 | Tổng quan: | 3080410 |
Chính quyền chỉ trích mạng xã hội ‘đưa thông tin xấu về Thủ Thiêm’ (VOA, 01/08/2019)
Phó Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh hôm 31/7 lên án các trang mạng xã hội và một số nhà báo của Trung ương vì đã đưa thông tin xấu về vấn đề Thủ Thiêm, hoạch hỏi và gợi ý một số vấn đề nhạy cảm, gây phiền phức cho địa phương.
Ông Lê Văn Minh, Phó trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh.
Phát biểu của ông Lê Văn Minh, Phó Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, được đưa ra tại hội nghị giao ban quản lý nhà nước về hoạt động thông tin cơ sở 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2019.
"Hiện nay, hằng ngày, hằng giờ, một số trang mạng xã hội đưa thông tin không chính thống và xấu về vấn đề Thủ Thiêm", báo Thanh Niên dẫn lời ông Lê Văn Minh nói tại hội nghị.
Chính vì vậy, theo ông, các đơn vị "không nên né tránh hoặc đối đầu với báo chí. Thay vào đó, hãy gặp gỡ báo chí với tinh thần thiện chí cầu thị để trao đổi, cung cấp thông tin chính thống kịp thời", trích báo Tuổi Trẻ.
Ngoài ra, ông Lê Văn Minh còn nêu lên tình trạng một số phóng viên báo chí thuộc các hội của Trung ương không có thẻ nhà báo mà chỉ có giấy giới thiệu của cơ quan đã "hoạch hỏi và gợi ý một số vấn đề nhạy cảm, gây phiền phức cho địa phương", vẫn theo Thanh Niên.
Trước đó, ngày 26/7, thông tin về việc lãnh đạo UBND Thành phố Hồ Chí Minh "vận động" Nhà thờ và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm giao đất để chính quyền làm đường ven sông đã được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, khiến cho nhiều ý kiến trong công luận tỏ ra bất bình vì thái độ "tiền hậu bất nhất" và "nuốt lời hứa" của chính quyền. Hồi đầu năm nay, Bí thư Thành ủy tp. HCM Nguyễn Thiện Nhân và các lãnh đạo thành phố trong dịp đi thăm, chúc Tết Nhà thờ và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm đã hứa sẽ giữ lại hai cơ sở tôn giáo này.
Nói với VOA về động thái "vận động" của chính quyền, bà Trương Thị Yến, một trong số những người dân bị cưỡng chế giải tỏa nhà liên quan đến dự án Thủ Thiêm, nói bà không còn tin vào bất cứ lời hứa hay thông tin chính thức nào từ chính quyền sau khi đã bị bội tín hết lần này đến lần khác.
"Tôi tin Facebook. Tôi không tin nhà báo nữa. Tất cả nhà báo từ chính quyền đều nói sai hết. Những bình luận (từ) người dân chân thật cái gì cũng thật tình. Cái gì sai nói sai, trái nói trái.."., bà Yến nói với VOA.
Người phụ nữ đã có "thâm niên" đi khiếu kiện hơn 20 năm nói bà nghi ngờ chính quyền lại lấy đất của hai cơ sở tôn giáo trên để "phân lô bán nền, chứ không có đường ven sông nào hết !", như đã từng làm với Chùa Liên Trì trước đây.
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đến thăm Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm vào ngày 2/2/2019
Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm được xem là hai di sản văn hóa của khu vực vì là những công trình kiến trúc tôn giáo đầu tiên ở Thủ Thiêm, được xây dựng từ những năm 1840 và 1859.
Tuy nhiên, bất chấp ý kiến từ các nhà chuyên môn và phản đối ôn hòa từ các tu sĩ và người dân, chính quyền thành phố nhiều lần tìm cách ép buộc các tu sĩ phải di dời và bàn giao cơ sở tôn giáo của họ cho nhà nước.
Sau khi phá dỡ một trong ba khu nhà của Trường tiểu học Thủ Thiêm, vốn thuộc sở hữu của Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm trước đây, chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh hồi tháng 5 năm ngoái ra quyết định đấu giá 9 lô "đất vàng", trong đó bao gồm cả Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm.
Quyết định này mới đây lại được chính quyền nhắc đến, sau một thời gian tạm lắng xuống vì những phản đối, khiếu nại mạnh mẽ từ người dân và công luận, dẫn đến việc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Thanh tra Chính phủ phải "vào cuộc" để làm rõ những sai phạm của thành phố trong việc thu hồi và giao đất liên quan đến dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Thông tin trên báo chí vào ngày 26/7, Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho biết đã giao cho Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm lập bản đồ hiện trang vị trí 15 lô đất trong khu vực này để đưa ra đấu giá.
Lý do là để giúp cho ngân sách không bị thất thoát và thu hút nhà đầu tư, sau khi kết luận của Thanh tra Chính phủ nói rằng chính quyền thành phố đã có nhiều sai phạm và yêu cầu phải thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng tạm ứng sai quy định, duyệt tổng mức đầu tư các dự án hạ tầng BT không đúng quy định.
Riêng với khu đất thuộc khuôn viên Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, chính quyền sẽ "vận động" đại diện hai công trình tôn giáo này để họ bàn giao đất cho thành phố thi công tuyến đường ven sông Sài Gòn.
Dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm, bắt đầu được triển khai quy hoạch từ năm 1996, đã đẩy hàng trăm gia đình rơi vào cảnh "màn trời chiếu đất" suốt hơn 20 năm qua, sau khi chính quyền cưỡng chế giải tỏa nhà cửa của họ.
********************
Nhà báo độc lập phản bác chỉ trích của chương trình 'Đối diện' trên VTV (VOA, 01/08/2019)
Các nhà báo độc lập đã phản bác những chỉ trích của chương trình Đối diện trên kênh truyền hình quốc gia VTV hôm 31/7, nói về "các thế lực chống phá" giữa lúc các cơ quan chính phủ Việt Nam đang mạnh tay với truyền thông xã hội.
Trang Facebook của nhà báo độc lập Bùi Thanh Hiếu được VTV nêu trong chương trình Đối diện : Mặt trái của mạng xã hội ngày 31/7/2019. Chụp từ màn hình của VTV.
Chương trình Đối diện số đầu tiên của Đài truyền hình Trung ương VTV phát ngày 31/7/2019 với chủ đề "Mặt trái của truyền thông xã hội", tổng hợp các nội dung nhằm "lật tẩy" những ý đồ "kích động", "gây rối xã hội", "chống phá Nhà nước".
Từ Berlin, Đức, nhà báo độc lập Bùi Thanh Hiếu, còn được gọi là Blogger Người Buôn gió, nêu nhận định của ông với VOA về chương trình "Đối diện" số đầu tiên :
"Nhà cầm quyền Việt Nam cho mở chương trình này với lý do là trước đây họ gặp sự phản đối của cộng đồng người Việt nước ngoài, các tổ chức tranh đấu cho nhân quyền, bảo vệ tự do ngôn luận đã lên án Việt Nam gây áp lực với Facebook, kêu gọi Facebook không hợp tác với sự kiểm duyệt của Việt Nam.
"Tiếp đến, Việt Nam cũng muốn mở một mạng xã hội khác để thay thế Facebook, nhưng họ chưa thành công. Trong khi có những bất lợi như thế thì họ tạo ra chương trình này để tạm thời đối phó với dư luận trên mạng xã hội (mạng xã hội)".
Trang mạng xã hội của Đài Á châu Tự do được VTV nêu trong chương trình 'Đối diện', ngày 31/7/2019.
Hôm 31/7, ông Bùi Thanh Hiếu viết trên Facebook : "Tên của chương trình này (Đối diện) cho thấy, chế độ cộng sản Việt Nam trước mắt không cấm được Facebook hoạt động tại Việt Nam, đành phải chọn phương án sử dụng truyền hình trung ương, nhà báo, quan chức, tướng lĩnh để đối chọi lại".
Ngoài việc "điểm mặt" trang Facebook cá nhân của ông Bùi Thanh Hiếu, VTV còn nêu các trang khác cũng có nội dung "chống phá" như các Facebook của nhà báo Lê Trung Khoa ở Đức, nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng ở Sài Gòn, hay nhà báo độc lập Đường Văn Thái ở Thái Lan, blogger Nguyễn Thúy Hạnh…và cả trang VOA và RFA của Hoa Kỳ.
Trang Facebook của nhà báo độc lập Đường Văn Thái.
Ông Đường Văn Thái, cựu phóng viên của một tờ báo nhà nước đang tị nạn ở Bangkok, chia sẻ :
"Chương trình kéo dài 45 phút hôm 31/7 đã nêu tên của tôi, anh Phạm Chí Dũng, anh Bùi Thanh Hiếu cùng một số nhà hoạt động khác, trong đó họ vu khống trắng trợn".
Trang Facebook của nhà báo Lê Trung Khoa. Chụp từ màn hình của VTV.
Ông Lê Trung Khoa, chủ bút trang Thoibao.de, nói với VOA :
"Cả một kênh rất lớn là VTV1, lại phát vào giờ vàng trong một chương trình kéo dài gần 1 tiếng đồng hồ về "Mặt trái của mạng xã hội" là một điều hay ! Bởi vì khi nhà nước không cấm được mạng xã hội thì buộc họ phải đối diện với mạng xã hội, chung sống với mạng xã hội.
"Tôi rất hoan nghênh những phản biện của họ, vì như vậy chúng tôi có điều kiện để nghe những nhận định của chính quyền, các cơ quan truyền thông của Việt Nam, để đi đến chân lý cuối cùng là phản ánh đúng sự thật".
Ông Khoa, người từng phổ biến những thông tin liên quan đến cáo buộc Hà Nội dùng mật vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Berlin như truyền thông Đức phản ánh, và những nghi ngờ về chất lượng xe ôtô Vinfast, nói về những lý do khiến trang cá nhân của ông được nhiều người theo dõi và là vì sao chính quyền Việt Nam không hài lòng với trang này.
"Người dân trong nước không ngoại ngữ (tiếng Đức) và bị ngăn chặn tiếp cận đến những thông tin nêu lên sự thật, cho nên những thông tin chúng tôi đưa ra rất khác với những điều mà truyền thông trong nước đề cập, vì vậy trang của tôi có đông người xem.
"Cũng chính vì thế mà truyền thông nhà nước, có sự chỉ đạo của Đảng, họ không ưa điều này. Do đó, họ đưa ra chương trình này nhằm phản bác những thông tin chúng tôi nêu".
Ông Đường Văn Thái nói :
"Hiện giờ ở Việt Nam, các tờ báo chính thống đã bị lép vế so với mạng xã hội. Tôi rất bức xúc khi có những thông tin chúng tôi đưa ra có chứng cứ, phản ánh sự thật mà họ cho rằng mình đưa tin không đúng, sai lệch".
Ông Nguyễn Văn Giang. Chụp từ màn hình của VTV.
Trong chương trình Mặt trái của mạng xã hội, đài VTV1 dẫn lời Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó Cục trưởng Cục An ninh Mạng và Phòng, chống Tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Bộ Công An, nói :
"Các thông tin bịa đặt do các đối tượng đưa ra vào các thời điểm nhạy cảm như trước thềm đại hội Đảng các cấp, quá trình xử lý các vụ án tham nhũng… nhằm tăng hiệu ứng tâm lý đối với dư luận, họ bình luận các nội dung sai sự thật, bội nhọ hình ảnh, hạ uy tín lãnh đạo".
VTV nói rằng Đối diện là một chương trình chính luận, "có tính chiến đấu cao", "đề cập một cách tổng quan, toàn diện về các điểm nóng của xã hội", nhưng các nhà báo độc lập nói với VOA rằng chương trình này với số đầu tiên công kích mạng xã hội chỉ giúp công chúng trong nước càng thêm háo hức để đến với trang mạng cá nhân của họ.
Ông Bùi Thanh Hiếu nói :
"Tôi nghĩ họ chỉ đối phó tạm thời thôi. Khi mà họ đưa lên truyền hình trung ương như thế này thì cũng bất lợi cho họ, vì dân tình lại càng thắc mắc, họ tự hỏi rằng những người bị chương trình lên án đã viết những gì và họ lại càng vào tìm đọc, từ đó thành ra thông tin đa chiều, chứ chương trình này cũng không hoàn toàn bất lợi cho chúng tôi".
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang sa vào lối mòn nguy hiểm của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi một lần nữa trong nhiều lần "kêu gọi báo chí đấu tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động chống phá".
Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến thăm Nga, 23/05/2019 (Hình : Evgenia Novozhenina/AFP/Getty Images)
Lời kêu gọi trên đang biến Phúc thành một đồ đệ của chủ nghĩa kinh viện, giáo điều và cực đoan cộng sản, thay vì đi theo con đường cải cách đất nước, tiếp nhận một cách cởi mở rất nhiều ý kiến phản biện trên mạng xã hội, đặc biệt là cải cách thể chế chính trị, như hy vọng của một số thành phần quan chức và trí thức.
Vì sao một quan chức như Nguyễn Xuân Phúc, dù đã có hơi hướng tham khảo bài học phát triển mạnh mẽ của Nhật Bản sau Thế Chiến Thứ Hai và còn tham khảo cả thuyết "Đại Đông Á" của người Nhật, cùng lúc tỏ ra ngày càng gắn bó với Hoa Kỳ – xứ sở dung thân và dung dưỡng tài sản của rất nhiều gia đình quan chức trung cấp và cao cấp Việt Nam, lại trở nên "chuyên chính vô sản" theo cái lối dùng báo chí quốc doanh để dập tắt mạng xã hội ?
Có hai nguồn cơn chính yếu là từ nội bộ đảng và từ phản ứng của dư luận, đều thể hiện ngồn ngộn trên mạng xã hội.
Nỗi ám ảnh "Chân Dung Quyền Lực"
Hẳn Nguyễn Xuân Phúc không thể quên, hoặc còn nhớ mãi về trang mạng "Chân Dung Quyền Lực".
Vào cuối năm 2014, lần đầu tiên "Chân Dung Quyền Lực" xuất hiện và tạo nên một cơn địa chấn trong chính trường và chính giới Việt Nam khi tấn công không thương tiếc, với nhiều chi tiết liên quan đến tài sản, sân sau và nhân thân "chính trị nội bộ", đối với một số ủy viên bộ chính trị khi đó, đặc biệt là Nguyễn Xuân Phúc.
Khỏi phải nói rằng hiệu ứng của trang mạng phe cánh chính trị này đã khiến nhiều "chính khách" co rúm và phải uống thuốc ngủ. Nhưng đến gần cuối năm 2015 khi sắp diễn ra Đại hội 12, trang Chân Dung Quyền Lực tự nhiên "biến mất" (ngưng cập nhật) theo đúng cái cách mà nó đã thình lình xuất hiện. Có lẽ vào lúc đó, "nhiệm vụ lịch sử" của nó đã tạm hoàn thành.
Nhưng không có "Chân Dung Quyền Lực" này thì lại xuất hiện "Chân Dung Quyền Lực" khác.
Vào tháng 8/2018, hiện tượng đơn thư tố cáo nội bộ lại xuất hiện trên mạng xã hội. Một vụ việc độc đáo được mạng xã hội đề cập là một bức thư của một người được cho là nhà giáo Nguyễn Cảnh Bình từ Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tố cáo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về nhiều vấn đề, trong đó nổi cộm là chuyện ông Phúc để cho một số cấp dưới, đại gia và người thân trong gia đình ông Phúc thao túng chính trường và trục lợi cá nhân.
Bức thư đồng thời tố cáo Nguyễn Xuân Phúc đang tổ chức một chiến dịch vừa chạy đua vừa tranh giành chức vụ tổng bí thư tại Đại hội 13 vào năm 2021, với "liên danh" Nguyễn Xuân Phúc-Trương Hòa Bình-Nguyễn Văn Bình để đối chọi với một "trục" khác là Trần Quốc Vượng-Vương Đình Huệ…
Cho tới nay người ta vẫn chưa thấy ông Nguyễn Cảnh Bình lên tiếng phản bác về bức thư trên hay tố cáo kẻ nào đó đã mạo danh ông. Sự im lặng như thể công nhận ấy càng khiến dư luận tin rằng bức thư trên, tuy chưa biết những nội dung của nó đáng tin cậy đến đâu, nhưng có vẻ xuất phát từ "người thực việc thực".
Một cách tối thiểu, hiện tượng "người thực việc thực" đó đã được chứng thực trên phương diện lobby chính trị. Từ giữa năm 2017 và trùng với thời điểm Trần Đại Quang bất thần bị "bệnh lạ" mà đã "biến mất" lần đầu tiên trong gần hết tháng Tám năm đó, người ta nhận ra Thủ tướng Phúc đã bắt đầu chiến dịch vận động cho chức vụ tổng bí thư tại Đại hội 13 vào năm 2021.
Ngoài thành tích "GDP tăng trưởng vượt bậc", ông Phúc đi nhiều địa phương và nơi nào cũng được ông ta xem là "đầu tàu", cùng những từ ngữ đầy hoa mỹ mà đã khiến giới lãnh đạo những địa phương này "tự sướng" đến mức có thể sẵn lòng bỏ phiếu cho ông Phúc trong một hội nghị trung ương "thăm dò uy tín tổng bí thư cho Đại hội 13" và kể cả tại Đại hội 13…
Cùng lúc, nhiều dư luận bắt đầu đề cập nhiều hơn đến "nhóm sân sau" của Thủ tướng Phúc – một câu chuyện rất tương đồng với các nhóm lợi ích sân sau của Nguyễn Tấn Dũng trong 9 năm trời ông ta làm thủ tướng.
Tuy chưa đến mức thao túng chính phủ và "đớp hốt" ghê gớm như các nhóm sân sau của Nguyễn Tấn Dũng, những nhóm kinh tài được cho là sân sau của Thủ tướng Phúc lại được cho là "rất nhiều triển vọng" để trở thành nhóm lợi ích có sức ảnh hưởng lớn nhất đến chính phủ và cả đường lối của Đảng cộng sản Việt Nam trong tương lai không xa.
Tham vọng và học phí ứng cử viên
Thực ra Thủ tướng Phúc đã vượt trên các ứng cử viên khác để trở thành nhân vật bộc lộ tham vọng chính trị rõ hơn hết trong những năm sau Đại hội 12.
Còn giờ đây, cuộc chiến quyền lực đã bắt đầu manh nha, và nếu không có gì thay đổi thì sự việc sẽ diễn ra theo đúng quy luật xung đột chính trị – lại một cuộc chạy đua sống mái vào các chức danh chủ chốt trong Bộ Chính Trị và trong "tam trụ" tại Đại hội 13, kể cả một cuộc vận động để điều chỉnh "tam trụ" thành "tứ trụ" như cũ.
Cuộc chạy đua đó càng trở nên "hợp pháp" hơn sau cú bạo bệnh của Nguyễn Phú Trọng tại Kiên Giang "nhà Ba Dũng" vào tháng 4/2019.
Bởi nếu đến một lúc nào đó Nguyễn Phú Trọng không thể gượng lại và buộc phải tự nguyện nhường lại cái ghế tổng bí thư cho người khác, hai ứng cử viên hàng đầu đã hoặc được sắp sẵn, hoặc cố ngoi lên vị trí sắp sẵn đó : Trần Quốc Vượng và Nguyễn Xuân Phúc.
Đây là hai tính cách khác nhau một trời một vực : trong khi Thủ tướng Phúc thậm chí còn được dân gian đặt cho biệt danh là "Phúc nổ" với đủ thứ giai thoại về "đầu tàu kinh tế" và "tăng trưởng GDP" tại các địa phương mà ở đó ông ta lộ rõ chiến dịch vận động để vị thế của mình được "nâng lên một tầm cao mới", Trần Quốc Vượng lại chỉ nói quá ít so với Phúc. Và trong khi Nguyễn Xuân Phúc được xem là "một thế lực đang lên" với "mạnh vì gạo bạo vì tiền", thì Trần Quốc Vượng lại "nghèo" và kín đáo hơn nhiều, tuy không phải không có dư luận về "sân sau" của nhân vật này.
Khác với thời tiền Đại hội 12, giai đoạn "toàn đảng, toàn quân lập thành tích chào mừng Đại hội 13" không những là cuộc chiến đánh vào các sân sau của nhau, mà tính xung đột của nó còn "máu lửa" hơn nhiều bởi yếu tố hình sự hóa của cuộc chiến này – thể hiện bởi Bộ Công An ở cấp trung ương và cơ quan công an ở một số địa phương then chốt – những nơi đậm đà yếu tố "phe cánh chính trị".
Tham vọng và hy vọng ngùn ngụt, nhưng luôn gắn liền hoặc tỷ lệ thuận với rủi ro. Đó là một loại học phí quá đắt đỏ mà Nguyễn Xuân Phúc không thể không xót ruột khi ông ta phải trở thành tiêu điểm bình phẩm, chỉ trích và tố cáo của các đồng chí trong nội bộ Đảng cộng sản lẫn dư luận trên mạng xã hội về quá nhiều "thành tích" của Phúc trong nhiệm kỳ này.
Các thành tích này là để mặc hoặc tiếp tay cho Bộ Công Thương tăng phi mã giá xăng dầu và điện, bỏ mặc hoặc bật đèn xanh cho Bộ Giao Thông Vận Tải và nhóm lợi ích giao thông dập phí BOT lên đầu lái xe và doanh nghiệp, thả rông cho Bộ Tài Nguyên Môi Trường và các doanh nghiệp xả thải đậm đặc khắp các vùng đất nước…
Phạm Chí Dũng
Nguồn : Người Việt, 21/06/2019
Giới quan sát, cả lề phải và lề trái của Việt Nam, bày tỏ quan tâm, đưa ra bình luận sau khi Ủy viên Bộ Chính trị Võ Văn Thưởng có bài viết ngày 17/6 về truyền thông xã hội.
Ông Võ Văn Thưởng nói báo chí "phải là bộ lọc đáng tin cậy về mọi vấn đề xã hội, dư luận quan tâm"
Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng nhận định : "Tác động xấu từ truyền thông xã hội có thể dẫn đến những hậu quả trực tiếp, tức thì, nhưng cũng có những hậu quả len lỏi, lâu dài tích tụ vào ứng xử, lối sống, dần dần phá vỡ những hệ giá trị văn hóa và đạo đức tốt đẹp".
Nhà báo Nguyễn Văn Minh của tờ Quân đội Nhân dân nhận xét trên Facebook cá nhân rằng ông Võ Văn Thưởng "chính thức cảnh báo nguy cơ từ mặt trái của truyền thông mạng xã hội đối với sự ổn định chính trị xã hội ở Việt Nam".
'Đối diện với sự thật'
Hôm 17/6, nhà báo tự do Sương Quỳnh nói với BBC :
"Theo tôi, bài báo của ông Võ Văn Thưởng về tin giả và tác hại của nó không sai, nhưng phải phân biệt việc xử phạt tin giả và bịt miệng sự thật".
"Ở các nước đã có chế tài đối với tin giả. Nhưng trong bối cảnh ở Việt Nam với sự tuyên truyền một chiều và bưng bít sự thật, những ai dám nói sự thật đều bị phạt, bị đàn áp, bị bỏ tù. Đó là vi phạm hiến pháp Việt Nam cũng như tuyên ngôn quốc tế nhân quyền của Liên Hiệp Quốc và không còn tự do phát ngôn, thông tin".
"Tôi còn nhớ rằng ông Võ Văn Thưởng từng tuyên bố đối thoại với những trí thức bất đồng, nhưng sau đó không thấy ông làm việc này ? Điều đó cho thấy nhà cầm quyền không dám đối diện với sự thật".
'Tích cực triển khai Luật An ninh mạng'
Cũng trong hôm 17/6, nhà quan sát Lê Trọng Vũ nói với BBC từ Đà Nẵng :
"Mở đầu bài xã luận, ông Thưởng dẫn chứng cuộc biểu tình mang tên "Phong trào Áo Vàng" trong thời gian vừa qua ở Pháp. Ông cho rằng phong trào lan nhanh bởi những lời kêu gọi phát tán trên mạng xã hội đã thổi bùng cơn giận dữ, vượt xa mục tiêu ban đầu là kích động biểu tình để phản đối chính sách, trở thành bạo loạn".
"Bằng lối áp đặt thường thấy của giới Tuyên giáo, ông Võ Văn Thưởng quy chụp mạng xã hội chính là nguyên nhân chính dẫn đến bất ổn ở các xã hội tự do, từ phong trào áo vàng đến phong trào chiếm phố Wall ở Mỹ, từ biểu tình ở Bắc Phi đến cuộc xuống đường ở Trung Đông".
"Tiếp đó, ông ca ngợi sự ổn định chính trị, xã hội của Việt Nam sau hơn 30 năm đất nước mở cửa. Nhờ công của Đảng, Việt Nam giữ được sự ổn định liên tục và trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư, của du khách, là điểm hẹn của khát vọng hòa bình thế giới".
"Rồi thì ông bắt đầu tấn công những KOLs, cho rằng những người nổi tiếng trên mạng xã hội là có động cơ không trong sáng, nền tảng văn hóa thấp, bất mãn chế độ.".
"Ở đoạn kết, ông đưa ra nhiều nhóm giải pháp để kiểm soát mạng xã hội. Từ tích cực triển khai Luật An ninh mạng chế tài thật nặng đến nhấn mạnh vai trò của báo chí để định hướng dư luận".
"Trong bối cảnh khoa học kỹ thuật phát triển chóng mặt và thế giới đang biến đổi từng ngày, bài viết mang nặng tính giáo điều của ông trưởng Ban tuyên giáo Trung ương cho thấy những lo lắng về sự mất kiểm soát mạng xã hội của giới lãnh đạo Việt Nam".
"Bước ra khỏi bóng tối và hòa mình vào dòng chảy văn minh là cách tốt nhất để những nhà lãnh đạo Việt Nam có thể đứng gần để lắng nghe dân".
"Làm được thế, những nhà lãnh đạo không chỉ xóa bỏ những dèm pha trên mạng xã hội mà còn là cách bảo vệ nền móng quyền lực của mình một cách vững chắc nhất", nhà quan sát Lê Trọng Vũ nói.
'Tiến hành đấu tranh'
Trong bài viết dài, ông Võ Văn Thưởng đặt ra các giải pháp cho Đảng và Chính phủ, có thể tóm tắt :
Xác định rõ, đây là môi trường mở, độc đáo, đặc biệt quan trọng nằm bên cạnh dòng chảy thông tin của truyền thông truyền thống cần được khai thác tối đa mặt tích cực, cổ vũ những giá trị tiến bộ, định hướng và tiến hành đấu tranh đối với những nhận thức, tư tưởng, quan điểm sai trái.
Các cơ quan chức năng cần cung cấp thông tin cho báo chí một cách đầy đủ, công khai, minh bạch, kịp thời, nhất là với các vấn đề quan trọng được người dân quan tâm, không để cho các thế lực thù địch lợi dụng, chiếm lĩnh truyền thông xã hội.
Đồng thời, giữ nghiêm kỷ luật thông tin, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm khắc với các phần tử cơ hội chính trị, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" cố tình làm lộ lọt, cung cấp thông tin nội bộ, hỗ trợ cho các phần tử mạng xã hội đưa tin sai sự thật, kích động, tấn công vào nội bộ.
Cần nhanh chóng tiếp tục hoàn thiện đồng bộ hệ thống văn bản pháp luật với các điều khoản cụ thể, rõ ràng, sát thực, phù hợp, theo kịp tốc độ biến động của truyền thông xã hội... thay vì chỉ dừng ở quy tắc điều chỉnh mang tính khuyến nghị đạo đức và văn hóa.
Dòng thông tin tích cực của báo chí vẫn phải là dòng thông tin chủ lưu với thông tin chất lượng, chính xác, kịp thời, khách quan, là bộ lọc đáng tin cậy về mọi vấn đề xã hội, dư luận quan tâm.
Thực hiện ngay quy hoạch báo chí đã được phê duyệt trong năm 2019, rà soát cấp phép lại hoặc thu hồi giấy phép hoạt động đối với các tổ chức, cơ quan trong thời gian qua đã buông lỏng quản lý, có nhiều vi phạm trong hoạt động báo chí.
Khuyến khích mạng xã hội có nền tảng công nghệ trong nước phát triển, khuyến khích các cơ quan, tổ chức trong nước xây dựng mạng xã hội nội bộ.
Phát huy vai trò của các tổ chức và cá nhân, nhất là những người điều hành website, blog, fanpage, các KOLs, influencers, người trẻ trong xây dựng môi trường Internet, mạng xã hội lành mạnh.
Ban Tuyên giáo Trung ương hôm 11/6 vừa ra mắt hệ thống Mạng xã hội – VCNET. Đây là nỗ lực gần gũi dân hay kế sách tăng cường kiểm soát ?
Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thanh Long, phát biểu tại lễ khai trương hệ thống VCNET ở Hà Nội hôm 11/6/2019. Courtesy tuyengiao.vn
Tại lễ khai trương hệ thống VCNET ở Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương cho biết, người dân có thể tham gia mạng xã hội này theo phương châm ‘tuyên giáo đi trước, đi cùng’, ‘tương tác với dân’…
Trao đổi với RFA hôm 11/6, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển IDS một tổ chức độc lập đã tự giải thể từ Hà Nội nhận định :
"Tôi nghĩ mục đích của họ đúng là như thế đấy, họ muốn gần dân để tuyên truyền cho dân những đường lối của họ. Mục đích của họ rất rõ ràng, họ muốn gần dân để thu phục dân, để truyền bá cho dân những điều họ muốn nói. Điều đó chứng tỏ đường lối tuyên truyền của họ từ trước đến nay không còn hiệu quả cho lắm".
Còn Tiến sĩ Mạc Văn Trang, một chuyên gia giáo dục, một đảng viên đã từ bỏ đảng ở Hà Nội thì nghi ngờ số lượng người sẽ tham gia mạng xã hội này. Vì theo ông mạng xã hội thì phải mang tính chất phổ quát, phải nhiều người dùng :
"Mạng xã hội mà chỉ số ít người dùng thì chỉ nội bộ dùng với nhau là chính. Nếu thật sự Ban tuyên giáo muốn có trang mạng riêng để tiếp cận với dân một cách thường xuyên và trực tiếp như vậy thì rất tốt".
Tuy nhiên Nhà báo Võ Văn Tạo ở Nha Trang thì cho rằng, lâu nay bên tuyên giáo họ vẫn thường muốn tăng cường thông tin, để lấn át thông tin mà họ không thích và cho là độc hại, vì thế trang này đưa ra thì họ hy vọng là sẽ thu hút được một lượng nào đó trong cộng đồng mạng, nhưng ông nói tiếp :
"Tôi nghĩ họ cũng biết là sẽ không đạt được kết quả như mong muốn đâu. Nhưng ít nhất họ cũng chứng minh được với đảng là tuyên giáo có làm một việc gì đó, mặc dù việc đó vô bổ. Ngoài ra theo tôi, đây là cái cớ lấy tiền ngân sách, mấy tay làm trực tiếp có thể kiếm tiền, kiếm chác, chấm mút được".
Ban Tuyên giáo Trung ương hôm 11/6 vừa ra mắt hệ thống Mạng xã hội – VCNET. Courtesy tuyengiao.vn
Phát biểu tại lễ khai trương hệ thống VCNET ở Hà Nội, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thanh Long cho biết, VCNET sẽ là một mạng xã hội để chia sẻ, trao đổi, tuyên truyền về các chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước và phản bác các thông tin sai trái...
Ngoài ra Ban Tuyên giáo cũng cho biết, hệ thống này cũng nhằm đáp ứng nhu cầu chỉ đạo, điều hành hiệu quả và nắm bắt dư luận, kịp thời định hướng…
Trao đổi với RFA qua tin nhắn hôm 11/6, Luật sư Đặng Đình Mạnh với tư cách một người Việt Nam có sử dụng mạng xã hội, hoàn toàn hoan nghênh sự ra đời của mạng xã hội Việt Nam, cho dù là của Ban Tuyên Giáo Trung Ương hay của tổ chức nào khác của Việt Nam. Tuy nhiên ông nói tiếp :
"Với những tiện ích mà mạng xã hội Facebook hiện đang cung cấp cho người sử dụng thì tôi chưa hình dung ra được khả năng mạng VCNet có làm được như vậy hay không ? Và cũng như bất kỳ mạng xã hội nào đã từng tồn tại, thì người sử dụng sẽ quyết định sự sống còn hoặc phát triển của nhà mạng.
Đối với VCNet, có thể người dùng mạng xã hội e ngại và cho rằng đây là nỗ lực kiểm soát của chính quyền. Thật ra, người dùng Facebook ở Việt Nam vẫn đang bị chính Facebook kiểm duyệt khá gắt gao như chính chính quyền Việt Nam đấy thôi.
Tôi có thắc mắc với cái tên VCNet ? Có phải là viết tắt của Viet Cong Net ?"
Năm 2018, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật An Ninh Mạng gây nhiều tranh cãi. Chính phủ Việt Nam hy vọng luật mới sẽ giúp bảo đảm an toàn an ninh mạng cho Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng luật này nhằm đàn áp tự do ngôn luận trên không gian mạng xã hội nói chung.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A nhận định :
"Tôi nghĩ hiện nay họ cũng đã có quá nhiều các công cụ rồi, bởi vì các mạng xã hội hiện tại cũng đều nằm trong tay họ cả, dữ liệu hiện có đã lên nhiều chục triệu khách hàng. Không biết cái mạng mới này có thêm được gì, nhưng tôi nghĩ họ cũng chỉ kiểm soát thêm được những người trong hệ thống tuyên giáo của họ, nếu họ bị bắt buộc tham gia".
Để tìm hiểu thêm, hôm 11/6/2019, chúng tôi trao đổi với Đại úy Võ Minh Đức ở Sài Gòn, người từng theo học chuyên ngành sĩ quan tuyên truyền, thuộc Quân đội Nhân dân Việt Nam đã giải ngũ, và được ông cho biết :
"Theo tôi, ngoài nỗ lực tăng cường kiểm soát, họ muốn tuyên truyền trên không gian mạng càng nhiều càng tốt. Ngoài lực lượng 47, theo tôi, họ sử dụng thêm cái này để định hướng, dẫn dắt dư luận quần chúng. Trước đây tôi từng học chuyên ngành tuyên truyền, theo tôi đây là một thủ đoạn, biện pháp, để tuyên truyền, mị dân. Theo tôi đại đa số người dân, có thể vì miếng cơm manh áo họ không muốn lên tiếng, hay họ muốn an phận nên không biểu hiện ra thôi. Chứ còn niềm tin về chế độ này đã bị mai một nhiều, thậm chí ở một bộ phận dân chúng, gần như không còn, chỉ còn những người có quyền lợi, bổng lộc thì họ mới theo. Nên tôi nghĩ sẽ không thu hút người dân vào cái mạng này được".
Cũng trong thởi điểm này, vào ngày 10/6/2019, một mạng xã hội "Made in Vietnam" mới toanh được ra đời mang tên ‘Hahalolo’. Tại buổi ra mắt ở Sài Gòn, đại diện ‘Hahalolo’ cho biết, mạng xã hội này không dùng ngân sách nhà nước, không dùng tiền thuế của dân, đặt tham vọng ‘2 tỉ người dùng trong 5 năm tới, đồng thời sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán NASDAQ của Mỹ’.
Liệu Hahalolo có như lời vị đại diện này nói, hay tiếp tục rơi vào vết xe đổ như các mạng xã hội Việt Nam khác, đã từng một vài mạng xã hội khác từng ra đời và biến mất ? Chưa rõ thế nào nhưng ngay trong ngày ra mắt, cư dân mạng đã cho rằng đây là một kiểu ‘quăng bom’, ‘chém gió’.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A, cho dù là VCNet hay mạng xã hội nào khác của Việt Nam thì cũng không ý nghĩa gì cả, bởi vì nó phải là một mạng xã hội rất đông người dùng, phải là mạng thương mại, phải tương đối là mạng mở, thì lúc đó mới tương tác với dân được. Ông nêu ví dụ những trang mạng xã hội của Việt Nam trước đây, từng tuyên bố trong 6 tháng sẽ đánh bật Facebook ra khỏi thị trường Việt Nam, thì đều đã chết yểu từ lâu lắm rồi như : Zingme, Go.vn, Tamtay.vn hay BizTime của CEO 7X Vũ Văn Anh…
Trung Khang
**********************
VCNET của Ban Tuyên giáo là ‘vẽ dự án, tiêu tiền’ ? (VOA, 11/06/2019)
Ban Tuyên giáo của Đảng Cộng sản Việt Nam hôm 11/6 khai trương hệ thống thông tin điện tử tuyên giáo, gọi tắt là VCNET, theo báo chí trong nước.
Ban Tuyên giáo, Đang Cộng sản Việt Nam, khai trương mạng xã hội VCNET hôm 11/6/2019
Các báo, trang tin, trong đó có VnExpress, VietnamNet và Lao Động, cho hay VCNET được Ban Tuyên giáo Trung Ương phối hợp cùng Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel xây dựng.
Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thanh Long được báo chí dẫn lời nói rằng VCNET "trước hết sẽ là hệ thống thông tin điện tử tuyên giáo, giúp quản lý, điều hành tác nghiệp toàn bộ công tác của ngành tuyên giáo toàn quốc, chuyển từ giấy sang điện tử, tin học hoá hầu hết công việc hàng ngày".
Mặt khác, vị phó ban cho biết VCNET cũng là một mạng xã hội để "chia sẻ, trao đổi, tuyên truyền về các chủ trương đường lối của đảng, nhà nước và phản bác các thông tin sai trái".
"Ban Tuyên giáo Trung ương cũng đề nghị hệ thống truyền thông, cơ quan báo chí, đơn vị, đảng viên và người dân cùng tham gia sử dụng VCNET", theo tin tức trên VietnamNet và Lao Động. Đảng viên, trước hết là cán bộ tuyên giáo trên toàn quốc "sẽ là các hạt nhân, là những tấm gương đi đầu", vẫn theo các bản tin.
Nhiều người sử dụng Facebook nhanh chóng đưa ra những bình luận châm biếm diễn biến này, thậm chí gọi đó là việc làm "tốn tiền, vô ích".
Facebooker Nguyễn Tuấn Anh, người đều đặn đăng các bài bình luận về chính trị, xã hội, nhận xét rằng giao diện của VCNET "nhái hệt Facebook, chỉ đổi màu xanh thành đỏ, không có gì mới lạ".
Ông Tuấn Anh, với nhiều bài đăng trên Facebook nhận được số lượng lớn các phản ứng yêu thích, cho rằng mạng xã hội mới của Ban Tuyên giáo "không có sáng tạo, chỉ ăn theo sự thành công của người khác" và vì vậy "sẽ không bao giờ mang lại thành quả".
Trong quan điểm của ông, các cán bộ Ban Tuyên giáo "trưởng thành từ phong trào đoàn" nên các sản phẩm của ban "cũng hời hợt, phong trào". Với nền tảng như vậy, việc Ban Tuyên giao xây dựng VCNET không khác gì "lại đổ đi cả đống tiền", ông Tuấn Anh viết.
Theo nhạc sĩ Tuấn Khanh, nhà hoạt động có lượng theo dõi đông đảo trên Facebook, mạng VCNET "không cho người Việt hải ngọai xài" vì chỉ những ai "có số điện thoại của Việt Nam" mới đăng ký được.
Nhà hoạt động Lê Văn Dũng, người thường bình luận về các vấn đề ở Việt Nam qua chức năng live stream của Facebook, nói với VOA rằng người dân sẽ không tham gia mạng xã hội của Ban Tuyên giáo do lo ngại rằng thông tin của họ bị nhà nước thu thập :
"Chắc chắn là không ai dùng, đặc biệt là khi người dùng mạng xã hội họ biết là của nhà nước. Chẳng ai thèm dùng cái đấy cả. Họ biết thừa cái âm mưu của chính quyền là muốn theo dõi họ, cho nên họ sẽ không dùng. Tôi nghĩ là không thành công".
Mạng VCNET ra đời sau 9 tháng kể từ khi ông Nguyễn Mạnh Hùng, Quyền Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông ở thời điểm đầu tháng 9/2018, đề xuất với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc "phát triển mạng xã hội Việt".
Ngay tại thời điểm đó, nhiều chuyên gia công nghệ thông tin đã bình luận rằng tham vọng xây dựng mạng xã hội riêng của Việt Nam là "phi thực tế" và một mạng như vậy chỉ dành cho người Việt dùng trong biên giới "chẳng có nghĩa gì".
Trong một cuộc phỏng vấn về đề xuất của ông Nguyễn Mạnh Hùng, blogger Hiệu Minh, một chuyên gia công nghệ thông tin nổi tiếng hiện sống ở Việt Nam, nói với VOA rằng mạng mà Việt Nam định xây dựng cho riêng người Việt là "một thảm họa", và theo blogger này "những tư tưởng đóng cửa biên giới như lũy tre làng là không nên".
Ý tưởng xây dựng mạng xã hội riêng của Việt Nam với sự chống lưng của nhà nước từng được thực hiện trước đây, song kết quả đến nay không khả quan.
Tháng 5/2010, trang mạng www.goonline.vn, được gọi là "mạng xã hội giáo dục - giao tiếp - giải trí đầu tiên của người Việt và do người Việt làm chủ" đã chính thức ra mắt.
Bộ trưởng thông tin và truyền thông khi đó, ông Lê Doãn Hợp, tuyên bố với báo chí trong nước rằng ông "tin go.vn sẽ mạng xã hội số 1 Việt Nam". Nhưng sau 9 năm, hầu như không còn ai nhắc đến trang mạng này.
Thật ra, đây là một ý tưởng quen thuộc đối với các nhà tư tưởng Marxist ở Liên Xô hồi thập niên 1920 như Vygotsky và Voloshinov.
Với yếu tố ẩn danh, mạng xã hội gần như mọi người hành xử mà không cần phải tuân thủ ràng buộc của các đại tự sự.
Nhưng xin hãy bắt đầu với sự hình thành ý thức của con người. Hãy hình dung, vào một thời điểm lịch sử nào đó, khi một con vượn dạng người phát hiện thấy những trái cây chín rụng, nó bèn nhặt ăn - đó là một hành động kiếm mồi thuần túy bản năng.
Nếu trái chín trên cây và nếu nó không thể trèo lên để hái, con vượn có thể dùng đá ném. Hòn đá - đó là thứ nối dài bàn tay của con vượn, là vật trung gian kết nối con vượn với những trái chín trên cây. Nhưng một điều cần lưu ý : bây giờ hòn đá có một chức năng, một giá trị, cái hoàn toàn trừu tượng và không hề có trong tự nhiên, cái không chỉ biến hòn đá thành một công cụ, mà còn biến nó thành một ký hiệu.
Nếu hoạt động nói trên lặp đi lặp lại, đến một lúc nào đó, khi rời khỏi hang, ngay cả khi chưa hề trông thấy những trái cây, con vượn đã chuẩn bị sẵn những hòn đá có kích thước phù hợp mà nó tìm được hoặc chế tác được – nó đã ý thức được một quá trình, hay chúng ta có thể gọi là logic, mà bản chất là một câu chuyện, ít nhiều ổn định, bắt đầu từ việc chế tác hòn đá, việc mang đá theo người, tìm kiếm trong rừng, ném đá, nhặt quả… Những câu chuyện ngày càng phức tạp hơn và ngày càng ít phụ thuộc vào những hoạt động cụ thể. Ý thức của con người được sinh ra và phát triển như vậy.
Như vậy, trong quá trình lao động, những con vượn dạng người hình thành một năng lực đặc biệt, đó là năng lực liên kết một cách trừu tượng các sự kiện và hiện tượng rời rạc. Toàn bộ ý thức của con người là các câu chuyện. Các câu chuyện về công việc kiếm sống chính là các kiến thức chuyên môn ; Các câu chuyện về thế giới là tôn giáo, triết học và khoa học. Các câu chuyện về quan hệ xã hội là luật pháp, đạo đức. Các câu chuyện về quá khứ là lịch sử. Các câu chuyện về sự tiếp nhận thế giới là nghệ thuật… Các câu chuyện ngày càng phức tạp, điều này cũng có nghĩa là năng lực trí tuệ hay tư duy của con người ngày càng phát triển.
Trong số các câu chuyện đó, có những câu chuyện đặc biệt, những câu chuyện mà Voloshinov gọi là "những cuộc trò chuyện tư tưởng quy mô lớn", bao trùm lên mọi hiện tượng, mọi khía cạnh đời sống xã hội của một cộng đồng . Về sau, chúng được các triết gia Hậu hiện đại gọi là Đại tự sự ("Meta-fiction" hoặc "Grand Narratives").
Những đại tự sự này bao trùm mọi lĩnh vực. Kito giáo, Phật giáo, Hồi giáo, Khổng giáo, Chủ nghĩa Cộng sản… là những đại tự sự. Khoa học, Dân chủ... cũng là những đại tự sự. Tất cả các đại tự sự này đều là những kiến tạo xã hội, đều thể hiện các mối quan hệ, đặc biệt là quan hệ quyền lực. Ngày nay chúng ta đang chứng kiến xu hướng phân rã của các kiến tạo xã hội, mà triết gia Pháp Jacques Derrida gọi là Giải kiến tạo.
Trong một thời gian dài đại tự sự bị coi là tiêu cực. Các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới ra sức cổ vũ cho quá trình giải kiến tạo như là sự vượt thoát, hoặc giải phóng, khỏi các nhà tù tư tưởng. Dĩ nhiên, chúng ta không thể phủ nhận những mặt tích cực của nó trong sự đánh giá lại quan hệ giữa các giới tính, các chủng tộc ; sự nhận thức lại Nhân luận (humanism - quan niệm lấy con người làm trung tâm) và Âu trung luận (Eurocentrism – quan niệm lấy Châu Âu làm trung tâm) và nhiều ví dụ khác.
Tuy nhiên, chúng ta đã không ý thức hết vai trò quan trọng của các đại tự sự. Xã hội loài người đã không là xã hội loài người nếu không có chúng. Mọi hoạt động của con người, mọi sự đánh giá của con người, mọi sự tương tác của con người đều phải dựa trên một nền tảng chung, và nền tảng chung ấy chính là các đại tự sự.
Nhưng ngày nay, dưới tác động của các công nghệ truyền thông mới, đặc biệt là internet, loài người đang chứng kiến một xu hướng chưa từng có, đang thúc đẩy con người ngày càng trở nên biệt lập với nhau và với các khuôn khổ tinh thần chung. Trong quá khứ, mọi hành vi ứng xử, mọi suy nghĩ của con người đều phải dựa trên những thước đo chung, những nguyên tắc chung mà nền tảng là những đại tự sự, thì bây giờ, với sự xuất hiện của mạng xã hội, điều đó đã chấm dứt. Với tính phổ cập, khả năng phát tán thông tin vô hạn và gần như tức thời, cùng với yếu tố ẩn danh, mạng xã hội cho phép gần như mọi người hành xử mà không cần phải tuân thủ ràng buộc của các đại tự sự. Mỗi cá nhân đều có thể đưa ra những thông tin và phát ngôn nặc danh vô trách nhiệm, dần dần bị tách rời các hệ giá trị chung để hành xử không định hướng - một kiểu chuyển động Brown về mặt tinh thần – và không ngừng phát tán rác thông tin.
Sự suy giảm tính xã hội của các cá nhân – theo tôi, đó chính là hiểm họa lớn nhất mà mạng xã hội nói riêng và công nghệ thông tin nói chung đối với xã hội loài người.
Tiến sĩ Ngô Tự Lập
Nguồn : Diễn Đàn Doanh Nghiệp, 11/04/2019
Tại hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết năm 2018, triển khai nhiệm vụ năm 2019 chiều nay 28/12, Trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng tuyên bố : "Sự chậm trễ của báo chí trao lợi thế cho mạng xã hội".
Tại sao báo chí cách mạng lại chậm trễ so với mạng xã hội ?
Thế nhưng bằng cách nào đó, ông Thưởng quên rằng, chính sự kiểm duyệt là nguyên nhân gốc của mọi sự chậm trễ, thậm chí gây hiện tượng "đuối hơi" trong phản ánh thông tin, so với mạng xã hội.
Sự kiện cưỡng chế vườn rau Lộc Hưng (Tân Bình), trong khi mạng xã hội phủ sóng thông tin với video, audio, hình ảnh,… thì báo chí nhà nước lại hoàn toàn im bặt. Và khi một tờ báo (Tuổi Trẻ) thông tin, thì thông tin lại chỉ phản ánh ý chí của nhà nước (ở đây cụ thể là chính quyền quận Tân Bình), hoàn toàn không phản ánh ý chí – nguyện vọng và tâm tư của những người dân sống tại đây, thậm chí là không làm rõ quá trình chuyển đổi vườn rau này qua các giai đoạn.
Trong khi đó, quan điểm mà chính quyền hay rao giảng lại là "không có vùng cấm trong báo chí". Vậy tại sao các cuộc cưỡng chế đất đai lớn báo chí nhà nước lại hoàn toàn vắng mặt ?.
Tiếp đó, hãy bàn chút về đạo đức báo chí, đó là phụng sự bạn đọc bằng sự tôn trọng sự thật khách quan của sự kiện. Báo chí không thể và không nên là công cụ của bất kỳ ai, kể cả nhà nước. Thế nhưng, khi báo chí đã không còn đảm đương được chức năng như vậy, thì đạo đức báo chí và nghề nghiệp bị suy thoái, sự suy thoái này chịu sự tác động phần lớn từ những tiêu chí mang tính áp đặt trong quản lý cứng từ Bộ Thông tin và truyền thông và Ban Tuyên giáo trung ương.
Người dân không thể kỳ vọng một trang báo mà suốt ngày chỉ phát đi thông điệp của Nhà nước, và được nhà nước sử dụng như mũi giáo để "hạ nhục và giết chết" bất cứ chủ thể có ý kiến, hành vi phản ứng trước các quyết định, chủ trương của Nhà nước. Hay nói cách khác, báo chí sẽ chẳng thể là cái gì đó được nhân dân tín nhiệm khi mà báo chí là công cụ không hơn không kém, một thứ "nối dài" để hiện thực hóa cái gọi là "độc tôn ý chí, độc tôn thông tin, độc tôn chân lý".
Chính vì vậy, báo chí nhà nước tăng vọt về số lượng, nhưng bản chất vẫn là nông cụ của Nhà nước.
Trong những ngày cưỡng chế vườn rau Lộc Hưng, rất nhiều người sử dụng mạng xã hội đã đặt câu hỏi : tại sao báo chí nhà nước lại đứng ngoài lề sự kiện xã hội như vậy. Và khi ngài Bộ trưởng Bộ Công thương điều xe ra đón phu nhân, nhiều facebooker đã phải ngạc nhiên với sự "nhiệt tình" của cánh báo chí, nhưng ngòi nổ của thông tin đó lại là sự định hướng có chủ ý… Nó gợi nhớ Lexus biển xanh của ông Phó Chủ tịch tỉnh Hậu Giang, ông Trịnh Xuân Thanh, người mở đường dài cho một loạt đường dây của ngài X bị bắt giam và truy tố vì tội tham nhũng, dưới cái tên "chiến dịch đốt lò".
Trong một xã hội kín như Việt Nam, sứ mạng của báo chí cần và nên trở thành một quyền lực thứ tư để người dân giám sát và kiềm soát quyền lực. Nhưng nếu chỉ cần vòng tròn định hướng, lập tức quyền lực thứ tư này trở thành một nô lệ thuộc ông chủ và phản bội là sự kiểm soát và kiềm soát của nhân dân. Trước sự bị động đó của nền báo chí cách mạng, mạng xã hội nổi lên như một quy luật tất yếu, để đảm nhiệm vai trò giám sát của người dân. Chính vì vậy mà vào ngày 5/1/2019 – khi cơ quan nhà nước Việt Nam lên tiếng kết tội Facebook (một mạng xã hội chủ lực và được nhiều người Việt Nam sử dụng), thì đó cũng là kết tội và giam hãm diễn đàn tự do ngôn luận lớn nhất và đích thực nhất của nhân dân. Thể hiện một sự tỵ ganh và đố kỵ đầy đủ của cơ quan nhà nước trước sự thách thức độc tôn thông tin ; thể hiện sự yếu nhược trong quản lý, và thể hiện một tự duy mang tính kém cỏi trước thực tiễn của xã hội thông tin. Sự xơ cứng khiến cho việc kết tội Facebook và cùng với quyết định cấm livestream của người đứng đầu Thành phố Hà Nội, đã tạo lập ra một giọng điệu mang tính lạc lõng trong một xã hội mà hệ thông tin luôn được đối chiếu và thay đổi không ngừng.
Rõ ràng, không có một nền báo chí tồi tệ và chậm trễ, chỉ có một nền quản lý với tư duy chậm trễ và tồi tệ. Một nền báo chí cách mạng một thời hô hào và sôi nổi, với sâu sắc về chính luận và xã luận nay ngày càng què quặt và yếu đuối. Một nền báo chí xoay quanh hai chủ đề quyền và tiền, nền báo chí phục vụ cho một nguồn sống lâm thời đầy chắp vá và sa hoa của một bộ phận suy thoái đạo đức, một nền báo chí nịnh bợ của một bộ phận lãnh đạo và cán bộ giáo điều với quyền lực.
Rõ ràng, khi đặt câu hỏi làm sao để chấn hung lại nền báo chí Việt Nam, ông Trưởng Ban tuyên giáo Trung ương nên tự đặt câu hỏi, làm thế nào để cởi trói cho báo chí và khiến báo chí tự do ngôn luận giống như mạng xã hội. Nhưng liệu ông Võ Văn Thưởng có hiểu rõ điều này ?.
Hoa Nghi
Nguồn : VNTB, 11/01/2019
Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam mới đây đưa ra Dự thảo Bộ quy tắc ứng xử cho nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam, trong đó có đề xuất "công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan Nhà nước phải công khai sự xuất hiện trên mạng xã hội bằng cách sử dụng họ tên và hình ảnh thật của cá nhân, công khai cơ quan đang công tác".
Ảnh minh họa một người đang sử dụng facebook. AFP
Tăng cường kiểm soát tư tưởng cán bộ, công chức
Truyền thông trong nước trích lời Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo rằng nội dung cốt lõi để xây dựng Bộ quy tắc ứng xử là những chuẩn mực đạo đức về hành vi, ứng xử trên mạng xã hội là rất cần thiết với tình hình hiện nay.
Trước giải thích đó, cô Tuyền hiện sống ở TP. HCM có ý kiến :
"Theo em nghĩ thì điều đó không đúng luật vì nó vi phạm quyền riêng tư của người dân. Em nghĩ đây là họ muốn tăng cường kiểm soát người dân. Khi người dân đưa tin gì đó bất lợi cho phía chính quyền thì họ có thể có hành động để người dân chùn bước không dám đưa sự thật lên mạng xã hội nữa.
Từ khi mạng xã hội facebook ra đời thì nhiều sự thật được phanh phui và lan truyền rất nhanh và chính quyền gặp nhiều bất lợi. Trước đây nhiều sự thật được giấu kín".
Với nhà báo Đỗ Cao Cường, nguyên phóng viên báo Pháp Luật thì điều này được đưa ra nhằm hạn chế tối đa quyền bày tỏ của người dân và cũng là cách để che đậy sự thật, và đây là một hình thức nô lệ tư duy :
"Khi họ đưa ra Bộ quy tắc đó thì rõ ràng mục đích là để kiểm soát những công chức trong cơ quan nhà nước. Là một hình thức để những công chức không có tiếng nói, không có sự phản biện, không có quyền bày tỏ quan điểm cá nhân từ cuộc sống, gia đình cho tới quan điểm về đất nước. Đây là một hình thức nô lệ tư duy, là một hình thức để những người trong hệ thống của họ không có quyền tố cáo tham nhũng hoặc đưa ra những sai phạm, tiêu cực trong hệ thống ra xã hội".
Luật sư Nguyễn Duy Bình ở Thành phố Hồ Chí Minh khi trao đổi với RFA về vấn đề này thì ông cho rằng quy định dùng ảnh thật, tên thật là quy định hợp lý, tránh hiện tượng mạo danh, giấu mặt. Quy định này nên áp dụng cho tất cả những ai tham gia các trang mạng không riêng gì cán bộ, công chức. Tuy nhiên, khi Việt Nam đưa ra quy định này đối với cán bộ, công chức họ lại có mục đích sâu hơn, đó là nhằm hạn chế một số cán bộ, công chức tham gia, hạn chế một số cán bộ, công chức có tư tưởng phản biện xã hội và kiểm soát được hành vi của họ nhằm quán triệt tư tưởng, đường lối, chính sách của đảng và Nhà nước. Phía cơ quan chức năng họ có đủ công cụ kiểm tra và giám sát nên tính khả thi khá cao.
Luật sư Ngô Anh Tuấn, một trong những luật sư nhân quyền thì cho rằng nếu Bộ quy tắc ứng xử này được thông qua thì sẽ hạn chế hết các quyền bày tỏ chính kiến của các cán bộ công chức vì lâu nay facebook là sân chơi của họ để họ có thể nói lên quan điểm nhưng không bằng tên thật. Ông nói thêm :
"Nếu dự thảo này được thông qua sẽ có tác động thực sự đến cán bộ, công chức. Có nghĩa là họ sẽ hạn chế những thông tin mà tạm gọi là "thông tin xấu". Khi luật an ninh mạng có hiệu lực nữa thì các thông tin đưa ra họ sẽ dễ dàng kiểm soát. Tôi nghĩ đây là cách để họ kiểm duyệt thông tin một cách gắt gao. Tôi nói thực là các quy định như thế này thì mục đích là để ngăn chặn cái sự mà bên đảng gọi là "tự chuyển hóa" của cán bộ công chức. Họ sợ cán bộ, công chức đưa những thông tin nội bộ, những thông tin không theo ý của họ lên mạng xã hội".
Dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử cũng đề xuất cán bộ, công chức không được ứng xử thuận chiều với những thông tin xấu, độc, tin đồn gây ảnh hưởng tiêu cực trên mạng xã hội. Về điều này, Luật sư Nguyễn Duy Bình đưa ra ý kiến của mình :
"Quy định không được ứng xử thuận chiều với "thông tin xấu" có nội dung, nội hàm không rõ ràng, thế nào là "thông tin xấu" chưa được quy định rõ. Mặt khác, theo thông lệ, những thông tin mà nhà nước không thích thì bị cho là xấu. Nếu vậy, quy định này sẽ hạn chế nếu không nói là bóp nghẹt tư tưởng của cán bộ, công chức khi họ muốn "ứng xử thuận chiều" - đồng tình với những thông tin được nhân dân, nhân loại tiến bộ cho là tốt, là tích cực".
Liệu có khả thi ?
Mạng xã hội hiện nay thực tế vẫn là mạng ảo dù Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông, ông Nguyễn Mạnh Hùng từng phát biểu "mạng xã hội không phải là ảo nữa, mà thật rồi…", do đó không kiểm soát việc người dùng có sử dụng tên thật hay ảnh thật hay không. Một người muốn có bao nhiêu tài khoản facebook thì cứ việc tạo, facebook không quản lý. Vậy nếu Nhà nước ra luật mà muốn khả thi thì phải có sự hợp tác từ các nhà cung cấp dịch vụ, kể cả facebook.
Người dân sử dụng laptop tại một quán cà phê ở Hà Nội hôm 7/12/2017. AFP
Luật sư Ngô Anh Tuấn cho biết hiện tại luật không bắt buộc vì facebook là mạng xã hội ảo. Thực tế facebook chưa đưa vào luật ở Việt Nam. Ông nhấn mạnh :
"Luật pháp Việt Nam làm sao can thiệp vào chính việc kinh doanh của người khác được. Nếu pháp luật mà quy định như thế thì nó vượt quá thẩm quyền.
Việc quy định như thế không khả thi trên thực tế vì một người có thể lập cả chục tài khoản mà không ai biết được cả. Nếu vậy thì phải có điều kiện là facebook Việt Nam phải yêu cầu bắt buộc người dùng cung cấp thông tin cá nhân như chứng minh thư chẳng hạn. Hiện tại thì tôi thấy họ chưa áp dụng".
Nhiều người dùng facebook, trong đó có cả những cán bộ công chức đã sử dụng tài khoản cá nhân với tên thật hoặc tên giả để nói lên những vấn nạn trong xã hội, về những thông tin không có trên báo chí chính thống. Vậy nếu Bộ quy tắc ứng xử được thông qua thì liệu họ có còn dám lên tiếng dưới tên thật của mình hay không, nhà báo Đỗ Cao Cường nhận định số lượng đó cũng sẽ giảm đi rất nhiều vì nó đụng đến miếng cơm manh áo của người ta :
"Bây giờ nhiều công chức nhà nước chỉ dám lập những phây ảo cho an toàn chứ họ không dám dùng tên thật để bày tỏ vì họ còn nặng gánh gia đình. Bây giờ đưa ra quy tắc đó thì facebook cũng như các mạng xã hội khác phải yêu cầu người dùng phải có thông tin cá nhân rõ ràng. Đây là một sự kiểm soát hoàn toàn kể cả người dùng lẫn các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội ở Việt Nam".
Cô Tuyền, một người dân ở Thành phố Hồ Chí Minh thì cho rằng nhà cầm quyền càng cố ngăn cản thì những tiếng nói phản biện sẽ càng mạnh, nhưng họ thể hiện theo cách khác :
"Em nghĩ những người dám làm dám chịu, có gan nói lên sự thật thì họ vẫn nói. Còn những người chưa vượt qua nỗi sợ hãi thì họ sẽ lui về "ở ẩn", sẽ chùn bước nhưng họ sẽ vẫn ngấm ngầm ủng hộ những người nói lên sự thật. Nhà cầm quyền có làm cách nào thì cũng không thể ngăn được tiếng nói phản biện. Càng cố ngăn cản thì tiếng nói sẽ càng mạnh hơn".
Với luật sư Ngô Anh Tuấn thì số người làm việc cho nhà nước mà lên tiếng về các vấn đề tiêu cực trong xã hội chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ông cho rằng những người dám nói từ đầu thì sau này họ vẫn nói tiếp, nhưng những người bày tỏ bằng tên giả trên facebook thì chắc chắn sau này họ không dám nói nữa, bởi họ sợ :
"Họ sợ, vì ở Việt Nam nhiều người họ quen làm công chức, ra ngoài họ khó sống nên muốn hay không họ vẫn phải bám trụ với nhà nước và buộc lòng họ phải thỏa hiệp. Không biết điều đó là tốt hay xấu với bản thân họ, nhưng đó là điều không tốt với sự phát triển của xã hội, sự phản biện của xã hội".
Mạng xã hội, đặc biệt là facebook đã quá quen thuộc với người Việt Nam những năm qua.
Theo số liệu của Liên Hiệp Quốc thì mức độ thâm nhập Internet của Việt Nam hơn 60% dân số và Việt Nam hiện là nước đứng thứ bảy trên thế giới với số lượng người dùng facebook là 58 triệu.
*******************
‘Lý tưởng cách mạng’ chỉ là cụm từ cửa miệng ! (RFA, 13/12/2018)
Vấn đề không có lý tưởng cách mạng, bị kích động, đi ngược lại đường lối chính sách của đảng lại được ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập khi đến dự đại hội.
Sinh viên tại trường Đại học Hà Nội. AFP
Do đó, ông yêu cầu sinh viên cần quan tâm rèn luyện chính trị, không để phai nhạt lý tưởng chính trị, sống thực dụng và xa rời truyền thống Việt Nam.
Đài Á Châu Tự Do có liên lạc với một số bạn sinh viên cũng như giới trẻ tại Việt Nam để tìm hiểu về sự việc và được bạn Cát Linh hiện đang sống tại Hà Nội chia sẻ với chúng tôi rằng, lý tưởng chính trị đối với giới trẻ hiện nay là một điều gì đó xa vời không có thực tiễn.
"Em nghĩ giới trẻ Việt Nam nghĩ về lý tưởng cách mạng thì nó đã phai nhạt nhiều và ngay cả bản thân em nó cũng đã phai nhạt dần, không còn cảm giác gì cả. Bời vì mình học toàn những thứ được tuyên truyền và hầu như cái gì cũng tốt, giờ mình nghĩ lại thì nó cũng không hoàn toàn là như thế, được tô vẻ lên rất nhiều cho nên nói về lý tưởng cách mạng trong lòng giới trẻ hiện nay thì CL thấy nó hơi xa vời".
Một bạn trẻ khác tên Ngọc cũng ra trường được vài năm và hiện đang làm việc tại Hà Nội trao đổi với chúng tôi rằng, bạn không quan tâm đến chính trị hay lý tưởng cách mạng, bạn cho rằng nó là môt điều gì đó mơ hồ.
"Em không quan tâm anh ơi, đối với em cách mạng nó là một cái gì nó rất là mơ hồ, nó quá chung chung và nó không liên quan gì đến cuộc sống hằng ngày của em cả. Và nó là những cái mà người chỉ hô hào thôi, em không thấy nó hiện hữu và nó không có gì liên quan gần gần đến cuộc sống của em cả. Cho nên phải định nghĩa được cách mạng nó được thể hiện qua các điều nào, đối với em từ trước đến nay cái đó vẫn là cái gì chung chung và không có thực tiễn và chỉ mang tính cổ động thôi".
Ngoài ra, bạn Ngọc còn chia sẻ thêm rằng, sự quan tâm chính trị đối với giới trẻ Việt Nam hiện nay khắc hẳn so với thời còn đi học của bạn này.
"Khi học lớp 11, 12 học về mấy bài liên quan lịch sử về tuyên ngôn…. Thì em thấy như học công thức ấy và em không bao giờ cố gắng hiểu hoặc cắt nghĩa những chuyện ấy như thế nào. Nhưng giới trẻ bây giờ tụi nó có nhiều thắc mắc hơn, có phản biện hơn khi nghe bất cứ cái gì nó đều phân tích chứ nó không nghe như mình hồi xưa nữa và những cái quan tâm đời sống chính trị thì nó không phải là lớn lao đâu".
Theo nhà báo Võ Văn Tạo, một nhà quan sát chính trị hiện đang sống tại Nha Trang cho chúng tôi biết, phai nhạt lý tưởng cách mạng nó không phải đặc biệt đối với sinh viên mà ngay cả Đảng viên và nhiều tầng lớp khác nhau của xã hội.
"Theo tôi mọi tầng lớp đều có độ phai nhạt chính trị hết, đúng là sinh viên so với trước đây thì độ phai nhạt nó mạnh hơn rất nhiều so với tầng lớp cựu chiến binh. Lớp trẻ được tiếp cận nhiều thông tin và thứ hai do cuộc sống bây giờ khác hồi xưa về vật chất và giải trí nó đa dạng hơn thì bản chất của giới trẻ thì họ sẽ quan tâm nhiều đến giải trí hơn. Do tiến bộ khoa học kỹ thuật và nhiều vấn đề khác chi phối cho nên chắc chắn so vơi thế hệ chúng tôi thì phai nhạt lý tưởng mạnh hơn rất nhiều, nói thẳng ra hồi đó chúng tôi còn ngu lắm, bây giờ tụi trẻ bớt ngu rồi mặc dù các ông nhà nước vẫn cố gắng níu kéo đó nhưng cũng không được mấy đâu".
Cũng tại Đại hội Sinh viên Việt Nam, ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng một bộ phân sinh viên thiếu động cơ học tập, là đối tượng dễ bị kích động, lôi kéo và tham gia vào các hoạt động trái với quy định của pháp luật nên chưa chuẩn bị tốt để khởi nghiệp và lập nghiệp.
Ảnh minh họa. AFP
Cát Linh từ Hà Nội chia sẻ :
"Thứ nhất em nghĩ là mình cũng nhìn nhận lại nền giáo dục Việt Nam bởi vì giáo dục Việt Nam không dạy cho học sinh cách phản biện và cách phản ứng trước những thông tin đa chiều mà hiện nay trong đất nước Việt Nam không có nhiều thông tin đa chiều ngoài mạng xã hội ra. Thứ hai nói về học sinh bị kích động lôi kéo bởi các thế lực thù địch, ông nói như thế cũng là một phần coi thường người dân và giới trẻ. Vì mặc dù ông có thể nói rằng là nền giáo dục kém nhưng mà mỗi người đều có một quan điểm riêng, tư duy riêng chứ không ai giống nhau cả cho nên dứng trước những vấn đề khác nhau thì người ta cũng biết phân biệt đúng sai".
Một thầy giáo hiện đang làm giảng viên tại một trường đại học tại Sài Gòn không muốn nêu tên chia sẻ với chúng tôi rằng, việc sinh viên có thể bị kích động, lôi kéo tham gia hoạt động trái luật thì đối với các sinh viên đang theo học trong môi trường của Việt Nam điều này rất khó xảy ra và hoàn toàn không dễ dàng. Cho nên việc nói như vậy chỉ là câu cửa miệng thôi.
Ngoài ra, vị giảng viên còn cho biết thêm, không phải vì công nghệ phát triển nên việc tiếp cận thông tin dễ dàng mà các bạn trẻ có thể quan tâm đến chính trị mà các bạn chỉ quan tâm vấn đề mang tính giải trí là chính.
"Ngay cả học viện báo chí tuyên truyền khi được hỏi về tình hình chung thì rất là quan tâm chính trị nhưng khi mà hỏi thủ tướng hoăc phó thủ tướng thì họ không phân biệt được là ai mà. Thật ra mối quan tâm của họ là đối với công nghệ 4.0 đang phát triển thì việc tiếp cận thông tin mang tính giải trí nhiều hơn thật sự quan tâm chính trị. Như thế nào là kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa thì đâu có phân biệt được, hay là kinh tế tư bản và kinh tế thị trường như thế nào đâu có phân biệt được đâu chỉ biết lơ mơ vậy thôi".
Đây không phải là lần đầu tiên vấn đề này được nói tại các đại hội, hội nghị toàn quốc. Vào ngày 11/12/2017 tại đại hội đoàn toàn quốc, ông tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nói rằng các đoàn viên thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh cần tránh "nhạt đảng, khô đoàn, xa rời chính trị". Trước đây, ông Trọng cũng từng nhắc đến cụm từ này trong một văn bản về giáo dục tư tưởng từ năm 2009.
Nguồn : RFA, 13/12/2018
Ông Lưu Bình Nhưỡng chất vấn Bộ Công an
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, sáng 31/10, Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng đơn vị tỉnh Bến Tre đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm và đưa ra con số mà theo nhận định của vị đại biểu quốc hội này thì cơ quan điều tra của công an có vi phạm rất lớn. Cụ thể không thụ lý tin tố giác 94%, chậm gửi quyết định cho Viện kiểm sát 86%, xử lý tin tố giác quá hạn 99,76%, vi phạm tống đạt 100%...
Biểu tượng mạng xã hội facebook trên một chiếc laptop. AFP
Một ngày sau đó, trả lời phỏng vấn báo An Ninh Thủ Đô, Đại biểu quốc hội Nguyễn Minh Đức, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội nói rằng Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng khi bình luận về những con số vi phạm của hoạt động tư pháp, thì lại có cách tiếp cận và diễn đạt không ‘gãy gọn’, dẫn tới cách hiểu sai rất tai hại, và ông cho rằng ông Lưu Bình Nhưỡng cần phải đính chính, thậm chí xin lỗi.
Sang ngày 5 tháng 11, truyền thông Việt Nam dẫn thông cáo của Bộ Công an trên cổng Thông tin điện Tử của Bộ này rằng những số liệu mà Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng đưa ra trong phiên chất vấn sáng 31/10/2018 là không chính xác.
Trong khi đó, tờ Soha hôm 2/11 trích dẫn lời ông Lưu Bình Nhưỡng rằng trước khi phát biểu ông đã xin phép Chủ tịch quốc hội không công bố số liệu và ông đã tính tỷ lệ phần trăm để công bố. Ông nhấn mạnh :
Tôi có thể nói thái độ rắn chắc, ngôn ngữ mạnh mẽ nhưng tôi khẳng định không nói gì sai trái và tôi có bằng chứng về vấn đề đó. Nếu tôi sai tôi phải xin lỗi ngay, đính chính còn không sai thì không phải làm điều đó.
Tâm thư từ một vị Đại biểu quốc hội
Hôm 3/11/2018, trên mạng xã hội lan truyền bức tâm thư của vị Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng liên quan đến việc chất vấn Bộ trưởng bộ Công an tại Quốc hội hôm 31/10/2018.
Đầu thư ông giới thiệu ông là tiến sĩ luật học, Đại biểu quốc hội Khóa 14, đơn vị tỉnh Bến Tre, hiện là Phó trưởng ban Dân nguyện thuộc Ủy ban thường vụ Quốc hội, thành viên Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội.
Trong thư có đoạn viết :
"Với tư cách là người đại biểu hoạt động chuyên trách của nhân dân, vì sự cẩn trọng và tôn trọng nguyên tắc pháp luật, sự điều hành của Chủ tịch nên tôi chỉ nêu tỷ lệ phần trăm vi phạm của cơ quan điều tra trong các lĩnh vực đã được thống kê trong báo cáo gửi cho Đại biểu quốc hội nghiên cứu, thảo luận. Và tôi cũng đã cam đoan trước quốc dân đồng bào cử tri cả nước là tôi không nói sai, không hề bịa đặt, không sử dụng bất kỳ thông tin, tài liệu "ngoài luồng" và đặc biệt không áp đặt quan điểm cá nhân với dụng ý xấu xa".
Chỉ trong hai ngày, bức tâm thư của ông Lưu Bình Nhưỡng có hơn 5.000 lượt share, 15.000 lượt like với gần 900 lời bình luận.
Đây là lần đầu tiên một vị Đại biểu quốc hội dùng mạng xã hội để tâm sự với người dân khi họ có điều cần giải thích.
Từ Canada, Luật sư Vũ Đức Khanh, người chuyên nghiên cứu về chính trị Việt Nam, quan hệ quốc tế và luật pháp quốc tế, trao đổi với RFA về việc một vị đại biểu quốc hội Việt Nam phải dùng đến mạng xã hội để phân trần như vừa nêu :
Mạng xã hội đã là một phần đời sống của hàng tỷ người dân trên thế giới và, dĩ nhiên, Việt Nam cũng không thể là trường hợp ngoại lệ. Tôi nghĩ nhà cầm quyền cũng như người dân Việt Nam đã ý thức rất rõ về sức mạnh của thứ quyền lực mới này.
Không còn là mạng ảo
Buổi chiều 31/10, cùng ngày xảy ra phiên chất vấn của ông Lưu Bình Nhưỡng, Bộ trưởng Thông tin và truyền thông, ông Nguyễn Mạnh Hùng xác nhận :
Mạng xã hội không còn ảo nữa mà là thật rồi, không nên bỏ trống trận địa này. Người dân, chính quyền phải sống nhiều hơn trên không gian mạng. Cái tốt lớn lên, cái xấu sẽ giảm đi. Đồng thời, phải truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân, không thể cái gì ta xem cũng tin ngay.
Blogger Huỳnh Ngọc Chênh, một blogger từng nhận giải thưởng Netizen tại Pháp vào năm 2013 khẳng định :
Không thể chối cãi là mạng xã hội đã trở thành một kênh thông tin quan trọng của người dân mà nhà cầm quyền muốn phủ nhận nó cũng không được. Những thông tin từ mạng xã hội do người dân đưa lên dần dần trở thành nguồn tin tham khảo quan trọng cho báo chí lề đảng.
Cũng theo ông Chênh thì những ý kiến, những phản hồi từ mạng xã hội facebook - mà ông gọi là một kênh thông tin - đã có tác dụng nhất định, như nhiều quyết định sai trái của quan chức hay của cơ quan công quyền đã bị phê phán và đã sửa sai, hay nhiều vụ án lớn phát sinh cũng từ tố giác của người dân qua kênh này.
Ông nhận xét lý do ông Lưu Bình Nhưỡng dùng mạng xã hội để lên tiếng trong sự việc vừa qua :
Nhà cầm quyền và quan chức các cấp không thể không đón nhận thông tin và dư luận từ kênh nầy để điều chỉnh. Do vậy khi ông Lưu Bình Nhưỡng bị công an tấn công, ông không biết kêu cứu vào đâu, đành kêu cứu sự ủng hộ của dư luận thông qua mạng xã hội. Đó là lý do tại sao ông ta giải bày hay "điều trần" sự việc lên mạng xã hội.
Còn với Luật sư Vũ Đức Khanh thì ông cho rằng việc một số cá nhân và đoàn thể xã hội ngày càng sử dụng nhiều hơn không gian mạng này để biểu lộ quan điểm, chính kiến là phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại. Ông nói thêm :
Cách tiếp cận này sẽ giúp lãnh đạo gần gũi và nhanh chóng với các thành phần xã hội chịu tác động trực tiếp của nó, góp phần kiến tạo môi trường sinh hoạt tự do, dân chủ và lành mạnh hơn. Nó cũng cho thấy những phương tiện, công cụ truyền thông đại chúng cổ điển đã mất dần ảnh hưởng để nhường bước cho trào lưu mới.
Với mạng xã hội rộng khắp và phổ biến trên toàn cầu như hiện nay, Luật sư Vũ Đức Khanh khuyến cáo Chính phủ Việt Nam nên có cái nhìn thông thoáng hơn để đưa đất nước bắt kịp trào lưu của thế giới.
Thống kê cho thấy tại Việt Nam hiện có 53 triệu người sử dụng Facebook trên tổng số dân hơn 93 triệu. Do đó mạng xã hội này rõ ràng đang là một kênh hàng đầu cho người dùng bày tỏ quan điểm của họ.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 05/11/2018
Thân mẫu của các công dân mạng là tù nhân lương tâm tại Việt Nam chia sẻ về hành trình họ sử dụng phương tiện truyền thông mạng xã hội để đấu tranh đòi công lý cho con của mình.
Mạng xã hội : Công cụ đấu tranh của những bà mẹ tại Việt Nam - AFP
Hòa Ái có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Kim Liên và cô giáo Huỳnh Thị Út là mẹ của hai tù nhân lương tâm Đinh Nguyên Kha và Trần Hoàng Phúc cùng Đinh Nguyên Kha.
Hòa Ái : Thưa bà Kim Liên, bà có thể chia sẻ tóm tắt hành trình làm thế nào bà kết nối được với cư dân mạng thế giới và họ đồng hành với bà ra sao qua các chuyến đi vận động cho tù nhân lương tâm Việt Nam tại Hoa Kỳ và Australia ?
Nguyễn Thị Kim Liên : Qua 6 năm tù của hai đưa con Kha và Uy, kinh nghiệm trước nhất mà tôi có là tấm lòng của người mẹ thương con một cách mãnh liệt, nên dù rằng tôi chỉ học tới lớp 8 thôi và cũng là nông dân chân lắm tay bùn nhưng tôi ráng học hỏi để nâng kiến thức của mình lên hòa nhập với thế giới qua mạng xã hội, nhất là qua Facebook. Qua đó, tôi quên rất nhiều bạn bè, anh em ở nước ngoài và ở trong nước, nhiều tổ chức…lên tiếng muốn giúp tôi để lên tiếng cho hai đứa con tôi.
Từ khi tôi kết nối được như vậy, thì tự nhiên tinh thần và tấm lòng thương con của tôi được mạnh mẽ lên. Tôi cảm thấy tôi học cái gì cũng được.
Qua 6 năm, tôi đi được nước Mỹ và nước Úc. Năm rồi đi Úc, tôi cũng nêu vấn đề áp bức tù nhân lương tâm trong tù, mà trước mắt là con tôi bị áp bức trong trại giam. Nhờ tiếng nói được nhiều bạn bè ủng hộ, yểm trợ nên Trại tù K3 Xuyên Mộ ngưng lại chế độ hà khắc đối với các anh em tù nhân trong đó.
Hòa Ái : Thưa cô Huỳnh Thị Út, cô đón nhận thông tin con trai của mình, Trần Hoàng Phúc bị bắt và bị tuyên bản án tù nặng nề 6 năm tù giam và 4 năm quản chế trong tâm trạng như thế nào khi mà cô khẳng định con trai của mình vô tội ?
Huỳnh Thị Út : Chiều 29/06/17, trên mạng xã hội có đăng tin Phúc bị 4, 5 an ninh bắt cóc. Một người mẹ ở Sài Gòn, khi hay tin con mình bị an ninh bắt cóc như vậy thì tâm trạng rất lo lắng vì sợ con của mình bị giết trong đồn công an, do hiện tượng người dân bị chết trong đồn công an xảy ra nhiều năm rồi. Cho nên, sáng ngày 01/07/17, tôi bay ra Hà Nội để đi tim con mình, tìm cho ra ai bắt cóc và cháu đang bị giam giữ ở nơi đâu.
Còn về bản án tuyên cho Phúc 6 năm tù giam và 4 năm quản chế thì rõ ràng mình thấy bản án đó quá là bất công. Nó sai từ cái khâu bắt Phúc trái pháp luật và ép cung, bức cung và lấy cung ban đêm Phúc.
Bởi vì Phúc không vi phạm pháp luật. Xử Phúc như vậy là oan sai và mình không đồng ý, không chấp nhận.
Hòa Ái : Hòa Ái cũng ghi nhận qua trang Facebook cá nhân, cô thường xuyên đăng tải những thông tin quy chiếu theo luật pháp Việt Nam để minh chứng cho sự vô tội của con trai mình qua những việc làm của em. Hòa Ái xin hỏi những thông tin mà cô đăng tải đó là do tự cô tìm tòi hay có ai giúp đỡ để cô tìm mạng xã hội cất lên tiếng nói đòi công lý cho con trai của mình ?
Huỳnh Thị Út : Khi Phúc bị án oan sai như vậy, với tình thương của một người mẹ thì mình cố hết sức đọc sách, tìm hiểu để biết sơ qua các điều luật ; đồng thời để nắm chắc hơn và hiểu rõ hơn các điều khỏan luật và tham vấn thêm với luật sư của Phúc. Do đó, mình mới mạnh dạn hơn chia sẻ về các điều luật đó để cộng đồng mạng biết được rằng họ đã vi phạm và làm sai đối với tất cả các tù nhân lương tâm, cũng như riêng đối với Phúc.
Hòa Ái : Trở lại với bà Kim Liên, Hòa Ái ghi nhận bên cạnh các chuyến đi xuất ngoại để vận động các chính phủ và tổ chức nhân quyền thế giới kêu gọi trả tự do cho tù nhân lương tâm tại Việt Nam, bà cũng là công dân mạng được nhiều người biết đến với các hoạt động xã hội cũng như cất lên tiếng nói phản biện trước những sai trái của chính quyền. Những điều bà làm như thế, có phải để khích lệ tinh thần cho con trai bị tù đày của mình ?
Nguyễn Thị Kim Liên : Những điều tôi làm trong khi con tôi ở tù ; thứ nhất là tôi nhận thấy tinh thần của các anh em tù nhân rất mạnh mẽ, thúc đẩy tôi ở bên ngoài phải làm điều gì để cất lên tiếng nói và mỗi lần đi thăm tôi kể cho họ nghe, để họ được vững tâm rằng có một người mẹ của một anh em tù nhân lúc nào cũng sẵn sàng lên tiếng cho tù nhân trong Trại K3. Ngoài ra, trong xã hội thì tôi muốn cho mọi người thấy một người mẹ có con đi tù của Cộng sản 6 năm thì sẽ không bao giờ khuất phục trước nhà cầm quyền này.
Hòa Ái : Xin được hỏi Đinh Nguyên Kha, khi mẹ đến thăm và được nghe mẹ kể những việc làm ở bên ngoài để lên tiếng thay cho những tù nhân lương tâm ở trong tù. Kha hay tù nhân lương tâm nào khác có gặp trở ngại nào ở trại giam không khi nghe được những thông tin từ bên ngoại ?
Đinh Nguyên Kha : Lúc đầu những thông tin ở ngoài gia đình đưa vào rất nhạy cảm cho nên cán bộ trại giam tìm cách ngăn cản, không có cho gia đình tôi nói, hay đề cập đến những chuyện đó". Vì nhà tôi cũng đấu tranh, chống lại các áp bức đó nên họ không thể đuổi mình đi được. Cho nên mình cứ cứng rắn. Họ đuổi mình vô mà mình không đi vô thì họ sẽ khiêng mình vô. Mình cứ ngồi lì ở đó thì cuối cùng họ cũng bó tay thôi.
Hòa Ái : Nhân buổi trò chuyện hôm nay, được nghe chia sẻ của hai người mẹ. Nếu như có thể được đại diện cho các tù nhân lương tâm ở Việt Nam và nói một lời với các bà mẹ của tù nhân lương tâm, Dinh Nguyên Kha sẽ nói gì ?
Đinh Nguyên Kha : Tôi muốn nói với các bà mẹ của tù nhân lương tâm hãy tiến lên và bảo vệ cho con mình. Hãy tiếp tục đấu tranh để giành lại độc lập, tự chủ của đất nước. Đừng bao giờ lui bước trước sự đàn áp. Bởi vì tất cả chúng ta đoàn kết thì tất sẽ thắng.
Hòa Ái : Xin cảm ơn ba vị tham gia buổi trò chuyện này !
Hòa Ái thực hiện
Nguồn : RFA, 19/10/2018
Từ ngàn xưa, trong lời ru điệu hò ông bà ta đã dạy những câu ca dao tục ngữ về lòng tin.
"Một lần bất tín, vạn sự bất tin"
"Treo đầu dê, bán thịt chó"
"Nói lời phải giữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay"
"Nói chín thì phải làm mười
Nói mười làm chín, kẻ cười người chê"
Lòng tin là tiền đề căn bản để có sự hợp tác giữa con người với con người.
Không phải tự dưng chủ đề lòng tin là điều được nhắc nhở nhiều lần trong mọi hình thức văn hoá dân gian đến như vậy. Lòng tin là tiền đề căn bản để có sự hợp tác giữa con người với con người. Con người từ thủa hồng hoang, từ một sinh vật nhỏ yếu hơn nhiều loài khác, nhưng có sự phối hợp chặt chẽ, có phân công lao động, có một tổ chức xã hội ngày càng phát triển... đã trở thành bá chủ tất cả thế giới muôn loài. Không có lòng tin, không thể có xã hội loài người hiện đại như ngày hôm nay.
Hôm nay tôi muốn viết về điều này bởi có một chủ đề cực nóng đang lan toả trên mạng xã hội mấy ngày qua, một mạng xã hội gần như vô danh trên thế giới là Minds đón nhận một lượng khách hàng khổng lồ từ Việt Nam vào đăng ký. Số lượng này thật là vĩ đại so với tầm vóc của Minds tới mức độ, các status của user Việt Nam nhảy lên top những chủ đề hot nhất Minds, các user kỳ cựu người nước ngoài của Minds phải thốt lên ngạc nhiên vì sao lại có đông người Việt Nam vào sử dụng Minds đến như vậy. Rất nhanh chóng, người ta phát hiện ra vấn đề này do luật an ninh mạng bóp nghẹt tự do ngôn luận đầy tranh cãi của Việt Nam vừa được ký ban hành, đồng thời Facebook - mạng xã hội được sử dụng nhiều nhất ở Việt Nam đang bị cáo buộc là tiếp tay cho nhà nước ngăn chặn, xoá bỏ các trang Fanpage, các hot Facebooker chuyên cổ suý cho tự do ngôn luận và đấu tranh dân chủ. Và rồi cũng rất nhanh chóng, các chuyên gia bảo mật, chuyên gia phần mềm mạng xã hội đưa ra những điểm yếu, điểm nghi ngờ về mạng xã hội Minds. Bất luận là chuyện có ai chuyển nhà sang Minds hay chưa, nhưng sự kiện này đánh dấu việc đổ vỡ niềm tin của một cộng đồng rất lớn người dùng Facebook cũ. Minds có thực sự là nơi ta có thể đặt lòng tin vào đó, để lưu trữ suy nghĩ cảm xúc, để kết nối tương tác, để tìm người đồng chí hướng và để bảo vệ quyền tự do ngôn luận cũng như để đấu tranh cho một xã hội dân chủ trong tương lai hay không ? Cho đến giờ này không một ai có thể khẳng định chắc chắn điều đó.
Đó chính là lý do tại sao tôi muốn bàn về lòng tin trong bài viết này. Có rất nhiều người tin vào Chúa, nhưng chưa ai nhìn thấy Chúa. Cũng có rất nhiều người tin vào Phật, chưa ai nghe thấy Phật. Tại sao chưa nhìn thấy, chưa nghe thấy, thậm chí chưa cầm nắm lấy, con người chúng ta lại có thể tin vào các giá trị này ? Rồi tại sao, có những người có nói gì lâm ly bi đát đi nữa bạn cũng không cho vay tiền. Nhưng cũng có những người chỉ cần một status, một tin nhắn của họ thôi là bạn lập tức chuyển tiền ngay cho họ. Lòng tin được hình thành như thế nào ? Lòng tin đáng giá như thế nào ? Và làm thế nào để giữ được nó ? Đi sâu để bàn về lòng tin thì có rất nhiều khía cạnh, nhưng ở đây tôi chỉ muốn bàn về lòng tin khi quyết định sử dụng các mạng xã hội, bởi đó là công cụ quan trọng bậc nhất để giao tiếp trong xã hội hiện đại.
Hệ mặt trời có tuổi khoảng 4,6 tỷ năm. Trong 4,6 tỷ năm qua ở trên trái đất mặt trời luôn mọc đằng đông. Lòng tin vào việc ngày mai mặt trời sẽ mọc ở đằng đông là rất lớn. Những người tin vào điều đó không cần biết kiến thức gì về vũ trụ, về hệ mặt trời. Họ có được lòng tin đó bởi cả cuộc đời họ, họ đã chứng kiến, đã nghe thấy, đã nhìn thấy điều đó mà chưa bao giờ thấy điều ngược lại. Nhưng nếu giả sử chỉ cần một ngày thôi, mặt trời không còn mọc đằng đông thì toàn bộ hệ thống giá trị lòng tin này sẽ đổ vỡ. Lòng tin giữa con người với con người cũng như vậy. Bạn có thể tử tế với ai đó suốt cuộc đời, nhưng chỉ cần một lần thôi, bạn cư xử tệ bạc với họ thì sau đó dù nói gì đi nữa, chắc chắn họ sẽ không còn hoàn toàn tin bạn là người luôn tử tế. Thế còn lòng tin vào một mạng xã hội thì thế nào ? Bạn sẽ chỉ tin nó khi bạn viết bất cứ cái gì chê trách cơ quan công quyền mà không bị xoá. Những nội dung riêng tư mà bạn nhắn cho bạn bè không bị tiết lộ cho ai. Tài khoản của bạn được bảo vệ trước bất cứ số đông nào dựa trên quyền tự do ngôn luận. Chỉ cần một khía cạnh nào đó vừa nhắc ở đây bị vi phạm, bạn sẽ mong muốn thay đổi ngay.
Minds đang là một mạng xã hội còn rất thô sơ, giao diện rất kém, load tin tức và tin nhắn rất chậm, không có livestream, không cho đăng nhiều ảnh trong cùng một status. Nhưng rất nhiều người Việt Nam, trong đó có tôi đang thử đặt lòng tin vào mạng xã hội này. Trong vòng vài ngày qua số lượng người Việt Nam bắt đầu đăng ký Minds lên tới trên 100 ngàn. Minds sẽ vẫn còn phải thử thách nhiều. Nhưng chắc chắn cho đến giờ này bạn đăng bất cứ cái gì lên đó cũng không bị xoá, bị khoá tài khoản như Facebook, miễn là nó không xúc phạm cá nhân ai.
Theo ông Bill Ottman, giám đốc điều hành Minds trả lời BBC ngày 2/7/2018 thì :
BBC : Xin ông cho biết vài nét khái quát về chủ trương và chính sách của hệ thống mạng xã hội Minds.com ?
Bill Ottman : Minds có chủ trương ủng hộ tự do ngôn luận, chống kiểm duyệt, bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Minds mở cửa cho tất cả mọi nội dung, miễn là những nội dung đó hợp pháp theo luật Hoa Kỳ, vì chúng tôi là một công ty hoạt động ở Mỹ.
Về việc bảo vệ quyền riêng tư, ứng dụng messenger của chúng tôi hoàn toàn được mã hoá, và ngay chính Minds cũng không có nội dung những câu chuyện của người dùng. Chúng tôi cố ý thiết kế Minds cách này để Minds hay bất cứ ai cũng không thể theo dõi người dùng, và đương nhiên Minds không thể đưa nộp những thông tin mà họ không có cho bất cứ chính quyền nào...
Ngoài Minds ra, nhiều người như tôi vẫn đang duy trì song song việc sử dụng Facebook, Twitter hay các mạng xã hội khác. Tôi đã một thời tin vào Facebook. Tôi cũng một thời từng tin vào đảng cộng sản Việt Nam. Nhưng giờ này lòng tin của tôi vào những giá trị đó như thế nào có lẽ không cần phải nói ra các bạn cũng hiểu. Bây giờ tôi chỉ tin rằng, nếu mình luôn luôn thực sự mở mắt, lắng nghe, quan sát, so sánh, suy nghĩ và trao đổi với nhiều người khác nữa, chắc chắn tôi sẽ không là người còn bị những niềm tin mù quáng buộc lấy cuộc đời mình, để mình có thể lựa chọn, để mình là một con người tự do trong tư tưởng và hạnh phúc trong cuộc đời này.
Nguyễn Lân Thắng
Nguồn : RFA, 02/07/2018 (nguyenlanthang's blog)
