Việt Nam tiếp tục lên tiếng về việc Indonesia đâm và đánh đắm tàu cá Việt Nam (RFA, 09/05/2019)

Việt Nam quan ngại sâu sắc trước biện pháp mà Bộ Biển và Nghề Cá của Indonesia tiến hành đối với tàu cá Việt Nam : đó là bắt giữ và tiêu hủy những tàu bị nói xâm phạm vùng biển của Indonesia.

Indonesia đánh đắm tàu cá của Việt Nam tại đảo Datuk vào ngày 4/5/2019 - AFP

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, trong cuộc họp báo thường kỳ ở Hà Nội vào chiều ngày 9 tháng 5 lên tiếng như vừa nêu.

Theo lời phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng thì Hà Nội từng nhiều lần giao thiệp với Jakarta qua các kênh khác nhau về vấn đề vừa nêu. Việt Nam đề nghị Bộ Biển và Nghề Cá cùng các lực lượng của Indonesia hành xử phù hợp với Công Ước Liên Hiệp Quốc Về Luật Biển- UNCLOS 1982.

Tin đã loan vào ngày 4 tháng 5 cho hay Indonesia tiến hành đánh chìm hơn 50 tàu cá nước ngoài, trong đó số này tàu cá Việt Nam chiếm đa số đến 38 chiếc. Những tàu còn lại là của Malaysia và Trung Quốc. Thống kê cho thấy từ cuối năm 2014 đến nay, trong số hơn 500 tàu cá nước ngoài bị Indonesia đánh đắm có hơn 284 tàu của Việt Nam.

Indonesia cho rằng những tàu cá nước ngoài bị lực lượng chức năng nước này bắt và đánh chìm vì vi phạm vùng biển của Indonesia.

Vào ngày 27 tháng 4 vừa qua, tàu cá Việt Nam có số hiệu BĐ 97916 Tiến sĩ cùng 14 ngư dân trên đó đang đánh bắt cá tại vùng biển Việt Nam thuộc khu vực Việt Nam và Indonesia đang tiến hành phân định vùng đặc quyền kinh tế thi bị tàu Indonesia số hiệu 381 bắt rồi kéo đi với tốc độ cao khiến tàu cá bị chìm.

Tàu Kiểm Ngư Việt Nam mang số hiệu 213 phát hiện và cứu được 2 ngư dân trên biển. Tuy nhiên số 12 ngư dân còn lại bị tàu 381 của Indonesia bắt đưa đi.

*******************

Vụ Indonesia đánh chìm tàu cá Việt : Hà Nội ‘quan ngại sâu sắc’ (VOA, 09/05/2019)

Việt Nam hôm 9/5 bày tỏ "quan ngại sâu sắc", năm ngày sau khi Indonesia đánh chìm nhiều tàu của ngư dân Việt bị cáo buộc đánh bắt trái phép ở vùng lãnh hải của quốc đảo này.

Một đợt đánh chìm tàu cá nước ngoài của Indonesia.

Tin cho hay, 38 tàu cá của Việt Nam trong số 51 tàu nước ngoài đã bị Indonesia đánh chìm hôm 4/5 để "cảnh báo các nước láng giềng rằng Indonesia nghiêm túc chống lại chuyện đánh cá trái phép".

"Đây là hành động không phù hợp với quan hệ song phương, trái với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói hôm 9/5 trong cuộc họp báo thường kỳ.

Bà Hằng cũng "đề nghị phía Indonesia đối xử nhân đạo với tàu cá và ngư dân Việt Nam phù hợp với quan hệ 2 nước và tinh thần đoàn kết ASEAN".

Nữ phát ngôn viên nói tiếp : "Việt Nam mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt với Indonesia trên tinh thần Đối tác chiến lược, vì lợi ích của nhân dân hai nước, góp phần xây dựng một cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới".

Trước đó, Bộ trưởng phụ trách Ngư nghiệp và Hàng hải của Indonesia, Susi Pudjiastuti, tuyên bố rằng quốc đảo này "chịu tổn thất kinh tế lớn vì các luật lệ lỏng lẻo, dẫn tới việc các tàu cá nước ngoài đánh bắt trong lãnh hải Indonesia", theo AFP.

Đây không phải là lần đầu tiên Indonesia đánh chìm tàu cá của Việt Nam, nhưng nó gây chú ý vì được tiến hành ít ngày sau khi tàu kiểm ngư Việt Nam đâm vào tàu của Indonesia ở vùng Biển Đông mà chính quyền Jakarta nay gọi là Biển Bắc Natuna.

Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 30/4 cho biết đã gửi công hàm tới Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam liên quan tới vụ bắt 12 ngư dân Việt Nam, đồng thời kêu gọi Jakarta thả ngay các ngư dân này và bồi thường thỏa đáng cho họ, theo thông tin từ truyền thông trong nước.

Trong khi đó, phía Indonesia cho biết đã triệu tập Đại sứ Việt Nam tại Indonesia để yêu cầu giải trình về vụ việc.

***************

Malaysia phản đối tàu cá Việt Nam xâm phạm lãnh hải (RFA, 08/05/2019)

Malaysia hôm 8/5 chính thức phản đối việc nhiều tàu cá Việt Nam đã xâm phạm vùng biển của nước này thời gian qua.

Hình minh họa. Indonesia đánh đắm một tàu cá Malaysia bị cáo buộc đánh cá lậu ở vùng biển gần đảo Sumatra hôm 18/8/2015 - AFP

Trang tin News Straight Times của Malaysia cho biết phía Malaysia đã đưa công hàm phản đối tới Đại sứ Việt Nam Lê Quý Quỳnh hôm 8/5.

Bộ Ngoại giao Malaysia trong cùng này đã triệu tập Đại sứ Việt Nam lên để giải thích về tình trạng nhiều tàu cá Việt Nam vào vùng nước của Malaysia, theo News Straight Times.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Malaysia cho biết tại cuộc gặp, Thứ trưởng Malaysia Raja Datuk Nushirwan Zailal Abidin cho biết tổng số có 748 tàu cá Việt Nam với hơn 7.000 ngư dân Việt Nam đã bị Malaysia bắt giữ từ năm 2006 đến năm 2019. Phía Malaysia cho rằng việc xâm phạm vùng nước không gây nguy hại cho công dân Malaysia nhưng đã vi phạm chủ quyền của nước này, đi ngược lại luật quốc tế.

Bộ Ngoại giao Malaysia cũng khẳng định tại cuộc gặp là quan hệ giữa hai nước vẫn tốt đẹp. Tuy nhiên việc các tàu cá Việt Nam liên tục xâm phạm vùng nước của Malaysia chỉ làm cản trở những nỗ lực trong việc tăng cường quan hệ hai nước.

Theo NST, Đại sứ Việt Nam đã ghi nhận phản đối của Malaysia và hứa sẽ truyền đạt thông tin này về cho các giới chức Việt Nam. Ông Quỳnh đồng thời cũng khẳng định việc tàu cá Việt Nam xâm phạm vùng nước của nước khác là trái với luật của Việt Nam.

Những năm qua, ngày càng nhiều tàu cá Việt nam bị bắt giữ ở nước ngoài. Các ngư dân Việt Nam trong các phỏng vấn của RFA cho biết họ phải đi ra các vùng nước khác để đánh bắt cá vì nguồn cá gần bờ đã cạn kiệt.

Hồi cuối tháng trước, Indonesia đã bắt giữ 12 ngư dân Việt Nam với cáo buộc các ngư dân này đánh bắt cá ở vùng nước của Indonesia. Việt Nam khẳng định các ngư dân này đang đánh bắt cá ở vùng nước của Việt Nam.

Việt Nam hiện vẫn có vùng chồng lấn đặc quyền kinh tế với Malaysia ở vùng Vình Thái Lan và với Indonesia ở gần đảo Hòn Cau.

Trong tháng 5 và tháng 6, một phái đoàn của Liên minh EU sẽ sang Việt Nam để kiểm tra việc chống đánh bắt cá lậu ở Việt Nam. Đây là cơ hội Việt Nam có thể thoát thẻ vàng về đánh bắt cá lậu mà Châu Âu đã đưa ra nhằm cảnh báo Việt Nam từ năm 2017. Tuy nhiên, nếu việc vi phạm vẫn tiếp tục, Việt Nam có thể đối mặt với thẻ đỏ của EU và điều này có nghĩa là Việt Nam sẽ không xuất khẩu được thủy sản vào Châu Âu.

*****************

Malaysia chính thức phản đối tàu Việt Nam xâm phạm lãnh hải (VOA, 08/05/2019)

Bộ Ngoại giao Malaysia hôm 8/5 trao công hàm, chính thức phản đối số lượng lớn các tàu cá Việt Nam xâm phạm các vùng biển của Malaysia.

Tư liệu - Tàu cá Việt Nam và Malaysia bị phá hủy vì đánh bắt hải sản bất hợp pháp ở Indonesia. Ảnh chụp ngày 5/4/2016. Reuters/M N Kanwa /Antara Foto

Báo New Strait Times của Malaysia trích tuyên bố của Wisma Putra, tức Bộ Ngoại giao Malaysia, cho biết Phó Tổng thư ký của Bộ Raja Datuk Nushirwan Zainal Abidin đã trao lại công hàm cho đại sứ Việt Nam tại Malaysia.

Tò báo tường thuật rằng trước đó Bộ Ngoại giao Malaysia đã cho triệu đại sứ Việt Nam, ông Lê Quý Quỳnh, tới để yêu cầu giải thích lý do vì sao nhiều tàu cá Việt Nam vẫn tiếp tục xâm phạm lãnh hải của Malaysia.

Dịp này, Kuala Lumpur hối thúc Hà nội hãy đề ra những biện pháp để cải thiện tình hình. Trong cuộc tiếp xúc, Bộ Ngoại giao Malaysia tố cáo rằng trong thời gian từ năm 2006 tới năm 2019, "có 748 tàu Việt Nam và tất cả 7.203 người đã bị bắt giữ".

Tuyên bố của Malaysia nêu bật :

"Những vụ xâm phạm lãnh hải Malaysia bởi các ngư phủ Việt Nam không những là một mối đe dọa cho các công dân Malaysia, mà còn là một hành động vi phạm chủ quyền và quyền toàn vẹn lãnh thổ của Malaysia".

Vẫn theo tuyên bố này, thì các hành động vi phạm lãnh hải của ngư dân Việt Nam đi ngược với luật pháp quốc tế, trong đó có các điều khoản của Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982.

Bộ Ngoại giao khuyến cáo rằng nếu tiếp tục, các vụ vi phạm vùng biển Malaysia sẽ cản trở các nỗ lực của hai nước nhằm thắt chặt các quan hệ, phương hại tới các quan hệ song phương hiện vẫn còn khá vững mạnh.

Theo bản tin của tờ Strait Times trích thông tin của Bộ Ngoại giao, thì Đại sứ Việt Nam Lê Quý Quỳnh ghi nhận phản đối chính thức của Malaysia và trấn an phía Malaysia rằng những quan ngại mà họ nêu lên sẽ được đệ đạt lên chính quyền Việt Nam.

Ông Lê Quý Quỳnh giải thích rằng vi phạm lãnh hải nước bạn là hành động bất hợp pháp theo luật Việt Nam, và các chính quyền địa phương sẽ được thông báo về vụ việc này.

Tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm, xâm phạm vùng biển các nước để đánh bắt trái phép đã được mang ra thảo luận tại Hội nghị triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu.

Tuổi Trẻ Online vào cuối tháng Tư trích lời thiếu tướng Bùi Trung Dũng - phó tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam tại hội nghị nói rằng ở Malaysia, "ngư dân Việt Nam không những sang đánh bắt bất hợp pháp mà còn làm giả biển số tàu Malaysia".

Báo cáo của Tổng cục thủy sản Việt Nam cho biết trong năm 2018 đã xảy "85 vụ với 137 tàu cá và 1,162 ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài", và từ đầu năm 2019, "tình hình tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn tiếp tục xảy ra, với 16 vụ/26 tàu/96 ngư dân vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài", trong các nước bị vi phạm có Malaysia.

Vẫn theo Tuổi Trẻ Online thì các tỉnh có nhiều tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, có Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Định, Bến Tre, Cà Mau, Bạc Liêu, và Bình Thuận.

Trung Quốc đe dọa tự do hàng hải của Châu Á ?

Bài viết trên báo Le Figaro, trang 17 thu hút độc giả quan tâm về Châu Á. Kèm theo đó là ba tấm bản đồ về các vùng biển từ Ấn Độ Dương đến Thái Bình Dương với các hàng chú thích "Một khu vực chiến lược đối với các hoạt động thương mại... tâm điểm của tham vọng Trung Quốc... có thể dẫn tới xung đột".

Chiến hạm Pháp Le Vendémiaire (F734), bắt đầu chuyến ghé thăm hữu nghị Manila (Philippines) ngày 12/03/2018. Reuters/Romeo Ranoco

Cyrille Pluyette trở lại với sự kiện tháng 4/2019, Trung Quốc tức giận vì Pháp điều chiến hạm Vendémiaire đi ngang eo biển Đài Loan. Bắc Kinh coi đây là một hành vi "bất hợp pháp" vì "không muốn bất kỳ một ai gây trở ngại cho tham vọng của mình đối với vùng biển này".

Tác giả lần lượt giải đáp các câu hỏi : "Tại sao Bắc Kinh đã có phản ứng khi tàu Vendémiaire tiến vào eo biển Đài Loan ? Phải chăng Bắc Kinh xem toàn bộ eo biển này thuộc chủ quyền của Trung Quốc" ? Về phía Paris, Hải quân Pháp cho biết "trung bình mỗi năm vẫn đi ngang khu vực eo biển Đài Loan một lần" và hoạt động trong vùng biển được phép lưu thông. "Vậy tại sao lần này Trung Quốc lại phản ứng gay gắt" ? 

Hai lý do cho phép trả lời câu hỏi này : thứ nhất Bắc Kinh bực mình vì cho rằng Paris về hùa với Mỹ, thực thi quyền "tự do hàng hải" và Trung Quốc muốn dằn mặt Pháp sau khi tổng thống Macron thông báo tăng cường hiện diện trong khu vực Ấn Độ -Thái Bình Dương, đẩy mạnh hợp tác với hải quân Nhật Bản trong vùng. Thứ nhì, là Trung Quốc muốn thị uy vài tuần lễ trước diễn đàn an ninh khu vực tổ chức tại Singapore và chiếc hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle của Pháp sẽ dừng lại tại cảng Singapore nhân dịp này.

Một số các câu hỏi khác được tác giả bài báo trên Le Figaro nêu ra : "Đâu là mục đích của Hải quân Mỹ khi đưa tàu chiến vào vùng eo biển Đài Loan ? Thực hư về sức mạnh của Hải quân Trung Quốc và liệu rằng tương quan lực lượng giữa Mỹ và Trung Quốc có đang thay đổi trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương hay không" ?

Chiến thuật của Bắc Triều Tiên để mặc cả với Mỹ

Cũng Le Figaro trở lại với vụ Bình Nhưỡng vừa thử nghiệm tên lửa tầm ngắn cách nay hai ngày và tờ báo ghi nhận : "Kim Jong-un phô trương cơ bắp nhằm thúc đẩy trở lại đàm phán với Hoa Kỳ".

Trăng mật Donald Trump – Kim Jong-un có dấu hiệu "mệt mỏi" từ sau hai thượng đỉnh ở Singapore và Hà Nội. Một chuyên gia Mỹ cho rằng đến nay, lãnh đạo Bắc Triều Tiên vẫn chưa "nuốt trôi" việc ông đã ra về tay không sau lần gặp gỡ cuối cùng với tổng thống Hoa Kỳ tại Việt Nam. Do vậy, các động thái gần đây như vụ thử vũ khí chiến thuật có trang bị hệ thống dẫn đường vào tháng 4/2019, và vụ thử tên lửa từ bãi Hodo hôm 04/05/2019 là "một thông điệp nhằm thúc giục Donald Trump quay lại bàn đàm phán, với những đòi hỏi mà Bình Nhưỡng có thể dễ chấp nhận hơn. Đồng thời đây cũng là cách để Kim Jong-un trấn an công luận Bắc Triều Tiên" về khả năng quân sự của chế độ.

Le Figaro trích lời chuyên gia Scott Snyder thuộc cơ quan nghiên cứu về quan hệ quốc tế của Mỹ, Council of Foreign Relations, Kim Jong-un phải tỏ ra cứng rắn để chứng minh về thế mạnh của ông đã phần nào bị sứt mẻ từ sau thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội. Chính vì muốn củng cố sức mạnh mà lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã khai thác lá bài ngoại giao qua việc gặp tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trong bối cảnh đó, chuyên gia Mỹ Su Mi Terry thuộc trung tâm CSIS chờ đợi : "Bình Nhưỡng sẽ tiếp tục cho thử nghiệm tên lửa, nhưng sẽ không vượt quá lằn ranh đỏ, nghĩa là sẽ tránh thử nghiệm tên lửa liên lục địa, và sẽ tiếp tục mở rộng quan hệ ngoại giao với các nước lớn trên thế giới" để mặc cả với Washington.

Pháp : Thực tế thách thức tổng thống Macron

Ngày mai 07/05/2019 đánh dấu đúng hai năm Emmanuel Macron, đắc cử tổng thống Pháp. Hai năm trong điện Elysée, Emmanuel Macron là một vị tổng thống "cô đơn", tựa của La Croix trên nền bức ảnh ông một mình trên những bậc thềm của phủ tổng thống. Tờ báo phân tích : "Macron không có được những vị bộ trưởng tầm cỡ, chính phủ thiếu trọng lượng còn đảng Cộng Hòa Tiến Bước của ông thì còn quá non nớt. Đó là những nhược điểm lớn của chủ nhân điện Elysée". La Croix so sánh : tháng 6/2017 trong những tuần đầu tiên của nhiệm kỳ, Emmanuel Macron được 57 % người Pháp tín nhiệm. Gần hai năm sau, theo thăm dò được thực hiện hồi tháng 4/2019, chính sách của nguyên thủ Pháp chỉ còn được 26 % dân chúng tán đồng.

Báo Le Figaro nói đến hai năm "Thực tế đặt vị tổng thống trước những thử thách". Tờ báo thiên hữu phân tích tổng thống Pháp đánh mất hào quang từ sau tai tiếng mang tên Benalla bị phơi bày ra ánh sáng. Alexandre Benalla là một cận vệ và cũng là người thân tín nhất của Macron. Tiếp theo đó là nhiều nhân vật nặng ký trong chính phủ, nhiều cố vấn trung thành với Emmanuel Macron đua nhau từ chức. Tham vọng cải tổ sâu rộng đất nước từ kinh tế, đến xã hội, y tế và cả kế hoạch cải tổ Hiến pháp tổng thống Macron muốn tiến hành đều bị đóng băng. Ngay cả tham vọng cải tổ Liên Hiệp Châu Âu cũng không còn sức thuyết phục đối với các đối tác chính của Paris, đứng đầu là Đức.

Đến mùa thu vừa qua, phong trào Áo Vàng bùng lên và đã kéo dài suối 25 tuần lễ mà vẫn chưa tới hồi kết. Tổng thống Emmanuel Macron đã hai lần thông báo một loạt các biện pháp nhằm xoa dịu công luận, tốn hàng chục tỷ euro. Nhưng Le Figaro lo ngại vẫn chưa giải tỏa được những bức xúc trong xã hội, của những "người nổi loạn vì bất công thuế khóa".

Báo Le Figaro tiếc rằng, "khủng hoảng Áo Vàng đã buộc Emmanuel Macron phải hoãn lại nhiều dự án cải tổ" từ kế hoạch cải tổ chế độ hưu bổng, đến hệ thống an sinh xã hội, trợ cấp thất nghiệp ...

Bà phù thủy trong thung lũng tin học Silicon Valley

Les Echos tặng cho một phụ nữ danh hiệu "cơn ác mộng của vùng thung lũng tin học Silicon Valley. Đó là nhà báo Kara Swisher, 56 tuổi : người đàn bà có ảnh hưởng lớn nhất ở sườn tây nước Mỹ. Bà đã chứng kiến ngày những tập đoàn như Netscape hay AOL ra đời, mời từ Steve Jobs đến Bill Gates tham luận, và cũng là người đã tấn cho Yahoo! một đòn chí tử, là người khiến Marc Zuckerberg đổ mồ hôi hột.

Sở dĩ có quyền sinh sát trong tay như vậy do Kara Swosher có 1,3 triệu followers trên Twitter, là sáng lập viên của trang mạng Re/code và từ 20 năm qua, chỉ cần một tiếng nói của bà cũng đủ để những công ty high tech ở thung lũng Silicon Valley "lên voi hay xuống chó".

Cựu lãnh đạo Twitter Dick Costolo giải thích : "Kara Swisher mà nhắc đến tên của hãng nào, là lập tức người người nghe theo. Bà là một nhà báo ngoại hạng và rất có uy tín với giới trong ngành. Người ta theo chân bà trên các mạng xã hội để xem Kara phán những gì. Swisher là một loại hàn thử biểu rất chính xác".

Người Mỹ hào phóng với nhà thờ Đức Bà Paris

Người Mỹ hào phóng đóng góp để xây dựng lại Nhà Thờ Đức Bà Paris. Phụ trang văn hóa của tờ Le Figaro cho biết quỹ FHS có trụ sở tại New York, từ ba tuần qua làm việc không ngơi tay. Mỗi ngày có không biết bao nhiêu người liên lạc với quỹ này, để tặng khi thì 5 khi thì 10 đô la hay 10 triệu đô la, giúp nước Pháp xây dựng lại Nhà Thờ Đức Bà Paris bị hỏa hoạn hôm 15/04/2019.

Một quỹ khác mang tên Những người Bạn của Notre Dame đến nay đã quyên góp được 850.000 đô la... Các buổi hòa nhạc gây quỹ tái thiết Nhà Thờ Đức Bà Paris được dân New York, Washington hay San Francisco, New Orleans nhiệt tình tham gia. Trong số các vị mạnh thường quân ấy, có rất, rất nhiều người chưa bao giờ được đặt chân đến Pháp, Paris hay Nhà Thờ Đức Bà.

Nhưng một người nói với phóng viên của báo Le Figaro, "Notre Dame de Paris là của tất cả mọi người, của cả thế giới (...) Vụ hỏa hoạn vừa rồi là hồi chuông thức tỉnh công luận, rằng tất cả mọi người đều họ có trách nhiệm chăm chút cho di sản mà chúng ta đã kế thừa của cha ông, và đến lượt chúng ta phải tiếp tục gìn giữ những gì đã có để truyền lại cho các thế hệ sau này".

"Điện Biên Phủ, lòng chảo tai họa"

"Cách nay 65 năm, quân đội Pháp xem thường sức mạnh của Việt Minh, thất trận thảm bại trong lòng chảo Bắc Kỳ. Các hiệp định hòa bình sau đó là điểm khởi đầu, khai tử đế chế thực dân".

Ảnh tư liệu ngày 22/04/1954 : Bộ đội Việt Nam tấn công vị trí của lính Pháp tại sân bay Mường Thanh trong trận Điện Biên Phủ.AFP / VNA FILES

Laurent Joffrin của báo Libération mở đầu bài viết về trận đánh Điện Biên Phủ như trên và tờ báo dành bốn trang để nhìn lại sự kiện này.

Ngày 15/03/1954 trung tá Charles Piroth, chỉ huy pháo binh Pháp tại Điện Biên Phủ dùng lựu đạn tự sát. Cả một biểu tượng. Qua cử chỉ tuyệt vọng của Piroth người ta ý thức được rằng "chính sách thực dân bắt đầu lung lay, chiến tranh Đông Dương vừa xa vời, vừa không được lòng dân, là một cuộc chiến đẫm máu, phi lý và vô ích".

Libération nhắc lại với độc giả chặng đường dài từ tháng 3/1954 rồi đến cuộc tổng tấn công ngày 01/05 và hồi kết ngày mồng 7 : Pháp thất thủ. Khoảng 8.000 lính Việt Nam thiệt mạng ; 2.000 bên phía Pháp ; 11.000 tù binh. Trong số này, chỉ có 3.290 người sống sót cho tới sau hiệp định hòa bình 20/07/1954.

"Điện Biên Phủ là hồi kết của những năm dài trong chính sách thực dân của Pháp. Sau Điện Biên Phủ, Mặt trận Giải phóng Algeria FNL vùng lên. Chiến thắng của Võ Nguyên Giáp tạo nên sức mạnh cho công cuộc đấu tranh giành độc lập tại các quốc gia bị đô hộ (...) Độc lập của các quốc gia này nảy sinh từ lòng chảo ẩm ướt nơi vùng núi rừng Bắc Kỳ : Điện Biên Phủ".

Bên cạnh bài viết của Laurent Joffrin, tờ báo đã tìm đến với hai nhân vật đã trải qua trận đánh lịch sử này. Người thứ nhất là đại tá Jacques Allaire, một lính dù trong trận đánh Điện Biên Phủ. 65 năm sau ông gọi đấy là một "thảm họa" đã "ngấm vào da thịt ông".

Nhân vật thứ nhì là ông Đoàn Minh Tuấn. Mùa xuân năm 1954 trên chiến trường Điện Biên Phủ, ông là một công binh 17 tuổi. Libération gặp được ông trong căn hộ ở Antony, ngoại ô phía nam Paris. Tiếp phóng viên Libération, ông cụ nói : suýt quên mất ngày mồng 7 tháng 5, và đã "sang trang" giai đoạn ấy.

Nhưng chỉ cần khơi lại một chút ký ức, những hình ảnh Điện Biên Phủ lại tràn về. Ông còn nhớ rõ, trong trận đánh quyết định ngày 13 tháng 3, có từ 20 đến 30 người trong đơn vị đã ngã xuống. Ông chỉ bị thương nhẹ ở chân. Gần hai tháng sau, khi quân Pháp đầu hàng, ông đã trông thấy những binh sĩ Pháp "rất gầy gò và rất thiểu não".

65 năm sau, cụ Đoàn Minh Tuấn mỉm cười "chiến tranh là một bài học trải nghiệm của thời trai tráng. Nhưng không có gì là anh hùng cả, có biết bao người cũng đã trải qua kinh nghiệm này".

Thanh Hà

 Việt Nam phản đối lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông (RFA, 04/05/2019)

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng hôm 4/5 lên tiếng phản đối lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc trên Biển Đông được áp dụng từ ngày 1/5 đến ngày 16/8/2019.

Hình minh hoạ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tại Hà Nội - AFP

"Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý à bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như các quyền hợp pháp đối với các vùng biển của Việt Nam được xác định phù hợp với Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982", bà Hằng được truyền thông trong nước trích lời cho biết.

Trước đó, Tân Hoa Xã loan tin cho biết từ ngày 1/5, Trung Quốc áp dụng lệnh cấm đánh bắt cá trên một loạt các vùng biển bao gồm Bột Hải, Hoàng Hải, Đông Hải và Biển Đông từ bắc vĩ tuyến 12. Tân Hoa Xã cho hay lệnh cấm sẽ được thực thi nghiêm ngặt trong 24 giờ một ngày.

Đây là lệnh cấm được Trung Quốc áp dụng vào hè hàng năm từ năm 1999 trở lại đây với lý do để bảo vệ sự phát triển của nguồn cá.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng các biện pháp bảo tồn nguồn tài nguyên sinh vật cần được tiến hành phù hợp với quy định của Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 và không làm phương hại đến chủ quyền và các quyền tài phán trên biển của các nước có lien quan.

"Việt Nam phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc. Quy chế này xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quàn đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam tren các vùng biển của mình, vi phạm luật pháp quốc tế", bà Hằng nói.

Người phát ngôn BNG cũng khẳng định lệnh cấm của Trung Quốc đã đi ngược lại Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông được ASEAN và Trung Quốc ký vào năm 2002 (DOC).

Biển Đông là vùng nước tranh chấp giữa Trung Quốc với một số nước trong khu vực bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Trung Quốc là nước đòi phần lớn chủ quyền tại vùng nước này với đường đứt khúc 9 đoạn. Toà Trọng tài Quốc tế hồi năm 2016 đã bác bỏ tính hợp lý của đường đứt khúc này.

******************

Trung Quốc ra lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông (VOA, 02/05/2019)

Trung Quốc vừa ra lệnh cấm đánh bắt cá trong thời gian hơn 3 tháng mùa hè ở Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa và một phần Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam.

Trung Quốc vừa ra lệnh cấm đánh bắt cá trong thời gian hơn 3 tháng mùa hè ở Biển Đông.

Bộ Nông nghiệp Trung Quốc bắt đầu thực thi lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông bắt đầu từ ngày 1/5 đến ngày 16/8, trong phạm vi từ 12 độ vĩ Bắc trở lên.

Trang South China Morning Post dẫn nguồn tin từ truyền thông Trung Quốc cho biết, theo lệnh cấm này, các tàu đánh cá trong và ngoài nước sẽ bị lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc giám sát 24/24 về mọi hành vi vi phạm.

Trang VnExpress cho biết thời gian và địa điểm cấm đánh bắt cá năm nay của Trung Quốc được đưa ra giống năm ngoái. "Trung Quốc ngang nhiên áp dụng lệnh cấm này với ngư dân trong nước và ngư dân nước khác, tuyên bố sẽ tăng cường tàu chấp pháp giám sát hai tới ba lần một ngày để bắt và xử phạt các trường hợp bị coi là vi phạm", trang VnExpress cho biết.

Hàng năm từ năm 1999 đến nay, Trung Quốc đều đơn phương ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông, nơi nước này ngang nhiên tuyên bố chủ quyền bằng "đường 9 đoạn" bất chấp sự phản đối của Việt Nam và các nước trong khu vực.

Vào mùa hè năm ngoái, sau khi Trung Quốc đưa ra lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng đã lên tiếng phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc, cho rằng quy chế này "xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam".

******************

Trung Quốc trọng thị nước nào, qua tường thuật báo chí ? (BBC, 02/05/2019)

BBC Monitoring tìm hiểu thái độ trọng thị hay không của Trung Quốc với các nước, thể hiện qua tường thuật của truyền thông nhà nước về diễn đàn Cấp cao Hợp tác quốc tế "Một vành đai, một con đường".

Tổng thống Nga Vladimir Putin được Trung Quốc trọng thị

37 nước đã tham dự diễn đàn lần thứ hai, bế mạc tại Bắc Kinh hôm 27/4.

Trong số lãnh đạo đến Bắc Kinh có tổng thống Nga Vladimir Putin và thủ tướng Italy Giuseppe Conte.

Với Trung Quốc, hai người này có mặt là rất quan trọng.

Truyền thông nhà nước dành nhiều dòng về hai nhân vật này, ca ngợi quan hệ truyền thống Nga - Trung, và khen ngợi Rome đồng ý tham gia sáng kiến.

Ngược lại, Anh chỉ gửi bộ trưởng tài chính Philip Hammond, và ông này bị báo chí Trung Quốc thờ ơ.

Tường thuật lớn về Nga

Bài báo nổi nhất về ông Putin đưa ra ngày 27/4. Bức hình ông bắt tay ông Tập Cận Bình được in trên trang nhất của Nhân dân Nhật báo, tờ báo cao nhất trong đảng cộng sản.

Đây là ưu tiên đặc biệt cho lãnh đạo nước ngoài, vì Nhân dân Nhật báo thường chỉ đăng hình Tập Cận Bình nổi bật một mình trên trang nhất.

Ông Putin không chỉ lên trang nhất, ông còn xuất hiện cả trong trang hai.

Trong bài báo, chủ tịch Tập tặng bằng tiến sĩ danh dự của đại học Thanh Hoa cho tổng thống Nga.

Diễn văn của ông Tập gọi ông Putin là "lão bằng hữu".

Thủ tướng Italy Giuseppe Conte dự hội nghị

Italy là bạn mới

Hồi tháng Ba, Trung Quốc có thành công khi Italy là nước đầu tiên trong G7 ủng hộ dự án.

Truyền thông Trung Quốc, tại hội nghị, cũng tập trung vào Italy, với hình ông Conte gặp ông Tập được in trong trang hai Nhân dân Nhật báo, một ngày sau Putin.

Tập trung vào Tập Cận Bình

Theo dân mạng xã hội ở Hong Kong và Đài Loan, tên ông Tập được nhắc 15 lần trong các dòng tít phụ trên trang nhất của Nhân dân Nhật báo hôm 26/4, khi hội nghị khai mạc.

Tờ báo này tường thuật chi tiết ông Tập đã gặp các lãnh đạo nước ngoài hôm đó.

Tờ báo nêu danh sách các nước, xếp theo thứ tự quan trọng về mặt biên tập cho tờ báo.

Đó là : Mông Cổ, Serbia, Kenya, Uzbekistan, Philippines, Cyprus, Belarus, Ai Cập, UAE, Việt Nam, Hungary, Malaysia, Papua New Guinea và Indonesia.

Còn trong trang hai cũng cùng ấn bản, gương mặt ông Tập xuất hiện trong 13 tấm hình bắt tay các lãnh đạo.

Ai bị thờ ơ ?

Một số lãnh đạo Châu Âu gặp ông Tập trong các ngày sau.

Thủ tướng Áo Sebastian Kurz, Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa và Tổng thống Thụy Sĩ Ueli Maurer có cuộc gặp ngày 29/4, ba ngày sau khi Tập gặp Putin.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cũng gặp ông Tập ngày 29/4.

Bộ trưởng tài chính Anh Philip Hammond không gặp ông Tập.

*******************

HRW tố cáo Trung Quốc dùng công nghệ giám sát người Duy Ngô Nhĩ (RFI, 02/05/2019)

Một báo cáo của Human Rights Watch (HRW) công bố hôm nay 02/05/2019 tố cáo chính quyền Trung Quốc sử dụng một ứng dụng điện thoại di động để giám sát những hành động "hoàn toàn hợp pháp" của người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Công an Trung Quốc kiểm tra thẻ căn cước một người Duy Ngô Nhĩ, trong lúc lực lượng an ninh theo dõi các hoạt động trên đường phố ở Kashgar, Tân Cương. Ảnh chụp ngày 24/03/2017.© Reuters/Thomas Peter/File Photo

Bắc Kinh trở thành tâm điểm chỉ trích của thế giới do chính sách đàn áp tại Tân Cương, nơi người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi chiếm đa số. Khoảng một triệu người Duy Ngô Nhĩ đã bị đưa vào các trại tập trung cải tạo, nhân danh "đấu tranh chống khủng bố Hồi giáo và ly khai", tại vùng đất trên 20 triệu dân. Chế độ cộng sản Trung Quốc bác bỏ con số này, ra sức biện hộ rằng đó chỉ là các "trung tâm huấn nghệ", chuyên giáo dục và dạy nghề để chống Hồi giáo cực đoan.

Xếp loại 36 cách ứng xử khác nhau

Human Rights Watch trước đây vốn đã tố cáo việc chính quyền Tân Cương sử dụng một hệ thống giám sát có tên là Integrated Joint Operations Platform (IJOP) để tập hợp các thông tin đến từ nhiều nguồn, từ các camera nhận dạng khuôn mặt cho đến các thiết bị phân tích wifi, các điểm kiểm soát của công an, thậm chí cả dữ liệu ngân hàng và khám xét nhà ở.

Nhưng trong bản báo cáo mới nhất hôm nay mang tên "Các thuật toán đàn áp của Trung Quốc", Human Rights Watch nghiên cứu việc sử dụng một ứng dụng kết nối với IJOP để giám sát thái độ ứng xử của người dân.

Thụy My

Bộ Giáo dục chính thức dạy kỹ năng phòng chống xâm hại cho học sinh lớp 1 (RFA, 01/05/2019)

Vào ngày 5/4 vừa qua, Bộ Giáo dục và đào tạo đã ký ban hành Thông tư 5/2019, trong đó có danh mục bổ sung tài liệu dạy kỹ năng phòng chống xâm hại cho học sinh lớp 1, có hiệu lực vào ngày 21/5 tới đây.

Trung tâm Phòng chống Tai nạn Thương tích Trẻ em cùng trường Tiểu học Nam Thành Công đã tổ chức ngoại khóa tuyên truyền về phòng tránh xâm hại trẻ em. Courtesy of kynangantoan.com

Những thay đổi này nhằm đáp ứng với việc nâng cao nhận thức về các tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em đang xảy ra ngày nhiều trong nước.

Trước thông tin này, một cô giáo không muốn nêu tên hiện đang dạy lớp 1 tại một trường tiểu học ở Sài Gòn cho chúng tôi biết cô chưa nhận được thông tin này từ phía nhà trường do đang trong kỳ nghỉ lễ. Tuy nhiên cô cũng cho rằng lẽ ra Bộ Giáo dục cần ra thông tư này sớm hơn :

"Giờ mới đưa vào chính khóa là muộn, giống như mất trâu mới lo làm chuồng. Lúc trước Bộ đưa vào ngoại khóa thôi, tụi chị có làm chương trình này nhưng là ngoài giờ lên lớp. Những tiết sinh hoạt tập thể chị có đưa vô".

Chị Tú Anh, hiện có con đang học lớp 1 ở Tây Ninh cũng xác nhận chị chưa được nghe thông tin này từ phía giáo viên chủ nhiệm :

"Có thể cô đã nghe rồi nhưng chưa có thông báo chính thức nên cô chưa thông báo. Đó là thời gian cận hè nên có thể đầu năm sau cô mới thông báo vụ đó".

Vẫn theo chị, tuy bây giờ mới ban hành là trễ nhưng chị ủng hộ thông tư này của Bộ Giáo dục :

"Trẻ mà bị như vậy (xâm hại) mình đâu tính được từ tuổi nào đâu, có thể từ mẫu giáo, 2, 3 tuổi cũng bị rồi nên bây giờ đưa vô chương trình học thì càng tốt, đưa càng sớm càng tốt".

Việc đưa ra Thông tư này được nhận xét như một phản ứng của Bộ Giáo dục trước những thông tin xâm hại tình dục trẻ em trong nước ngày càng nhiều. Dựa theo những thông tin báo chí trong nước loan tải, có ít nhất 8 vụ ấu dâm trẻ em trong tháng 4 vừa qua.

Gần đây nhất là vụ việc ông Nguyễn Hữu Linh, một đảng viên, đồng thời là cựu phó công tố viên đã ôm cổ và hôn một bé gái 9 tuổi trong thang máy chung cư ở quận 4, thành phố Hồ Chí Minh. Vụ việc được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, đến khi Công an quận 4 quyết định khởi tố ông Linh.

Theo báo chí trong nước, trong thông tư 5/2019, Bộ Giáo dục đề nghị phải có Bộ tranh về phòng tránh bị xâm hại để giúp học sinh hình thành năng lực tìm tòi, khám phá kiến thức thông qua quan sát, vận dụng vào thực tế cuộc sống.

Pano tuyên truyền cho người dân rằng xâm hại tình dục trẻ em là tội ác. AFP

Trong đó, một tranh minh họa quy tắc bảo vệ cơ thể bé trai và bé gái phải có dòng chữ "Hãy nhớ ! Không để ai sờ, động chạm vào cơ thể được đồ lót che kín. Trừ khi học sinh cần được bác sỹ thăm khám". Bức còn lại minh họa 3 bước phòng tránh xâm hại thông qua hình ảnh như bỏ chạy để thoát khỏi tình huống nguy hiểm, hoặc kể lại với người thân về những gì đã xảy ra.

Nhận xét về bộ tranh này, chị Tú anh cho rằng chỉ thông tin cho học sinh lớp 1 qua hai bức tranh như trên để dạy trẻ là quá sơ sài,

"Nếu muốn có hiệu quả thì cần phải có nhiều tranh ảnh hơn chứ tài liệu đơn giản vậy thì tụi nhỏ chỉ biết câu đó là như vậy thôi, nhưng vấn đề cần hiểu phải giảng giải ra nhiều tài liệu khác hơn. Còn chỉ nhiêu đó thì không hiệu quả gì mấy. Nếu cho giáo dục vô chương trình của nhà trường cần biên soạn bài bản, chứ không thể chỉ có mấy tài liệu đó được".

Để tự bảo vệ con mình, chị Tú Anh đã mua hai quyển sách ‘Đừng lạm dụng cháu’ và ‘Đừng tùy tiện thơm cháu’ về cho con gái xem và giảng giải rõ về những hành vi xâm phạm cho con :

"Hai quyển đó là hai quyển rất nổi tiếng ở đây, nó phổ thông nhất ở đây về giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ, cho phụ huynh dạy. Hai quyển đó đa số phụ huynh biết rất nhiều. Trong đó ghi đơn giản, dễ hiểu nên khi bé đọc câu chuyện trong đó có thể hiểu sơ sơ, ba mẹ cũng cần dạy thêm. Mình tự tìm hiểu thôi chứ Bộ Giáo dục không tư vấn gì hết. Trong hội phụ huynh chia sẻ với nhau sách này tốt cho bé thì mình mua".

Cô giáo ở Sài Gòn cho biết dù cô chưa nhận được thông tin về thông tư 5/2019 này, nhưng ở trường,vào mỗi thứ hai đầu tuần chào cờ, các cô giáo vẫn cho các em học sinh xem những video clip nói về tự bảo vệ cho mình để tránh bị xâm hại.

"Ngay vùng ‘đồ bơi’ cho những đứa trẻ kể cả bé gái, bé trai, trước hết phải có ý thức tự bảo vệ mình trước đã, rồi có những bé nhớ lời cô thì sẽ phản kháng. Còn đối với kẻ xâm hại lớn mạnh, mà trẻ không có sức phản kháng lại. Chứ nếu có truyền thông như vậy thì mình không dám nói hết nhưng cũng được 80% là mấy bé có ý thức".

Vẫn theo cô giáo này, dù trước đây không có thông báo chính thức từ Bộ Giáo dục nhưng các cuộc họp ở sở, phòng ban đều có yêu cầu lồng ghép những nội dung đó. Giáo viên đứng lớp bắt buộc lồng ghép nội dung này vào để giáo dục các em tự bảo vệ mình.

Theo thống kê từ Bộ Công an, trong năm 2018 đã có gần 1.300 trường hợp bạo lực tình dục đối với trẻ em đã được báo cáo.

Hầu hết trong các trường hợp, thủ phạm được phát hiện là những người quen thuộc với trẻ, như giáo viên, cán bộ an ninh trường học, người thân và hàng xóm, khiến các nhà lập pháp và các tổ chức phi chính phủ kêu gọi phụ huynh cảnh giác hơn và chú ý hơn đến trẻ em.

Tại Hoa Kỳ, khi các bé vào lớp 1, trường tiểu học sẽ có chương trình học sẽ dạy các bé về cách bảo vệ bản thân.

Trao đổi qua email với Đài Á Châu Tự Do, một phụ huynh tại Hoa Kỳ cho biết, khi con anh vào lớp 1, trường học đã gửi thư về cho từng phụ huynh để hỏi xem liệu phụ huynh có đồng ý để trường dạy các bé bảo vệ bản thân hay không. Sau buổi học, các bé biết được việc phải báo với bố mẹ khi có người đụng vào người mà không được sự đồng ý của trẻ. Ngoài ra, chương trình học còn nhấn mạnh các bé không được để người thân (trừ bố, mẹ) hay họ hàng đụng vào những chỗ nhạy cảm trên cơ thể.

Tại Việt Nam, sau mỗi vụ xâm hại trẻ em được truyền tải rộng rãi lại có các trung tâm, trường học tự mở lớp hướng dẫn học sinh cách phòng vệ, nhưng đây là lần đầu tiên Bộ Giáo dục đưa nội dung này vào chương trình chính thức.

Trong báo cáo mang tên ‘Out of the shadows : Shining light on the response to child sexual abuse’ (tạm dịch : Ra khỏi vùng tối : Tìm hiểu về phản ứng đối với xâm hại tình dục trẻ em) do Đơn vị Tình báo Kinh tế (Economist Intelligence Unit) được phổ biến đầu năm nay, Việt Nam hiện đang đứng cuối danh sách toàn cầu về tình trạng xâm hại trẻ em, đứng hạng 37 trong số 40 quốc gia được khảo sát về chống xâm hại tình dục trẻ em với điểm yếu nằm ở thu thập dữ liệu, chế tài dành cho người phạm tội và sự can thiệp của truyền thông.

*****************

Hội nghề cá Việt Nam : lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông của Trung Quốc không có giá trị (RFA, 01/05/2019)

Tân Hoa Xã của Trung Quốc loan tin cho biết, bắt đầu tư ngày 1/5, Trung Quốc sẽ áp dụng lệnh cấm đánh bắt cá tại các khu vực Bột Hải, Hoàng Hải, Đông Hải và Biển Đông tại khu vực phía Bắc vĩ tuyến 12.

Đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông. AFP

Cơ quan hải giám Trung Quốc cho hay lệnh cấm áp dụng đối với toàn bộ ngư dân Trung Quốc cũng như các nước khác trong khu vực và trong thời gian có lệnh cấm Trung Quốc sẽ tăng cường các lại tàu chấp pháp, giám sát, tuần tra và thực hiện nghiêm ngặt trong 24 giờ mỗi ngày và bất cứ vi phạm nào trong thời gian này sẽ bị xử lý ngay lập tức.

Đây là lệnh cấm vào dịp hè kéo dài 3 tháng được Trung Quốc đơn phương áp dụng bắt đầu từ năm 1999 trở lại đây.

Trước lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc, tiến sĩ Nguyễn Việt Thắng Chủ tịch Hội nghề cá Việt Nam cho biết lệnh đánh bắt cá không có giá trị.

"Thứ nhất người ta muốn thể hiện cái quyền của người ta về cái đường lưỡi bò, với lý do là để bảo vệ thì nó cũng đơn giản như mọi năm đều nó là bảo vệ nguồn cá trong vùng biển đó. Tuy nhiên đối với Việt Nam chúng tôi thì nó chả có giá trị pháp lý gì cả vì nó vi phạm luật pháp quốc tế và vi phạm luật biển của Việt Nam. Vùng biển Việt Nam thì do người Việt quản lý chứ chả cần đợi người khác bảo vệ quyền lợi trên vùng biển của chúng tôi. Người Việt Nam sẽ lo việc đó".

Một ngư dân giấu tên ở đảo Lý Sơn từng va chạm với phía Trung Quốc cho biết, lệnh cấm cũng ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống nhưng các ngư dân vẫn phải ra biển, và chấp nhận tốn phí hơn :

"Nó bị ảnh hương chứ, nó diễn ra hàng năm luôn đó, nó tập trận trung lung tung ngoài khơi đó, mình ra khơi nhưng tàu chiến của nó không cho chúng tôi làm, họ không bắt mà chỉ đuổi tàu mình đi chỗ khác thôi, tốn thời gian, tốn dầu mỡ, tốn công sức chứ chẳng thay đổi được gì cả. Nó cấm thì cấm chứ mình vẫn đi làm nhưng là tốn nhiều hơn lắm".

Ngư dân cho biết mỗi chuyến đi biển bình thường tốn khoảng từ 100 triệu đến 150 triệu thì giờ có thể tốn từ 200-300 triệu cho mỗi lần ra khơi.

Thạc sĩ Hoàng Việt, chuyên gia nghiên cứu Biển Đông của Việt Nam cho biết dù Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm đánh bắt cá từ lâu nhưng mãi đến năm 2009 mới bắt đầu thực hiện được.

"Trung Quốc đã ra cái lệnh cấm đánh bắt cá thường xuyên trên vùng biển Đông nhưng chưa có thực hiện, mãi đến năm 2009 khi Trung Quốc có đủ sức mạnh thì Trung Quốc bắt đầu thực thi nó. Đây là quyết định đơn phương của Trung Quốc với mục tiêu cho rằng để bảo vệ đàn cá di cư vì đây là mùa săn bắt cá nhiều nhất, bởi vì mùa này sóng yên biển lặng nên là mùa chủ yếu đánh bắt cá của các ngư dân. Chính vì vậy Trung Quốc tuyên bố là bảo vệ các đàn cá nhưng mà đây có một số vấn đề nó không thuyết phục"

Điều thứ hai được thạc sĩ Hoàng Việt cho biết, Trung Quốc tuyên bố áp dụng cho tất cả loại tàu cá trên Biển Đông nhưng dường như lệnh chỉ áp dụng cho các tàu Việt Nam, Philippines, Malaysia và Indonesia mà thôi.

"Hiện nay thì Trung Quốc đang áp dụng biện pháp là cho rất nhiều dân quân trên biển, lực lượng này về mặt lý thuyết là quân sự khoác áo dân sự nhưng tất cả vẫn trong tầm kiểm soát của quân đội hải quân Trung Quốc, họ tỏa khắp nơi trên khu vực biển và tạo ra những hành động gây hấn rất mạnh mẽ".

Vào năm 2012, sau khi Trung Quốc kêu gọi các nước tôn trọng lệnh cấm để bảo vệ nguồn cá thì sau đó báo chí Trung Quốc loan tin chuẩn bị đưa một nhà máy mang tên Hải Nam Bảo Sa 001 có trọng tải hơn 32.000 tấn với công suất hơn 2.000 tấn hải sản mỗi ngày và có thể giúp cho đội tàu cá từ 300 đến 500 tàu của Trung Quốc ở lại lâu dài trên biển.

Giáo sư Carl Thayer thuộc học viện quốc phòng Úc trước đây từng trả lời với RFA rằng "Nhà máy chế biến cá trên biển của Trung Quốc có thể giúp cho hàng trăm tàu cá Trung Quốc, họ có thể ở trên biển hàng tháng trời. vì vậy Trung Quốc đang tự mình hành động mà không có hợp tác. Họ đang giết con ngỗng đẻ trứng vàng.

Tiến sĩ Nguyễn Việt Thắng chủ tịch hội nghề cá Việt Nam xác nhận với chúng tôi rằng, Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng phản đối lệnh cấm đánh bắt này của Trung Quốc và coi lệnh này không có giá trị đối với phía Việt Nam, vì ngư dân vẫn hoạt động trên vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam và do luật pháp Việt Nam kiểm soát.

Khu vực Biển Đông là vùng biển đang tranh chấp giữa Trung Quốc với một số nước bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Trung Quốc là nước đơn phương đòi chủ quyền phần lớn khu vực này, tự vẽ ra đường đứt khúc 9 đoạn chiếm tới khoảng 90% diện tích Biển Đông.

******************

Việt Nam, Indonesia phản đối nhau về vụ va chạm tàu và bắt ngư dân (VOA, 30/04/2019)

Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 30/4 cho biết đã gửi công hàm tới Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam yêu cầu xác minh thông tin và điều tra về vụ bắt 12 ngư dân Việt Nam, đồng thời thả ngay các ngư dân này và bồi thường thỏa đáng cho họ, theo thông tin từ truyền thông trong nước. Trong khi đó, phía Indonesia cho biết đã triệu hồi Đại sứ Việt Nam tại Indonesia để yêu cầu giải trình về vụ việc.

Ảnh chụp từ video ghi lại cảnh "va chạm" giữa tàu kiểm ngư Việt Nam và tàu chiến Indonesia ngày 27/04/2019.

Phản ứng của Bộ Ngoại giao Việt Nam diễn ra một ngày sau khi tin tức về vụ bắt giữ và va chạm giữa tàu Indonesia và tàu kiểm ngư Việt Nam ngay trong khu vực diễn ra bắt giữ.

"Ngay sau khi nhận được thông tin về vụ việc, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có công hàm gửi Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam đề nghị các cơ quan chức năng Indonesia xác minh thông tin, điều tra làm rõ vụ việc, không lặp lại hành động tương tự trong tương lai, đồng thời thả ngay các ngư dân của tàu các BĐ 97916 TS, đối xử nhân đạo và đền bù thỏa đáng cho tàu cá và ngư dân Việt Nam", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng được báo Tuổi Trẻ dẫn lời nói.

Trước đó, hôm 29/4, các hãng tin quốc tế dẫn thông cáo của hải quân Indonesia cho biết một tàu tuần tra của nước này khi đang tiến hành bắt giữ một tàu cá Việt Nam đánh bắt bất hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia, thì bị "tàu cảnh sát biển Việt Nam đâm vào" hôm 27/4.

Phía Indonesia xác nhận đã bắt giữ 12 ngư dân Việt Nam và khẳng định tàu cá của Việt Nam bị chìm là do bị va chạm tình cờ.

Ngoài ra, hải quân Indonesia còn nói thêm rằng hai tàu kiểm ngư của Việt Nam đã cố gắng bảo vệ cho chiếc tàu cá bị bắt bằng cách đâm vào tàu tuần duyên Indonesia, gây hư hại mạn tàu.

"Khi tàu KRI Tjiptadi-381 bắt đầu kéo tàu cá đi, thì tàu kiểm ngư Việt Nam KN 264 đã đâm vào tàu chiến, trong khi tàu KN 213 đâm vào chiếc tàu cá để đánh chìm tàu", báo Jakarta Globe đưa tin ngày 30/4.

Trong khi đó, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng trong cùng ngày thông tin với báo chí Việt Nam rằng tàu cá BĐ 97916 TS cùng với 14 ngư dân đã bị bắt khi đang hoạt động tại "vùng biển Việt Nam, thuộc khu vực Việt Nam và Indonesia đang tiến hành phân định vùng đặc quyền kinh tế".

"Khi phát hiện sự việc, tàu Kiểm ngư 213 của Việt Nam đang hoạt động gần vị trí đã tổ chức ngăn cản, bảo vệ tàu cá nhưng tàu 381 của Indonesia đã kéo tàu cá chạy với tốc độ lớn nên bị phá nước", báo Thanh Niên đưa tin.

Khi tàu cá Việt Nam bị chìm, hai ngư dân trên tàu đã nhảy xuống biển đã được tàu kiểm ngư Việt Nam cứu, 12 ngư dân còn lại bị tàu Indonesia bắt đi.

Theo truyền thông Indonesia, Bộ Ngoại giao nước này hôm 30/4 đã triệu tập Đại sứ Việt Nam tại Indonesia "để yêu cầu giải trình về vụ việc liên quan đến tàu chiến của Hải quân Indonesia và hai tàu kiểm ngư Việt Nam" ở vùng biển Natuna, một khu vực tranh chấp mà Indonesia tuyên bố chủ quyền.

Mỹ cảnh báo khả năng Trung Quốc lập thêm căn cứ quân sự ở nước ngoài (RFI, 03/05/2019)

Lầu Năm Góc Mỹ ngày hôm 02/05/2019 đã công bố báo cáo thường niên về năng lực quân sự của Trung Quốc. Bản báo cáo dài 136 trang ghi nhận là quân đội Trung Quốc ngày càng tăng cường sức mạnh nhằm "thách thức ưu thế quân sự của Mỹ". Một trong những nhận định đáng chú ý là việc Bắc Kinh "rất có thể" sẽ xây thêm nhiều căn cứ quân sự ở nước ngoài.

Khu trục hạm Quý Dương của Trung Quốc tại lễ kỷ niệm 70 ngày thành lập Hải Quân Trung Quốc, ngoài khơi Thanh Đảo, ngày 23/04/2019. Reuters/Jason Lee

Bản phúc trình gởi Quốc Hội Mỹ nêu rõ : "Giới lãnh đạo Trung Quốc đang sử dụng sức nặng kinh tế, ngoại giao và quân sự ngày càng tăng của nước họ để thiết lập quyền thống trị của họ trong khu vực (Châu Á) và mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc ra thế giới".

Do đó, theo Lầu Năm Góc, các dự án của Trung Quốc ở nước ngoài như Con Đường Tơ Lụa Mới "có thể sẽ dẫn đến việc thiết lập các căn cứ quân sự tại nước ngoài để đáp ứng nhu cầu bảo vệ các dự án đó".

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, Trung Quốc hiện chỉ có một căn cứ quân sự nước ngoài đặt tại Djibouti, tuy nhiên Bắc Kinh sẽ tìm cách mở thêm nhiều căn cứ khác ở những nước thân cận, chẳng hạn như ở Pakistan, hay tại những quốc gia "có tiền lệ cho quân đội nước ngoài đồn trú".

Theo Lầu Năm Góc, các địa điểm tiềm năng trong kế hoạch đặt căn cứ quân sự của Trung Quốc ở nước ngoài có thể bao gồm khu vực Trung Đông, Đông Nam Á và tây Thái Bình Dương.

AFP cho biết là vào năm 2018, một quan chức bộ Quốc Phòng Afghanistan đã tiết lộ việc Bắc Kinh đàm phán với Kabul về khả năng cho Trung Quốc lập một căn cứ quân sự tại vùng đồi núi Wakhan miền tây bắc Afghanistan.

Một điểm đáng lưu ý khác trong báo cáo của Lầu Năm Góc là sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng Hải Quân Trung Quốc, đang có "tầm hoạt động càng lúc càng xa", với tàu sân bay thứ hai tự đóng sẽ đi vào hoạt động ngay từ cuối năm 2019 này.

Một điểm mới khác, theo Reuters, là báo cáo của Lầu Năm Góc năm nay đã nêu bật sự hiện diện của quân đội Trung Quốc tại Bắc Cực, trong đó có việc Trung Quốc "triển khai tàu ngầm tới khu vực để răn đe các cuộc tấn công hạt nhân".

Bộ Quốc Phòng Mỹ nhấn mạnh rằng Quân Đội Trung Quốc đã đặt việc hiện đại hóa lực lượng tàu ngầm lên thành ưu tiên. Hải Quân Trung Quốc hiện có 4 tàu ngầm nguyên tử có khả năng phóng tên lửa hành trình, 6 tàu ngầm tấn công hạt nhân, và 50 tàu ngầm quy ước.

Còn theo CNN, báo cáo của Lầu Năm Góc cũng đưa ra lời cảnh báo về nguy cơ hoạt động gián điệp ngày càng tăng của Trung Quốc, nhằm đánh cắp công nghệ tiên tiến dùng vào mục tiêu quân sự của Bắc Kinh.

Mai Vân

*********************

Biển Đông : Mỹ nói sẽ có chiến lược mới để phản pháo lại Trung Quốc (BBC, 02/05/2019)

Hoa Kỳ sẽ công bố một chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương mới trong tháng này nhằm chống lại nỗ lực của Trung Quốc muốn quân sự hóa Biển Đông.

Hải quân Hoàng gia Anh tham gia diễn tập cùng Hải quân Mỹ và Nhật Bản tháng 3/2019

Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tiếp tục leo thang, và Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách an ninh khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ đã phản ứng bằng thông điệp là một chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương mới sẽ được khởi động vào tháng Năm.

Chiến lược mới được ông Randall Schriver công bố tại Kuala Lumpur, Malaysia vào tuần trước và khu vực này đã được xác định là "vùng ưu tiên" trong bối cảnh Hoa Kỳ tiếp tục tập trung sự quan tâm và hiện diện tại đây.

Quan hệ giữa hai nước có căng thẳng trong những tuần gần đây, sau khi hai tàu khu trục của hải quân Hoa Kỳ đi qua eo biển Đài Loan và có lời đe dọa của người đứng đầu hải quân Hoa Kỳ nhắm vào các tàu phi vũ trang của Trung Quốc.

Trong số bốn quốc gia được liệt kê là mối đe dọa trong Chiến lược Quốc phòng Hoa Kỳ năm 2018, hai quốc gia thuộc khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương là Trung Quốc, nước đang gây ảnh hưởng mở rộng ở Thái Bình Dương và quân sự hóa các đảo và bãi cạn ở Biển Đông và Bắc Hàn do có chương trình phát triển vũ khí hạt nhân.

Tuyên bố được đưa ra sau khi người đứng đầu Hải quân Hoa Kỳ đe dọa các tàu không có vũ trang của Trung Quốc hồi đầu tuần này để đáp trả các hành động gây hấn của hải quân Trung Quốc tại đây.

Quân đội Mỹ vào hôm 28/4 cho biết đã điều hai tàu chiến Hải quân qua eo biển Đài Loan trong bối cảnh Lầu Năm Góc tăng tần suất hoạt động qua tuyến đường thủy chiến lược này, bất chấp phản đối của Trung Quốc, theo Reuters.

Chuyến đi có nguy cơ làm gia tăng thêm căng thẳng với Trung Quốc trong bối cảnh xích mích ngày càng tăng giữa Đài Bắc và Bắc Kinh.

Đài Loan là một trong những điểm nóng trong mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc, bao gồm cả chiến tranh thương mại, lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trên Biển Đông, nơi Hoa Kỳ cũng tiến hành các hoạt động tự do tuần tra hàng hải.

Hai tàu khu trục được xác định là William P. Lawrence và Stethem. Eo biển Đài Loan rộng 180 km ngăn cách Đài Loan với Trung Quốc.

"Hai tàu chiến quá cảnh trên eo biển Đài Loan thể hiện cam kết của Hoa Kỳ đối với một Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở hàng hải", ông Clay Doss, phát ngôn viên Hạm đội bảy của Hải quân Hoa Kỳ cho biết trong một thông cáo.

Ông Doss cho biết không có tương tác không an toàn hoặc không chuyên nghiệp với tàu của các quốc gia khác trong quá trình hai tàu chiến này di chuyển.

Bắc Kinh lo ngại rằng Đài Loan có thể sẽ làm tăng đáng kể ngân sách quốc phòng Trung Quốc năm nay, sau phát biểu vào năm mới của Chủ tịch Tập Cận Bình, đe dọa tấn công Đài Loan nếu không chấp nhận sự cai trị của Trung Quốc.

Trung Quốc đã nhiều lần đưa máy bay và tàu quân sự đi vòng quanh Đài Loan trong các cuộc tập trận trong vài năm qua, nỗ lực để cô lập Đài Loan trên phạm vi quốc tế, và làm giảm số đồng minh còn lại của Đài Loan.

Vào tháng trước Hoa Kỳ dường như đã điều một hàng không mẫu hạm tới khu vực gần rặng san hô chiến lược, nơi đang có tranh chấp giữa Bắc Kinh và Manila.

Phía Mỹ không xác nhận nhưng cũng không bác bỏ tàu chiến hiện diện gần Bãi cạn Scarborough có phải là tàu USS Wasp hay không.

Trung Quốc trên thực tế đã chiếm quyền kiểm soát Bãi cạn Scarborough kể từ 2012 tới nay, sau khi cuộc đối đầu giữa các tàu của Philippines và Trung Quốc kết thúc.

Kể từ đó, Trung Quốc trên thực tế đã phong tỏa khu vực này, nơi vốn là ngư trường màu mỡ của ngư dân Philippines, và thường xuyên cho tàu cá cùng các tàu "cảnh sát biển" tới nơi.

Trong một nỗ lực nhằm kiềm chế thái độ của Trung Quốc tại đây, hồi tháng Giêng năm ngoái, hải quân Mỹ đã gửi một tàu khu trục tiến sát phạm vi 12 hải lý của bãi cạn này, nhằm thực thi quyền tự do đi lại ở Biển Đông.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền theo đường 9 đoạn ở Biển Đông

Ngoài Bãi cạn Scaborough, Manila còn đối đầu với Bắc Kinh về nhiều địa điểm khác trên Biển Đông.

*****************

Hoa Kỳ sắp công bố chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương mới trong tháng 5 (RFA, 01/05/2019)

Hoa Kỳ sẽ công bố chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương mới tại diễn đàn Shangri-la ở Singapore vào cuối tháng này, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách An ninh Ấn Độ Thái Bình Dương của Mỹ, Randall Schriver cho biết như vậy vào tuần trước tại Malaysia.

Hình minh họa. Tàu Hải quân Mỹ trong cuộc tập trận chung với Philippines ở San Antonio hôm 11/4/2019 -AFP

Diễn đàn Shangri-la được tổ chức hàng năm, quy tụ các lãnh đạo quốc phòng của nhiều quốc gia, để thảo luận các vấn đề liên quan đến an ninh.

Ông Shriver cho biết bài phát biểu của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan tại Singapore sẽ tập trung vào báo cáo Chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương và nói rõ hơn về chiến lược này của Mỹ.

"Chiến lược Quốc phòng Quốc gia và Chiến lược An ninh Quốc gia của Mỹ đã xác định khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương là ưu tiên", ông Shriver cho biết. Ông Shriver cũng cho biết trong thời gian tới các nước sẽ thấy thêm sự hiện diện và nguồn lực của Mỹ ở trong khu vực nhưng không nói cụ thể sự hiện diện và nguồn lực của Mỹ là gì.

Đại diện Bộ Quốc phòng Mỹ cũng cho biết Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cho tàu chiến và máy bay đi qua khu vực Biển Đông theo chương trình tự do hàng hải mà Mỹ đã tiến hành từ năm 2015 trở lại đây.

Ông Schriver cũng cho biết chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương mà Mỹ thực hiện không nhằm vào bất cứ một quốc gia cụ thể nào, nhưng vẫn có một số nghi ngờ cho rằng các hành vi của Trung Quốc cho thấy những mục tiêu của nước này đi ngược lại các mục tiêu của chiến lược khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương mở của Mỹ.

Chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương lần đầu tiên được Tổng thống Donald Trump đưa ra tại Thượng đỉnh APEC tổ chức ở Việt Nam vào tháng 11/2017. Đây được coi là chiến lược mới của Mỹ thay thế chiến lược chuyển trục về Châu Á của Tổng thống Barack Obama trước đó nhằm đối phó với sự lớn mạnh và ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

*******************

Biển Đông : Mỹ sẽ "mạnh tay" hơn với dân quân biển Trung Quốc (RFI, 29/04/2019)

Trước việc các lực lượng bán quân sự Trung Quốc như Hải Cảnh và tàu cá của dân quân biển càng lúc càng hung hăng trên Biển Đông, tư lệnh Hải quân Mỹ đô đốc John Richardson, đã cảnh cáo Bắc Kinh rằng Washington sẵn sàng áp dụng các quy tắc đối phó với Hải quân để đáp trả các hành vi khiêu khích của các lực lượng bán quân sự Trung Quốc. Theo nhật báo Anh Financial Times ngày 28/04/2019, ông Richardson đã chuyển thông điệp đó cho chính phó đô đốc Thẩm Kim Long, tư lệnh Hải quân Trung Quốc.

Khu trục hạm Mỹ USS Stethem được phái đi qua eo biển Đài Loan ngày 28/04/2019. Reuters

Trả lời phỏng vấn của tờ Financial Times, tư lệnh Hải quân Mỹ cho biết là nhân một cuộc tiếp xúc vào tháng Giêng, ông đã lưu ý đồng nhiệm Trung Quốc rằng nếu các tàu hải cảnh hay tàu cá Trung Quốc có những hành động hiếu chiến, Hoa Kỳ sẽ không xem đó là các lực lượng dân sự hay bán quân sự, mà sẽ đáp trả bằng các biện pháp dùng để đối phó với một lực lượng Hải quân thực thụ, vì các lực lượng này đã được Trung Quốc sử dụng làm công cụ quân sự.

Theo ghi nhận của Financial Times, trong thời gian qua, Bắc Kinh đã cho triển khai tại Biển Đông các lực lượng bán quân sự như hải cảnh, hay dân quân biển đội lốt tàu cá dân sự, để áp đặt quyền lực của Trung Quốc.

Trong một số sự cố liên quan đến Mỹ, Việt Nam và Philippines, Trung Quốc đã cho tàu cá của họ tấn công hay sách nhiễu tàu của đối phương, phong tỏa lối vào các đảo nhỏ, tiến hành chiếm giữ các rạn san hô và bãi cạn.

Tờ báo Anh ghi nhận rằng lực lượng dân quân biển Trung Quốc đã được tăng cường kể từ năm 2015, khi Bắc Kinh cho đặt một bản doanh của thành phần này tại quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc chiếm đóng, nhưng hiện có Việt Nam và Đài Loan tuyên bố chủ quyền. Dân quân biển Trung Quốc được huấn luyện cùng với Hải quân và Hải Cảnh Trung Quốc.

Trong bản báo cáo mới nhất về Quân Đội Trung Quốc, Lầu Năm Góc cho biết đội dân quân biển này đóng vai trò chính trong các hoạt động cưỡng chế đối phương, cho phép Bắc Kinh "đạt được các mục tiêu chính trị mà không cần chiến đấu".

Theo nhật báo Anh, Trung Quốc ngày càng sử dụng lực lượng dân quân biển để tránh bị phản ứng quân sự từ phía Mỹ. Tuy nhiên, lời cảnh cáo vừa được tư lệnh Hải quân Mỹ đưa ra, đã làm tăng đáng kể nguy cơ đối với các tàu bán quân sự hay dân sự của Trung Quốc can dự vào các hành vi gây hấn.

Mỹ lại cho hai chiến hạm đi qua eo biển Đài Loan

Ngoài Biển Đông, Mỹ cũng tiếp tục tăng cường sức ép trên Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan, bằng cách cho chiến hạm vượt eo biển Đài Loan.

Một thông cáo của Hạm Đội 7 của Mỹ cho biết là ngày 28/04/2019, hai khu trục hạm Mỹ đã băng qua eo biển Đài Loan nằm giữa Trung Hoa Đại Lục và đảo Đài Loan. Đó là hai chiếc USS William P. Lawrence và USS Stethem.

Một phát ngôn viên Hạm Đội 7 tuyên bố : "Việc các chiến hạm quá cảnh eo biển Đài Loan nhằm thể hiện cam kết của Mỹ đối với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cởi mở và tự do".

Theo ghi nhận của hãng tin Anh Reuters, trong thời gian gần đây, Lầu Năm Góc đã tăng gia nhịp độ các chuyến tuần tra của Hải quân Mỹ qua eo biển Đài Loan, bất chấp phản đối của Trung Quốc.

Trọng Nghĩa

********************

Mỹ đối xử với tàu hải giám, dân quân biển Trung Quốc như tàu quân sự (Người Việt, 29/04/2019)

Tư lệnh lực lượng Mỹ khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương cảnh cáo Bắc Kinh là sẽ đối phó với các tàu hải giám, tàu "dân quân biển" như tàu quân sự của Trung Quốc.

Mỹ đối xử với tàu hải giám, dân quân biển Trung Quốc, như tàu quân sự - Nguoi Viet Online

Đô đốc John Richardson được báo Anh Quốc Financial Times (FT) thuật lời như trên qua một cuộc phỏng vấn phổ biến trên mạng hôm Chủ nhật 28/04/2019.

Tư mấy năm qua, người ta đã thấy nhiều chuyên viên phân tích tình hình Biển Đông báo động về lực lượng bán quân sự quá đông đảo của Trung Quốc hoạt động ở khu vực. Bắc Kinh sử dụng lực lượng này để tránh cái tiếng sử dụng võ lực, áp đảo các nước nhỏ phía Nam trong cuộc tranh giành chủ quyền biển đảo cũng như nguồn lợi thủy sản.

Nhờ vậy, Bắc Kinh có thể tin rằng nó sẽ không dẫn đến chiến tranh toàn diện dù bị mang tiếng là hà hiếp, cậy đông cậy khỏe bắt nạt.

Trong cuộc phỏng vấn của báo Financial Times, Đô đốc Richardson nói rằng ông "xác định rõ rệt rằng Hải quân Hoa Kỳ sẽ không (thể) bị hiếp đáp và vẫn tiếp tục thực hiện các hoạt động thường lệ và hợp pháp trên thế giới".

Những điều ông Richardson nói với báo Financial Times là một trong những điểm nổi bật trong sự thay đổi chủ trương của Hoa Kỳ khi ông đến Trung Quốc gặp Tư lệnh Hải quân Trung Quốc, Phó Đô đốc Shen Jinlong (Thẩm Kim Long) hồi tháng Giêng vừa qua.

Lực lượng Hải giám, Hải cảnh của Trung Quốc gồm cả những tàu lớn như khu trục hạm của Mỹ với số lượng được ước tính khoảng 130 tàu lớn nhỏ, theo bản phúc trình hàng năm của Ngũ Giác Đài. Các đội tàu này đã gia tăng gấp đôi trong 9 năm qua, một số được đóng mới và một số là chiến hạm hải quân được tân trang và gỡ bỏ một ít loại võ khí không phù hợp cho tàu bán quân sự.

Lực lượng "dân quân biển" là các tàu đánh cá cỡ vừa và cỡ lớn là bao nhiêu tàu ? Không thấy có những con số chính xác nhưng con số cũng phải hàng ngàn tàu. Mỗi năm sau khi Bắc Kinh giải tỏa lệnh cấm đánh cá trên Biển Đông vào mùa Hè cho đến đầu tháng Tám, hàng ngàn tàu đánh cá từ Hải Nam, Quảng Đông ùa xuống như lá tre.

Hồi tháng Ba vừa qua, Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (CSIS) ở Hoa Thịnh Đốn cho hay, tại khu vực hai đảo nhân tạo Subi và Vành Khăn, thường trực có tới 300 chiếc tàu đánh cá cỡ lớn của Trung Quốc hiện diện tại mỗi đảo. Chúng là tàu đánh cá nhưng không thấy có vẻ gì đánh cá kiếm tiền. Hai đảo nhân tạo Subi và Vành Khăn có các cảng biển, phi đạo dài 3.000 mét đủ dài cho các phi cơ quân sự lớn nhất của Trung Quốc lên xuống. Trên hai đảo này còn có các đài radar, các giàn hỏa tiễn phòng không, hỏa tiễn chống tàu biển, hệ thống viễn thông vệ tinh.

Theo phúc trình của CSIS, các tàu "dân quan biển" của Trung Quốc che giấu sự hiện diện của chúng ở khu vực bằng cách chối bỏ sự nhận diện bằng Hệ Thống Nhận Dạng Tự Động – Automatic Identification Systems (AIS). Muốn tìm thấy chúng từ vệ tinh và radar, phải quét bằng kỹ thuật tia cực tím.

Hồi tháng Hai vừa qua, Trung Quốc đã cho hơn 200 chiếc tàu đánh cá "dân quân biển" có tàu Hải cảnh hộ tống tới ngăn chặn Philippines sửa chữa phi đạo trên đảo Pag-asa mà Việt Nam gọi là đảo Thị Tứ. (TN)

*********************

Tàu chiến Hoa Kỳ đi vào eo biển Đài Loan (RFA, 29/04/2019)

Sau Pháp, Hoa Kỳ tiếp tục cho tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan, thách thức Trung Quốc.

Hình minh họa. Máy bay trực thăng S-70 C bay trên tàu hộ vệ Lafayette trong một cuộc diễn tập ở Cao Hùng, Đài Loan hôm 27/1/2016 - AFP

Bộ Quốc phòng Đài Loan hôm 29/4 cho biết hai tàu chiến của Hải quân Hoa Kỳ đã đi qua eo biển Đài Loan hôm Chủ nhật, ngày 28/4. Đây là lần thứ 7 tàu chiến Hoa Kỳ đi qua eo biển Đài Loan tính từ tháng 7 năm 2018 đến nay.

Thông báo của Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết hai tàu Mỹ đã vào eo biển Đài Loan từ hướng Tây Nam, và đi về hướng Bắc.

Bộ Quốc phòng Đài Loan gọi hành động này của của tàu chiến Mỹ là một phần trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ, đồng thời cho biết thêm là Đài Loan theo dõi chặt chẽ các hoạt động và các thông tin liên quan.

Theo Reuters, hai tàu chiến Mỹ này là tàu USS William P. Lawrence và tàu USS Stethem.

Trước đó, hôm 6/4, tàu hộ vệ Vendemiaire của Pháp cũng đã đi eo biển Đài Loan, theo Reuters. Chính vì hành động này, mà Trung Quốc đã rút lời mời đại diện Pháp đến dự lễ kỷ niệm 70 năm Hải quân Trung Quốc hôm 23/4.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng đã chính thức lên tiếng phản đối Pháp và gọi hành động của Pháp là vi phạm vùng biển của Trung Quốc.

Hiện Trung Quốc vẫn chưa đưa ra phản ứng nào trước tin tàu chiến Mỹ đi qua eo biển Đài Loan.

Trung Quốc từ trước đến nay vẫn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và chỉ chờ ngày được thống nhất.

Việt Nam xác nhận thông tin về hoạt động xây dựng ở 10 đảo nhân tạo tại Biển Đông (RFA, 25/07/2019)

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 25/4 xác nhận với báo chí rằng Việt Nam đang tiến hành các công việc duy tu, bảo dưỡng các cơ sở vật chất trên 10 đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.

Hình chụp vệ tinh đảo Sơn Ca do Việt Nam kiểm soát ở Trường Sa - Photo by AMTI

Báo Dân Trí trích lời bà Lê Thị Thu Hằng tại họp báo cho biết việc xây dựng này là để "phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của con người trên các cấu trúc mà Việt Nam đang quản lý thực tế ở Trường Sa". Bà Hằng cũng khẳng định việc này là "hoàn toàn bình thường và hợp pháp theo luật pháp quốc tế, phù hợp với Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và không làm thay đổi nguyên trạng, không tổn hại môi trường, không làm phức tạp thêm tình hình".

Trước đó, hôm 10/4, trang Sáng kiến minh bạc hàng hải (AMTI) của Mỹ cho biết Việt Nam đang lặng lẽ mở rộng và gia cố các công trình tại khu vực quần đảo Trường Sa.

AMTI cho biết Việt Nam hienejc ó 49 tiền đồn nằm rải rác trên 27 thực thể mà Việt Nam kiểm soát ở Trường Sa.

Cũng theo AMTI, Việt Nam đã mở rộng thêm 40 mẫu đất mới qua việc nạo vét quanh đảo và đổ cát lên đảo.

Nói với báo giới tại buổi họp báo mới đây, bà Lê Thị Thu Hằng khẳng định Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, theo quy định của luật pháp quốc tế.

Hai quần đảo này hiện là đối tượng tranh chấp giữa Việt Nam và một số nước trong khu vực bao gồm Trung Quốc, Philippines, Malaysia, Đài Loan, và Brunei.

****************

Việt Nam lên tiếng vụ xây 10 đảo nhân tạo trên Trường Sa (VOA, 25/04/2019)

Hôm 25/4, trả lời phóng viên về thông tin Việt Nam xây 10 đảo nhân tạo tại quần đảo Trường Sa, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng xác nhận các hoạt động duy tu, bảo dưỡng các cơ sở trên quần đảo Trường Sa, nhằm "phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của con người".

Hình ảnh Việt Nam nâng cấp một hòn đảo ở Trường Sa.

Báo Dân trí trích lời bà Hằng nói : "Các hoạt động nhằm duy tu, bảo dưỡng các cơ sở vật chất đã xuống cấp của Việt Nam trên quần đảo Trường Sa, để phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của con người trên các cấu trúc mà Việt Nam đang quản lý thực tế ở Trường Sa là hoàn toàn bình thường và hợp pháp theo luật pháp quốc tế, phù hợp với Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và không làm thay đổi nguyên trạng, không tổn hại môi trường, không làm phức tạp thêm tình hình tranh chấp".

Bà Hằng tái khẳng định rằng "Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, theo quy định của luật pháp quốc tế".

Vào ngày 8/4 vừa qua, trang mạng Asia Maritime Transparency Initiative (Sáng kiến Minh Bạch Hàng Hải Á Châu - AMTI) loan báo "Việt Nam đã âm thầm cải tiến và nâng cấp các cơ sở trên quần đảo Trường Sa từ năm 2017", trong đó có mở rộng sân bay từ 700m đến 1.300m.

Trang AMTI còn cho biết lực lượng Việt Nam đang chiếm giữ 49 tiền đồn nằm rải rác trên 27 thực thể thuộc quần đảo Trường Sa. Trong số 27 thực thể đó, chỉ có khoảng 10 thực thể có thể được xem là hải đảo.

Trung Quốc phô trương uy lực hải quân và tham vọng trên biển (RFI, 24/04/2019)

Ngày 23/04/2019, ngoài khơi thành phố Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, nhân lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Hải Quân Trung Quốc, hơn 30 chiến hạm cùng với khoảng 40 máy bay quân sự nước này đã rầm rộ tham gia một buổi duyệt binh, dưới sự chứng kiến của đại diện khoảng 60 nước trên thế giới. Giới phân tích coi đây là một động thái phô trương thanh thế rõ rệt của Bắc Kinh, vào lúc mà Trung Quốc không còn che giấu tham vọng thách thức quyền bá chủ trên biển hiện nay của Hoa Kỳ.

Tàu ngầm nguyên tử Trường Chinh 10 của Trung Quốc tham gia cuộc duyệt binh ngoài khơi Thanh Đảo ngày 23/04/2019. © Reuters/Jason Lee

Dĩ nhiên là trên bình diện chính thức, Trung Quốc không hề nói rằng họ muốn phô trương thanh thế. Phát biểu trước đông đảo quan khách quốc tế, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khẳng định rằng nước ông luôn luôn mưu cầu hòa bình, và "Quân Đội Trung Quốc quyết tâm tạo ra một môi trường an ninh bình đẳng, tin tưởng lẫn nhau, công bằng, hợp tác và có lợi cho tất cả".

Tuyên bố này được cho là nhằm trấn an thế giới trước các hành động càng lúc càng quyết đoán của Bắc Kinh, đặc biệt trong cách tiếp cận các tranh chấp lãnh thổ, trên bộ như với Ấn Độ, hoặc trên biển như với Nhật Bản ở Biển Hoa Đông, hay với Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei ở Biển Đông.

Một phát ngôn viên của Quân Đội Trung Quốc như đã phụ họa thêm khi xác định rằng cuộc diễu hành hải quân ngoài khơi Thanh Đảo không chỉ của riêng Trung Quốc mà cũng có sự tham gia của Hải Quân nhiều nước khác, cho nên không thể nói là Trung Quốc muốn phô trương sức mạnh.

Tham dự lễ duyệt binh do Trung Quốc tổ chức có 18 chiến hạm và tàu quân sự của hải quân 12 nước : Nga, Úc, Ấn Độ, Bangladesh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Brunei. Cùng với Nga và Thái Lan, Việt Nam, với hai hộ tống hạm Đinh Tiên Hoàng và Trần Hưng Đạo, nằm trong số các nước gởi hơn hai chiến hạm đến tham dự sự kiện của Trung Quốc.

Thông điệp thị uy rõ nét

Các lập luận của Trung Quốc tuy nhiên không thuyết phục được các nhà quan sát.

Theo nhận định của hãng truyền thông Úc ABC ngày 24/04 trong bài "Trung Quốc kỷ niệm 70 năm binh chủng Hải Quân của họ bằng một cuộc duyệt binh lớn, trong lúc Bắc Kinh đang thách thức ưu thế trên biển của Mỹ", cảnh tượng các chiếc tàu ngầm và chiến hạm hiện đại của Trung Quốc nối đuôi nhau diễu hành ngoài khơi Thanh Đảo đã truyền đi một thông điệp hoàn toàn khác. Đó là Trung Quốc đã trở thành một cường quốc hải quân.

Ông Adam Ni, một nhà nghiên cứu quân sự Trung Quốc tại Đại học Úc Macquarie đã cho rằng đà xây dựng và hiện đại hóa ngành hải quân của Trung Quốc mạnh mẽ chưa chưa từng thấy, cả về tham vọng lẫn tốc độ. Và theo một số ước tính, Trung Quốc hiện đã sở hữu một lực lượng hải quân lớn nhất thế giới về mặt số lượng.

Truyền thông Trung Quốc năm ngoái 2018 khẳng định rằng Trung Quốc đã vượt qua tất cả các nước khác về tốc độ phát triển quân sự, với số lượng chiến hạm 'hiện đại' từ vỏn vẹn 8 chiếc năm 1999, đã tăng lên thành 127 chiếc trong hai thập niên.

Một phân tích từ Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế (IISS) cho rằng hạm đội Trung Quốc, tính cả tàu lớn, tàu nhỏ cũng như tàu cũ, tàu mới, đã đạt mức 300 chiếc - một số lượng còn thua Mỹ (490 tàu, trong đó có 287 chiếc trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu) - nhưng hơn xa các nước trong khu vực Châu Á, đối thủ trực tiếp của Trung Quốc.

Đến năm 2030, Trung Quốc vượt Mỹ về số lượng chiến hạm

Tham vọng của Trung Quốc chính là thách thức uy thế hiện có của Hải Quân Mỹ. Một mặt bằng cách tăng cường số lượng tàu chiến, mặt khác tìm cách cải thiện các loại vũ khí và thiết bị trang bị cho con tàu.

Theo ABC, nhiều nhà phân tích quân sự tin rằng trong những năm tới đây, lượng tàu hải quân mới của Trung Quốc sẽ cao hơn từ hai đến ba lần số lượng tàu mới của Mỹ, và đến năm 2030, tính về tổng số chiến hạm, Trung Quốc sẽ có thể có hơn Mỹ khoảng 100 chiếc.

Tuy nhiên chuyên gia phân tích Andrew Erickson tại Hoa Kỳ đã tự hỏi rằng "Liệu Trung Quốc có thể duy trì tốc độ đóng thêm tàu mới như hiện nay hay không, vì còn phải tính đến các chi phí bảo trì, và sức chịu đựng của nền kinh tế".

Tham vọng bá quyền trên biển của Bắc Kinh cũng đã được tuần báo Anh The Economist nêu bật trong một bài phân tích công bố hôm qua. Theo tờ báo thì cuộc diễu hành hải quân hôm qua ngoài khơi Thanh Đảo đã bộc lộ rõ rệt tham vọng trên biển của Trung Quốc.

Công khai tham vọng trên biển

Tuần báo Anh cũng nhấn mạnh đến tuyên bố của ông Tập Cận Bình cho rằng Trung Quốc là một nước yêu chuộng hòa bình, và khao khát hợp tác với hải quân nước ngoài để bảo đảm an toàn cho các tuyến đường biển quốc tế và bảo vệ sự giàu có của đại dương. Các đài truyền hình nhà nước thì nhấn mạnh đến vai trò chống hải tặc Somalia của Hải Quân Trung Quốc, đã tham gia các cuộc tuần tra ở Vịnh Aden kể từ năm 2008, hộ tống hơn 6.600 tàu Trung Quốc và các nước khác, đi qua vùng biển có hải tặc hoành hoành.

Thế nhưng tại cuộc diễu hành hải quân, khán giả Trung Quốc đã được thấy các loại tàu chiến mới nhất của họ làm mờ nhạt chiến hạm của các nước được mời tham gia. The Economist ghi nhận chẳng hạn loại một tàu ngầm hạt nhân trang bị tên lửa đạn đạo. Loại tàu này được thiết kế để tiêu diệt các thành phố của kẻ thù, chứ không phải là để bắt giữ những tên cướp biển Somalia.

Tính chất phô trương còn được thấy nơi việc trình làng chiếc khu trục hạm mới nhất của Trung Quốc loại 055, trọng tải 10.000 tấn. Các bình luận viên truyền hình không ngần ngại so sánh chiến hạm mới này với loại khu trục hạm mạnh nhất của Mỹ hiện nay. Trên truyền hình Trung Quốc còn đầy rẫy các hình ảnh lưu trữ về máy bay phản lực, gầm rú cất cánh từ boong chiếc Liêu Ninh, tàu sân bay đầu tiên Trung Quốc.

Phô trương để răn đe

Nhận định về Hải Quân Trung Quốc, trên tờ báo Nhật Bản Japan Times, ông Collin Koh, chuyên gia về Hải Quân thuộc Trường nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho rằng việc Hải Quân Trung Quốc hùng mạnh hơn sẽ tạo thêm lo ngại và bất an trong khu vực, nhất là khi Trung Quốc có tranh chấp về chủ quyền với hầu hết các láng giềng.

Theo chuyên gia này, cuộc diễu hành hải quân ngày 23/04 không chỉ phô trương những bước tiến quan trọng của Hải Quân Trung Quốc trong 70 năm qua, mà còn có giá trị răn đe đối với những đối thủ của Trung Quốc trong khu vực và ở ngoài khu vực, đặc biệt là Mỹ.

Trọng Nghĩa

***********************

Tư lệnh hải quân Trung Quốc ‘cam kết’ vì Biển Đông 'hòa bình, hữu nghị’ (VOA, 24/04/2019)

Tự do hàng hải không nên được sử dụng để xâm phạm quyền của các nước khác, ông Thẩm Kim Long, người đứng đầu hải quân Trung Quốc, nói hôm 24/4, theo Reuters.

Ông Thẩm Kim Long phát biểu hôm 24/4.

Thời gian qua, Mỹ thường xuyên đưa tàu chiến tới gần các hòn đảo mà Trung Quốc chiếm đóng ở Biển Đông. Một số đồng minh của Hoa Kỳ, trong đó có Anh, cũng đã làm theo Washington.

Phát biểu tại một diễn đàn ở thành phố miền đông Thanh Đảo, tiếp sau một cuộc duyệt binh lớn trên biển, đánh dấu 70 năm ngày thành lập hải quân Trung Quốc, ông Thẩm nói rằng mọi người phải tuân theo luật lệ và "bảo vệ trật tự tốt đẹp".

"Tự do hàng hải là một khái niệm được cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi. Tuy nhiên, nó không nên được sử dụng làm cái cớ để xâm phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia duyên hải", quan chức được cho là gần gũi với Chủ tịch Tập Cận Bình nói, nhưng không đề cập trực tiếp Mỹ, theo Reuters.

Hoa Kỳ chỉ cử một phái đoàn cấp thấp tới tham dự các sự kiện của hải quân Trung Quốc.

Không giống như các đồng minh Úc, Nhật và Hàn Quốc, Mỹ không đưa tàu tới tham gia cuộc duyệt binh trên biển do Chủ tịch Tập chủ trì hôm 23/4.

Ông Thẩm nói rằng Trung Quốc vẫn tiếp tục thúc đẩy các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông) với các nước tranh chấp khác.

"Chúng tôi cam kết biến Biển Nam Trung Hoa thành một vùng biển hòa bình, hữu nghị và hợp tác", ông Thẩm nói trước các quan chức hải quân Trung Quốc và nước ngoài, nhưng không cho biết cụ thể về điều này.

*********************

Biển Đông : Tư lệnh Hải Quân Trung Quốc đả kích tuần tra tự do hàng hải (RFI, 24/04/2019)

"Tự do hàng hải không thể được sử dụng để vi phạm quyền của các nước khác".Đó là tuyên bố hôm 24/04/2019 của phó đề đốc Thẩm Kim Long (Shen Jinlong), tư lệnh Hải Quân Trung Quốc, chỉ trích việc Hoa Kỳ và các đồng minh gởi tàu tuần tra gần các đảo bị tranh chấp trên Biển Đông.

Tàu đổ bộ Trung Quốc Nghi Mông Sơn (Yimeng Shan) tham gia cuộc diễu hành hải quân ngoài khơi Thanh Đảo (Trung Quốc) ngày 23/04/2019.19. Reuters/Jason Lee

Phát biểu tại một diễn đàn ở Thanh Đảo, sau cuộc biểu dương lực lượng kỷ niệm 70 năm thành lập Hải Quân Trung Quốc, ông Thẩm Kim Long cho rằng tất cả mọi người cần tuân theo các quy tắc, "bảo vệ tốt trật tự" trên biển. Ông tuyên bố : "Tự do hàng hải là nguyên tắc được cộng đồng quốc tế nhìn nhận rộng rãi. Tuy nhiên không thể được sử dụng làm cái cớ để vi phạm các quyền hợp pháp và lợi ích của các quốc gia ven biển".

Tư lệnh hải quân Trung Quốc không nêu đích danh Hoa Kỳ, trong khi các chiến hạm Mỹ thường xuyên đi gần các đảo nhân tạo do Bắc Kinh bồi đắp để xác quyết chủ quyền tại Biển Đông. Một số đồng minh của Mỹ trong đó có Anh Quốc cũng hành động tương tự. Trung Quốc, nước tự vẽ ra đường lưỡi bò, xây lên các cơ sở hạ tầng quân sự để độc chiếm vùng biển chiến lược, coi các hoạt động tuần tra vì tự do hàng hải là "khiêu khích".

Hoa Kỳ chỉ gởi một đoàn đại biểu cấp thấp đến dự hoạt động kỷ niệm 70 năm hải quân Trung Quốc. Và khác với các đồng minh Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, không có một chiến hạm nào của Mỹ tham gia cuộc diễu hành trên biển hôm thứ Ba 23/4 được Tập Cận Bình đích thân dự khán.

Trả lời Reuters về sự vắng mặt này, trung tá Dave Eastburn, phát ngôn viên Lầu Năm Góc cho biết : "Chính phủ Hoa Kỳ tìm kiếm một quan hệ song phương mang lại kết quả, dựa trên việc giảm thiểu rủi ro. Hải Quân Mỹ sẽ tiếp tục các mục tiêu chính mang tính xây dựng với quân đội Trung Quốc".

Trước cử tọa gồm các quan chức hải quân cao cấp của Trung Quốc và nước ngoài, ông Thẩm Kim Long cũng cho biết Trung Quốc sẽ tiếp tục thương thuyết về Bộ Quy Tắc Ứng Xử trên Biển Đông, đã tiến hành từ vài năm qua với ASEAN.

Thụy My

**********************

Trung Quốc bị tố dùng vệ tinh Mỹ để trấn áp dân và kiểm soát Biển Đông (RFI, 24/04/2019)

Nhật báo Mỹ Wall Street Journal, trong một bài điều tra đăng ngày hôm qua, 23/04/2019, cho biết Bắc Kinh sử dụng các vệ tinh của Mỹ vào mục đích tăng cường an ninh theo dõi dân và phục vụ quân đội kiểm soát Biển Đông.

Ảnh minh họa : Đá Xu Bi (Subi reef) thuộc quần đảo Trường Sa ở Biển Đông là một thực thể do Trung Quốc kiểm soát. Ảnh vệ tinh chụp ngày 03/09/2015. Reuters/CSIS Asia Maritime Transparency Initiative/DigitalGlobe/

Trong lúc mà Hòa Kỳ không ngừng lo ngại về những tiến bộ công nghệ của quân đội Trung Quốc, nhất là trong lĩnh vực không gian, nhật báo Mỹ dựa trên các tài liệu chứng khoán, báo cáo tài chính và một số lãnh đạo công ty để chỉ cho thấy Bắc Kinh đã lách luật Mỹ như thế nào để sử dụng chính các vệ tinh Mỹ phục vụ các mục đích của Trung Quốc.

Trên thực tế Mỹ có một bộ luật cấm các công ty Mỹ bán vệ tinh cho Trung Quốc, nhưng chính quyền Bắc Kinh đã lách luật này bằng cách thuê băng tần truyền qua các vệ tinh đã đưa lên quỹ đạo, hoặc sử dụng các vệ tinh Mỹ bán cho các công ty của Hồng Kông, đặc khu thuộc Trung Quốc này lại không thuộc diện cấm của luật Mỹ.

Cụ thể, công ty AsiaSat, trụ sở tại Hồng Kông được kiểm soát chủ yếu bởi Citic, một tập đoàn Nhà nước Trung Quốc và quỹ Carlyle của Mỹ. Hai công ty này nắm 75% vốn của công ty.

AsiaSat, trong những năm qua, đã đưa 9 vệ tinh do Mỹ sản xuất lên quỹ đạo trái đất. Chủ yếu đó là các vệ tinh của Boeing và SSL, một công ty thuộc tập đoàn Mỹ Maxar Technologie.

Theo nhật báo Mỹ, các tài liệu chứng khoán của AsiaSat, bản tiếng Anh mô tả các hoạt đông của công ty là truyền tín hiệu truyền hình, chủ yếu là các chương trình thể thao. Nhưng các bản tiếng Trung thì ghi rõ là các vệ tinh của AsiaSat đã giúp chính phủ Trung Quốc trấn áp các cuộc biểu tình chống chính phủ và các vụ nổi dậy bạo động ở Tây Tạng hay trong vùng Hồi giáo Tân Cương từ năm 2008-2009.

Phóng sự điều tra của Wall Street Journal còn cho biết, đầu năm 2013, một công ty viễn thông Trung Quốc đã sử dụng vệ tinh của AsiaSat để cung cấp dịch vụ điện thoại di động và truy cập internet cho các đơn vị quân đội Trung Quốc đang đóng trong các khu vực có tranh chấp trong Biển Đông.

Bị nhật báo Mỹ chất vấn, AsiaSat giải thích là quân đội Trung Quốc chỉ dùng các vệ tinh của họ trong trường hợp có tai nạn hoặc thiên tai lớn.

Anh Vũ

Tập trận hải quân Mỹ Việt : 'Tan sương đầu ngõ, vén mây giữa trời' ? (RFA, 17/04/2019)

Trang Diplomat, chuyên về chính trị quân sự vùng Châu Á- Thái Bình Dương cho biết quân đội Mỹ đã tiết lộ kế hoạch tập trận của họ trong năm 2020 tại vùng Châu Á- Thái Bình Dương. Trong kế hoạch này có thể Mỹ sẽ triển khai những lực lượng có qui mô cỡ sư đoàn, những vũ khí hiện đại, với những mục tiêu huấn luyện được các chuyên gia dự đoán là nhằm vô hiệu hóa hạm đội Trung Quốc và những căn cứ quân sự của Bắc Kinh trên các hòn đảo.

Hình minh họa. Quân đội Philippines tập trận cùng quân đội Mỹ trong cuộc tập trận Balikatan (vai kề vai) ở sân bay San Jose, tỉnh Antique, miền trung Philippines hôm 11/4/2016 - AFP

Kế hoạch cũng tiết lộ rằng quân Mỹ sẽ tổ chức các cuộc tập trận với những đối tác truyền thống như Philippines, Thái Lan, và với cả những quốc gia như Indonesia, Malaysia, và Brunei, trong đó hai quốc gia đầu tiên chiếm vị trí chiến lược tại eo biển Malacca, yết hầu vận tải đường biển ngang qua Biển Đông- một hải lộ quan trọng của thế giới.

Người ta không thấy Việt Nam được nêu ra trong tiết lộ này mặc dù trong thời gian qua có rất nhiều thông tin, phát biểu của các quan chức cho thấy quan hệ quốc phòng Việt- Mỹ phát triển rất nồng ấm.

Thạc sĩ Hoàng Việt, một chuyên gia nghiên cứu Biển Đông cho rằng :

"Tại sao Hoa Kỳ không đề cập đến Việt Nam trong những kế hoạch đó ? Tôi cho rằng mặc dù quan hệ được thúc đẩy rất mạnh, nhưng bên ngoài Hoa Kỳ cũng hiểu cái khó của Việt Nam, nên cũng tránh đề cập những vấn đề này đối với Việt Nam".

Cái khó đó, theo ông Hoàng Việt là sự không hài lòng của Trung Quốc khi thấy rằng Việt Nam xích lại gần Hoa Kỳ trong vấn đề quốc phòng.

Tuy tránh như vậy, nhưng ông Hoàng Việt cũng nhận xét rằng trong các cuộc hội thảo gần đây về quan hệ Việt- Mỹ với sự có mặt của các viên chức quốc phòng cao cấp, người Mỹ vẫn hay đề cập tới Trung Quốc, trong khi Việt Nam vẫn ít nói tới.

Hai cuộc hội thảo gần đây nhất diễn ra tại Thủ đô Washington của nước Mỹ cùng vào tháng 3/2019 với hai chủ đề : 

1. Giải quyết hậu quả chiến tranh Việt Nam để thúc đẩy quan hệ Việt- Mỹ, và 

2. Sự hợp tác chiến lược Việt- Mỹ.

Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, một chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Sài Gòn giải thích :

"Nguyên tắc của họ là muốn cân bằng quan hệ với Mỹ và Trung Quốc, cho nên họ không muốn đi quá lẹ trong các quan hệ với Mỹ, đặc biệt là quan hệ quốc phòng. Cách đây mấy tháng Việt Nam có tham dự cuộc tập trận của Mỹ mang tên Rimpac (Rim of Pacific, Vành đai Thái Bình Dương) với tư cách quan sát viên. Như vậy cho đến nay Việt Nam chưa chính thức tham gia một cuộc tập trận nào do Mỹ dẫn đầu".

Ông Nguyễn Thành Trung cho rằng sắp tới đây Việt Nam sẽ vẫn giữ nguyên vị thế đó, tức là làm quan sát viên những cuộc tập trận do Mỹ dẫn đầu, và những hợp tác mang tính kỹ thuật như cứu nạn trên biển, tập huấn quân y.

Cuộc tập trận Rimpac của Mỹ năm 2018 tổ chức từ tháng 6 đến tháng 8 xung quanh quần đảo Hawaii của Mỹ ở Thái Bình Dương. Cuộc tập trận này có 8 sĩ quan tham mưu của Việt Nam tham gia các hoạt động cứu nạn trên biển, hỗ trợ ứng phó với thiên tai. Trước đó trong Rimpac 2012 Việt Nam đã cử sĩ quan làm quan sát viên.

Ông Hoàng Việt có đánh giá tích cực hơn về sự tham gia các cuộc tập trận do Mỹ tổ chức của Việt Nam :

"Tôi nghĩ rằng Việt Nam sẽ tham gia, ở mức độ nào thì chưa biết được. Cũng có thể là sẽ cao hơn mức độ quan sát viên. Việt Nam sẽ xem phản ứng của tất cả các bên, trong đó có Trung Quốc, nếu ổn thì Việt Nam sẽ đẩy mạnh, Việt Nam cần có kinh nghiệm trong hoạt động phối hợp vì Hải quân Việt Nam vẫn còn yếu".

Liên quan đến hoạt động hải quân của Mỹ trong khu vực có dính dáng đến Việt Nam, điểm mốc đáng chú ý là chuyến thăm cảng Đà Nẵng của tàu sân bay USS Carl Vinson vào tháng 3/2018. Hồi đầu tháng 4 năm nay, trong một hội thảo về quan hệ Việt Mỹ ở Washington DC, Trợ lý Bộ trưởng quốc phòng phụ trách vấn đề an ninh khu vực Ấn Độ- Thái Bình Dương, Randall G. Schriver, cho biết sắp tới đây một tàu sân bay của Mỹ nữa sẽ đến Việt Nam. Tin này làm dấy lên một số đồn đoán rằng người Mỹ sẽ cho tàu sân bay cặp cảng Cam Ranh, cảng chiến lựơc tốt nhất vùng Đông Nam Á.

Ông Nguyễn Thành Trung đánh giá về diễn biến mới nhất này :

"Điều đó có ý nghĩa biểu tượng lớn trong mối quan hệ hợp tác hải quân giữa hai nước. Tuy nhiên nếu như Trung Quốc đặt vấn đề cho hàng không mẫu hạm của Trung Quốc thăm Việt Nam, thì điều đó sẽ đặt Việt Nam vào thế khó xử".

Trong những năm gần đây Việt Nam đã liên tục mời các tàu chiến của các quốc gia phương Tây cho đến Nhật Bản, Hàn Quốc thăm các cảng Việt Nam, và các sự kiện này được truyền thông trong nước đưa tin mạnh mẽ. Trong khi đó tàu hải quân Trung Quốc cũng có ghé các cảng Việt Nam vào những năm 2008, 2012,… nhưng ít được đề cập đến.

Hình minh họa. Tàu sân bay Carl Vinson của Mỹ ở Đà Nẵng hôm 5/3/2018 AFP

Đánh giá tổng quan về những hoạt động hợp tác hải quân hai nước Việt- Mỹ trong thời gian qua dưới cái nhìn của Bắc Kinh, ông Nguyễn Thành Trung cho biết :

"Tất nhiên họ sẽ không thoải mái, nhưng họ cũng biết là Việt Nam luôn thận trọng, họ nghĩ là sự hợp tác Mỹ- Việt chưa là một mối đe dọa đến Trung Quốc. Hơn nữa Trung Quốc có những bận tâm khác lớn hơn, như là mấy chục ngàn quân Mỹ đồn trú ở Hàn Quốc và Nhật Bản, cuộc tập trận rất lớn với Philippines mang tên Balikatan vừa rồi".

Cuộc tập trận thường niên Mỹ Philippines mang tên Balikatan năm 2019 diễn ra trong tháng 4 có tới 7500 quân hai bên tham gia, với các máy bay chiến đấu và tàu đổ bộ hiện đại.

Chúng tôi cũng đặt câu hỏi về sự tham gia của Việt Nam trong các cuộc tập trận hải quân do Mỹ dẫn đầu tại biển Đông trong năm 2020, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế tại Singapore, cho rằng vẫn còn khá xa để tiên đoán, nhưng theo ý ông nếu mục tiêu của những cuộc tập trận đó được đưa ra là tự do hàng hải thì không có lý do gì mà Việt Nam không tham dự !

Kính Hòa

******************

Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ thăm Việt Nam (Người Việt, 17/04/2019)

Đô đốc Philip Davidson, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ đang "thăm và làm việc" tại Việt Nam, giữa lúc có tin mối quan hệ an ninh quốc phòng hai nước gần nhau hơn.

Đô đốc Philip Davidson chụp hình kỷ niệm với lính TQLC Mỹ giữ an ninh tại Tòa đại sứ Mỹ, Hà Nội, ngày 16/04/2019. (Hình : US Navy)

Theo bản tin của TTXVN, tại Hà Nội, đô đốc Davidson đã có cuộc họp với tướng Phan Văn Giang, Tổng tham mưu trưởng quân đội, thứ trưởng Bộ Quốc phòng, rồi sau đó, một cuộc họp với tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng cộng sản Việt Nam hôm thứ Ba 16/04/2019.

Như thường lệ, không có một chi tiết cụ thể nào về nội dung các cuộp họp của ông Davidson với các chức sắc quân sự cộng sản Việt Nam được tiết lộ. Người ta chỉ thấy những lời tuyên truyền quen thuộc như "Đại tướng Ngô Xuân Lịch đánh giá cao kết quả cuộc hội đàm giữa Đô đốc Philip Davidson và Thượng tướng Phan Văn Giang ; thời gian qua cùng với mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ, hợp tác quốc phòng giữa hai nước ngày càng phát triển tốt đẹp, thể hiện thông qua một số lĩnh vực hợp tác như trao đổi đoàn, đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc và khắc phục hậu quả chiến tranh…"

Đô đốc Davidson, cũng như những tư lệnh tiền nhiệm, đi thăm vòng vòng các đồng minh cũng như các đối tác ở khu vực trách nhiệm, thảo luận các vấn đề hợp tác và an ninh chung.

Chuyến thăm viếng Việt Nam của ông diễn ra khi Hoa Kỳ đang chuẩn bị một cuộc tập trận được mô tả là quy mô với sự tham dự hàng chục ngàn quân cấp sư đoàn và chú trọng đến tác chiến ở khu vực Biển Đông. Cuộc tập trận này có sự tham dự của một số đối tác ASEAN, dự trù diễn ra vào năm tới, chưa thấy xác định địa điểm.

Cuộc tập trận quy mô dự trù vào năm tới, theo lời tướng lục quân Robert Brown cho hay hồi cuối tháng Ba, sẽ có sự tham dự của các đơn vị Phi Luật Tân và Thái Lan, và nhiều phần cũng có sự tham dự của lực lượng Malaysia, Indonesia và Brunei. Hà Nội nhiều phần khó dám tham dự khi họ phải nhìn sang Bắc Kinh trước khi quyết định.

Mới đầu tháng Tư 2019, ông Randall G. Schriver, Phụ tá Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, nói trong một cuộc thảo luận về an ninh khu vực do Trung Tâm Nghiên cứu và Chiến Lược Quốc tế (CSIS) tại Hoa Thịnh Đốn, rằng "mối quan hệ quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Việt Nam là mạnh mẽ. Nó tượng trưng cho một trong những trụ cột mạnh nhất trong mối quan hệ đa diện của Hoa Kỳ".

Dịp này, ông Schriver tiết lộ Hoa Kỳ với Việt Nam đang thảo luận cho một chuyến thăm viếng của hàng không mẫu hạm Mỹ trong năm nay.

Khi điều trần ở Ủy Ban Quân vụ Thượng Viện ngày 12/2/2019, Đô đốc Davidson cũng đã xác nhận "Việt Nam nổi lên như một đối tác chính yếu trong khả năng cổ võ một trật tự quốc tế dựa trên pháp luật ở khu vực Ấn độ dương – Thái bình dương". Dịp này, ông cho hay một chiếc tàu tuần tra biển thứ hai (lớp Hamilton khoảng 3,200 tấn, cùng loại với chiếc đã chuyển giao) cũng đang được chuẩn bị chuyển giao cho cảnh sát biển Việt Nam.

Vậy là một số trong những đề tài Đô đốc Philip Davidson thảo luận ở Hà Nội hôm thứ Ba rất có thể liên quan đến vấn đề ông Schriver hé lộ và điều chính ông đã nêu ra trong bản điều trần tại Thượng Viện.

Cả bản điều trần của Đô đốc Davidson cũng như cuộc nói chuyện của Phụ tá Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Schriver đều đề cập đến chủ trương bá quyền bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông mà cả nước Mỹ cũng như các nước khu vực ASEAN đang đối diện.

Trước chuyến thăm Hà Nội của ông Davidson, ngày 29/3/2019, Hoa Kỳ đã bàn giao thêm cho Cảnh sát biển Việt Nam 6 tàu tuần tra cao tốc Metal Shark. Đây là chuyến bàn giao thứ ba, mang tổng số xuồng tuần tra cao tốc đã bàn giao tổng cộng 18 chiếc (TN).

*******************

Đô đốc Mỹ Davidson thăm Việt Nam : ‘Tàu sân bay sẽ đến Khánh Hòa vào tháng 9’ (VOA, 17/04/2019)

Hôm 17/4, Đô đốc Philip Davidson, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đã đến thăm tỉnh Khánh Hòa. Tại đây, ông bày tỏ ý định muốn thấy tàu sân bay và lực lượng Hải quân Mỹ đến thăm Khánh Hòa vào tháng 9 năm nay.

Đô đốc Philip Davidson, Tư l ệnh Bộ Tư l ệnh Ấn Độ Dươ ng - Thái Bình D ươ ng và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch, ngày 16/04/2019. (Photo : VNA)

Báo VnExpress trích lời ông Davidson nói : "Chúng tôi hy vọng rằng tàu sân bay cùng lực lượng Hải quân Mỹ sẽ đến thăm Khánh Hòa vào tháng 9 tới, nhằm tăng cường quan hệ song phương".

Vào tháng 3/2018, tàu sân bay USS Carl Vinson và hai chiến hạm cùng lực lượng Hải quân Mỹ đã ghé qua Đà Nẵng trong chuyến thăm bốn ngày.

Tàu bệnh viện USNS Mercy của Hải quân Mỹ cũng cập cảng Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa vào tháng 5/2018 và trước đó, tàu vận tải đổ bộ USNS Fall River ghé Cam Ranh vào tháng 5/2017. Vào năm 2016, tàu khu trục USS John S. McCain và tàu tiếp liệu USS Frank Cable lần đầu tiên tới Cam Ranh trong chương trình giao lưu hải quân Việt - Mỹ.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam ra thông báo hôm 17/4, nói đây là chuyến thăm Việt Nam lần tiên của Đô đốc Davidson với tư cách người đứng đầu Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Hôm 16/4, tại Hà Nội, Đô đốc Davidson đã có cuộc gặp với Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam, và Thượng tướng Phan Văn Giang, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Báo Quân đội Nhân dân trích lời ông Ngô Xuân Lịch nói tại cuộc gặp : "Quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, hợp tác quốc phòng giữa hai nước ngày càng phát triển tốt đẹp, thể hiện qua một số lĩnh vực hợp tác như trao đổi đoàn, đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc và khắc phục hậu quả chiến tranh."..

Thượng tướng Phan Văn Giang cũng nhấn mạnh chuyến thăm của Đô đốc Philip Davidson diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, trong đó có hợp tác quốc phòng, đang phát triển tốt đẹp.

Đô đốc Philip Davidson lưu ý đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của ông, và ông bày tỏ tin tưởng rằng mối quan hệ quốc phòng song phương sẽ ngày càng phát triển.

Truyền thông trong nước tường thuật rằng hai bên nhất trí thúc đẩy quan hệ quốc phòng song phương trong thời gian tới.

Tàu cá Trung Quốc áp sát nhiều đảo do Philippines kiểm soát ở Trường Sa (RFI, 17/04/2019)

Báo Inquirer, ngày 17/04/2019 dựa trên những hình ảnh chụp từ vệ tinh của tổ chức Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI), cho biết, nhiều tàu của Trung Quốc, được cho là thuộc lực lượng dân quân biển, đã nhiều lần hoạt động trong tháng 03 và 04/2019 ngay sát đảo lớn Loại Ta (Kota/Loaita) và đá An Nhơn (thuộc cụm Loại Ta) hiện do Philippines kiểm soát, thuộc quần đảo Trường Sa.

Một tàu cá mang cờ Trung Quốc được tàu tuần duyên Trung Quốc đi bảo vệ, gần bãi đá Scarborough đang có tranh chấp, Biển Đông. Ảnh chụp ngày 05/04/2017 Reuters/Erik De Castro/File Photo

Nằm trong quần đảo Trường Sa, đá An Nhơn (Philippines gọi là Panata) và đảo Loại Ta (Kota/Loaita) là đối tượng tranh chấp giữa Việt Nam, Đài Loan, Philippines và Trung Quốc, nhưng hiện do Philippines kiểm soát.

Theo tổ chức AMTI, "các hình ảnh vệ tinh được thu thập vào các ngày 12, 16 và 29/03, tiếp theo là ngày 07/04 đã khẳng định sự hiện diện của tàu Trung Quốc trong khu vực này. Trong hầu hết các trường hợp, các tàu đang neo đậu, nhiều tàu tập hợp thành cụm lớn, nhưng không có dụng cụ đánh bắt thả trong nước".

Thậm chí, vẫn theo hình ảnh của AMTI, một số tàu Trung Quốc chỉ cách đá An Nhơn (Panata) khoảng nửa hải lý. Một hình ảnh khác cho thấy một tàu cá Trung Quốc dài 50 mét hoạt động ngay sát đảo Loại Ta (Kota) vào ngày 12/03, đến bốn ngày sau thì có đến 8 tàu. Ngày 29/03, có ít nhất 15 tàu cá lớn của Trung Quốc và 8 tàu nhỏ hơn hoạt động trong khu vực trên, trong đó một số tàu chỉ nằm cách đảo Loại Ta khoảng 2 đến 2,5 hải lý. Đến ngày 07/04, AMTI quan sát thấy sáu tàu lớn và hai tầu nhỏ hơn hoạt động trong quanh đảo Loại Ta và đá An Nhơn.

Thông tin tàu cá Trung Quốc xuất hiện trong khu vực do Phillipines kiểm soát được phó đô đốc Rene Medina xác nhận ngày 16/04, đồng thời khẳng định "những con tàu đó di chuyển từ vị trí này qua vị trí khác". Phát ngôn viên phủ tổng thống Philippines, Salvador Panelo, cho biết Manila có thể sẽ phản đối nếu những thông tin trên là chính xác.

Thu Hằng

*****************

2018 : Phi cơ Nhật xuất kích 999 lần, chủ yếu đối phó với Trung Quốc (RFI, 15/04/2019)

Không quân Nhật Bản đã phải xuất kích cả ngàn lần trong năm 2018 để sẵn sàng ngăn chặn, không cho máy bay nước ngoài xâm nhập không phận Nhật Bản.

Ảnh minh họa : Một chiếc máy bay thuộc Cục Hải Dương Trung Quốc bay sát quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Reuters

Trong bản báo cáo mới nhất được hãng truyền thông Nhật NHK công bố hôm 12/04/2019, Bộ Quốc phòng Nhật Bản xác định rõ hai đối tượng ngăn chặn chính : Trung Quốc và Nga.

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, trong năm tài chính 2018 kết thúc vào tháng 03/2019 vừa qua, chiến đấu cơ Nhật Bản đã phải bay lên 999 lần để chặn máy bay ngoại quốc tiến vào không phận - hay chính xác hơn là vào vùng nhận dạng phòng không ADIZ - của Nhật Bản.

Tính ra, đây là số vụ xuất kích cao thứ hai trong lịch sử, chỉ thua kỷ lục gần 1.200 vụ của năm 2016.

Về quốc tịch các máy bay mà không lực Nhật Bản phải ngăn chặn, Trung Quốc đứng đầu với 638 vụ, chiếm 64% số lần xuất kích. Đứng thứ hai là Nga, mà phi cơ đã buộc không lực Nhật Bản bay lên nghênh chiến 343 lần, tức là 34% tổng số.

Trong một bài nghiên cứu được trang mạng The Interpreter của Viện Nghiên Cứu Lowy tại Úc công bố hôm 03/04 vừa qua, chuyên gia Peter Layton đã ghi nhận một khác biệt lớn giữa Trung Quốc và Nga : Phần lớn máy bay Trung Quốc bị ngăn chặn là chiến đấu cơ, trong khi phi cơ Nga chủ yếu là các loại máy bay thu thập thông tin tình báo.

Một trong những vùng bị Bắc Kinh thường xuyên đe dọa là khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông, hiện do Nhật Bản kiểm soát, nhưng bị Trung Quốc đòi chủ quyền. Một khu vực thứ hai mà Trung Quốc quan tâm là vùng eo biển Miyako, cửa ngõ đi ngang qua quần đảo Nhật Bản thường xuyên được Không Quân Trung Quốc sử dụng để đi ra Thái Bình Dương.

Một vài ví dụ gần đây : Ngày 30/03, Nhật Bản đã phải cho chiến đấu cơ bay lên giám sát một phi đội gồm 8 chiếc máy bay Trung Quốc, trong đó có 4 oanh tạc cơ chiến lược H-6K bay qua khu vực nằm giữa đảo Okinawa và Miyako của Nhật Bản.

Trước đó, ngày 20/03, Nhật Bản phải tung chiến đấu cơ bay lên ngăn chặn một phi cơ tác chiến điện tử Y-9JB của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông.

Trọng Nghĩa

*************

Thấy gì qua việc Việt Nam 'lặng lẽ' xây dựng ở Trường Sa ? (BBC, 13/04/2019)

Việt Nam được cho là đang 'lặng lẽ' và 'chậm rãi' xây dựng quanh và trong quần đảo Trường Sa. Động thái này nói lên điều gì ?

Một số công trình xây dựng của Việt Nam trên đảo Nam Tử

"Tôi cho rằng cần đặt việc này trong đúng bối cảnh. Đó là việc Việt Nam, thực ra, đã sở hữu một số thực thể ở Trường Sa từ trước năm 2002, thời điểm Trung Quốc và ASEAN kí kết Tuyên bố ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC)", Giáo sư Carl Thayer nói với BBC Tiếng Việt hôm 11/4.

'Cuộc chơi công bằng'

"Theo DOC, các bên tham gia cam kết không tiến hành chiếm bất cứ các rặng đá ngầm, bãi cát ngầm, đảo nhỏ, v.v... nào ở Biển Đông", Giáo sư Carl Thayer nói với BBC từ Australia.

"Trường hợp Việt Nam, nước cũng tham gia DOC, thực tế đã tiến hành việc chiếm hữu một số thực thể ở đây trước năm 2002".

Bài viết của Asia Maritime Transparency Initiative (AMTI) hôm 8/4 cho hay Việt Nam đã chiếm hữu 49 tiền đồn trải rộng trên 27 vị trí quanh quần đảo Trường Sa và đang tiếp tục nâng cấp các công trình ở đây.

Giáo sư Carl Thayer nhận định :

"Việc AMTI mới đây đưa ra báo cáo công khai về tình hình xây dựng của Việt Nam tại Trường Sa có thể khiến nhiều người nhảy dựng lên rằng "các nước khác cũng đang làm y như Trung Quốc. Nhưng trên thực tế, ảnh vệ tinh cho thấy các khu vực mà Trung Quốc đang quân sự hóa trên Biển Đông chiếm đa số diện tích. Trong khi một phần rất nhỏ còn lại là của các nước khác".

"Tôi cho rằng báo cáo AMTI thực ra muốn đưa ra cái nhìn công bằng hơn về tình hình ở Biển Đông, với một bên là đối trọng Trung Quốc. Cụ thể hơn, việc xây dựng của Việt Nam tại Trường Sa - như mô tả trong báo cáo - là bình thường, với các công trình rất nhỏ và khiêm tốn. Không thể nào so sánh được với quy mô xây dựng của Trung Quốc".

"Báo cáo của AMTI nói rằng Việt Nam đang hoàn thiện đường băng dài 1.300m, và cho lắp đặt radar cho phép Việt Nam có thể thu phát các tín hiệu liên lạc từ các tàu, thuyền của Trung Quốc. Tôi cho rằng đây là một cuộc chơi công bằng".

"Tôi không cho rằng có nước nào sẽ phật lòng về động thái này của Việt Nam. Việt Nam đã ở đó từ trước 2002. Thực tế là Việt Nam đã hiện diện tại một số vị trí ở Biển Đông từ trước Giải phóng Miền Nam, và đã có lịch sử đánh bắt, khai thác cá tại ngư trường này".

"Việt Nam đã đưa người tới các khu vực đó sinh sống, lập gia đình, sinh con cái, mở trường học. Và không có vấn đề gì từ đó tới nay. Việt Nam chưa thực hiện hành động nào đe dọa an ninh khu vực".

"Mà giả như những việc Việt Nam đang làm được cho là gây nguy cơ cho an ninh khu vực, thì thử nói xem những cái mà Trung Quốc đang tiến hành là gì ?"

Luật sư Hoàng Việt, chuyên nghiên cứu về Biển Đông từ TP Hồ Chí Minh thì cho rằng việc xây dựng ở Trường Sa như Việt Nam đang tiến hành "không làm thay đổi tính chất pháp lý cho các yêu sách về chủ quyền của Việt Nam".

"Vụ Philippines kiện Trung Quốc mà Toà Trọng tài ra phán quyết năm 2016 khẳng định điều này. Theo đó, mọi hành động nhằm thay đổi tính chất pháp lý của các thực thể trên Biển Đông sau thời điểm tranh chấp sẽ không được các toà quốc tế chấp nhận. Ngoài ra, việc bồi lấp các thực thể cũng không biến nó thành "đảo" nếu nó là đá hoặc bãi lúc chìm lúc nổi được".

"Lần này chưa thấy Trung Quốc lên tiếng. Tuy vậy, họ cũng đã có động thái khi thông báo giàn khoan Đông Phương 13-2 sẽ xuất hiện ở khu vực Vịnh Bắc Bộ".

"Trong khi với mức độ xây dựng nhỏ, chủ yếu với mục đích tăng cường khả năng phòng vệ và cứu hộ, Việt Nam không làm cho các quốc gia khác lo ngại như với mức độ quân sự hóa của Trung Quốc".

'Quy mô khiêm tốn'

Một hoạt động của hải quân tại Trường Sa (Ảnh minh họa)

Báo cáo của AMTI mô tả khá chi tiết các bước xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng của Việt Nam từ năm 2015 tới nay. Báo cáo này cũng cho hay quy mô và cách thức mà Việt Nam tiến hành rất 'từ từ' và 'khiêm tốn'.

Hầu hết các khu vực mà Việt Nam cho tiến hành xây dựng không nằm trực tiếp trên các đảo nhỏ tự nhiên như Trường Sa và Phan Vinh, mà ở các rạng đá thấp hơn mực thủy triều và ở các bãi ngập nước, theo bài báo trên AMTI.

Các động thái này cho thấy Việt Nam không cố gắng tham gia vào việc quân sự hóa quy mô lớn tại quần đảo Trường Sa như Trung Quốc ; ví dụ như không có dấu hiệu xây dựng các cơ sở để chứa máy bay tấn công, theo phân tích của AMTI.

Các cơ sở mà Việt Nam xây dựng ở đây dường như chỉ hướng tới mở rộng khả năng giám sát và tuần tra vùng biển bị tranh chấp, cải thiện điều kiện sống và đảm bảo có thể tiếp tế bằng đường hàng không nếu cần thiết.

Đồng tình với quan điểm này, Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia Đông Nam Á của Đai học New South Wales, Úc, nói với BBC rằng các bước đi của Việt Nam 'không gây lo ngại cho bất cứ quốc gia nào, kể cả Trung Quốc'.

"Trung Quốc biết Việt Nam nâng cấp cơ sở hạ tầng ở Trường Sa nhưng tới nay vẫn im lặng, không phản ứng quyết liệt như họ mới đây đã làm với việc xây dựng của Philippines trên đảo Thị Tứ".

'Khẳng định chủ quyền'

Dù chỉ xây dựng lặng lẽ và với quy mô nhỏ như vậy suốt nhiều năm tại Trường Sa và một số đảo khác tại Biển Đông, Giáo sư Carl Thayer cho rằng việc làm này cần thiết để Việt Nam khẳng định chủ quyền và sự hiện diện của mình ở Biển Đông.

"Hiện Trung Quốc ngày càng bành trướng ở Biển Đông và điều quan trọng là các nước chọn cách thức phản ứng như thế nào".

"Chúng ta có thể hợp tác nhưng không có nghĩa là không có cách để lên tiếng mạnh mẽ về chủ quyền của mình. Và Việt Nam đang đi con đường đúng đắn", Giáo sư Carl Thayer nói.

"So sánh với những gì đã xảy ra với Philippines thì tôi cho rằng Việt Nam đã chọn con đường phù hợp hơn. Nếu như Việt Nam im lặng trước mọi hành động bắt nạt của Trung Quốc thì cái mà Việt Nam nhận được sẽ là gì ? Trung Quốc sẽ lại tiếp tục bao vây, xua đuổi, tấn công tàu cá, tịch thu lưới đánh cá... Và Việt Nam đã chọn cách củng cố sự hiện diện của mình ở khu vực này.... Hoàn toàn trái ngược với cách Tổng thống Philippines từng chọn là 'khom lưng cúi gối' mà làm bạn với Trung Quốc", ông Carl Thayer nói.

Theo AMTI, Việt Nam, cùng một số nước có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, đều cố chứng minh sự hiện diện của mình ở khu vực này.

Philippines đã treo cờ trên nóc một tòa nhà của nó tại đảo Loại Ta (Loaita Cay), 'cạnh tranh' với cờ Việt Nam treo ở Trường Sa và cờ Trung Quốc treo ở đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa.

Thậm chí Trung Quốc chưa dừng lại ở đó, mới đây đã khuyếch trương tín hiệu về chủ quyền bằng cách treo cả cờ của nước Cồng hòa Nhân dân Trung Hoa và của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại đảo Tri Tôn. Dưới các lá cờ là dòng chữ Đại lục mãi trường tồn và Vinh quang của đảng tỏa sáng đời đời.

Việt Nam đã xây gì ở Trường Sa ?

Ở phía Đông Bắc của đảo Trường Sa, Việt Nam xây dựng hai cơ sở thông tin liên lạc, truyền tín hiệu ; và xây một cụm các tòa nhà trên khu đất mới bồi đắp, dọc theo bến cảng nhân tạo ; xây một khu thể thao gần tòa nhà hành chính trên đảo. Nhiều tòa nhà được lắp các tấm pin mặt trời, theo AMTI.

Để bảo vệ toàn bộ vùng đất mới được hình thành này khỏi nước dâng khi có bão, Việt Nam đã đào một loạt các kênh thoát nước phức tạp dọc theo rìa đảo.

Ở phía Tây Nam các rạn đá và đảo nhỏ thuộc quần đảo Trường Sa Việt Nam đã xây dựng 14 tiền đồn trong khu vực này, nơi được gọi là các trạm dịch vụ kinh tế, khoa học và công nghệ.

Dưới đây là hành trình xây dựng của Việt Nam quanh quần đảo Trường Sa :

Trước 2014 : Việt Nam bồi đắp thêm 6 mẫu đất trên rạn Phan Vinh (Pearson Reef).

2015- 2016 : Mở rộng đường băng ở đảo Trường Sa từ 750m ban đầu lên đến 1.300m, và xây một bến cảng.

Tổng cộng, Việt Nam đã tạo thêm khoảng 40 mẫu đất tại đảo Trường Sa thông qua nạo vét một phần rạn san hô bao quanh đảo rồi san lấp bằng cát.

Quá trình này được cho là tốn nhiều thời gian hơn và ít gây hại cho môi trường hơn so với các phương pháp nạo vét và san lấp quy mô công nghiệp của Trung Quốc tại Trường Sa, nhưng vẫn là phá hủy rạn san hô có chủ ý, AMTI cho hay.

Từ 2016 : Tiến hành nâng cấp cơ sở vật chất trên rạn Phan Vinh, bao gồm xây dựng sân bay trực thăng, lắp các tấm pin mặt trời và trồng thảm thực vật trên các khu đất mới.

Từ giữa 2017 : Việt Nam cho lắp một radar lớn trên đỉnh một tòa nhà ở phía tây của rạn Phan Vinh, cho thấy sự cải thiện về tín hiệu hoặc khả năng liên lạc. Việc trồng cây xanh trên các khu vực bãi đất mới, có lẽ để tránh xói mòn, cũng đã hoàn tất.

Việt Nam cũng tiến hành mở rộng Đá Nam và Đá Núi Thị (Petley và South Reefs).

Việt Nam còn xây thêm các trạm dịch vụ kinh tế, khoa học và công nghiệp ở Bãi Phúc Tần (Prince of Wales) và Bãi cạn Quế Đường (Grainger Banks) và một sân bay trực thăng lớn.

Cũng trong năm này, Việt Nam hoàn thiện đường băng và bốn nhà chứa máy bay ; Các máy bay này nhiều khả năng là máy bay giám sát hàng hải PZL M28B và máy bay vận tải CASA C-295, theo AMTI.

Mỹ Hằng

*****************

Trường Sa : Manila nhắc lại phán quyết Biển Đông để phản bác Bắc Kinh (RFI, 13/04/2019)

Khẩu chiến lại bùng lên giữa Manila và Bắc Kinh về chủ quyền trên quần đảo Trường Sa ở Biển Đông. Sau khi bộ Ngoại Giao Trung Quốc tái khẳng định rằng quần đảo Trường Sa thuộc lãnh thổ Trung Quốc, phủ tổng thống Philippines, tối 12/04/2019, đã phản bác lập luận của Bắc Kinh và nhắc nhở rằng Philippines đã thắng trong vụ kiện Trung Quốc ra trước Tòa Trọng Tài Thường Trực vào năm 2016.

Thiết xa lội nước của Mỹ đổ bộ lên Philippines trong khuôn khổ cuộc tập trận Balikatan 2019. Ảnh ngày 11/04/2019. Reuters

Theo báo chí Philippines, trong một thông cáo, phát ngôn viên phủ tổng thống Philippines Salvador Panelo cho rằng Manila hoàn toàn đồng ý với Bắc Kinh rằng tranh chấp Biển Đông cần được giải quyết thông qua đàm phán và đối thoại hòa bình, tuy nhiên chủ quyền của Philippines trên quần đảo Trường Sa là điều đã được biết rõ.

Bản thông báo nhắc lại : "Phán quyết (về Biển Đông) đã được đưa ra và chúng ta vẫn kiên định duy trì các tuyên bố chủ quyền của mình đối với lãnh thổ và vùng đặc quyền kinh tế, không chỉ căn cứ vào phán quyết của Tòa Trọng Tài dựa trên các nguyên tắc được chấp nhận của luật quốc tế, mà còn tuân thủ Hiến Pháp và nguyện vọng của người dân Philippines".

Phát ngôn viên phủ tổng thống Philippines đồng thời cho rằng Trung Quốc nên chấm dứt các hành vi có nguy cơ phá hoại hòa bình ở các vùng biển tranh chấp.

Lời nhắc nhở Trung Quốc về phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực đã nối tiếp theo những chỉ trích gay gắt hơn gần đây của Manila nhắm vào việc Trung Quốc cho cả trăm tàu cá – bị nghi là thuộc lực lượng dân quân biển - đến thị uy ở sát đảo Thị Tứ dưới quyền kiểm soát của Philippines tại Trường Sa.

Đúng vào lúc phủ tổng thống Philippines nhắc nhở Trung Quốc về phán quyết Biển Đông, Quân Đội Philippines và Hoa Kỳ kết thúc cuộc tập trận thường niên Balikatan, mở ra từ ngày 01 đến ngày 12/04.

Đây là lần đầu tiên mà Hoa Kỳ phái tàu đổ bộ cỡ lớn là chiếc USS Wasp, mang theo cả chục chiến đấu cơ tàng hình hiện đại loại F-35B Lightning II đến tham gia tập trận.

Ý định thị uy của Mỹ được thể hiện rõ khi tàu đổ bộ Mỹ đến diễn tập gần bãi cạn chiến lược Scaborough đang tranh chấp giữa Manila và Bắc Kinh, điều đã được báo chí Philippines ghi nhận, trong lúc Hoa Kỳ không xác nhận mà cũng không phủ nhận.

Phát biểu hôm qua trong cuộc họp báo bế mạc cuộc tập trận chung Balikatan, chỉ huy Lực Lượng Viễn Chinh 3 của Hoa Kỳ đồn trú tại Nhật Bản Eric Smith đã khẳng định trở lại rằng phi cơ và chiến hạm Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động ở bất kỳ nơi nào mà luật pháp cho phép.

Tuyên bố trên đưa đưa ra một ngày sau khi phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng tuyên bố rằng sự hiện diện của Mỹ và những lực lượng bên ngoài không có liên quan đến khu vực đang khuấy động tình hình ở Biển Đông, nói đến sự kiện tàu đổ bộ Mỹ USS Wasp và chiến đấu cơ tàng hình F-35B phối hợp với tàu Philippines tập trận gần bãi cạn Scarborough.

Trọng Nghĩa

*********************

Yêu sách Biển Đông của Trung Quốc : Lời cảnh cáo cho Châu Âu (RFI, 12/04/2019)

Nỗ lực của Bắc Kinh trong việc lôi kéo các nước chủ chốt của Liên Hiệp Châu Âu vào dự án Con Đường Tơ Lụa Mới của Trung Quốc, đặc biệt là việc thâu tóm các hải cảng chiến lược đã thu hút thêm sự chú ý của giới quan sát, đặc biệt là sau thành công của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Ý vào tháng 03/2019.

Ảnh minh họa : Tổng thống Ý Sergio Mattarella (P) tiếp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại dinh Quirinal, Roma, ngày 22/03/2019. Alessandro Di Meo / Pool via Reuters

Trong bài ý kiến đăng trên nhật báo Anh Financial Times ngày 08/04/2019, một nhà nghiên cứu Nhật Bản đã không ngần ngại nêu bật cách hành xử của Trung Quốc ở Biển Đông để nhắc nhở Châu Âu phải thận trọng với Bắc Kinh.

Trong bài viết mang tựa đề "Yêu sách của Trung Quốc về Biển Đông là một lời cảnh cáo cho Châu Âu - China’s claims on the South China Sea are a warning to Europe", chuyên gia Yasunori Nakayama, quyền tổng giám đốc Viện Nghiên Cứu Quốc tế Nhật Bản đã lưu ý, "các mưu toan dùng võ lực để thay đổi nguyên trạng là mối đe dọa cho nhà nước pháp quyền, (và) các yêu sách chủ quyền "lịch sử" của Bắc Kinh trên những vùng biển rộng lớn đã đi ngược lại Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển UNCLOS".

Trung Quốc đang thực hiện tham vọng làm bá chủ trên biển

Nhận định đầu tiên của Nakayama là những cố gắng lôi kéo các nước Châu Âu vào "Sáng Kiến Nhất Đới Nhất Lộ" của Trung Quốc, và những gì mà Bắc Kinh đã và đang làm ở Biển Đông đều cùng chung một mục tiêu : Biến Trung Quốc thành một siêu cường quốc trên biển.

Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến viếng thăm chính thức nước Ý vào tháng 3/2019 đã bỏ được vào túi nhiều thỏa thuận liên quan đến những hải cảng của Ý, bảo đảm cho Trung Quốc một cửa ngõ hàng hải và xuyên lục địa quan trọng vào Châu Âu. Trong lúc đó thì tại Châu Á, Trung Quốc tiến hành cuộc chiến pháp lý để củng cố đòi hỏi chủ quyền quá đáng trên những vùng biển rộng lớn ở Biển Đông, một trong những con đường hàng hải tấp nập nhất thế giới.

Đầu tư mới nhất của Trung Quốc vào cảng Trieste của Ý, ở phía bắc biển Adriatic, và vào Genova, hải cảng lớn nhất của Ý, đã mở rộng thêm mạng lưới ngày càng lớn các hải cảng và tuyến giao thương hàng hải do tập đoàn vận tải biển khổng lồ Cosco của Trung Quốc Cosco kiểm soát. Trước đó, cảng Piraeus của Hy Lạp, một quốc gia Liên Hiệp Châu Âu khác, đã rơi vào tay Trung Quốc.

Ngay sát Châu Âu, tại Israel, Trung Quốc đang xây dựng hai hải cảng khác, và cũng đã mở căn cứ hải quân hải ngoại đầu tiên ở Djibouti, vùng Sừng Châu Phi, một nơi nằm ở vị trí chiến lược trên các tuyến giao thương hàng hải Á – Âu.

Cách làm của Trung Quốc, theo chuyên gia Nakayama, rất khôn khéo : Một vài thỏa thuận ở đây, một vài thỏa thuận khác ở kia, và thường kín đáo, không có quy mô quan trọng nên không thu hút sự chú ý. Thế nhưng, một khi kết nối lại các điểm mà Bắc Kinh thâu tóm, người ta sẽ thấy hiện lên toàn cảnh rộng lớn hơn.

Đối với ông Nakayama, trong trường hợp của Trung Quốc, tham vọng trở thành một siêu cường hải quân toàn cầu của họ sẽ có những tác động chính trị, an ninh quan trọng đối với Mỹ và Châu Âu.

Cách Trung Quốc bành trướng ở Biển Đông là bài học cho Châu Âu

Theo chuyên gia Nhật Bản, việc Trung Quốc dần dần bành trướng sự hiện diện ở Biển Đông có thể mang lại một bài học cảnh tỉnh cho Châu Âu.

Trong hàng thập niên, ở vùng Biển Đông đã tồn tại những đòi hỏi chủ quyền chồng lấn trên các đảo đá, rạn san hô và bãi ngầm giữa Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Trung Quốc đòi chủ quyền trên 80% diện tích Biển Đông, nơi có hơn 200 thực thể địa dư, mỏ dầu khí lớn, lập luận rằng họ có quyền lịch sử trên vùng này.

Điều đáng nói, theo chuyên gia Nakayama, là Trung Quốc đã nhấn mạnh rằng các quyền lịch sử của họ nằm bên trên các quyền mà các láng giềng ven Biển Đông khác được hưởng theo Công Ước về Luật Biển của Liên Hiệp Quốc.

Năm 2016, Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye (Hà Lan) đã phán quyết rằng đường 9 đoạn mà Trung Quốc sử dụng để khẳng định yêu sách của họ tại Biển Đông đã đi ngược lại UNCLOS. Tuy nhiên, điều đó không hề làm suy suyển tham vọng của Bắc Kinh.

Kể từ đó, Bắc Kinh đã xây dựng cơ sở quân sự trên các đảo nhân tạo mà họ đã bồi đắp ở Biển Đông, bất chấp việc các thực thể đó còn đang trong vòng tranh chấp. Trung Quốc đã triển khai trên đó các tên lửa phòng không tiên tiến và xây dựng các sân bay có thể dùng cho oanh tạc cơ.

Và kể từ đầu năm cho đến đầu tháng 4 này, khoảng 200 tàu Trung Quốc, được cho là thuộc lực lượng dân quân biển Trung Quốc, đã được thấy gần đảo Thị Tứ, thuộc quần đảo Trường Sa (hiện do Philippines chiếm đóng, nhưng bị cả Trung Quốc lẫn Việt Nam đòi chủ quyền), hành động của Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng.

Coi chừng mưu toan kẻ đường cơ sở thẳng

Theo chuyên gia Nakayama, cần phải hết sức chú ý đến thói quen của Trung Quốc là tuyên bố các đường cơ sở thẳng xung quanh các quần đảo.

Vào năm 1996, Bắc Kinh đã tuyên bố áp dụng các đường cơ sở thẳng quanh các đảo vòng ngoài thuộc quần đảo Hoàng Sa. Họ vẫn tiếp tục đòi hỏi quyền này, bất chấp phán quyết của Tòa Thường Trực La Haye, theo đó Trung Quốc không phải là một quốc gia quần đảo nên không được hưởng đặc quyền mà nước này yêu sách.

Cho dù vậy, công trình mang tựa đề "Phán quyết của Tòa Trọng Tài về Biển Đông : Một nghiên cứu phê phán", do Hội Luật Quốc Tế của Trung Quốc xuất bản gần đây, còn đi xa hơn các yêu sách hiện hữu bằng cách cho rằng "chế độ (quyền) của các quốc gia lục địa có quần đảo ở xa không được giải quyết trong UNCLOS".

Dựa trên quan điểm đó, bản nghiên cứu của Trung Quốc tìm cách cho rằng "thông luật" của luật quốc tế cho phép các quốc gia lục địa vẽ ra và tuyên bố những đường cơ sở thẳng xung quanh các quần đảo của họ.

Nói cách khác, theo lập luận trên, luật tập quán kiểu Trung Quốc được coi là có giá trị hơn luật quốc tế ghi trong UNCLOS

Tự do hàng hải tại Biển Đông bị Trung Quốc đe dọa

Đối với ông Nakayama, cách lập luận trên có tác động đáng kể trong trường hợp quần đảo Trường Sa.

Nếu Trung Quốc tuyên bố đường cơ sở thẳng quanh quần đảo Trường Sa, một vùng rộng lớn của Biển Đông có nguy cơ trở thành vùng nội thủy của Trung Quốc và Bắc Kinh sẽ có thể hạn chế quyền đi lại của các tàu thuyền nước ngoài.

Một phần ba lương hàng vận chuyển trên biển của thế giới đi qua Biển Đông, do đó, việc hạn chế quyền tự do đi lại sẽ tác động đáng kể đến thương mại toàn cầu… Điều này đã thu hút sự chú ý của chính quyền Donald Trump. Hải Quân Mỹ đã tăng cường chiến dịch tuần tra vì tự do hoạt động hàng hải trong khu vực, thách thức các yêu sách trên biển của Trung Quốc.

Anh Quốc cũng cho thấy là sẵn sàng dấn thân bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông. Ngày 11/02 vừa qua, bộ trưởng Quốc Phòng Anh Gavin Williamson cho biết sẽ triển khai tàu sân bay mới của nước này – chiếc HMS Queen Elizabeth - đến Biển Đông.

Làm sao tin được các lời hứa của Trung Quốc

Bắc Kinh tiếp tục khẳng định rằng họ tuân thủ UNCLOS và tôn trọng luật biển. Tuy nhiên, theo chuyên gia Nakayama, có rất nhiều lý do để nghi ngờ.

Tại một hội nghị ở Kyoto vào tháng 3 vừa qua, Paul Reichler, trưởng đoàn luật sư của Philippines trong vụ kiện Biển Đông, đã lưu ý rằng từ góc nhìn của Nhật Bản, một quan điểm mà ông chia sẻ, "Trung Quốc đã có một số diễn giải các quy định của UNCLOS một cách gần như không hợp lý nhưng cực kỳ có lợi cho họ".

Ông Nakayama cho rằng các quy tắc và cơ cấu, vốn đã được thiết lập, của hệ thống hàng hải quốc tế đang ngày càng bị đe dọa.

Tại một hội nghị chuyên đề ở Luân Đôn tháng 2 vừa qua, giáo sư Atsuko Kanehara thuộc Đại Học Sophia, Tokyo, đã lưu ý rằng cách áp dụng luật quốc tế về quyền lịch sử sẽ rất quan trọng trong việc duy trì giá trị của UNCLOS. Việc Trung Quốc đòi áp dụng các quyền dựa trên một phạm vi rộng của thông luật quốc tế có nguy cơ phá hoại nghiêm trọng trật tự pháp lý hàng hải quốc tế.

Nhà nghiên cứu Nhật Bản kết luận : Vào lúc chúng ta tìm cách chống lại mọi nỗ lực thay đổi hiện trạng bằng vũ lực, việc duy trì sự tôn trọng luật pháp trong các vấn đề hàng hải là bước thiết yếu đầu tiên.

Mai Vân

G7 ‘quan ngại’ về Biển Đông, không nêu đích danh Trung Quốc (VOA, 09/04/2019)

Ngoại trưởng các nước công nghiệp phát triển nhất thế giới trong nhóm G7 mới ra thông cáo bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về tình hình trên Biển Đông, nhất là chuyện quân sự hóa vùng lãnh hải tranh chấp này, nhưng không đề cập cụ thể Trung Quốc.

Các nhà ngoại giao cấp cao của G7 tham dự cuộc họp hôm 6/4.

"Chúng tôi nhắc lại sự phản đối mạnh mẽ đối với bất kỳ hành động đơn phương nào gây leo thang căng thẳng và làm suy yếu ổn định khu vực và trật tự hàng hải theo luật lệ quốc tế, như việc đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, việc lấn biển quy mô lớn và việc phát triển các tiền đồn cũng như việc sử dụng chúng cho các mục đích quân sự", các nhà ngoại giao hàng đầu của nhóm gồm Mỹ, Nhật, Anh, Pháp, Đức, Italia và Canada ra tuyên bố hôm 6/4, sau hai ngày họp ở Pháp.

Họ cũng nhắc tới việc phải "tuân thủ" Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển (UNCLOS) cũng như Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) mà Việt Nam từng nhiều lần nêu lên trong khi ra các tuyên bố phản đối hành động của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp với nhiều nước.

Ngoài ra, các ngoại trưởng nhóm G7 còn "thúc giục các bên theo đuổi việc phi quân sự hóa" những nơi tranh chấp để "bảo đảm ổn định khu vực và cho phép các nước thực thi các quyền của mình theo luật quốc tế".

Viễn Đông

**********************

Trung Quốc chuẩn bị đưa giàn khoan dầu lớn ra Biển Đông (RFA, 08/04/2019)

Trung Quốc chuẩn bị đưa giàn khoan dầu khí lớn nhất nước này có tên Dongfan 13-2 CEPB ra lưu vực Yinggehai (hay còn gọi là lòng chảo Quỳnh Hải) nằm ở phía tây bắc Biển Đông, giữa đảo Hải Nam và bờ biển phía Bắc của Việt Nam. Tân Hoa Xã loan tin này hôm 7/4.

Hình minh họa. Hình chụp hôm 14/5/2014 từ tàu cảnh sát biển Việt Nam cho thấy tàu Trung Quốc đang ở gần giàn khoan dầu HD 981 ở Biển Đông AFP

Đây là giàn khoan do Trung Quốc đóng tại thành phố Châu Hải, tỉnh Quảng Đông và có trọng tải hơn 17 ngàn tấn, có diện tích rộng bằng một sân bóng đá.

Tân Hoa Xã cho biết giàn khoan này sẽ được đưa vào hoạt động vào tháng 6 tới đây.

Đây là lần thứ hai Trung Quốc triển khai một giàn khoan cỡ lớn như vậy ra Biển Đông. Lần đầu tiên là vào năm 2014 khi Trung Quốc triển khai giàn khoan khổng lồ Hải Dương 981 vào khu vực quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp với Việt Nam. Sự việc này đã khiến quan hệ hai nước trở nên căng thẳng trong vài tháng cho đến khi Trung Quốc quyết định rút giàn khoan về.

****************

Trung Quốc sắp đưa giàn sản xuất dầu khí vào Biển Đông (VOA, 08/04/2019)

Tân Hoa Xã hôm 7/4 đưa tin rằng một giàn sản xuất dầu khí lớn thứ hai của Trung Quốc sẽ được kéo vào Lưu vực Yinggehai ở Biển Đông ngày 10/4.

Giàn khoan dầu 981 của Trung Quốc.

Hãng tin nhà nước Trung Quốc nói rằng giàn có tên gọi Dongfang 13-2 CEPB đã được đóng xong đầu tháng này tại tỉnh Quảng Đông.

Theo Tân Hoa Xã, giàn nổi này nặng 17.247 tấn, tương đương với 10 nghìn chiếc xe ôtô thông thường và rộng bằng một sân bóng đá.

Giàn sản xuất dầu khí dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào tháng Sáu.

Lưu vực Yinggehai, nơi dự kiến sẽ đặt giàn sản xuất dầu khí lớn thứ hai của Trung Quốc, nằm ở phía tây bắc Biển Đông, giữa Đảo Hải Nam và bờ biển phía Bắc của Việt Nam.

Tới tối ngày 7/4 (giờ Hà Nội), chưa thấy có phản ứng từ phía Việt Nam.

Giữa năm 2014, quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng phương bắc rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm sau khi Trung Quốc kéo giàn khoan dầu Hải Dương 981 vào khu vực Hoàng Sa mà Hà Nội nói là vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Sự hiện diện của giàn khoan dầu Hải Dương 981 ở Biển Đông đã dẫn tới các cuộc biểu tình bài Trung Quốc gây chết người ở Việt Nam.

******************

Tàu chiến Mỹ mang theo máy bay chiến đấu đi qua Biển Đông (RFA, 07/04/2019)

Một tàu chiến Mỹ mang theo 10 máy bay chiến đấu F-35 vừa đi qua Biển Đông giữa lúc có những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan đến vùng biển này. Trang tin National Interest loan tin này hôm 7/4.

Hình minh hoạ. Tàu sân bay USS Carl Vinson ở Thái Bình Dương hôm 3/2/2017 - AFP

National Interest cho biết tàu USS Wasp mang theo 10 máy bay F-35 đi qua khu vực Biển Đông để đến vịnh Subic của Philippines.

Theo National Interest, tàu USS Wasp đã mang gấp đôi số lượng máy bay chiến đấu thường có trên tàu để thử nghiệm lý thuyết rằng tàu hạng Wasp có thể hoạt động như một tàu sân bay nhỏ vào khi Hoa Kỳ có kế hoạch giảm số lượng các tàu sân bay lớn.

Hiện Bắc Kinh vẫn chưa đưa ra bất cứ phản ứng nào trước thông tin này.

Hoa Kỳ từ năm 2015 đến nay vẫn thường đưa tàu chiến và máy bay chiến đấu đi qua khu vực Biển Đông trong chương trình Tự do Hàng Hải, để thách thức những đòi hỏi về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở vùng nước này.

Trung Quốc thường lên tiếng phản đối các hành động này của Mỹ vì cho rằng Mỹ đang gây mất ổn định trong khu vực.