày kể từ khi thư được chuyển cho phía Việt Nam.

Báo cáo viên Đặc biệt về tự do tôn giáo hay niềm tin và Báo cáo viên Đặc biệt về tình trạng của người bảo vệ nhân quyền yêu cầu Việt Nam trả lời về các hành vi hăm doạ, sách nhiễu, cấm xuất cảnh, theo dõi và sử dụng bạo lực đối với các nhóm tôn giáo không được chính phủ thừa nhận và những người bảo vệ nhân quyền khi những người này tìm cách tham gia hội nghị Tự Do Tôn Giáo hay Niềm Tin Khu Vực Đông Nam Á (Southeast Asia Freedom of Religion or Belief Conference, SEAFORB Conference), một sự kiện được tổ chức định kỳ hàng năm.

Theo bức thư, những người bị phía Việt Nam ngăn cản không cho dự sự kiện bao gồm các tín đồ đạo Cao Đài. Ngoài ra các giáo dân thuộc Giáo xứ Cồn Dầu ở Đà Nẵng khi trở về từ Thái Lan sau sự kiện đã bị chặn tại sân bay Đà Nẵng.

Bức thư có đoạn viết : "Những cáo buộc này, nếu đúng, sẽ không những trái ngược với những nghĩa vụ nhân quyền quốc tế của Việt Nam theo Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), ảnh hưởng đến các quyền được quốc tế công nhận của Việt Nam, mà còn dường như cho thấy một mô hình trả thù chống lại những người muốn tham gia và hợp tác trong các cơ chế nhân quyền của UN hoặc các đại diện ngoại giao nước ngoài".

Trước đó, vào ngày 9/6 vừa qua, Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) cũng công bố một phúc trình thường niên 2020, tố cáo Hà Nội cầm tù hằng chục cá nhân chỉ vì niềm tin tôn giáo hay cổ xuý cho tự do tôn giáo. USCIRF kêu gọi Chính phủ Việt Nam phải trả tự do cho các tù nhân tôn giáo nói riêng và tù nhân lương tâm ở Việt Nam nói chung.

Giới quân sự đương đầu với Covid-19

Josselin Droff, Friederike Richter và Julien Mazirad, Thùy Dương, RFI, 29/06/2020

Đối phó với khủng hoảng Covid-19, nhiều lực lượng xã hội, ngành nghề đã và đang xông pha trên tuyến đầu để ngăn chặn và khắc phục hậu quả đại dịch : bác sĩ, y tá, nhân viên chăm sóc y tế, nhân viên thu ngân ở siêu thị, các nhà sản xuất, người giao hàng, nhân viên vệ sinh … Nhưng sẽ là một thiếu sót nếu không nói đến sự đóng góp của quân đội ở nhiều nước.

Hình mô phỏng virus corona phóng đại của Nexu Science Communication và Trinity College Dublin. NEXU Science Communication/via Reuters

RFI Việt ngữ trích lược bài viết "Giới quân sự đương đầu với Covid-19" của các nhà nghiên cứu Josselin Droff, Friederike Richter và Julien Mazirad về những đóng góp, vai trò của lực lượng quân sự trong cuộc chiến chống Covid-19, đặc biệt là ở Pháp, Anh, Ý, Tây Ban Nha - những nước Châu Âu từng bị dịch bệnh tàn phá nặng nề, với nhiều thiệt hại về nhân mạng. Bài viết được đăng trên trang mạng The Conversation ngày 23/06/2020.

Trong những năm gần đây, công chúng đã chứng kiến ​​sự đa dạng hóa nhiệm vụ của các lực lượng vũ trang, trong những hoàn cảnh đôi khi chưa từng xảy ra, chẳng hạn thảm họa môi trường hoặc công nghiệp, cuộc chiến chống khủng bố trên lãnh thổ quốc gia ... Cuộc khủng hoảng y tế Covid-19 cũng không phải là một ngoại lệ, và đã cho thấy việc huy động các phương tiện quân sự diễn ra với những tốc độ và cách thức khác nhau tùy từng quốc gia. Sự tham gia của quân đội cũng được các nước nói tới ở những mức độ khác nhau.

Phạm vi hoạt động của quân đội

Trong cuộc chiến chống Covid-19, ở nhiều nước Châu Âu, quân đội trước tiên có vai trò hậu cần : vận chuyển thiết bị y tế, di chuyển bệnh nhân, hộ tống xe chở khẩu trang, tổ chức hoặc đồng tổ chức các chuyến bay hồi hương những người dân đang mắc kẹt ở những quốc gia bị dịch bệnh… Ngoài ra, lực lượng vũ trang cũng thường tham gia công tác chăm sóc thường dân, chẳng hạn tiếp nhận bệnh nhân trong các bệnh viện quân y, lập bệnh viện dã chiến và hỗ trợ, tăng cường cho các đơn vị y tế dân sự.

Tại Pháp, Ý, Tây Ban Nha, cùng với các lực lượng nội an, quân đội còn tham gia vào công tác bảo đảm duy trì an ninh trật tự, chẳng hạn giám sát người và tài sản, kiểm tra xem người dân có tuân thủ các quy định phong tỏa hay không… Tại Pháp, do khẩu trang là loại hàng hiếm trong giai đoạn phong tỏa, nhiều cơ sở y tế ở Paris, Marseilles còn xảy ra tình trạng kẻ xấu đột nhập ăn trộm khẩu trang với số lượng lớn, nên quân nhân được triển khai đảm bảo an ninh ở các kho dự trữ khẩu trang đề phòng trộm cướp. Quân đội Tây Ban Nha được triển khai để tuần tra, nhất là ở biên giới, giám sát an ninh ở các cơ sở có nhiều nguy cơ bị tấn công, chẳng hạn nhà máy điện hạt nhân. Còn tại Ý, lực lượng vũ trang tham gia đảm bảo việc tuân thủ lệnh giới nghiêm. 

Tuy nhiên, không phải nước nào cũng đưa ra thông tin về các nhiệm vụ của quân đội trong cuộc chiến chống Covid-19. Theo The Conversation, trong số 5 nước Pháp, Anh, Đức, Ý, Tây Ban Nha, thì chỉ có 3 nước Pháp, Anh và Tây Ban là công bố thông tin về các chiến dịch với nhiệm vụ cụ thể của quân đội. Tây Ban Nha là quốc gia mà quân đội được triển khai ồ ạt nhất kể từ tháng 03/2020 để chống dịch Covid-19, với nhiều kinh nghiệm từ công tác xử lý khủng hoảng trong các vụ hỏa hoạn ở Guadalajara, Castile-La Mancha năm 2005. Vào thời đó, Tây Ban Nha đã cho thành lập Đơn vị quân sự khẩn cấp.

Trong thời gian qua, nhiều lĩnh vực công nghiệp như chế biến thực phẩm, chế tạo xe hơi, ngành hàng không vũ trụ … vốn không liên quan đến ngành y tế cũng được huy động tham gia sản xuất hỗ trợ công tác chống dịch. Các nhà sản xuất công nghiệp quốc phòng cũng không phải là ngoại lệ, nhất là nhằm cung cấp các trang thiết bị bảo hộ cho đội ngũ nhân viên y tế. Hồi đầu khủng hoảng, các nhà sản xuất vũ trang thậm chí còn đề xuất các trang thiết bị, dịch vụ miễn phí. Trong nhiều trường hợp, các công ty công nghiệp quốc phòng còn tái bố trí hoạt động để sản xuất trang thiết bị y tế, chẳng hạn máy trợ thở, khẩu trang, giường bệnh với đầy đủ thiết bị y tế cần thiết… Tại nhiều nước, quân đội còn triển khai mạng lưới nhập khẩu hoặc phát triển một số sản phẩm.

Ở Pháp, Tây Ban Nha và Ý, các nhà công nghiệp quốc phòng đã thực hiện công tác tư vấn miễn phí, nhất là về các vấn đề an ninh mạng, vốn cực kỳ quan trọng trong bối cảnh các nước bị phong tỏa, phương thức làm việc từ xa được triển khai rộng khắp Châu Âu. Các doanh nghiệp quân đội còn cung cấp phương tiện chuyên chở bệnh nhân Covid-19 và nhân viên chăm sóc y tế như máy bay trực thăng, 3 tàu sân bay, máy bay vận tải (Pháp) ; máy bay Airbus A310, A400M (Đức) … 

Cuộc khủng hoảng y tế đã cho thấy một số hoạt động của quân đội, mà công chúng thường nghĩ là mang tính đặc thù quân sự, trên thực tế lại dễ được chuyển đổi bố trí thành các hoạt động phi quân sự. Ở mỗi cuộc khủng hoảng, cho dù liên quan đến môi trường, y tế hay các lĩnh vực an ninh nội địa, phạm vi nhiệm vụ của quân đội đều được mở rộng. Khủng hoảng Covid-19 cũng cho thấy việc chuyển đổi một cơ sở hạ tầng quân y thành một cơ sở phục vụ mục đích dân sự là khá dễ dàng.

Từ kho dự trữ đến quyền tự chủ của quốc gia

Khủng hoảng Covid-19 còn là dịp để suy ngẫm về giá trị của các kho dự trữ. Trong nền kinh tế toàn cầu hóa và dựa vào logic về tính "kịp thời", các kho dự trữ chủ yếu được đánh giá qua dựa vào chi phí, thế nhưng những sự kiện vừa qua đã cho thấy giá trị chiến lược của các kho dự trữ. Các nguồn "dự trữ" cũng có thể liên quan đến nhân lực, chẳng hạn thông qua việc có thể huy động nhanh chóng nhân lực dự phòng trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ trong vài năm qua, nhiều nước, trong đó có Anh và Ý, đã cắt giảm mạnh ngân sách cho quân đội. Còn lực lượng vũ trang, cũng như các nhà sản xuất công nghiệp quốc phòng, trước hết phải đảm bảo tính liên tục trong hoạt động thiết yếu của họ. Mặc dù quân đội, cũng giống như các lực lượng khác ngoài y tế, được huy động trong đại dịch, có thể nỗ lực thêm ở thời khủng hoảng, nhưng sẽ rất khó để duy trì trong một thời gian dài, bởi những phương tiện quân sự và nguồn nhân lực được tăng cường sử dụng sẽ đòi hỏi thêm nhiều nguồn tài chính.

Cuộc khủng hoảng chưa từng có này đã củng cố sự thay đổi khái niệm từ phòng thủ quân sự thuần túy sang khái niệm phòng thủ theo nghĩa rộng hơn, bao gồm cả các lĩnh vực khác như an ninh nội địa, môi trường và y tế. Tuy nhiên, điều này mâu thuẫn với quy tắc nổi tiếng của kinh tế gia Jan Tinbergen, theo đó một chính sách chỉ hữu ích khi số lượng công cụ cũng có nhiều như số lượng mục tiêu cần đạt được.

Mới đây, một vị tướng Pháp đã phát biểu : "Quân đội có văn hóa quản lý khủng hoảng, đó là trọng tâm nghề nghiệp của chúng tôi", nhưng đó là kiểu khủng hoảng nào và cần có những phương tiện cần thiết nào để quản lý cuộc khủng hoảng đó ? Hiện nay, các phương tiện trong lĩnh vực quốc phòng không được thiết kế để đối phó với khủng hoảng y tế. Vì thế, ngành quốc phòng đang đứng trước hai lựa chọn : hoặc nhìn nhận rằng những nhu cầu mới này đòi hỏi phải có những phương tiện bổ sung, có nghĩa là ngân sách phải được điều chỉnh theo hoàn cảnh để có thể đối phó với đại dịch ; hoặc coi những nỗ lực của ngành quốc phòng trong việc quản lý cuộc khủng hoảng hiện tại chỉ là trường hợp cá biệt.

Thùy Dương

*****************

Covid-19 : Thế giới vượt 10 triệu ca nhiễm, nửa triệu người chết

Trọng Nghĩa, RFI, 28/06/2020

Tính đến sáng ngày hôm nay, 28/06/2020, theo thống kê của hãng tin Anh Reuters, các trường hợp lây nhiễm virus corona trên toàn thế giới đã vượt mốc biểu tượng 10 triệu ca. Vào cùng một thời điểm, số người chết vì Covid-19 trên toàn cầu cũng chạm ngưỡng 500 ngàn ca tử vong. Riêng nước Mỹ nắm kỷ lục đáng buồn là chiếm đến một phần tư cả số ca nhiễm lẫn số ca tử vong.

Tính đến ngày 28/06/2020, thế giới ghi nhận hơn 500.000 người chết và 10 triệu người dương tính với virus corona chủng mới. John Hopkins Hospital

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, con số 10 triệu ca nhiễm kể trên tính ra đã cao hơn khoảng gấp đôi số ca nhiễm cúm mùa nghiêm trọng được ghi nhận hàng năm trên thế giới. Còn về số tử vong, dịch Covid-19 trong không đầy nửa năm, đã có tác hại tương đương với hậu quả của cúm mùa trong nguyên một năm.

Mỹ vẫn là nước bị Covid-19 ảnh hưởng nặng nề nhất

Thế giới đã vượt các mốc biểu tượng về ca nhiễm và ca tử vong vì Covid-19, vào lúc dịch bệnh đang có dấu hiệu bùng phát trở lại ở một số nơi, đặc biệt tại Mỹ, nước vẫn giữ kỷ lục thế giới về số bệnh nhân và người chết.

Theo Reuters, với hơn 2 triệu rưỡi ca nhiễm, và hơn 125 ngàn người chết, Mỹ vẫn là nước bị tác hại nặng nề nhất, chiếm đến một phần tư số trường hợp lây nhiễm, và hơn một phần tư số ca tử vong. Tháng Năm vừa qua, giới quan sát vẫn hình dung là dịch bệnh tại Mỹ đang trong chiều hướng lùi bước, nào ngờ là trong những ngày qua, đà lây lan của virus đã tăng tốc trở lại, đặc biệt là tại các tiểu bang miền nam và miền tây như Florida, Arizona, Nevada, South Carolina hay Georgia…

Theo kênh truyền hình Mỹ CNN, tính đến hôm qua (27/06), đã có 12 bang tại Mỹ (Arizona, Arkansas, Delaware, Florida, Idaho, Louisiana, Maine, Nevada, New Mexico, North Carolina, Texas và Washington) đã tạm đình chỉ kế hoạch mở cửa trở lại sau thời kỳ phong tỏa.

Dịch Covid-19 bùng lên trở lại đã tác động đến chiến dịch vận động tranh cử tổng thống Mỹ, chẳng hạn như buộc phó tổng thống Mike Pence phải hủy bỏ các sự kiện ở Florida và Arizona.

Ấn Độ : Cuối tháng 7, có thể một triệu ca nhiễm, New Delhi phải trưng dụng khách sạn làm nơi cách ly

Hôm qua, Ấn Độ có thêm 17.000 ca nhiễm mới chỉ trong một ngày. Theo giới chuyên gia, dịch Covid-19 tại Ấn Độ còn chưa đạt đỉnh. Cho đến cuối tháng 7, số ca nhiễm dự kiến có thể sẽ tăng gấp đôi, so với 500.000 người hiện nay. Tình hình đáng lo ngại nhất là tại Bombay và New Delhi, nơi tập trung tổng cộng 150.000 ca nhiễm, chiếm một phần ba tổng số người dương tính với virus. Thủ đô Ấn Độ vừa phải mở một trung tâm, rộng hơn 100.000 mét vuông, với khả năng tiếp nhận 10.000 giường. 

Với hơn 73.000 người nhiễm virus, lâm bệnh, và 2.400 người chết vì Covid-19, New Delhi trở thành thành phố bị thiệt hại nặng nề nhất ở Ấn Độ, trên Bombay. Trước số lượng bệnh nhân tăng vọt, thủ đô Ấn Độ đã ra lệnh trưng dụng nhiều khách sạn, hội trường, toa tàu để chuyển thành các trung tâm cách ly, để giảm tải cho các bệnh đang trong tình trạng gần như quá tải. Quyết định trưng dụng này là điều chưa từng có tại New Delhi. Tổng cộng, đã có 16.000 người chết vì Covid-19 tại Ấn Độ. 

Trọng Nghĩa

EVFTA và thách thức của tư duy quản trị mới

Võ Hàn Lam, VNTB, 01/07/2020

Trước tiên phía Việt Nam cần có tư duy quản trị phù hợp với luật chơi chung của thị trường EU.

Hội nghị về cải cách quy định hành chính EVFTA 30/06/2020

"Câu nói "Thị trường EU mở rộng,… cần tận dụng ngay cơ hội" nghe thì rất sướng lỗ tai, công nhân, nông dân hồ hởi nhưng để đi đến đích cần phải có một tầm nhìn chiến lược sâu rộng".

Tác giả Diễm Thi đã đặt vấn đề như vậy trong một bài viết mới đây trên trang Việt Nam Thời Báo.

Nói một cách hoa mỹ và có phần nhẹ nhàng, thì để EVFTA phát huy được những giá trị mà đôi bên mong muốn, thì trước tiên phía Việt Nam cần có tư duy quản trị phù hợp với luật chơi chung của thị trường EU.

Về mặt lý luận kinh tế học, pháp luật trong những nền kinh tế thị trường phát triển đúng là có vai trò quan trọng, nhưng nó không có ý nghĩa tạo lập nên nền kinh tế.

Còn ở Việt Nam, đã một thời gian rất dài về mặt tuyên truyền, ai cũng thấm thía hệ quả tất yếu của công hữu hóa toàn bộ tư liệu sản xuất, và kế hoạch hóa toàn bộ nền kinh tế quốc dân, là sự bài bác tư tưởng tư hữu và xóa bỏ tầng lớp thương nhân.

Để có được một chế độ công hữu về tư liệu sản xuất và kế hoạch hóa nền kinh tế quốc dân, những nhà làm chính trị ở Hà Nội tiếp tục tâm thế thời chiến, để kiên quyết việc mọi giá chỉ bằng ý chí biến thành các mệnh lệnh có chế tài đặc biệt áp đặt cho toàn bộ xã hội, và gọi đó chính là pháp luật.

Những nhà chính trị này hiểu đơn giản theo nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin, rằng quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa không tự nhiên hình thành trong lòng các xã hội có giai cấp người bóc lột người.

Kết quả hiển hiện dù có che đậy bằng những mỹ từ của đi từ hết nghị quyết này sang nghị quyết khác, thì đói và tụt hậu về kinh tế, mà không thể không được thừa nhận, dù cố bao biện, khiến những nhà chính trị tiếp nối phải nhiều lần ‘tự cách mạng’ để phục hồi kinh tế tư nhân, mang về sự sung túc, dù đó có thể chỉ là bề mặt.

Và lần này, lại không gì khác hơn, bằng ý chí quyết liệt biến thành các mệnh lệnh có chế tài đặc biệt áp đặt cho toàn bộ xã hội – đó chính là pháp luật – vì nền tảng quan trọng của kinh tế tư nhân là quyền tư hữu tư liệu sản xuất và tự do kinh doanh đã bị ý chí trước đó thủ tiêu. Giờ pháp luật cho phép trở lại, tuy vẫn tiếp tục bảo thủ với cụm từ ‘xã hội chủ nghĩa’, ‘định hướng xã hội chủ nghĩa’.

"Nếu hành động kiên quyết nhằm thu hẹp khoảng cách về năng lực triển khai và tính tương thích pháp lý, Việt Nam có thể tận dụng tối đa hiệp định thương mại này, với những lợi ích trực tiếp ước tính ở mức lớn chưa từng có trong lịch sử," theo lời ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam. "Với COVID-19 là nút khởi động lại và EVFTA là nút tăng tốc, đây là thời điểm hoàn hảo để theo đuổi những cải cách trong nước sâu rộng hơn."

Nếu lần này những nhà hoạch định chính trị ở Hà Nội lại có tư duy quản trị mới, thì nói một cách văn chương bóng bẩy: cuộc đời vẫn thế, bên cạnh những thách thức hiện hữu vẫn có những cơ hội vàng đang mở ra. Tác động kép của Covid-19 và EVFTA chắc chắn sẽ thúc đẩy những nỗ lực tái cấu trúc nền kinh tế, tái cấu trúc không gian thị trường của nền kinh tế Việt Nam, theo hướng tăng cường tính tự chủ, giảm lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc, và nâng cấp Việt Nam trong các chuỗi giá trị toàn cầu.

Vẫn một nhắc nhở rất ‘muôn năm cũ’ cho giấc mơ kỳ vọng tư duy quản trị mới ở nhiệm kỳ cận kề của đảng chính trị: Ba mươi chưa phải là Tết!

Võ Hàn Lam

Nguồn : VNTB, 01/07/2020

****************

EVFTA : có dễ tận dụng ngay cơ hội ?

Diễm Thi, VNTB, 29/06/2020

Câu nói "Thị trường EU mở rộng, … cần tận dụng ngay cơ hội" nghe thì rất sướng lỗ tai, công nhân, nông dân hồ hởi nhưng để đi đến đích cần phải có một tầm nhìn chiến lược sâu rộng.

Sau hàng ngàn cuộc thương thảo trong vòng 8 năm, ngày 8/6/2020, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Hiệp định Thương Mại Việt Nam – Châu Âu (EVFTA) sau nhiều lần bị trì hoãn trong đó có lần vì lý do kỹ thuật.

Lợi ích kinh tế mang lại cho cả hai nền kinh tế là to lớn nhất là khi kinh tế toàn cầu đang chịu ảnh hưởng nặng từ dịch corona.

Đối với Việt Nam, đây là thị trường béo bở với dự kiến giúp tăng xuất khẩu lên 42,7% vào năm 2025 so với hiện nay. Châu Âu là thị trường truyền thống cho các mặt hàng dệt may, giày dép, và các sản phẩm nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản của Việt Nam.

Thế nhưng để có thể cầm chắc được 42,7% tăng trưởng xuất khẩu này không phải là dễ.

Ngành dệt may treo trên sợi chỉ mành

Mặt hàng dệt may Việt Nam có kim ngạch xuất khẩu 32,85 tỉ đô la Mỹ, nhưng xuất khẩu sang EU chỉ đạt 4,33 tỉ đô la. Hàng may mặc hiện đang được hưởng chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập GSP với mức thuế 9%.

Tuy nhiên để có thể được nhận mức thuế quan 0% thì hàng dệt may Việt Nam cần phải đáp ứng quy tắc xuất xứ kể cả từ vải. Doanh nghiệp dệt may lâu nay vốn nhập khẩu vải từ Trung Quốc, nhưng Trung Quốc không phải la một quốc gia có ký kết tự do thương mại với Châu Âu. Nếu sử dụng vải Trung Quốc thì mức thuế sẽ không được giảm xuống 0% mà thay vào đó có thể ở mức 14-18%.

Để đáp ứng yêu cầu này doanh nghiệp dệt may cần phải nhập vải từ Thái Lan hay Hàn Quốc, nhưng như vậy đồng nghĩa là giá nguyên liệu đầu vào sẽ cao hơn nguyên liệu nhập từ chuỗi cung ứng Trung Quốc.

Một khả năng khác là đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất vải sợi tại Việt Nam. Tuy nhiên theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) thì nhiều địa phương không tiếp nhận dự án dệt nhuộm do sợ ô nhiễm môi trường. Một đại diện của Vitas cho biết có địa phương còn thẳng thừng từ chối dự án với vốn cam kết lên đến cả trăm triệu đô la Mỹ vì e ngại sẽ ảnh hưởng đến môi trường.

Đây là thách thức rất lớn cho doanh nghiệp dệt may khi vừa phải bảo đảm cam kết bảo vệ môi trường vừa phải thuyết phục các địa phương đón nhận đầu tư nhằm đạt mục tiêu nội địa hóa nguồn nguyên liệu dệt may.

Trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, ngành thương mại tiêu dùng sản phẩm dệt may Châu Âu chưa biết khi nào sẽ hồi phục. Hàng loạt các hãng bán lẻ quần áo đóng cửa vì dịch bệnh và giờ chỉ mở dần cửa bán cầm chừng. Tất cả các hãng lớn như Primark, Mango, Zara… đều cắt giảm hoặc ngưng hẳn đơn hàng.

Hãng quần áo giá rẻ H&M lớn hàng thứ hai thế giới có doanh số giảm đi 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái trong khi tỷ lệ hàng tồn kho còn rất nhiều. Qua đó cho thấy, hàng dệt may Việt nam chưa có thể thâm nhập ngay được vào EU với mức thuế như mong đợi ngay được.

Ngành thủy sản trầy trật thẻ vàng – thẻ đỏ

Tháng 10 năm 2017, Eu đã rút thẻ vàng cho hải sản Việt Nam vì nạn đánh bắt bất hợp pháp, không được báo cáo và không được quản lý (IUU).

Sau 2 năm nhận "thẻ vàng" cảnh cáo, xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang thị trường EU năm 2018 giảm đi 6,5%, chỉ đạt 390 triệu USD và tiếp tục chững lại trong năm 2019. Thị trường Châu Âu từng là thị trường nhập khẩu hải sản lớn thứ hai của Việt Nam nay đã xuống vị trí thứ 5 sau khi EU rút "thẻ vàng". Tỷ trọng của thị trường hải sản vào EU sụt giảm từ 18% xuống 13%.

Tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn không giảm. Trong năm 2019 xảy ra 138 vụ/220 tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý. Trong số đó có có 93 vụ/144 tàu cá bị bắt giữ, xử lý do vi phạm vùng biển của các nước trong khu vực.

Phía Việt Nam vẫn đang nghi ngờ các tổ chức quốc tế liên quan và nước thứ ba cạnh tranh với Việt Nam xuất khẩu sản phẩm thủy sản vào thị trường EU tác động bất lợi đến nỗ lực của Việt Nam để gỡ "thẻ vàng", gây sức ép với phía Cộng đồng Châu Âu không gỡ cảnh báo "thẻ vàng" cho Việt Nam hoặc thậm chí đề nghị nâng lên cảnh báo "thẻ đỏ". Lý do đưa ra là Việt Nam chậm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong thực hiện các quy định quốc tế về chống khai thác IUU.

Ngày 24/6/2020, phía Malaysia cho biết họ đang giam giữ nhiều tàu và ngư dân Việt Nam do đánh bắt cá bất hợp phạm trong hải phận Malaysia sau khi đã nhiều lần xua đuổi các tàu cá vi phạm luật đánh bắt trái phép mà không áp dụng một hình thức trừng phạt nào.

Malaysia cho biết họ không thể làm ngơ thêm được nữa và bày tỏ ý định cùng với các quốc gia khác trừng phạt pháp lý đối với các tàu thuyền Việt Nam xâm nhập ngư trường Malaysia hay các quốc gia có liên quan.

Đầu năm nay, Indonesia đã phát hiện 5 tàu cá với 68 ngư dân đánh bắt cá trái phép ở gần quần đảo Natuna. Còn Malaysia từ ngày 19/3/2020 cho tới nay đã phát hiện 88 trường hợp tàu Việt Nam xâm phạm ngư trường. Tức chỉ mới trong vòng 3 tháng, số tàu xâm phạm vùng biển quốc gia khác gần bằng với tổng số tàu vi phạm trong cả năm 2019.

Việt Nam đã dự định vận động để được tháo thẻ vàng vào cuối tháng 5 và đầu tháng 6 năm 2020. Tuy nhiên cho đến nay đã gần hết tháng 6, vẫn chưa có thông báo từ phía hải quan hay các báo đài nhà nước đăng tin vui về việc "thẻ vàng" đã được gỡ. Và với thông tin như trên thì có lẽ thẻ đỏ đang lấp ló đâu đây.

Sản phẩm nông nghiệp : vướng mắc tiêu chuẩn an toàn thực phẩm

Giáo sư Võ Tòng Xuân đã nói " Nhưng tất cả các khách hàng của Châu Âu đều biết là sản phẩm của Việt Nam chứa rất nhiều hóa chất, nhất là những hóa chất cấm mới nhất của Châu Âu, thành ra Việt Nam đừng có tưởng muốn xuất cái gì là xuất".

Từ câu nói này đã phản ánh một thực tế nhức nhối ở Việt Nam là làm sao vừa tăng năng suất, vừa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và đáp ứng tiêu chí phát triển bền vững.

Với tập quán sử dụng nhiều phân bón và thuốc trừ sâu hàng chục năm, cộng với lối canh tác liên tục không luân canh đã làm chai đất đai. Thêm vào đó hạn mặn, thiếu nước tưới tiêu đã làm cho chất lượng sản phẩm khó đạt được tiêu chuẩn theo yêu cầu của thị trường Châu Âu. Ngoài ra việc thu mua nguyên liệu không thể truy được nguồn gốc cũng sẽ không góp phần mở được cánh cửa vào Châu Âu cho dù là EVFTA đã có hiệu lực.

Nguyên nhân chủ yếu là do những lô hàng này không đáp ứng yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm của EU, chứa các chất vượt mức cho phép hoặc bị cấm sử dụng trong thực phẩm. Vì vậy trong những năm qua, không ít lô hàng thực phẩm, rau quả và thủy sản của Việt Nam bị giám sát hoặc thậm chí bị trả về do không đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Hàng xuất khẩu sang EU còn phải đáp ứng quy tắc về xuất xứ. Nếu không đảm bảo được quy tắc xuất xứ, hàng xuất khẩu của Việt Nam sang EU chỉ được hưởng mức thuế đãi ngộ tối huệ quốc chứ không phải là mức thuế suất 0% trong EVFTA.

Để đạt được điều này thì phải bắt đầu từ nguồn nguyên liệu cho các mặt hàng xuất khẩu vốn hiện chủ yếu được nhập từ Trung Quốc và ASEAN. Để thực hiện điều này cần phải tránh tiêu thụ các nguyên liệu, sản phẩm có nguồn gốc trôi nổi qua trung gian.

Hiện chỉ có duy nhất một chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được Châu Âu bảo hộ là nước mắm Phú Quốc. Nhưng mới việc nước mắm truyền thống liên tục bị nước mắm công nghiệp áp đảo, việc đô thị hóa và công nghiệp hóa đảo Phú Quốc, sớm muộn gì thì chỉ dẫn địa lý này sẽ gặp nguy cơ bị đe doạ.

Chỉ mới đây thôi, 6 mặt hàng nông sản của Việt Nam đã bị Campuchia từ chối cho nhập cảnh vì không đáp ứng đủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Đó là sáu loại nông sản gồm bắp cải, bông cải xanh, đậu bắp, chanh, bí ngô và hẹ do phát hiện tồn dư thuốc trừ sâu gây hại sức khỏe người tiêu dùng và đã cho tiêu hủy toàn bộ lô hàng.

Nhà chức trách có thể biện minh rằng đây là lượng rau nhập theo đường tiểu ngạch nên không khai báo kiểm dịch. "… những lô hàng rau củ quả của Việt Nam bị cơ quan chức năng Campuchia cảnh báo dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và cấm nhập khẩu là do không làm thủ tục khai báo kiểm dịch thực vật với cơ quan kiểm dịch thực vật của phía Việt Nam là Cục Bảo vệ thực vật" – đại diện Cục Bảo vệ thực vật cho hay.

Nhưng đây chỉ là nói lấy được, với thị trường lớn như Châu Âu thì chỉ buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của EU, đặc biệt là truy thu nguồn gốc đồng thời nâng cấp được chất lượng hàng xuất khẩu.

Những người làm chính sách Việt nam vẫn đang rất kỳ vọng vào EVFTA, những quan chức ngành cá, nông nghiệp và dệt may cũng thế. Con đường đã có, nhưng để có thể đi được trên lộ trình đó còn phải vượt qua rất nhiều rào chắn mà không thể có thể làm ngay một sớm một chiều được.

Diễm Thi

Nguồn : VNTB, 29/06/2020

Covid-19 : Trước khi trách người, Tây phương hãy xét lỗi mình

Richard Horton, Tú Anh, RFI, 26/06/2020

Trong một quyển sách xuất bản tại Anh Quốc, Richard Horton, tổng biên tập tạp chí y học "The Lancet", đưa ra một bản luận tội tố cáo giới chính trị Tây phương bất tài, bất lực trước mối de dọa của đại dịch Covid-19, cho dù đã được báo trước cả tháng. Thiếu sót bổn phận nghiêm trọng nhất là biết mà không hành động, nhưng trách nhiêm sau cùng là lỗi chung của nhân loại : vì hám lợi mà quên hậu quả.

Logo của tạp chí y học The Lancet LOIC VENANCE / AFP

Đại dịch Covid-19 tiếp tục tăng tốc lây lan

Từ khi Trung Quốc nhìn nhận ca đầu tiên, siêu vi SARS-CoV-2 đã giết chết gần nửa triệu người trên thế giới. Theo báo động của Tổ chức Y tế Thế giới, từ nay đến cuối tháng, đại dịch Covid-19 sẽ lây nhiễm cho 10 triệu người. Trên khắp các Châu lục, mỗi ngày đều có ổ dịch mới bùng phát.

Cụ thể tại Pháp, 272 ổ dịch được phát hiện trong ngày 24/06. Tại Đức, hai địa phương bị tái phong tỏa vì hàng ngàn công nhân trong hai lò thịt dương tính với siêu vi. WHO/OMS cũng lo ngại trước chiều hướng số ca lây nhiễm tăng trở lại tại Châu Âu. Ở Châu Mỹ Latinh, số nạn nhân vượt ngưỡng 100.000, theo tổng kết đầu tuần. Tại Hoa Kỳ, thống đốc bang Texas, Greg Abbott, lo ngại "tình hình vượt tầm kiểm soát" nếu trong hai tuần nữa không chận được siêu vi corona.

Thiệt hại kinh tế cũng khủng khiếp : 12.000 tỷ đô la, theo ước định của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF. Suy thoái kinh tế toàn cầu. Tỷ lệ tăng trưởng của Trung Quốc chỉ còn 1% trong năm 2020 trong khi Bắc Kinh cần tối thiểu 8% mới có thể duy trì ổn định xã hội, chưa kể đến làn sóng thất nghiệp...

Trách nhiệm về ai ?

Đảng cộng sản Trung Quốc và Tổ chức Y tế Thế giới, nhất là tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus bị quy kết đầu tiên. Bắc Kinh bị tố cáo che giấu thông tin, trấn áp những bác sĩ, nhà báo, blogger lên tiếng báo động.

Nhưng qua quyển sách "The Covid-19 Catastrophe : What’s Gone Wrong and How to Stop It Happening Again" (Thảm họa Covid-19 /Đâu là những sai lầm và làm cách nào để chận tái phát) xuất bản tại Luân Đôn, tác giả Richard Horton đưa một quan điểm bao quát hơn. Tổng biên tập tạp chí y học kinh điển thế giới The Lancet tố cáo sự bất tài của chính quyền nhiều nước, nhất là Tây Phương trước nguy cơ đã được báo trước.

Từ tháng 01/2020, The Lancet đã công bố 5 bài nghiên cứu, mà theo báo Pháp Le Monde, cho phép tiên đoán chuyện gì sắp xảy đến cho Trái đất nếu không nhanh chóng chận đà lây lan của siêu vi SARS-CoV-2, tên khoa học của siêu vi corona mới xuất phát từ Vũ Hán. Gần đây, The Lancet cũng công bố một bài "nghiên cứu khẳng định thuốc trị sốt rét và viêm Hydroxychloroquine không có hiệu nghiệm chống SARS-CoV-2. Bài này bị rút xuống vì số liệu do một công ty phân tích thống kê y tế của Mỹ Surgisphere cung cấp thiếu nghiêm túc và The Lancet đã phải xin lỗi độc giả.

Trở lại nội dung chính của quyển sách, Le Monde trong số báo ngày 23/06/2020 đặt một số câu hỏi với tác giả. Bài phỏng vấn khá dài, xin tóm lược một số ý chính.

Le Monde : Trung Quốc và Tổ chức Y tế Thế giới có đáng bị trách trong vụ Covid 19 hay không ?

Richard Horton : Sáu tuần sau khi The Lancet phổ biến các bài báo động (về Vũ Hán), trong đó có lời cảnh báo của giáo sư Gabriel Luang của đại học Hồng Kông, cách lây nhiễm của virus cho thấy nguy cơ biến thành đại dịch lan khắp địa cầu có xác suất rất cao.

Tại sao các tổng thống Pháp, Mỹ, thủ tướng Anh, Ý không có hành động gì cả ? Họ không biết chuyện gì xảy ra ở Trung Quốc, họ không tin vào chính quyền Trung Quốc ? Thế thì tại sao không yêu cầu sứ quán ở Bắc Kinh điều tra ? Chứng cớ siêu vi nguy hiểm như thế nào đã được biết rõ từ tháng 01/2020.

Không nên phê phán Trung Quốc và Tổ chức Y tế Thế giới. Giới chính trị Tây Phương phải xét trách nhiệm của mình trước đã. Trách nhiệm để siêu vi biến thành đại dịch là của chúng ta.

Le Monde : Chính phủ Pháp sai sót điểm nào ?

Richard Horton : Tại Pháp cũng như tại Anh, hệ thống chính trị đối phó với thảm họa bị tê liệt. Khi Tổ chức Y tế Thế giới báo động tình trạng khẩn cấp toàn cầu (nấc cuối cùng trước khi công bố đại dịch), vào ngày 31/01/2020, bà Agnès Buzyn, bộ trưởng Y tế Pháp lúc đó, không phản ứng ngay. Lẽ ra bà phải khẩn cấp yêu cầu sứ quán Pháp tại Bắc Kinh giúp tìm hiểu chuyện gì xảy ra tại Vũ Hán ? Siêu vi nguy hiểm ra sao ? Đáng sợ ở mức độ nào ? Có đúng như The Lancet báo động hay không ?

Nếu sứ quán Pháp làm việc nghiêm túc thì chỉ trong vòng 48 giờ, với tài liệu của văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới và Ủy ban Y tế Trung Quốc, sẽ có báo cáo đầy đủ gửi về Paris, về Điện Elysée và Bộ Y tế. Như thế, ngay trong tuần đầu của tháng Hai, chính quyền Pháp có đủ thông tin để thấy rõ nguy cơ đại dịch.

Chính vì thiếu sót này của chính phủ Pháp cũng như của Anh mà gần 30.000 dân Pháp, 40.000 dân Anh tử vong. Lẽ ra họ còn sống nếu Paris và Luân Đôn không bất tài.

Le Monde : Có thể so sánh Covid-19 với Biến đổi khí hậu ? Một thảm họa xuất hiện bất ngờ, một thảm họa đến chậm chúng ta biết nhưng đều không hành động ?

Richard Horton : Đừng nói chúng ta thiếu chuẩn bị đối phó với SARS-CoV-2. Bởi vì vào năm 2002-2003, chúng ta đã đụng với SARS-CoV-1, siêu vi viêm phổi cấp tính, đó là siêu vi mẫu của SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19 hiện nay.

Chúng ta cũng biết từ 20, 30 năm trở lại đây, nhịp độ bệnh truyền nhiễm từ thú vật sang người tăng rất nhiều. Nguyên nhân không có gì bí ẩn : tình trạng đô thị hóa ồ ạt, những khu nhà ổ chuột lan tràn, chợ bán thú sống nằm cạnh khu gia cư, vệ sinh công cộng xuống cấp. Không phải ngẫu nhiên mà siêu vi corona chủng mới xuất hiện tại Trung Quốc. Trung Quốc là nơi mà hiện tượng đô thị hóa và công nghệ hóa tăng nhanh nhất địa cầu. Chúng ta đang tạo điều kiện thuận lợi cho vi trùng ủ bệnh, nhưng không biết khi nào dịch truyền nhiễm bùng ra. Chính ở điểm này mà các chính phủ liên hệ có tội phản bội nhân dân, vì không chuẩn bị để sẵn sàng đối phó.

Anh và Pháp đều xem cúm mùa đông là mối nguy số một đe dọa quốc gia.

Tại Anh Quốc, năm 2016, có một cuộc diễn tập chống cúm mang tên Cygnus. Kết quả cho thấy là Anh Quốc chưa đủ chuẩn bị đối phó với đại dịch. Chúng ta biết có nhược điểm mà vẫn không khắc phục. Giờ đây, chúng ta gặp phải đại dịch và vẫn thiếu chuẩn bị. Đây cũng là một thiếu sót trách nhiệm của chính phủ.

Pháp cũng có kế hoạch chống đại dịch, nhưng dường như kẹt trong tủ. Anh và Pháp may mắn có một cộng đồng khoa học gia lỗi lạc nhất nhì thế giới. Viện Pasteur có cả một mạng lưới cơ sở khắp địa cầu. Thế mà từ tháng Hai đến nay, không thấy Viện Pasteur đưa ra kế hoạch cố vấn cho chính phủ Pháp.

Cộng đồng khoa học gia phải giải thích vì sao không có ý kiến chỉ đạo ? Phải chăng do lòng tự kiêu mà những chuyên gia hàng đầu trong y học mải lo tranh cãi ?

Trách nhiệm đâu phải chỉ có chính phủ. Hy vọng là qua khủng hoảng này, giới khoa học gia xét lại khế ước và trách nhiệm tinh thần đối với mong chờ của xã hội.

Tú Anh

Nguồn : RFI, 26/06/2020

***********************

Bác sĩ Fauci nói Hoa Kỳ gặp 'vấn đề nghiêm trọng' với virus corona

BBC, 26/06/2020

Chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ Bác sĩ Anthony Fauci nói nước Mỹ gặp "vấn đề nghiêm trọng" trong lúc 16 tiểu bang đang chống chọi với số ca Covid-19 tăng mạnh.

Bác sĩ Anthony Fauci nói nước Mỹ gặp "vấn đề nghiêm trọng" với số ca Covid-19 tăng mạnh

Tại cuộc họp báo của nhóm điều hành chống dịch tại Nhà Trắng, Bác sĩ Fauci nói : "Cách duy nhất chúng ta có thể chấm dứt đại dịch là cùng nhau chấm dứt nó".

Trong khi các chuyên gia y tế nói nhiều việc phải được làm hơn để làm chậm sự lây lan của virus, Phó Tổng thống Mike Pence ca ngợi "các tiến bộ" của Mỹ trong xử lý dịch bệnh.

Hôm thứ Sáu, có hơn 40.000 ca nhiễm mới được ghi nhận trên toàn nước Mỹ.

Đại học Johns Hopkins ghi nhận có 40.173 ca nhiễm mới, con số cao nhất từ trước tới nay, vượt quá kỷ lục ngày hôm trước.

Hoa Kỳ hiện có 2,4 triệu ca nhiễm được xác nhận và trên 125.000 ca tử vong - cao hơn bất cứ quốc gia nào khác.

Tại cuộc họp báo hôm thứ Sáu, tiểu ban chuyên trách về Covid-19 của Nhà Trắng cũng khuyến khích người trẻ làm xét nghiệm, ngay cả khi họ không có triệu chứng.

Ông Pence nói Tổng thống Trump yêu cầu ban chuyên trách gửi thông điệp tới người dân Mỹ trong bối cảnh số ca nhiễm và nhập viện tăng mạnh ở các tiểu bang ở phía Nam và phía Tây.

Đám đông trên bãi biển Miami, Florida hôm 26/6

Tại Texas, Florida và Arizona, các kế hoạch mở cửa trở lại đã được tạm ngưng.

Mặc dù số ca hàng ngày tăng một phần là do xét nghiệm nhiều hơn, tỷ lệ xét nghiệm dương tính ở một số vùng cũng đang tăng lên.

Các quan chức y tế Mỹ ước tính số ca thực tế nhiều khả năng cao gấp 10 lần so với con số ghi nhận.

Những gì được nói tại cuộc họp báo Nhà Trắng ?

Bác sĩ Deborah Birx, điều phối viên phản ứng virus corona, cảm ơn những người Mỹ trẻ tuổi đã làm theo chỉ dẫn chính thức về xét nghiệm.

"Nếu trước đây chúng tôi bảo họ hãy ở trong nhà, giờ đây chúng tôi nói với họ hãy đi làm xét nghiệm".

Bà nói "sự thay đổi lớn" về lời khuyên xét nghiệm sẽ cho phép các quan chức y tế tìm "các ca bệnh nhẹ và không có triệu chứng mà trước đây chúng ta không tìm được".

Bác sĩ Deborah Birx thúc giục người trẻ đi làm xét nghiệm

Ông nói thêm : "Những gì diễn ra ở một vùng trên nước Mỹ có thể có tác động tới các vùng khác".

Bác sĩ Fauci nói tình trạng có ca nhiễm tăng hiện nay có nhiều lý do - từ nhiều vùng "có lẽ mở cửa hơi sớm quá", tới việc mở cửa ở thời điểm hợp lý nhưng "không làm theo các bước một cách quy củ", tới việc bản thân các công dân không tuân thủ hướng dẫn.

"Mọi người đang làm lây sang những người khác, và cuối cùng, bạn sẽ làm lây những người dễ tổn thương", ông nói.

"Bạn có trách nhiệm đối với bản thân bạn, nhưng bạn cũng có trách nhiệm đối với xã hội vì nếu chúng ta muốn chấm dứt dịch này, thực sự hết… chúng ta phải hiểu rằng chúng ta là một phần trong quá trình đó".

Bác sĩ Fauci nói thêm rằng nếu sự lây lan không được chấm dứt, cuối cùng, kể cả những vùng hiện đang có tình trạng tốt cũng sẽ bị lây.

Trong khi đó, vị phó tổng thống ca ngợi nỗ lực của nước Mỹ trong việc xử lý dịch bệnh, và nhắc tới "những tiến bộ vượt bậc" ở những nơi là tâm dịch trước đây, như New York và New Jersey.

"Chúng ta đã làm chậm sự lây lan, chúng ta đã làm phẳng đường cong, chúng ta đã cứu mạng người", ông nói.

Ông Pence cũng có vẻ phủ nhận có liên hệ giữa việc các tiểu bang mở cửa lại và số ca tăng lên.

Trả lời câu hỏi của một phóng viên, ông nói các bang miền Nam đã mở cửa từ cách đây vài tháng, và số ca nhiễm mới cũng như tỷ lệ lây nhiễm vẫn thấp.

Thay vào đó, ông Pence nói số ca tăng là do có nhiều người trẻ không có triệu chứng cho kết quả xét nghiệm dương tính, và nói thêm dù họ ít gặp rủi ro bị triệu chứng nặng, họ phải "làm các biện pháp đề phòng" và nghe theo lời khuyên của thống đốc bang nơi họ sống.

Màn trình diễn khó khăn

Phân tích của Tara McKelvey, phóng viên Nhà Trắng của BBC

Tuần qua là một tuần khó khăn cho Nhà Trắng.

Số ca nhiễm tăng mạnh ở những tiểu bang nơi các thống đốc bang đã cố gắng củng cố thông điệp của Tổng thống Trump rằng nước Mỹ đang bình thường trở lại.

Số ca tăng vọt đã làm nhiều người lo ngại, và Phó Tổng thống Pence chia buồn với những ai đã mất người thân. Sau đó ông ca ngợi "những bước tiến thực sự tuyệt vời" của chính quyền Trump trong việc xử lý dịch bệnh.

Những ý kiến chỉ trích cho rằng cách nói lạc quan của ông về tình hình là không phù hợp.

Ông Pence đã có công việc khó khăn ngay từ đầu là phải ủng hộ những quan điểm gây tranh cãi của ông Trump.

Màn trình diễn của vị phó tổng thống hôm thứ Sáu là đặc biệt khó khăn, và không thuyết phục đối với nhiều người.

Điều gì đang diễn ra ở những tiểu bang bị nặng nhất ?

Hệ thống chính quyền liên bang của Mỹ cho phép các tiểu bang có tự quyết các vấn đề duy trì trật tự và an ninh công cộng - và thậm chí cả khủng hoảng y tế toàn quốc.

Các thống đốc bang, vì thế, chịu trách nhiệm đưa ra các biện pháp phong tỏa ở mức độ chặt chẽ khác nhau.

Tiểu bang Texas, nơi có nhiều động thái để chấm dứt các biện pháp phong tỏa, đã có thêm hàng ngàn ca mới, khiến ông Greg Abbott, Thống đốc Đảng Cộng hòa phải kêu gọi tạm ngưng tái mở cửa.

Ông tuyên bố sẽ đóng cửa các quán bar, ngừng môn thể thao lái bè trên sông, và ra lệnh cho các nhà hàng chỉ hoạt động ở mức 50% công suất để chặn dịch.

Texas ghi nhận số ca nhiễm kỷ lục ở mức 5996 hôm thứ Năm và 47 ca tử vong trong ngày, mức cao nhất trong tháng qua.

Hôm thứ Sáu, Florida phá kỷ lục với 8942 ca nhiễm. Hiện bang này có 122960 ca nhiễm và 3366 ca tử vong.

Trước đó, thống đốc Florida nói không có kế hoạch tiếp tục mở cửa từng bước. "Chúng ta đang ở đây. Tôi không nói là chúng ta sẽ bước sang giai đoạn mở cửa tiếp theo", ông Ron DeSantis nói với báo.

Những bang có tỷ lệ lây nhiễm Covid-19 gia tăng trong ngày 26/06/2020

Arizona cũng là một tâm dịch khác. Thống đốc Doug Ducey, người từng "bật đèn xanh" cho các doanh mở cửa lại, giờ đây nói người dân Arizona sẽ 'an toàn hơn ở nhà'.

New York, New Jersey và Connecticut tuyên bố những ai từ tám bang đang có số ca tăng - Alabama, Arkansas, Arizona, Florida, North Carolina, South Carolina, Texas và Utah- phải tự cách ly tại nhà 14 ngày.

California ghi nhận số ca mới kỷ lục tuần này, với 7149 ca xác nhận hôm thứ Tư.

Thống đốc Gavin Newsom nói bang này đã tiến hành hơn một triệu xét nghiệm trong hai tuần qua, với khoảng 5% cho kết quả dương tính. Ông Newsom đưa việc đeo khẩu trang ở nơi công cộng thành bắt buộc ở California.

Nguồn : BBC, 27/06/2020

**********************

Covid-19 : Trên 40.000 người lây nhiễm trong một ngày tại Mỹ

Thanh Hà, RFI, 27/06/2020

Trên 40.000 ca nhiễm virus corona được ghi nhận tại Hoa Kỳ riêng trong ngày 26/06/2020, con số cao nhất kể từ đầu mùa dịch Covid-19. Các bang Texas và Florida đình chỉ các biện pháp dỡ bỏ phong tỏa. Dịch bệnh lan nhanh tại 30 trong số 50 bang.

Xét nghiệm Covid-19 tại một trung tâm y tế ở Houston, Texas, Mỹ, ngày 25/06/2020. AFP - MARK FELIX

Dấu hiệu cho thấy tình hình dịch bệnh tại Mỹ đang nóng bỏng, là tổng thống Trump vào giờ chót đã hủy kế hoạch đi nghỉ cuối tuần tại bang New Jersey để ở lại Nhà Trắng.

Hãng tin Anh Reuters đưa ra con số thêm 45.242 bệnh nhân Covid-19 tại Mỹ trong ngày hôm qua. Tới nay kỷ lục ghi nhận trong một ngày là 36.000 ca nhiễm mới. Một số nhà quan sát không loại trừ tình hình nghiêm trọng hiện nay là do "dỡ bỏ phong tỏa quá sớm". Dù vậy chính quyền Washington cố gắng trấn an công luận, phó tổng thống Pence cho rằng tình hình "khả quan hơn nhiều so với hai tháng trước đây" như tường trình của thông tín viên Loubna Anaki :

Trước mặt các phóng viên phó tổng thống Mỹ tươi cười và ông đã trấn an mọi người. Theo ông Mike Pence cần có cái nhìn thấu đáo khi xem xét thống kê về số ca lây nhiễm trên toàn quốc.

Ông nói : "Nhìn vào số ca nhiễm đang tăng lên, người Mỹ có khuynh hướng cho rằng chúng ta đang trở lại như hồi hai tháng trước đây. Trên thực tế, tình hình đã được cải thiện hơn rất nhiều. Chúng ta đã làm chậm lại đã lây lan, nhiều sinh mạng đã được cứu sống".

Phó tổng thống Mỹ cũng đã khẳng định là số bệnh nhân tăng lên, các chiến dịch xét nghiệm đã được tăng tốc. Mike Pence kêu gọi dân chúng tiếp tục cẩn thận.

Khi được hỏi có mâu thuẫn hay không giữa một bên là những tiêu chuẩn bảo đảm y tế và bên kia là việc cho tổ chức các cuộc vận động tranh cử của tổng thống Donald Trump, ông Pence trả lời đây là quyền tự do ngôn luận, tự do tham gia vào tiến trình bầu cử vốn được quy định trong Hiến Pháp.

Có mặt bên cạnh phó tổng thống Hoa Kỳ, bác sĩ Fauci tỏ ra lo lắng hơn. Ông nói "Chúng ta đang đứng trước một vấn đề nghiêm trọng tại một số vùng. Chúng ta không chỉ trích hay phân tích. Nhưng nếu không chấm dứt dịch bệnh thì sớm hay muộn gì, ngay cả những người khỏe mạnh cũng sẽ bị ảnh hưởng. Giải pháp duy nhất để giành được thắng lợi, là chúng ta phải cùng nhau giành lấy thắng lợi đó".

Nhóm các chuyên gia được dặt dưới quyền của phó tổng thống Pence vào tuần tới sẽ được điều đến các bang Texas, Arizona và Florida, ba bang dịch bệnh đang hoành hành khốc liệt nhất.

Thanh Hà

********************

Nguy cơ dịch virus corona tái phát tại Mỹ và Châu Âu

Thụy My, RFI, 26/06/2020

Sau một thời gian tạm ổn định, dịch virus corona lại tăng cao tại Hoa Kỳ và Châu Mỹ Latinh. Còn tại Châu Âu, tình hình ít trầm trọng hơn, nhưng có những thành phố bị phong tỏa trở lại do xuất hiện các ổ dịch mới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 25/06/2020 cảnh báo Châu Âu về một đợt dịch thứ hai.

Xe cứu thương đậu trước bệnh viện Houston Methodist Hospital ở thành phố Houston, bang Texas (Hoa Kỳ) ngày 22/06/2020. Reuters - Callaghan O'Hare

Tại bang Texas của Hoa Kỳ, một trong những bang dỡ bỏ phong tỏa sớm nhất kể từ ngày 01/05, thống đốc Greg Abbott ngày 25/06/2020 đã quyết định không chuyển sang giai đoạn hai, vì trong ngày đã có thêm gần 6.000 bệnh nhân nhập viện, một kỷ lục mới.

Ông khuyến cáo người dân tôn trọng giãn cách xã hội và mang khẩu trang, tuy việc này không bắt buộc, đồng thời hoãn lại các cuộc giải phẫu không khẩn cấp kể từ hôm nay, để dành chỗ cho bệnh nhân Covid-19.

Tại California, các ca nhiễm mới tăng lên 69% vào đầu tuần. Tình hình cũng rất đáng ngại tại Arizona và Florida. Tổng cộng tại Hoa Kỳ đã có thêm 38.000 người bị lây nhiễm chỉ trong vòng một ngày thứ Tư 24/06. Khoảng 5 đến 8% dân Mỹ bị nhiễm virus corona chủng mới, theo ước tính hôm qua của Trung tâm phòng chống dịch bệnh (CDC).

Còn tại Châu Mỹ Latinh, đã có trên 25.000 người chết và 200.000 bị nhiễm virus corona ở Mexico, theo Bộ Y tế nước này.

Cũng hôm qua, Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo đã bắt đầu xảy ra đợt dịch Covid-19 thứ hai ở Châu Âu, virus corona đã tái phát tại 30 nước như Đức, Thụy Điển, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha. Trong số này, có 11 nước tốc độ lây nhiễm rất nhanh, nếu không hành động gì thì hệ thống y tế có thể sẽ lại bị quá tải như trong cao điểm dịch trước đây.

Thụy My

Biển Đông : ASEAN ra thông cáo khẳng định UNCLOS là cơ sở giải quyết bất đồng (RFI, 27/06/2020)

Thượng đỉnh khối ASEAN lần thứ 36 kết thúc hôm qua, 26/06/2020. Báo chí quốc tế chú ý đến việc thông cáo chung ASEAN nhấn mạnh đến các tranh chấp, bất đồng phải được giải quyết cơ sở Công ước Quốc tế về Luật Biển của Liên Hiệp Quốc (UNCLOS). Nhiều nhà quan sát cho rằng đây là một bước tiến cho thấy ASEAN đã bước đầu thống nhất được lập trường, để chống lại các tham vọng bành trướng của Trung Quốc. 

Phòng họp thượng đỉnh khối ASEAN lần thứ 36 qua cầu truyền hình, Hà Nội, ngày 26/06/2020. Năm 2020, Việt Nam là chủ tịch luân phiên của ASEAN. POOL/AFP

Các lãnh đạo ASEAN nhất trí tái khẳng định Công Ước UNCLOS năm 1982 là cơ sở cho việc xác định các quyền trên biển, khuôn khổ pháp lý cho tất cả các hoạt động trên biển và đại dương. Tuyên bố chung của thượng đỉnh ASEAN, do nước chủ nhà Việt Nam, chủ tịch luân phiên của khối, chủ trì soạn thảo, khẳng định các lãnh đạo ASEAN "nhấn mạnh tầm quan trọng của thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công Ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Lo ngại về việc cải tạo, những diễn biến gần đây và những sự cố nghiêm trọng xảy ra gần đây tại Biển Đông, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực, các lãnh đạo khẳng định sự cần thiết phải tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau, tự kiềm chế trong các hoạt động và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình và giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982". 

Hãng tin Mỹ AP cho hay, hiện chưa có phản ứng nào từ phía Trung Quốc về tuyên bố nói trên. Trong lúc đó, ba nhà ngoại giao ASEAN, xin không nêu danh tính, mà hãng tin tiếp xúc được, nhận định : bản thông cáo nói trên "đánh dấu một bước tiến quan trọng" trên con đường khẳng định giá trị nền tảng của luật pháp quốc tế tại khu vực Biển Đông, nơi vốn được coi mà một trong những địa điểm xung đột dễ dàng bùng phát thành chiến tranh, trong bối cảnh các tham vọng chủ quyền trên biển của Trung Quốc ngày càng gia tăng. 

Theo báo Philippines, cũng trong thượng đỉnh nói trên, tổng thống Philippines đã báo động về căng thẳng gia tăng tại nhiều khu vực tranh chấp. Với tư cách quốc gia phụ trách điều phối đối thoại giữa ASEAN và Bắc Kinh, tổng thống Rodrigo Duterte kêu gọi các bên tìm kiếm các biện pháp mới, có thái độ mềm dẻo để đạt được mục tiêu giữ hòa bình và ổn định.

Theo ông Duterte, Manila đang nỗ lực thúc đẩy các bên đi đến được một Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) trong thời gian sớm nhất. Quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc tại các vùng biển tranh chấp cũng tiếp tục căng thẳng. Trong thời gian gần đây, Manila đã phải hai lần gửi công hàm phản đối Bắc Kinh về các hành động gây hấn.

Bắc Kinh nạo vét lớn ở đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa 

Truyền thông Hoa Kỳ hôm nay 27/06 loan tải thông tin về việc chính quyền Trung Quốc tiến hành nạo vét quy mô lớn tại đảo Phú Lâm, được Trung Quốc bố trí làm thủ phủ của quần đảo Hoàng Sa, phía bắc Biển Đông, quần đảo mà Việt Nam đòi hỏi chủ quyền. Các hình ảnh vệ tinh, từ ngày 17/04 đến ngày 25/06, cho thấy việc nạo vét diễn ra tại khu vực phía tây bắc hòn đảo. Mục tiêu của hoạt động này có thể là để mở rộng diện tích đảo. Đảo Phú Lâm là nơi Trung Quốc bố trí một căn cứ quân sự chủ yếu ở Biển Đông.

Trọng Thành

*****************

Thượng đỉnh ASEAN : Việt Nam cảnh báo về Covid-19 và Biển Đông (RFI, 26/06/2020)

Tại hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ASEAN mở ra ngày 26/06/2020, thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, trong tư cách chủ tịch đương nhiệm của khối nước Đông Nam Á, đã lên tiếng cảnh báo về "hậu quả nghiêm trọng" của dịch Covid-19 trên sự phát triển của các quốc gia ASEAN. Lãnh đạo Việt Nam cũng gián tiếp bày tỏ quan ngại về các hành vi coi thường luật lệ quốc tế trên Biển Đông.

Hội nghị Thượng Đỉnh ASEAN lần thứ 36 (qua vô tuyến). Ảnh 26/06/2020. Reuters - POOL

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, trong phát biểu khai mạc, thủ tướng Việt Nam đã nhấn mạnh rằng đại dịch Covid-19 đã "quét đi thành công của những năm gần đây, đe đọa đời sống của hàng triệu người".

Tác hại kinh tế của dịch Covid-19 - đã hầu như tàn phá du lịch và xuất khẩu, hai lãnh vực chủ yếu của các nước như Việt Nam và Thái Lan - là mối quan tâm trước mắt của 10 nước ASEAN. Một cuộc họp đặc biệt vào tháng Tư đối phó với nạn dịch đã thất bại trong việc thành lập một quỹ khẩn cấp.

Việt Nam gián tiếp chỉ trích Trung Quốc về Biển Đông

Bên cạnh đó, còn có một mối lo ngại khác : Trung Quốc lợi dụng dịch Covid-19 để thao túng ở Biển Đông. Dù không nêu đích danh Trung Quốc, thủ tướng Việt Nam thừa nhận là những vấn đề chiến lược giữa các nước lớn đã trở nên rõ ràng và sâu sắc thêm. Theo ông Nguyễn Xuân Phúc, "vào lúc thế giới đang ra sức chống đại dịch, thì có những hành động vô trách nhiệm, vi phạm luật quốc tế và tác hại đến an ninh, ổn định của một số vùng, kể cả khu vực của chúng ta".

Vào tháng Tư, Việt Nam đã tố cáo Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Hành vi của Bắc Kinh đã khiến Mỹ lên tiếng cảnh báo là Trung Quốc "lợi dụng sự phân tâm của các quốc gia khác để hành động phi pháp".

Chuyên gia Carl Thayer, thuộc đại học Úc New South Wales, nhận định là trong những tháng qua, Trung Quốc vẫn tiếp tục hành xử (lấn lướt trên Biển Đông) như không hề có dịch, trong lúc mà đàm phán ASEAN-Trung Quốc về bộ Quy Tắc Ứng Xử trên Biển Đông lại bị virus chặn đứng.

Một nhà ngoại giao cao cấp của ASEAN giải thích với AFP rằng Trung Quốc luôn thúc đẩy các quân cờ của họ trên "bàn cờ Biển Đông" và "không loại trừ khả năng Bắc Kinh lại làm như thế nhân đại dịch lần này". Bắc Kinh đã từng lấn lướt để giành ưu thế trong khủng hoảng tài chính Châu Á cuối thập niên 90 và dịch SARS, và "giờ đây, nếu có khoảng trống thì họ cứ đi vào".

Theo AFP, Việt Nam, đương kim chủ tịch ASEAN, cũng muốn nhân hội nghị thúc đẩy đàm phán về hiệp định thương mại khu vực RECEP. Hiệp định mà Trung Quốc hậu thuẫn đến nay bị chựng lại, do phản ứng của Ấn Độ không muốn mở cửa thị trường cho hàng giá rẻ của Trung Quốc và giờ đây lại có xung đột ở biên giới giữa hai bên.

Mai Vân

Covid-19 : Dịch bệnh vẫn là mối đe dọa đối với Pháp và Châu Âu

Vòng 2 cuộc bầu cử thành phố và thị xã ngày Chủ Nhật tới đây là đề tài số một trên báo chí Pháp ra hôm nay Thứ Sáu 26/06/2020, được Le Monde và La Croix đưa lên làm chủ đề chính trang nhất. Libération và Le Figaro cũng chú ý đến đề tài này, nhưng ở các trang trong, còn trang nhất thì được dành cho tình hình dịch bệnh Covid 19.

Đám đông trên đường phố tại thị xã Le Touquet-Paris-Plage, miền Bắc nước Pháp, hầu như không ai đeo khẩu trang, cho dù có yêu cầu ghi trên biểu ngữ chăng bên trên con phố chính. Ảnh chụp ngày 23/06/2020. © RFI/Jan van der Made

Như nói ở trên, cả Libération lẫn Le Figaro đều dành hồ sơ chính cho chủ đề Covid-19, và điểm trùng hợp lý thú là cả hai tờ báo đều nhấn mạnh đến nhu cầu cẩn trọng vào lúc dịch bệnh đang có dấu hiệu lui bước.

"Đừng nóng vội !"

Trong hàng tựa lớn chiếm trọn trang nhất, Libération kêu gọi : "Đừng nóng vội" khi còn trong giai đoạn dỡ bỏ phong tỏa. Trong một hồ sơ dài 4 trang, tờ báo Pháp công nhận là trong bối cảnh các số liệu thống kê hiện nay cho thấy là dịch bệnh đang lùi bước tại Pháp, mong muốn "lật qua trang mới" ngày càng mạnh mẽ, và thái độ coi thường các biện pháp an toàn ngày càng nhiều.

Tuy nhiên, nhật báo thiên tả Pháp cảnh cáo : "Sự trỗi dậy trở lại của dịch Covid-19 vào tháng 9 tới đây là một giả thuyết nghiêm túc, trong lúc virus corona vẫn tiếp tục đà lây lan trên các lục địa khác".

Trong bài viết "Tình hình dịch bệnh Covid-19 phải chăng đang trong tầm kiểm soát", Libération cho rằng quả đúng là khi nước Pháp chuẩn bị bước vào tuần lễ thứ tám của giai đoạn hậu phong tỏa, mọi sự có dấu hiện tiến triển tốt, với số ca nhiễm mới được duy trì ở mức thấp, chỉ vài trăm trường hợp mỗi ngày, so với hàng chục ngàn ca lúc dịch chạm đỉnh…

Đà thuyên giảm đang chững lại

Có điều, theo tờ báo, đà thuyên giảm của dịch bệnh có dấu hiệu chững lại từ một vài ngày qua, tựa như đã chạm phải một cái sàn, không tiếp tục đi xuống được nữa. Thậm chí, trong một thông cáo vào hôm qua, 25/06, Tổ chức Y tế Thế giới còn lo ngại về đà vươn lên trở lại của số ca nhiễm tại khoảng ba chục nước Châu Âu từ hai tuần lễ nay.

Trong tình hình đó, Libération đã lưu ý rằng mọi người vẫn cần phải cẩn trọng, dịch bệnh có thể giảm cường độ lây lan vào mùa hè, nhưng không dứt hẳn và trong những điều kiện thời tiết lạnh và khô sau đó, virus có thể tác oai tác quái trở lại.

Đối với tờ báo, các biện pháp bảo đảm an toàn về mặt y tế do đó vẫn hết sức cần thiết, mà đầu tiên hết là việc phải đeo khẩu trang, đặc biệt là trong những không gian khép kín, như nơi làm việc chẳng hạn.

Bên cạnh đó, chính quyền cần phải gia tăng việc xét nghiệm, để kịp thời phát hiện người mang virus, cách ly họ để phá vỡ dây chuyền truyền nhiễm. Các ổ dịch và chùm lây nhiễm cần phải được giám sát chặt chẽ.

Châu Âu vẫn phải đề cao cảnh giác

Nhật báo Le Figaro cũng dành tựa lớn trang nhất và một hồ sơ dài 5 trang cho diễn biến của dịch Covid-19, nhưng nhấn mạnh đến tình hình Châu Âu

Dưới hàng tít "Covid-19 : Châu Âu đề cao cảnh giác để tránh nguy cơ tái bùng phát", tờ báo thiên hữu Pháp nêu bật lời cảnh báo vào hôm qua 25/06 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đối với các nước Châu Âu, lưu ý về nguy cơ dịch bệnh "bùng phát" trở lại.

Nhắc lại tuyên bố trong một cuộc họp báo của bác sĩ Hans Kluge, quan chức của WHO đặc trách khu vực Châu Âu, theo đó "số ca nhiễm đã tăng lên ở Châu Âu vào tuần trước, lần đầu tiên từ nhiều tháng nay", Le Figaro đã giải thích rằng đà tăng lên trở lại đó một phần bắt nguồn từ các chiến dịch xét nghiệm tích cực đã được tiến hành từ mùa đông vừa qua, khi lục địa bị virus corona làm cho điêu đứng.

Tuy nhiên, đối với tờ báo, hiện tượng dịch bệnh trỗi dậy đó cũng là một lời cảnh tỉnh đối với nhiều người dân đang có xu hướng buông thả, lơ là hẳn các cử chỉ "an toàn" hay đeo khẩu trang từ lúc các biện phong tỏa được dỡ bỏ.

Không nên cho là virus đã bị triệt tiêu

Trong bài : "Người Pháp đang quên các cử chỉ an toàn vào lúc sắp đến hè", Le Figaro ghi nhận thái độ quan ngại của các công chứng viên, thợ hớt tóc, những chủ hiệu bán thuốc lá, nhân viên các cửa hàng hay nhà hàng… trước tình trạng rất nhiều khách hàng xử sự như là virus corona đã hoàn toàn bị triệt tiêu tại Pháp.

Một trong vô số ví dụ được một chủ tiệm hớt tóc tại Paris nêu bật : "Một số khách hàng đã tỏ vẻ rất ngạc nhiên khi được yêu cầu đeo khẩu trang. Người khác thì chẳng quan tâm gì đến việc giữ khoảng cách an toàn (1 mét) khi bước vào tiệm".

Theo Le Figaro, tình hình đáng lo ngại nhất là tại các nước khác, đặc biệt ở phía đông Châu Âu. Tại Đức, số ca nhiễm tăng lại, nhưng chính quyền đã kiểm soát được tình hình, tại Bồ Đào Nha thì một số biện pháp hạn chế tụ tập và đi lại đã được tái lập ở một số nơi.

Riêng tại vùng Balkan, từ Serbia, Croatia cho đến Montenegro, Bắc Macedonia, số ca nhiễm đã tăng lên trở lại, sau khi chính quyền nhiều nơi bãi bỏ các lệnh giới nghiêm hay hạn chế đi lại và tụ tập.

Một trường hợp điển hình được Le Figaro nêu bật là tay vợt tennis số một thế giới Novak Djokovic và nhiều người khác đã nhiễm Covid-19 sau giải quần vợt Adria Tour tổ chức ở Serbia.

150 đơn vị cần theo dõi nhân vòng 2 cuộc bầu cử cấp thành phố - thị xã

Về cuộc bầu cử địa phương ngày Chủ Nhật 28/06 sắp tới tại Pháp, Le Monde chạy trên 5 cột trang nhất hàng tựa lớn : "150 thành phố cần theo dõi nhân vòng 2".

Le Monde đã điểm qua một số nơi mà lá phiếu của từng cử tri sẽ mang tính quyết định, cho phép các đảng đối lập ở địa phương giành thắng lợi, hay các đa số mãn nhiệm duy trì được quyền hành.

Vào lúc mà mọi người đều dự đoán là đảng Cộng Hòa Tiến Bước LREM của tổng thống Pháp Macron sẽ thảm bại trong cuộc bầu cử, tờ báo thuộc hạng có uy tín nhất nước Pháp đã đặt ra một câu hỏi rất khiêu khích : Liệu có khả năng là đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa LR lại chính là bên thua cuộc nặng nề nhất ?

Đối với Le Monde, cho dù đã có kết quả tốt trong vòng 1 ngày 15/03 vừa qua, đảng LR nhân vòng hai này có nguy cơ bị những tổn thất rất nghiêm trọng, đặc biệt là bị mất hai thành phố lớn Marseille và Toulouse vào tay một liên minh cánh tả. Khả năng mất luôn cả Argenteuil, ngoại ô bắc Paris và Aix-en-Provence, gần Marseille cũng rất cao.

Vì sao đảng LR sẽ bị thua thiệt nhiều nhất ?

Theo tờ báo, có hai nguyên nhân gần như là cơ học giải thích thảm bại đó của đảng chủ chốt trong cánh hữu Pháp.

Nguyên nhân đầu tiên bắt nguồn từ cuộc bầu cử lần trước vào năm 2014. Khi ấy, cánh hữu đã bất ngờ đại thắng, giành được hơn 140 thành phố với hơn 10.000 dân từ tay cánh tả, tranh thủ được nỗi bất bình của người Pháp lúc đó đối với chính quyền của tổng thống Francois Hollande, thuộc đảng Xã Hội. Lần này thì những thị xã vốn có cơ cấu xã hội thiên về cánh tả đó sẽ bầu trở lại theo xu hướng cố hữu của mình.

Nguyên nhân thứ hai là nhân vòng 1 vừa qua, cánh hữu đã đoàn kết được hầu như mọi thành tố của mình, kể cả những ủng hộ viên của các nhóm trung hữu, trong lúc cánh tả lại hết sức chia rẽ. Bước qua vòng hai này, cánh hữu kể như không còn phiếu dự trữ, trong lúc ở rất nhiều nơi, các nhóm cánh tả lại đoàn kết được với nhau để ủng hộ một liên danh duy nhất.

Đó là chưa kể đến việc là kể từ năm 2017, hàng ngũ của đảng LR đã bị phân tán, với một số thành viên đi theo đảng cầm quyền của ông Macron, trong lúc một số người khác thì xa rời đảng trong thời ông Laurent Wauquiez làm chủ tịch.

Nếu đảng LR cánh hữu có nguy cơ bị tổn thất nặng nề, thì phong trào sinh thái EELV được cho là sẽ khẳng định được sự đột phá được ghi nhận nhân cuộc bầu cử nghị viên Châu Âu vừa qua. Ngoài thành phố Grenoble chắc chắn sẽ tiếp tục ở trong tay phe sinh thái, EELV có khả năng thắng lợi tại Lyon, Besançon, Tours, hay ở Strasbourg, Toulouse.

Đảng Xã Hội dù bị suy yếu ở cấp quốc gia, nhưng vẫn bám trụ được ở nhiều địa phương như đặc biệt là ở các thành phố miền Tây như Rennes, Brest, Rouen hay Nantes.

Riêng đảng Cộng Sản thì tiếp tục bị mất các lãnh địa vào tay đảng Xã Hội hay đảng cực hữu Tập Hợp Quốc Gia RN.

Về đảng RN, kết quả cần theo dõi là Perpignan ở miền đông nam nước Pháp, nơi liên danh của của đảng này lại cố xóa nhòa gốc tích cực hữu của mình để tranh thủ cử tri.

Hồi kết của một câu chuyện dài kỷ lục

Cũng về vòng 2 cuộc bầu cử hội đồng thành phố và thị xã sắp diễn ra, nhật báo công giáo La Croix như đã thở phào nhẹ nhõm, chạy trên trang nhất tựa lớn "Hồi kết rốt cuộc đã đến".

Theo tờ báo, vòng 2 cuộc bầu cử Chủ nhật tới đây sẽ đánh dấu sự kết thúc của khoảng cách giữa hai vòng dài nhất trong lịch sử chính trị Pháp. Sau một chiến dịch tranh cử dài vô tận và một tỷ lệ người không đi bầu cao kỷ lục ở vòng một, các ứng cử viên hy vọng rằng lần này, công dân sẽ hăng hái hơn.

Vấn đề lại là các dự báo cho đến giờ không mấy lạc quan về tỷ lệ người đi bầu. Nếu ở vòng một, cử tri bị phân tâm vì phong trào biểu tình chống cải cách hưu bổng và ngay sau đó là cuộc khủng hoảng Covid-19, thì ở vòng 2 này, người dân Pháp tiếp tục phải bận tâm vì những vấn đề hậu phong tỏa, khủng hoảng kinh tế đang đón chờ và kỳ nghỉ hè sắp đến.

Đối với La Croix, tình thế kể trên quả là một nghịch lý, vì cuộc khủng hoảng y tế mà người Pháp vừa trải qua đã chứng tỏ tính chất tối quan trọng của các chính quyền địa phương.

Dẫu sao thì cuộc bầu cử kết thúc sẽ cho phép đời sống chính trị Pháp tiếp tục tiến bước, lập được danh sách đại cử tri cho cuộc bầu Thượng Viện vào tháng 9 tới đây, và cuộc bầu cử các Hội Đồng Vùng dự trù vào tháng Ba năm tới.

Donald Trump tận dụng tâm lý bài Trung Quốc

Về thời sự thế giới, đáng chú ý có lẽ là bài viết trên báo Le Monde về việc tổng thống Mỹ "Donald Trump khai thác tinh thần bài Trung Quốc của một thành phần cử tri Mỹ"

Tờ báo nhắc lại sự kiện là Nhà Trắng mới đây đã lập một danh sách đen gồm 20 công ty Trung Quốc thân cận với quân đội Trung Quốc, được xem là một "công cụ bổ ích" cho các doanh nghiệp Mỹ trước khi ký kết hợp tác với những đơn vị này. Trong danh sách này dĩ nhiên có Hoa Vi.

Theo Le Monde, thông tin đã được rò rỉ rất đúng lúc cho hãng Reuters, hôm 24/06, trong lúc cuộc chiến thương mại và công nghệ Mỹ-Trung vẫn gay gắt. Danh sách của Nhà Trắng được thành lập trong khuôn khổ một đạo luật năm 1999 (Defense Authorization Act), bảo vệ quyền lợi chiến lược của Mỹ, và cho phép tổng thống Mỹ áp đặt biện pháp trừng phạt đối với các đối tượng được nêu tên.

Le Monde thắc mắc : Donald Trump sẽ làm gì đây ? Ông có quyền quyết định đưa ra những trừng phạt mới, nhưng chưa bao giờ một chính quyền Mỹ đi xa đến thế trong việc sử dụng văn kiện luật trên.

Tuy nhiên, điều rõ ràng là chỉ còn không đầy 5 tháng nữa trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, và ông Trump, mà "sức khỏe" chính trị không ở đỉnh cao, đang chơi lá bài "bài Trung Quốc", một tâm lý rất sâu đậm trong một thành phần rộng lớn của cử tri Mỹ.

Trọng Nghĩa

Ngân hàng Thế giới cấm vận Công ty SBD của Việt Nam 7 năm (RFA, 26/06/2020)

Ngân hàng Thế giới-World Bank vừa thông báo sẽ thực hiện cấm vận 7 năm đối với Công ty cổ phần Công nghệ Sao Bắc Đẩu (SBD), vì đã có hàng vi lừa đảo và gian lận trong hai dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội và dự án phát triển bền vững thành phố Đà Nẵng.

Ông Ousmane Dione, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (bên phải) và bà Kristalina Georgieva, Gám đốc Ngân hàng Thế giới, tại một buổi họp báo ở Hà Nội, hồi tháng 3/2017. AFP

Thông báo được công bố trên website của World Bank, vào hôm 24/6, nêu rõ việc cấm vận sẽ khiến cho Công ty SBD không đủ điều kiện tham gia vào các dự án hoặc hoạt động do các tổ chức thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới tài trợ. Đây là một phần của các thỏa thuận giải quyết, theo đó SBD thừa nhận trách nhiệm đối với những hành vi vi phạm và phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể để đủ điều kiện thoát khỏi cấm vận.

Hai dự án do SBD thực hiện bị World Bank cáo buộc gian lận và lừa đảo bao gồm Dự án phát triển thành phố bền vững Đà Nẵng. Dự án này trị giá 272 triệu USD, được thiết kế để mở rộng khả năng tiếp cận hệ thống thoát nước, thu gom và xử lý nước thải, mạng lưới đường huyết mạch và giao thông công cộng tại các khu vực được lựa chọn của thành phố Đà Nẵng.

Dự án còn lại là Dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội, được thiết kế để tăng tính lưu động đô thị tại các khu vực được nhắm đến ở Hà Nội qua việc gia tăng sử dụng giao thông công cộng và làm giảm thời gian di chuyển giữa trung tâm thành phố về phía Tây và Tây Bắc của thủ đô. Đây là dự án nhằm thúc đẩy các phương thức giao thông bền vững, thân thiện với môi trường và phát triển đô thị cho Hà Nội. Dự án này được World Bank tài trợ 295 triệu USD.

Qua thông báo, World Bank cho biết đã phát hiện nhân viên của SBD làm ảnh hưởng không đúng đến quy trình đấu thầu của hai dự án nêu trên, do Ngân hàng Thế giới tài trợ cho Việt Nam. Công ty SBD đã tạo tài liệu giả mạo trong hồ sơ dự thầu và không cung cấp thông tin chính xác về sự tham dự trong giai đoạn khởi đầu của hai dự án. Đây là những hoạt động được coi là thông đồng và gian lận.

World Bank cho biết thêm việc cấm vận đối với SBD của Việt Nam đủ điều kiện thực hiện cấm vận chéo giữa các ngân hàng phát triển đa phương khác, theo Thỏa thuận Thi hành các Quyết định Tranh chấp được ký kết vào ngày 9/4/2010.

Truyền thông trong nước, vào ngày 26/6 dẫn lại thông báo cấm vận 7 năm của World Bank đối với Công ty SBD.

Công ty SBD được thành lập hồi tháng 11/1996 với vốn điều lệ ban đầu là 900 triệu đồng. Đến năm 2018, vốn điều lệ tăng lên gần 99 tỷ đồng đồng.

**********************

Ngân hàng Thế giới cấm vận công ty công nghệ Việt Nam vì gian lận (BBC, 25/06/2020)

Công ty Công nghệ Sao Bắc Đẩu của Việt Nam vừa bị Ngân hàng Thế giới trừng phạt vì liên quan đến lừa đảo và gian lận.

Công ty Sao Bắc Đẩu bị trừng phạt liên quan đến Dự án Phát triển bền vững thành phố Đà Nẵng.

Ngân hàng Thế giới (WB) hôm 24/6 công bố cấm vận 7 năm Công ty Công nghệ Sao Bắc Đẩu (SBD) có trụ sở tại Việt Nam, liên quan đến các hoạt động lừa đảo và gian lận trong Dự án Phát triển giao thông đô thị Hà Nội và Dự án Phát triển bền vững thành phố Đà Nẵng.

WB, trong thông cáo được công bố trên website, nêu rõ : "Việc cấm vận sẽ khiến SBD không đủ điều kiện tham gia vào các dự án hoặc hoạt động do các tổ chức thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới tài trợ. Đây là một phần của các thỏa thuận giải quyết, theo đó SBD thừa nhận trách nhiệm đối với những hành vi vi phạm và phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể mới đủ điều kiện thoát khỏi cấm vận".

Dự án Phát triển bền vững thành phố Đà Nẵng được thiết kế để mở rộng sự tiếp cận của cư dân thành phố với hệ thống thoát nước và xử lý nước thải, mạng lưới đường bộ và giao thông công cộng quan trọng tại các khu vực được chọn trên địa bàn thành phố.

Hồ sơ chính thức được công bố trên website của WB cho thấy dự án này có tổng kinh phí 272,20 triệu USD, được duyệt vào tháng 4/2013 và sẽ kết thúc vào tháng 6/2021.

Dự án Phát triển giao thông đô thị Hà Nội được thiết kế để tăng tính lưu động đô thị tại các khu vực được nhắm đến ở Hà Nội bằng cách thúc đẩy việc sử dụng giao thông công cộng và giảm thời gian đi lại giữa trung tâm thành phố và phía tây và tây bắc của thành phố. Dự án nhằm thúc đẩy hơn nữa các phương thức giao thông bền vững, thân thiện với môi trường và sự phát triển đô thị lâu bền cho Hà Nội, WB cho biết.

Dự án được duyệt năm 2007 và kết thúc vào tháng 12/2016 với kinh phí 294,89 triệu USD.

Thông cáo của WB cho hay theo các chứng cứ tìm được, nhân viên SBD đã gây ảnh hưởng không đúng đắn đến các quy trình đấu thầu của hai dự án ; bao gồm tài liệu giả mạo trong hồ sơ dự thầu ; và không cung cấp thông tin chính xác về sự tham dự trong giai đoạn tiền kỳ của hai dự án. Đây là những hoạt động được coi là thông đồng và gian lận.

Thỏa thuận giải quyết có điều khoản giảm thời hạn cấm vận dựa trên những điều kiện như sự hợp tác và hành động khắc phục tự nguyện của SBD.

WB khẳng định việc cấm vận SBD thỏa điều kiện thực hiện cấm vận chéo bởi các ngân hàng phát triển đa phương khác theo Thỏa thuận Thi hành các Quyết định Tranh chấp được ký kết vào ngày 9/4/2010.

Sao Bắc Đẩu (Sao Bac Dau Technologies Corporation) là công ty chuyên về cung cấp hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, có nhiều khách hàng là các cơ quan chính phủ quan trọng như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao… Theo thông tin tự giới thiệu, công ty đã có 24 năm hoạt động, từng nhận Huân chương Lao động hạng 2 và doanh thu dự kiến đến năm 2022 là 2.500 tỉ đồng.

*******************

Gói cứu trợ trong dịch Covid-19 : "Chủ trương một đàng, thực hiện một nẻo" (RFA, 24/06/2020)

Ý kiến của cử tri về gói 62 ngàn tỷ

Tại buổi tiếp xúc cử tri của tổ Đại biểu Hội đồng Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, diễn ra vào trung tuần/6, các cử tri ở quận 5 phản ánh về gói hỗ trợ an sinh xã hội 62 ngàn tỷ của Chính phủ. Những cử tri này cho rằng điều mà người dân quan tâm sau dịch Covid-19 là Chính quyền thành phố cần có cơ chế giám sát các cơ quan ban ngành thực hiện chính sách hỗ trợ cho người dân thế nào.

Ảnh minh họa. Chợ Bến Thành đìu hiu vắng khách sau lệnh giãn cách xã hội do dịch Covid-19. Courtesy : cafef.vn

Đài RFA ghi nhận truyền thông trong nước loan tin mặc dù gói hỗ trợ 62 ngàn tỷ được Chính phủ và Quốc hội thông qua với quyết tâm giúp đỡ người dân một cách hiệu quả và không để tình trạng trục lợi chính sách xảy ra ; thế nhưng không ít người dân khắp các địa phương, có hoàn cảnh khó khăn trong thời gian dịch Covid-19 hoành hành, vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ. Thậm chí nhiều trường hợp gian lận, tham nhũng bằng các hình thức khác nhau như nâng giá thiệt bị y tế hay hỗ trợ không đúng đối tượng, bắt người dân viết giấy tự nguyện không nhận tiền hỗ trợ…

Ông Nguyễn Hồng Quang, thuộc Tổng Liên đoàn Lao động, vào ngày 22/6 được báo giới dẫn lời cho biết Chính phủ đã giải ngân cho khoảng 16 triệu người, với tổng kinh phí khoảng 17.500 tỷ đồng trong gói hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19.

Luật sư Đặng Dũng, người làm việc nhiều năm trong cơ quan thuộc Bộ Lao động-Thương binh & Xã hội, tại Thành phố Hồ Chí Minh lên tiếng với RFA dù tình hình là cấp bách và Nhà nước rất quyết tâm. Tuy nhiên :

"Việc Nhà nước nói một đàng nhưng làm lại một nẻo. Ví dụ như giá thịt heo thì nói giá như thế này, nhưng khi đi mua thì người bán bảo lên tivi mà mua giá đó. Trở lại với gói hỗ trợ thì Nhà nước cũng muốn làm rõ ràng, minh bạch nhưng mà từ lúc tuyên truyền cho đến lúc thực hiện rồi đến lúc được báo cáo lên và có giải quyết được hiệu quả hay không…thì cần có thời gian. Tuy nhiên, người dân rất mừng khi nghe có gói hỗ trợ nhưng mà lại chờ mòn mỏi. Thực tế tôi xem báo cũng chưa thấy nơi nào chụp được hình ảnh người dân hài lòng về vấn đề giúp đỡ họ trong mùa Covid-19. Kể cả doanh nghiệp nữa".

Doanh nghiệp cũng không tiếp cận được gói hỗ trợ

Báo mạng Lao Động, hồi trung tuần tháng 6 cho biết các doanh nghiệp ở Đà Nẵng, trung tâm kinh tế-thương mại lớn nhất khu vực miền Trung than phiền trong suốt hai tháng qua đã không thể nào tiếp cận được gói hỗ trợ 16 ngàn tỷ dành cho doanh nghiệp.

Đây là gói hỗ trợ Chính phủ dành cho doanh nghiệp vay lãi suất thấp để trả lương cho người lao động do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Không những vậy, những chính sách hỗ trợ khác cũng được cho là nằm ngoài tầm với của doanh nghiệp.

Tại thành phố có hoạt động kinh doanh mạnh nhất Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện cuộc khảo sát, tính đến đầu tháng 5 có đến 61% doanh nghiệp khó tiếp cận gói hỗ trợ của Chính phủ.

Bà Nguyễn Thị Ba, một nhân viên quản lý của một công ty tư nhân, có trụ sở ở quận 1 cho biết vì sao những doanh nghiệp vừa và nhỏ không thể nào nhận được hỗ trợ :

"Hiện tại bây giờ, những doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ chưa được tiếp cận tới. Lý do vì có rất nhiều điều ràng buộc. Chẳng hạn như doanh nghiệp phải có 30-35% nhân viên được mua bảo hiểm ý tế xã hội và doanh nghiệp sản xuất phải nằm trong vùng mặt hàng mà Nhà nước quy định, chứ không phải doanh nghiệp nào cũng được hỗ trợ. Kể cả nợ vay ngân hàng cũng vậy…Do đó, có thể những doanh nghiệp có xưởng may xuất khẩu tầm cỡ vài trăm đến vài ngàn công nhân thì mới được. Thành ra trong chuyện hỗ trợ doanh nghiệp trong mùa Covid-19 vừa qua, chủ trương thì có nhưng kèm theo các điều kiện cần và đủ nhiều quá nên có cũng như không".

Bên cạnh đó, một số các chuyên gia kinh tế còn ghi nhận tại Thành phố Hồ Chí Minh có đến 300 ngàn hộ kinh doanh tiểu thương nhỏ lẻ, là đối tượng bị tổn thương nặng nề bởi dịch Covid-19.

Vào tối ngày 24/6, Tiến sĩ Kinh tế Lê Đăng Doanh đưa ra nhận định của ông về tình hình thực tiễn của nền kinh tế Việt Nam sau đại dịch Covid-19.

"Tôi nghĩ rằng là sẽ rất khó khăn bởi vì hiện nay cả về khâu cung ứng vật tư nguyên liệu cũng như thị trường tiêu thụ đều gặp khó khăn cả. Cho nên rất khó đạt được những mục tiêu đã đề ra".

Người dân nhận gạo từ máy phát gạo 24/7 trong mùa dịch Covid-19 ở TP Hồ Chí Minh hôm 11/4/2020. Reuters

Ngân hàng Thế giới-World Bank vào cuối tháng 3 đã hạ mức tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 6,5% xuống còn 4,9%.

Vị chuyên gia cựu thành viên Ủy ban Chính sách Phát triển của Liên Hiệp Quốc-Tiến sĩ Lê Dăng Doanh nói rằng ông e ngại với mức dự báo GDP 4,9% trong năm 2020 cũng khó đạt được nếu như các doanh nghiệp không được hỗ trợ kịp thời. Ông Lê Đăng Doanh nhấn mạnh :

"Các thủ tục đối với doanh nghiệp còn phức tạp và rườm rà. Và cần cải thiện các thủ tục đó để các quỹ cứu trợ có thể đến tay doanh nghiệp. Bất kể sự chậm trễ nào về thời gian cũng gây tổn thất. Tôi hy vọng rằng với các thông tin mà doanh nghiệp và báo chí đã phản ánh thì các cơ quan Nhà nước sẽ có những biện pháp để cải thiện, cải tiến giảm bớt các thủ tục để các doanh nghiệp có thể nhanh chóng tiếp cận được các gói cứu trợ".

Được phản ánh tại nghị trường Quốc hội

Trong phiên họp Quốc hội, vào ngày 15/6, Đại biểu Tô Văn Tám, đại diện cử tri đoàn tỉnh Kon Tum đã đề cập đến vấn đề vừa nêu.

Đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám chuyển tải kiến nghị của cử tri với Chính phủ về xử lý nghiêm minh các cán bộ trục lợi chính sách từ những gói hỗ trợ trong dịch Covid-19. Song song đó, ông Tô văn Tám cũng đề nghị Chính phủ cần thực hiện điều cốt lõi là cải cách thủ tục hành chính và cải cách thể chế để môi trường kinh doanh của Việt Nam được tốt và ổn định.

Đại biểu Tô Văn Tám cho rằng các gói hỗ trợ trong quá trình triển khai còn vướng mắc về thủ tục cần tháo gỡ, giải ngân vốn đầu tư công chậm… và để giải quyết tận gốc những vướng mắc này thì cần kiến tạo điều kiện thuận lợi, hành lang pháp lý thu gọn chứ không chỉ là tháo gỡ vướng mắc.

Luật sư Đặng Dũng vào tối ngày 24/6 nói với RFA rằng các nhà kỷ trị ở cấp thượng tầng chắc chắn sẽ cân nhắc kỹ lưỡng và rất thận trọng để đưa ra những quyết sách quan trọng cho nền kinh tế của Việt Nam, sau khi bị tác động bởi Covid-19. Luật sư Đặng Dũng viện dẫn Chính phủ Hà Nội đã gây được tiếng vang trên cộng đồng thế giới trong việc điều hành và kiểm soát nạn đại dịch vừa qua, cho nên :

"Tôi mong là tiếng vang đó sẽ có những khuyến khích Nhà nước cải cách tốt hơn để đạt được những điều người dân mong muốn. Và làm cho đất nước này được ‘nở mặt nở mày, dù không đến mức đó, nhưng chúng ta thấy phần nào đã được thế giới tín nhiệm thì nên chăng chúng ta sửa đổi và có những bước tích cực hơn nữa trong vấn đề cải cách thể chế".

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu, trong hạ tuần tháng 6 vừa phổ biến một bài viết có nhan đề "Đồng bào tôi luôn là công dân hạng hai ?". Tác giả đã nhắc nhở rằng "Cách làm giàu không nhờ vào buôn bán tài nguyên hay cung cấp dịch vụ, mà là cách làm giàu nhờ sự thăng hoa của chất xám mà từ đó có được những phát minh sáng chế tiên phong".

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu khẳng định "Chỉ có cách đó mới đẻ ra sự giàu có kèm theo hùng cường. Chỉ có cách đó mới không những có được sự khâm phục mà còn làm cho người phải nể, phải sợ". Ông tiến sĩ còn đúc kết rằng "Không thấy được nguyên nhân, mà chỉ so với quá khứ của chính mình rồi bằng lòng ‘chưa bao giờ được như hôm nay’ thì mãi mãi tụt hậu, mãi mãi không thể ngóc đầu lên được trước bạn bè quốc tế".

********************

Covid-19 : Việt Nam chưa mở cửa cho du khách nước ngoài (RFI, 25/06/2020)

Theo báo chí tại Việt Nam, ngày 24/06/2020, trong cuộc họp với ban chỉ đạo phòng chống Covid-19, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định chính phủ Việt Nam chưa cho phép mở cửa với khách du lịch vào Việt Nam.

3 tháng đầu năm, ngành du lịch gần như ngưng trệ vì dịch Covid - 19 

Sau khi nghe báo cáo về tình hình khôi phục các hoạt động kinh tế và phòng chống dịch Covid-19, thủ tướng Việt Nam nhấn mạnh "chính phủ chưa cho phép mở cửa đối với khách du lịch vào Việt Nam, đây là quan điểm nhất quán", theo báo Tuổi Trẻ.

Tuy nhiên, lãnh đạo chính phủ khẳng định Việt Nam vẫn mở cửa đón các chuyên gia, lao động bậc cao, doanh nghiệp, nhà đầu tư, cũng như cho phép đưa người Việt Nam đi lao động nước ngoài, nếu các nước tiếp nhận, nhưng phải giám sát chặt chẽ, không để dịch lây lan trong cộng đồng. Theo chỉ đạo của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, hàng không Việt Nam có thể tăng tần suất các chuyến bay để phục vụ các đối tượng trên. Trong trường hợp dịch có diễn biến phức tạp thì sẽ cho ngừng các chuyến bay.

Về tình hình dịch Covid-19, đã hơn 2 tháng (69 ngày) Việt Nam chưa ghi nhận ca lây nhiễm trong cộng đồng. Các ca nhiễm mới đều bắt nguồn từ nước ngoài. Việt Nam có tổng số 212 ca nhiễm nhập cảnh. Trong ngày hôm qua đã có thêm 3 ca mới, nâng tổng số ca nhiễm nhập cảnh lên 212 người, theo thông báo của chính quyền. Tất cả các trường hợp nhập cảnh vào Việt Nam phải cách ly tập trung và được làm xét nghiệm ngay.

Anh Vũ

*********************

Việt Nam không ‘mở cửa ào ạt’ đón khách vì nôn nóng phát triển (VOA, 25/06/2020)

Phát biểu tại cuộc họp Thường trực chính phủ ngày 24/6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố "không có câu chuyện mở cửa ào ạt", vì mục tiêu nôn nóng phát triển mà xoá đi thành quả đạt được trong việc phòng chống dịch Covid-19.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.

Với báo cáo hơn 2 tháng không có ca nhiễm virus corona trong cộng đồng, tỉ lệ nhiễm bệnh thấp (352 trường hợp tính đến ngày 25/6) và không có người tử vong, Việt Nam được xem là một trong số các quốc gia phòng chống dịch hiệu quả. Tuy nhiên, lo ngại về làn sóng dịch bệnh thứ hai đang đặt quốc gia Đông Nam Á vào tình trạng "cảnh giác", bất chấp sức ép lớn trong việc mở cửa trở lại các dịch vụ giao thương với bên ngoài.

Theo lời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Việt Nam đang thực hiện "mục tiêu kép" : vừa phòng chống dịch vừa mở cửa cho các chuyên gia, lao động bậc cao, doanh nghiệp, nhà đầu tư vào Việt Nam và đưa người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài, nhưng phải "giám sát, xử lý, giải quyết chặt chẽ".

Ông Phúc cho biết tần suất các chuyến bay quốc tế đưa những người thuộc diện đặc biệt trên sẽ tăng lên.

Theo truyền thông Việt Nam, hiện có khoảng 35.000 người Việt Nam có nhu cầu về nước và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý tạo điều kiện cho 14.000 người "đáp ứng tiêu chí" về nước sớm bằng các chuyến bay từ nhiều nơi.

"Không để tình trạng lấy lý do phòng dịch mà gây khó khăn cho các đối tượng khi nhập cảnh", ông Phúc đưa ra lưu ý trong cuộc họp được đăng nội dung trên trang thông tin chính thức của chính phủ Việt Nam.

Hồi đầu/6, Việt Nam cho biết kế hoạch nối lại các chuyến bay đến một số quốc gia không có ca nhiễm Covid-19 trong vòng 30 ngày và xem xét đàm phán mở cửa cho du khách ở các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản vào Việt Nam.

Trong khi đó, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) mới đây ra thông báo nói rằng các chuyến bay quốc tế đến Việt Nam vẫn không được phép chở cả hành khách lẫn hàng hoá. Thông báo có hiệu lực từ ngày 16/6 đến 19/6 dường như đi ngược lại dự tính mở lại các chuyến bay thương mại quốc tế của hàng không Việt Nam.

Trước đó, lãnh đạo của hãng hàng không quốc gia Việt Nam, Vietnam Airlines, cho biết hãng này có thể mở lại một số chuyến bay thương mại quốc tế kể từ đầu tháng 7. Hãng này cũng đã chuẩn bị phương án nối lại các chuyến bay sang Châu Âu vào cuối năm 2020 và sang Mỹ trong năm 2021, tùy theo diễn biến tình hình dịch bệnh.

*******************

Dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông nếu kéo dài sẽ gây bất lợi cho Việt Nam & Trung Quốc (RFA, 25/06/2020)

Bí thư thành ủy Hà Nội mong muốn có thể phối hợp với các cơ quan hữu quan của Việt Nam và tổng thầu Trung Quốc để đưa dự án tuyến đường sắt Cát Linh-Hà Đông sớm đi vào hoạt động.

Tuyến đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông - AFP

Bí thư Hà Nội Vương Đình Huệ đưa ra nhận định trên với Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba trong cuộc gặp gỡ diễn ra chiều 24 tháng 6 và được truyền thông loan tin ngày 25 tháng 6.

Theo tờ Tiền Phong điện tử, tại buổi gặp gỡ, Đại sứ Trung Quốc khẳng định dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông không phải là dự án thương mại bình thường, mà là dự án có sử dụng vốn của Chính phủ Trung Quốc, đồng thời tượng trưng cho tình hữu nghị giữa hai nước, do đó nếu kéo dài sẽ gây bất lợi cho cả hai phía.

Ông Hùng Ba cho biết trong thời gian đến, Trung Quốc sẽ tiếp tục thúc đẩy tiến độ các dự án trọng điểm tại Hà Nội, trong đó có dự án tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông. Đồng thời Đại sứ Trung Quốc hứa sẽ đề nghị các doanh nghiệp Trung Quốc, đặc biệt là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc phải đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Cũng trong buổi tiếp, Bí thư Thành phố Hà Nội bày tỏ mong muốn Đại sứ TQ sẽ tiếp tục hỗ trợ, giúp đỡ thành phố thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Bắc Kinh và các địa phương khác của Trung Quốc.

Ở một diễn biến khác xảy ra cùng ngày, tại cuộc Hội nghị trực tuyến sơ kết và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài (ODA) năm 2020, Phó chủ tịch Hà Nội Nguyễn Doãn Toản cho biết do chưa ký được Hiệp định vay bổ sung 20 triệu euro với chính phủ Pháp cho dự án tuyến đường sắt thí điểm thành phố Hà Nội đoạn Nhổn – ga Hà Nội, nên thành phố chưa ký được hợp đồng vay lại giữa Bộ Tài chính và thành phố.

Ngoài ra, ông Toản cũng thừa nhận có một số khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các dự án ODA nên một số dự án đường sắt đô thị vẫn đang điều chỉnh, chưa thực hiện xong như dự án tuyền đường sắt đô thị số 2 đoạn Nam Thăng Long-Trần Hưng Đạo ; đường sắt thí điểm TP Hà Nội đoạn Nhổn-ga Hà Nội, dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá.v.v.

***********************

Đường sắt Việt Nam dự tính lỗ gần 1.400 tỷ đồng trong năm 2020 (RFA, 25/06/2020)

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) dự tính trong năm 2020 sẽ bị lỗ nặng gần 1.400 tỷ đồng, tương đương giảm 23% so với năm 2019.

Nhân viên bảo trì của VNR làm việc tại cầu Long Biên, Hà Nội ngày 1/4/2020. AFP

Truyền thông trong nước, vào ngày 25/6, dẫn nguồn từ VNR cho biết nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng bị lỗ xấp xỉ 1.400 tỷ đồng trong năm nay là do tác động của dịch Covid-19 và phải điều chỉnh hoạt động chạy tàu để phục vụ dự án nâng cấp, sửa chữa tuyến đường sắt Hà Nội-Thành phố Hồ Chí Minh, trị giá 7.000 tỷ đồng.

Trong tổng số dự kiến lỗ của năm 2020, VNR bị lỗ 168 tỷ đồng và 2 công ty cổ phần vận tải đường sắt Hà Nôi và Sài Gòn, mà VNR là cổ đông chính, dự kiến lỗ hơn 618 tỷ đồng.

Số tiền dự kiến lỗ vừa nêu là từ hoạt động kinh doanh. Phần còn lại trong tổng số dự kiến lỗ gần 1.400 tỷ đồng bao gồm xử lý tồn tại tài chính từ các công ty con chuyển về cho VNR, chi phí khấu hao, hao mòn tài sản, chi phí phải trả lương cho người lao động, nộp ngân sách nhà nước…

VNR còn dự kiến đầu tư hơn 602 tỷ đồng cho đầu tư phương tiện, lắp ráp đầu máy. Đồng thời, dự kiến huy động thêm 414 tỷ đồng từ nhà đầu tư cho dự án đóng mới toa xe.

Năm tài khóa 2019, VNR đạt tổng doanh thu hơn 8.300 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hơn 180 tỷ đồng.

Trong năm tài khóa 2020, VNR dự kiến bị lỗ, giảm đến 23% so với năm ngoái.

Hồi tháng 11/2019, báo giới quốc nội loan tin Bộ Giao thông-Vận tải lập kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, với mức đầu tư trị giá 100.000 tỷ đồng. Năng lực vận chuyển của tuyến đường sắt này dự kiến 10 triệu tấn hàng hóa/năm.

Dự án tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng được nói là do phía Trung Quốc kiến nghị cải tạo tuyến nhằm thúc đẩy giao thương của Vân Nam và thị trường phía Tây Nam của Trung Quốc với các tỉnh của Việt Nam.

Dự án đường sắt này sau khi được loan báo rộng rãi đến công chúng đã vấp phải sự phản đối của giới chuyên gia, vì cho rằng lãng phí và Trung Quốc được hưởng lợi nhiều hơn.

Việt Nam đề xuất thu phí đối với người bị cách ly vì dịch Covid-19

VOA, 26/06/2020

Bộ Tài chính vừa đề xuất thu phí cách ly đối với những người từ nước ngoài trở về Việt Nam trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19.

Việt Nam hiện vẫn sử dụng ngân sách nhà nước để chi trả chi phí xét nghiệm và điều trị cho tất cả các bệnh nhân người Việt nhiễm Covid-19.

Hiện nay, Việt Nam vẫn đang áp dụng chính sách nhà nước chi trả phần lớn chi phí cách ly cho cả người Việt Nam lẫn người nước ngoài đi vào Việt Nam. Chỉ có một số ít người đi cách ly ở khách sạn mới phải trả phí.

Trước đó, hôm 10/6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao cho Bộ Tài chính nghiên cứu và thống nhất với Bộ Y tế để báo cáo toàn bộ các chi phí cần thiết cho việc phòng chống dịch, từ đó xem xét đề xuất thu phí cách ly và đặc biệt là phí điều trị cho người nhiễm virus corona.

Vào đầu đại dịch, Việt Nam áp dụng quy định sử dụng ngân sách nhà nước để chi trả chi phí xét nghiệm và điều trị cho tất cả các bệnh nhân nhiễm Covid-19, kể cả người nước ngoài. Nhưng sau một thời gian ngắn, vào cuối tháng 3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố bắt đầu thu phí xét nghiệm và điều trị đối với người nước ngoài để giảm bớt gánh nặng cho ngân sách của Việt Nam.

Cho tới nay, với số lượng người nhiễm bệnh thấp (352 người tính đến 24/6), không có ca tử vong và trải qua hơn 2 tháng không có ca lây nhiễm trong cộng đồng, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia phòng chống dịch hiệu quả.

Tuy nhiên, giới hữu trách Việt Nam tỏ ra lo ngại về khả năng xảy ra đợt bùng phát dịch thứ hai nếu không ngăn chặn hiệu quả dịch bệnh từ những người ở nước ngoài trở về.

Ngoài đề xuất thu phí đối với những người bị cách ly theo quy định, Bộ Tài chính trong phiên họp thường trực chính phủ ngày 24/6 cũng đề nghị mức hỗ trợ cho các lực lượng quân đội, y tế tham gia chống dịch Covid-19.

*******************

Từ bệnh nhân người Anh nhìn về những bệnh nhân trong nước

Diễm Thi, RFA, 24/06/2020

Tình hình sức khỏe cũng phác đồ điều trị cho bệnh nhân Covid-19 số 91 ở Việt Nam được báo chí liên tục đưa tin.

Người bệnh và người nhà nằm dưới đất, ngoài hành lang bệnh viện Nhi Đồng 1 năm 2018. Photo : vtc.vn

Báo trong nước dẫn lời Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Gia Bình, tổ trưởng tổ hội chẩn chuyên môn bệnh nhân nặng, chia sẻ trong phiên hội chẩn hôm 22 tháng 6 tại Bệnh Viện Chợ Rẫy rằng : "Nhiều lần cả đội chúng ta tưởng như đã hết hi vọng nhưng với tinh thần phục vụ hết sức, cứu một bệnh nhân nhưng cũng là tính nhân văn của người Việt, bệnh nhân đã bình phục, giờ có thể đứng được và đang tập đi. Thành công này là thể hiện sức mạnh tập thể".

Đây là buổi hội chẩn quốc gia lần thứ 5 về tình hình sức khỏe bệnh nhân 91 được kết nối với các bệnh viện, gồm Chợ Rẫy, Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh, Nhiệt đới Trung ương, Bạch Mai, Việt Đức, Trung ương Huế, Đà Nẵng.

Cuộc hội chẩn diễn ra với sự chủ trì của Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Trường Sơn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Trưởng Tiểu ban Điều trị cùng các chuyên gia đầu ngành nhiều lĩnh vực của Việt Nam như Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Gia Bình ; Giáo sư Tiến sĩ Ngô Quý Châu ; Phó Giáo sư Tiến sĩ Cao Minh Châu ; Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Văn Thanh.

Qua đó người ta thấy một sự khác biệt lớn trong cách chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân này mà người dân Việt Nam không thể có cho dù họ đang sống trong đất nước mà họ làm chủ.

Tiến sĩ, Bác sĩ Đinh Đức Long lý giải việc bệnh nhân 91 được chăm sóc đặc biệt, theo nhận định của ông :

"Đây là cơ hội để Việt Nam thể hiện chính sách đối ngoại của mình mà Việt Nam tuyên bố, là muốn làm bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới. Hơn nữa, đây là một bệnh nhân từ nước Anh chứ không phải từ những nước nghèo.

Việt Nam cũng hiểu rằng những bệnh nhân như vậy đều có bảo hiểm y tế nên chắc nhà nước Việt Nam cũng không thiệt thòi. Như vậy về mặt kinh tế thì không thiệt thòi nhưng đây là cơ hội vàng để khuếch đại hình ảnh đất nước.

Về góc độ y học thì đây là một ca thành công ở Việt Nam. Tôi nghĩ có lẽ đây là một trong những ca hiếm trên thế giới. Nếu Tổ chức Y tế thế giới có điều kiện thì lấy hồ sơ bệnh án bệnh nhân này nghiên cứu và thông báo cho thế giới biết để học tập Việt Nam".

Tuy vậy, vị bác sĩ này cho rằng những gì báo chí đưa không thuyết phục ông hoàn toàn về mặt chuyên môn. Dù không phải là bác sĩ chuyên khoa về bệnh này nhưng ông khẳng định về mặt y học, một khi phổi đã xơ hóa thì không bao giờ phục hồi được.

Bệnh nhân này từng được các bác sĩ lên kế hoạch ghép phổi do phổi đã xơ hóa nhưng cuối cùng hồi phục đến 90% vào hôm 18 tháng 6.

Ông Võ Minh Đức, cựu sĩ quan thuộc Quân đội Nhân dân Việt Nam khẳng định, nói về tuyên truyền hay bưng bít thông tin thì Việt Nam là ‘bậc thầy’ của thế giới. Ông từng được huấn luyện về việc này.

Nói về sự quá khác biệt trong cách chăm sóc giữa bệnh nhân người Anh với các bệnh nhân người Việt trong các bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh, ông Đức nhận xét :

"Tôi cho rằng việc tập trung cứu chữa cho ông bệnh nhân người Anh này về mọi phương diện như chuyên môn, thái độ hay cung cách phục vụ của nhân viên y tế đều có sự chỉ đạo từ trên cao nhất. Mục đích là ngoại giao và chính trị.

So sánh với những người dân trong nước, không chỉ trong mùa dịch bệnh, thì cái truyền thống là ai có tiền, ai có sự quen biết với nhân viên y tế thì được chăm sóc tốt hơn. Chứ được chăm sóc như ông phi công người Anh thì rất xa vời.

Hiện nay trường hợp nằm ghép 2, 3 người một giường. Người nhà chăm sóc phải lê la ngoài hành lang thì phổ biến và tôi không biết đến bao giờ tình trạng này mới chấm dứt".

Ngày 14/1/2013, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã đến thăm, tặng quà cho bệnh nhân ung thư nghèo tại Bệnh viện Ung Bướu Thành phố Hồ Chí Minh, bà chứng kiến bệnh nhi chui từ gầm giường ra chào. Hình ảnh này được truyền thông trong nước đăng tải gây sốc với mọi người. Bà Tiến nói sẽ cương quyết để chấm dứt tình trạng quá tải này, nhưng đến hôm nay thì tình trạng vẫn thế. Vẫn nằm gầm giường, ăn uống ở hành lang…

Cô Trần Thị Nga đang nuôi mẹ tại bệnh viện này nói với RFA tối 24/6 :

"Tùy bệnh viện và tùy bảo hiểm nhưng nói chung là phải có tiền đi trước. Người ta nói ‘lương y như từ mẫu’ nhưng nếu không có tiền thì không phải vậy. Rất nhiều người và người nhà đang ngoài hành lang vì không đủ giường nằm. Dịch vụ cũng không đủ chỗ nằm, mà dịch vụ thì mắc quá người dân nghèo đâu có tiền trả. Bảo hiểm đâu có trả".

Một bác sĩ tên Đông ở Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh từng nói với RFA rằng, từ trước tới giờ bệnh viện luôn quá tải do nguồn bệnh nhân từ các tỉnh chuyển lên thêm tới 60-70%. Bệnh viện có 1.300 giường nhưng chỉ có 700 giường nội trú mà số bệnh nhân nội trú luôn khoảng 1.800 người. Vì thế tình trạng một giường phải chứa 2-3 người. Không thể gọi là nằm mà phải gọi là ngồi mới đúng.

Mấy hôm nay mạng xã hội lan truyền bài viết của bệnh nhân Chu Thị Hồng Hạnh viết về câu chuyện bà đi mổ nội soi sỏi thận ở Bệnh viện Bình Dân. Trong đó có đoạn một cô y tá bảo bà đưa tay ra ‘lấy ven’. Bà chỉ hỏi ‘có đau không’, lập tức cô y tá sừng sộ, tháo ngay garo ra rồi hất tay bà, bảo rằng không làm cho bà nữa, tí vào phòng mổ làm !

Câu chuyện của bà Hạnh đã đến tai Ban Giám Đốc bệnh viện Bình Dân qua sự kết nối của Bác sĩ Đinh Đức Long. Bệnh viện cho biết đã có các cuộc họp đánh giá, chấn chỉnh về dịch vụ để phục vụ người bệnh tốt hơn. Họ cho biết tháng 7 bà Hạnh tái khám sẽ trực tiếp trải nghiệm.

Với những người lên tiếng mạnh mẽ trên mạng xã hội thì như thế, còn với những người khác thì sao ?

Ông Võ Minh Đức nói với RFA :

"Tôi đã chứng kiến nhiều rồi. Mổ cấp cứu mà nó bắt phải nộp tiền xong mới chuẩn bị thủ tục hành chính cho việc mổ. Chưa đem biên lai nộp tiền về thì cứ nằm đó. Có những người phải chết vì không có tiền".

Trong một lần trả lời với truyền thông trong nước, bệnh nhân 91 nói rằng, ông thường nghe tiếng các bác sĩ gọi bên tai và không thể nào quên được hình ảnh của họ chăm sóc ông hằng ngày. Họ rất tận tụy và lo cho ông từng tí một, như thể ông là trẻ con vậy.

Bác sĩ Đinh Đức Long nhận định sự khác biệt giữa bệnh nhân người Anh và bệnh nhân trong nước :

"Chắc chắn bệnh nhân trong nước không thể có những thuốc quý, thuốc hiếm phải đặt từ nước ngoài như bệnh nhân người Anh này. Tức là nếu bệnh nhân Việt Nam trong nước mà tình trạng bệnh nặng như ông này thì có lẽ chết rồi.

Người dân không thể có thuốc men, máy thở và ê kíp chăm sóc 24/24 như thế được. Bệnh nhân nhiều mà nguồn lực y tế có hạn, không tập trung được như thế là điều chắc chắn".

Với người bệnh nghèo thì khi điều trị không có đủ giường để nằm, khi chết còn xót xa hơn với hình ảnh một người bệnh chết ở Sơn La được chở về nhà mai táng bằng xe gắn máy hồi tháng 9 năm 2016.

Trong khi đó, Bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh đang tính toán, đề xuất đưa bệnh nhân 91 về nước bằng vé máy bay hạng thương gia kèm theo nhân viên y tế hộ tống.

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 24/06/2020

********************

Bệnh nhân 91 : hành trình 100 ngày trở về từ cửa tử

Bùi Thư, BBC, 24/06/2020

Từng có lúc cận kề cửa tử, một phi công đến từ Vương quốc Anh đã hồi phục ngoạn mục và đang trở thành tâm điểm của cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 của Việt Nam.

Bệnh nhân 91 tập đi trở lại.

Trong phòng hồi sức đặc biệt của Bệnh viện Chợ Rẫy tại Thành phố Hồ Chí Minh, bệnh nhân 91 đang tập vật lý trị liệu cùng bác sĩ. Dù chức năng cơ và sức khỏe nói chung chưa hoàn toàn bình phục, nhưng trí não, tinh thần của ông đã gần như bình thường. Ông đã có thể sử dụng điện thoại, nói chuyện với bác sĩ và bạn bè, đi vài bước dưới sự hỗ trợ của chuyên gia trị liệu.

"Quả thật phải nói đây là ca bệnh vô cùng đặc biệt, sự phục hồi vô cùng ngoạn mục", báo Tuổi Trẻ trích lời bác sĩ Phan Thị Xuân, Trưởng khoa Hồi sức tích cực (Bệnh viện Chợ Rẫy).

"Ngoạn mục" hay "diệu kỳ" là nhận xét chung của nhiều người về bệnh nhân 91, bởi chỉ khoảng một tháng trước, ông này còn ở trong tình trạng thập tử nhất sinh.

Chuyến bay đầu tiên

Bệnh nhân 91, thường được báo chí Việt Nam gọi là "phi công người Anh", đến từ vùng North Lanarkshire, Scotland.

"Anh ấy bắt đầu công tác và đang được huấn luyện về tiêu chuẩn làm việc của Vietnam Airlines từ tháng 12/2019. Ngày 16/3/2020, phi công thực hiện chuyến bay đầu tiên trên bầu trời Việt Nam với tư cách cơ phó máy bay Boeing 787", ông Nguyễn Đăng Quang - Phó đoàn trưởng Đoàn bay 919 của Vietnam Airlines - chia sẻ với BBC News tiếng Việt.

Chuyến bay đầu tiên cũng là chuyến bay cuối cùng trước khi bệnh nhân này nhập viện do nhiễm Covid-19 vào ngày 18/3.

Đây là một ca phức tạp, do ngay trước khi phát bệnh, phi công người Anh từng thực hiện hai chuyến bay trong ngày 16/3, khứ hồi Thành phố Hồ Chí Minh - Hà Nội, từng đến dự tiệc tại quán bar Buddha ở quận 2 và nhiều địa điểm khác.

Quán bar Buddha sau đó được xác định là một ổ dịch, với 12 người nhiễm trực tiếp và 6 người nhiễm gián tiếp do tiếp xúc với những người nhiễm ở đây.

"Buổi tiệc lễ thánh Patrick hôm đó thu hút khoảng 200 người. Đó là đêm cuối cùng trước khi có lệnh cấm quán bar hoạt động trong thời kỳ giãn cách xã hội. Còn giãn cách ở quán thì chủ yếu là ý thức cá nhân, chúng tôi không thể ép buộc khách được", một nam nhân viên của quán bar kể lại với BBC News tiếng Việt. Nhân viên này về sau cũng được xác định nhiễm Covid-19, là bệnh nhân 127.

Vào thời điểm nhập viện tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh, sức khỏe của bệnh nhân vẫn còn tốt, nhưng sau đó xấu đi rất nhanh.

"Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh được sự phối hợp của bệnh viện Chợ Rẫy 24/7 tham gia cứu chữa ngay từ đầu. Bệnh viện bố trí bệnh nhân ở phòng áp lực âm, dùng Hydrochloroquin, kháng sinh, trợ giúp hô hấp bằng thở máy qua mặt nạ, dinh dưỡng, dự phòng huyết khối tắc mạch, động viên tinh thần", Phó Giáo sư Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê, Phó trưởng tiểu ban Điều trị - Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid-19, chia sẻ với BBC News tiếng Việt.

Nhớ lại thời kỳ khó khăn, ông Khuê cho biết: "Bệnh nhân có diễn biến nặng dần lên đến suy đa tạng. Giai đoạn bi quan nhất là khi người bệnh tổn thương toàn bộ hai bên phổi rất nhanh, kèm theo đó là sự suy giảm chức năng của các tạng khác như thận, gan và rối loạn đông máu".

Cận kề cái chết

Phó Giáo sư Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê cho biết ngành y tế Việt Nam đã huy động toàn bộ các phương tiện hồi sức tích cực hiện đại như thở máy chức năng cao, ECMO (tim phổi nhân tạo), lọc thận và các can thiệp giải quyết hậu quả của bệnh Covid-19 như rối loạn đông máu, tắc mạch…

Theo ông Khuê, bệnh nhân đã trải qua nhiều giai đoạn nguy hiểm. Ngày 5/4, các bác sĩ cho đặt ống nội khí quản, lọc máu liên tục. Do bệnh nhân thở máy không hiệu quả, ngày hôm sau phải dùng hệ thống ECMO.

Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân càng nghiêm trọng hơn khi xuất hiện hội chứng giảm tiểu cầu do Heparin, chạy máy ECMO bị đông máu và tắc màng lọc liên tục.

"Bốn ngày đầu phải thay ba màng lọc, trong khi chúng tôi không có thuốc chống đông khác. Một mặt chúng tôi cho bệnh nhân cầm cự với thuốc Xarelto (Rivaroxaban) đường uống nhưng chỉ đủ dùng trong bốn ngày, mặt khác Bộ Y tế chỉ đạo nhập khẩu khẩn cấp thuốc chống đông Agatroban nên hệ thống ECMO của bệnh nhân vẫn được duy trì đến sau này", ông Khuê chia sẻ.

Tổng lãnh sự Anh tại Thành phố Hồ Chí Minh Ian Gibbons cùng Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong thăm bệnh nhân số 91 vào chiều 17/6 tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Thời điểm nguy hiểm tiếp theo là khi phổi bệnh nhân đông đặc gần hết, chỉ còn chừng 10% hoạt động, lại thêm biến chứng tràn khí màng phổi phải và nhiễm trùng do trực khuẩn mủ xanh đa kháng.

Sau nhiều lần xét nghiệm âm tính hồi nửa đầu tháng 5, bệnh nhân được chuyển qua Bệnh viện Chợ Rẫy vào ngày 22/5, giữa lúc tình trạng sức khỏe cực kỳ xấu.

Trong giai đoạn này, các bác sĩ đã tính tới giải pháp ghép hai lá phổi và thậm chí ghép cả thận cho bệnh nhân. Tuy nhiên, dù có khoảng 60 người tình nguyện hiến tạng, việc thực hiện ca ghép lúc đó là không thể xét trên điều kiện nội tạng bệnh nhân bị nhiễm khuẩn và nấm nghiêm trọng.

Thêm vào đó, ghép phổi cũng được coi là kỹ thuật ghép tạng phức tạp nhất, phức tạp hơn cả ghép tim, cơ hội thành công thấp. Trong trường hợp ghép thành công, thì việc thích nghi của cơ thể với nội tạng mới cũng là thách thức lớn.

Dốc toàn lực cứu người

Trong giai đoạn này, tình hình dịch bệnh tại Việt Nam có chiều hướng đỡ nghiêm trọng hơn, khi các ca lây nhiễm mới trong cộng đồng giảm và không có ca tử vong nào. Thành tích chống dịch của Việt Nam được truyền thông và nhiều tổ chức quốc tế đánh giá cao.

Trong bối cảnh đó, việc duy trì con số "không người chết" trở nên cực kỳ quan trọng, nó là biểu tượng trung tâm của công cuộc "chống dịch như chống giặc".

Quyết tâm cứu sống bệnh nhân 91 được thể hiện tới cấp cao nhất của chính phủ : trang Facebook chính phủ Việt Nam liên tục cập nhật tình trạng sức khỏe của "phi công người Anh", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các lãnh đạo cấp cao đã nhiều lần đề cập đến việc cứu chữa bệnh nhân này.

Các cuộc hội chẩn ba miền để xử trí ca 91 luôn có sự tham gia của các quan chức đầu ngành y tế và các chuyên gia giỏi nhất lĩnh vực này của Việt Nam.

Các bác sĩ từ các bệnh viện trên cả nước hội chuẩn tình trạng bệnh của bệnh nhân 91.

Ông Lương Ngọc Khuê cho biết bệnh viện đã phải nhập thêm nhiều loại kháng sinh để điều trị cho bệnh nhân.

Trong thời điểm bệnh nhân 91 nguy kịch, khi sử dụng thuốc an thần sẵn có ít tác dụng, cần phải tăng liều truyền liên tục, Bộ Y tế đã chỉ đạo cho nhập khẩu khẩn cấp thuốc an thần Dexmedetomidine.

Nỗ lực của ngành y tế được đông đảo dân mạng cổ vũ. Trên trang facebook của chính phủ Việt Nam, sau mỗi một bài viết về bệnh nhân 91 là hàng trăm bình luận.

"Bệnh nhân này phải vượt qua để còn nói lời cảm ơn các bác sĩ".

"Nỗ lực của các bác sĩ thật tuyệt vời. Anh phi công cố gắng sống để làm cầu nối hữu nghị giữa hai nước"…

Cũng có vài ý kiến cho rằng chính phủ đã tốn quá nhiều nguồn lực để cố cứu sống bệnh nhân 91.

"Ca này phức tạp, tốn kém tiền của, nhân lực và thuốc men nhiều nhất, lên báo cũng nhiều nhất", một người viết trên trang facebook của mình, và người này cho rằng nên "trả về Anh cho mồ yên mả đẹp".

Việc cứu chữa cho bệnh nhân 91 cũng phát sinh nhiều khó khăn, đặc biệt là chi phí lên đến nhiều tỉ đồng sau hàng tháng trời chữa trị.

Hồi phục 'diệu kỳ'

Dù có nhiều tranh cãi và có lúc rất bi quan, nhưng sau khi bệnh nhân 91 được chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy vào ngày 22/5, quá trình hồi phục được miêu tả là "diệu kỳ". Bệnh nhân không cần cấy ghép nội tạng nữa và đang được điều trị chờ ngày về nước.

Ngày 23/6, báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh dẫn lời bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết với tình hình sức khỏe hiện tại, bệnh nhân đã đủ điều kiện để rời khỏi khoa Hồi sức cấp cứu.

Theo Phó Giáo sư Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê, sự hồi phục của bệnh nhân 91 trước hết là nhờ tinh thần quyết tâm không buông bỏ người bệnh của Chính phủ, Bộ Y tế và của các bệnh viện.

"Trong suốt thời gian qua, chúng tôi đã thực hiện việc theo dõi chặt chẽ các diễn biến của người bệnh, kịp thời báo cáo xin ý kiến Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế, huy động trí tuệ toàn bộ nhân lực y tế của cả nước để phán đoán, tiên lượng và có biện pháp hỗ trợ, điều trị người bệnh", ông Khuê chia sẻ với BBC News tiếng Việt.

"Việt Nam đã huy động toàn bộ các phương tiện, trang thiết bị, thuốc men tốt nhất, kể cả nhập thuốc từ nước ngoài về để điều trị cho người bệnh".

Ông cũng nói rằng việc chăm sóc tận tình, thực hiện phục hồi chức năng và chế độ dinh dưỡng hợp lý đã góp phần giúp bệnh nhân hồi phục tốt.

"Việc chuyển bệnh nhân từ Bệnh viện bệnh Nhiệt đới sang Bệnh viện Chợ Rẫy để điều trị hồi phục là một bước đi đúng đắn trong quá trình điều trị cho người bệnh", ông Khuê chia sẻ thêm.

"Là người trực tiếp điều trị và theo dõi sức khỏe hằng ngày của bệnh nhân 91, tôi rất vui khi thấy hiện giờ bệnh nhân đã có thể tự cạo râu, đánh răng, nhấn bàn phím điện thoại… Điều này cho thấy hoạt động của hai bàn tay bệnh nhân đã trở về bình thường", báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh dẫn lời bác sĩ Trần Thanh Linh, Phó trưởng khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy.

Phi công Anh ngồi xe lăn phơi nắng mỗi sáng

Bác sĩ Linh kể rằng bệnh nhân từng nói sau khi bình phục, sẽ chở các y bác sĩ bay trên bầu trời Việt Nam, như một lời cảm ơn dành cho ân nhân cứu mạng.

Nỗ lực cứu chữa cho bệnh nhân 91 còn thể hiện ở những khía cạnh ít ngờ tới hơn.

"Đa phần người Châu Á ăn sáng tầm 5 giờ, ăn trưa 11 giờ và ăn tối lúc 17 giờ. Thế nhưng bệnh nhân 91 ngủ tới 8 giờ mới dậy đánh răng rồi ăn sáng. Giờ ăn trưa của bệnh nhân là 14 giờ và ngồi vào bàn ăn tối lúc 20 giờ. Bệnh viện phải mời đầu bếp người Châu Âu để nấu nướng những món theo yêu cầu của bệnh nhân", bác sĩ Linh nói thêm.

Một trong những vướng mắc là chi phí điều trị, đến nay cũng đã có hướng giải quyết.

Theo cập nhật mới nhất trên Facebook của chính phủ Việt Nam, chi phí điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh đã được công ty bảo hiểm chi trả 3,5 tỉ đồng. Trong khi đó, chi phí điều trị hơn một tháng qua tại Bệnh viện Chợ Rẫy vẫn chưa được thống kê, tính toán đầy đủ.

"Chúng tôi hy vọng người bệnh sẽ sớm trở lại cuộc sống bình thường, như một kỳ tích với nỗ lực không ngừng của Chính phủ, Bộ Y tế và các bệnh viện, để không ai bị bỏ lại phía sau", Phó Giáo sư Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê nói với BBC News tiếng Việt.

Bùi Thư

Nguồn : BBC, 24/06/2020

WHO báo động dịch Covid-19 bước vào "giai đoạn nguy hiểm" (RFI, 20/06/2020)

Tổ chức Y tế Thế giới WHO báo động về "một giai đoạn mới và nguy hiểm" của dịch Covid-19, vào lúc đại dịch tiếp tục hoành hành tại Châu Mỹ, với số ca nhiễm ở Brazil đã vượt quá một triệu.

Thăm người bệnh Covid-19 tại một bệnh viện ở Sao Paolo, Brazil. Ảnh chụp ngày 17/06/2020. Brazil vẫn là quốc gia có số tử vong cao thứ nhì thế giới. Reuters- Amanda Perobelli

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã báo động như trên trong một cuộc họp báo qua video hôm qua, 19/06/2020. Theo lãnh đạo tổ chức này, dịch virus corona "đang tăng tốc", với hơn 150.000 ca mới được ghi nhận chỉ trong một ngày, đa số ở Châu Mỹ, mức cao chưa từng có. Ông Tedros Ghebreyesus còn cảnh báo về những nguy cơ của việc dỡ bỏ phong tỏa.

Tổng giám đốc WHO nói : " Thế giới đang bước vào một giai đoạn mới và nguy hiểm. Rất nhiều người, và điều này có thể hiểu được, đã quá mệt mõi vì cứ phải ở trong nhà. Các quốc gia muốn mở cửa trở lại cho xã hội và cho nền kinh tế. Nhưng virus vẫn lây lan rất nhanh, vẫn gây nhiều tử vong".

Ông Tedros Ghebreyesus kêu gọi toàn thể các quốc gia và mọi người phải vẫn rất cảnh giác, tuân thủ nghiêm chỉnh các biện pháp phòng ngừa và nhất là nhanh chóng tìm ra các ca nghi nhiễm bệnh, cách ly và xét nghiệm các ca đó và chữa trị họ, đồng thời truy tìm những người có tiếp xúc với các ca bệnh để cách ly họ.

Tổng giám đốc WHO đưa ra lời cảnh báo nói trên vào lúc Brazil hôm qua đã vượt qua ngưỡng 1 triệu ca nhiễm và sắp vượt qua mức 50.000 ca tử vong, tiếp tục là quốc gia đứng hàng thứ hai thế giới về số người chết do virus corona chủng mới, chỉ sau Hoa Kỳ. Mêhicô cũng vừa vượt qua ngưỡng 20.000 ca tử vong hôm qua, cùng với hơn 5.000 ca nhiễm mới chỉ trong một ngày.

Theo tổng kết của hãng tin AFP, số người chết vì Covid-19 trên toàn thế giới tính đến hôm qua đã là 456.000 người, nhưng theo các chuyên gia, con số này vẫn còn thấp hơn thực tế rất nhiều.

Tại Châu Âu, nhiều nước đang tiếp tục dỡ bỏ phong tỏa, như tại Pháp trong đêm qua, chính phủ thông báo mở lại các rạp xinê và các sòng bài kể từ thứ hai tuần tới. Các sân vận động cũng sẽ được mở lại kể từ ngày 11/07, nhưng không được tiếp nhận quá 5.000 khán giả.

Nhưng tại Ý, cơ quan y tế hôm qua đã kêu gọi người dân nước này nên "thận trọng" vì virus vẫn còn lây lan nhiều, sau khi ghi nhận những tín hiệu báo động về nhiễm Covid-19, đặc biệt là tại Roma.

Thanh Phương

********************

WHO : Đại dịch Covid-19 leo thang, tệ hại nhất tại Châu Mỹ (VOA, 20/06/2020)

Đại dịch virus corona đang leo thang, với 150.000 ca mới hôm 18/6, cao nhất trong một ngày, và một nửa những ca này xảy ra tại Châu Mỹ, Tổ chức Y tế Thế giới nói.

Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus.

"Thế giới đang ở trong một giai đoạn mới và nguy hiểm", Tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus nói trong một cuộc họp báo trên mạng tại trụ sở WHO ở Geneva. "Virus vẫn còn lây lan nhanh, vẫn còn gây chết người, và mọi người vẫn còn dễ bị ảnh hưởng".

Hơn 8,53 triệu người đã bị nhiễm virus corona trên toàn thế giới và 453.834 người đã chết, Reuters cho biết ngày 19/6.

Ông Tedros thúc đẩy vẫn giữ giãn cách xã hội và "cực kỳ cảnh giác".

Cũng như tại Châu Mỹ, một số lớn những ca mới xảy ra tại Nam Á và Trung Đông, ông Tedros nói thêm.

Chuyên gia khẩn cấp của WHO Mike Ryan nêu lên sự chú ý vào tình hình Brazil, nơi ông nói có 1.230 ca tử vong thêm vì Covid-19 trong 24 giờ trước.

Khoảng 12% ca lây nhiễm tại Brazil liên hệ dến nhân viên y tế, ông nói thêm.

Ngoài Mỹ, Brazil có số ca tệ hại nhất, 978.142 ca được xác nhận và 47.748 người chết.

Theo Reuters

*******************

Trung Quốc phát hiện chủng virus Châu Âu tại Bắc Kinh, WHO nói cần nghiên cứu thêm (VOA, 20/06/2020)

Ngày 19/6, Trung Quốc loan báo xác định một chủng virus corona từ Châu Âu gây nên đợt bùng phát mới đây tại Bắc Kinh, trong khi Tổ chức Y tế Thế giới nói việc này chỉ xảy ra trong trường hợp virus được du nhập từ bên ngoài vào Bắc Kinh và cần điều tra thêm.

Bán hàng trên đường Jianghan ở Vũ Hán ngày 8/6/2010.

Trung Quốc đã công bố dữ liệu chu kỳ gen của virus từ những mẫu lấy ở Bắc Kinh, mà các giới chức ở đó nói giống như một chuỗi Châu Âu căn cứ trên những cuộc điều tra sơ khởi.

Có khoảng 183 người bị lây nhiễm khi virus tái xuất hiện bắt đầu cách đây 8 ngày liên hệ đến trung tâm bán sỉ thực phẩm Xinfadi ở Bắc Kinh.

"Virus và các dòng chủng loại virus luân chuyển trên toàn thế giới", chuyên gia khẩn cấp hàng đầu WHO, bác sĩ Mike Ryan, nói tại một cuộc họp báo ở Geneva.

"Do đó tôi nghĩ việc này không hề chỉ ra rằng Châu Âu là nguồn gốc. Việc này có thể nói là hầu như bệnh có lẽ được nhập từ bên ngoài vào Bắc Kinh ở một thời điểm nào đó".

Điều cần thiết là xác định được khi nào virus đến Bắc Kinh, bao nhiêu người bị lây nhiễm trong thời kỳ này, và yếu tố nào mở rộng sự lây lan, ông Ryan nói. Tuy nhiên điều này "tái xác nhận" là virus có nguồn gốc từ người, ông nói thêm.

Trung Quốc chịu áp lực phải công bố các dữ liệu sớm vào lúc các ca Covid-19 gia tăng tại thủ đô.

Chính quyền Mỹ đổ lỗi chính phủ Trung Quốc chậm trễ trong việc chế ngự bùng phát lúc ban đầu.

Trung Quốc nói họ tiết lộ ngay những tin tức về chu kỳ gen của virus trong đợt bùng phát đầu tiên tại Vũ Hán.

Chu kỳ gen virus mới nhất được công bố vào cuối ngày 18/6, và đã chia sẻ với WHO và Sáng kiến Dữ liệu Cúm Toàn cầu (GISAID) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC).

Chu kỳ gen của virus là trọng yếu và là công cụ chuyển biến nhanh chóng trong việc chẩn đoán Covid-19 và trong việc hiểu biết về sự lây lan và kiểm soát virus corona chủng mới.

Ba mẫu

Các chi tiết được trang mạng của Trung tâm Dữ liệu Vi Sinh học Quốc gia Trung Quốc công bố cho biết dữ liệu gen Bắc Kinh được căn cứ trên 3 mẫu (hai mẫu của người và một mẫu môi trường) được thu thập vào ngày 11/6, cùng ngày thủ đô Trung Quốc loan báo ca lây nhiễm Covid-19 địa phương đầu tiên trong nhiều tháng.

"Theo những kết quả của cuộc nghiên cứu sơ khởi về gen và dịch tễ học, virus đến từ Châu Âu, nhưng khác với virus hiện lây lan tại Châu Âu", viên chức CDC Zhang Yong nói.

"Virus này cũ hơn virus hiện lây lan tại Châu Âu".

Ông Wu Zunyou, chuyên gia trưởng dịch tễ học của CDC, nói với truyền thông nhà nước trong tuần này là chuỗi virus ở Bắc Kinh tương tự như chủng Châu Âu, dù không nhất thiết là chuyển trực tiếp từ các nước Châu Âu. Ông Wu không nêu chi tiết về những nhận xét trước khi dữ liệu gen được công bố.

Ông nói thêm là chuỗi tìm thấy tại Mỹ và Nga hầu hết đến từ Châu Âu.

Chùm virus corona lây nhiễm đầu tiên được truy nguồn gốc từ một chợ hải sản ở Vũ Hán vào tháng 12 năm ngoái. Kể từ đó virus đã lây nhiễm hơn 8,5 triệu người trên toàn thế giới.

Về nguồn gốc của chủng lây nhiễm tại Bắc Kinh, ông Wu nói virus không xuất phát từ thủ đô Trung Quốc.

"Đó phải là từ người hay hàng hóa bên ngoài thành phố mang vào chợ Xinfadi", ông Wu nói trong cuộc phỏng vấn của truyền hình nhà nước được phát ngày 19/6.

"Hiện chưa rõ ai, hay loại hàng hóa nào, đã mang virus vào Bắc Kinh".

Theo Reuters

Trung Quốc : Một số dự án Vành đai Con đường 'bị ảnh hưởng nghiêm trọng' bởi đại dịch (BBC, 19/06/2020)

Khoảng 20% các dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường đầy tham vọng của Trung Quốc (BRI) để liên kết Châu Á, Châu Âu và xa hơn nữa đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi đại dịch virus corona, một quan chức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hôm thứ Sáu 19/6.

Các công nhân dựng bảng về quảng bá Một vành đai, một con đường tại Bắc Kinh. (Photo by GREG BAKER / AFP) 

Theo Reuters, một khảo sát của Bộ này cho biết khoảng 40% các dự án đã bị ảnh hưởng chút ít, và 30-40% dự án đã bị ảnh hưởng phần nào, Wang Xiaolong, Tổng giám đốc Vụ Kinh tế Quốc tế của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh.

Ông Wang Xiaolong nói khoảng 20% các dự án đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhưng ông Wang không cung cấp bất kỳ chi tiết nào thêm.

"Kết quả từ cuộc khảo sát tốt hơn mong đợi và mặc dù một số dự án đã bị trì hoãn, Trung Quốc được biết không có dự án lớn nào bị hủy bỏ", ông nói thêm.

Sri Lanka đã phải bàn giao cảng Hambantota cho Trung Quốc để giúp trả nợ nước ngoài - Ảnh minh họa 

Hơn 100 quốc gia đã ký thỏa thuận với Trung Quốc để hợp tác trong các dự án BRI như đường sắt, cảng, đường cao tốc và các cơ sở hạ tầng khác. Theo cơ sở dữ liệu của Refinitiv, hơn 2.600 dự án với chi phí 3,7 nghìn tỷ đôla được liên kết với sáng kiến này.

Hạn chế về việc đi lại và lưu chuyển hàng hóa qua biên giới, cũng như các biện pháp ở cấp địa phương để ngăn chặn dịch Covid-19 là những lý do chính tác động tới các dự án, ông Wang nói.

"Khi tình hình được cải thiện, chúng tôi tin tưởng rằng các dự án sẽ được tái khởi động và việc thực hiện chúng sẽ được tăng tốc", ông này nói.

Thách thức của đại dịch đối với các dự án BRI xảy ra sau khi dự án này vấp phải phản đối vào năm 2018, khi các quan chức ở Indonesia, Malaysia, Sri Lanka và các nước khác chỉ trích các dự án ở đó là tốn kém và không cần thiết.

Trung Quốc đã thu hẹp một số dự án sau khi một số quốc gia tìm cách xem xét lại, hủy bỏ hoặc giảm bớt các cam kết, viện dẫn những lo ngại về chi phí, vấn đề chủ quyền và tình trạng tham nhũng.

Nguồn : BBC, 19/06/2020

*******************

Trung Quốc thừa nhận "Vành đai, con đường" gập ghềnh vì Covid-19 (Dân Trí, 19/06/2020)

Trung Quốc cho biết khoảng 20% các dự án trong sáng kiến "Vành đai, con đường" của nước này bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch đại dịch Covid-19.

Một công trình ở Thượng Hải, Trung Quốc chụp hôm 9/6 (Ảnh minh họa : Reuters)

Reuters dẫn thông báo ngày 19/6 của Tổng cục trưởng Tổng cục Kinh tế Quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Xiaolong cho hay, 20% các dự án trong khuôn khổ sáng kiến "Vành đai, con đường" (BRI) bị ảnh hưởng nghiêm trọng do dịch Covid-19.

Theo một nghiên cứu do cơ quan trên tiến hành, khoảng 40% trên tổng số các dự án BRI ít bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, trong khi 30-40% bị ảnh hưởng một phần. Ông Wang không cung cấp thêm thông tin chi tiết về các dự án.

Quan chức này lý giải các lệnh hạn chế đi lại và các dòng hàng hóa chuyển xuyên biên giới bị đình trệ cùng các biện pháp chống dịch của từng địa phương là lý do chính khiến các dự án bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Theo Reuters, hơn 100 quốc gia đã ký thỏa thuận hợp tác với Trung Quốc trong sáng kiến BRI nhằm xây dựng hệ thống đường sắt, cảng, đường cao tốc và các dự án cơ sở hạ tầng khác nhằm kết nối Châu Á, Châu Phi và Châu Âu cùng với các khu vực khác.

Theo công ty dữ liệu toàn cầu Refinitiv (Anh), có hơn 2.600 dự án với tổng trị giá 3,7 nghìn tỷ USD có liên quan tới sáng kiến của Trung Quốc.

Ảnh hưởng của Covid-19 lên BRI diễn ra sau một làn sóng từ bỏ và xem xét các dự án hồi năm 2018. Vào thời điểm đó, các quan chức Indonesia, Malaysia, Sri Lanka và một số nước khác chỉ trích rằng các công trình trong dự án là tốn kém và không cần thiết.

Trung Quốc đã buộc phải thu hẹp lại quy mô của nhiều dự án sau khi các nước tuyên bố sẽ xem xét lại việc hợp tác với Bắc Kinh, viện dẫn mối quan ngại về chi phí, mối đe dọa về xói mòn chủ quyền và tình trạng tham nhũng.

Trong những năm qua, sáng kiến BRI của Trung Quốc đã gây tranh cãi với hàng loạt các mối quan ngại rằng các nước nghèo hơn có thể rơi vào "bẫy nợ" của Trung Quốc và Bắc Kinh dùng tiền để gia tăng tầm ảnh hưởng địa chính trị. Bắc Kinh đã bác bỏ những cáo buộc này.

Mỹ là một trong những quốc gia có quan điểm chỉ trích mạnh mẽ các khoản đầu tư của Trung Quốc trên toàn thế giới. Washington cho rằng thông qua các khoản vay và đầu tư của mình, Bắc Kinh đã đẩy các quốc gia nghèo hơn vào tình trạng nợ nần chồng chất và không có khả năng chi trả.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi đầu năm này từng khiến Trung Quốc nổi giận khi nói rằng những lời hứa hẹn kinh tế "hào nhoáng" của Bắc Kinh thường chỉ dẫn đến sự phụ thuộc về nợ và làm xói mòn chủ quyền của của các quốc gia vay nợ.

Đức Hoàng

*******************

Dịch Covid-19 sẽ phá hủy những dự án "Vành đai và Con đường" của Trung Quốc (Dân Trí, 16/04/2020)

Trước cuộc khủng hoảng kinh tế và sức khỏe toàn cầu, các nhà phân tích ước tính, khoản nợ bị "dấu kín" mà các nước đang phát triển vay Trung Quốc có tổng giá trị lên tới 380 tỷ USD.

Các cột xi măng trên sông Moraca như một phần của dự án xây dựng đường cao tốc Bar-Boljare ở Montenegro năm 2018. Ảnh : Reuters

Vào năm 2014, quốc gia nhỏ bé ở Đông Âu, Montenegro đã nhìn thấy cơ hội có thể phóng lên vũ đài thế giới khi họ vay 750 triệu USD từ Trung Quốc để xây dựng đường cao tốc giữa biển Adriatic và Serbia.

Dự án đường cao tốc này mang tên "The 103-mile Bar-Boljare" và được tài trợ như một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Chủ tịch Tập Cận Bình. Dự án này sẽ thúc đẩy nền kinh tế và giúp mở đường cho một quốc gia trẻ như Montenegro có cơ hội hòa nhập vào Liên Hiệp Châu Âu (EU).

Chính phủ đã mô tả dự án này như sau: Đó là con đường cao tốc 165 km, với những cây cầu hùng vĩ và những đường hầm sâu. Đây là công trình của thế kỷ và là con đường dẫn đến thế giới hiện đại. Con đường được thiết kế để nối cảng Bar trên bờ biển Adriatic của Montenegro với nước láng giềng Serbia. 

Sáu năm sau, đại dịch Covid-19 đã xảy đến và phá hủy cuộc sống cũng như nền kinh tế trên toàn thế giới, với khoản nợ khổng lồ và một con đường cao tốc dẫn tới "hư không". Dự án này tại Montenegro đang đầy những lo ngại và ảnh hưởng tới "điểm số" của các dự án BRI khác trên khắp Châu Á, Châu Phi và Đông Âu.

Dự án này đã tăng nợ công của Montenegro lên 80% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Ngành công nghiệp du lịch quan trọng của đất nước đang quay cuồng bởi đại dịch. Và cơ quan xếp hạng Moody từ hồi tháng 3 đã hạ triển vọng tín dụng của Montenegro xuống dưới mức ổn định, với lý do được đưa ra là bởi dự án đường cao tốc mà đất nước này đang thực hiện.

Để bảo vệ dự án "thú cưng" của mình, Thủ tướng Dusko Markovi cho biết hồi tháng trước tại thủ đô Podgorica rằng: "Đường cao tốc Bar-Boljare không chỉ đơn thuần là một con đường thông thường mà nó chính là con đường dẫn đến hệ thống giá trị phương Tây".

Một tuyên bố của chính phủ nước này cho biết thêm: Thủ tướng Markovi nhấn mạnh rằng không có cuộc thảo luận nào về việc phá sản hay lệ thuộc vào nợ, vì những điều đó thường chỉ được suy đoán.

Các quốc gia BRI như Montenegro đã mắc nợ sâu với Bắc Kinh và phải đối mặt với những khó khăn liên quan đến đại dịch khi giá cả hàng hóa lao dốc, giao dịch chao đảo và tỷ giá hối đoái thay đổi.

Có lẽ một cuộc khủng hoảng nợ mang đặc tính Trung Quốc đang xảy ra với nhiều quốc gia trên thế giới.

Thêm vào thách thức của việc quản lý nợ toàn cầu là đặc điểm thiếu minh bạch của Bắc Kinh.

Giáo sư Brad park, Giám đốc điều hành của AidData, một đơn vị thuộc Đại học William & Mary ở Virginia, và đồng tác giả của một nghiên cứu nói về các hoạt động cho vay của Trung Quốc được phát hành vào tháng trước bởi Trung tâm Phát triển Toàn cầu (CGD) đã nói rằng: "Chính phủ Trung Quốc coi các thông tin của chương trình cho vay ở nước ngoài là một bí mật quốc gia. Không ai thực sự biết các con số đó".

Các chuyên gia ước tính rằng, trước cuộc khủng hoảng do virus corona gây ra, các khoản nợ được giấu kín mà các quốc gia đang phát triển vay Trung Quốc có tổng giá trị lên tới 380 tỷ USD, nhiều hơn cả tổng số nợ của họ đối với Câu lạc bộ Paris, thậm chí tổng số nợ đó còn nhiều hơn cả số số nợ với các ngân hàng quốc tế hoặc Quỹ tiền tệ quốc tế.

Các khoản vay của Trung Quốc đã giúp tài trợ cho các dự án năng lượng, khai thác, thủy điện và các cơ sở hạ tầng cần thiết khác ở hơn 100 quốc gia đang phát triển theo Sáng kiến Vành đai và Con đường ước tính trị giá 8 nghìn tỷ USD, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện mức sống.

Nhưng các nhà phân tích cho rằng, các hoạt động cho vay đơn lẻ của Trung Quốc sẽ khiến nhiều nước đang phát triển ngày càng dễ bị tổn thương trong môi trường hiện tại.

Trong số các quốc gia có nguy cơ không trả được nợ, các nhà phân tích cho biết, có các quốc gia phụ thuộc vào hàng hóa như là Angola, Ecuador, Nigeria và Venezuela; các nền kinh tế Châu Á nhỏ hơn như Lào, Campuchia và Cộng hòa Slovak; và các quốc gia ở Châu Phi cận Sahara và Châu Mỹ Latinh.

CGD nhận thấy rằng, 15 trong số 68 quốc gia có dự án "Vành đai và Con đường" phải đối mặt với nguy cơ khó khăn về nợ nần - về cơ bản là không có khả năng trả nợ, trong đó có 8 quốc gia khác có nguy cơ rất cao.

Trong 2.453 khoản vay của Trung Quốc cho 157 quốc gia, có khoảng 23% các khoản vay chủ yếu đến các nước nghèo nhất và họ được nhận những điều khoản ưu đãi từ Trung Quốc, thậm chí với lãi suất bằng 0. Về cơ bản, các quốc gia này sẽ trở thành một phần mở rộng của chính sách đối ngoại của Trung Quốc.

Trung Quốc có trữ lượng tiền tệ rất lớn và nền kinh tế của nước này dự kiến sẽ vượt qua Mỹ về quy mô tuyệt đối trong những năm tới. Nhưng bất kỳ sự vỡ nợ nào cũng có thể xảy ra khi nền kinh tế Trung Quốc chao đảo. Và với những gì mà Trung Quốc đang phải gánh chịu hiện nay: tỷ lệ thất nghiệp đạt mức kỷ lục 6,2%, nợ xấu từ các công ty nhà nước zombie, 460.000 công ty Trung Quốc có nguy cơ phải đóng cửa vĩnh viễn. Ta có thể thấy rằng một mối đe dọa lớn đang bao trùm lên các quốc gia trên Vành đai và Con đường.

Thùy Dung

Theo SCMP