Covid-19 : Thế giới chưa dập xong đã lo dịch trở lại

Thế giới vẫn tiếp tục phải đối mặt với đại dịch virus corona, dịu xuống ở nơi này nhưng lại bùng lên trở lại ở nơi khác. Làn sóng chống chính quyền của tổng thống Belarus Lukashenko ngày thêm sôi sục. Donald Trump chính thức được chỉ định là ứng viên đảng Cộng hòa ra tái tranh cử tổng thống… Đó là thời sự được nhiều báo Pháp ra hôm nay 25/08/2020 tập trung phản ánh.

Vac - xin chống covid-19.  Reuters

Trận đại dịch Covid-19 đến nay đã kéo dài hơn nửa năm nhưng chưa biết đến bao giờ mới kết thúc đang thực sự là mối lo lớn của cả thế giới. Nhật báo Le Figaro chạy tựa lớn trang nhất : "Thế giới cố tránh đại dịch bùng lên lại". Tờ báo ghi nhận, "trong lúc tình hình có vẻ như đang được cải thiện tại Mỹ thì ở đa số các nước Châu Âu, sau thời gian lắng dịu chút ít trong mùa hè, giờ đây các ca nhiễm mới tăng trở lại".

Tình hình đặc biệt đáng lo ngại ở Tây Ban Nha và Bỉ. Cơ quan y tế ở những nước này đang lo sợ trong những tháng tới lại xuất hiện là sóng ồ ạt các bệnh nhân Covid-19 mới. Ngay cả ở bán cầu nam, nơi đang là mùa đông, các nước như Úc hay New Zealand đã thấy có dấu hiệu dịch bùng phát lại. Le Figaro ghi nhận thực tế này qua các bài : "Tây Ban Nha một lần nữa trên tuyến đầu", "Cả mùa hè, Bỉ sống trong các hạn chế",  "New Zealand : Covid xuất hiện lại sau 3 tháng không có ca nhiễm" hay tại Úc chính quyền liên tiếp ban hành các biện pháp phòng dịch mãn tính, kể cả áp dụng phong tỏa trở lại hay lệnh giới nghiêm, đóng cửa biên giới, cấm rời khỏi địa phương… đối với một số nơi như thành phố Melbourne.

Le Figaro nêu ra các số liệu thống kê : Đến giờ trận đại dịch đã làm 800.000 người thiệt mạng và 25 triệu người nhiễm virus Sars-CoV-2 trên toàn cầu. Phát hiện ở Trung Quốc từ tháng 12/2019, căn bệnh dịch tai ác này giờ đã lan ra 210 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trên bản đồ dịch được Đại học John Hopkins (Hoa Kỳ) cập nhật, ngay cả đảo băng giá Greenland xa xôi, dân cư thưa thớt, ít người qua lại, cũng có tới 14 ca nhiễm. Như vậy là ở đâu có người sống là ở đó có Covid. Châu Âu, tưởng như tình hình vừa được kiểm soát, giờ lại bùng lên khiến châu lục này lo ngại phải phong tỏa trở lại.

Tờ báo ghi nhận : "Hầu như khắp nơi trên thế giới, từ Âu sang Á, các biện pháp phòng chống dịch sau thời gian hè được nới lỏng nay lại liên tiếp tăng cường".  Hy vọng duy nhất lúc này chỉ còn trông chờ vào sự xuất hiện của vac-xin phòng ngừa Covid-19. Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới tỏ hy vọng "đại dịch sẽ có thể kết thúc trong chưa đầy 2 năm". Hy vọng này chủ yếu dựa trên viễn cảnh ra đời của vac-xin.

Belarus : Tổng thống cầm súng dọa ai ?

Chuyển qua thời sự chính trị đang nóng tại Belarus, nhật báo Le Monde chạy tựa chính : "Tại Belarus : Dân chúng kháng cự lại đe dọa của chế độ".

Tờ báo trở lại với các cuộc biểu tình lớn của hàng chục nghìn người tại thủ đô Minsk và nhiều thành phố khác của Belarus hôm Chủ nhật vừa qua, đòi tổng thống Alexander Lukashenko phải từ chức. Đáp lại, chế độ chuyên chế biểu dương sức mạnh, cho triển khai lực lượng an ninh và bắt đầu tấn công những người đình công.

Nếu như trước bầu cử, lớn tiếng tố cáo Moskva can thiệp gây mất ổn định Belarus, thì giờ đây tổng thống Lukashenko quay sang dựa dẫm hoàn toàn vào Nga đồng thời lên án NATO có ý đồ can thiệp.

Châu Âu không khoanh tay đứng nhìn ?

Về cuộc khủng hoảng chính trị tại Belarus, Le Monde có bài xã luận kêu gọi "Châu Âu phải có vai trò tại Belarus". Theo Le Monde, hai hình ảnh có thể tóm lược tình hình tại Belarus hôm Chủ nhật 23/08 đó là : Nhìn từ trên không, một biển người ở trung tâm thủ đô Minsk biểu tình ôn hòa. Bên cạnh đó là hình ảnh của tổng thống, ông Alexander Lukashenko xuất hiện trong bộ đồ màu đen, bó mình trong chiếc áo giáp chống đạn, tay cầm khẩu tiểu liên, "một hình ảnh tuyệt giao với nhân dân.

Với Le Monde, cuộc biểu tình đông đảo hôm Chủ nhật tại thủ đô cũng như nhiều thành phố khác của Belarus là một trắc nghiêm cho thấy : Bất chấp trấn áp bạo lực trong những ngày đầu, dân chúng vẫn được huy động một cách rất mạnh mẽ. Họ tiếp tục đòi tổng thống từ chức và bầu cử tự do.

Xã luận của Le Monde cho rằng, 27 nước Liên Hiệp Châu Âu, vốn luôn bảo vệ giá trị dân chủ, chỉ có thể đoàn kết tương trợ một phong trào đông đảo và chính đáng như vậy.

Tuy nhiên Liên Hiệp Châu Âu muốn tránh lặp lại kịch bản Ukraine năm 2014. Nhưng tình hình ở Belarus có khác, theo Le Monde. Khác với Ukraine, người biểu tình Belarus không đòi gia nhập Liên Hiệp Châu Âu và không hề giương khẩu hiệu thù địch nào với Nga. Yêu sách của họ rõ ràng : Thả tù chính trị, tổng thống Lukashenko từ chức, tố chức lại bầu cử.

Trước thái độ khước từ của ông Lukashenko, Liên Âu quay sang nói chuyện với tổng thống Putin nhằm tìm kiếm một lối thoát cho cuộc khủng hoảng. Theo Le Monde, đây là động thái thực dụng nhưng cần phải biết : "Ông Putin hoàn toàn có thể nói chuyện với Liên Hiệp Châu Âu mà vẫn hậu thuẫn ngầm cho chế độ Belarus hiện nay". Trước một cuộc khủng hoảng mới ở biên giới của mình, "Liên Hiệp Châu Âu phải kiên quyết với đòi hỏi Lukashenko từ chức đồng thời ủng hộ nguyện vọng dân chủ của người dân Belarus, nhưng vẫn tránh rơi vào bẫy can thiệp trực tiếp, dẫn đến xung đột triền miên hay một thỏa hiệp giúp cho Moskva khẳng định lại sự chi phối với Belarus"

Navalny bị đầu độc, tổng thống Putin mất chút uy tín còn lại ở Đức

Cũng liên quan đến Nga, báo Le Figaro loan báo, nhà hoạt động đối lập Nga Alexei Navalny bị đầu độc, theo khẳng định của các bác sĩ của bệnh viện Berlin đang điều trị cho ông.  

Hôm qua bệnh viện Berlin đã ra thông cáo chính thức khẳng định Alexei Navalny bị đầu độc và kết quả phân tích của những phòng thí nghiệm độc lập khác nhau đều cho kết quả giống nhau.

Sự việc có vẻ nghiêm trọng hơn khi ngay trong ngày, thủ tướng Đức Angela Merkel đã lên tiếng "kêu gọi các cơ quan chính quyền tại Nga phải khẩn cấp giải quyết vụ việc này một cách chi tiết nhất và minh bạch". Theo Le Figaro, tuyên bố gay gắt hiếm thấy của bà thủ tướng Đức, một người vẫn rất thận trọng và chừng mực trong việc bày tỏ lập trường. Bà Merkel lên tiếng sau khi lãnh đạo ngoại giao Châu Âu Josep Borrell kêu gọi Moskva "điều tra độc lập minh bạch về vụ đầu độc".

Tờ báo Pháp bình luận : Trong vụ việc này, ông Putin đã phung phí chút vốn liếng ít ỏi về lòng tin còn lại ở bà thủ tướng Đức, kể từ sau vụ Quốc hội Đức bị tin tặc nghi của Nga tấn công hay vụ ám sát một nhà đối lập Gruzia trong một công viên ở thủ đô Berlin cách đây một năm. Tuy nhiên lâu nay, vì mục tiêu lớn khác, bà Angela Merkel vẫn có vẻ cả nể với ông Vladimir Putin. Vụ việc này như giọt nước làm tràn ly, bà Merkel không thể kiên nhẫn được hơn.

Trung Quốc mở chiến dịch ngoại giao quyến rũ Châu Âu

Về thời sự liên quan đến Châu Á, nhật báo công giáo La Croix chú ý đến chuyến công du một loạt nước Châu Âu của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. Sự kiện được tờ báo nhìn nhận là "Trung Quốc mở cuộc tấn công quyến rũ tại Châu Âu".

Vòng công du kéo dài 1 tuần của lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc bắt đầu từ hôm nay (25/08), đến Ý, qua Pháp, Đức, Hà Lan và Na Uy, mục tiêu, theo La Croix là để "đánh bóng lại hình ảnh đã trở nên rất xấu của Trung Quốc từ khi dịch Covid-19 khởi phát ở Vũ Hán".

Tờ báo ghi nhận, sau nhiều tháng Trung Quốc sử dụng các phương pháp ngoại giao hung hăng trên mạng xã hội giữa đại dịch, cảm thấy phản tác dụng, giờ đây Bắc Kinh thay đổi chiến thuật quay sang nhún nhường.

Tờ báo trích nhà nghiên cứu Trung Quốc người Bỉ, Philippe Paquet phân tích : "Dù người ta không biết hết các chi tiết của chuyến công du và cốt lõi của nó, rõ ràng đây là chiến dịch quyến rũ cố gắng sửa chữa những hình ảnh của Trung Quốc đã sứt mẻ liên tục từ khi đại dịch Covid 19, bằng cách làm thế giới quên đi trách nhiệm của Trung Quốc trong trận dịch toàn cầu này".

Giới phân tích đều chung quan điểm là hình ảnh của Trung Quốc đã xấu đi chưa từng thấy, nhất là ở phương Tây từ khi nổ ra đại dịch. Theo La Croix, một cuộc thăm dò dư luận tại Pháp cho thấy, gần 70% người được hỏi đều có cảm nhận về Trung Quốc xấu hơn trước đại dịch virus corona. Ngay cả ở Ý, nước đã ký nhiều hợp đồng trong khuôn khổ dự án Con Đường Tơ Lụa Mới của Trung Quốc và đã được sự giúp đỡ ồ ạt của Trung Quốc khi bị vỡ trận Covid-19, 80% người dân Ý giờ đây không có cái nhìn tích cực về Trung Quốc.

"Châu Âu đang đứng trước khủng hoảng kinh tế xã hội trầm trong vì Covid-19, vẫn còn chưa kiểm soát được dịch. Tại lục địa này, không ai quên được là dịch bắt nguồn từ Trung Quốc. Còn lại chờ xem liệu Liên Hiệp Châu Âu, từ nhiều năm qua vẫn coi Trung Quốc là 'đối thủ hệ thống', có thành công tạo được mặt trận chung đối lại với một Trung Quốc bá quyền hơn bao giờ hết", La Croix kết luận.

Anh Vũ

Số người chết do Covid-19 ở Việt Nam tăng lên 27 người

RFA, 23/08/2020

Bộ Y tế Việt Nam hôm 23/8 thông báo thêm một trường hợp tử vong do Covid-19, đưa tổng số ca tử vong do dịch bệnh lên 27 người tính từ đầu năm đến nay.

Nhân viên y tế đang lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 ở một người tại Hà Nội hôm 10/8/2020 - Reuters

Bệnh nhân mới tử vong là bệnh nhân nữ số 577 ở Đà Nẵng. Bộ Y tế cho báo chí biết bệnh nhân chết do sốc nhiễm khuẩn và suy đa tạng vì nhiễm Covid-19. Bệnh nhân cũng có tiền sử suy thận giai đoạn cuối, cao huyết áp, suy tim.

Hiện Việt Nam đã ghi nhận tổng cộng 1.014 trường hợp nhiễm Covid-19. Trong số này, đã có 563 trường hợp khỏi bệnh.

Những người đã tử vong do dịch bệnh phần lớn là người lớn tuổi và có tiền sử bệnh nền. Bệnh nhân tử vong lớn tuổi nhất là 93 tuổi và người trẻ nhất là 33 tuổi.

Tất cả những ca tử vong ở Việt Nam do Covid-19 đều xảy ra vào đợt dịch thứ hai bắt đầu từ Đà Nẵng từ ngày 25/7 vừa qua. Bộ Y tế Việt Nam cho biết virus corona chủng mới trong đợt dịch thứ hai lây lan mạnh hơn so với đợt dịch trước đó bắt đầu từ tháng 1 năm nay.

*******************

Covid-19 : Việt Nam vượt mốc 1.000 ca nhiễm, Đà Nẵng vẫn là ổ dịch lớn nhất

RFI, 21/08/2020

Theo số liệu chính thức, vào hôm qua 20/08/2020, Việt Nam đã ghi nhận thêm 14 ca nhiễm Covid-19 trong vòng 24 giờ, nâng tổng số ca nhiễm được xác nhận lên thành 1.007 trường hợp. Thành phố Đà Nẵng ở miền Trung tiếp tục là ổ dịch nghiêm trọng nhất nước.

Chuyển bệnh nhân Covid-19 tới bệnh viện Gia Đinh, vào lúc dịch bệnh lan mạnh tại Thành phố Đà Nẵng, miền Trung Việt Nam. Ảnh chụp ngày 04/08/2020.  Reuters - Stringer

Thông cáo của Bộ Y tế Việt Nam cho biết chi tiết là trong số 14 ca nhiễm mới, có 12 ca lây bệnh ngay trong nước, 11 người ở Đà Nẵng, 1 người ở Quảng Nam.

Hai trường hợp còn lại là ca ngoại nhập, một chuyên gia Philippines từ Hàn Quốc bay đến Cam Ranh, đã bị cách ly tại Khánh Hòa, và một thanh niên từ Guinea Xích Đạo trở về nước cuối tháng 7, được cách ly tại Củ Chi (Thành Phố Hồ Chí Minh).

Việc có đến 11 ca nhiễm mới tại Đà Nẵng trên tổng số 14 ca trong ngày, cho thấy là thành phố miền Trung này tiếp tục là ổ dịch nghiêm trọng nhất Việt Nam, là nguồn lây lan dịch ra cả nước trong thời gian gần đây.

Riêng Đà Nẵng đã chiếm hơn 1/3 số ca nhiễm trong cả nước - chính xác là 372 ca tính đến cuối ngày hôm qua - và 21 ca tử vong trên tổng số 25 người chết vì Covid-19 được ghi nhận. Bốn trường hợp tử vong còn lại bao gồm 3 người ở Quảng Nam, và 1 người ở Quảng Trị.

Từ khi dịch bệnh lây lan mạnh trở lại từ hạ tuần tháng 7 đến nay, dich Covid-19 đã xuất hiện tại 15 tỉnh thành ở Việt Nam, đại đa số các ca nhiễm đều có liên quan đến ổ dịch Đà Nẵng. Trên bảng dữ liệu của Bộ Y tế Việt Nam, sau Đà Nẵng, Hà Nội bị 156 ca nhiễm, theo sau là Quảng Nam, 101 ca và Thành Phố Hồ Chí Minh 78 ca.

Tốc độ lây lan và tính chất nguy hại của dịch bênh rất đáng lo ngại. Chỉ trong không đầy 4 tuần, từ 25/07 đến 20/08, số ca nhiễm đã tăng thêm hơn 500, bằng cả 7 tháng trong đợt đầu tiên của dịch bệnh. Còn về số tử vong thì rất rõ. Từ không có trường hợp nào trong gần 7 tháng, ca tử vong đầu tiên được ghi nhận hôm 31/07, và từ đó đến nay, số người chết đã lên thành 25 người.

Mai Vân

***********************

Số ca nhiễm Covid-19 tại Việt Nam đã hơn 1 ngàn trường hợp

RFA, 20/08/2020

Bộ Y tế Việt Nam vào tối ngày 20/8 thông báo có thêm 14 ca nhiễm Covid-19 mới được ghi nhận. Trong số này có 12 ca tại Đà Nẵng, Quảng Nam và 2 ca là người Việt về nước.

Ảnh minh họa. AFP

Như vậy tổng số bệnh nhân Covid-19 từ đầu mùa dịch đến nay tại Việt Nam là 1007 ca, với 25 trường hợp tử vong. Trong số này có 666 ca mắc do lây nhiễm trong nước. Riêng từ ngày 25/7 đến nay số ca nhiễm trong cộng đồng là 525 ca.

Trong tổng số hơn 1000 ca nhiễm Covid-19, có 542 ca được điều trị khỏi.

Cũng trong ngày 20/8, trung tâm báo chí Thành phố Hồ Chí Minh phát đi thông báo bệnh nhân nam sinh năm 1993 được xác định dương tính sau khi nhập cảnh Việt Nam ngày 29/7 và được cách ly tại bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Sau 3 lần xét nghiệm âm tính được cho về nhà tự cách ly tại địa chỉ hẻm 52 đường Thoại Ngọc Hầu, phường Hòa Thạnh, quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên đến ngày 18/8 kết quả xét nghiệm tái dương tính với coronavirus. Hiện bệnh nhân đang được cách ly điều trị tại bệnh viện dã chiến Củ Chi, không sốt, không ho, không khó thở.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh đã xác định được 2 người thuộc diện F1, 4 người F2. UBND phường Hòa Thạnh cũng đã phong tỏa tạm thời 17 hộ sống xung quanh nhà của người bệnh, thực hiện cách ly, lấy mẫu xét nghiệm cho 52 người liên quan.

Covid-19 : Thế giới vượt ngưỡng 800.000 người chết, 23 triệu ca nhiễm

RFI, 22/08/2020

Theo số liệu của trang thông tin Worldometers, tính đến hết ngày 21/08/2020, con số tử vong vì dịch Covid-19 trên thế giới đã vượt qua mốc 800.000 người chết, trong lúc số ca nhiễm cũng đã vượt 23 triệu trường hợp được xác nhận. Tình hình dịch bệnh phức tạp đã buộc rất nhiều nước tăng cường các biện pháp phòng ngừa lây lan, vào lúc Tổ chức Y tế Thế giới hy vọng đại dịch có thể chấm dứt trong “không đầy 2 năm”.

Trong phòng hồi sức cấp cứu bệnh nhân Covid-19 tại Buenos Aires, Argentina, ngày 21/08/2020.  Reuters – Augustin Marcarian

Một cách chi tiết, theo ghi nhận của Worldonmeters, vào hôm qua, toàn thế giới đã có thêm gần 260.000 ca nhiễm mới trong 24 tiếng đồng hồ, nâng tổng số người bị Covid-19 lên thành 23.108.416 người. Ba nước bị nặng nhất là Mỹ, Brazil và Ấn Độ chiếm hơn 50% số ca nhiễm của thế giới.

Về số ca tử vong, đã có tổng cộng 802.600 người chết vì Covid-19, sau khi tăng thêm hơn 6.000 trường hợp trong 24 giờ. Mỹ vẫn là nơi có nhiều bệnh nhân thiệt mạng nhất, chiếm khoảng 1/4 số người chết trên thế giới.

Dịch bệnh vẫn hoành hành buộc các nước phải tăng cường các biện pháp phòng ngừa. Sau khi có dấu hiệu chững lại vào mùa xuân, dịch Covid-19 lại bắt đầu bùng phát mạnh trở lại, thường là do thái độ lơ là phòng chống vào lúc những sinh hoạt tụ tập đông người được tái lập.

Các biện pháp giới hạn đang gia tăng ở nhiều quốc gia, đi đầu là biện pháp bắt buộc đeo khẩu trang, gần như là ở mọi nơi, kể cả ở ngoài trời. Lệnh phong tỏa, kèm theo cả lệnh giới nghiêm cũng được những nơi bị dịch bệnh nghiêm trọng ban hành.

Một ví dụ cho thấy rõ mức độ cứng rắn của các biện pháp phong chống đang bắt đầu được áp dụng. Tại thành phố đông dân thứ hai ở Anh Quốc là Birmingham chẳng hạn, kể từ hôm nay, cư dân các thị trấn Oldham và Blackburn, cũng như các khu vực của quận Pendle, nơi có tổng cộng gần nửa triệu cư dân, không ai được phép tiếp xúc với người bên ngoài hộ gia đình của mình.

Trong toàn cảnh đó, tổng giám đốc Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO/OMS) vào hôm qua 21/08 cho biết là định chế này hy vọng rằng cuộc khủng hoảng COVID-19 có thể chấm dứt trong vòng chưa đầy hai năm tới đây. Ông giải thích rằng đại dịch cúm Tây Ban Nha khủng khiếp, bùng phát vào năm 1918, cũng đã kết thúc sau hai năm.

Mai Vân

**********************Covid-19 : Châu Mỹ Latinh vượt ngưỡng 250.000 ca tử vong

RFI, 21/08/2020

Sáu tháng sau dịch bệnh Covid-19 bùng phát tại Châu Mỹ Latinh, số ca tử vong ở khu vực này hôm nay 21/08/2020 đã vượt ngưỡng 250.000 ca. Nạn nghèo đói và bất bình đẳng ngày càng được khoét sâu, đe dọa phá hủy những tiến bộ kinh tế - xã hội mà Châu Mỹ Latinh đã phải mất nhiều thập niên mới đạt được.

Bất chấp dịch Covid-19 hoành hành, một nhóm tiểu thương biểu tình phản đối phong tỏa, với khẩu hiệu : Không phong tỏa nữa. Chúng tôi muốn làm việc, Bogota, Colombia, ngày 18/08/2020.  AP - Fernando Vergara

AFP cho biết Colombia, nước bị dịch bệnh nghiêm trọng thứ 4 trong khu vực, sau Brazil, Mêhicô và Peru, đã vượt ngưỡng biểu tượng 500.000 ca nhiễm. Còn Achentina ghi nhận số người nhiễm thường nhật cao kỷ lục : 8.000 ca.

Tổ Chức Lao Động Quốc Tế nhận định gần 2/3 số người làm công ăn lương tại tại các nước Châu Mỹ Latinh có nguy cơ mất việc, bị giảm giờ làm và thu nhập giảm sút. Còn theo một nghiên cứu mới đây của Chương Trình Phát Triển Liên Hiệp Quốc (UNDP), tại 10 trên tổng số 16 quốc gia Châu Mỹ Latinh, việc thu nhập giảm sút mạnh là nỗi lo chính của các gia đình. Nhiều người phải lựa chọn đói ăn hoặc bị lây nhiễm virus corona, thậm chí phải chịu đựng cả hai.

Trong khi đó, chủ tịch Ngân Hàng Thế Giới David Malpass hôm qua cảnh báo cuộc khủng hoảng Covid-19 có thể sẽ đẩy thêm 100 triệu người trên khắp thế giới vào cảnh đói nghèo cùng cực. Con số này cao hơn so với dự báo trước đây (60 triệu người). 

WHO : Châu Âu không cần tái phong tỏa

Tại Châu Âu, mặc dù số ca nhiễm virus corona đang tăng rất nhanh trong những ngày qua, nhất là ở Pháp, Ý, Đức và Tây Ban Nha, nhưng Tổ Chức Y Tế Thế Giới hôm qua nhận địch Châu Âu có thể quản lý đại dịch mà không cần đến biện pháp tái phong tỏa toàn bộ đời sống xã hội, nhờ đã có chuẩn bị đối phó trong thời gian qua. Tại các nước nói trên, giới trẻ được coi là những người làm dịch lây lan nhanh chóng vì thường không có triệu chứng nhiễm bệnh.

Pháp : Gần 4.800 ca nhiễm mới

Riêng tại Pháp, hôm qua Bộ Y tế ghi nhận có tới 4.771 ca nhiễm mới trong vòng 24 giờ, so với 3.776 ca của ngày hôm trước. Đây là mức tăng nhanh chưa từng có kể từ tháng 05. Tổng cộng, trong vòng 7 ngày qua, Pháp có thêm 18.638 ca nhiễm mới, tăng 43% so với tuần trước.

Số ổ dịch mới được phát hiện trong ngày hôm qua là 33. Tỉ lệ xét nghiệm dương tính cũng tăng lên thành 3,3% so với con số 3,1% trước đó một hôm. Số người nhập viện điều trị và số bệnh nhân phải nằm khoa hồi sức tích cực cũng tăng nhẹ. Theo Cơ quan y tế công của Pháp, tình hình đặc biệt đáng lo ngại khi khả năng xét nghiệm tầm soát vẫn giữ nguyên, nhưng các chỉ số dịch bệnh đều tăng.

Trong bối cảnh này, bộ trưởng Giáo Dục Pháp, Jean-Michel Blanquer hôm qua phát biểu trên truyền hình là ngày khai giảng năm học 2020-2021 vẫn diễn ra theo dự kiến vào hôm 01/09, nhưng các biện pháp phòng dịch ở các trường học sẽ được đặt dưới sự kiểm soát cao độ : đeo khẩu trang là bắt buộc trong các không gian kín và lớp học ở cấp học phổ thông cơ sở và phổ thông trung học. Còn đối với việc đeo khẩu trang trong trường học, tại những nơi không khép kín, quyền quyết định thuộc về chính quyền địa phương.

Thùy Dương

***********************

Covid-19 tiếp tục tàn phá Châu Mỹ Latinh : Brazil gần 110 ngàn người chết (RFI, 19/08/2020)

Theo số liệu chính thức được công bố ngày 18/08/2020, quốc gia Nam Mỹ Brazil đã ghi nhận thêm 47.784 ca nhiễm virus corona mới và 1.352 trường hợp tử vong trong 24 giờ qua.

Tổ chức NGO Rio de Paz treo bóng bay trên cây thập tự, để tưởng niệm các nạn nhân Covid-19 tại Brazil, vào thời điểm đại dịch giết chết hơn 100.000 người, bãi biển Copacabana ở Rio de Janeiro, Brazil, ngày 8/8/2020. Reuters – Ricardo Morales

Tính ra, Brazil đã ghi nhận tổng cộng 3.407.354 trường hợp dương tính với virus, kể từ khi đại dịch bắt đầu, trong khi số người chết chính thức do Covid-19 đã tăng lên thành 109.888 người, theo dữ liệu của Bộ Y tế Brazil. Brazil tiếp tục là quốc gia bị tác hại mạnh thứ hai trên thế giới, sau Hoa Kỳ.

Trong vùng Châu Mỹ Latinh, Mexico vào hôm qua cũng ghi nhận thêm 5.506 trường hợp nhiễm Covid-19 và 751 ca tử vong khác. Cả nước Mexico như vậy đã bị hơn 530 ngàn ca  tính, trong đó có đến 57.774 trường hợp tử vong. Chính phủ nước này tuy nhiên cho biết số người bị nhiễm thực có khả năng cao hơn đáng kể so với các trường hợp đã xác nhận.

Argentina hôm qua vượt ngưỡng 300.000 người dương tính với virus, và trong vòng 24 giờ, có 235 người chết vì virus corona. Mức tử vong cao hàng đầu trong ngày kể từ đầu đại dịch. Tuy nhiên, theo bộ Y Tế Achentia, tỉ lệ tử vong trung bình tại Argentina trên một triệu dân cư, là 115 người, là mức thấp nhất trong vùng, sau Uruguay và Paraguay.

Trọng Nghĩa

*******************

Số người chết vì Covid-19 tại Hoa Kỳ vượt mốc 170.000 (VOA, 17/08/2020)

Hôm 16/8, Hoa Kỳ đã vượt qua mốc 170.000 ca tử vong vì Covid-19, theo một thống kê của Reuters, giữa lúc các quan chức y tế bày tỏ lo ngại rằng dịch bệnh sẽ khiến mùa cúm mùa thu này phức tạp thêm.

Xe cứu thương ở bệnh viện Coral Gables, gần Miami, Florida, ngày 30/7/2020.

Cũng hôm 16/8, số người chết đã tăng thêm 483, nhiều nhất là ở bang Florida, Texas và Louisiana.

Tính đến nay, Hoa Kỳ có ít nhất 5,4 triệu ca được xác nhận nhiễm Covid-19, cao nhất trên thế giới và có thể con số này còn thấp do quốc gia này vẫn chưa tăng cường xét nghiệm đến mức khuyến cáo. Các ca nhiễm đang giảm ở hầu hết các bang ngoại trừ Hawaii, South Dakota và Illinois.

Các quan chức y tế công cộng và các nhà chức trách lo ngại về khả năng dịch bùng phát trở lại vào mùa thu khi bắt đầu mùa cúm, điều này có thể sẽ làm trầm trọng thêm các nỗ lực điều trị Covid-19.

Trong một cuộc phỏng vấn với trang Web MD, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Robert Redfield cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể rơi vào "mùa thu tồi tệ nhất" nếu công chúng không tuân thủ các hướng dẫn về y tế.

Viện Đo lường và Đánh giá Y tế dự đoán số ca Covid-19 sẽ gia tăng trong những tháng tới, dẫn đến tổng số ca tử vong khoảng 300.000 vào tháng 12 và số ca nhập viện tăng gần 75%.

Cho đến nay, trên toàn thế giới có ít nhất 21,5 triệu ca nhiễm Covid-19 và có hơn 765.000 ca tử vong được xác nhận. Hoa Kỳ vẫn là tâm chấn toàn cầu của đại dịch, chiếm khoảng 1/4 số ca mắc và tử vong trên toàn thế giới.

**********************

Mỹ ghi nhận hơn 5,3 triệu ca nhiễm Covid-19 (VOA, 17/08/2020)

Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh của Mỹ (CDC) hôm 16/8 thông báo ghi nhận hơn 5,3 triệu ca nhiễm virus Corona mới, tăng gần 55 nghìn ca so với lần thống kê trước, theo Reuters.

Người dân ở Florida đợi xét nghiệm Covid-19.

Tin cho hay, con số người tử vong tăng 1.150 người, lên gần 169 nghìn người.

CDC cho biết rằng con số thống kê trên tính tới 4 giờ chiều ngày 15/8.

Theo thống kê của Reuters, tính tới sáng ngày 16/8, số ca nhiễm mới ở Mỹ cũng là khoảng 5,3 triệu người và số ca tử vong là hơn 169 nghìn.

Trong một diễn biến liên quan tới dịch bệnh ở Mỹ, cố vấn hàng đầu của Tổng thống Trump về Covid-19 hôm 15/8 đã tới tiểu bang Kansas và kêu gọi người dân đeo khẩu trang bất kể họ sinh sống ở đâu, theo AP.

"Điều mỗi người dân Kansas phải hiểu đó là chúng ta chứng kiến dịch bệnh mùa hè này ở cả nông thôn và thành thị", bác sĩ Deborah Birx nói.

"Vì thế, chúng tôi thực sự kêu gọi tất cả [người dân] các cộng đồng, dù là nông thôn hay thành thị, hãy đeo khẩu trang".

*******************

Covid-19 : Châu Mỹ Latinh vượt ngưỡng 6 triệu ca nhiễm (RFI, 15/08/2020)

Số ca nhiễm virus corona ở Châu Mỹ Latinh đã lên hơn 6 triệu người, theo số liệu được hãng tin Anh Reuters ghi nhận vào hôm qua, 14/08/2020. Vấn đề đáng quan ngại là chưa thấy dấu hiệu nào là đà tăng này có thể chậm lại, trong lúc mà phần lớn quốc gia trong vùng bắt đầu nới lỏng các biện pháp phong tỏa.

Hơn hai tháng nữa cử tri Mỹ sẽ đi bầu, chọn thành phần lãnh đạo Hoa Kỳ gồm tổng thống, 435 dân biểu và 35 nghị sĩ quốc hội.

 Ai sẽ được chọn để vào Nhà Trắng sau ngày 3/11/2020 ?

Giờ này bốn năm trước, nước Mỹ ồn ào với những vận động tranh cử khi hai chính đảng tổ chức đại hội để tiến cử ứng viên tổng thống. Năm nay mọi thứ lắng đọng vì bệnh dịch Covid-19 nên không có đại hội đảng với nhiều nghìn người tham dự.

Năm 2016, bên Dân chủ với Hillary Clinton, cựu ngoại trưởng, coi như cầm chắc tấm vé ứng viên tổng thống, sau thất bại trước Barack Obama vào năm 2008.

Bên Cộng hòa nổi lên Donald Trump, chưa từng có kinh nghiệm chính trường ở bất cứ cấp nào, đã đánh bại gần hai chục ứng viên khác trong đó có nhiều nghị sĩ, thống đốc là những chính trị gia dầy dạn kinh nghiệm.

Căn bản về chính sách, Trump chủ trương "America First" và "Make America Great Again". Nhiều ứng viên Cộng hòa bị phê phán là cũng sẽ không làm gì hơn các lãnh đạo trước đây, vì thế Trump được cử tri của đảng tiến cử trong các kỳ bầu sơ bộ.

Vận động tranh cử 2016 của Trump gây ồn ào, sôi động với những tuyên bố thẳng thừng, kích động kỳ thị mầu da sắc tộc, nhục mạ phụ nữ. Rồi những tố cáo nhắm vào Trump vì những hành vi sàm sỡ, có quan hệ tình dục bất chính trong quá khứ làm xôn xao lên những điều tra.

Còn Hillary Clinton bị moi móc vụ mấy chục nghìn email công vụ để trong máy tính riêng biến mất và vụ kinh tài qua Clinton Foundation.

Nhiều người cho rằng Donald Trump là tỉ phú trên thương trường nhưng chỉ là tay mơ trên chính trường nên không hy vọng gì. Nhưng Trump bất ngờ thắng cử.

Donald Trump làm tổng thống, chính sách giao thương với nhiều quốc gia được đem ra thương thảo lại, nhất là với Trung Quốc vì theo ông Hoa Kỳ đã bị thiệt thòi trong mấy thập niên qua vì trao đổi thương mại bất quân bình, đánh cắp tài sản trí tuệ và không có lợi cho Mỹ.

Trump ưu tiên quan tâm đến người Mỹ bình dân ít học, muốn đưa hãng xưởng về lại Mỹ, ban hành các chính sách nhằm cắt giảm số di dân đến Mỹ, hợp pháp hay nhập cư bất hợp pháp.

Đảng Dân chủ trở thành đối lập, tiếp tục phản đối chính sách của Trump suốt bốn năm qua. Cũng như Tổng thống Barack Obama đã bị Đảng Cộng hòa chỉ trích trong suốt 8 năm cầm quyền trước đó. Obamacare, Hiệp định Đối tác Thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP và quan hệ với Cuba là điển hình.

Tổng thống Trump đã đảo ngược nhiều chính sách có từ thời Obama. Bỏ ngay TPP khi vừa nhận chức. Không vận động được sự đồng thuận của Quốc hội, Trump ký sắc lệnh hành pháp cho thi hành, từ ban hành chính sách di dân khi vừa nhận chức cho đến sắc lệnh về thêm thời hạn trợ giúp thất nghiệp vào tuần qua.

Hơn ba năm qua đã có hàng loạt điều tra liên quan đến tổng thống, những cố vấn hay giới chức trong nội các. Riêng Tổng thống Trump bị đàn hạch trước Quốc hội nhưng không bị kết tội.

Trump vẫn là Trump. Ăn nói bỗ bã. Có nói thành không, không nói thành có, thường xuyên nói sai, nói dối trước công chúng. Những ai không đồng quan điểm, không ủng hộ đường lối làm việc của Trump là ông cho nghỉ việc, bị sỉ vả công khai dù là chính trị gia, phóng viên hay chủ doanh nghiệp.

Từ tháng Ba năm nay, dịch Covid-19 bùng phát làm thay đổi sinh hoạt xã hội, chính trị nước Mỹ. Những buổi họp báo của Tổng thống Trump thường kéo dài cả tiếng đồng hồ với nhiều phát biểu linh tinh, trái ngược với những chứng cứ khoa học do các chuyên gia dịch tễ đưa ra.

Phản ứng của dân về cách chính quyền đối phó với nạn dịch Covid-19 và về các chính sách của Trump ra sao thì tùy vào quan điểm chính trị. Người theo Đảng Cộng hòa đa số vẫn ủng hộ Trump, người theo Đảng Dân chủ phản đối mạnh mẽ và mong ngày 3/11 chóng đến để đưa Trump ra khỏi Bạch Ốc.

Hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ 2020 : Donald Trump và Joe Biden

Nhưng nước Mỹ không chỉ có cử tri Cộng hòa và Dân chủ tham gia bầu chọn.

Theo thăm dò mới nhất của Gallup, cử tri ghi danh theo Đảng Cộng hòa gần 30%, Dân chủ hơn 30%, còn lại hơn một phần ba không theo đảng nào, là những cử tri "Independent" hay như ở California họ là những người khi ghi danh đi bầu thì chọn "No Party Preference" (NPP).

Vì vậy khối cử tri độc lập, không theo đảng nào này sẽ là yếu tố quyết định ai thắng, vì kết quả bầu cử trong quá khứ cho thấy thắng thua thường ở mức 55% - 45%, cao lắm cũng chỉ đạt 60% - 40%. Có khi kết quả lại không như thế mà ứng viên thắng chức tổng thống bằng đa số đại cử tri, lại thua số phiếu phổ thông, như Trump thắng Clinton năm 2016 hay W. Bush thắng Gore năm 2000.

Tranh cử năm nay, Đảng Cộng hòa có Donald Trump và Mike Pence.

Đảng Dân chủ có Joe Biden và Kamala Harris. Nữ Thượng nghị sĩ Kamala Harris từ California, 55 tuổi, là người có cha gốc Jamaica và mẹ gốc Ấn Độ, sinh quán Oakland, vùng Vịnh San Francisco. Bà đã tuyên bố ra tranh cử tổng thống từ đầu năm 2019 và cuối năm thì rút lui vì thiếu sự ủng hộ và không gây quĩ thành công.

Phó Tổng thống Joe Biden, 77 tuổi, là người nhập cuộc sau, vì khi Đảng Dân chủ thấy làn sóng ủng hộ Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, một chính trị gia cực tả, lên nhanh quá và phải tìm một ứng viên trung dung hơn, nếu Sanders được tiến cử thì khó thắng vì những chủ trương theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa, như các nước Bắc Âu. Theo khuôn mẫu "socialist" dù là "democratic socialist" cũng khó được nhiều người Mỹ chấp nhận vì công ty cũng như dân phải chịu thuế cao và bị nhiều luật lệ hạn chế. Biden không nghiêng quá về cánh tả nên đã được cử tri Dân chủ ủng hộ để đánh bại Sanders trong các kỳ bầu sơ bộ.

Biden chọn Harris, một chính trị gia nghiêng về cánh tả hơn ông để mong có sự ủng hộ của khối cử tri đã bỏ phiếu cho Sanders.

Bầu cử năm nay, quan tâm hàng đầu của cử tri là việc đối phó với dịch Covid-19 chưa biết bao giờ mới qua khỏi để đời sống kinh tế, xã hội Mỹ phục hồi ; những bạo loạn và an ninh trật tự xã hội có được bảo đảm khi đang có đòi hỏi giảm ngân sách hay dẹp bỏ cảnh sát.

Về đối ngoại, cử tri sẽ chọn lựa chính sách đưa Hoa Kỳ trở lại chính trường thế giới của Đảng Dân chủ hay sẽ tiếp tục chính sách "America First" của Trump, đòi hỏi đồng minh đóng góp nhiều hơn vào các chi phí bảo vệ an ninh thế giới, không để Hoa Kỳ gánh nặng mãi. Với các nước đối nghịch như Trung Quốc, Nga thì không nhượng bộ, phải cứng rắn trong đối đầu an ninh, trao đổi thương mại phải quân bình.

Với Tổng thống Trump, những điều không tốt đang xảy cho Hoa Kỳ là lỗi của Trung Quốc vì đã không minh bạch công bố sự nguy hiểm của nạn dịch khi mới bùng phát từ Vũ Hán. Trump cho rằng WHO đã thông đồng với Trung Quốc để cho dịch lây lan ra toàn thế giới nên đã rút Mỹ ra khỏi tổ chức y tế thế giới.

Covid-19 đã gây tử vong cho trên 700 nghìn người và lây nhiễm 20 triệu người toàn cầu. Riêng ở Mỹ đã có trên 170 nghìn ca tử vong và hơn 5 triệu người bị nhiễm.

Vì Covid-19 mà kinh tế toàn cầu đình trệ, người dân khắp nơi không còn được tự do di chuyển, du lịch.

Mức thất nghiệp ở Mỹ đang từ 3% vào đầu năm đã tăng lên hơn 10% với hàng chục triệu người bỗng dưng không thể làm việc và phải sống nhờ vào trợ cấp tài chánh từ những gói cứu nguy kinh tế của chính phủ.

Gần đến ngày bầu cử mà không có đại hội của hai chính đảng. Các vận động tranh cử cho đến nay chỉ có quảng cáo trên ti-vi hay qua mạng truyền thông xã hội.

Bốn năm trước, vào thời gian này trên Facebook tràn ngập thông tin liên quan đến tranh cử từ đủ mọi nguồn, chính thống cũng nhiều mà nguồn tin xa lạ cũng tràn ngập.

Không chỉ những nhóm ủng hộ ứng viên của phe mình đưa thông tin lên mạng để mong ảnh hưởng đến sự lựa chọn của cử tri, nhiều chính quyền nước ngoài cũng muốn tạo ảnh hưởng đến tâm lý người Mỹ, vì thế sau bầu cử 2016 đã có điều tra liên quan đến thông đồng giữa ban vận động tranh cử của hai ứng viên Trump và Clinton với người nước ngoài, nhưng không tìm ra được bằng chứng.

Facebook đã bị cáo buộc để cho người nước ngoài thu thập dữ kiện và sử dụng với mục đích ảnh hưởng đến kết quả bầu cử. Mạng truyền thông xã hội này đã phải thay đổi chính sách và có những biện pháp loại bỏ thông tin không trung thực.

Năm nay trên Facebook không còn nhiều thông tin dòng chính liên quan đến tranh cử được phát tán. Các loại tin vịt tiếng Anh (fake news) cũng ít thấy vì được sàng lọc. Ngay cả những thông tin do Trump đưa ra mà không trung thực, như nói trẻ em không bị lây nhiễm, Facebook và Twitter cũng gỡ xuống.

Fake news tiếng Việt vẫn còn đủ loại, phần nhiều ủng hộ Trump, khích động kỳ thị người da đen, chống Trung Quốc và xuất phát từ những nguồn bên ngoài nước Mỹ, nhất là sau dịch Covid-19 bùng phát và vụ việc người da đen George Floyd tử vong vì cảnh sát ở tiểu bang Minnesota, kéo theo sự bùng lên khắp nơi của phong trào Black Lives Matter chống kỳ thị người da đen và đòi giải tán lực lượng cảnh sát.

Tuần qua, cơ quan phản gián Hoa Kỳ đưa ra thông tin cho biết một vài chính phủ nước ngoài muốn tạo ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 3/11 sắp tới. Theo báo cáo của William Evanina, giám đốc Trung tâm An ninh và Phản gián Hoa Kỳ, đưa ra tuần trước thì Chủ tịch Tập của Trung Quốc muốn Trump thất cử, Tổng thống Nga Putin muốn Trump tái thắng cử. Iran cũng muốn tạo ảnh hưởng vào bầu cử Mỹ.

Những tiểu bang nghiêng ngửa (swing state hay battleground state) trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020

Năm nay vận động tranh cử coi như không có. Trong những tuần lễ tới, hai đại hội đảng sẽ được tiến hành qua mạng nên không có không khí sôi nổi, ồn ào kéo dài gần cả tuần cho mỗi đảng.

Theo thăm dò do Real Clear Politics đưa ra hôm 5/8, Donald Trump đang thua Joe Biden, trên toàn quốc cũng như tại địa phương của chừng chục tiểu bang nghiêng ngửa (swing state hay battleground state).

Toàn quốc : Biden 48%, Trump 42%

Tại những tiểu bang nghiêng ngửa mà Trump đã thắng năm 2016, kết quả thăm dò cũng không lạc quan cho ban vận động của Trump :

Michigan: Biden 49,3%, Trump 41,5%

Wisconsin : Biden 48%, Trump 43%

Pennsylvania : Biden 49,4%, Trump 43,4%

Arizona : Biden 48,7%, Trump 45%

Florida : Biden 50%, Trump 43,8%

North Carolina : Biden 49,5%, Trump 45%

Ohio : Biden 47%, Trump 44,7%

Năm 2016, Trump thắng Clinton sít sao với chỉ hơn 10 nghìn phiếu (0,23%) ở tiểu bang Michigan, 23 nghìn phiếu (0,77%) ở Wisconsin và 45 nghìn phiếu (0,72%) ở Pennsylvania. Nếu các tiểu bang khác không thay đổi và Trump thua tại ba tiểu bang này không thôi thì sẽ thất cử vì số phiếu đại cử tri cho Trump chỉ còn 258/538. Năm 2016 Trump đạt 304/538.

Đó là thăm dò vào đầu tháng 8. Từ nay đến ngày bầu cử tâm lý cử tri còn nhiều thay đổi theo tình hình, cho đến khi lá phiếu chính thức được bỏ vào thùng.

Như tôi thường nói với bạn bè : "Ngày bầu cử ý dân là ý trời / Còn ý poll chỉ là ý người" để nhắc nhở mọi người tham gia bầu chọn. Vì nếu bàn tán, tranh luận, phân tích mà không đi bầu thì vô ích.

Không như nhận định của một số người cho rằng lá phiếu của cử tri gốc Việt có thể giữ Trump lại hay đưa Trump ra khỏi Bạch Ốc, tôi thấy cử tri gốc Việt không có ảnh hưởng ở mức quốc gia vì 1 triệu 300 nghìn người gốc Việt hiện sống tập trung ở California, Texas, Washington, Virginia, Georgia, Florida là những nơi đã xanh hoặc đỏ trong các kỳ bầu cử trước và khó chuyển mầu.

Nhưng còn nhiều quyền lợi ở cấp tiểu bang và địa phương, cần tham gia bầu cử để bảo vệ quyền lợi cho mình và cho cộng đồng nơi mình sinh sống.

Chú Tế, bác Tin bác Tập - Tranh biếm họa của Ingram Pinn

Cô Vi chú Tế, bác Tin bác Tập có làm gì thì cử tri cũng bầu chọn người đại diện cho quyền lợi và có quan điểm gần gũi với mình nhất. Bầu chọn lãnh đạo và dân cử các cấp ở Mỹ thì đâu có lý do gì cử tri lại đi nghe những bình luận, phê phán, phân tích của người không sống ở Mỹ, dù đó là bác Tin ở Nga hay bác Tập bên Tầu.

Tự do chọn người đại diện cho mình. Đó là quyền mà công dân những nước độc tài, cộng sản không có.

Bùi Văn Phú

(18/08/2020)

[Tác giả Bùi Văn Phú dạy đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California]

Đại dịch vẫn đang diễn biến phức tạp, đặc biệt khi nó tái phát ở Đà Nẵng - một thành phố du lịch lớn nhất miền Trung với những đặc điểm khác với ban đầu khởi phát, và sau 99 ngày không có trường hợp tử vong. Việc đối phó với sự bùng phát của đại dịch lần này lộ rõ năng lực của chính quyền địa phương, khi đã ‘bị động’ và không có sự chuẩn bị kế hoạch hành động, phương tiện vật chất và nhân lực y tế cần thiết. Chính phủ trung ương đã vào cuộc với quyết tâm ‘không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’, như lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trên truyền thông.

Người dân chờ xét nghiệm Covid-19 ở Hà Nội hôm 10/8/2020 - Reuters

Năng lực của chính quyền địa phương trong quá trình phân cấp, phân quyền, vốn là ‘vấn đề’ của cơ chế quyền lực tập trung khi chuyển nền kinh tế sang thị trường, nay trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bộc lộ rõ hơn là ‘điểm nghẽn’ của thể chế. Trung ương Đảng đã trừng phạt nghiêm khắc nhiều lãnh đạo địa phương vì tham nhũng và suy thoái chứng tỏ niềm tin chính trị đang bất ổn trầm trọng. Đại hội 13 tới đây coi công tác cán bộ là quyết định, nhưng liệu một chính quyền trung ương mạnh hơn có thể cải thiện niềm tin chính trị và nâng cao được năng lực chính quyền địa phương ?

‘Không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’

Tính từ khi ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona gây ra vào ngày 01/02/2020 Việt Nam đang trải qua hơn nửa năm đối phó với đại dịch Covid-19. Ngay từ đầu có quan niệm và cách tiếp cận ‘nghiêm túc’ về sự nguy hiểm của nó, Chính phủ đã kích hoạt ‘trạng thái thời chiến’ với sự vào cuộc của ‘cả hệ thống chính trị’ : áp dụng cách ly, truy vết nguồn gốc, đóng cửa biên giới, khai báo y tế, đo thân nhiệt, trang bị chất sát khuẩn, đeo khẩu trang bắt buộc và phong toả địa bàn có nguy cơ cao, kiểm soát "tập trung đông người", hạn chế việc đi lại và buôn bán….

Tuy nhiên, từ đầu tháng 4 ‘tâm thế sẵn sàng’ đã suy giảm khi tâm lý sớm thoả mãn dẫn đến ‘chủ quan’ với bệnh dịch. Biểu hiện rõ rệt là sự tuyên truyền thiên về ‘thành tích’ sự kiểm soát nguồn lây và không có trường hợp tử vong. Bởi vậy, khi dịch tái bùng phát ở Đà Nẵng, chính quyền địa phương đã tỏ ra ‘bị động’. Lây nhiễm cộng đồng, không xác định được nguồn gốc, chủng virus biến thể mới nguy hiểm và lây lan nhanh sang các địa phương khác, khiến số ca nhiễm tăng nhanh với nhiều trường hợp tử vong…. Thủ tướng đã ‘đồng ý’ phong toả toàn thành phố từ 28/7 và tuyên bố không để Đà Nẵng ‘vỡ trận’ với sự huy động tối đa nguồn lực, đội ngũ y bác sĩ từ trung ương, quân đội và tỉnh thành khác trong cả nước để chống dịch.

Chức năng độc đoán ‘rối loạn’

Kích hoạt ‘tình trạng thời chiến’ để đối phó với dịch Covid-19 có thể ‘xa lạ’ với một số quốc gia dân chủ, nhưng được coi là phù hợp với chế độ ở Việt Nam. Tuy nhiên, khi đại dịch lây lan trên diện rộng chức năng độc đoán bị ‘rối loạn’, và ‘nghẽn thể chế ‘đã xảy ra khi chính quyền địa phương đã ‘lúng túng’.

Dường như ‘thói quen’ ỷ lại vào sự lãnh đạo, chỉ đạo từ trung ương khiến chính quyền Đà Nẵng đã không chuẩn bị kế hoạch theo phương châm 4 tại chỗ, bởi vậy ‘nguồn lực, phương tiện, sự chỉ đạo và phương án hành động’ chỉ là ‘khẩu hiệu’ hơn là sự sẵn sàng. Trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm, cơ sở điều trị, đội ngũ y bác sĩ đã không có đủ và kịp thời khi dịch bùng phát và lây lan. Ngoài ra, nếu như sự phân luồng, sàng lọc người bệnh đến khám và người ‘tiềm ẩn’ mắc virus SARS-CoV-2 thì sự bùng phát dịch đã có thể được phát hiện sớm hơn…. Việc test nhanh và xét nhiệm PCR cũng chậm trễ ở Hà Nội và một số tỉnh thành.

Chính quyền địa phương cũng đang ‘bế tắc’ trong triển khai thực hiện chính sách đầu tư công như ‘một mũi nhọn’ để hồi phục và tăng trưởng kinh tế. Đầu tư công là lĩnh vực chính quyền địa phương được phân quyền, tuy nhiên đã ‘ì ạch’ giải ngân, tình trạng ‘có tiền mà không biết tiêu’ đáng ngạc nhiên ! Nhiều hội nghị, đối thoại ‘căng thẳng’ giữa Chính phủ với các lãnh đạo địa phương nhằm tìm ra các biện pháp thúc đẩy, và những ‘lời hứa quyết tâm’ thiếu thuyết phục được các nhà chuyên môn và công luận. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp và người lao động chịu ảnh hưởng do đại dịch cũng chậm được triển khai do việc rà soát các đối tượng và đánh giá tác động khó khăn…

Mục tiêu kép vừa chủ động chống dịch vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà Chính phủ theo đuổi đang gặp thách thức, trong đó có năng lực yếu kém của chính quyền địa phương là nỗi lo có thể phải trả giá bằng chi phí y tế cao và hiệu quả kinh tế thấp.

Bất ổn niềm tin chính trị

Tập trung quyền lực ở trung ương để chỉnh đốn đảng, làm thay đổi quan hệ giữa trung ương và địa phương, làm trầm trọng thêm sự bất ổn niềm tin chính trị, và hậu quả về chính sách có thể nặng nề. Cải cách thể chế chính trị không theo kịp thực tế chuyển đổi sang thị trường khiến bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên lãnh đạo suy thoái đạo đức, lối sống và tham nhũng. Việc phân cấp, phân quyền nhiều hơn cho địa phương trong điều kiện thiếu cơ chế hiệu quả giám sát hữu hiệu khiến cho tình hình ‘trục lợi’, tham nhũng thêm trầm trọng và lan rộng. Nhiều quan chức địa phương bị kỷ luật và bỏ tù do làm ‘tổn hại nghiêm trọng uy tín của đảng và nhà nước’, nhưng danh sách chắc sẽ còn kéo dài trong chiến dịch chống tham nhũng vẫn tiếp tục.

Dịch Covid-19 có vẻ không cản được ‘quyết tâm’ của Đảng Cộng sản tổ chức Đại hội 13 theo dự định. Kế hoạch đại hội cấp trên cơ sở sắp được hoàn thành, sau đó là đại hội cấp tỉnh, thành và tương đương để có thể xác định được số đại biểu tham dự đại hội toàn quốc. Lá phiếu của họ về nguyên tắc quyết định các vị trí lãnh đạo cấp cao nhất.

Đảng dường như đang làm chủ quá trình này. Hàng ngày, trên truyền thông công bố các quyết định của Bộ Chính trị, Ban bí thư kiểm tra, giám sát đại hội các cấp đồng thời với điều động, luân chuyển các lãnh đạo địa phương như ‘đánh cờ người’ với mục đích trung ương giành thế chủ động trước địa phương để tập trung quyền lực cao hơn.

Tuy nhiên, việc tập trung quyền lực cao hơn có lẽ không phải là phương sách chế ngự một cách bền vững cuộc khủng hoảng niềm tin chính trị. Đã đến lúc chính sách cải cách hướng đến những đối trọng cần thiết, sự cân bằng giữa quyền lực nhà nước và xã hội, trong đó vai trò tham gia chính trị lớn hơn của người dân cả ở cấp trung ương lẫn địa phương

Phạm Quý Thọ gửi từ Hà Nội

Nguồn : RFA, 11/08/2020

Cho đến nay, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến 213 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, với 19, 894, 063 người bị nhiễm, 731, 099 người tử vong (tính đến ngày 9/8/2020). Và những con số này vẫn chưa dừng lại.

Kể từ khi bùng phát tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc vào cuối tháng 12/2019 (có nhiều chuyên gia cho rằng có thể thực ra dịch đã xuất hiện từ trước đó, tại Trung Quốc), tới giờ đã hơn 7 tháng trôi qua, nhiều quốc gia đã trải qua cao điểm dịch lần thứ hai, thứ ba…nhưng cũng không ai biết bao giờ thì dịch chấm dứt, bao giờ thì sáng chế được vaccine, và liệu vaccine đó có khống chế được con coronavirus này không.

Một số khoa học gia cho rằng chính vì sự chủ quan, ngạo mạn, coi thường thiên nhiên, thói quen ăn uống động vật hoang dã của một số dân tộc-tức cũng là một kiểu coi thường sự tồn tại, cộng sinh của các động vật khác trên trái đất, nên cứ lâu lâu thiên nhiên lại giận dữ giáng một trận dịch, để dạy cho con người một số bài học.

Vậy thì đại dịch Covid-19 lần này đã dạy cho con người những bài học gì ?

Quốc gia cho tới cá nhân nào chủ quan, coi thường nó là "toang"

Mỹ, cường quốc hàng đầu thế giới là một ví dụ cho sự chủ quan, coi thường này. Cho đến hôm nay- 9/8/2020, ở Mỹ đã có 5.160.141 người bị nhiễm, 165.199 người chết.

10 quốc gia có số lượng người bị nhiễm cao nhất thế giới theo thứ tự là Mỹ, Brazil, Ấn Độ, Nga, Nam Phi, Mexico, Peru, Colombia, Chile, Tây Ban Nha.

10 quốc gia có số lượng người chết cao nhất thế giới theo thứ tự là Mỹ, Brazil, Mexico, UK, Ấn Độ, Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Peru.

Vương quốc Anh, nơi tôi đang sinh sống, có số người bị nhiễm là 310.825 người, đứng hàng thứ 12 trên thế giới, và số người chết là 46.574, đứng hàng thứ tư trên thế giới, một phần cũng vì sự chủ quan, đối phó hơi chậm giai đoạn đầu.

Trong tháng Hai và Ba, khi nhiều nước ở Châu Âu đã phong tỏa và đóng cửa hết mọi thứ, thì ở Anh vẫn tranh luận về việc có nên đóng cửa hay chọn giải pháp miễn dịch cộng đồng (herd immunity)

Ngày 23/3, Thủ tướng Boris Johnson mới đọc diễn văn cho toàn quốc gia, tuyên bố phong tỏa cả nước.

Một số dân biểu Anh cũng chỉ trích chính sách nhập cảnh của Anh trong giai đoạn đầu. Họ cho rằng "Tốc độ virus corona lan mạnh tại Anh Quốc lẽ ra đã có thể được làm chậm lại nếu các biện pháp kiểm dịch được áp dụng với người nhập cảnh sớm hơn", "các dân biểu nói rằng nhiều khả năng hàng ngàn người nhiễm virus đã vào Anh trước khi lệnh phong tỏa hoàn toàn được áp dụng, ngày 23/3/2020… ("Covid-19 : Anh 'sai nghiêm trọng' về chính sách nhập cảnh ?", BBC).

Trong khi đó một số quốc gia được đánh giá cao vì người đứng đầu và chính phủ đã không tỏ ra coi thường dịch bệnh ngay từ đầu như Đài Loan, Singapore, New Zealand, Đan Mạch, Na Uy, Phần Lan, Đức…

Không chỉ ở tầm mức quốc gia mà ở mức độ cá nhân cũng vậy, nếu chủ quan, coi thường là bị Cô Vy quật ngay. Chúng ta đã từng đọc thấy những câu chuyện từ một số chính khách cho tới dân thường ở Mỹ và các nước, vì chủ quan không mang khẩu trang hoặc thậm chí không tin là coronavirus này có thật nên đã bị nhiễm và tử vong.

Việt Nam giai đoạn đầu cũng là một trong những quốc gia được đánh giá là chống dịch tốt. Có lẽ một phần do các nước láng giềng của Trung Quốc trong đó có Việt Nam, đã từng trải qua những kinh nghiệm về các đại dịch trước đó, mà hầu hết xuất phát từ Trung Quốc và Hong Kong, cộng với sự thiếu lòng tin vào những tuyên bố chính thức của nhà cầm quyền Bắc Kinh nên khi nghe thấy có dịch ở Trung Quốc là phải lo đối phó ngay, đây cũng là tâm lý của chính phủ Đài Loan.

Một số đại dịch do virus, cúm hay virus corona có nguồn gốc từ Trung Quốc :

- Bệnh cúm Châu Á, năm 1957, xuất phát từ tỉnh Quý Châu (tây nam Trung Quốc) rồi lan sang Úc và nhanh chóng phủ khắp Bắc Bán Cầu.

- 1968, một trận dịch cúm gia cầm lại xuất hiện từ Hồng Kông tàn phá thế giới, cướp đi hơn một triệu sinh mạng.

- Năm 1997, dịch cúm A với virus H5N1 lại xuất phát từ Hồng Kông. Một biến thể của H5N1 đã gây ra trận đại dịch SARS 2003-2006. (Dịch viêm phổi cấp SARS, thực tế đã xuất hiện từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, từ 11.2002)

- Và bây giờ là Covid-19 lại xuất phát từ Vũ Hán, Trung Quốc.

Chống dịch cần sự nhất quán, đoàn kết, phối hợp từ trên xuống dưới

Quốc gia nào có sự thống nhất, phối hợp ăn ý giữa các cơ quan của chính phủ, đội ngũ chuyên gia y tế, các nhà khoa học... cho tới các địa phương, các ngành nghề cộng với việc người dân đặt lòng tin vào chính phủ, tuân thủ mọi hướng dẫn của nhà nước và các nhà khoa học thì sẽ kiểm soát được dịch bệnh, không đến nỗi "vỡ trận".

Lại phải lấy thí dụ từ Mỹ, vì thiếu sự nhất quán, "trống đánh xuôi kèn thổi ngược" giữa người đứng đầu Nhà Trắng và chính phủ của Tổng thống Donald Trump với các chuyên gia, cố vấn, giữa chính quyền liên bang và các tiểu bang, giữa người dân với nhau cũng mỗi người quan niệm khác nhau về dịch bệnh, việc mang khẩu trang, đóng cửa, mở cửa xã hội v.v… nên dịch cứ thế lây lan.

Thêm một lý do khiến đại dịch lần này trở nên tồi tệ ở Mỹ là do từ chính phủ cho tới người dân đã chống dịch theo quan điểm chính trị chứ không phải theo quan điểm khoa học.

Trở lại vương quốc Anh tuy giai đoạn đầu có chậm trễ nhưng các biện pháp phòng chống dịch, đóng cửa cho tới mở cửa, phục hồi kinh tế… đều có kế hoạch từng bước, có hướng dẫn cụ thể, người dân cứ thế mà thi hành, nên mặc dù số lượng người bị nhiễm, số lượng người chết cao nhưng ngành dịch vụ y tế quốc gia (National Health Service/NHS) không đến nỗi bị quá tải, không có ai phải để cho chết vì không đủ máy thở hay thiếu giường v.v…

Anh là một quốc gia luôn đặt nặng vấn đề sức khỏe và an toàn (health and safety) trong lao động lên hàng đầu. Mọi cửa hàng, quán xá, nhà hàng, dịch vụ, ngành nghề đều tuân thủ nghiêm ngặt những quy định về sức khỏe và an toàn cho nhân viên, cho môi trường làm việc và cho khách hàng, nếu không sẽ bị phạt nặng, nên bây giờ khi có dịch đến thì chỉ việc áp dụng thêm những quy định về giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, rửa tay với xà phòng có chất sát khuẩn thường xuyên, lập màng kính ngăn giữa nhân viên với khách hàng v.v…

Trong khi đó, Việt Nam tuy tinh thần chống dịch của người dân khá tốt thể hiện qua thói quen mang khẩu trang, nhưng sự nghiêm ngặt tạo thành nếp, thành luật về sức khỏe và an toàn trong mọi môi trường lao động thì lại chưa có, hoặc chỗ này ngành này làm, chỗ khác ngành khác không, thành ra cũng khó kìm hãm được mức độ lây lan.

Lối sống, cách sống của các dân tộc, các cộng đồng khác nhau cũng có ảnh hưởng đến tỷ lệ bị nhiễm coronavirus

Chẳng hạn, ở Anh này, cộng đồng BAME-viết tắt của 'Black, Asian and minority ethnic" (Da đen, Châu Á và dân tộc thiểu số) bị nhiễm coronavirus cao hơn và khi bị nhiễm, dễ bị nặng hơn người da trắng.

Nói thêm, khái niệm người Châu Á ở Anh, khác với ở Mỹ, là nhằm nói đến các dân tộc ở khu vực Nam Á như Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh… Còn người Hoa, người Việt, Nhật, Hàn, Thái, Phi… thì được gọi là các dân tộc ở khu vực Viễn Đông (Far East).

Nói như thế không có nghĩa là Cô Vy có ý kỳ thị/phân biệt chủng tộc gì, nhưng vì điều kiện sống, công việc-các cộng đồng BAME thường làm việc trong những công việc dễ bị lây nhiễm như công nhân trong nhà máy, siêu thị, tài xế xe bus, y tá (tỷ lệ BAME làm việc trong NHS ở UK rất cao), trong gia đình lại thường có cảnh 2, 3 thế hệ sống trong cùng một ngôi nhà nên khó có thể giãn cách xã hội v.v… Tỷ lệ người da đen và người Nam Á bị các loại bệnh như tiểu đường, bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm (sickle cell anemia), bệnh cao huyết áp… cũng khá cao nên khi bị nhiễm Covid-19 thì dễ bị nặng.

Tương tự ở Mỹ với các cộng đồng người da đen, người Latino, Nam Á...

Còn tại sao đại dịch Covid-19 và nhiều đại dịch cúm trước đó thường phát xuất từ Trung Quốc, Hong Kong là do thói quen ăn uống, chế biến các loại động vật hoang dã.

Thật đáng tiếc là Việt Nam đã kiểm soát dịch khá tốt giai đoạn đầu nhưng do chủ quan, cũng lại là chủ quan, nên đã bị bùng phát dịch trở lại từ tuần lễ thứ tư trong tháng 7 và lần này dịch tiến triển nhanh hơn nhiều. Tổng số ca nhiễm cho đến hôm nay đã tăng lên 841, từ không có người nào bị tử vong trong đợt 1, đến ngày 9.8 đã có 11 người chết, và nhiều khả năng con số tử vong sẽ còn tăng lên trong những ngày tới.

Có lẽ do Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn mà không áp dụng mọi biện pháp ngăn ngừa cẩn thận tại mọi cửa hàng, cơ quan, quán xá, dịch vụ, cộng thêm việc du khách từ nước ngoài vào, hàng trăm người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam cũng như số người Việt từ các vùng dịch trở về, trong đó có những người đã bị nhiễm bệnh.

Bài toán vừa chống dịch vừa phục hồi kinh tế

Làm thế nào để vừa kiểm soát được dịch, hạn chế tối đa số người bị nhiễm, số người chết mà vẫn không để cho kinh tế bị trì trệ, kiệt quệ, ảnh hưởng tới đời sống của bao nhiêu con người, là bài toán chung cho mọi quốc gia. Nhưng tất nhiên những quốc gia giàu hơn, có nền kinh tế phát triển, có nguồn ngoại tệ dự trữ dồi dào thì dù dịch có nặng cũng sẽ dễ hồi phục hơn là những quốc gia nghèo, đang phát triển.

Việt Nam là một nước đang phát triển, kinh tế phụ thuộc khá nhiều vào việc xuất khẩu, nên đại dịch Covid-19 chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng và thời gian phục hồi sẽ lâu hơn. Chính vào những giai đoạn khó khăn như thế này thì nhà nước Việt Nam cần phải có kế hoạch rất kỹ, vừa truy đuổi dấu vết, khoanh vùng dập dịch chứ không thể đóng cửa toàn bộ như lần trước, vừa có những biện pháp hỗ trợ người dân, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm thuế, kích cầu kinh tế …

Đại dịch sẽ làm thay đổi thể giới, thay đổi lối sống của con người

Khi đại dịch mới xảy ra, và biện pháp đóng cửa, cách ly xã hội được thực hiện ở hầu khắp mọi quốc gia, con người cảm thấy khó khăn để thích nghi với việc phải làm việc, học hành, khám bệnh… qua internet, bị cách ly với xã hội với thế giới bên ngoài, thiếu sự giao tiếp trực tiếp… Nhiều nhà xã hội học, tâm lý học đã lo ngại đến việc bạo hành trong gia đình sẽ gia tăng do việc bức bối, mất việc, phải ngồi ở nhà, hoặc một số người sẽ bị trầm cảm, nhất là người già, những người sống một mình (cả hai điều này đều đã xảy ra nơi này nơi khác). Nhưng nhìn chung con người cũng quen dần, sống chậm hơn, đơn giản hơn, quay về với gia đình, người thân và với chính mình, điều mà nhiều khi đời sống quá bận rộn trước kia chúng ta khó làm được.

Có một điều chắc chắn rằng đại dịch rồi sẽ qua đi nhưng thế giới sẽ thay đổi, cuộc sống của con người sẽ có những thay đổi. Chẳng hạn, một số công việc lâu dài có thể sẽ chuyển sang làm việc từ xa qua internet, một phần hoặc toàn bộ, việc học hành, đào tạo… cũng thế. Con người sẽ phải tính đến chuyện chuyển đổi cách thức làm việc. Nhưng quan trọng hơn, bài học từ đại dịch, từ rất nhiều thảm họa do con người đã gây ra, đó là phải tôn trọng thiên nhiên, sống hài hòa với thiên nhiên và những sinh vật, động vật khác, không tham lam sân si, tàn sát mọi thứ nếu không muốn lại phải đón nhận những thảm họa khác.

Song Chi

Nguồn : RFA, 09/08/2020

Covid-19 : Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê có nhiều ca tử vong nhất thế giới (RFI, 08/08/2020)

Dịch Covid-19 vẫn không ngừng lây lan khắp nơi trên thế giới. Hôm qua 07/08/2020, Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê vượt Châu Âu, trở thành khu vực chịu nhiều tang thương nhất thế giới vì virus corona.

Người Brazil tuần hành tại Sao Paulo, ngày 07/08/2020, báo động con số 100 nghìn người đã chết vì Covid-19 ở đất nước nam Mỹ này.  Reuters – Amanda Perobelli

Theo số liệu hãng tin Pháp công bố tối ngày 07/08, dịch bệnh đã làm tổng cộng 715.000 người chết và có hơn 19 triệu người nhiễm virus. Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê hiện giờ đứng đầu thế giới về số ca tử vong : ít nhất 213.120 người, so với con số 212.660 ở Châu Âu. Trong 7 ngày qua, 44% số ca tử vong là ở Châu Mỹ Latinh và vùng Caribê. Đây cũng là khu vực có nhiều người được ghi nhận nhiễm virus corona nhất, đặc biệt là Brazil.

Hôm qua, Brazil đã gần chạm ngưỡng 100.000 ca tử vong (chính xác là 99.572) và 2,9 triệu ca dương tính với virus corona. Tuy nhiên, theo Domingos Alves, chuyên gia thống kê về dịch bệnh tại Brazil, con số thực tế cao gấp 6-7 lần so với số liệu chính thức.

Số ca tử vong tại Mexico cũng đã tăng vượt xa dự báo của chính quyền của tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador, lên thành 51.311 người. Hôm qua, một quan chức Bộ Y tế thông báo Mexico đã nhận khoản trợ giúp 3 triệu đô la của Mỹ để phát triển nghiên cứu, mua trang thiết bị bảo hộ và xét nghiệm Covid-19. Trong khi Colombia vượt ngưỡng 12.000 ca tử vong, thì hôm qua Cuba cũng ghi nhận số ca nhiễm mới thường nhật cao nhất tính từ 3 tháng nay. Còn Mỹ tiếp tục ghi nhận thêm 1.062 ca tử vong và hơn 52.000 ca nhiễm mới trong vòng 24 giờ, theo số liệu của đại học Johns Hopkins vào lúc 00h30, giờ quốc tế hôm nay.

Châu Âu thắt chặt các biện pháp hạn chế, phong tỏa

Trở lại Châu Âu, các biện pháp hạn chế, phong tỏa đang được thắt chặt ở nhiều nơi để hạn chế đà lây lan của dịch bệnh. Tại Tây Ban Nha, sau nhiều thành phố ở xứ Basque, vùng Catalunya và Aragon, hôm qua đến lượt thành phố Aranda de Duero, với 32.000 dân, cách thủ đô Madrid 150km về phía bắc, bị phong tỏa ít nhất trong vòng 14 ngày.

Tại Đức, hai trường học ở miền bắc phải đóng cửa sau khi xuất hiện nhiều ca nhiễm, chỉ vài ngày sau khi khai giảng. Berlin ra quy định từ hôm nay 08/08, tất cả những người trở về từ vùng có nhiều nguy cơ lây nhiễm bắt buộc phải làm xét nghiệm Covid-19.

Còn tại Anh Quốc, nhiều nơi như thành phố Preston, Leicester … các biện pháp phong tỏa cũng được thắt chặt. Kể từ hôm nay, du khách trở về từ Bỉ, Andorre và Bahamas sẽ bị cách ly 14 ngày. Nhìn sang Ireland, 3 vùng với 368.000 dân sẽ bị phong tỏa trở lại kể từ nửa đêm 08, rạng sáng 09/08.

Thùy Dương

*********************

Covid-19 : Thế giới vượt 19 triệu ca nhiễm và 700.000 ca tử vong (RFI, 07/08/2020)

Theo AFP, tính đến hết ngày hôm qua, 06/08/2020, số người bị lây nhiễm virus corona trên thế giới đã vượt ngưỡng 19 triệu, trong lúc số ca tử vong cũng tăng vọt, lên đến hơn 700.000. Bị nặng nhất là Châu Mỹ, nhưng tình hình Châu Phi đang càng lúc càng nghiêm trọng.

Một nghĩa địa an táng người chết vì virus corona, ở Vila Formosa, Sao Paulo, Brazil. Ảnh chụp ngày 06/08/2020.  AP - Andre Penner

Theo số liệu thống kê của hãng tin Pháp, số ca tử vong trên thế giới hầu như tăng gấp đôi từ ngày 26 tháng 5 đến nay, đã khiến cho 712.000 người thiệt mạng. Chỉ trong không đầy 3 tuần đã có thêm 100.000 người chết.

Riêng tại Hoa Kỳ, số người chết trong 24 tiếng đồng hồ vừa qua lên hơn 2.000, cụ thể là 2.060 người. Đây là lần đầu tiên từ 3 tháng qua, số tử vong trong một ngày lên cao như vậy, đẩy tổng số tử vong tại Mỹ vượt mức 160.000 ca.

Trên bảng tổng kết tử vong vì Covids-19, Mỹ vẫn xếp thứ nhất, theo sau là Brazil với gần 100.000 ca. Đứng thứ ba là Mexico đã vượt ngưỡng 50.000 người chết vào hôm qua.

Cả Mỹ lẫn Brazil đều đứng nhất nhì thế giới về số ca nhiễm được xác nhận, với gần 5 triệu ca tại Mỹ và gần 3 triệu trường hợp tại Brazil. Đứng thứ ba là một nước Châu Á : Ấn Độ với hơn 2 triệu ca theo ghi nhận chính thức, trong đó đã có 41.585 ca tử vong.

Số người nhiễm và tử vong tại Châu Phi thấp hơn nhưng dịch bệnh có xu hướng ngày càng nặng hơn. Tính đến hôm qua, Châu Phi đã vượt mức 1 triệu ca nhiễm, với số người chết lên đến hơn 21.000 người.

Trên lục địa này, Nam Phi là nước bị nặng nhất với hơn 500 ngàn ca nhiễm và hơn 9.600 trường hợp tử vong.

Vấn đề đối với Châu Phi là các số liệu kể trên chỉ phản anh một phần thực tế do khả năng dò tìm virus còn hạn chế.

Mai Vân

***********************

Covid-19 : Brazil sắp chạm ngưỡng 100.000 ca tử vong (RFI, 07/08/2020)

Sáu tháng kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Brazil cận kề ngưỡng 100.000 ca tử vong. Liên tục trong một tháng, mỗi ngày vẫn có hơn 1.000 bệnh nhân thiệt mạng.

Bệnh nhân được điều trị khỏi Covid-19 tập hồi phục chức năng trong một bệnh viện dã chiến ở Rio de Janeiro, Brazil, ngày 02/07/2020.  Reuters- Ricardo Morales

Theo lời một chuyên gia Đại học Y Sao Paulo, với đà này chỉ từ nay đến tháng 10/2020 thiệt hại về nhân mạng sẽ "tăng lên gấp đôi" : virus corona có nguy cơ cướp đi 200.000 sinh mạng tại quốc gia Châu Mỹ Latinh này.

Bộ Y Tế Brazil ngày 05/08 cho biết trong ngày có thêm hơn 57.000 bệnh nhân nhiễm SARS-Cov-2. Trên toàn quốc đã có hơn 2,8 triệu bệnh nhân, gần 1.500 trong số này đã qua đời trong 24 giờ qua. Nhà xã hội học Brazil Celso Roccha de Baros xem dịch Covid-19 là "thảm họa nghiêm trọng nhất trong lịch sử" tại quốc gia có 212 triệu dân này. Khủng hoảng y tế không hề thuyên giảm kể từ khi Brazil ghi nhận ca tử vong đầu tiên hôm 26/02.

Trả lời hãng tin Pháp AFP, chuyên gia về thống kê Brazil thuộc Đại học Y Sao Paulo, ông Domingos Alves cho rằng "đỉnh dịch vẫn còn ở phía trước". Chuyên gia này mạnh mẽ lên án chính quyền của tổng thống Bolsonaro coi thường sinh mạng của người dân và cương quyết phủ nhận tính nguy hại của virus corona. Theo chuyên gia này, đến đầu tuần tới, Brazil sẽ đụng ngưỡng 100.000 người chết và từ nay đến tháng 10/2020 sẽ có 200.000 ca tử vong, do Brazil là một trong những quốc gia trên thế giới không áp dụng nghiêm chỉnh các biện pháp phong tỏa như tại Châu Âu.

Mỹ : Thêm 1.269 người qua đời vì Covid-19

Hoa Kỳ cũng chưa có dấu hiệu thoát khỏi đại dịch. Đại học Johns Hopkins thẩm định trên toàn quốc có thêm 1.269 ca tử vong trong vòng 24 giờ, tính đến chiều tối 05/08. Riêng bang Florida từ đầu mùa dịch đến nay ghi nhận hơn nửa triệu ca dương tính với siêu vi corona chủng mới. Virus corona đã cướp đi sinh mạng của gần 158.000 người Mỹ, nhưng tổng thống Donald Trump vẫn tỏ ra lạc quan. Ông cam chắc là virus sẽ "biến mất". 

Châu Âu đề cao cảnh giác

Tại Pháp, các giới chức y tế cảnh báo về nguy cơ "diễn biến xấu" vẫn có thể xảy ra. Ngày 05/08, trên toàn quốc có thêm gần 1.700 ca nhiễm và có thêm 19 ổ dịch được phát hiện.

Vương quốc Bỉ thông báo 225 nhân viên một lò mổ tại Staden, khu vực tây bắc, bị cách ly sau khi phát hiện ít nhất 18 ca dương tính với virus corona.

Thanh Hà

*************************

Facebook, Twitter xóa video của Donald Trump liên quan đến virus corona (RFI, 06/08/2020)

Hai mạng xã hội Facebook và Twitter tỏ ra cứng rắn hơn đối với tổng thống Mỹ : một video clip trong đó ông Donald Trump khi trả lời kênh Fox News đã nói rằng trẻ em "hầu như hoàn toàn" miễn nhiễm đối với virus corona chủng mới, hôm qua 05/08/2020 đã bị xóa vì cho rằng bóp méo thông tin về Covid-19.

Facebook đã xóa một bài đăng khỏi trang của Donald Trump. Ảnh : Debarchan Chatterjee / Zuma Wire / Rex / Shutterstock

Một phát ngôn viên của Facebook khẳng định video này chứa thông tin sai lạc, vi phạm các quy định liên quan đến việc bóp méo thông tin một cách nguy hiểm về đại dịch. Đây là lần đầu tiên Facebook kiểm duyệt trực tiếp tổng thống Trump.

Twitter còn đi xa hơn : mạng xã hội này cấm tài khoản của nhóm vận động tranh cử của ông Donald Trump tiếp tục đăng các tweet, một khi không rút xuống video trích đoạn cuộc phỏng vấn trên. Tài khoản @TeamTrump dường như đã thuận theo yêu cầu, vì đến tối qua vẫn hoạt động trên Twitter, còn video thì không tìm thấy nữa.

Một phát ngôn viên trong ban vận động tranh của của ông Trump than phiền : "Tổng thống chỉ nêu ra một thực tế là trẻ em ít bị nhiễm virus corona hơn người lớn. Thêm một bằng chứng cho thấy Silicon Valley thiên vị, bất công với tổng thống. Các quy định chỉ được áp dụng một chiều. Mạng xã hội không thể là trọng tài cho sự thật".

Các biện pháp của hai tập đoàn ở California có nguy cơ khơi lại ý định trước đây của tổng thống và đảng Cộng Hòa, muốn trả đũa các mạng xã hội, bị cáo buộc là thiên về phía đối lập. Hồi cuối tháng Năm, phía Cộng Hòa rất tức giận khi Twitter đánh dấu một tweet của ông Donald Trump là kích động bạo lực. Tổng thống ký một sắc lệnh đe dọa sửa đổi một luật đã cho phép các trang mạng tự do rộng rãi trong việc quản lý nội dung.

Ngược với Twitter, Facebook lâu nay không can thiệp nhân danh tự do ngôn luận, nhưng do bị chỉ trích nên bắt đầu có một số nhượng bộ. Facebook hứa hẹn sẽ nghiêm khắc trong một số chủ đề như đưa tin sai lạc về đại dịch hoặc diễn tiến các cuộc bầu cử.

Ngày 05/08, trong cuộc họp báo ông Donald Trump nhắc lại ý kiến cho rằng hệ miễn dịch của trẻ em rất mạnh, bằng chứng là con số tử vong hết sức thấp. Theo AFP, tuy trẻ em hiếm khi phải nhập viện vì Covid-19 và số thiệt mạng lại càng hiếm, nhưng các nghiên cứu cho thấy các em vẫn có thể bị nhiễm và lây cho người khác.

Đại hội đảng qua video

Những người tổ chức đại hội đảng Dân Chủ hôm qua 05/08/2020 loan báo ứng cử viên của đảng là ông Joe Biden sẽ không tham dự đại hội ở Milwaukee (bang Wisconsin) để nhận lời đề cử, "nhằm bảo vệ sức khỏe công chúng". Ông sẽ đọc diễn văn từ tư gia ở Delaware, và tất cả những người phát biểu cũng sẽ không đến trực tiếp. Về phía ông Donald Trump cũng muốn đọc diễn văn chấp nhận đề cử từ Nhà Trắng.

Đại hội đảng nhằm đề cử ứng cử viên tổng thống luôn là một sự kiện lớn trong đời sống chính trị nước Mỹ, với hàng ngàn người ủng hộ tham gia, được truyền hình trực tiếp trên tất cả các kênh lớn. Nhưng đại dịch corona làm trên 156.000 người thiệt mạng trên đất Mỹ đã đảo lộn hoàn toàn chiến dịch tranh cử.

Thụy My

Với dân số 97 triệu người, liền kề Trung Quốc, Việt Nam đã kiểm soát được đại dịch Covid-19. Trong hơn ba tháng đến gần cuối tháng bảy, Việt Nam không có ca lây nhiễm mới trong cộng đồng, và trong số hơn 450 ca lây nhiễm ở Viêt Nam, không có có ca nào chết. Nhưng thành tích đầy ấn tượng đó đã kết thúc ngày 25/7 khi có ca lây nhiễm mới. Đến 2/8, đã có 142 ca lây nhiễm mới, và có ba ca chết, trong tổng số 586 ca lây nhiễm tại Việt Nam.

Các chuyên gia dịch tễ thu thập mẫu, xét nghiệm làm rõ nguồn gốc dịch Covid-19 tại Đà Nẵng

Theo ông Nguyễn Thanh Long (Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế), có khoảng 1,4 triệu du khách đã đến Đà Nẵng trong vòng một tháng (từ ngày 1 đến 29/7). Dịch Covid-19 bùng phát ở Đà Nẵng đã được xác định là virus chủng thứ 6, từ ngoài xâm nhập vào, xuất hiện lần đầu ở Việt Nam từ đầu tháng 7/2020, và đang lan nhanh ra cả nước gồm Hà Nội và Sài Gòn.

Ông Long nhấn mạnh "dịch lần này tốc độ lây nhiễm cao hơn lần trước. Đó là lý do khiến Bộ Y tế đã hành động quyết liệt như vậy". Ngay sau khi phát hiện ổ dịch bùng phát ở Đà Nẵng, Bộ Y tế đã cử ba đoàn cán bộ tinh nhuệ, có nhiều kinh nghiệm chuyên môn về lĩnh vực xét nghiệm, truy vết, điều tra dịch tễ, truyền nhiễm, và điều trị, do một thứ trưởng đứng đầu, để tăng cường cho Đà Nẵng. Đây là một quyết định ứng phó "chưa từng có tiền lệ". 

Theo truyền thống, nhiều người Việt tin rằng tháng bảy âm lịch "là tháng cô hồn". Cuối tháng bảy dương lịch đã có nhiều chỉ dấu báo hiệu điềm không lành cho cuối năm, sau thành công ban đầu đến cuối tháng bảy. Nay Việt Nam lại phải bắt đầu lại "chống dịch như chống giặc". Nhưng vì sao dịch lại bùng phát ở Đà Nẵng, và tại sao lại vào tháng bảy ?

***

Đà Nẵng không chỉ là thành phố lớn nhất Miền Trung, mà còn là một địa bàn chiến lược được các nước lớn (như Mỹ, Nga, Trung Quốc) chú ý. Năm 1965, Mỹ đổ quân vào Đà Nẵng để bắt đầu cuộc chiến tranh Việt Nam. Năm 2018, tàu sân bay USS Carl Vinson cập bến Đà Nẵng, không chỉ là hình ảnh tượng trưng mà còn có ý nghĩa chiến lược. 

Để "chống dịch như chống giặc", Việt Nam tuy có khả năng vượt trội để truy tìm (tracking) người lây nhiễm và cách ly (quarantine), nhưng vẫn ẩn tàng nhiều nguy cơ khó lường, đặc biệt là từ Trung Quốc. Sau thành công ban đầu khi Việt Nam kiểm soát được Covid-19, thì nay lại ở thế "thập diện mai phục", như trong một bộ phim của Trung Quốc.

Trong khi đại dịch đang hoành hành khắp thế giới mà chưa có vac-xin và thuốc đặc trị, Việt Nam đối diện với nhiều rủi ro nếu để dịch bùng phát sớm và lan ra khắp cả nước. Tuy Việt Nam sản xuất và xuất khẩu được các thiết bị phòng dịch như khẩu trang, quần áo bảo hộ, máy trợ thở, nhưng vẫn phải nhập các bộ xét nghiệm đắt tiền với số lượng hạn chế.

Tuy đường biên giới Việt-Trung dài 5.000km, nhưng không đủ các chốt phòng dịch tại các cửa khẩu. Bộ Tư lệnh Biên phòng cho biết, từ 1/6 đến nay đã bắt giữ 4.360 người vượt biên trái phép. Nhưng đó chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm" vì hàng ngàn người Trung Quốc đã được các đường dây người Việt dẫn đường vượt biên trái phép vào Việt Nam.

Việc đưa người vượt biên trái phép là "con ngựa thành Troy", để giúp người Trung Quốc vượt biên vào Việt Nam, rồi lén lút đưa họ đến Đà Nẵng và các nơi khác. Những người Trung Quốc đó có thể gồm tội phạm hình sự (buôn ma túy và cờ bạc) rủi ro về an ninh và dịch bệnh. Một số đường dây người Việt còn ngang nhiên quảng cáo dịch vụ "bao biên".

Một lỗ hổng khác là các "đặc khu kinh tế". Theo Tuổi Trẻ (26/11/2019), Quốc Hội đã thông qua luật xuất nhập cảnh sửa đổi, cho phép người nước ngoài được miễn thị thực nhập cảnh vào các "khu kinh tế đặc biệt" với thời hạn tạm trú 30 ngày. Luật này được thông qua ngày 25/11, với 404 đại biểu tán thành (tương đương 83,64% ), có hiệu lực từ 1/7/2020.

Luật xuất nhập cảnh này sẽ mở rộng cho người nước ngoài được vào "các khu kinh tế ven biển do chính phủ quyết định". Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2020 về việc miễn thị thực nhập cảnh cho người nước ngoài (Trung Quốc) được vào các khu kinh tế ven biển như Vân Đồn (Quảng Ninh) và Phú Quốc (Kiên Giang)…

***

Theo các chuyên gia phân tích, việc miễn thị thực đã tạo điều kiện cho Vân Đồn và Phú Quốc trên thực tế trở thành đặc khu cho người Trung Quốc vào mà không cần thông qua "luật đặc khu". Nói cách khác, quy định mới về miễn thị thực tạo thuận lợi cho người Trung Quốc được "tự do ra vào Vân Đồn và Phú Quốc mà không cần phải xin thị thực".

Dư luận cho rằng các nhóm lợi ích cuối cùng đã đạt được mục đích của họ, dù phương hại đến lợi ích quốc gia. Nhiều người Trung Quốc đến Vân Đồn không chỉ dừng lại ở đó mà họ còn di chuyển đến các nơi khác ở Việt Nam như Đà Nẵng. Trong khi kiểm soát đường biên giới hai nước rất khó, thì kiểm soát ranh giới các khu kinh tế biển còn khó hơn. 

Vào cuối tháng 7 khi dịch Covid-19 bùng phát tại Đà Nẵng và lan rộng ra cả nước là lúc nhiều người Trung Quốc xuất hiện tại Đà Nẵng và các nơi khác, trong khi hàng vạn khách du lịch nội địa đổ về Đà Nẵng du lịch với giá rẻ. Gần đây, Bộ Quốc phòng đã cảnh báo rằng nhiều người Trung Quốc đã chiếm nhiều khu đất nhạy cảm ở Đà Nẵng và các nơi khác. Đó là "hiểm họa đúp" về an ninh và dịch bệnh mà người Việt phải đề phòng cảnh giác.

Việc dịch bùng phát tại Đà Nẵng vào tuần cuối tháng bảy đúng lúc Việt Nam chuẩn bị nối lại các chuyến bay thương mại quốc tế và đúng lúc du lịch nội địa đang tăng mạnh. Nay Đà Nẵng buộc phải thực hiện giãn cách xã hội trên toàn thành phố từ 0h ngày 28/7, và phải dừng tổ chức lễ hội "Tuyệt vời Đà Nẵng 2020" dự kiến diễn ra từ 31/7 đến 5/8. Nói cách khác, chủ quan mở cửa du lịch quá sớm là một sai lầm mà sớm muộn sẽ phải trả giá đắt.

Theo thống kê, trong tổng số 12.000 người Việt nhập cảnh từ các nước/vùng có dịch để được cách ly theo dõi sức khỏe, thì có 232 người cách ly tại bệnh viện, có 10.900 người cách ly tập trung tại các cơ sở của nhà nước, và 800 người cách ly tại nơi ở của họ. Trong khi chính phủ cố gắng đón người về, thì các đường dây ngầm đưa người Trung Quốc vượt biên vào Việt Nam, gây ra nhiều tai họa khó lường cho đất nước về an ninh và dịch bệnh.

Với hàng ngàn người Trung Quốc gần đây bị phát hiện đang cư trú bất hợp pháp tại Việt Nam, dư luận đang bức xúc yêu cầu Chính quyền phải mở chiến dịch truy quét để nghiêm trị người Trung Quốc nhập cảnh trái phép trước khi trục xuất họ về nước theo "thỏa thuận dẫn độ". Cần phải xử thật nặng để răn đe những người Việt nào "nối giáo cho giặc".

Trung tướng Nguyễn Văn Sơn (Thứ trưởng Bộ Công an) cho biết (ngày 25/7), nếu căn cứ vào các vụ việc mà Công an Đà Nẵng và Quảng Nam đã phát hiện và xử lý thì tình hình quản lý nhập cảnh còn lỏng lẻo. Tuy chưa xác định được nguồn lây nhiễm đối với các bệnh nhân dương tính Covid-19 ở Đà Nẵng, nhưng khoảng trống về quản lý đối với người nhập cảnh trái phép là một lỗ hổng an ninh rất nguy hiểm mà nay "mất bò mới lo làm chuồng".

Nguyễn Quang Dy

Nguồn : Viet-studies, 02/08/2020

Covid-19 tái phát : Việt Nam có thể làm gì trong một cuộc chiến kép ?

Nguyễn Hoàng Ánh, Song Chi, Phạm Quý Thọ, Quốc Phương, BBC, 07/08/2020

Việt Nam đang đương đầu với đợt tái bùng phát dịch Covid-19 với cường độ được cho là khá mạnh ở cộng đồng và trong các tuyến đầu của ngành y tế là các bệnh viện ở nhiều tỉnh thành.

Covid-19 tái phát : Việt Nam có thể làm gì trong một cuộc chiến kép ?

Trong lúc nhà chức trách dự kiến đợt tái bùng phát có thể đạt đỉnh trong vòng 10 ngày, thì con số các ca lây nhiễm, các ca có mắc nặng và tử vong có thể tiếp tục tăng lên thêm, đồng thời cũng đang xuất hiện những quan ngại về việc liệu Việt Nam có thể đồng thời giải quyết được các vấn đề hệ lụy do đợt bùng phát mới gây ra hay không.

Hôm 06/8, một số nhà quan sát thời sự từ trong và ngoài Việt Nam chia sẻ với BBC News tiếng Việt cảm nhận và đánh giá của mình, mà trước tiên về khía cạnh cảm nhận tác động tâm lý - xã hội từ cộng đồng :

Lo lắng hơn đợt một ?

Truyền thông cả chính thống và phi chính thống thời gian qua ở Việt Nam đã quá lạc quan nên dư luận khá sốc trong đợt Covid-19 mới. Nếu trong đợt đầu dư luận khá nhanh chóng được trấn an thì sự mất khống chế trong đợt hai đã làm dư luận hoang mang, lo lắng hơn đợt một rất nhiều.

Phó Giáo sư Nguyễn Hoàng Ánh

(nhà nghiên cứu, giảng viên Đại học từ Hà Nội)

Tôi cho là có khác biệt giữa đợt một xuất hiện Covid-19 và đợt tái bùng phát , đợt hai này mọi người sẽ có phần lo lắng hơn vì đợt trước Việt Nam không có ai tử vong, nay thì đã có 10 người, tính tới ngày 6/8, đồng thời con số người bị nhiễm tăng khá nhanh chỉ trong một thời gian ngắn. Và một số bác sĩ, chuyên gia cũng dự báo sẽ có thêm nhiều người tử vong nữa do tuổi cao, có sẵn tình trạng bệnh lý nền v.v…

Một số quan chức Việt Nam cũng thẳng thắn cho rằng kỳ này dập dịch sẽ khó hơn vì trước đây chủ yếu là từ người bên ngoài vào còn bây giờ do cả người bên ngoài lẫn trong nước, lịch trình đi lại phức tạp khó truy dấu vết hơn.

Và lần này thì Việt Nam lại không muốn đóng cửa hoàn toàn như lần trước nữa vì bài toán kinh tế.

Cũng khá đáng tiếc là lần trước Việt Nam đã kiểm soát dịch, chống dịch khá tốt so với một số quốc gia khác, nhưng lại để cho bùng phát trở lại, có lẽ một phần do chủ quan, mở cửa hoàn toàn trở lại hơi sớm mà không tuân thủ toàn bộ biện pháp phòng ngừa cẩn thận không phải chỉ trong người dân mà còn trong mọi cửa hàng, dịch vụ, quán xá, nhà hàng…

Ví dụ như ở Anh, ý thức về "health and safety" (sức khỏe và an toàn) trong mọi môi trường lao động, ngành nghề, công sở… đã được tạo thành nếp, thành thói quen và thành luật lệ rõ ràng, cẩn thận, nên khi phải tuân thủ để phòng ngừa dịch thì họ cứ thế mà tiến hành, còn Việt Nam thì chuyện đó còn khá là thờ ơ, và chưa có luật để phạt.

Rồi thì số người đến Việt Nam, đặc biệt gần đây có hiện tượng nhiều người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, số người Việt đi lao động xuất khẩu trở về từ những vùng dịch - ví dụ như 219 người trở về từ Guinea Xích đạo, trong đó có 129 người bị nhiễm Covid-19 cộng thêm bị đồng nhiễm sốt rét, bị tổn thương nhiều tạng… nên dịch lại bùng phát trở lại.

Nhà báo tự do Song Chi

(cựu Đạo diễn truyền hình từ Leeds, Anh quốc)

Thành phố Đà Nẵng, cụ thể là các bệnh viện địa phương, là nơi bùng phát đợt dịch Covid-19 lần 2. Đặc điểm của đợt này theo quan sát của tôi là lây nhiễm cộng đồng, không xác định được F0.

Chủng virus lần này biến thể nên lây lan nhanh và nguy hiểm dễ dẫn đến tử vong đối với những người cao tuổi có bệnh nền.

Thời gian khởi phát được cho là đầu tháng 7/2020, tuy nhiên đến ngày 25 mới công bố ca nhiễm đầu tiên, đến ngày 28 thì Thủ tướng đồng ý cho cách ly cả thành phố. Đây là thời gian trùng với kỳ nghỉ hè nên số khách du lịch đến Đà Nẵng rất đông, ước tính từ trong gần trọn tháng Bảy có gần 1,5 triệu lượt đến và đi nên khả năng phát tán ra các tỉnh thành rất rộng và nhanh. Hiện nay, đã có hơn 10 tỉnh thành có người lây nhiễm

Tôi thấy chính quyền địa phương bị động, nhưng được trung ương hỗ trợ nên đối phó nhanh dựa vào kinh nghiệm đợt một : phong toả địa bàn sinh sống của người bị lây nghiễm, cách ly thành phố, di chuyển bệnh nhân nặng từ các bệnh viện nghi là nguồn lây sang các địa điểm y tế khác. Các tỉnh đang thực hiện truy vết, khuyến cáo công dân khai báo y tế, tự cách ly và tổ chức test nhanh và xét nghiệm. Hiện nay, ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang 'quá tải' số đối tượng cần xét nghiệm.

Khi biết tin về dịch bùng phát, khách du lịch cũng 'bất ngờ' lúc đầu, sau đó là dồn dập huỷ chuyến để rời Đà Nẵng trước lệnh phong toả. Chuyến bay 'giải cứu' số du khách kẹt được thực hiện vào ngày 4/8. Nói chung, theo tôi chính quyền các địa phương và người dân 'không quá' lo lắng, đối phó với dịch nhưng không 'căng thẳng' như đợt một.

Phó Giáo sư Phạm Quý Thọ

(nhà phân tích chính sách công, Bộ Kế hoạch và đầu tư)

Lo kinh tế thế nào ?

BBC : Ảnh hưởng này về mặt kinh tế thì ra sao ? Khả năng Việt Nam đối phó cùng một lúc về lo chống dịch và lo chống đói (kinh tế, tài chính, thương mại, đầu tư việc làm, thất nghiệp v.v.) thế nào ?

Nguyễn Hoàng Ánh (Bà) : Covid-19 đợt hai, theo tôi, có ảnh hưởng lớn về mặt kinh tế hơn rất nhiều, các ngành du lịch dịch vụ, hàng không bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, các ngành khác chậm hơn nhưng không có ngành nào không bị ảnh hưởng. Do nền kinh tế Việt Nam rất mở nên khi các nước là thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam ở Mỹ, EU, Nhật Bản bị suy thoái thì kinh tế Việt Nam sẽ suy thoái theo.

Thất nghiệp sẽ tăng nhanh, GDP sẽ giảm, Việt Nam vốn được đánh giá là quốc gia lạc quan hàng đầu thế giới nhưng nếu kinh tế không được cải thiện thì rất dễ từ thái cực này sang thái cực khác, gây bất ổn cho xã hội.

Song Chi (Bà) : Có câu nói là 'nhà giàu đứt tay ăn mày đổ ruột'. Các nước Mỹ, Châu Âu bị dịch nặng hơn VN nhưng họ giàu, có tiền để hồi phục kinh tế tốt hơn. Việt Nam còn nghèo, kinh tế Việt Nam lại vốn dựa vào khâu xuất khẩu cho nên bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Báo điện tử Chính phủ từng thừa nhận đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình lao động, việc làm. Truyền thông nhà nước ghi nhận tính đến tháng 6/2020, toàn Việt Nam có 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch, bao gồm những người bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập… Ảnh hưởng do giảm thu nhập chiếm tỷ trọng cao nhất với 57,3% tổng số người bị ảnh hưởng (tương ứng 17,6 triệu người).

Trong tổng số 30,8 triệu người bị ảnh hưởng đó, có 28,7 triệu người có việc làm ; 897,5 nghìn người thất nghiệp và 1,2 triệu người nằm ngoài lực lượng lao động (không tham gia hoạt động kinh tế).

Do đó, có thể thấy đối với Việt Nam và những nước đang phát triển khác, bài toán để làm sao vừa chống dịch tốt, hạn chế tối đa số người bị lây nhiễm và số người chết, đồng thời vẫn không để cho kinh tế bị tê liệt, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, người dân không bị ảnh hưởng quá nặng… là một bài toán không đơn giản và đòi hỏi hai điều là sự đồng bộ, đoàn kết từ trung ương tới các địa phương, ban ngành trong xã hội và mỗi người dân ; và thứ hai là nhà nước phải có kế hoạch. Nhưng từng ngành nghề, địa phương, công ty… cũng phải có kế hoạch làm sao để giải bài toán này, cùng nhau vượt qua.

Phạm Quý Thọ (Ông) : Giữa hai đợt này có 'khoảng lặng' hơn 3 tháng các kịch bản ước tính tác động về kinh tế, như tỷ lệ tăng GDP không phù hợp. Nay đã có nghiên cứu đưa ra phương án 'khiêm tốn' hơn, như trường hợp xấu khi dịch chậm khống chế : GDP = 1,5%, trung bình 3% và cao có thể đến 4% trong năm 2020. Dự đoán thường có sai số và chẳng hề bị 'phán xét', nên chỉ tham khảo. Những ngành du lịch, nghỉ dưỡng, vận tải, các doanh nghiệp gắn với chuỗi cung toàn cầu như dệt, may, da giầy… sẽ 'đói đơn hàng' và doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ khó khăn, từ đó làn sóng thất nghiệp sẽ tiếp tục ở mức cao trong các tháng còn lại của năm. Tỷ lệ thất nghiệp khoảng hơn 4% mà Bộ Lao động, thương binh và xã hội ước tính theo tôi chỉ để tham khảo. Đầu tư công là một 'đột phá' cho tăng trưởng đang tích cực thúc đẩy, nhưng phải chờ kết quả, hơn thế là hiệu quả. Xuất nhập khẩu phụ thuộc vào tình hình thế giới chống dịch bệnh, nhưng chắc vẫn chưa sáng sủa trong năm nay.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá những chính sách trợ giúp, cứu doanh nghiệp, trợ cấp cho người lao động, các đối tượng bị ảnh hưởng đã có từ đợt một, từ đó điều chỉnh bổ sung. Đặc biệt, theo tôi, cần chú ý đề ra và giám sát việc thực thi, cũng như các chế tài nghiêm khắc đối với hành vi 'trục lợi'.

Giáo dục bị ảnh hưởng ra sao ?

BBC : Về mặt xã hội, giáo dục có thể bị tác động, ảnh hưởng ra sao (ví dụ : các đợt thi tốt nghiệp phổ thông, sắp vào năm học mới...) ? Hướng giải quyết theo quý vị nên thế nào ?

Nguyễn Hoàng Ánh : Giáo dục ở Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng, như chúng ta nhìn thấy hàng loạt trường tư vừa qua. Kinh tế đi xuống, tiền bố mẹ cho con đi học sẽ ít đi, nên ngay cả ở các trường đại học công lập số thí sinh thi vào cũng sẽ sụt giảm. GDP giảm, các khoản đầu tư cho giáo dục không còn như xưa, các quan chức giáo dục cần có chính sách phù hợp. Những điều cần làm đầu tiên có thể là nên bỏ những kỳ thi vô lý hay giảm các nghi lễ phiền phức như khai giảng… Theo tôi, cần triển khai 4.0 sớm trong giáo dục để ứng phó với Covid-19.

Song Chi : Tôi thấy là trong lĩnh vực giáo dục, cần có sự phối hợp hành đông giữa nhà trường, thầy cô, quan chức địa phương, gia đình. Phải mở cửa trường học nhưng có kế hoạch mở như thế nào, trung học đại học mở trước, tiểu học mở sau hay mở cùng lúc ? Mở toàn bộ hay uyển chuyển, linh động theo nhiều cách. Ví dụ kết hợp học một phần ở nhà một phần ở lớp, chẳng hạn một tuần đến trường 3 buổi thôi luân phiên giữa các lớp, giãn cách trong lớp, giảm số lượng học sinh bằng cách chia ca, tăng ca, có thể có các lớp học ngoài trời được không… Và luôn luôn đảm bảo điều kiện an toàn như mang khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng có chất sát khuẩn, giãn cách xã hội v.v…

Thi tốt nghiệp phổ thông có nhiều ý kiến cho là bỏ. Nhưng cũng khó là các đại học sẽ có cơ sở để tuyển chọn. Nếu tạm thờ chưa tính được một cách thức, tiêu chuẩn tuyển chọn sinh viên khác mà phải tiếp tục thi trong năm nay thì phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa tối đa.

Mỗi trường, mỗi địa phương cần phải ngồi lại tính toán cách thức mở trường lại đồng thời hạn chế dịch như thế nào. Dù sao đi nữa, sức khỏe, mạng sống con người vẫn phải quan trọng hơn.

Phạm Quý Thọ : Sự ảnh hưởng đến lĩnh vực xã hội là không tránh khỏi. Kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông đã có phương án chia làm hai đợt theo mức độ lây lan của dịch bệnh và Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai. Giao quyền nhiều hơn cho địa phương, các đơn vị, cơ sở đào tạo tổ chức thi, tuyển, chuẩn bị năm học mới, nhưng tăng cường giám sát, thanh kiểm tra… Các sự kiện văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí nên thực hiện như giai đoạn mootj vì tính chất lây lan cộng đồng.

Nội dung này được nêu rõ trong các Chỉ thị 16, 19 của Chính phủ rồi. Tình hình dịch thế này cũng không nên có một chỉ thị 'lạc quan hơn'.

Quốc Phương thực hiện

Nguồn : BBC, 07/08/2020

***********************

Tranh cãi về so sánh thương vong vì Covid và vì Việt Nam

Nguyễn Hùng, VOA, 06/08/2020

Với số người tử vong vì Covid ở Hoa Kỳ vượt quá 150.000 và số ca lây nhiễm tiến gần mức 5.000.000, con số gần 60.000 quân nhân Mỹ thiệt mạng trong Cuộc chiến Việt Nam lại được đem ra để so sánh.

Các nhân viên y tế tại Bệnh viên Quân y 17 ở Đà Nẵng ngày 4/8/2020.

Trang chuyên kiểm chứng thông tin Snopes.com hôm 4/8 đã đưa lên Facebook bài báo với tựa đề "Liệu số tử vong vì Covid-19 sẽ gấp đôi số người Mỹ chết trong Cuộc chiến Việt Nam vào mùa thu 2020 hay không" và bình luận vỏn vẹn "hầu hết đúng".

Bài báo nói về bình luận với nội dung trên của tác giả các tiểu thuyết rùng rợn, ông Stephen King hồi cuối tháng Bảy. Ông King đã viết như vậy trên Twitter. Lý do Snopes bình luận "hầu hết đúng" là thực tế không cần tới mùa thu mà điều ông King nói đã xảy ra từ cuối tháng Bảy. Cũng có người nếu chỉ tính số binh lính thiệt mạng trong giao tranh ở Việt Nam, con số là trên 40.000 và như vậy trong có vài tháng đầu năm 2020, Covid đã giết nhiều người ở Hoa Kỳ hơn cuộc chiến 10 năm tại Việt Nam.

Một cuộc tranh luận đã diễn ra trên Facebook với các bình luận qua lại dưới bài của Snopes.Lionel Starnes nói so sánh không hợp lý và viết : "Cuộc chiến chỉ diễn ra ở Việt Nam, vi rút tấn công cả nước… chúng ta không đem cả nước sang Việt Nam".

Trong khi đó MaryAnn Durr có ý kiến trái ngược và viết : "Điều có liên quan [giữa hai con số được so sánh] là người dân phản đối cái chết của người Mỹ trong cuộc chiến vô nghĩa do chính quyền tiến hành. Sự phẫn nộ của người dân ở đâu trước những người thiệt mạng do chính phủ không có khả năng hiểu khoa học và các chuyên gia y khoa trong việc kiểm soát con vi rút này".

Người ta cũng nói rằng Covid đã giết nhiều người ở Hoa Kỳ hơn mọi bệnh khác trừ các bệnh về tim, vốn mỗi năm khiến 640.000 người chết và các chứng ung thư gây ra cái chết của 600.000 người Hoa Kỳ.Các con số này được đưa ra để phản bác lại lý luận cho rằng con số chết vì Covid-19 bị chú ý tới quá mức.

Một nhà báo có tiếng ở Florida, người chia sẻ với người đọc quá trình bị nhiễm và hồi phục hậu Covid với độc giả, nói anh có vài người họ hàng làm việc trong các phòng cấp cứu bệnh nhân Covid và một trong số họ cũng so sánh những gì họ thấy với "Việt Nam".Nhà báo Vic Micolucci viết : "Họ mất bệnh nhân [vì Covid] mỗi ngày. Họ mất đồng nghiệp. Họ chịu rủi ro khi tới bệnh viện. Cô tôi mô tả công việc như "Việt Nam". Ba bệnh nhân qua đời trong ca trực của cô. Các y tá phải mang thi thể tới nhà xác và chuyển máy thở sang cho người đang hấp hối khác".

Ông Vic Micolucci cũng lên án những người coi thường Covid và viết tiếp : "Tôi thấy người ta vẫn tiếp tục tổ chức những buổi tiệc lớn trong nhà mà không hề cẩn thận. Chúng ta đều cần các giao tiếp xã hội nhưng đến mức nào đó nó trở thành quá mức, liều lĩnh và thô lỗ với những người đang chịu trận".

Trong khi đó tại chính Việt Nam, số người thiệt mạng vì Covid cũng đã từ 0 tiến dần tới hai con số trong vài ngày vừa qua. Cuộc chiến chống Covid-19 là cuộc chạy Marathon mà điểm kết thúc chỉ tới khi có được vắc-xin. Và phục hồi kinh tế hậu vắc-xin sẽ còn là cả một quá trình khó khăn trong nhiều năm tới. Với Hoa Kỳ, cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra trong chưa đầy 100 ngày nữa và Covid có thể sẽ góp phần quyết định ai sẽ lãnh đạo nền kinh tế số một thế giới trong vài năm tới.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 06/08/2020

"Nếu một quốc gia vô tình phóng một hỏa tiễn mang bom hạch tâm làm chết 650.000 người, thì chắc giới lãnh đạo cả thế giới phải yêu cầu điều tra toàn diện xem chuyện gì đã xẩy ra để trong tương lai sẽ tránh được".

Xét nghiệm covid tại Đức. Hình minh họa.

Thí dụ trên do ông Jamie Metzl nêu ra để hỏi tại sao không ai đòi phải điều tra vụ bệnh dịch Covid 19 xuất phát từ Vũ Hán đã gây họa làm chết một số lớn người tương tự mà chính quyền cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm !

Jamie Metzl là một nhà "nghiên cứu tương lai", trong các lãnh vực kỹ thuật, y học, địa lý chính trị, vân vân. Ông đã từng làm việc trong Ủy ban An ninh Quốc gia và Bộ Ngoại giao thời chính phủ Clinton, làm điều tra viên của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Campuchia. Năm 2019 ông tham dự ủy ban tư vấn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Bệnh dịch Covid đã xuất hiện ở Trung Quốc từ lâu. Năm 2012 một vi khuẩn tương tự như SARS‑CoV‑2 đã gây bệnh cho sáu người làm việc trong các hang động có nhiều dơi ở Vân Nam. Ba người đã chết. Các mẫu vi khuẩn loại Virus Corona này được đưa về Viện Vi trùng ở Vũ Hán để nghiên cứu. Các phòng thí nghiệm trong viện này cũng nghiên cứu các loại Virus Corana, từ khi chúng gây ra bệnh dịch SARS năm 2003.

Ông Metzl nhắc lại rằng chính quyền Trung Quốc xác nhận vi khuẩn SARS‑CoV‑2 bắt đầu truyền từ thú vật qua con người trong khu chợ cá và thú hoang ở Vũ Hán. Ông đặt câu hỏi : "Có nơi nào khác trong nước Trung Quốc cũng bị vi khuẩn này tấn công hay không ?"

Câu hỏi này rất quan trọng. Tại sao loài vi khuẩn SARS‑CoV‑2 lại chọn Vũ Hán, cách Vân Nam hơn 1.500 cây số, để phát động bệnh dịch ? Tại sao bệnh không phát sinh ở những thành phố gần các hang động của loài dơi hơn ?

Đó là lý do ông Metzl nghi ngờ rằng vi khuẩn Corona lần này đã xuất phá ở ngay Vũ Hán, chúng thất thoát ra ngoài do bất cẩn, từ Viện Vi trùng Vũ Hán là nơi duy nhất nuôi vi khuẩn để nghiên cứu.

Đây là một lời tố cáo rất quan trọng, không thể kết luận vội vàng. Mối nghi ngờ này chỉ có thể được giải tỏa sau một cuộc điều tra sâu rộng. Cho tới nay Trung Quốc chưa cho các nhà khoa học độc lập từ các nước khác đến tìm câu trả lời khiến Viện Vi trùng Vũ Hán càng bị nghi ngờ hơn.

Nhưng dù chưa có kết luận dứt khoát về chuyện vi khuẩn thất thoát từ phòng thí nghiệm, thì Trung Quốc vẫn chịu trách nhiệm trước thế giới. Vì họ đã ngăn chặn tin tức, che giấu sự thật, trước và sau khi bệnh Covid 19 xuất hiện khiến cả loài người chịu tai họa.

Ngay từ tuần lễ đầu tiên khi có người bị bệnh, Trung Quốc đã cố bưng bít. Các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc bị cấm không được thảo luận trên mạng về căn nguyên cơn bệnh mới. Một bác sĩ đưa lên mạng kết quả cuộc phân tích di truyền học về vi khuẩn này, gọi là "genome", thì phòng thí nghiệm của ông ta bị đóng cửa ngay tức khắc để "chỉnh đốn". Nhiều ký giả đi điều tra về căn bệnh bị gọi về, biến mất. Các chuyên viên của Tổ chức Y tế Thế giới bị trì hoãn không được nhập cảnh ngay. Sau đó nhiều mẫu vi khuẩn Corona bị tiêu hủy.

Hành động bưng bít này là tội phạm. Muốn tránh bệnh di truyền lan tràn cho cả loài người, mỗi quốc gia khi biết có người mắc bệnh dịch mới phải lập tức thông báo ngay cho các nước khác biết. Đó là một bổn phận liên đới. Năm 2003, Trung Quốc đã phạm tội chậm trễ không cho các nước láng giềng biết ngay khi bệnh SARS phát khởi. Năm nay, họ bảo vệ rất lâu quan điểm là vi khuẩn SARS‑CoV‑2 chỉ truyền từ thú vật sang loài người. Họ chỉ chịu công nhận rằng vi khuẩn đã truyền từ người sang người, ngày 20/01/2020, hàng tháng sau khi bệnh phát khởi. Trong thời gian đó, hàng triệu người từ Vũ Hán đã đi khắp Trung Quốc và ra nước ngoài trong dịp Tết Nguyên Đán. Bác sĩ Lý Văn Lượng ở Vũ Hán đã báo động các đồng nghiệp về căn bệnh di truyền lạ, ông bị trừng phạt, rồi sau đó chết vì Covid-19. Trong lúc Tập Cận Bình suy nghĩ có nên công bố căn bệnh SARS mới hay không, thì năm triệu người dân Vũ Hán đã bỏ chạy, tỏa đi khắp nước và ra nước ngoài.

Chính quyền cộng sản Trung Quốc vẫn theo tập quán của một chế độ độc tài, là kiểm soát thông tin, bưng bít các tin tức bất lợi cho chế độ. Trung Quốc cũng hành động không khác gì chính quyền Liên Xô khi họ không cho dân chúng và thế giới biết tin vụ nổ lò phát điện nguyên tử ở Chernobyl năm 1986. Sau khi cả thế giới bị vi khuẩn SARS‑CoV‑2 tấn công rồi, Trung Quốc vẫn tiếp tục ngăn chặn không cho thế giới tìm hiểu sự thật.
Vào tháng Năm, 120 quốc gia trong tổ chức WHO đồng ý phải có một cuộc nghiên cứu về căn bệnh Covid 19, nhưng ông Tập Cận Bình chặn lại, nói rằng việc nghiên cứu chỉ khởi sự sau khi căn bệnh hoàn toàn được ngăn chặn – không biết đến bao giờ. Khi Thủ tướng Scott Morrison, Australia, đề nghị mở một cuộc điều tra quốc tế, Bắc Kinh đã "trừng phạt", dọa đánh đòn thương mại, ngưng nhập cảng quặng mỏ là một nguồn lợi tức lớn của nước này ! Đến ngày 10 tháng Bẩy mới có một phái đoàn của WHO được vào Trung Quốc, chỉ mới để bàn về "kế hoạch nghiên cứu" thôi.

Hành vi của chính quyền Trung Quốc không thể chấp nhận được. Vì loài người vẫn phài đối phó với các cơn bệnh dịch lớn trong tương lai gần đây, còn nguy hiểm hơn Covid-19. Vi khuẩn SARS‑CoV‑2 thực ra thuộc loại "hiền lành" so với những thứ coronaviruses khác đã gây ra bệnh SARS và MERS, gần đây, và tốc độ lây lan cũng chậm so với các bệnh như bệnh sởi. Có thể coi Covid-19 chỉ là một "món ăn chơi" vào đầu thế kỷ 21 này. Vì loài người càng ngày càng sống gần với các thú hoang hơn, khi khai phá, mở rộng cuộc sống trên mặt trái đất.

Người ta đã "nhận diện" được khoảng 40 ngàn loại vi khuẩn trong các giống thú vật hoang dã đang sống gần loài người, trong đó ít nhất 10.000 loại có thể truyền sang con người sau nhiều lần biến tính (mutate).

Bác sĩ Peter Daszak, thuộc Đại học Columbia, New York, chủ tịch tổ chức EcoHealth Alliance, đã bắt đầu nghiên cứu về coronaviruses sau trận dịch SARS, cùng với các nhà nghiên cứu Trung Quốc. Tại các hang động ở Vân Nam họ đã tìm hiểu hàng chục ngàn con dơi, 5 phần trăm mang coronaviruses. Giáo sư Daszak cho biết có từ 10.000 đến 15.000 loài coronaviruses trong các con dơi. Muốn truyền được từ thú vật sang con người, loài virus phải biến thái hàng chục năm. Từ kho dữ liệu thu thập, người ta đã lập ra một thứ "gia phả" của loài virus này, sau nhiều đợt biến thái.

Peter Daszak và các đồng nghiệp đã thấy ở gần các hang động nơi loài dơiRhinolophus, người Trung Hoa gọi là "Dơi móng ngựa", làm tổ thì ba phần trăm trong số dân chúng sống ở đó mang vi khuẩn corona trong người. Người dân thường vào các hang động này hốt phân dơi về dùng làm phân bón, có người ăn thịt dơi. Loài dơi cũng bay đến làm tổ trong các làng mạc. Giống virus đã nhiễm trong con người từ nhiều đời, họ có thể đã sinh ra các kháng thể. Họ không có triệu chứng bị bệnh, và cũng không truyền lan cho người khác vì loài vi khuẩn chưa biến thái đủ. Nếu chúng đã biến thái đến giai đoạn có khả năng truyền từ người sang người từ lâu, thì có lẽ loài người đã tuyệt chủng, ông Daszak viết trong tạp chí Nature năm 2017. Vì loài dơi đã có mặt trên trái đất từ 80 đến 100 triệu năm, trong khi loài người chúng ta (homo sapiens) mới xuất hiện "gần đây", khoảng 200 ngàn năm thôi.

Loài dơi móng ngựa không chỉ sống trong tỉnh Vân Nam bên Trung Quốc mà còn lan tràn bên kia biên giới : Việt Nam, Lào, Myanmar, Thái Lan. Dân chúng tại các nước này rất ít người mắc bệnh Covid-19 và rất ít người chết. Tại miền Nam Việt Nam, người ta còn uống rượu pha máu dơi và ăn cháo dơi. Một cuộc nghiên cứu cho biết đã khảo sát 2.000 con chuột đồng ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, thấy nhiều con chuột đã mang sáu loại vi khuẩn corona và các con chuột cũng lây nhiễm cho nhau ; cho nên số chuột nhiễm vi khuẩn đã tăng từ 20% lúc mới bị bắt, lên 32% lúc ra chợ, và 55% khi tới các tiệm ăn. Cuộc nghiên cứu này chưa được thẩm lượng kỹ theo phương pháp khoa học ! Đến đầu tháng Tám mới có ba người Việt chết vì Covid-19 trong số 586 ca nhiễm bệnh, người đầu tiên là một ông 70 tuổi đã bị bệnh cao áp huyết từ trước, bị vi khuẩn corona tấn công ngày 25 tháng Bẩy ở Đà Nẵng.

Ông Nguyễn Quang Di, trên mạng Bauxite Việt Nam, nhận xét rằng bệnh Covid-19 bùng phát ở Đà Nẵng rồi lan tới Hà Nội và Sài Gòn sau khi chính phủ ra Nghị quyết miễn thị thực nhập cảnh cho người nước ngoài để họ được vào các đặc khu kinh tế, trong đó có các khu ven biển như Vân Đồn (Quảng Ninh) và Phú Quốc (Kiên Giang). Nghị quyết này nhằm thi hành đạo luật được quốc hội thông qua vào cuối năm ngoái. Ông cũng cho biết có nhiều tổ chức đưa người Trung Quốc vào nước ta sau khi có nghị quyết trên. Từ đó, có thể nghi rằng bệnh Covid-19 bột phát mới đây là do người Trung Quốc mang vào nước ta từ những đặc khu kinh tế đi qua các vùng khác, trong đó có Đà Nẵng.

Việt Nam đã có lệnh cấm người từ Trung Quốc qua nước ta, ngay sau khi bệnh Covid-19 phát khởi ở Vũ Hán. Nhưng tất cả các lệnh đóng cửa biên giới để ngăn ngừa bệnh dịch đều có kẽ hở, ở bất cứ nơi nào.

Vi khuẩn SARS‑CoV‑2 không biết có những biên giới trên mặt đất. Các quốc gia phải hợp tác để ngăn chặn các con đường phát triển của các loài vi khuẩn. Quan trọng nhất là phải thông báo cho các nước khác biết ngay khi nghi ngờ một vi khuẩn lạ, căn bệnh mới xuất hiện. Trong vụ Covid-19 hiện nay, Trung Quốc đã không làm đúng bổn phận của họ. Nếu Trung Quốc hành động như các nước văn minh thì số người bệnh đã giảm thiểu và số người chết có thể không lên tới trăm ngàn. Dù loài SARS‑CoV‑2 có phải đã thất thoát từ Viện Vi trùng học Vũ Hán hay không, Trung Quốc cũng phải chịu trách nhiệm về cái chết của gần 700 ngàn người, con số sẽ còn tăng lên hàng triệu nhân mạng.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 06/08/2020