Đại dịch vẫn đang diễn biến phức tạp, đặc biệt khi nó tái phát ở Đà Nẵng - một thành phố du lịch lớn nhất miền Trung với những đặc điểm khác với ban đầu khởi phát, và sau 99 ngày không có trường hợp tử vong. Việc đối phó với sự bùng phát của đại dịch lần này lộ rõ năng lực của chính quyền địa phương, khi đã ‘bị động’ và không có sự chuẩn bị kế hoạch hành động, phương tiện vật chất và nhân lực y tế cần thiết. Chính phủ trung ương đã vào cuộc với quyết tâm ‘không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’, như lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trên truyền thông.

Người dân chờ xét nghiệm Covid-19 ở Hà Nội hôm 10/8/2020 - Reuters

Năng lực của chính quyền địa phương trong quá trình phân cấp, phân quyền, vốn là ‘vấn đề’ của cơ chế quyền lực tập trung khi chuyển nền kinh tế sang thị trường, nay trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bộc lộ rõ hơn là ‘điểm nghẽn’ của thể chế. Trung ương Đảng đã trừng phạt nghiêm khắc nhiều lãnh đạo địa phương vì tham nhũng và suy thoái chứng tỏ niềm tin chính trị đang bất ổn trầm trọng. Đại hội 13 tới đây coi công tác cán bộ là quyết định, nhưng liệu một chính quyền trung ương mạnh hơn có thể cải thiện niềm tin chính trị và nâng cao được năng lực chính quyền địa phương ?

‘Không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’

Tính từ khi ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona gây ra vào ngày 01/02/2020 Việt Nam đang trải qua hơn nửa năm đối phó với đại dịch Covid-19. Ngay từ đầu có quan niệm và cách tiếp cận ‘nghiêm túc’ về sự nguy hiểm của nó, Chính phủ đã kích hoạt ‘trạng thái thời chiến’ với sự vào cuộc của ‘cả hệ thống chính trị’ : áp dụng cách ly, truy vết nguồn gốc, đóng cửa biên giới, khai báo y tế, đo thân nhiệt, trang bị chất sát khuẩn, đeo khẩu trang bắt buộc và phong toả địa bàn có nguy cơ cao, kiểm soát "tập trung đông người", hạn chế việc đi lại và buôn bán….

Tuy nhiên, từ đầu tháng 4 ‘tâm thế sẵn sàng’ đã suy giảm khi tâm lý sớm thoả mãn dẫn đến ‘chủ quan’ với bệnh dịch. Biểu hiện rõ rệt là sự tuyên truyền thiên về ‘thành tích’ sự kiểm soát nguồn lây và không có trường hợp tử vong. Bởi vậy, khi dịch tái bùng phát ở Đà Nẵng, chính quyền địa phương đã tỏ ra ‘bị động’. Lây nhiễm cộng đồng, không xác định được nguồn gốc, chủng virus biến thể mới nguy hiểm và lây lan nhanh sang các địa phương khác, khiến số ca nhiễm tăng nhanh với nhiều trường hợp tử vong…. Thủ tướng đã ‘đồng ý’ phong toả toàn thành phố từ 28/7 và tuyên bố không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’ với sự huy động tối đa nguồn lực, đội ngũ y bác sĩ từ trung ương, quân đội và tỉnh thành khác trong cả nước để chống dịch.

Chức năng độc đoán ‘rối loạn’

Kích hoạt ‘tình trạng thời chiến’ để đối phó với dịch Covid-19 có thể ‘xa lạ’ với một số quốc gia dân chủ, nhưng được coi là phù hợp với chế độ ở Việt Nam. Tuy nhiên, khi đại dịch lây lan trên diện rộng chức năng độc đoán bị ‘rối loạn’, và ‘nghẽn thể chế ‘đã xảy ra khi chính quyền địa phương đã ‘lúng túng’.

Dường như ‘thói quen’ ỷ lại vào sự lãnh đạo, chỉ đạo từ trung ương khiến chính quyền Đà Nẵng đã không chuẩn bị kế hoạch theo phương châm 4 tại chỗ, bởi vậy ‘nguồn lực, phương tiện, sự chỉ đạo và phương án hành động’ chỉ là ‘khẩu hiệu’ hơn là sự sẵn sàng. Trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm, cơ sở điều trị, đội ngũ y bác sĩ đã không có đủ và kịp thời khi dịch bùng phát và lây lan. Ngoài ra, nếu như sự phân luồng, sàng lọc người bệnh đến khám và người ‘tiềm ẩn’ mắc virus SARS-CoV-2 thì sự bùng phát dịch đã có thể được phát hiện sớm hơn…. Việc test nhanh và xét nhiệm PCR cũng chậm trễ ở Hà Nội và một số tỉnh thành.

Chính quyền địa phương cũng đang ‘bế tắc’ trong triển khai thực hiện chính sách đầu tư công như ‘một mũi nhọn’ để hồi phục và tăng trưởng kinh tế. Đầu tư công là lĩnh vực chính quyền địa phương được phân quyền, tuy nhiên đã ‘ì ạch’ giải ngân, tình trạng ‘có tiền mà không biết tiêu’ đáng ngạc nhiên ! Nhiều hội nghị, đối thoại ‘căng thẳng’ giữa Chính phủ với các lãnh đạo địa phương nhằm tìm ra các biện pháp thúc đẩy, và những ‘lời hứa quyết tâm’ thiếu thuyết phục được các nhà chuyên môn và công luận. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp và người lao động chịu ảnh hưởng do đại dịch cũng chậm được triển khai do việc rà soát các đối tượng và đánh giá tác động khó khăn…

Mục tiêu kép vừa chủ động chống dịch vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà Chính phủ theo đuổi đang gặp thách thức, trong đó có năng lực yếu kém của chính quyền địa phương là nỗi lo có thể phải trả giá bằng chi phí y tế cao và hiệu quả kinh tế thấp.

Bất ổn niềm tin chính trị

Tập trung quyền lực ở trung ương để chỉnh đốn đảng, làm thay đổi quan hệ giữa trung ương và địa phương, làm trầm trọng thêm sự bất ổn niềm tin chính trị, và hậu quả về chính sách có thể nặng nề. Cải cách thể chế chính trị không theo kịp thực tế chuyển đổi sang thị trường khiến bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên lãnh đạo suy thoái đạo đức, lối sống và tham nhũng. Việc phân cấp, phân quyền nhiều hơn cho địa phương trong điều kiện thiếu cơ chế hiệu quả giám sát hữu hiệu khiến cho tình hình ‘trục lợi’, tham nhũng thêm trầm trọng và lan rộng. Nhiều quan chức địa phương bị kỷ luật và bỏ tù do làm ‘tổn hại nghiêm trọng uy tín của đảng và nhà nước’, nhưng danh sách chắc sẽ còn kéo dài trong chiến dịch chống tham nhũng vẫn tiếp tục.

Dịch Covid-19 có vẻ không cản được ‘quyết tâm’ của Đảng Cộng sản tổ chức Đại hội 13 theo dự định. Kế hoạch đại hội cấp trên cơ sở sắp được hoàn thành, sau đó là đại hội cấp tỉnh, thành và tương đương để có thể xác định được số đại biểu tham dự đại hội toàn quốc. Lá phiếu của họ về nguyên tắc quyết định các vị trí lãnh đạo cấp cao nhất.

Đảng dường như đang làm chủ quá trình này. Hàng ngày, trên truyền thông công bố các quyết định của Bộ Chính trị, Ban bí thư kiểm tra, giám sát đại hội các cấp đồng thời với điều động, luân chuyển các lãnh đạo địa phương như ‘đánh cờ người’ với mục đích trung ương giành thế chủ động trước địa phương để tập trung quyền lực cao hơn.

Tuy nhiên, việc tập trung quyền lực cao hơn có lẽ không phải là phương sách chế ngự một cách bền vững cuộc khủng hoảng niềm tin chính trị. Đã đến lúc chính sách cải cách hướng đến những đối trọng cần thiết, sự cân bằng giữa quyền lực nhà nước và xã hội, trong đó vai trò tham gia chính trị lớn hơn của người dân cả ở cấp trung ương lẫn địa phương

Phạm Quý Thọ gửi từ Hà Nội

Nguồn : RFA, 11/08/2020

Cho đến nay, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến 213 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, với 19, 894, 063 người bị nhiễm, 731, 099 người tử vong (tính đến ngày 9/8/2020). Và những con số này vẫn chưa dừng lại.

Kể từ khi bùng phát tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc vào cuối tháng 12/2019 (có nhiều chuyên gia cho rằng có thể thực ra dịch đã xuất hiện từ trước đó, tại Trung Quốc), tới giờ đã hơn 7 tháng trôi qua, nhiều quốc gia đã trải qua cao điểm dịch lần thứ hai, thứ ba…nhưng cũng không ai biết bao giờ thì dịch chấm dứt, bao giờ thì sáng chế được vaccine, và liệu vaccine đó có khống chế được con coronavirus này không.

Một số khoa học gia cho rằng chính vì sự chủ quan, ngạo mạn, coi thường thiên nhiên, thói quen ăn uống động vật hoang dã của một số dân tộc-tức cũng là một kiểu coi thường sự tồn tại, cộng sinh của các động vật khác trên trái đất, nên cứ lâu lâu thiên nhiên lại giận dữ giáng một trận dịch, để dạy cho con người một số bài học.

Vậy thì đại dịch Covid-19 lần này đã dạy cho con người những bài học gì ?

Quốc gia cho tới cá nhân nào chủ quan, coi thường nó là "toang"

Mỹ, cường quốc hàng đầu thế giới là một ví dụ cho sự chủ quan, coi thường này. Cho đến hôm nay- 9/8/2020, ở Mỹ đã có 5.160.141 người bị nhiễm, 165.199 người chết.

10 quốc gia có số lượng người bị nhiễm cao nhất thế giới theo thứ tự là Mỹ, Brazil, Ấn Độ, Nga, Nam Phi, Mexico, Peru, Colombia, Chile, Tây Ban Nha.

10 quốc gia có số lượng người chết cao nhất thế giới theo thứ tự là Mỹ, Brazil, Mexico, UK, Ấn Độ, Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Peru.

Vương quốc Anh, nơi tôi đang sinh sống, có số người bị nhiễm là 310.825 người, đứng hàng thứ 12 trên thế giới, và số người chết là 46.574, đứng hàng thứ tư trên thế giới, một phần cũng vì sự chủ quan, đối phó hơi chậm giai đoạn đầu.

Trong tháng Hai và Ba, khi nhiều nước ở Châu Âu đã phong tỏa và đóng cửa hết mọi thứ, thì ở Anh vẫn tranh luận về việc có nên đóng cửa hay chọn giải pháp miễn dịch cộng đồng (herd immunity)

Ngày 23/3, Thủ tướng Boris Johnson mới đọc diễn văn cho toàn quốc gia, tuyên bố phong tỏa cả nước.

Một số dân biểu Anh cũng chỉ trích chính sách nhập cảnh của Anh trong giai đoạn đầu. Họ cho rằng "Tốc độ virus corona lan mạnh tại Anh Quốc lẽ ra đã có thể được làm chậm lại nếu các biện pháp kiểm dịch được áp dụng với người nhập cảnh sớm hơn", "các dân biểu nói rằng nhiều khả năng hàng ngàn người nhiễm virus đã vào Anh trước khi lệnh phong tỏa hoàn toàn được áp dụng, ngày 23/3/2020… ("Covid-19 : Anh 'sai nghiêm trọng' về chính sách nhập cảnh ?", BBC).

Trong khi đó một số quốc gia được đánh giá cao vì người đứng đầu và chính phủ đã không tỏ ra coi thường dịch bệnh ngay từ đầu như Đài Loan, Singapore, New Zealand, Đan Mạch, Na Uy, Phần Lan, Đức…

Không chỉ ở tầm mức quốc gia mà ở mức độ cá nhân cũng vậy, nếu chủ quan, coi thường là bị Cô Vy quật ngay. Chúng ta đã từng đọc thấy những câu chuyện từ một số chính khách cho tới dân thường ở Mỹ và các nước, vì chủ quan không mang khẩu trang hoặc thậm chí không tin là coronavirus này có thật nên đã bị nhiễm và tử vong.

Việt Nam giai đoạn đầu cũng là một trong những quốc gia được đánh giá là chống dịch tốt. Có lẽ một phần do các nước láng giềng của Trung Quốc trong đó có Việt Nam, đã từng trải qua những kinh nghiệm về các đại dịch trước đó, mà hầu hết xuất phát từ Trung Quốc và Hong Kong, cộng với sự thiếu lòng tin vào những tuyên bố chính thức của nhà cầm quyền Bắc Kinh nên khi nghe thấy có dịch ở Trung Quốc là phải lo đối phó ngay, đây cũng là tâm lý của chính phủ Đài Loan.

Một số đại dịch do virus, cúm hay virus corona có nguồn gốc từ Trung Quốc :

- Bệnh cúm Châu Á, năm 1957, xuất phát từ tỉnh Quý Châu (tây nam Trung Quốc) rồi lan sang Úc và nhanh chóng phủ khắp Bắc Bán Cầu.

- 1968, một trận dịch cúm gia cầm lại xuất hiện từ Hồng Kông tàn phá thế giới, cướp đi hơn một triệu sinh mạng.

- Năm 1997, dịch cúm A với virus H5N1 lại xuất phát từ Hồng Kông. Một biến thể của H5N1 đã gây ra trận đại dịch SARS 2003-2006. (Dịch viêm phổi cấp SARS, thực tế đã xuất hiện từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, từ 11.2002)

- Và bây giờ là Covid-19 lại xuất phát từ Vũ Hán, Trung Quốc.

Chống dịch cần sự nhất quán, đoàn kết, phối hợp từ trên xuống dưới

Quốc gia nào có sự thống nhất, phối hợp ăn ý giữa các cơ quan của chính phủ, đội ngũ chuyên gia y tế, các nhà khoa học... cho tới các địa phương, các ngành nghề cộng với việc người dân đặt lòng tin vào chính phủ, tuân thủ mọi hướng dẫn của nhà nước và các nhà khoa học thì sẽ kiểm soát được dịch bệnh, không đến nỗi "vỡ trận".

Lại phải lấy thí dụ từ Mỹ, vì thiếu sự nhất quán, "trống đánh xuôi kèn thổi ngược" giữa người đứng đầu Nhà Trắng và chính phủ của Tổng thống Donald Trump với các chuyên gia, cố vấn, giữa chính quyền liên bang và các tiểu bang, giữa người dân với nhau cũng mỗi người quan niệm khác nhau về dịch bệnh, việc mang khẩu trang, đóng cửa, mở cửa xã hội v.v… nên dịch cứ thế lây lan.

Thêm một lý do khiến đại dịch lần này trở nên tồi tệ ở Mỹ là do từ chính phủ cho tới người dân đã chống dịch theo quan điểm chính trị chứ không phải theo quan điểm khoa học.

Trở lại vương quốc Anh tuy giai đoạn đầu có chậm trễ nhưng các biện pháp phòng chống dịch, đóng cửa cho tới mở cửa, phục hồi kinh tế… đều có kế hoạch từng bước, có hướng dẫn cụ thể, người dân cứ thế mà thi hành, nên mặc dù số lượng người bị nhiễm, số lượng người chết cao nhưng ngành dịch vụ y tế quốc gia (National Health Service/NHS) không đến nỗi bị quá tải, không có ai phải để cho chết vì không đủ máy thở hay thiếu giường v.v…

Anh là một quốc gia luôn đặt nặng vấn đề sức khỏe và an toàn (health and safety) trong lao động lên hàng đầu. Mọi cửa hàng, quán xá, nhà hàng, dịch vụ, ngành nghề đều tuân thủ nghiêm ngặt những quy định về sức khỏe và an toàn cho nhân viên, cho môi trường làm việc và cho khách hàng, nếu không sẽ bị phạt nặng, nên bây giờ khi có dịch đến thì chỉ việc áp dụng thêm những quy định về giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, rửa tay với xà phòng có chất sát khuẩn thường xuyên, lập màng kính ngăn giữa nhân viên với khách hàng v.v…

Trong khi đó, Việt Nam tuy tinh thần chống dịch của người dân khá tốt thể hiện qua thói quen mang khẩu trang, nhưng sự nghiêm ngặt tạo thành nếp, thành luật về sức khỏe và an toàn trong mọi môi trường lao động thì lại chưa có, hoặc chỗ này ngành này làm, chỗ khác ngành khác không, thành ra cũng khó kìm hãm được mức độ lây lan.

Lối sống, cách sống của các dân tộc, các cộng đồng khác nhau cũng có ảnh hưởng đến tỷ lệ bị nhiễm coronavirus

Chẳng hạn, ở Anh này, cộng đồng BAME-viết tắt của 'Black, Asian and minority ethnic" (Da đen, Châu Á và dân tộc thiểu số) bị nhiễm coronavirus cao hơn và khi bị nhiễm, dễ bị nặng hơn người da trắng.

Nói thêm, khái niệm người Châu Á ở Anh, khác với ở Mỹ, là nhằm nói đến các dân tộc ở khu vực Nam Á như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh… Còn người Hoa, người Việt, Nhật, Hàn, Thái, Phi… thì được gọi là các dân tộc ở khu vực Viễn Đông (Far East).

Nói như thế không có nghĩa là Cô Vy có ý kỳ thị/phân biệt chủng tộc gì, nhưng vì điều kiện sống, công việc-các cộng đồng BAME thường làm việc trong những công việc dễ bị lây nhiễm như công nhân trong nhà máy, siêu thị, tài xế xe bus, y tá (tỷ lệ BAME làm việc trong NHS ở UK rất cao), trong gia đình lại thường có cảnh 2, 3 thế hệ sống trong cùng một ngôi nhà nên khó có thể giãn cách xã hội v.v… Tỷ lệ người da đen và người Nam Á bị các loại bệnh như tiểu đường, bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm (sickle cell anemia), bệnh cao huyết áp… cũng khá cao nên khi bị nhiễm Covid-19 thì dễ bị nặng.

Tương tự ở Mỹ với các cộng đồng người da đen, người Latino, Nam Á...

Còn tại sao đại dịch Covid-19 và nhiều đại dịch cúm trước đó thường phát xuất từ Trung Quốc, Hong Kong là do thói quen ăn uống, chế biến các loại động vật hoang dã.

Thật đáng tiếc là Việt Nam đã kiểm soát dịch khá tốt giai đoạn đầu nhưng do chủ quan, cũng lại là chủ quan, nên đã bị bùng phát dịch trở lại từ tuần lễ thứ tư trong tháng 7 và lần này dịch tiến triển nhanh hơn nhiều. Tổng số ca nhiễm cho đến hôm nay đã tăng lên 841, từ không có người nào bị tử vong trong đợt 1, đến ngày 9.8 đã có 11 người chết, và nhiều khả năng con số tử vong sẽ còn tăng lên trong những ngày tới.

Có lẽ do Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn mà không áp dụng mọi biện pháp ngăn ngừa cẩn thận tại mọi cửa hàng, cơ quan, quán xá, dịch vụ, cộng thêm việc du khách từ nước ngoài vào, hàng trăm người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam cũng như số người Việt từ các vùng dịch trở về, trong đó có những người đã bị nhiễm bệnh.

Bài toán vừa chống dịch vừa phục hồi kinh tế

Làm thế nào để vừa kiểm soát được dịch, hạn chế tối đa số người bị nhiễm, số người chết mà vẫn không để cho kinh tế bị trì trệ, kiệt quệ, ảnh hưởng tới đời sống của bao nhiêu con người, là bài toán chung cho mọi quốc gia. Nhưng tất nhiên những quốc gia giàu hơn, có nền kinh tế phát triển, có nguồn ngoại tệ dự trữ dồi dào thì dù dịch có nặng cũng sẽ dễ hồi phục hơn là những quốc gia nghèo, đang phát triển.

Việt Nam là một nước đang phát triển, kinh tế phụ thuộc khá nhiều vào việc xuất khẩu, nên đại dịch Covid-19 chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng và thời gian phục hồi sẽ lâu hơn. Chính vào những giai đoạn khó khăn như thế này thì nhà nước Việt Nam cần phải có kế hoạch rất kỹ, vừa truy đuổi dấu vết, khoanh vùng dập dịch chứ không thể đóng cửa toàn bộ như lần trước, vừa có những biện pháp hỗ trợ người dân, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm thuế, kích cầu kinh tế …

Đại dịch sẽ làm thay đổi thể giới, thay đổi lối sống của con người

Khi đại dịch mới xảy ra, và biện pháp đóng cửa, cách ly xã hội được thực hiện ở hầu khắp mọi quốc gia, con người cảm thấy khó khăn để thích nghi với việc phải làm việc, học hành, khám bệnh… qua internet, bị cách ly với xã hội với thế giới bên ngoài, thiếu sự giao tiếp trực tiếp… Nhiều nhà xã hội học, tâm lý học đã lo ngại đến việc bạo hành trong gia đình sẽ gia tăng do việc bức bối, mất việc, phải ngồi ở nhà, hoặc một số người sẽ bị trầm cảm, nhất là người già, những người sống một mình (cả hai điều này đều đã xảy ra nơi này nơi khác). Nhưng nhìn chung con người cũng quen dần, sống chậm hơn, đơn giản hơn, quay về với gia đình, người thân và với chính mình, điều mà nhiều khi đời sống quá bận rộn trước kia chúng ta khó làm được.

Có một điều chắc chắn rằng đại dịch rồi sẽ qua đi nhưng thế giới sẽ thay đổi, cuộc sống của con người sẽ có những thay đổi. Chẳng hạn, một số công việc lâu dài có thể sẽ chuyển sang làm việc từ xa qua internet, một phần hoặc toàn bộ, việc học hành, đào tạo… cũng thế. Con người sẽ phải tính đến chuyện chuyển đổi cách thức làm việc. Nhưng quan trọng hơn, bài học từ đại dịch, từ rất nhiều thảm họa do con người đã gây ra, đó là phải tôn trọng thiên nhiên, sống hài hòa với thiên nhiên và những sinh vật, động vật khác, không tham lam sân si, tàn sát mọi thứ nếu không muốn lại phải đón nhận những thảm họa khác.

Song Chi

Nguồn : RFA, 09/08/2020

Covid-19 : Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê có nhiều ca tử vong nhất thế giới (RFI, 08/08/2020)

Dịch Covid-19 vẫn không ngừng lây lan khắp nơi trên thế giới. Hôm qua 07/08/2020, Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê vượt Châu Âu, trở thành khu vực chịu nhiều tang thương nhất thế giới vì virus corona.

Người Brazil tuần hành tại Sao Paulo, ngày 07/08/2020, báo động con số 100 nghìn người đã chết vì Covid-19 ở đất nước nam Mỹ này.  Reuters – Amanda Perobelli

Theo số liệu hãng tin Pháp công bố tối ngày 07/08, dịch bệnh đã làm tổng cộng 715.000 người chết và có hơn 19 triệu người nhiễm virus. Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê hiện giờ đứng đầu thế giới về số ca tử vong : ít nhất 213.120 người, so với con số 212.660 ở Châu Âu. Trong 7 ngày qua, 44% số ca tử vong là ở Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê. Đây cũng là khu vực có nhiều người được ghi nhận nhiễm virus corona nhất, đặc biệt là Brazil.

Hôm qua, Brazil đã gần chạm ngưỡng 100.000 ca tử vong (chính xác là 99.572) và 2,9 triệu ca dương tính với virus corona. Tuy nhiên, theo Domingos Alves, chuyên gia thống kê về dịch bệnh tại Brazil, con số thực tế cao gấp 6-7 lần so với số liệu chính thức.

Số ca tử vong tại Mexico cũng đã tăng vượt xa dự báo của chính quyền của tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador, lên thành 51.311 người. Hôm qua, một quan chức Bộ Y tế thông báo Mexico đã nhận khoản trợ giúp 3 triệu đô la của Mỹ để phát triển nghiên cứu, mua trang thiết bị bảo hộ và xét nghiệm Covid-19. Trong khi Colombia vượt ngưỡng 12.000 ca tử vong, thì hôm qua Cuba cũng ghi nhận số ca nhiễm mới thường nhật cao nhất tính từ 3 tháng nay. Còn Mỹ tiếp tục ghi nhận thêm 1.062 ca tử vong và hơn 52.000 ca nhiễm mới trong vòng 24 giờ, theo số liệu của đại học Johns Hopkins vào lúc 00h30, giờ quốc tế hôm nay.

Châu Âu thắt chặt các biện pháp hạn chế, phong tỏa

Trở lại Châu Âu, các biện pháp hạn chế, phong tỏa đang được thắt chặt ở nhiều nơi để hạn chế đà lây lan của dịch bệnh. Tại Tây Ban Nha, sau nhiều thành phố ở xứ Basque, vùng Catalunya và Aragon, hôm qua đến lượt thành phố Aranda de Duero, với 32.000 dân, cách thủ đô Madrid 150km về phía bắc, bị phong tỏa ít nhất trong vòng 14 ngày.

Tại Đức, hai trường học ở miền bắc phải đóng cửa sau khi xuất hiện nhiều ca nhiễm, chỉ vài ngày sau khi khai giảng. Berlin ra quy định từ hôm nay 08/08, tất cả những người trở về từ vùng có nhiều nguy cơ lây nhiễm bắt buộc phải làm xét nghiệm Covid-19.

Còn tại Anh Quốc, nhiều nơi như thành phố Preston, Leicester … các biện pháp phong tỏa cũng được thắt chặt. Kể từ hôm nay, du khách trở về từ Bỉ, Andorre và Bahamas sẽ bị cách ly 14 ngày. Nhìn sang Ireland, 3 vùng với 368.000 dân sẽ bị phong tỏa trở lại kể từ nửa đêm 08, rạng sáng 09/08.

Thùy Dương

*********************

Covid-19 : Thế giới vượt 19 triệu ca nhiễm và 700.000 ca tử vong (RFI, 07/08/2020)

Theo AFP, tính đến hết ngày hôm qua, 06/08/2020, số người bị lây nhiễm virus corona trên thế giới đã vượt ngưỡng 19 triệu, trong lúc số ca tử vong cũng tăng vọt, lên đến hơn 700.000. Bị nặng nhất là Châu Mỹ, nhưng tình hình Châu Phi đang càng lúc càng nghiêm trọng.

Một nghĩa địa an táng người chết vì virus corona, ở Vila Formosa, Sao Paulo, Brazil. Ảnh chụp ngày 06/08/2020.  AP - Andre Penner

Theo số liệu thống kê của hãng tin Pháp, số ca tử vong trên thế giới hầu như tăng gấp đôi từ ngày 26 tháng 5 đến nay, đã khiến cho 712.000 người thiệt mạng. Chỉ trong không đầy 3 tuần đã có thêm 100.000 người chết.

Riêng tại Hoa Kỳ, số người chết trong 24 tiếng đồng hồ vừa qua lên hơn 2.000, cụ thể là 2.060 người. Đây là lần đầu tiên từ 3 tháng qua, số tử vong trong một ngày lên cao như vậy, đẩy tổng số tử vong tại Mỹ vượt mức 160.000 ca.

Trên bảng tổng kết tử vong vì Covids-19, Mỹ vẫn xếp thứ nhất, theo sau là Brazil với gần 100.000 ca. Đứng thứ ba là Mexico đã vượt ngưỡng 50.000 người chết vào hôm qua.

Cả Mỹ lẫn Brazil đều đứng nhất nhì thế giới về số ca nhiễm được xác nhận, với gần 5 triệu ca tại Mỹ và gần 3 triệu trường hợp tại Brazil. Đứng thứ ba là một nước Châu Á : Ấn Độ với hơn 2 triệu ca theo ghi nhận chính thức, trong đó đã có 41.585 ca tử vong.

Số người nhiễm và tử vong tại Châu Phi thấp hơn nhưng dịch bệnh có xu hướng ngày càng nặng hơn. Tính đến hôm qua, Châu Phi đã vượt mức 1 triệu ca nhiễm, với số người chết lên đến hơn 21.000 người.

Trên lục địa này, Nam Phi là nước bị nặng nhất với hơn 500 ngàn ca nhiễm và hơn 9.600 trường hợp tử vong.

Vấn đề đối với Châu Phi là các số liệu kể trên chỉ phản anh một phần thực tế do khả năng dò tìm virus còn hạn chế.

Mai Vân

***********************

Covid-19 : Brazil sắp chạm ngưỡng 100.000 ca tử vong (RFI, 07/08/2020)

Sáu tháng kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Brazil cận kề ngưỡng 100.000 ca tử vong. Liên tục trong một tháng, mỗi ngày vẫn có hơn 1.000 bệnh nhân thiệt mạng.

Bệnh nhân được điều trị khỏi Covid-19 tập hồi phục chức năng trong một bệnh viện dã chiến ở Rio de Janeiro, Brazil, ngày 02/07/2020.  Reuters- Ricardo Morales

Theo lời một chuyên gia Đại học Y Sao Paulo, với đà này chỉ từ nay đến tháng 10/2020 thiệt hại về nhân mạng sẽ "tăng lên gấp đôi" : virus corona có nguy cơ cướp đi 200.000 sinh mạng tại quốc gia Châu Mỹ Latinh này.

Bộ Y Tế Brazil ngày 05/08 cho biết trong ngày có thêm hơn 57.000 bệnh nhân nhiễm SARS-Cov-2. Trên toàn quốc đã có hơn 2,8 triệu bệnh nhân, gần 1.500 trong số này đã qua đời trong 24 giờ qua. Nhà xã hội học Brazil Celso Roccha de Baros xem dịch Covid-19 là "thảm họa nghiêm trọng nhất trong lịch sử" tại quốc gia có 212 triệu dân này. Khủng hoảng y tế không hề thuyên giảm kể từ khi Brazil ghi nhận ca tử vong đầu tiên hôm 26/02.

Trả lời hãng tin Pháp AFP, chuyên gia về thống kê Brazil thuộc Đại học Y Sao Paulo, ông Domingos Alves cho rằng "đỉnh dịch vẫn còn ở phía trước". Chuyên gia này mạnh mẽ lên án chính quyền của tổng thống Bolsonaro coi thường sinh mạng của người dân và cương quyết phủ nhận tính nguy hại của virus corona. Theo chuyên gia này, đến đầu tuần tới, Brazil sẽ đụng ngưỡng 100.000 người chết và từ nay đến tháng 10/2020 sẽ có 200.000 ca tử vong, do Brazil là một trong những quốc gia trên thế giới không áp dụng nghiêm chỉnh các biện pháp phong tỏa như tại Châu Âu.

Mỹ : Thêm 1.269 người qua đời vì Covid-19

Hoa Kỳ cũng chưa có dấu hiệu thoát khỏi đại dịch. Đại học Johns Hopkins thẩm định trên toàn quốc có thêm 1.269 ca tử vong trong vòng 24 giờ, tính đến chiều tối 05/08. Riêng bang Florida từ đầu mùa dịch đến nay ghi nhận hơn nửa triệu ca dương tính với siêu vi corona chủng mới. Virus corona đã cướp đi sinh mạng của gần 158.000 người Mỹ, nhưng tổng thống Donald Trump vẫn tỏ ra lạc quan. Ông cam chắc là virus sẽ "biến mất". 

Châu Âu đề cao cảnh giác

Tại Pháp, các giới chức y tế cảnh báo về nguy cơ "diễn biến xấu" vẫn có thể xảy ra. Ngày 05/08, trên toàn quốc có thêm gần 1.700 ca nhiễm và có thêm 19 ổ dịch được phát hiện.

Vương quốc Bỉ thông báo 225 nhân viên một lò mổ tại Staden, khu vực tây bắc, bị cách ly sau khi phát hiện ít nhất 18 ca dương tính với virus corona.

Thanh Hà

*************************

Facebook, Twitter xóa video của Donald Trump liên quan đến virus corona (RFI, 06/08/2020)

Hai mạng xã hội Facebook và Twitter tỏ ra cứng rắn hơn đối với tổng thống Mỹ : một video clip trong đó ông Donald Trump khi trả lời kênh Fox News đã nói rằng trẻ em "hầu như hoàn toàn" miễn nhiễm đối với virus corona chủng mới, hôm qua 05/08/2020 đã bị xóa vì cho rằng bóp méo thông tin về Covid-19.

Facebook đã xóa một bài đăng khỏi trang của Donald Trump. Ảnh : Debarchan Chatterjee / Zuma Wire / Rex / Shutterstock

Một phát ngôn viên của Facebook khẳng định video này chứa thông tin sai lạc, vi phạm các quy định liên quan đến việc bóp méo thông tin một cách nguy hiểm về đại dịch. Đây là lần đầu tiên Facebook kiểm duyệt trực tiếp tổng thống Trump.

Twitter còn đi xa hơn : mạng xã hội này cấm tài khoản của nhóm vận động tranh cử của ông Donald Trump tiếp tục đăng các tweet, một khi không rút xuống video trích đoạn cuộc phỏng vấn trên. Tài khoản @TeamTrump dường như đã thuận theo yêu cầu, vì đến tối qua vẫn hoạt động trên Twitter, còn video thì không tìm thấy nữa.

Một phát ngôn viên trong ban vận động tranh của của ông Trump than phiền : "Tổng thống chỉ nêu ra một thực tế là trẻ em ít bị nhiễm virus corona hơn người lớn. Thêm một bằng chứng cho thấy Silicon Valley thiên vị, bất công với tổng thống. Các quy định chỉ được áp dụng một chiều. Mạng xã hội không thể là trọng tài cho sự thật".

Các biện pháp của hai tập đoàn ở California có nguy cơ khơi lại ý định trước đây của tổng thống và đảng Cộng Hòa, muốn trả đũa các mạng xã hội, bị cáo buộc là thiên về phía đối lập. Hồi cuối tháng Năm, phía Cộng Hòa rất tức giận khi Twitter đánh dấu một tweet của ông Donald Trump là kích động bạo lực. Tổng thống ký một sắc lệnh đe dọa sửa đổi một luật đã cho phép các trang mạng tự do rộng rãi trong việc quản lý nội dung.

Ngược với Twitter, Facebook lâu nay không can thiệp nhân danh tự do ngôn luận, nhưng do bị chỉ trích nên bắt đầu có một số nhượng bộ. Facebook hứa hẹn sẽ nghiêm khắc trong một số chủ đề như đưa tin sai lạc về đại dịch hoặc diễn tiến các cuộc bầu cử.

Ngày 05/08, trong cuộc họp báo ông Donald Trump nhắc lại ý kiến cho rằng hệ miễn dịch của trẻ em rất mạnh, bằng chứng là con số tử vong hết sức thấp. Theo AFP, tuy trẻ em hiếm khi phải nhập viện vì Covid-19 và số thiệt mạng lại càng hiếm, nhưng các nghiên cứu cho thấy các em vẫn có thể bị nhiễm và lây cho người khác.

Đại hội đảng qua video

Những người tổ chức đại hội đảng Dân Chủ hôm qua 05/08/2020 loan báo ứng cử viên của đảng là ông Joe Biden sẽ không tham dự đại hội ở Milwaukee (bang Wisconsin) để nhận lời đề cử, "nhằm bảo vệ sức khỏe công chúng". Ông sẽ đọc diễn văn từ tư gia ở Delaware, và tất cả những người phát biểu cũng sẽ không đến trực tiếp. Về phía ông Donald Trump cũng muốn đọc diễn văn chấp nhận đề cử từ Nhà Trắng.

Đại hội đảng nhằm đề cử ứng cử viên tổng thống luôn là một sự kiện lớn trong đời sống chính trị nước Mỹ, với hàng ngàn người ủng hộ tham gia, được truyền hình trực tiếp trên tất cả các kênh lớn. Nhưng đại dịch corona làm trên 156.000 người thiệt mạng trên đất Mỹ đã đảo lộn hoàn toàn chiến dịch tranh cử.

Thụy My

Với dân số 97 triệu người, liền kề Trung Quốc, Việt Nam đã kiểm soát được đại dịch Covid-19. Trong hơn ba tháng đến gần cuối tháng bảy, Việt Nam không có ca lây nhiễm mới trong cộng đồng, và trong số hơn 450 ca lây nhiễm ở Viêt Nam, không có có ca nào chết. Nhưng thành tích đầy ấn tượng đó đã kết thúc ngày 25/7 khi có ca lây nhiễm mới. Đến 2/8, đã có 142 ca lây nhiễm mới, và có ba ca chết, trong tổng số 586 ca lây nhiễm tại Việt Nam.

Các chuyên gia dịch tễ thu thập mẫu, xét nghiệm làm rõ nguồn gốc dịch Covid-19 tại Đà Nẵng

Theo ông Nguyễn Thanh Long (Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế), có khoảng 1,4 triệu du khách đã đến Đà Nẵng trong vòng một tháng (từ ngày 1 đến 29/7). Dịch Covid-19 bùng phát ở Đà Nẵng đã được xác định là virus chủng thứ 6, từ ngoài xâm nhập vào, xuất hiện lần đầu ở Việt Nam từ đầu tháng 7/2020, và đang lan nhanh ra cả nước gồm Hà Nội và Sài Gòn.

Ông Long nhấn mạnh "dịch lần này tốc độ lây nhiễm cao hơn lần trước. Đó là lý do khiến Bộ Y tế đã hành động quyết liệt như vậy". Ngay sau khi phát hiện ổ dịch bùng phát ở Đà Nẵng, Bộ Y tế đã cử ba đoàn cán bộ tinh nhuệ, có nhiều kinh nghiệm chuyên môn về lĩnh vực xét nghiệm, truy vết, điều tra dịch tễ, truyền nhiễm, và điều trị, do một thứ trưởng đứng đầu, để tăng cường cho Đà Nẵng. Đây là một quyết định ứng phó "chưa từng có tiền lệ". 

Theo truyền thống, nhiều người Việt tin rằng tháng bảy âm lịch "là tháng cô hồn". Cuối tháng bảy dương lịch đã có nhiều chỉ dấu báo hiệu điềm không lành cho cuối năm, sau thành công ban đầu đến cuối tháng bảy. Nay Việt Nam lại phải bắt đầu lại "chống dịch như chống giặc". Nhưng vì sao dịch lại bùng phát ở Đà Nẵng, và tại sao lại vào tháng bảy ?

***

Đà Nẵng không chỉ là thành phố lớn nhất Miền Trung, mà còn là một địa bàn chiến lược được các nước lớn (như Mỹ, Nga, Trung Quốc) chú ý. Năm 1965, Mỹ đổ quân vào Đà Nẵng để bắt đầu cuộc chiến tranh Việt Nam. Năm 2018, tàu sân bay USS Carl Vinson cập bến Đà Nẵng, không chỉ là hình ảnh tượng trưng mà còn có ý nghĩa chiến lược. 

Để "chống dịch như chống giặc", Việt Nam tuy có khả năng vượt trội để truy tìm (tracking) người lây nhiễm và cách ly (quarantine), nhưng vẫn ẩn tàng nhiều nguy cơ khó lường, đặc biệt là từ Trung Quốc. Sau thành công ban đầu khi Việt Nam kiểm soát được Covid-19, thì nay lại ở thế "thập diện mai phục", như trong một bộ phim của Trung Quốc.

Trong khi đại dịch đang hoành hành khắp thế giới mà chưa có vac-xin và thuốc đặc trị, Việt Nam đối diện với nhiều rủi ro nếu để dịch bùng phát sớm và lan ra khắp cả nước. Tuy Việt Nam sản xuất và xuất khẩu được các thiết bị phòng dịch như khẩu trang, quần áo bảo hộ, máy trợ thở, nhưng vẫn phải nhập các bộ xét nghiệm đắt tiền với số lượng hạn chế.

Tuy đường biên giới Việt-Trung dài 5.000km, nhưng không đủ các chốt phòng dịch tại các cửa khẩu. Bộ Tư lệnh Biên phòng cho biết, từ 1/6 đến nay đã bắt giữ 4.360 người vượt biên trái phép. Nhưng đó chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm" vì hàng ngàn người Trung Quốc đã được các đường dây người Việt dẫn đường vượt biên trái phép vào Việt Nam.

Việc đưa người vượt biên trái phép là "con ngựa thành Troy", để giúp người Trung Quốc vượt biên vào Việt Nam, rồi lén lút đưa họ đến Đà Nẵng và các nơi khác. Những người Trung Quốc đó có thể gồm tội phạm hình sự (buôn ma túy và cờ bạc) rủi ro về an ninh và dịch bệnh. Một số đường dây người Việt còn ngang nhiên quảng cáo dịch vụ "bao biên".

Một lỗ hổng khác là các "đặc khu kinh tế". Theo Tuổi Trẻ (26/11/2019), Quốc Hội đã thông qua luật xuất nhập cảnh sửa đổi, cho phép người nước ngoài được miễn thị thực nhập cảnh vào các "khu kinh tế đặc biệt" với thời hạn tạm trú 30 ngày. Luật này được thông qua ngày 25/11, với 404 đại biểu tán thành (tương đương 83,64% ), có hiệu lực từ 1/7/2020.

Luật xuất nhập cảnh này sẽ mở rộng cho người nước ngoài được vào "các khu kinh tế ven biển do chính phủ quyết định". Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2020 về việc miễn thị thực nhập cảnh cho người nước ngoài (Trung Quốc) được vào các khu kinh tế ven biển như Vân Đồn (Quảng Ninh) và Phú Quốc (Kiên Giang)…

***

Theo các chuyên gia phân tích, việc miễn thị thực đã tạo điều kiện cho Vân Đồn và Phú Quốc trên thực tế trở thành đặc khu cho người Trung Quốc vào mà không cần thông qua "luật đặc khu". Nói cách khác, quy định mới về miễn thị thực tạo thuận lợi cho người Trung Quốc được "tự do ra vào Vân Đồn và Phú Quốc mà không cần phải xin thị thực".

Dư luận cho rằng các nhóm lợi ích cuối cùng đã đạt được mục đích của họ, dù phương hại đến lợi ích quốc gia. Nhiều người Trung Quốc đến Vân Đồn không chỉ dừng lại ở đó mà họ còn di chuyển đến các nơi khác ở Việt Nam như Đà Nẵng. Trong khi kiểm soát đường biên giới hai nước rất khó, thì kiểm soát ranh giới các khu kinh tế biển còn khó hơn. 

Vào cuối tháng 7 khi dịch Covid-19 bùng phát tại Đà Nẵng và lan rộng ra cả nước là lúc nhiều người Trung Quốc xuất hiện tại Đà Nẵng và các nơi khác, trong khi hàng vạn khách du lịch nội địa đổ về Đà Nẵng du lịch với giá rẻ. Gần đây, Bộ Quốc phòng đã cảnh báo rằng nhiều người Trung Quốc đã chiếm nhiều khu đất nhạy cảm ở Đà Nẵng và các nơi khác. Đó là "hiểm họa đúp" về an ninh và dịch bệnh mà người Việt phải đề phòng cảnh giác.

Việc dịch bùng phát tại Đà Nẵng vào tuần cuối tháng bảy đúng lúc Việt Nam chuẩn bị nối lại các chuyến bay thương mại quốc tế và đúng lúc du lịch nội địa đang tăng mạnh. Nay Đà Nẵng buộc phải thực hiện giãn cách xã hội trên toàn thành phố từ 0h ngày 28/7, và phải dừng tổ chức lễ hội "Tuyệt vời Đà Nẵng 2020" dự kiến diễn ra từ 31/7 đến 5/8. Nói cách khác, chủ quan mở cửa du lịch quá sớm là một sai lầm mà sớm muộn sẽ phải trả giá đắt.

Theo thống kê, trong tổng số 12.000 người Việt nhập cảnh từ các nước/vùng có dịch để được cách ly theo dõi sức khỏe, thì có 232 người cách ly tại bệnh viện, có 10.900 người cách ly tập trung tại các cơ sở của nhà nước, và 800 người cách ly tại nơi ở của họ. Trong khi chính phủ cố gắng đón người về, thì các đường dây ngầm đưa người Trung Quốc vượt biên vào Việt Nam, gây ra nhiều tai họa khó lường cho đất nước về an ninh và dịch bệnh.

Với hàng ngàn người Trung Quốc gần đây bị phát hiện đang cư trú bất hợp pháp tại Việt Nam, dư luận đang bức xúc yêu cầu Chính quyền phải mở chiến dịch truy quét để nghiêm trị người Trung Quốc nhập cảnh trái phép trước khi trục xuất họ về nước theo "thỏa thuận dẫn độ". Cần phải xử thật nặng để răn đe những người Việt nào "nối giáo cho giặc".

Trung tướng Nguyễn Văn Sơn (Thứ trưởng Bộ Công an) cho biết (ngày 25/7), nếu căn cứ vào các vụ việc mà Công an Đà Nẵng và Quảng Nam đã phát hiện và xử lý thì tình hình quản lý nhập cảnh còn lỏng lẻo. Tuy chưa xác định được nguồn lây nhiễm đối với các bệnh nhân dương tính Covid-19 ở Đà Nẵng, nhưng khoảng trống về quản lý đối với người nhập cảnh trái phép là một lỗ hổng an ninh rất nguy hiểm mà nay "mất bò mới lo làm chuồng".

Nguyễn Quang Dy

Nguồn : Viet-studies, 02/08/2020

Covid-19 tái phát : Việt Nam có thể làm gì trong một cuộc chiến kép ?

Nguyễn Hoàng Ánh, Song Chi, Phạm Quý Thọ, Quốc Phương, BBC, 07/08/2020

Việt Nam đang đương đầu với đợt tái bùng phát dịch Covid-19 với cường độ được cho là khá mạnh ở cộng đồng và trong các tuyến đầu của ngành y tế là các bệnh viện ở nhiều tỉnh thành.

Covid-19 tái phát : Việt Nam có thể làm gì trong một cuộc chiến kép ?

Trong lúc nhà chức trách dự kiến đợt tái bùng phát có thể đạt đỉnh trong vòng 10 ngày, thì con số các ca lây nhiễm, các ca có mắc nặng và tử vong có thể tiếp tục tăng lên thêm, đồng thời cũng đang xuất hiện những quan ngại về việc liệu Việt Nam có thể đồng thời giải quyết được các vấn đề hệ lụy do đợt bùng phát mới gây ra hay không.

Hôm 06/8, một số nhà quan sát thời sự từ trong và ngoài Việt Nam chia sẻ với BBC News tiếng Việt cảm nhận và đánh giá của mình, mà trước tiên về khía cạnh cảm nhận tác động tâm lý - xã hội từ cộng đồng :

Lo lắng hơn đợt một ?

Truyền thông cả chính thống và phi chính thống thời gian qua ở Việt Nam đã quá lạc quan nên dư luận khá sốc trong đợt Covid-19 mới. Nếu trong đợt đầu dư luận khá nhanh chóng được trấn an thì sự mất khống chế trong đợt hai đã làm dư luận hoang mang, lo lắng hơn đợt một rất nhiều.

Phó Giáo sư Nguyễn Hoàng Ánh

(nhà nghiên cứu, giảng viên Đại học từ Hà Nội)

Tôi cho là có khác biệt giữa đợt một xuất hiện Covid-19 và đợt tái bùng phát , đợt hai này mọi người sẽ có phần lo lắng hơn vì đợt trước Việt Nam không có ai tử vong, nay thì đã có 10 người, tính tới ngày 6/8, đồng thời con số người bị nhiễm tăng khá nhanh chỉ trong một thời gian ngắn. Và một số bác sĩ, chuyên gia cũng dự báo sẽ có thêm nhiều người tử vong nữa do tuổi cao, có sẵn tình trạng bệnh lý nền v.v…

Một số quan chức Việt Nam cũng thẳng thắn cho rằng kỳ này dập dịch sẽ khó hơn vì trước đây chủ yếu là từ người bên ngoài vào còn bây giờ do cả người bên ngoài lẫn trong nước, lịch trình đi lại phức tạp khó truy dấu vết hơn.

Và lần này thì Việt Nam lại không muốn đóng cửa hoàn toàn như lần trước nữa vì bài toán kinh tế.

Cũng khá đáng tiếc là lần trước Việt Nam đã kiểm soát dịch, chống dịch khá tốt so với một số quốc gia khác, nhưng lại để cho bùng phát trở lại, có lẽ một phần do chủ quan, mở cửa hoàn toàn trở lại hơi sớm mà không tuân thủ toàn bộ biện pháp phòng ngừa cẩn thận không phải chỉ trong người dân mà còn trong mọi cửa hàng, dịch vụ, quán xá, nhà hàng…

Ví dụ như ở Anh, ý thức về "health and safety" (sức khỏe và an toàn) trong mọi môi trường lao động, ngành nghề, công sở… đã được tạo thành nếp, thành thói quen và thành luật lệ rõ ràng, cẩn thận, nên khi phải tuân thủ để phòng ngừa dịch thì họ cứ thế mà tiến hành, còn Việt Nam thì chuyện đó còn khá là thờ ơ, và chưa có luật để phạt.

Rồi thì số người đến Việt Nam, đặc biệt gần đây có hiện tượng nhiều người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, số người Việt đi lao động xuất khẩu trở về từ những vùng dịch - ví dụ như 219 người trở về từ Guinea Xích đạo, trong đó có 129 người bị nhiễm Covid-19 cộng thêm bị đồng nhiễm sốt rét, bị tổn thương nhiều tạng… nên dịch lại bùng phát trở lại.

Nhà báo tự do Song Chi

(cựu Đạo diễn truyền hình từ Leeds, Anh quốc)

Thành phố Đà Nẵng, cụ thể là các bệnh viện địa phương, là nơi bùng phát đợt dịch Covid-19 lần 2. Đặc điểm của đợt này theo quan sát của tôi là lây nhiễm cộng đồng, không xác định được F0.

Chủng virus lần này biến thể nên lây lan nhanh và nguy hiểm dễ dẫn đến tử vong đối với những người cao tuổi có bệnh nền.

Thời gian khởi phát được cho là đầu tháng 7/2020, tuy nhiên đến ngày 25 mới công bố ca nhiễm đầu tiên, đến ngày 28 thì Thủ tướng đồng ý cho cách ly cả thành phố. Đây là thời gian trùng với kỳ nghỉ hè nên số khách du lịch đến Đà Nẵng rất đông, ước tính từ trong gần trọn tháng Bảy có gần 1,5 triệu lượt đến và đi nên khả năng phát tán ra các tỉnh thành rất rộng và nhanh. Hiện nay, đã có hơn 10 tỉnh thành có người lây nhiễm

Tôi thấy chính quyền địa phương bị động, nhưng được trung ương hỗ trợ nên đối phó nhanh dựa vào kinh nghiệm đợt một : phong toả địa bàn sinh sống của người bị lây nghiễm, cách ly thành phố, di chuyển bệnh nhân nặng từ các bệnh viện nghi là nguồn lây sang các địa điểm y tế khác. Các tỉnh đang thực hiện truy vết, khuyến cáo công dân khai báo y tế, tự cách ly và tổ chức test nhanh và xét nghiệm. Hiện nay, ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang 'quá tải' số đối tượng cần xét nghiệm.

Khi biết tin về dịch bùng phát, khách du lịch cũng 'bất ngờ' lúc đầu, sau đó là dồn dập huỷ chuyến để rời Đà Nẵng trước lệnh phong toả. Chuyến bay 'giải cứu' số du khách kẹt được thực hiện vào ngày 4/8. Nói chung, theo tôi chính quyền các địa phương và người dân 'không quá' lo lắng, đối phó với dịch nhưng không 'căng thẳng' như đợt một.

Phó Giáo sư Phạm Quý Thọ

(nhà phân tích chính sách công, Bộ Kế hoạch và đầu tư)

Lo kinh tế thế nào ?

BBC : Ảnh hưởng này về mặt kinh tế thì ra sao ? Khả năng Việt Nam đối phó cùng một lúc về lo chống dịch và lo chống đói (kinh tế, tài chính, thương mại, đầu tư việc làm, thất nghiệp v.v.) thế nào ?

Nguyễn Hoàng Ánh (Bà) : Covid-19 đợt hai, theo tôi, có ảnh hưởng lớn về mặt kinh tế hơn rất nhiều, các ngành du lịch dịch vụ, hàng không bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, các ngành khác chậm hơn nhưng không có ngành nào không bị ảnh hưởng. Do nền kinh tế Việt Nam rất mở nên khi các nước là thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam ở Mỹ, EU, Nhật Bản bị suy thoái thì kinh tế Việt Nam sẽ suy thoái theo.

Thất nghiệp sẽ tăng nhanh, GDP sẽ giảm, Việt Nam vốn được đánh giá là quốc gia lạc quan hàng đầu thế giới nhưng nếu kinh tế không được cải thiện thì rất dễ từ thái cực này sang thái cực khác, gây bất ổn cho xã hội.

Song Chi (Bà) : Có câu nói là 'nhà giàu đứt tay ăn mày đổ ruột'. Các nước Mỹ, Châu Âu bị dịch nặng hơn VN nhưng họ giàu, có tiền để hồi phục kinh tế tốt hơn. Việt Nam còn nghèo, kinh tế Việt Nam lại vốn dựa vào khâu xuất khẩu cho nên bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Báo điện tử Chính phủ từng thừa nhận đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình lao động, việc làm. Truyền thông nhà nước ghi nhận tính đến tháng 6/2020, toàn Việt Nam có 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch, bao gồm những người bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập… Ảnh hưởng do giảm thu nhập chiếm tỷ trọng cao nhất với 57,3% tổng số người bị ảnh hưởng (tương ứng 17,6 triệu người).

Trong tổng số 30,8 triệu người bị ảnh hưởng đó, có 28,7 triệu người có việc làm ; 897,5 nghìn người thất nghiệp và 1,2 triệu người nằm ngoài lực lượng lao động (không tham gia hoạt động kinh tế).

Do đó, có thể thấy đối với Việt Nam và những nước đang phát triển khác, bài toán để làm sao vừa chống dịch tốt, hạn chế tối đa số người bị lây nhiễm và số người chết, đồng thời vẫn không để cho kinh tế bị tê liệt, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, người dân không bị ảnh hưởng quá nặng… là một bài toán không đơn giản và đòi hỏi hai điều là sự đồng bộ, đoàn kết từ trung ương tới các địa phương, ban ngành trong xã hội và mỗi người dân ; và thứ hai là nhà nước phải có kế hoạch. Nhưng từng ngành nghề, địa phương, công ty… cũng phải có kế hoạch làm sao để giải bài toán này, cùng nhau vượt qua.

Phạm Quý Thọ (Ông) : Giữa hai đợt này có 'khoảng lặng' hơn 3 tháng các kịch bản ước tính tác động về kinh tế, như tỷ lệ tăng GDP không phù hợp. Nay đã có nghiên cứu đưa ra phương án 'khiêm tốn' hơn, như trường hợp xấu khi dịch chậm khống chế : GDP = 1,5%, trung bình 3% và cao có thể đến 4% trong năm 2020. Dự đoán thường có sai số và chẳng hề bị 'phán xét', nên chỉ tham khảo. Những ngành du lịch, nghỉ dưỡng, vận tải, các doanh nghiệp gắn với chuỗi cung toàn cầu như dệt, may, da giầy… sẽ 'đói đơn hàng' và doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ khó khăn, từ đó làn sóng thất nghiệp sẽ tiếp tục ở mức cao trong các tháng còn lại của năm. Tỷ lệ thất nghiệp khoảng hơn 4% mà Bộ Lao động, thương binh và xã hội ước tính theo tôi chỉ để tham khảo. Đầu tư công là một 'đột phá' cho tăng trưởng đang tích cực thúc đẩy, nhưng phải chờ kết quả, hơn thế là hiệu quả. Xuất nhập khẩu phụ thuộc vào tình hình thế giới chống dịch bệnh, nhưng chắc vẫn chưa sáng sủa trong năm nay.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá những chính sách trợ giúp, cứu doanh nghiệp, trợ cấp cho người lao động, các đối tượng bị ảnh hưởng đã có từ đợt một, từ đó điều chỉnh bổ sung. Đặc biệt, theo tôi, cần chú ý đề ra và giám sát việc thực thi, cũng như các chế tài nghiêm khắc đối với hành vi 'trục lợi'.

Giáo dục bị ảnh hưởng ra sao ?

BBC : Về mặt xã hội, giáo dục có thể bị tác động, ảnh hưởng ra sao (ví dụ : các đợt thi tốt nghiệp phổ thông, sắp vào năm học mới...) ? Hướng giải quyết theo quý vị nên thế nào ?

Nguyễn Hoàng Ánh : Giáo dục ở Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng, như chúng ta nhìn thấy hàng loạt trường tư vừa qua. Kinh tế đi xuống, tiền bố mẹ cho con đi học sẽ ít đi, nên ngay cả ở các trường đại học công lập số thí sinh thi vào cũng sẽ sụt giảm. GDP giảm, các khoản đầu tư cho giáo dục không còn như xưa, các quan chức giáo dục cần có chính sách phù hợp. Những điều cần làm đầu tiên có thể là nên bỏ những kỳ thi vô lý hay giảm các nghi lễ phiền phức như khai giảng… Theo tôi, cần triển khai 4.0 sớm trong giáo dục để ứng phó với Covid-19.

Song Chi : Tôi thấy là trong lĩnh vực giáo dục, cần có sự phối hợp hành đông giữa nhà trường, thầy cô, quan chức địa phương, gia đình. Phải mở cửa trường học nhưng có kế hoạch mở như thế nào, trung học đại học mở trước, tiểu học mở sau hay mở cùng lúc ? Mở toàn bộ hay uyển chuyển, linh động theo nhiều cách. Ví dụ kết hợp học một phần ở nhà một phần ở lớp, chẳng hạn một tuần đến trường 3 buổi thôi luân phiên giữa các lớp, giãn cách trong lớp, giảm số lượng học sinh bằng cách chia ca, tăng ca, có thể có các lớp học ngoài trời được không… Và luôn luôn đảm bảo điều kiện an toàn như mang khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng có chất sát khuẩn, giãn cách xã hội v.v…

Thi tốt nghiệp phổ thông có nhiều ý kiến cho là bỏ. Nhưng cũng khó là các đại học sẽ có cơ sở để tuyển chọn. Nếu tạm thờ chưa tính được một cách thức, tiêu chuẩn tuyển chọn sinh viên khác mà phải tiếp tục thi trong năm nay thì phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa tối đa.

Mỗi trường, mỗi địa phương cần phải ngồi lại tính toán cách thức mở trường lại đồng thời hạn chế dịch như thế nào. Dù sao đi nữa, sức khỏe, mạng sống con người vẫn phải quan trọng hơn.

Phạm Quý Thọ : Sự ảnh hưởng đến lĩnh vực xã hội là không tránh khỏi. Kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông đã có phương án chia làm hai đợt theo mức độ lây lan của dịch bệnh và Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai. Giao quyền nhiều hơn cho địa phương, các đơn vị, cơ sở đào tạo tổ chức thi, tuyển, chuẩn bị năm học mới, nhưng tăng cường giám sát, thanh kiểm tra… Các sự kiện văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí nên thực hiện như giai đoạn mootj vì tính chất lây lan cộng đồng.

Nội dung này được nêu rõ trong các Chỉ thị 16, 19 của Chính phủ rồi. Tình hình dịch thế này cũng không nên có một chỉ thị 'lạc quan hơn'.

Quốc Phương thực hiện

Nguồn : BBC, 07/08/2020

***********************

Tranh cãi về so sánh thương vong vì Covid và vì Việt Nam

Nguyễn Hùng, VOA, 06/08/2020

Với số người tử vong vì Covid ở Hoa Kỳ vượt quá 150.000 và số ca lây nhiễm tiến gần mức 5.000.000, con số gần 60.000 quân nhân Mỹ thiệt mạng trong Cuộc chiến Việt Nam lại được đem ra để so sánh.

Các nhân viên y tế tại Bệnh viên Quân y 17 ở Đà Nẵng ngày 4/8/2020.

Trang chuyên kiểm chứng thông tin Snopes.com hôm 4/8 đã đưa lên Facebook bài báo với tựa đề "Liệu số tử vong vì Covid-19 sẽ gấp đôi số người Mỹ chết trong Cuộc chiến Việt Nam vào mùa thu 2020 hay không" và bình luận vỏn vẹn "hầu hết đúng".

Bài báo nói về bình luận với nội dung trên của tác giả các tiểu thuyết rùng rợn, ông Stephen King hồi cuối tháng Bảy. Ông King đã viết như vậy trên Twitter. Lý do Snopes bình luận "hầu hết đúng" là thực tế không cần tới mùa thu mà điều ông King nói đã xảy ra từ cuối tháng Bảy. Cũng có người nếu chỉ tính số binh lính thiệt mạng trong giao tranh ở Việt Nam, con số là trên 40.000 và như vậy trong có vài tháng đầu năm 2020, Covid đã giết nhiều người ở Hoa Kỳ hơn cuộc chiến 10 năm tại Việt Nam.

Một cuộc tranh luận đã diễn ra trên Facebook với các bình luận qua lại dưới bài của Snopes.Lionel Starnes nói so sánh không hợp lý và viết : "Cuộc chiến chỉ diễn ra ở Việt Nam, vi rút tấn công cả nước… chúng ta không đem cả nước sang Việt Nam".

Trong khi đó MaryAnn Durr có ý kiến trái ngược và viết : "Điều có liên quan [giữa hai con số được so sánh] là người dân phản đối cái chết của người Mỹ trong cuộc chiến vô nghĩa do chính quyền tiến hành. Sự phẫn nộ của người dân ở đâu trước những người thiệt mạng do chính phủ không có khả năng hiểu khoa học và các chuyên gia y khoa trong việc kiểm soát con vi rút này".

Người ta cũng nói rằng Covid đã giết nhiều người ở Hoa Kỳ hơn mọi bệnh khác trừ các bệnh về tim, vốn mỗi năm khiến 640.000 người chết và các chứng ung thư gây ra cái chết của 600.000 người Hoa Kỳ.Các con số này được đưa ra để phản bác lại lý luận cho rằng con số chết vì Covid-19 bị chú ý tới quá mức.

Một nhà báo có tiếng ở Florida, người chia sẻ với người đọc quá trình bị nhiễm và hồi phục hậu Covid với độc giả, nói anh có vài người họ hàng làm việc trong các phòng cấp cứu bệnh nhân Covid và một trong số họ cũng so sánh những gì họ thấy với "Việt Nam".Nhà báo Vic Micolucci viết : "Họ mất bệnh nhân [vì Covid] mỗi ngày. Họ mất đồng nghiệp. Họ chịu rủi ro khi tới bệnh viện. Cô tôi mô tả công việc như "Việt Nam". Ba bệnh nhân qua đời trong ca trực của cô. Các y tá phải mang thi thể tới nhà xác và chuyển máy thở sang cho người đang hấp hối khác".

Ông Vic Micolucci cũng lên án những người coi thường Covid và viết tiếp : "Tôi thấy người ta vẫn tiếp tục tổ chức những buổi tiệc lớn trong nhà mà không hề cẩn thận. Chúng ta đều cần các giao tiếp xã hội nhưng đến mức nào đó nó trở thành quá mức, liều lĩnh và thô lỗ với những người đang chịu trận".

Trong khi đó tại chính Việt Nam, số người thiệt mạng vì Covid cũng đã từ 0 tiến dần tới hai con số trong vài ngày vừa qua. Cuộc chiến chống Covid-19 là cuộc chạy Marathon mà điểm kết thúc chỉ tới khi có được vắc-xin. Và phục hồi kinh tế hậu vắc-xin sẽ còn là cả một quá trình khó khăn trong nhiều năm tới. Với Hoa Kỳ, cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra trong chưa đầy 100 ngày nữa và Covid có thể sẽ góp phần quyết định ai sẽ lãnh đạo nền kinh tế số một thế giới trong vài năm tới.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 06/08/2020

"Nếu một quốc gia vô tình phóng một hỏa tiễn mang bom hạch tâm làm chết 650.000 người, thì chắc giới lãnh đạo cả thế giới phải yêu cầu điều tra toàn diện xem chuyện gì đã xẩy ra để trong tương lai sẽ tránh được".

Xét nghiệm covid tại Đức. Hình minh họa.

Thí dụ trên do ông Jamie Metzl nêu ra để hỏi tại sao không ai đòi phải điều tra vụ bệnh dịch Covid 19 xuất phát từ Vũ Hán đã gây họa làm chết một số lớn người tương tự mà chính quyền cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm !

Jamie Metzl là một nhà "nghiên cứu tương lai", trong các lãnh vực kỹ thuật, y học, địa lý chính trị, vân vân. Ông đã từng làm việc trong Ủy ban An ninh Quốc gia và Bộ Ngoại giao thời chính phủ Clinton, làm điều tra viên của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Campuchia. Năm 2019 ông tham dự ủy ban tư vấn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Bệnh dịch Covid đã xuất hiện ở Trung Quốc từ lâu. Năm 2012 một vi khuẩn tương tự như SARS‑CoV‑2 đã gây bệnh cho sáu người làm việc trong các hang động có nhiều dơi ở Vân Nam. Ba người đã chết. Các mẫu vi khuẩn loại Virus Corona này được đưa về Viện Vi trùng ở Vũ Hán để nghiên cứu. Các phòng thí nghiệm trong viện này cũng nghiên cứu các loại Virus Corana, từ khi chúng gây ra bệnh dịch SARS năm 2003.

Ông Metzl nhắc lại rằng chính quyền Trung Quốc xác nhận vi khuẩn SARS‑CoV‑2 bắt đầu truyền từ thú vật qua con người trong khu chợ cá và thú hoang ở Vũ Hán. Ông đặt câu hỏi : "Có nơi nào khác trong nước Trung Quốc cũng bị vi khuẩn này tấn công hay không ?"

Câu hỏi này rất quan trọng. Tại sao loài vi khuẩn SARS‑CoV‑2 lại chọn Vũ Hán, cách Vân Nam hơn 1.500 cây số, để phát động bệnh dịch ? Tại sao bệnh không phát sinh ở những thành phố gần các hang động của loài dơi hơn ?

Đó là lý do ông Metzl nghi ngờ rằng vi khuẩn Corona lần này đã xuất phá ở ngay Vũ Hán, chúng thất thoát ra ngoài do bất cẩn, từ Viện Vi trùng Vũ Hán là nơi duy nhất nuôi vi khuẩn để nghiên cứu.

Đây là một lời tố cáo rất quan trọng, không thể kết luận vội vàng. Mối nghi ngờ này chỉ có thể được giải tỏa sau một cuộc điều tra sâu rộng. Cho tới nay Trung Quốc chưa cho các nhà khoa học độc lập từ các nước khác đến tìm câu trả lời khiến Viện Vi trùng Vũ Hán càng bị nghi ngờ hơn.

Nhưng dù chưa có kết luận dứt khoát về chuyện vi khuẩn thất thoát từ phòng thí nghiệm, thì Trung Quốc vẫn chịu trách nhiệm trước thế giới. Vì họ đã ngăn chặn tin tức, che giấu sự thật, trước và sau khi bệnh Covid 19 xuất hiện khiến cả loài người chịu tai họa.

Ngay từ tuần lễ đầu tiên khi có người bị bệnh, Trung Quốc đã cố bưng bít. Các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc bị cấm không được thảo luận trên mạng về căn nguyên cơn bệnh mới. Một bác sĩ đưa lên mạng kết quả cuộc phân tích di truyền học về vi khuẩn này, gọi là "genome", thì phòng thí nghiệm của ông ta bị đóng cửa ngay tức khắc để "chỉnh đốn". Nhiều ký giả đi điều tra về căn bệnh bị gọi về, biến mất. Các chuyên viên của Tổ chức Y tế Thế giới bị trì hoãn không được nhập cảnh ngay. Sau đó nhiều mẫu vi khuẩn Corona bị tiêu hủy.

Hành động bưng bít này là tội phạm. Muốn tránh bệnh di truyền lan tràn cho cả loài người, mỗi quốc gia khi biết có người mắc bệnh dịch mới phải lập tức thông báo ngay cho các nước khác biết. Đó là một bổn phận liên đới. Năm 2003, Trung Quốc đã phạm tội chậm trễ không cho các nước láng giềng biết ngay khi bệnh SARS phát khởi. Năm nay, họ bảo vệ rất lâu quan điểm là vi khuẩn SARS‑CoV‑2 chỉ truyền từ thú vật sang loài người. Họ chỉ chịu công nhận rằng vi khuẩn đã truyền từ người sang người, ngày 20/01/2020, hàng tháng sau khi bệnh phát khởi. Trong thời gian đó, hàng triệu người từ Vũ Hán đã đi khắp Trung Quốc và ra nước ngoài trong dịp Tết Nguyên Đán. Bác sĩ Lý Văn Lượng ở Vũ Hán đã báo động các đồng nghiệp về căn bệnh di truyền lạ, ông bị trừng phạt, rồi sau đó chết vì Covid-19. Trong lúc Tập Cận Bình suy nghĩ có nên công bố căn bệnh SARS mới hay không, thì năm triệu người dân Vũ Hán đã bỏ chạy, tỏa đi khắp nước và ra nước ngoài.

Chính quyền cộng sản Trung Quốc vẫn theo tập quán của một chế độ độc tài, là kiểm soát thông tin, bưng bít các tin tức bất lợi cho chế độ. Trung Quốc cũng hành động không khác gì chính quyền Liên Xô khi họ không cho dân chúng và thế giới biết tin vụ nổ lò phát điện nguyên tử ở Chernobyl năm 1986. Sau khi cả thế giới bị vi khuẩn SARS‑CoV‑2 tấn công rồi, Trung Quốc vẫn tiếp tục ngăn chặn không cho thế giới tìm hiểu sự thật.
Vào tháng Năm, 120 quốc gia trong tổ chức WHO đồng ý phải có một cuộc nghiên cứu về căn bệnh Covid 19, nhưng ông Tập Cận Bình chặn lại, nói rằng việc nghiên cứu chỉ khởi sự sau khi căn bệnh hoàn toàn được ngăn chặn – không biết đến bao giờ. Khi Thủ tướng Scott Morrison, Australia, đề nghị mở một cuộc điều tra quốc tế, Bắc Kinh đã "trừng phạt", dọa đánh đòn thương mại, ngưng nhập cảng quặng mỏ là một nguồn lợi tức lớn của nước này ! Đến ngày 10 tháng Bẩy mới có một phái đoàn của WHO được vào Trung Quốc, chỉ mới để bàn về "kế hoạch nghiên cứu" thôi.

Hành vi của chính quyền Trung Quốc không thể chấp nhận được. Vì loài người vẫn phài đối phó với các cơn bệnh dịch lớn trong tương lai gần đây, còn nguy hiểm hơn Covid-19. Vi khuẩn SARS‑CoV‑2 thực ra thuộc loại "hiền lành" so với những thứ coronaviruses khác đã gây ra bệnh SARS và MERS, gần đây, và tốc độ lây lan cũng chậm so với các bệnh như bệnh sởi. Có thể coi Covid-19 chỉ là một "món ăn chơi" vào đầu thế kỷ 21 này. Vì loài người càng ngày càng sống gần với các thú hoang hơn, khi khai phá, mở rộng cuộc sống trên mặt trái đất.

Người ta đã "nhận diện" được khoảng 40 ngàn loại vi khuẩn trong các giống thú vật hoang dã đang sống gần loài người, trong đó ít nhất 10.000 loại có thể truyền sang con người sau nhiều lần biến tính (mutate).

Bác sĩ Peter Daszak, thuộc Đại học Columbia, New York, chủ tịch tổ chức EcoHealth Alliance, đã bắt đầu nghiên cứu về coronaviruses sau trận dịch SARS, cùng với các nhà nghiên cứu Trung Quốc. Tại các hang động ở Vân Nam họ đã tìm hiểu hàng chục ngàn con dơi, 5 phần trăm mang coronaviruses. Giáo sư Daszak cho biết có từ 10.000 đến 15.000 loài coronaviruses trong các con dơi. Muốn truyền được từ thú vật sang con người, loài virus phải biến thái hàng chục năm. Từ kho dữ liệu thu thập, người ta đã lập ra một thứ "gia phả" của loài virus này, sau nhiều đợt biến thái.

Peter Daszak và các đồng nghiệp đã thấy ở gần các hang động nơi loài dơiRhinolophus, người Trung Hoa gọi là "Dơi móng ngựa", làm tổ thì ba phần trăm trong số dân chúng sống ở đó mang vi khuẩn corona trong người. Người dân thường vào các hang động này hốt phân dơi về dùng làm phân bón, có người ăn thịt dơi. Loài dơi cũng bay đến làm tổ trong các làng mạc. Giống virus đã nhiễm trong con người từ nhiều đời, họ có thể đã sinh ra các kháng thể. Họ không có triệu chứng bị bệnh, và cũng không truyền lan cho người khác vì loài vi khuẩn chưa biến thái đủ. Nếu chúng đã biến thái đến giai đoạn có khả năng truyền từ người sang người từ lâu, thì có lẽ loài người đã tuyệt chủng, ông Daszak viết trong tạp chí Nature năm 2017. Vì loài dơi đã có mặt trên trái đất từ 80 đến 100 triệu năm, trong khi loài người chúng ta (homo sapiens) mới xuất hiện "gần đây", khoảng 200 ngàn năm thôi.

Loài dơi móng ngựa không chỉ sống trong tỉnh Vân Nam bên Trung Quốc mà còn lan tràn bên kia biên giới : Việt Nam, Lào, Myanmar, Thái Lan. Dân chúng tại các nước này rất ít người mắc bệnh Covid-19 và rất ít người chết. Tại miền Nam Việt Nam, người ta còn uống rượu pha máu dơi và ăn cháo dơi. Một cuộc nghiên cứu cho biết đã khảo sát 2.000 con chuột đồng ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, thấy nhiều con chuột đã mang sáu loại vi khuẩn corona và các con chuột cũng lây nhiễm cho nhau ; cho nên số chuột nhiễm vi khuẩn đã tăng từ 20% lúc mới bị bắt, lên 32% lúc ra chợ, và 55% khi tới các tiệm ăn. Cuộc nghiên cứu này chưa được thẩm lượng kỹ theo phương pháp khoa học ! Đến đầu tháng Tám mới có ba người Việt chết vì Covid-19 trong số 586 ca nhiễm bệnh, người đầu tiên là một ông 70 tuổi đã bị bệnh cao áp huyết từ trước, bị vi khuẩn corona tấn công ngày 25 tháng Bẩy ở Đà Nẵng.

Ông Nguyễn Quang Di, trên mạng Bauxite Việt Nam, nhận xét rằng bệnh Covid-19 bùng phát ở Đà Nẵng rồi lan tới Hà Nội và Sài Gòn sau khi chính phủ ra Nghị quyết miễn thị thực nhập cảnh cho người nước ngoài để họ được vào các đặc khu kinh tế, trong đó có các khu ven biển như Vân Đồn (Quảng Ninh) và Phú Quốc (Kiên Giang). Nghị quyết này nhằm thi hành đạo luật được quốc hội thông qua vào cuối năm ngoái. Ông cũng cho biết có nhiều tổ chức đưa người Trung Quốc vào nước ta sau khi có nghị quyết trên. Từ đó, có thể nghi rằng bệnh Covid-19 bột phát mới đây là do người Trung Quốc mang vào nước ta từ những đặc khu kinh tế đi qua các vùng khác, trong đó có Đà Nẵng.

Việt Nam đã có lệnh cấm người từ Trung Quốc qua nước ta, ngay sau khi bệnh Covid-19 phát khởi ở Vũ Hán. Nhưng tất cả các lệnh đóng cửa biên giới để ngăn ngừa bệnh dịch đều có kẽ hở, ở bất cứ nơi nào.

Vi khuẩn SARS‑CoV‑2 không biết có những biên giới trên mặt đất. Các quốc gia phải hợp tác để ngăn chặn các con đường phát triển của các loài vi khuẩn. Quan trọng nhất là phải thông báo cho các nước khác biết ngay khi nghi ngờ một vi khuẩn lạ, căn bệnh mới xuất hiện. Trong vụ Covid-19 hiện nay, Trung Quốc đã không làm đúng bổn phận của họ. Nếu Trung Quốc hành động như các nước văn minh thì số người bệnh đã giảm thiểu và số người chết có thể không lên tới trăm ngàn. Dù loài SARS‑CoV‑2 có phải đã thất thoát từ Viện Vi trùng học Vũ Hán hay không, Trung Quốc cũng phải chịu trách nhiệm về cái chết của gần 700 ngàn người, con số sẽ còn tăng lên hàng triệu nhân mạng.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 06/08/2020

Việt Nam cần làm gì để kinh tế vượt qua dịch Covid-19 ?

Thanh Trúc, RFA, 06/08/2020

Việt Nam cần chuyển hướng mới để thúc đẩy tăng trưởng hầu vượt qua dịch bệnh Covid-19, phải cân bằng việc phòng chống dịch với việc đẩy mạnh tăng trưởng là nội dung bài viết của chuyên gia Ngân Hàng Thế Giới, ông Jacques Morisset, đăng trên trang mạng của World Bank hôm 4/8 vừa qua.

Việt Nam đang là quốc gia có sức khỏe tốt hơn trong hoạt động vừa chống dịch vừa tìm cách phục hồi kinh tế.

Theo ông Morisset, thực tế đã chứng minh không chỉ Việt Nam mà ngay cả nhiều nước khác, thành quả y tế không phải là cái được của kinh tế, và nền kinh tế Việt Nam đã bị tổn thương vì đại dịch từ đầu 2020 đến giờ.

Ông nói Việt Nam vẫn giữ được mức GDP 0,4% bước sang Quí 2 năm 2020, được coi là dấu hiệu tốt trong bối cảnh phòng chống dịch, thế nhưng vẫn là mức thấp nhất trong 35 năm qua.

Dưới con mắt quan sát của Ngân Hàng Thế Giới, mức độ chậm lại của nền kinh tế Việt Nam phần nào giống mức độ sụt giảm tại nhiều nước bị tác động bởi Covid-19 thời gian qua. Tuy nhiên, vẫn theo ông Jacques Morisset, Việt Nam đang là quốc gia có sức khỏe tốt hơn trong hoạt động vừa chống dịch vừa tìm cách phục hồi kinh tế.

Đây không hẳn là những đề xuất mới là nhận xét của tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, chuyên gia về Việt Nam và Đông Nam Á :

"Chuyện kinh tế Việt Nam thì ông ấy nhìn đúng. Hơn 30 triệu người bị ảnh hưởng là có vẻ đáng tin cậy, còn con số thất nghiệp gần 3 triệu là chính phủ Việt Nam nói ngày hôm qua. Dựa trên những con số đấy thì ông nói rằng Việt Nam có 2 khả năng để thoát khỏi sự nặng nề của kinh tế do Covid-19 gây ra".

"Thứ nhất là nên tiếp tục chính sách tài khóa hiện hành, giữ mức nợ công thấp và chi tiêu công tăng, đấy là cái mà Việt Nam vẫn làm".

Điểm thứ hai mà chuyên gia Ngân Hàng Thế Giới cho rằng Việt Nam nên nhân tình hình dịch bệnh để phát triển những lãnh vực đa dạng như e-learning học trực tuyến, e-commerce thương mại trực tuyến, e-government chính phủ điện tử, e-payment thanh toán điện tử, telemedicine dịch vụ y tế online vân vân. Theo tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thì đây là những chương trình số hóa mà Việt Nam đã và đang thực hiện lâu nay :

"Thứ hai là khuyên Việt Nam nên chuyển đổi, đưa lên mạng một số những hoạt động căn bản như mua bán hàng hóa online, thanh toán trên mạng, cung cấp các dịch vụ xã hội trên mạng… Vừa cách ly xã hội để chống Covid-19 vừa làm kinh tế được. Lời khuyên đó là hoàn toàn xác đáng. Bài báo của ông này chỉ nói đến thế thôi, thì chính phủ Việt Nam cũng nói như thế".

Những số liệu do báo chí trong nước loan tải từ tháng Một, tháng Hai, tháng Ba đến những ngày đầu tháng Tám 2020 cho thấy kinh tế Việt Nam bị tổn hại vì dịch bệnh, ngành du lịch thất thu 97%, sản xuất dưới mức 50%, GDP đình đốn với 0,4% trong lúc số lượng thất nghiệp tăng dần lên.

Lắp ráp hoàn thiện bộ dây điện ô tô tại nhà máy Yazaki Việt Nam tại Quảng Ninh - Ảnh VietnamBiz

Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, Học Viện Tài Chính Việt Nam, cho biết chính phủ đã đề nhiều biện pháp hỗ trợ tài chính nhằm kìm hãm mức độ thất nghiệp cũng như giúp doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất :

"Nếu tình hình dịch bệnh căng thẳng thì con số thất nghiệp từ nay đến cuối năm có thể tăng từ 3,5 đến 5 triệu. Chính phủ đã có nhiều biện pháp hỗ trợ trong thời gian đại dịch này.

Đầu tiên là cho phép các Ngân Hàng Thương Mại kéo dài thời gian trả nợ của các doanh nghiệp đang gặp khó khăn, không chuyển sang nhóm nợ xấu. Với những biện pháp như vậy thì việc tái cơ cấu nợ của các doanh nghiệp thuận lợi hơn và tạo điều kiện về vốn. Chúng tôi đề nghị chính phủ nên tiếp tục kéo dài thời hạn cũng như biện pháp để giúp doanh nghiệp có vốn sản xuất kinh doanh.

Thứ hai là chính phủ đang hỗ trợ cho những thành phần yếu thế trong xã hội. Với những người tàn tật, nghèo, cận nghèo, lao động mất việc thì tìm cách đẩy mạnh giải ngân gói 62.000 tỷ này.

Thứ ba là xem xét, sửa đổi, cho phép doanh nghiệp có thể vay một cách đơn giản hơn và cụ thể hơn đối với lãi suất 0% để trả lương nhằm giữ chân người lao động, góp phần giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn dịch bệnh chưa ổn định hiện nay.

Những biện pháp mà chuyên gia tài chính Đinh Trọng Thịnh trình bày cũng chính là những điều mà chuyên gia Morisset gọi là "mặt trận đối nội" vừa chống dịch vừa vực dậy nền kinh tế của Việt Nam.

Đối với kinh tế gia, nhà nghiên cứu độc lập Lê Đăng Doanh, nói thì dễ nhưng :

"Kinh tế số hóa, thương mại điện tử, chính phủ điện tử… là phương hướng cần thiết và thích hợp, có điều phải giúp các doanh nghiệp thiết lập lại mối quan hệ, thiết lập lại chuỗi giá trị của họ. Hiện nay các nguyên vật liệu nhập từ Trung Quốc thì hiện rất khó nhập lại được, còn thị trường tiêu thụ ở Châu Âu cũng như bên Mỹ thì đang giảm sút rất nhiều. Đấy là những điều phải khắc phục và khó có thể thực hiện bằng chỉ chính phủ điện tử hoặc là kinh tế số hóa.

Phải giảm thuế, giảm nợ và các khoản tín dụng, giúp doanh nghiệp chuyển sang thị trường mới. Tôi nghĩ Nhà Nước và doanh nghiệp phải liên kết với nhau, phải hợp tác chặt chẽ hơn nữa với các doanh nghiệp nước ngoài. Đấy là những điều không phải ngày một ngày hai có thể làm được".

Được biết hôm 1/8 vừa qua, Việt Nam thông báo miễn giảm 30% thuế cho những doanh nghiệp nhỏ có doanh thu dưới 200 tỷ VNĐ. Ông Đinh Trọng Thịnh của Học Viện Tài Chính cho biết đây là gói hỗ trợ thứ tư, được đề nghị nới rộng mức độ miễn giảm cao hơn.

Việt Nam đã khống chế dịch bệnh Covid-19 đợt 1 với 99 ngày liên tiếp không có ca tử vong và lây nhiễm trong cộng đồng cho đến khi bùng phát trở lại từ ngày 25 tháng 7 vừa qua.

Theo ông Morisset, khắc phục được Covid-19 là cơ hội cho Việt Nam trở thành điểm đến của các doanh nghiệp nước ngoài muốn rời bỏ Trung Quốc như 11 công ty Nhật Bản mà báo chí Việt Nam đưa tin lâu nay. Việc này cần được phân tích rõ hơn, là ý kiến của chuyên gia Đông Nam Á Hà Hoàng Hợp :

"Mười một doanh nghiệp đó không phải những doanh nghiệp thật lớn của Nhật Bản ở Trung Quốc đâu. Hàn quốc thì vẫn quyết định chuyển nốt cái sản xuất màn hình TV vào Việt Nam và một số phân xưởng sản xuất các phụ kiện, thiết bị điện tử của Samsung và LG. Doanh nghiệp vào Việt Nam sẽ tăng lên không nhiều, trong 3 tháng vừa rồi hơn 800 doanh nhân Hàn Quốc vào Việt Nam chỉ để tiếp tục những gì họ đã và đang làm. Một nghìn doanh nhân Nhật mới vào mà chưa biết họ tìm ra những cơ hội làm ăn gì.

Bỏ Trung Quốc vào Việt Nam không có nhiều, mà bỏ Trung Quốc vào các nước khác như Indonesia hay Thái Lan cũng không nhiều, cho nên Việt Nam cũng đừng trông mong vào đấy. Căn bản trong hơn 60% người lao động Việt Nam thì con số người có tay nghề công việc của người nước ngoài rất nhỏ. Nếu người ta vào thì mình phải để cho người ta tự tuyển lao động rồi người ta huấn luyện.

Việt Nam phải đi đến chỗ, tức là làm sao để các nước khác người ta đến Việt Nam không phải vì người ta bỏ Trung Quốc, mà người ta đến vì cần thị trường Việt Nam như một thành phần quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa chọ họ. Trước hết phải là như thế".

Những đánh giá và nhận định của Ngân Hàng Thế Giới, theo ông, có cái đúng mà cũng có những cái không sát với thực tế của Việt Nam. Chuyên gia Hà Hoàng Hợp cho rằng tốt nhất nên dùng để tham khảo, còn làm được hay không tùy thuộc phần lớn vào Việt Nam chứ không phải vào World Bank.

Thanh Trúc

Nguồn : RFA, 06/08/2020

*********************

Cỗ xe Việt Nam có thẳng tiến trên cao tốc EVFTA ?

RFA, 06/08/2020

Việt Nam sẵn sàng cho EVFTA

Tại Hội nghị trực tuyến vào sáng ngày 6/8, Bộ trưởng Bộ Công thương ví von rằng nếu Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-Châu Âu (EVFTA) là con đường cao tốc cho việc thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế thì "ngày hôm nay chúng ta đã tự tin sẵn sàng thông xe cho con đường đó".

Đoàn tàu Việt Nam có thẳng tiến vào hải ảng EVFTA ? Ảnh minh họa

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, trong Hội nghị, cũng khẳng định rằng "cao tốc" EVFTA sẽ nối gần Việt Nam với Châu Âu (EU).

Vào tối ngày 6/8, tiến sĩ Ngô Trí Long lên tiếng với RFA về sự kiện Hội nghị trực tuyến "Triển khai kế hoạch thực thi EVFTA", diễn ra trong sáng cùng ngày :

"Tất nhiên đây là cơ hội rất lớn. Đồng thời bên cạnh cơ hội đấy cũng đặt ra nhiều thách thức. Và, thách thức lớn nhất là đối với năng lực cạnh tranh của Việt Nam rất yếu. Trình độ thì còn thấp hơn họ. Chính vì vậy, hôm nay trong cuộc họp trực tuyến của Chính phủ với các bộ, ngành để triển khai vấn đề này. Theo quan điểm của tôi, theo quá trình ký kết thì người ta đã xem xét lộ trình rất cụ thể. Tất nhiên để mở ra một cơ hội lớn thì cũng không phải là đơn giản. Tại vì tận dụng được cơ hội thì phải vượt qua được thách thức, mà như thế cũng đặt ra đối với nền kinh tế Việt Nam cũng còn rất nhiều hạn chế".

Hạn chế của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam

Khi trao đổi với RFA liên quan về EVFTA có hiệu lực bắt đầu từ ngày 1/8, chuyên gia kinh tế-tài chính độc lập, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh rằng :

"Thật sư với Hiệp định EVFTA thì Hiệp định chỉ là bước khởi đầu để Việt Nam có thể xuất khẩu sang Liên minh Châu Âu, và ngược lại. Thế nhưng, Hiệp định này không phải là cây đũa thần để có thể xoay chuyển được tình thế, đặc biệt là trong lúc này. Điều mà các doanh nghiệp phải làm khi xuất khẩu hàng hóa sang EU thì chất lượng phải tốt, giá cả phải rẻ và tất cả quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ…Tất cả những doanh nghiệp đó, các doanh nghiệp Việt phải hội đủ".

Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước khi Việt Nam thực hiện EVFTA thuộc một trong 6 vấn đề quan trọng mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu lên trong Hội nghị trực tuyến hôm nay. Ông Thủ tướng nói đến sản phẩm của Việt Nam còn phải cạnh tranh trên thị trường nội địa với các sản phẩm của EU. Ông Thủ tướng còn khẳng định rằng không thể đóng cửa, dựng hàng rào bảo hộ, mà phải thực hiện đúng cam kết, quản lý tốt thị trường, tạo nên môi trường kinh doanh lành mạnh.

Năm vấn đề còn lại được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đưa ra bao gồm hoạt động tuyên truyền về hội nhập kinh tế quốc tế và hiệp định thương mại (FTA) chưa đạt hiệu quả ; chính sách cơ chế còn chưa thông thoáng, tạo ra rào cản vô hình cho doanh nghiệp và doanh nghiệp còn thụ động, chưa thay đổi tư duy kinh doanh ; vẫn còn thiếu hụt nguồn nhân lực có chất lượng cao ; phát triển kết cấu hạ tầng như thế nào mới đạt hiệu quả ; và yêu cầu phát triển bền vững là ràng buộc trọng tâm của EVFTA.

Qua 6 vấn đề như thế, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đặt câu hỏi rằng "Chính phủ và doanh nghiệp cần phải làm gì ?"

Đài RFA qua trao đổi với một số doanh nghiệp tại Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp xuất khẩu, chia sẻ rằng trong bối cảnh đại dịch Covid-19, họ gặp khó khăn rất nhiều về xoay vòng đồng vốn, khả năng thanh khoản, đầu vào nguyên vật liệu sản xuất cũng như đầu ra của thành phẩm. Và trước nguy cơ dịch bệnh bùng phát trở lại, doanh nghiệp tự thân cầm cự, tuy nhiên họ cho rằng đang rất đuối sức.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhận định về thủ tục hành chính và hành lang pháp lý tại Việt Nam vẫn đang gây ra rất nhiều trở ngại.

"Một doanh nghiệp muốn xuất khẩu thì xin hết giấy phép này rồi xin tới giấy phép khác. Rất là rườm rà. Những thủ tục đó thừa kế từ thời kỳ bao cấp trước kia, có rất nhiều những quy định. Ở Việt Nam nhiều luật lệ lắm. So với Mỹ thì nhiều hơn lắm. Một nước nhỏ mà có rất nhiều luật lệ, thành ra làm trói chân trói tay các doanh nghiệp để họ hoạt động một cách hiệu quả".

Chuyên gia kinh tế, tiến sĩ Vũ Quang Việt, từng làm việc tại Cục Thống kê Liên Hiệp Quốc, nhận định thị trường xuất khẩu của Việt Nam lệ thuộc rất lớn vào EU và Mỹ. Và, không loại trừ trường hợp có thể xảy ra là doanh nghiệp Việt tiếp tục gia công hàng hóa Trung Quốc và gắn mác Việt Nam. Nói một cách khác, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trở thành "phương tiện" cho các doanh nghiệp Trung Quốc xâm nhập gián tiếp vào thị trường Mỹ và EU. Do đó, tình trạng này sẽ khiến cho doanh nghiệp Việt càng gặp khó khăn nhiều hơn một khi bị phát hiện.

Không những bị trở ngại trong khâu xuất khẩu hàng hóa theo EVFTA, mà tiến sĩ Ngô Trí Long còn lập luận rằng :

"Các doanh nghiệp Việt mà không cẩn thận thì thua ngay trên sân nhà. Nói thẳng là như vậy !"

Bởi vì theo tiến sĩ Ngô Trí Long, trước mắt khi hàng hóa của EU vào Việt Nam thì đó là một thách thức không nhỏ về sức cạnh tranh đối với doanh nghiệp Việt.

Một tàu container hàng hóa cập cảng EU. Ảnh minh họa

Giải pháp khẩn cấp

Tiến sĩ Vũ Quang cho rằng vấn đề quan trọng nhất hiện nay đối với sự sống còn của doanh nghiệp Việt để họ có thể còn cơ hội hoạt động kinh doanh và cạnh tranh trên thương trường là thanh toán những món nợ.

Báo mạng Kinh tế Sài Gòn Online, vào ngày 6/8, đăng tải một bài ghi nhận của tiến sĩ Vũ Quang Việt, có nhan đề "Nợ của doanh nghiệp Việt Nam trước tình trạng suy thoái trầm trọng vì Covid-19".

Trong bài viết này, tiến sĩ Vũ Quang Việt dẫn số liệu hồi năm 2017, nợ của doanh nghiệp Việt Nam lên đến 392% GDP. Tỷ lệ xuất khẩu trên GDP của Việt Nam là thuộc loại cao nhất thế giới, như năm 2018 chiếm 106% GDP. Cho nên, giảm xuất khẩu sẽ có ảnh hưởng trầm trọng đến kinh tế Việt Nam.

Tiến sĩ Vũ Quang Việt giải thích thêm với RFA liên quan bài ghi nhận của ông :

"Bây giờ tình trạng doanh nghiệp nợ rất nhiều. Khả năng sống còn trong thời gian này là rất khó. Cho tới vừa rồi đây thì Nhà nước cũng bơm tiền cho các doanh nghiệp sống, nhất là các doanh nghiệp Nhà nước. Còn doanh nghiệp tư nhân thì khốn khổ hơn, như trong bài viết của tôi đã phân tích rằng tỷ lệ lợi nhuận của họ rất thấp, mà bây giờ lãi suất rất cao. Do đó, các doanh nghiệp nếu bán hàng không được và phải trả lãi với mức lãi suất 12% thì rất khó khăn cho họ".

Giải pháp cấp thiết nhất mà Chính phủ Việt Nam phải tiến hành là giảm lãi suất cho doanh nghiệp, theo đề xuất của tiến sĩ Vũ Quang Việt :

"Làm sao phải giảm lãi suất cho họ, chứ lãi suất cao quá là một vấn đề. Tôi không muốn nói thẳng ra nhưng có thể nhiều nước khi cần thiết là phải đòi hỏi các ngân hàng giảm lãi suất xuống. Như Mỹ muốn giảm lãi suất thì bản thân ngân hàng trung ương đẩy tiền ra cho ngân hàng thương mại vay và ngân hàng thương mại cho vay với lãi suất thấp hơn".

Đồng quan điểm, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu từng lập đi lập lại đề nghị của ông với Chính phủ Việt Nam là Chính phủ cần tăng cường quỹ bảo lãnh tín dụng. Quỹ này phải được bổ sung bằng nguồn ngân sách địa phương và Chính phủ phải mạnh dạn bảo lãnh các ngân hàng để cho các ngân hàng cho vay các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thì bấy giờ các doanh nghiệp đó mới có tính thanh khoản.

Mặc dù vậy, tiến sĩ Vũ Quang Việt lưu ý :

"Vấn đề chính ở Việt Nam khó ở chỗ là khi đẩy tiền ra và doanh nghiệp vay tiền của Nhà nước rồi không trả được thì lại nợ thêm. Đặc biệt nợ của khối doanh nghiệp nhà nước là nhiều nhất. Thành ra, nếu doanh nghiệp nhà nước không sống được thì lại tiếp tục vòi tiền Nhà nước và tiếp tục… Đấy là vấn đề lớn".

Chủ một doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực xuất khẩu hàng dệt may từng lên tiếng với RFA rằng :

"Người Việt Nam thông minh lắm và sáng tạo lắm luôn. Nhưng Chính phủ Việt Nam không biết tận dụng. Nói thật là phải đi từ Chính phủ đi xuống, phải nhìn thấy mình yếu ở đâu, phải xử lý chỗ nào, phải đi trước và phải mạnh mẽ lên".

Cựu chuyên gia của Liên Hiệp Quốc, tiến sĩ Vũ Quang Việt cho rằng Chính phủ Việt Nam phải cổ phần hóa nhanh chóng khối doanh nghiệp nhà nước không hoạt động hiệu quả hoặc cho phá sản ; đồng thời hỗ trợ cho doanh nghiệp tư nhân nhiều hơn với các giải pháp cụ thể. Bằng không thì "Nếu tình trạng này còn tiếp tục thì nền kinh tế nói chung sẽ khủng hoảng và phá sản. Đó là lẽ đương nhiên".

Nguồn : RFA, 06/08/2020

**************************

Doanh nghiệp xuất khẩu gỗ ghép bị áp thuế 'bức tử' 25%

RFA, 07/08/2020

Sự việc bắt đầu được dư luận chú ý khi những ngày cuối tháng 7, nhiều container hàng ván ghép thanh bị ùn ứ tại nhiều cảng xuất khẩu ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp thành viên Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) bị đối tác thương mại nước ngoài phạt do chậm giao hàng. Muốn tránh phạt, doanh nghiệp phải chấp nhận mức áp thuế hàng ván ép thanh theo mã hoàn toàn mới, với thuế suất 25%.

Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường ở tỉnh Đồng Nai, là công ty đang tồn đọng nhiều mặt hàng này tại cảng. Courtesy of Cát Tường

Nguyên nhân được đại diện các doanh nghiệp cho biết là từ ngày 24/6/2020 khi ông Lưu Mạnh Tưởng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan ký văn bản số 4250/TB-TCHQ. Văn bản này đã quy định, ván ghép thanh chủ yếu sử dụng nguyên liệu gỗ keo rừng trồng và gỗ cao su, bị áp mã HS 4407 là "gỗ đã cưa và xẻ theo chiều dọc, lạng hoặc bóc, đã hoặc chưa bào, chà nhám hoặc ghép nối đầu, có độ dày trên 6 mm"... và bị áp thuế 25%.

Thay vì từ trước đến nay, các doanh nghiệp xuất khẩu mặt hàng này vẫn được áp mã HS 4418, với thuế suất 0%. Điều này không khác gì, đột nhiên Tổng cục Hải quan tự ý thay đổi thuế suất của mã HS 4418 từ 0% thành 25% (!?).

Trước việc Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam và các doanh nghiệp nói có... nhưng Tổng cục Hải quan vẫn cho rằng không đúng như vậy. Vào ngày 4/8/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã chỉ đạo các ban ngành và đại diện Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cùng tham gia đoàn công tác kiểm tra thực tế tại Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường ở tỉnh Đồng Nai, là công ty đang tồn đọng nhiều mặt hàng này tại cảng.

Đại diện Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do hôm 7/8/2020, nói :

"Việc này thì phải xem thế nào, chứ một bên có thuế, một bên không có thuế thì chắc chắn ảnh hưởng rồi, làm sao mà không ảnh hưởng được. Mà thuế đâu có ít, thuế suất 25% đâu phải là chuyện đơn giản".

Vị đại diện Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường cho biết, thông tư 65 định nghĩa rõ ràng đồ mộc dùng trong xây dựng, kể cả những tấm gỗ, tấm lát sàn lắp ráp. Ngoài ra, có quyết định của Bộ nông nghiệp số 2515, vào năm 2015 quy định rõ ràng hơn mã 4418 là ván ghép và là đồ dùng trong xây dựng. Theo đại diện Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường hai văn bản này là bằng chứng rõ ràng không thể áp thuế 25% cho mã 4418. Ông nói tiếp :

"Trong cuộc họp bên Hiệp hội cũng đã phân tích hai mã hàng này khác nhau như thế nào ? Trong thởi gian chờ quyết định chính thức, bản thân tôi thấy cũng khả quan, cho nên hiện tại tôi cũng không muốn nói gì thêm về vấn đề này. Nhưng về cơ bản, vấn đề này phải theo quốc tế và theo pháp luật, trước hết là phải xem những cái mã HS như thế nào trong biểu thuế xuất nhập khẩu, hoặc trên biểu thuế của quốc tế, của EU... như thế nào là 4407, như thế nào là 4418..".

Trong khi đó, Cục hải quan lại quyết định gỗ ghép thanh bị coi là sản phẩm sơ chế, như gỗ xẻ thanh, bị áp thuế xuất khẩu 25% để hạn chế... thậm chí ngăn chặn xuất khẩu vì không tạo nhiều giá trị gia tăng tại Việt Nam và vì phải dành nguyên liệu cho công nghiệp chế biến trong nước.

Đại diện Công ty cổ phần Chế biến Gỗ mộc Cát Tường cho biết thêm :

"Tôi là doanh nghiệp nhỏ, cái gì cũng phải qua Hiệp hội, doanh nghiệp tôi chỉ chiếm 1% của ngành này, số lượng rất là nhỏ. Muốn thêm chi tiết thì qua Hiệp hội, họ có phân tích. Thật sự bên đó bây giờ cũng cử lung tung, cái này tôi cũng không dám nói nữa".

Gỗ ghép cao su, ảnh minh họa. Courtesy of LD

Đài Á Châu Tự Do hôm 7/8/2020, nhiều lần liên lạc Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cũng như Tổng cục Hải quan, nhưng mọi cố gắng đều không thành công.

Khi trả lời báo chí trong nước hôm 6/8/2020, Ông Ngô Sỹ Hoài, Tổng Thư ký Viforest cho biết, lâu nay gỗ ghép thanh vẫn xuất khẩu với thuế suất bằng 0%. Tuy nhiên từ ngày 24/6/2020, Tổng cục Hải quan đã bất ngờ có thông báo về việc áp dụng mức thuế xuất khẩu đối với sản phẩm gỗ ghép thanh lên mức 25%.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, khi trao đổi với RFA hôm 7/8 liên quan vấn đề này, nhận định :

"Tôi nghĩ việc này nên rút kinh nghiệm, trước khi các cơ quan hải quan có quyết định, nên có trao đổi với Hiệp hội, doanh nghiệp... vì đó là những đối tượng phải thực hiện quyết định của hải quan. Nếu có sự trao đổi, thảo luận... sẽ bớt được việc có những quyết định mà sau đó lại phải sửa ngay như thế này".

Cũng theo Tổng Thư ký Viforest, ngành chế biến gỗ những năm qua đã có bước phát triển nhảy vọt, đó là nhờ yếu tố rất lớn từ chính sách, đặc biệt là chính sách về thuế đóng vai trò hàng đầu. Theo đó, hầu hết các sản phẩm gỗ khi xuất khẩu (ngoại trừ gỗ tròn, gỗ xẻ) đều được áp mức thuế suất 0%. Ông cho rằng bây giờ mà tăng thuế để tăng thu ngân sách, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành chế biến gỗ.

Một chủ doanh nghiệp sản xuất gỗ xuất khẩu ở Bình Dương khi trả lời Đài Á Châu Tự Do nói :

"Hồi trước nay thì không hề có chuyện đó. Toàn là lấy gỗ khai thác rừng vô tội vạ rồi làm giấy tờ hợp thức hóa. Hồi xưa chính quyền không có để ý đến ngành gỗ của mình gì hết. Nhưng mấy năm gần đây thì đột nhiên xuất khẩu gỗ của mình lớn từ 3, 4 tỷ đô la lên 9 tỷ nên nhà nước mới để ý và thấy là một nguồn thu ngon lành".

Cho đến ngày 7/8/2020, Tổng cục Hải quan đã cho báo chí trong nước biết, tạm thời đã chỉ đạo Cục Hải quan Đồng Nai trước mắt cho Công ty mộc Cát Tường xuất khẩu ván gỗ ghép với thuế suất 0%, để giải tỏa hàng ở cảng, nhưng doanh nghiệp này phải cam kết thực hiện quyết định cuối cùng của cấp có thẩm quyền (!?).

Đây là một quyết định linh hoạt, được nhiều doanh nghiệp và chuyên gia cho là hợp tình hợp lý, giúp doanh nghiệp giải quyết vướng mắc hiện nay. Tuy nhiên việc bắt buộc doanh nghiệp chế biến gỗ phải chấp nhận quyết định cuối cùng của cấp có thẩm quyền, dù chưa biết sẽ như thế nào, thuế suất bao nhiêu, ảnh hưởng ngành chế biến gỗ ra sao, làm nhiều người quan ngại, cho dù với lý do bảo vệ môi trường luôn được mọi người ủng hộ.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nguyên Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, khi trả lời RFA hôm 7/8/2020, nói :

"Nói chung về xuất khẩu gỗ ở Việt Nam thì nhà nước cũng có lo lắng về việc xuất khẩu như thế nào mà không ảnh hưởng môi trường Việt Nam cũng như các nước mà Việt Nam nhập khẩu gỗ nguyên liệu, cũng như những quy định của nước nhập khẩu. Trong việc xuất khẩu gỗ tăng lên những năm gần đây, nhà nước luôn quan tâm làm sao để Việt Nam vẫn xuất khẩu được mà không gây tai tiếng, ảnh hưởng lâu dài ngành gỗ Việt Nam. Tôi ủng hộ cách làm này của Việt Nam, vì đã từng có trường hợp các nước nghi ngại Việt Nam và tăng cường giám sát lãnh vực này".

Tuy nhiên, về cách điều hành thì theo Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, mỗi khi có thay đổi về chính sách, thì nhà nước Việt Nam cần hết sức tránh những thay đổi đột ngột, có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc thực hiện các hợp đồng của họ. Nhất là những hợp đồng đã được ký kết với nước ngoài, nếu đột ngột thay đổi thì doanh nghiệp không thể thực hiện được nữa, hoặc nếu tiếp tục thì doanh nghiệp phải chịu chi phí lớn hơn rất nhiều. Bà nói tiếp :

"Nói chung việc điều hành bao giờ cũng phải có sự chuẩn bị, dự báo trước, hoặc ít nhất làm cho doanh nghiệp dự liệu được chính sách của nhà nước. Ví dụ đưa ra những cảnh báo, có những việc sẽ ảnh hưởng đến ngành, nhà nước sẽ xem xét điều chỉnh...thuế hay công cụ. Những việc như vậy cần trao đổi với doanh nghiệp trong lĩnh vực để họ chuẩn bị, để tránh vi phạm pháp luật Việt Nam cũng như ở các nước liên quan".

Theo bà Phạm Chi Lan, cách làm phải như vậy, chứ nếu tăng thuế đột ngột mà không đưa ra dự báo, không trao đổi trước với doanh nghiệp, thì sẽ gây ra hệ quả xấu cho doanh nghiệp, nhất là trong điều kiện hiện nay thị trường đang khó khăn, các doanh nghiệp đang phải bươn chải rất vất vả, thì mới có thể duy trì được thị trường, trong điều kiện nền kinh tế toàn cầu như hiện nay.

Covid-19 và bất ổn : Liên Hiệp Quốc lo ngại tác động dây chuyền (RFI, 04/08/2020)

Đại dịch siêu vi corona làm cho khủng hoảng kinh tế và nhân đạo trên thế giới nghiêm trọng thêm, các cuộc xung đột đẫm máu hơn. Trên đây là báo động của các chuyên gia và nhà ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc với giới truyền thông vào hôm nay 04/08/2020.

Một trại tị nạn tại Idleb, Aleppo, miền tây bắc Syria, ngày 11/07/2020.  Omar Haj Kadour / AFP

Theo AFP, Liên Hiệp Quốc rất lo ngại sẽ có nhiều cuộc xung đột và bạo động dữ dội hơn trong thời gian tới. "Chúng ta chỉ mới ở màn đầu tiên trong thảm kịch khá dài", theo nhận định của chuyên gia Richard Gowan cũng như giới ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc.

Các cường quốc Tây phương, vì bận tâm và huy động tài lực chống đại dịch Covid tại nước mình nên nguồn tài trợ nhiều chương trình viện trợ nhân đạo và kinh tế bị cắt giảm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, dịch Covid-19 còn làm cho kinh tế thế giới suy thoái và có thể gây thêm tình trạng bất ổn và xung đột.

Do vậy, hồi tháng 3, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi ngưng bắn toàn cầu. Thế nhưng, cho đến nay tại Yemen, Syria và Libya vẫn còn tiếng súng. Tại Syria và Libya, chính quyền Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục hậu thuẫn quân sự cho các phe đối nghịch tấn công lẫn nhau. Tại Yemen, chiến sự vẫn tiếp diễn, nạn đói kéo dài trong khi các tổ chức nhân đạo can kiệt ngân sách.

Từ nay, các quốc gia hào phóng tại Châu Âu, điển hình là Đức, đều tập trung vực dậy kinh tế Châu Âu. Giới chuyên gia cũng quan ngại cho Lebanon, nằm sát cạnh Châu Âu. Lebanon đã lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế, tiền tệ và tài chính khủng khiếp nhất từ những thập niên gần đây.

Toàn cảnh thế giới được một nhà ngoại giao mô tả trong hai từ "bi thảm và chán nản".

Tú Anh

*********************

Covid-19 : WHO thông báo hoàn tất chuẩn bị nghiên cứu nguồn gốc virus (RFI, 04/08/2020)

Kể từ khi xuất phát ở Vũ Hán, Trung Quốc, vào cuối tháng 12/2019, virus corona chủng mới đã khiến gần 690.000 người chết trên khắp thế giới, tính đến tối 03/08/2020 và hơn 18 triệu ca nhiễm được thông báo chính thức. Nhóm chuyên gia được Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) cử đến Trung Quốc ngày 10/07 đã hoàn thành "nhiệm vụ tạo dựng nền móng cho nỗ lực xác định nguồn gốc của virus".

Ảnh minh họa : Ống xét nghiệm virus corona Reuters/Dado Ruvic

Trong buổi họp báo trực tuyến ngày 03/08, tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết bước tiếp theo là "những nghiên cứu dịch tễ học sẽ được bắt đầu ở Vũ Hán để xác định khả năng nguồn gốc lây nhiễm của những ca đầu tiên".

AFP nhắc lại, đa số các nhà nghiên cứu cho rằng loài dơi là nguồn gốc của virus corona chủng mới, được gọi là SARS-CoV-2, nhưng được truyền qua một vật chủ trung gian trước khi lây sang người. Vật chủ trung gian này là điều bí ẩn mà cộng đồng khoa học quốc tế cũng như Tổ Chức Y Tế Thế Giới hy vọng khám phá ra được để hiểu về nạn dịch đang xảy ra, tránh những rủi ro cũng như khả năng phòng ngừa một đại dịch mới.

Cũng trong buổi họp báo trực tuyến, tổng giám đốc WHO cảnh báo nguy cơ dịch kéo dài và khả năng sẽ không bao giờ có liệu pháp thần kỳ. Ông cho rằng "những thử nghiệm lâm sàng cho chúng ta hy vọng. Nhưng điều đó không hẳn có nghĩa là chúng ta sẽ có một loại vac-xin hiệu quả, kể cả về lâu dài".

Hiện đang có khoảng 200 loại vac-xin chống Covid-19 đang được thử nghiệm trên thế giới. Sau thông báo của Mỹ và Trung Quốc về khả năng chuẩn bị sản xuất đại trà vac-xin, Moskva cũng thông báo có ba công ty Nga có thể sản xuất hàng trăm triệu liều vac-xin chống Covid-19 trong một tháng kể từ tháng Chín, và ngay từ đầu năm 2021 trở đi sẽ là vài triệu liều mỗi tháng.

Thu Hằng

******************

Covid-19 : Nam Mỹ vượt ngưỡng 5 triệu ca, Hoa Kỳ vẫn có số ca tăng mạnh

Virus corona vẫn tiếp tục hoành hành dữ dội tại Châu Mỹ. Số ca nhiễm Covid-19 đã vượt quá 5 triệu tại Nam Mỹ và vùng Caribê, theo thống kê ngày 03/08/2020 của AFP, dựa trên số liệu chính thức. Trong khi đó, số ca nhiễm mới hàng ngày tại Mỹ vẫn ở mức cao, thêm hơn 46.300 ca nhiễm mới trong vòng 24 giờ.

Nhân viên xét nghiệm Covid-19 lấy mẫu, tại một trung tâm xét nghiệm PCR, tại Los Angeles, Hoa Kỳ, tháng 07/2020. AFP/File

Từ đầu mùa dịch Covid-19 tới nay, đã có 202.000 người thiệt mạng tại Nam Mỹ, trong đó gần một nửa số nạn nhân là ở Brazil (95.000 người), trong bối cảnh hệ thống y tế nước này ngày càng lộ rõ những điểm yếu do không được đầu tư thỏa đáng. Mêhicô có số ca tử vong cao thứ hai tại Châu Mỹ Latinh (sau Brazil), gần 48.000 người tính từ đầu dịch. Nước Guatemala nhỏ bé ở Trung Mỹ cũng có tổng cộng hơn 2.000 người chết và hơn 51.500 ca nhiễm. Bolivia có thêm bộ trưởng thứ 10 bị nhiễm Covid-19.

Còn tại Hoa Kỳ, virus corona vẫn chưa có dấu hiệu giảm tốc độ lây lan. Với hơn 46.300 ca nhiễm mới trong vòng 24 giờ, theo số liệu tối 03/08 của đại học John Hoppins, hiện Mỹ có 4,7 triệu ca nhiễm Covid-19 và 154.860 ca tử vong (thêm 532 ca).

Trái ngược với số liệu chính thức, ngày 03/08, tổng thống Donald Trump tuyên bố có "những dấu hiệu rất đáng khích lệ" dù ông khẳng định virus lây lan tại nhiều ổ dịch ở miền nam và tây Hoa Kỳ.

Trước tình hình đó, nhiều nhà nghiên cứu Mỹ kêu gọi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho phép lưu hành bộ xét nghiệm nhanh, chỉ có giá 1 đô la. Michael Mina, giáo sư dịch tễ học tại đại học Harvard, người vận động cho sáng kiến này từ nhiều tuần nay, cho rằng dù bộ xét nghiệm đại trà này ít chính xác (chỉ cho kết quả chính xác đối với những người có tỉ lệ virus cao trong cơ thể), nhưng người dân có thể thực hiện nhiều lần trong tuần, thay vì phải chờ xếp hàng trong nhiều giờ để được xét nghiệm PCR, chính xác hơn, nhưng phải chờ nhiều ngày mới có kết quả.

Thu Hằng

Nguy hiểm nhất của đời người, nhóm người, tổ chức, quốc gia… không phải là sự thất bại mà là sự hãnh tiến, tự mãn. Điều đó đã ứng với Việt Nam, nhìn trên góc độ nào cũng thấy Việt Nam đã quá hãnh tiến, quá tự mãn trong đợt chống dịch đầu năm, để đến bây giờ, mọi sự đã quá muộn màng. Nói mọi sự quá muộn màng liệu có quá bi quan không ? Không ! Đây là một sự thật mà chắc chắc trong thời gian tới, Việt Nam phải đối mặt !

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tuyên bố "Dịch hoành hành ở đâu không biết, nhưng sang Việt Nam thì nó phải bị dập chết !"

Bởi trong đợt chống dịch vào tháng Tư, Việt Nam kịp thời khóa các cửa khẩu với Trung Quốc, các chuyến hàng giao dịch giữa hai nước được cách ly rất tốt, chuyến xe lửa Việt Nam – Trung Quốc được tổ chức cách ly sau khi về nước, khử trùng đầy đủ và đặc biệt các đường biên giới được canh giữ kĩ càng, dường như không có người Việt sang Trung Quốc và ngược lại. Sở dĩ có chuyện này bởi hầu hết người dân đều rất sợ, phải nói là rất sợ dịch bệnh, bởi dù không nói ra nhưng ai cũng hiểu hoàn cảnh đất nước, nhân tình thế thái, ví dụ như Mỹ, hay cả Trung Quốc có bị dịch chết tràn lan cả năm trời thì mức độ khủng hoảng cũng không bằng việc nó xảy ra tại Việt Nam chừng vài tháng. Chính vì lẽ này mà người người, nhà nhà ý thức tự cách ly, tự tránh dịch.

Thế rồi thời gian chống chọi với dịch cũng qua, không có cái chết nào do dịch (hoặc có mà không được loan báo cũng không chừng !). Sau sự vụ chống dịch, hầu hết các đảng viên Cộng sản đều tự hào ra mặt, đều dương dương vỗ ngực về thiên đường xã hội chủ nghĩa của họ. Và không dừng ở đó, ngay cả báo chí nhà nước và báo chí phi nhà nước cũng có những nhận định hết sức ầu ơ. Nếu báo chí nhà nước tha hồ ca ngợi, tung hê thành quả chống dịch thì báo chí phi nhà nước lại đặt câu hỏi tại sao người Việt Nam có thể kháng được dịch ? Hay là do người Việt Nam quen ở bẩn ? Cả hai khuynh hướng viết tuy trái chiều nhưng lại có chung hệ quả : Gieo rắc vào tâm lý người Việt tính chủ quan, không sợ dịch, nghĩ rằng dịch chỉ có ở nước khác, nó sợ Việt Nam. Về phía chính phủ, từ các Phó Thủ tướng cho đến Thủ tướng đều không ngớt tự đắc, ông Vũ Đức Đam tuyên bố "Dịch hoành hành ở đâu không biết, nhưng sang Việt Nam thì nó phải bị dập chết !", ông Thủ tướng còn gân cổ hơn : "Nếu cây cột điện Mỹ có chân thì nó cũng chạy vào Việt Nam !".

Tất cả các cơ ngôn luận từ truyền thông mậu dịch cho đến phi mậu dịch, từ ngành y tế cho đến chính phủ đều tỏ ra hãnh tiến, thậm chí tự mãn, tạo ra bầu không khí tự đắc từ Nam chí Bắc. Và, không dừng ở lời nói, Thủ tướng chỉ đạo phải tiến hành phục vụ du lịch trở lại, kêu gọi du lịch trong nước, tạo điều kiện cho các công ty lữ hành hoạt động chống lỗ… Nói chung là "cứu du lịch". Mọi chuyện kiếm tiền từ du lịch nghe cứ như cháy rừng bên cạnh, lũ quét sắp kéo qua. Kết quả là ngành du lịch đua nhau kéo khách, các hãng lữ hành chạy đường dây đen, kéo hàng ngàn người Trung Quốc sang Việt Nam. Đương nhiên là ngành biên phòng không khỏi nhúng tay vào, vấn đề là kẻ nào nhúng tay, cho đến giờ này vẫn chưa ai biết. Nhưng chí ít nó gợi lại chuyện bán biển thời sau 1975, hầu hết dân đi biển mua biển từ biên phòng để đi vượt biên, nếu không bị lộ thì họ thả cho đi luôn, nếu có dấu hiệu cấp trên phát hiện thì họ bắn chìm tàu hoặc bắt ngược trở lại giao cho công an, sau đó mở tòa, kết án… Bài này rất quen !

Khi mọi thứ đều trở nên lỏng kẻo vì chủ quan, lãnh đạo thì dương dương vỗ ngực khoe thành tích, thậm chí mạo phạm cả một siêu cường như Mỹ, người dân thì lao vào kiếm tiền, bất chấp, ngành y tế thì lúc nào cũng hất mặt lên trời trước thiên hạ (sau đợt chống dịch đầu tiên, chính phủ tuyên bố thành công thì hầu hết cán bộ y tá đều tỏ ra hách dịch, xem mình là tinh hoa của quốc gia, cách hành xử của họ với bệnh nhân khác trước đó rất nhiều, coi thường, kiêu ngạo trước bệnh nhân và người nhà của họ, chuyện này diễn ra khắp mọi nơi. Và hình như người dân cũng tỏ ra kiêng dè, nễ sợ y bác sĩ hơn trước…), ngay cả ngành giáo dục cũng vỗ ngực xưng hô thành tích chống dịch… Nhìn chung là không khí tự sướng diễn ra khắp mọi thành phần, mọi ngành nghề. Và trong lúc người ta say sưa, mãi mê tự sướng thì có ít nhất hàng trăm người thu lợi bất chính, bất chấp để đưa hàng chục ngàn người Trung Quốc vào Việt Nam. Và rồi chuyện gì đến cũng phải đến. Đợt dịch thứ hai bùng phát ngay trung tâm du lịch bậc nhất Việt Nam – thành phố Đà Nẵng, thành phố mệnh danh "đáng sống" nhất Việt Nam !

Và, sau một thời gian dài "không có dịch" tại Việt Nam (có thể con số 189 ngày không có người chết vì dịch này cũng là con số ngộ nhận ? !), Việt Nam chính thức khủng hoảng vì dịch, các ca dịch liên tiếp xuất hiện, F0 vẫn là một ẩn số, nhiều người Trung Quốc bị bắt nhưng vẫn chưa cho thấy đó là con số đầy đủ. Các F1 di chuyển khắp mọi miền đất nước và mức độ lây lan, mức độ lo lắng gần như có khắp mọi ngõ ngách. Nếu như ở đợt chống dịch đầu tiên, người ta chỉ khủng hoảng và lo lắng với những ca nhiễm có nguồn gốc, địa chỉ thì ở đợt chống dịch này, người ta chỉ nhìn thấy những ca được phát giác và chỉ nhìn thấy những ca F1, riêng thành phần F0 vẫn trong vòng bí mật, chẳng biết đâu mà lần !

Và hơn bao giờ hết, Việt Nam lúc này đứng trước nguy cơ vỡ trận nếu như ngành an ninh không tìm ra được nguồn F0. Hơn nữa, sau một đợt chống dịch hết sức cam go từ tháng Giêng đến tháng Tư, dường như mọi nhóm ngành nghề đều trong trạng thái mỏi mệt, chưa thể phục hồi, bây giờ nhận thêm một đợt chống dịch tiếp theo, đương nhiên khả năng cầm cự không cao như ban đầu mặc dù kinh nghiệm có khá hơn trước. Và mức độ rủi ro thì quá cao bởi nguồn lây lan chưa tìm ra, bởi lương thực bắt đầu cạn, bởi nguồn tài chính quốc gia suy kiệt, bởi chủ nợ Trung Quốc bắt đầu đòi mạnh tay (các hành vi xấm lấn trên biển Đông của họ lúc này không chỉ đơn thuần thể hiện óc bành trướng của Trung Quốc mà nó cho thấy họ biết bành trường mạnh tay lúc nào, khi con nợ bắt đầu đuối sức thì chủ cho vay nặng lãi mới xiết nhà. Trung Quốc lâu nay vẫn là chủ cho vay nặng lãi của Việt Nam, và Trường Sa, Hoàng Sa lâu nay vẫn là món gá nợ của Việt Nam. Hành vi im lặng của Việt Nam trước Trung Quốc không phải vô duyên vô cớ mà là sự lép vế mang tính nợ nần…), cơ sở điều trị dã chiến và trang thiết bị y tế có thể thiếu hụt nếu dịch bùng phát mạnh… Mọi thứ đều ẩn chứa nguy cơ rủi ro rất cao.

Đó là chưa muốn nói đến một vấn đề khác, mùa thiên tai lũ lụt cũng cận kề, nếu không giải quyết rốt ráo dịch bệnh trước mùa mưa thì nguy cơ đói kém của năm sau là hiện rõ trước mắt. Và, chỉ vì chủ quan, hãnh tiến và tự mãn quá đáng mà chúng ta đã trả giá quá đắt cho tương lai ! Và, nếu chúng ta không dốc toàn lực để chống dịch, không dập dịch được trước mùa mưa thì hậu quả thật khó lường. Giả sử Việt Nam dập dịch rốt ráo trước mùa mưa thì cũng đừng tin mù quáng rằng cột điện Mỹ sẽ chạy sang Việt Nam. Vì cột điện Trung Quốc sát cạnh Việt Nam, nó đã chạy và sẽ còn chạy sang Việt Nam rất nhiều. Đừng mời bất kỳ cây cột điện nào vào Việt Nam nữa, cẩn thận và cẩn ngôn !

Viết từ Sài Gòn

Nguồn : RFA, 04/08/2020 (VietTuSaiGon's blog)

Việt Nam : Đợt dịch Covid-19 thứ hai dữ dội hơn đợt đầu tiên

Trương Hữu Khanh, RFI, 03/08/2020

Sau hơn ba tháng không có ca nhiễm mới nào trong cộng đồng, và sau một thời gian dài được cả thế giới khen ngợi về thành tích phòng chống dịch Covid-19 giỏi đến mức không có một ca tử vong nào (theo thông báo chính thức), Việt Nam nay phải đối phó với một làn sóng dịch thứ hai, đến bất ngờ và dữ hội hơn lần trước, với tâm chấn là thành phố du lịch Đà Nẵng.

Một điểm xét nghiệm nhanh Covid-19 ở ngoại thành Hà Nội. Ảnh chụp ngày 30/07/2020.  Reuters - Kham

Tính đến sáng hôm 03/08/2020, tại Việt Nam đã có đến 6 người chết vì dịch Covid -19, tuổi từ 53 đến 86, tất cả trước đó đều đã có những bệnh mãn tính và đều có liên quan đến Đà Nẵng. Điều đáng nói là số tử vong có vẻ đang tăng nhanh, vì chỉ riêng trong ngày Chủ nhật đã có 3 người chết vì Covid-19. Số tử vong rất có thể sẽ còn tăng nữa vì hiện có 13 bệnh nhân đang trong tình trạng nguy kịch.

Cũng tính đến sáng hôm nay, Việt Nam ghi nhận tổng cộng 621 ca nhiễm Covid-19, trong đó có 242 bệnh nhân vẫn đang được điều trị. Như vậy là sau hơn ba tháng không phát hiện ca nào (ngoài những ca ngoại nhập), dịch Covid-19 lại xuất hiện trong cộng đồng, chính thức là kể từ ngày 25/07 ở Việt Nam. Từ đó cho đến nay, đã có hơn 174 ca nhiễm mới được ghi nhận, trong đó có 120 ca ở Đà Nẵng, phần còn lại là ở các tỉnh thành khác : Quảng Nam với 35 ca, Sài Gòn 8 ca, và Quãng Ngãi và Đắc Lắk mỗi nơi 3 ca, Hà Nội 2 ca, Thái Bình, Hà Nam và Đồng Nai mỗi nơi 1 ca.

Trước tình hình dịch Covid-19 từ Đà Nẵng đang lan rộng như vậy, chính quyền Việt Nam thông báo sẽ xét nghiệm toàn bộ 1,1 triệu dân của thành phố này. Vấn đề là kể từ ngày 01/07 đã có hơn 800.000 người đến Đà Nẵng và sau đó trở về nơi ở của họ tại các tỉnh thành khác. Ngoài ra còn có khoảng 41.000 người đã từng đến chữa bệnh tại các bệnh viện của Đà Nẵng, nơi tập trung phần lớn các ca nhiễm mới. Thân nhân của người bệnh cũng bị lây nhiễm. Chẳng hạn như ca mới nhất được thông báo hôm nay là một phụ nữ 60 tuổi, cư dân tỉnh Quảng Ngãi, đến chăm sóc người thân ở Bệnh viện Đà Nẵng, từ ngày 18 đến 22. Đến ngày 31/07 bà bắt đầu bị ho và sốt cao, rồi được xét nghiệm cho kết quả dương tính với virus corona.

Mặt khác, chính quyền Việt Nam hôm qua thừa nhận là rất khó truy ra nguồn gốc của đợt dịch lần này, vì tại Đà Nẵng có nhiều nguồn virus và có rất nhiều người bị lây nhiễm trong cộng đồng. Còn theo lời quyền bộ trưởng Y Tế Nguyễn Thành Long, virus corona gây ra đợt dịch lần này là "một chủng virus mới xâm nhập vào Việt Nam có đột biến làm tăng khả năng cảm nhiễm, dẫn tới tỷ lệ lây nhiễm cao". Ông Long cho biết chỉ số lây nhiễm của virus mới này là khoảng 5-6, tức là một người có thể lây cho 5-6 người, trong khi chỉ số lây nhiễm của virus trong đợt dịch trước chỉ khoảng 1,8-2,2.

Trả lời phỏng vấn RFI Việt ngữ ngày 30/07/2020, vào lúc mà Việt Nam chưa ghi nhận ca tử vong, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm-Thần Kinh Bệnh viện Nhi đồng 1, đã nhấn mạnh đến nguy cơ lây nhiễm từ những người nhập cảnh trái phép và nguy cơ từ các bệnh viện.

RFI : Thưa bác sĩ Trương Hữu Khanh, với tư cách một người làm trong ngành y tế, bác sĩ có ngạc nhiên về sự bùng phát của đợt dịch lần này ?

Trương Hữu Khanh : Dịch xảy ra như thế này thì mình có thể tiên đoán được, tại vì những nước chung quanh vẫn còn, thì khả năng ca ngoại lại xâm nhập là có thể xảy ra. Vấn đề là mình biết lúc nào nó tới. Về nguyên tắc, một nước đã khống chế được nội tại, nhưng không kiểm soát được nguồn ngoại lai xâm nhập, thì mình sẽ bị. Ở Việt Nam, chỉ có sân bay, đường hàng không là kiểm soát được tốt, chứ còn đường bộ, đường sông thì mình không thể kiểm soát được. Theo tôi, nếu mình không kiểm soát được nhập cư, thì mình sẽ bị như thế này.

RFI : Dịch đã bùng phát đầu tiên ở Đà Nẵng và đã có nhiều người bị nhiễm từ Đà Nẵng đến một số thành phố khác, vậy theo bác sĩ làm cách nào để ngăn dịch lây lan thêm nữa ?

Trương Hữu Khanh : Việc quan trọng nhất là mình phát hiện và sàng lọc những người ở các tỉnh khác, nếu phát hiện ra một ca thì mình sẽ vẽ đường đi của họ, xem họ đã đi đến những nơi nào, mình phải đuổi theo trước con virus, có nghĩa là họ đã đi đến đó thì có khả năng là con virus tồn tại ở khu vực đó. Muốn kiểm soát dịch này thì mình phải chặn trước con virus. Mình phải khoanh vùng và tầm soát những người đến khu vực đó, thông báo cho họ phải tiếp xúc với cơ quan y tế và tự cách ly mình. Việt Nam đang làm như vậy.

RFI : Thưa bác sĩ, Việt Nam có đã rút những kinh nghiệm từ đợt dịch trước hay không, tức là áp dụng những biện pháp đã được thực hiện trước đây ?

Trương Hữu Khanh : Chắc chắc là phải áp dụng quyết liệt hơn là đối với những trường hợp trước đây, bởi vì thời gian mà mình phát hiện ca đầu tiên thì tương đối là trễ : có bệnh nhân nặng có nghĩa là ngoài cộng đồng đã có rồi. Thường thường cộng đồng phải có bệnh nhẹ trước, rồi mới có bệnh nặng. Thứ hai là phát hiện rồi mình mới thấy ổ dịch là nằm ở các bệnh viện, có nghĩa là những nơi giao lưu rất nhiều. Đó lại là những bệnh viện lớn, giao lưu từ các tỉnh rất là nhiều. Đây lại là một tỉnh thành du lịch, giao lưu rất là nhiều. Cho nên có khả năng là mình phải làm quyết liệt hơn và thời gian để khống chế dịch có thể sẽ dài hơn.

RFI : Thưa bác sĩ, những thành phố khác mà có nguy cơ là có những người đến từ Đà Nẵng thì phải thi hành những biện pháp nào để ngăn chận dịch Covid-19 bùng phát mạnh ?

Trương Hữu Khanh : Thứ nhất là phải khai báo y tế. Tất cả những người từ thành phố Đà Nẵng về, tính theo khoảng thời gian mà họ mang mầm bệnh từ nơi đó, về đều phải khai báo y tế. Từ khai báo y tế đó, người ta mới hướng dẫn cho họ những phương pháp phòng ngừa tại chổ, khi phát hiện thì phải làm như thế nào. Hiện Việt Nam cũng đang dần dần lấy mẫu tất cả những nhóm người đó, để xem trong người họ có mang virus hay không. Nếu không mang virus thì kêu gọi họ tự cách ly. Còn nếu họ có mang virus thì phải cách ly tập trung.

Đó là biện pháp khoanh vùng. Còn riêng trong tỉnh mà mình đã phát hiện ca bệnh thì phải dò đường đi của ca bệnh đó, đuổi theo ca bệnh đó và khoanh vùng tiếp tục, để giám sát xem những người ở vùng đó có mang virus hay không, thì mới có thể khống chế được.

RFI : Vẫn theo nguyên tắc phòng bệnh hơn chữa bệnh, thì có lẽ Việt Nam sẽ phải tiến hành xét nghiệm đại trà. Việt Nam có đủ phương tiện để tiến hành xét nghiệm hàng loạt đó ?

Trương Hữu Khanh : Việt Nam có đủ phương tiện, bởi vì năng lực xét nghiệm của Việt Nam hiện nay được mở ra khá là nhiều rồi. Năng lực phát hiện ban đầu, cũng bằng phương pháp PCR, để phát hiện ca âm tính, thì đủ. Còn nếu là ca dương tính thì mình phải check lại một lần nữa. Cái này Việt Nam cũng đủ năng lực. Về sinh phẩm, Việt Nam cũng tự sản xuất được và cũng nhập khẩu được, bởi vì hiện nay nguồn sinh phẩm để chẩn đoán không phải là khó kiếm như lúc ban đầu.

Thứ hai là trong suốt thời gian vừa rồi, Việt Nam đã tập huấn cho những cơ sở xét nghiệm khác nhau để nâng năng lực của họ lên, tăng số nơi xét nghiệm lên.

Cái Việt Nam hiện nay khởi động nhiều hơn, đó là khối điều trị. Lúc trước ca bệnh nặng không nhiều, chỉ là bệnh nhẹ thôi. Bây giờ có những ca bệnh nặng nên phải khởi động một số nơi điều trị bệnh nặng, để chia sẻ cho các vùng chưa có kinh nghiệm. Lúc trước chỉ tập trung các ca bệnh nặng ở hai nơi là bệnh viện Chợ Rẫy, Nhiệt Đới Thành phố Hồ Chí Minh và Nhiệt Đới Trung Ương. Bây giờ người ta đang mở ra những nơi khác như Bệnh viện Trung ương Huế, rồi dần dần sẽ mở ra thêm để đủ năng lực điều trị bệnh nặng, trải đều ra.

RFI : Thưa bác sĩ, với tình hình dịch Covid-19 đang bùng phát trở lại, chắc là Việt Nam sẽ phải tiếp tục đóng cửa biên giới, tức là khoan đón nhận trở lại du khách nước ngoài, đề phòng những ca ngoại nhập ?

Trương Hữu Khanh : Khi đã có những ca du nhập mà không kiểm soát được và ở các nước khác đang có đợt dịch mới, chắc chắn là Việt Nam chưa thể mở cửa du lịch thoải mái, có thể chỉ mở cửa chọn lọc cho một số chuyên gia vào làm việc. Những người này phải tuân thủ cách ly 14 ngày, rồi xét nghiệm lại.

RFI : Nếu đợt dịch kỳ này quá lớn so với kỳ trước, bệnh viện của bác sĩ đang chuẩn bị như thế nào để tiếp nhận bệnh nhân ?

Trương Hữu Khanh : Bệnh viện Nhi Đồng 1 khoảng 1 tuần nay đã khởi động rồi và đã tiếp nhận bệnh nhân rồi, nhưng đó là những ca mà mình nghi ngờ thôi. Những nhân viên bệnh viện đi từ Đà Nẵng về hoặc đã đến những bệnh viện có ca bệnh thì cũng đã được xét nghiệm và cách ly theo dõi. May mắn là những người đó đều được xét nghiệm âm tính.

Đối với bệnh viện Nhi Đồng 1, nếu phát hiện các ca dương tính thì chúng tôi chia thành hai nhóm. Nếu là người lớn thì mình chuyển sang Bệnh Viện Nhiệt Đới hoặc bệnh viện dã chiến, còn trẻ nhỏ thì mình chuyển sang Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố, vì bệnh viện Nhi Đồng 1 đang trong giai đoạn xây dựng.

Thanh Phương thực hiện

Nguồn : RFI, 03/08/2020

*************************

Dân ủng hộ, mong chính phủ chống dịch Covid-19 hữu hiệu để vực dậy kinh tế !

RFA, 03/08/2020

Dịch Covid-19 ở Việt Nam : Đợt bùng phát thứ nhì

Liên tiếp từ những ngày cuối tháng 7 đến đầu tháng 8, truyền thông quốc nội loan tải thông tin cập nhật liên tục về các ca nhiễm Covid-19 tại Việt Nam.

Ảnh minh họa. Một phụ nữ bán hàng dạo tại góc phố ở Hà Nội "đóng kín then cài" trong dịch Covid-19. Hình chụp ngày 26/03/2020. AFP

Sau gần 100 ngày không phát hiện ca nhiễm SARS-CoV-2 mới nào trong cộng đồng, từ ngày 25/7 đến ngày 3/8, đã có 195 trường hợp được ghi nhận tại 9 tỉnh và thành phố.

Song song thông tin về đợt dịch Covid-19 bùng phát trở lại, báo giới cũng loan tin về tình trạng người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, làm dấy lên sự lo ngại rằng có thể những người Trung Quốc là nguyên nhân dẫn đến sự xâm nhập và lây lan của dịch bệnh.

Đài RFA liên lạc với nhà báo tự do Võ Văn Tạo ở Nha Trang. Theo ghi nhận của nhà báo Võ Văn Tạo thì trong đợt đại dịch bùng phát ngay sau Tết Nguyên đán và kéo dài suốt 3 tháng liền, thành phố du lịch Nha Trang được đánh giá kiểm soát dịch bệnh đạt hiệu quả cao, chỉ có 1 trường hợp bị lây nhiễm duy nhất mặc dù thành phố này từng có rất đông du khách Trung Quốc và những người làm ăn kinh doanh đến từ Hoa Lục.

Trong đợt dịch trở lại hơn 1 tuần vừa qua, nhà báo Võ văn Tạo cho hay :

"Thỉnh thoảng báo chí cũng có nói đến chuyện người Trung Quốc ở Nha Trang. Nhưng chính quyền và công an lại nói công bố đấy là những người Trung Quốc đã ở Nha Trang từ trước tháng 1, là thời điểm lúc ấy chưa có dịch bệnh. Chuyện người Trung Quốc ở lại cũng có, mà mới sang cũng có. Từ đầu tháng 7 đến giờ thì khách du lịch nội địa bắt đầu dập dìu trở lại. Họ sốt ruột muốn đi qua là để nối lại các công việc làm ăn trước đó. Có thể như thế. Tuy nhiên, câc biện pháp ngăn chặn của Việt Nam thì chính quyền quyền địa phương bị kém, không nhạy bén gì lắm đâu".

Nhà báo Võ Văn Tạo nhấn mạnh rằng dân chúng ở thành phố du lịch biển Nha Trang, nhìn chung là cũng bình thản, không lo lắng nhiều, theo cách nói nôm na là "chưa thấy quan tài, mắt chưa đổ lệ".

Trong khi đó, tại Đà Nẵng, được xem như là tâm dịch trong đợt dịch bệnh Covid-19 trở lại, với 15 trường hợp bị nhiễm mới được công bố, nâng tổng số ca Covid-19 tại thành phố biển này đến ngày thứ Hai, 3/8 là 140.

Ông Hoàng Lê Thanh, một cư dân Đà Nẵng lên tiếng với RFA vào tối hôm 3/8 :

"Người dân Đà Nẵng đều lo sợ hết. Theo tôi thấy thì hiện tại người dân Đà Nẵng rất bình tĩnh, hết sức thận trọng và họ cũng tự mình cứu lấy bản thân và gia đình. Số người không có việc làm và có việc làm nhưng bị thất nghiệp, tức là người bị đói rất nhiều. Nhưng họ cảm thấy tự họ phải tìm mọi cách tự bảo vệ chứ cũng không ai trông chờ vào Nhà nước hết".

Ông Thanh chia sẻ thêm, bản thân ông và không ít người dân ở Đà Nẵng rất lo ngại về thông tin ngày càng nhiều người Trung Quốc bị phát hiện nhập cảnh trái phép vào Việt Nam. Mặc dù vậy, ông Thanh nói rằng tinh thần của người dân Đà Nẵng quê hương của ông tập trung vào việc phòng, chống dịch bệnh hơn là quy trách nhiệm thuộc về ai hay cơ quan nào không kiểm soát chặt chẽ việc người Trung Quốc nhập cảnh và không loại trừ khả năng lây nhiễm cho người Việt Nam.

"Người dân nói thật thì họ cùng làm với Chính phủ và chính quyền địa phương để đẩy lùi dịch bệnh. Còn chuyện đổ lỗi hay không đổ lỗi cho Chính phủ thì hiện tại người ta không bàn tới. Người ta cho rằng tập trung vào đầy lùi dịch bệnh trước đã, tự cứu đã chứ không phiền trách gì hết. Còn sau này có phiền trách hay không thì hạ hồi phân giải".

Ảnh minh họa. Áp phích phòng chống Covid-19 tại Việt Nam. AFP

Trách nhiệm thuộc về ai ?

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một chuyên gia nghiên cứu độc lập, cho biết suốt thời gian xảy ra dịch bệnh Covid-19, ông trú ngụ ở thủ đô Hà Nội.

Theo ghi nhận của tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, người dân Hà Nội không quá lo lắng trước thông tin dịch bệnh bùng phát trở lại mấy ngày vừa qua, và trên diện rộng khắp Việt Nam thì đó cũng là mẫu số chung.

Tuy nhiên, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp đồng quan điểm với Chính phủ Hà Nội là đặt trọng tâm vào việc chống dịch Covid-19 :

"Chống dịch bệnh là quan trọng nhất. Bây giờ dịch bùng phát nhiều quá, mà không chữa được thì tất cả những chuyện khác đều vô ích hết. Cho đến nay mà nói thì công tác chống dịch cũng đang tích cực. Nhưng thật ra cũng chưa thể hiểu hết được mức độ như thế nào và bản chất của vấn đề là đang ở đâu. Lây nhiễm từ cộng đồng hay lây nhiễm từ nước ngoài vào ? Nếu lây nhiễm do từ nước ngoài thì đến giờ vẫn chưa tìm được người bị nhiễm đầu tiên nên sẽ khó khăn hơn. Thứ hai nữa, người ta chủng virus này là một loại chủng đặc biệt thì không biết nó nguy hiểm đến đâu. Bây giờ có một số người bị nhiễm nhưng không có triệu chứng. Như vậy thì rủi ro lây nhiễm bị tăng lên nhanh hơn".

Tại phiên hợp thường kỳ tháng 7/2020 của Chính phủ, diễn ra trong ngày 3/8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định việc thực hiện mục tiêu kép chống dịch bệnh và tăng trưởng kinh tế ngày càng nặng nề khi làn sóng thứ hai của dịch Covid-19 đã ào tới 9 tỉnh và thành phố.

Mức độ dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2020 được thảo luận phải điều chỉnh theo 3 kịch bản tương ứng lần lượt 3%, 4% và 1,5%.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nêu lên quan điểm của ông đối với thông tin vừa nêu :

"Ngoài chống dịch ra và tập trung vào kinh tế thì chỉ có hai mục tiêu, chứ không phải là việc thứ ba. Thế thì ông Thủ tướng Chính phủ lại nói đến việc thứ ba trước mà việc đó là không cơ bản. Chính phủ bảo phải tăng trưởng thì tăng trưởng chẳng là cái gì hết. Tăng trưởng thì đem lại thành tích cho Chính phủ nhưng Chính phủ bị mất hết thành tích và tín nhiệm của người dân, nếu như người dân không có ăn, không có việc làm và không xuất khẩu được. Như vậy thì tăng trưởng là vô ích. Chỉ nhìn đơn giản sang Trung Quốc và các nước, mấy tháng bị ảnh hưởng của dịch bệnh thì người ta không bao giờ nói đến tăng trưởng kinh tế nữa, mà người ta chỉ nói đến làm sao tạo công ăn việc làm và xuất khẩu thôi. Chứ bây giờ Việt Nam nói như vậy là nói ngược, không biết phải quấy như thế nào nữa".

Đài RFA cũng được dịp trao đổi với một số các doanh nghiệp tại Việt Nam. Họ cho biết đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc xoay vòng đồng vốn, và trong khẳ năng thanh khoản. Nhất là trong việc trả lương cho công nhân cũng như duy trì công việc làm cho họ do tác động của dịch bệnh Covid-19. Nếu như đợt dịch thứ hai bùng phát và kéo dài thêm một vài tháng nữa thì sự cầm chừng của doanh nghiệp sẽ không thể kham nỗi được nữa.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng Chính phủ Việt Nam phải tạo ra việc làm và đẩy mạnh xuất khẩu là việc thiết thực cần làm :

"Tạo việc làm ra thì phải tăng cường xuất khẩu. Và, Việt Nam có cái gì thì phải xuất được cho bằng hết. Gạo là một. Các loại thực phẩm là hai. Thứ ba là hàng may mặc. Thư tư là các mặt hàng điện tử do các công ty của Hàn Quốc đầu tư sản xuất. Thứ năm là các mặt hàng về khoán sản. Nếu được thì xuất đi. Thứ sáu là dầu và khí. Đào lên được thì phải bán, mặc dù bây giờ bán với giá rẻ. Nếu không gia tăng xuất khẩu, không có thu nhập thì cũng là chết. Hai việc này được nói đến theo góc độ vừa là kinh tế học, vừa là quản lý kinh tế và kinh tế chính trị".

Khi đề cập đến tuyên bố của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam rằng "để dịch Covid-19 quay lại là có lỗi với Tổ quốc, với nhân dân", những cá nhân và chủ doanh nghiệp hầu như bày tỏ cùng quan điểm rằng họ tuân thủ theo các yêu cầu của Chính phủ và Nhà nước Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn do dịch bệnh và họ cũng không cần thiết giới lãnh đạo phải chịu trách nhiệm vì những điều họ đã nói. Người dân Việt Nam trông chờ vào Chính phủ và Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện cho họ vượt qua cơn khốn khó bằng hành động cụ thể, vì bổn phận của mỗi người dân là họ đã làm trọn rồi.

Nguồn : RFA, 03/08/2020

**********************

Việt Nam giải bài toán khó vừa chống dịch vừa duy trì kinh tế

VOA, 03/08/2020

Việt Nam hiện nhắm mục tiêu kép, vừa chống dịch Covid-19 vừa phát triển kinh tế, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ của Việt Nam khẳng định tại một cuộc họp báo vào chiều thứ Hai 3/8.

Việt Nam không ngăn sông cấm chợ trong đợt dịch mới (Hà Nội, 29/7/2020)

Chỉ trong vòng 10 ngày qua, dịch Covid-19 ở Việt Nam đột ngột lây lan nhanh, đưa tổng số người nhiễm virus từ đầu dịch đến nay tăng lên con số 642 ca, với 6 ca tử vong và hơn 103.000 người phải cách ly, tính đến chiều 3/8.

Theo quan sát của VOA, người dân và báo giới trong nước bày tỏ lo ngại dịch bệnh sẽ làm cho tình trạng "phong tỏa", "đóng cửa" quay trở lại, có thể gây tổn thương nặng nề đến nền kinh tế và sinh kế của người dân.

Trong cuộc họp báo được truyền trực tiếp trên Facebook, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết về phương hướng hành động của chính phủ :

"Quan điểm chung là các vùng dịch chúng ta phải khoanh, phải dập. Đám lửa to khoanh to, đám lửa nhỏ khoanh nhỏ và phải dập tắt. Ví dụ, thôn Bùi, xã Hòa Tiến, tỉnh Thái Bình, thì người ta chỉ khoanh vùng cái thôn thôi. Khoanh vùng với bán kính nhỏ, vừa đủ để dập dịch. Đồng thời chúng ta vẫn đảm bảo để kinh doanh, thông thương nền kinh tế".

Tâm dịch hiện nay ở Việt Nam là Đà Nẵng, một trung tâm du lịch của đất nước, nơi xuất hiện trở lại các ca nhiễm trong cộng đồng vào những ngày cuối tháng 7, sau 99 ngày dịch tạm lắng xuống ở trong nước.

Trong cuộc họp trực tuyến giữa chính phủ Việt Nam với một số tỉnh, thành vào chiều 2/8, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh đề xuất rằng cần cách ly cả thành phố Đà Nẵng với kinh nghiệm tham khảo từ thành phố Vũ Hán của Trung Quốc.

Các báo lớn như Thanh Niên, VnExpress, VietnamNet dẫn lời Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nói rằng Đà Nẵng hiện có 103 người nhiễm trên dân số 1 triệu người, cần xác định thành phố này là "trung tâm dịch đặc biệt nguy hiểm".

Ông Nhân đề nghị rằng "Đà Nẵng áp dụng biện pháp cao nhất để ngăn chặn" và đưa ra "kinh nghiệm Vũ Hán" là "họ yêu cầu tất cả mọi người ở nhà, mỗi nhà chỉ được 1 người đi chợ 1 lần thôi, phát phiếu chỉ người đó được ra khỏi nhà đi chợ thôi. Sau một thời gian họ không cho đi chợ nữa, mà chuyển sang giao nhận thực phẩm tại nhà", theo tường thuật trên báo chí trong nước.

Tuy nhiên, trong họp báo của chính phủ hôm 3/8, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho thấy một cách tiếp cận ít cứng rắn hơn :

"Cần dồn mọi nguồn lực xử lý kịp thời ổ dịch, nhất là ổ dịch ở Đà Nẵng. Không để lây lan ra cộng đồng. Và lưu thông hàng hóa trong thời gian dịch bệnh bùng phát. Và không được cát cứ, bất cứ hạn chế nào. Không vì kiềm chế dịch bệnh mà ngăn sông cấm chợ. Đây là quan điểm quyết liệt của Thủ tướng".

Du khách tại sân bay Đà Nẵng ngày 26/7/2020.

Nói thêm về cách ứng phó để vừa chống dịch vừa duy trì hoạt động kinh tế, Bộ trưởng Dũng lưu ý rằng cách hành động giờ đây khác so với trước và điều quan trọng là các biện pháp không nên "cứng quá" mà cần phải "vừa đủ" :

"Ví dụ, một địa phương mà phát hiện ca nhiễm cộng đồng mới, thì chúng ta đừng đặt vấn đề là đưa ra bán kính quá rộng để giãn cách, phong tỏa. Một bệnh nhân ở phường xã nào thì khoanh cái phường đó, tổ dân số đó, chứ đừng đặt vấn đề quy mô cả huyện, cả xã. Nó khác là như thế".

Đến nay, nhiều nhà kinh tế đánh giá rằng tác động của đại dịch Covid-19 đối với nền kinh tế và xã hội Việt Nam là nghiêm trọng hơn rất nhiều so với các dự báo trước đây.

Một trong các chỉ số là tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2020 chỉ tăng 1,81% so với cùng kỳ năm 2019, theo Tổng cục Thống kê.

Khái quát về tình hình kinh tế Việt Nam trong 7 tháng qua, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đưa ra các con số gồm lạm phát cơ bản bình quân tăng 2,74% so với cùng kỳ năm ngoái ; xuất khẩu tăng nhẹ, đạt gần 146 tỷ đô la, được bộ trưởng xem là "rất mừng" ; và xuất siêu đạt 6,5 tỷ đô la, một kết quả thật "khích lệ", theo lời ông Dũng.

Nhận định về thời gian tới, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói Việt Nam vẫn đối mặt với "những khó khăn lớn" và "nhiều rủi ro".

Ông Dũng cảnh báo các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, vận tải, hàng không, dịch vụ và du lịch sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, đồng thời nói thêm rằng con số người mất việc trong quý 3 và cả thời gian sau đó "sẽ cao hơn".

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh dự báo với VOA rằng nếu Việt Nam kiểm soát được dịch, mức tăng trưởng của năm nay có thể đạt trong khoảng 2-3%. Ngược lại, nếu không kiểm soát được dịch, sẽ khó đạt con số đó, tiến sĩ Doanh nói.

Vẫn theo chuyên gia này, Việt Nam cần thúc đẩy tăng trưởng bằng đầu tư công. Tuy đại dịch gây ra nhiều khó khăn, thách thức, song nó cũng là chất xúc tác để Việt Nam chuyển đổi, tiến sĩ Lê Đăng Doanh nói :

"Dịch Covid cũng là cơ hội để Việt Nam chuyển mạnh sang nền kinh tế số hóa, thương mại điện tử, làm việc, hội họp qua mạng. Điều thứ hai Việt Nam có thể làm là cải cách mạnh mẽ về thể chế, giảm giấy phép con, thực hiện công khai minh bạch để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển".

Hồi cuối tháng 7, một nhóm chuyên gia thuộc Viện Đào tạo và Nghiên cứu của Ngân hàng BIDV đưa ra dự báo rằng tùy theo khả năng chống đỡ đại dịch của Việt Nam, tăng trưởng GDP năm 2020 của đất nước có thể là một trong ba mức : 1,5% (kịch bản tiêu cực), 3% (kịch bản cơ sở), hoặc 4% (kịch bản tích cực).