Thông Luận

Ukraine đẩy mạnh chiến lược dùng drone tấn công Nga cả về quân sự lẫn tâm lý

Trọng Nghĩa, RFI, 15/09/2023

Đối với giới chuyên gia phân tích, trong cuộc chiến tranh chống Nga, đặc biệt kể từ khi khởi động chiến dịch phản công vào tháng 6 vừa qua, Ukraine đang gia tăng các cuộc tấn công bằng các loại thiết bị không người lái, trên không cũng như trên biển, một chiến lược không mấy tốn kém nhưng mang lại hiệu quả cao, vừa cho phép tiêu diệt các mục tiêu quân sự, vừa gây được chấn động tâm lý đối phương.

Binh sĩ Ukraine điều khiển drone tấn công Nga tại mặt trận gần Bakhmut, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 03/09/2023. AP - Libkos

Bộ Quốc phòng Nga ngày 15/09/2023 lại loan báo thành tích phá hủy một chiếc drone hải chiến của Ukraine trên Biển Đen. Vào hôm qua, cũng nguồn tin trên khẳng định đã phá vỡ được một cuộc tấn công của 5 chiếc drone trên biển của Ukraine. Trên đất liền, trong thời gian gần đây, hầu như không ngày nào không có thông tin về các vụ drone trên không tấn công vào Crimea cũng như các vùng lãnh thổ Nga, đặc biệt là khu vực thủ đô Moskva, cách mặt trận hàng trăm cây số.

Trên tuần báo L’Express ngày 08/09 vừa qua, tướng Dominique Trinquand, chuyên gia quân sự, nguyên là trưởng phái bộ quân sự Pháp tai Liên Hiệp Quốc, nhận định : "Những cuộc tấn công đó trước tiên hết được sử dụng như một loại vũ khí tâm lý đánh vào người Nga. Mục tiêu là để nhắc nhở người dân Nga rằng họ không sống trong một thế giới biệt lập và cuộc chiến tranh (Ukraine) cũng liên quan đến họ, ngay trên đất của họ".

Các cuộc tấn công bằng drone, đặc biệt vào thủ đô Moskva, còn là những vố đau đánh vào uy tín của Putin và nước Nga, khi những khu vực ở Moskva bị tấn công chủ yếu là trung tâm thương mại hoặc là nơi cư ngụ của quan chức và giới thượng lưu Nga, không phận Moskva nhiều lần phải đóng, gây trở ngại cho các chuyến bay nội địa và quốc tế, tạo thêm tâm lý bất an trong dư luận.

Dĩ nhiên là các vụ tấn công ngày càng gia tăng trong thời gian gần đây cũng có giá trị về mặt quân sự.

Trả lời tuần báo L’Express, chuyên gia hàng không Xavier Tytelman, một cựu phi công quân sự cho rằng các cuộc tấn công bằng drone của Ukraine đang có tác động trên chiến trường : "Về mặt chiến lược, tình hình đó buộc người Nga phải rút một phần hệ thống phòng không của họ ra khỏi mặt trận để đưa về bảo đảm an ninh cho chính lãnh thổ Nga. Điều đó mặc nhiên góp phần loại bỏ một phần lực lượng Nga tham chiến trên mặt trận Ukraine".

Theo chuyên gia Tytelman, Nga cũng bị buộc phải cho lùi các căn cứ không quân của họ ra xa hơn về phía sau để tránh cho máy bay của họ trở thành mục tiêu bị đánh phá.

Trên biển cũng vậy, trong những tuần lễ gần đây, Quân đội Ukraine đã gia tăng những cuộc tấn công sử dụng loại drone trên biển hay drone hải chiến, vừa tấn công vào hạm đội Nga ở Biển Đen, vừa đánh phá các cảng của Nga.

Gần đây nhất là chiến dịch tấn công một xưởng sửa chữa tàu ở thành phố Sevastopol trên bán đảo Crimea hôm 13/09. Theo Bộ Quốc phòng Nga, quân đội Ukraine đã sử dụng 10 tên lửa hành trình và ba chiếc drone hải chiến. Trước đó, vào tháng 8, nhiều chiếc drone trên biển tấn công vào căn cứ hải quân Novorossiysk, làm hư hại một chiếc tàu quân sự cũng như một tàu chở dầu nằm xa hơn về phía tây, tại eo biển Kerch.

Theo tướng Trinquand, drone hải chiến của Ukraine tạo thành "một mối đe dọa đáng kể đối với các tàu thuyền của Nga. Hệ quả rốt cuộc là khả năng tấn công của Nga từ biển bị hạn chế vì chiến hạm Nga không còn có thể đến gần bờ biển Ukraine như trước đây".

Trọng Nghĩa

***********************

Ukraine tuyên bố chiếm lại được làng Andriyvka gần Bakhmut

Trọng Nghĩa, RFI, 15/09/2023

Một hôm sau khi buộc phải cải chính vì loan tin không đúng sự thực, quân đội Ukraine vào sáng nay 15/09/2023 đã thông báo tái chiếm được làng Andriyvka, cách thị trấn Bakhmut bị tàn phá khoảng 10 km về phía nam.

Quân đội Ukraine tại một vị trí gần Bakhmut, vùng Donetsk nơi đang diễn ra các cuộc giao tranh ác liệt với quân Nga từ nhiều tháng qua. Ảnh chụp ngày 04/09/2023, AP - Libkos

Trong bản báo cáo hàng ngày công bố trên mạng Facebook, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine cho biết họ đã "thành công một phần ở khu vực Klichchiyvka trong các hoạt động tấn công…, đã giải phóng Andriyvka ở khu vực Donetsk" và "gây cho kẻ thù tổn thất đáng kể về nhân lực và trang thiết bị".

Tuyên bố thắng lợi của quân đội Ukraine tại Andriyvka được chú ý vì hôm qua (14/09), sau khi thứ trưởng quốc phòng Ukraine Ganna Maliar loan báo trên mạng Telegram việc tái chiếm được Andriyvka, một đơn vị trực tiếp tham gia chiến dịch phản công lập tức phản bác, khẳng định rằng "tuyên bố liên quan đến việc giành lại được Andriyvka là sai sự thật và hấp tấp" và chiến sự vẫn dữ dội và căng thẳng ở các khu vực Klichshiyvka và Andriyvka. Phản ứng của đơn vị trên chiến trường đã buộc thứ trưởng quốc phòng Ukraine phải cải chính thông tin mà bà đã loan ra trước đó.

Theo hãng tin Pháp AFP, làng Andriyvka cách Bakhmut hơn một chục cây số về phía nam. Trận chiến giành Bakhmut ở vùng Donetsk đã kéo dài từ hơn một năm, và vào tháng 5 vừa qua, Nga tuyên bố chiếm được thị trấn được cho là có vị trí chiến lược ở vùng Donetsk, miền đông Ukraine.

Kể từ đầu tháng 6, lực lượng Ukraine đã bắt đầu một cuộc phản công nhằm đẩy lùi lực lượng Nga ở phía đông và phía nam, nhưng đã phải đối mặt với các tuyến phòng thủ vững chắc bao gồm chiến hào, bãi mìn và bẫy chống tăng. Cho đến gần đây, lực lượng Kiev chỉ chiếm được một số ngôi làng, nhưng trong những tuần lễ gần đây, cuộc phản công đã có được một số đột phá, đặc biệt là ở mặt trận phía nam.

Tổng thống Ukraine lại công du nước Mỹ

Theo hãng tin Mỹ AP ngày 14/09/2023, một số quan chức Mỹ cao cấp xin ẩn danh tiết lộ rằng tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến Mỹ vào tuần tới trong khuôn khổ khóa họp thường niên của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. Nhân dịp này, tổng thống Ukraine sẽ ghé Nhà Trắng và Điện Capitol.

Một quan chức chính quyền cho biết ông Zelensky sẽ gặp tổng thống Biden tại Nhà Trắng vào thứ Năm 21/09, trong lúc hai trợ lý Quốc hội cũng xác nhận việc tổng thống Ukraine ghé trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ.

Đây sẽ là lần thứ hai mà tổng thống Ukraine đến Mỹ từ sau ngày Nga xâm lược Ukraine. Vào tháng 12/2022, ông đã đi thăm Mỹ trong chuyến công du ngoại quốc đầu tiên được biết đến từ khi nổ ra chiến tranh.

Thông tin chi tiết về chuyến thăm Mỹ vào tuần tới của ông Zelensky vẫn chưa được loan báo công khai. Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng từ chối bình luận về kế hoạch của ông Zelensky, kể cả việc liệu ông có gặp tổng thống Biden tại Nhà Trắng hay không.

Trọng Nghĩa

***********************

Ukraine tấn công xưởng đóng tàu Sevastopol ở vùng Crimea bị Nga sáp nhập

Thanh Phương, RFI, 13/09/2023

Một cuộc tấn công của Ukraine vào sáng sớm hôm nay, 13/09/2023, đã gây hỏa hoạn tại một xưởng đóng tàu của Sevastopol ở bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập và khiến 24 người bị thương, theo thông báo của lãnh đạo chính quyền địa phương.

Khói bốc lên từ Nhà máy đóng tàu Sevastopol sau cuộc tập kích sáng 13/9. Ảnh : Reuters

Theo hãng tin AFP, trên mạng Telegram sáng nay, thống đốc Nga của Sevastopol, Mikhail Razvojayev, cho biết vụ hỏa hoạn là do một cuộc tấn công bằng tên lửa của phía Ukraine nhắm vào Sevastopol, cảng trú đóng của hạm đội Hắc Hải của Nga tại vùng Crimea bị Moskva sáp nhập.

Sau đó, cũng trên mạng Telegram, Bộ Quốc phòng Nga thông báo cuộc tấn công bằng 10 tên lửa hành trình của Ukraine vào Sevastopol đã làm hư hại 2 chiếc tàu đang được sửa chữa. Bộ này cho biết thêm là 3 drone hải chiến cũng đã toan tấn công vào hạm đội Hắc Hải, nhưng đã bị một tàu tuần dương của Nga phá hủy. 

Từ khi tổng thống Vladimir Putin phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine vào tháng 02/2022, vùng Crimea thường xuyên bị tấn công bằng drone từ trên không và trên biển. 

Trong khi đó, vào đêm qua, các drone của Nga đã tấn công vào vùng Odessa của Ukraine, gây hư hại các cơ sở hạ tầng của hải cảng thành phố Ismail và khiến 6 người bị thương, theo thông báo của thống đốc vùng Odessa trên mạng Telegram.

Từ tháng 7, tức là kể từ khi không còn thi hành thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc Ukraine, Nga đã gia tăng các cuộc tấn công vào hai vùng Odessa và Mykolaiv, nơi có nhiều hải cảng và các cơ sở cần thiết cho giao thương qua vùng Hắc Hải. 

Về yểm trợ của quốc tế, theo AFP, Bộ Quốc phòng Đan Mạch hôm qua thông báo nước này sẽ viện trợ thêm khoảng 780 triệu euro cho Ukraine, chủ yếu nhằm tài trợ việc mua các thiết bị quốc phòng, đạn dược và xe tăng.

Thanh Phương

Lãnh đạo tình báo quân sự Ukraine : Ukraine tập trung oanh kích các doanh nghiệp quân sự - công nghiệp của Nga

Thùy Dương, RFI, 10/09/2023

Lãnh đạo tình báo quân sự Ukraine, Kyrylo Boudanov, hôm 09/09/2023 khẳng định các vụ oanh kích của Ukraine tại Nga nhắm chủ yếu đến các doanh nghiệp thuộc tổ hợp quân sự - công nghiệp của Nga. Phát biểu trên được lãnh đạo tình báo quân sự Ukraine đưa ra trong lần xuất hiện công khai hiếm hoi, tại hội nghị quốc tế Chiến lược Châu Âu Yalta (YES) ở Kiev.

Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu (giữa) tham một cơ sở tsarn xuất vũ khí tại Chelyabinsk, Nga, ngày 29/03/2023. AP

AFP nhắc lại là các vụ tấn công bằng drone và các hành động phá hoại đã gia tăng trong những tháng gần đây ở thủ đô Moskva và nhiều vùng của Nga, kể cả ở những khu vực nằm sâu trong lãnh thổ Nga, chứ không chỉ là những nơi giáp biên giới với Ukraine. Kiev lên tiếng nhận trách nhiệm ngày càng nhiều hơn.

Lãnh đạo tình báo quân sự Ukraine Kyrylo Boudanov khẳng định một nhà máy của Nga chế tạo chip điện tử dùng cho tên lửa Iskander, mà Moskva thường huy động để oanh kích Ukraine, "gần đây" đã bị tấn công. Ông Kyrylo Boudanov nhận định : "Các vụ nổ xảy ra ở nước đi xâm lược tác động đến xã hội một chút, nhưng thật không may cho chúng tôi là các vụ này vẫn chưa gây tác động lớn", nhưng ông cho rằng những cuộc tấn công đó cuối cùng sẽ gây ra "những vấn đề lớn" cho Nga.

Trong khi đó, tướng tình báo Vadim Skibitsky tuyên bố Moskva đã điều 420.000 quân nhân đến các vùng lãnh thổ ở miền đông và nam Ukraine mà Nga đang chiếm đóng.

Liên quan đến tân bộ trưởng quốc phòng Ukraine, theo báo Pháp Le Monde, trong hội nghị quốc tế được tổ chức tại Kiev, ông Roustem Oumerov hôm thứ Sáu 08/09 kêu gọi phương Tây cấp thêm "vũ khí hạng nặng".

Về phía Nga, trong đêm hôm qua rạng sáng hôm nay, quân Nga lại tiến hành một đợt oanh kích ồ ạt bằng drone nhắm vào thủ đô Ukraine. Kiev hôm nay cho biết đã bắn hạ được 25 trên tổng số 32 drone mà quân Nga phóng đến Kiev.

Thùy Dương

****************************

Cuộc phản công của Ukraine bị đe dọa do phương Tây chậm viện trợ

Thùy Dương, RFI, 09/09/2023

Trả lời đài truyền hình Mỹ CNN, tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 08/09/2023 lấy làm tiếc là cuộc phản công của các lực lượng Ukraine đang bị đe dọa do Phương Tây chậm trễ trong viện trợ. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đợi tiếp ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Kiev. Ảnh ngày 06/09/2023. AP - Brendan Smialowski

Theo AFP, tổng thống Ukraine thừa nhận là với ưu thế trên không, "ngay từ trên trời" Nga đang "chặn" cuộc phản công của các lực lượng Ukraine. Ông Zelensky lấy làm tiếc về quy trình chậm chạp và phức tạp của phương Tây trong việc viện trợ vũ khí cho Kiev. Nguyên thủ Ukraine đề nghị sớm được cấp thêm các loại vũ khí mới, nhất là vũ khí tầm xa.

Tổng thống Ukraine cũng đòi quốc tế có thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Matxcơva, ưu tiên nhắm vào lĩnh vực năng lượng của Nga, hạn chế giao cho "những kẻ khủng bố" chíp điện tử và tiếp tục phong tỏa lĩnh vực tài chính Nga.

Về việc thương lượng với tổng thống Nga Putin, ông Zelensky bác bỏ mọi khả năng đối thoại bởi Putin là "kẻ dối trá". Liên quan đến bầu cử, tổng thống Zelensky khẳng định sẵn sàng cho tổ chức bầu cử tổng thống ngay trong giai đoạn chiến tranh "nếu người dân thấy cần", cho dù trước khi nổ ra chiến tranh, Kiev dự kiến sẽ tổ chức bầu cử tổng thống và nghị viện vào năm 2024.

Cũng trong ngày 08/09/2023, hai hôm trước khi Nga cho tổ chức bầu cử cấp địa phương ở những vùng lãnh thổ miền đông và nam của Ukraine mà Matxcơva đã đơn phương sáp nhập : Donetsk, Louhansk, Zaporijjia, Kherson và bán đảo Crimée, Bộ Ngoại giao Ukraine lên án và gọi cuộc bầu cử này là"một sự mạo danh", "vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine" và "vô hiệu".

Thùy Dương

***************************

Mỹ viện trợ thêm 600 triệu đô la cho Ukraine

Thanh Hiếu, RFI, 08/09/2023

Theo hãng tin AFP, hôm qua 07/09/2023, Lầu Năm Góc thông báo một khoản viện trợ mới trị giá 600 triệu đôla cho Ukraine, bao gồm cả thiết bị rà phá bom mìn và các loại đạn dược khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của Ukraine trên chiến trường và thể hiện sự hỗ trợ không ngừng của Mỹ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (T) tiếp ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken tại Kiev, Ukraine, ngày 06/09/2023. AP - Brendan Smialowski

Khoản viện trợ mới được công bố tiếp theo sau chương trình viện trợ 1 tỷ đôla đã được ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken công bố hôm qua trong chuyến thăm bất ngờ tới Ukraine. Tuy nhiên, viện trợ mới sẽ không được triển khai ngay lập tức vì nó thuộc Chương trình Hỗ trợ An ninh cho Ukraine. Washington sẽ mua thiết bị và vũ khí mới từ ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ hoặc từ các đối tác, thay vì lấy trực tiếp từ kho vũ khí của mình. 

Hoa Kỳ vẫn đứng đầu liên minh quốc tế yểm trợ Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga và đã cam kết viện trợ quân sự tổng cộng hơn 43 tỷ đô la cho Kiev kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào tháng 02/2022.

Trong khi đó, Bỉ vừa thông báo quyết định không giao chiến đấu cơ F-16 cho Kiev như đã hứa, vì các máy bay của họ đã quá cũ để có thể được chuyển giao cho Ukraine.

Bỉ nằm trong liên minh 11 quốc gia Châu Âu tham gia huấn luyện các phi công Ukraine lái những máy bay tiêm kích F-16 của Mỹ. Nhưng một đại diện của Bộ Quốc phòng Bỉ cho biết : "Chúng tôi rất muốn làm điều đó, nhưng chiến đấu cơ của chúng tôi đã bay quá nhiều giờ, và chúng tôi không thể gửi các máy bay đó đến Ukraine khi chính chúng tôi không thể sử dụng được nữa".

Thanh Hiếu

Chính phủ Cuba hôm qua, 04/09/2023, cho biết đã phát hiện một "mạng lưới buôn người" của Nga nhằm tuyển mộ người Cuba cho "các hoạt động quân sự ở Ukraine" và đã truy tố hình sự những người liên quan.

Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez phát biểu trước báo chí tại La Havana, Cuba, ngày 17/11/2021. AP - Ramon Espinosa

Theo AFP, bộ Nội vụ Cuba cho biết "đang nỗ lực vô hiệu hóa và triệt phá mạng lưới buôn người hoạt động từ Nga để tuyển mộ các công dân Cuba sống ở đó, và thậm chí đưa một số người từ Cuba vào những lực lượng tham gia các hoạt động quân sự ở Ukraine".

Trên mạng xã hội X (tiền thân là Twitter), ngoại trưởng Bruno Rodriguez khẳng định chính phủ Cuba "sử dụng pháp luật" chống lại các hoạt động này và cho biết đã tiến hành các thủ tục tố tụng hình sự đối với những người liên quan, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết. Ông Rodriguez nhấn mạnh La Havana dứt khoát không chấp nhận việc tuyển mộ lính đánh thuê và nhắc lại Cuba không tham gia cuộc chiến ở Ukraine.

AFP nhắc lại hôm 01/09, hãng truyền thông America TeVe của Miami đã đăng tải lời khai của hai thanh thiếu niên bị lừa đi làm thợ xây tại các công trường ở Ukraine, nhưng lại bị đưa ra chiến trường.

Điện Kremlin vẫn chưa có phản ứng chính thức về tố cáo của phía Cuba.

Moskva và La Havana đã tăng cường quan hệ song phương trong thời gian gần đây, với việc chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel gặp tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moskva vào cuối năm ngoái.

Phan Minh

Nhà tài phiệt đầy quyền uy Kolomoisky bị tạm giam

Trọng Thành, RFI, 03/09/2023

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, người từng được coi là "bệ phóng" đưa tổng thống Ukraine, Volodimyr Zelensky, lên cầm quyền, vừa bị một tòa án ở Kiev ra lệnh tạm giam hai tháng.

Tài phiệt người Ukraine Ihor Kolomoisky, người từng ủng hộ tổng thống Ukraine Zelensky trên con đường chính trị, đã phải ra tòa tại Kiev, Ukraine ngày 02/09/2023, vì bị cáo buộc tham ô. AFP – Sergey Chuzavkov

Theo Reuters, một thông báo của tòa án Ukraine hôm qua, 02/09/2023, cho biết "trong khoảng thời gian từ 2013 đến 2020, ông Ihor Kolomoisky đã sử dụng các cơ sở ngân hàng dưới quyền kiểm soát của mình để đưa bất hợp pháp hơn một nửa tỉ hryvnias (tương đương 14 triệu đô la) ra nước ngoài". Trong bài phát biểu hàng ngày, tổng thống Ukraine dường như đã gián tiếp nhắc đến vụ việc này, khi gửi lời cảm ơn nỗ lực của các cơ quan điều tra chống lại "những kẻ đã cướp bóc Ukraine, tự đặt mình đứng trên luật pháp" từ hàng chục năm nay. Theo đài Radio Liberty, các luật sư của nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky cho biết thân chủ của họ sẽ kháng cáo quyết định của tòa án Kiev, đồng thời khẳng định ông Kolomoisky không có ý định nộp khoản tiền gần 14 triệu đô la để được tại ngoại.

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, quốc tịch Israel và Chyprus, được coi là một trong những người giàu nhất Ukraine. Theo giới quan sát, trong cuộc tranh cử tổng thống Ukraine năm 2019, cả một mạng lưới truyền thông lớn, trong đó có đài truyền hình 1+1, do tỉ phú Kolomoiksy kiểm soát, đã góp phần quan trọng giúp ứng cử viên tổng thống Zelensky thu hút sự ủng hộ của dân chúng. Loạt phim nhiều tập "Người phục vụ nhân dân", trong đó diễn viên hài Zelensky trong vai ứng viên tổng thống chống tham nhũng, đã được phát trên kênh truyền hình nói trên. Theo Les Echos, ông Zelensky còn bổ nhiệm luật sư riêng của tỉ phú Kolomoisky làm cố vấn tranh cử, và đã nhiều lần tới Genève và Tel-Aviv để gặp nhà tài phiệt.

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, cựu thống đốc tỉnh Dnipro, có tài sản ước tính 1,36 tỉ đô la (số liệu năm 2015), và là nhà sáng lập ngân hàng tư nhân Privatbank, từng được coi là ngân hàng lớn nhất Ukraine. Ngân hàng nói trên được "quốc hữu hóa" vào năm 2016. Nhà tài phiệt Kolomosky cùng các đồng sự bị cáo buộc đã chiếm đoạt khoảng 5,5 tỉ đô la, tương đương 5% GDP của Ukraine, thông qua ngân hàng này.

Đầu năm 2021, Hoa Kỳ đưa tỉ phú Kolomoisky vào danh sách "cấm nhập cảnh", vì tội "tham nhũng" và chống lại nền dân chủ. Trong những năm gần đây, dưới áp lực đòi hỏi minh bạch từ phía phương Tây, chính quyền Ukraine gia tăng các chiến dịch chống lại giới tài phiệt. Nỗ lực bắt đầu trước cuộc chiến xâm lăng của Nga. Tháng 11/2021, ba tháng trước cuộc xâm lăng, trong bối cảnh quân đội Nga áp sát biên giới, Quốc Hội Ukraine đã thông qua luật chống lại "ảnh hưởng quá mức của các kinh tế gia hoặc chính trị gia đến lĩnh vực công". Luật thường được gọi là "luật chống Kolomoisky" này có mục tiêu "điều chỉnh các hoạt động chính trị của các tỷ phú, đặc biệt là việc tài trợ của họ cho các đảng phái".

Hồi tháng 7/2022, tỉ phú Kolomoisky và bảy nhân vật có thế lực khác bị tước quốc tịch Ukraine, theo một sắc lệnh của tổng thống. Quyết định nói trên một mặt gây ngạc nhiên bởi rõ ràng là vi hiến theo một số chuyên gia, nhưng mặt khác có thể coi như một dấu hiệu cho thấy tổng thống Zelensky "đã quyết định thoát khỏi ảnh hưởng" của nhà tài phiệt, từng đưa ông lên thượng đỉnh quyền lực. 

Trọng Thành

****************************

Cầu Crimea lại bị drone tấn công

Thanh Phương, RFI, 02/09/2023

Nga thông báo trong đêm qua rạng sáng nay, 02/09/2023, đã phá hủy trên biển ba drone hải chiến của Ukraine tấn công vào cầu Crimea.

Cầu Crimea bốc cháy sau một vụ đánh bom ngày08/10/2022. AP

AFP dẫn thông báo Bộ Quốc phòng Nga cho biết các drone của Ukraine đã bị phá hủy vào lúc 2 giờ 20 phút, giờ Moskva, trước khi các drone này chạm đến cây cầu được xây dựng khi vùng Crimea bị Nga sáp nhập vào năm 2014. 

Cây cầu này thường xuyên là mục tiêu tấn công của phía Ukraine. Ngày 12/08 vừa qua, Nga đã ngăn chặn được hai cuộc tấn công vào cây cầu chiến lược ở eo biển Kerch, nhưng một cuộc tấn công trước đó vào tháng Bảy đã gây nhiều hư hại cho cây cầu, được dùng để vận chuyển thiết bị quân sự cho quân đội Nga ở chiến trường Ukraine. 

Bộ Quốc Phòng Nga cho biết thêm là đã bắn hạ hai drone của Ukraine bay trên vùng Belgorod, sát biên giới Ukraine.

Hôm qua, lần đầu tiên Kiev nhìn nhận trong tuần này đã mở một cuộc tấn công bằng drone ngay từ lãnh thổ của Nga nhắm vào một sân bay ở thành phố Pskov, nằm cách Ukraine đến 700 km. Theo lãnh đạo cơ quan tình báo quân sự Ukraine Kyrylo Boudanov, trong cuộc tấn công này, hai phi cơ quân sự của Nga đã bị phá hủy và hai chiếc máy bay khác bị hư hại nặng.

Hoa Kỳ, nguồn hỗ trợ quân sự và tài chính chủ yếu cho Kiev, đã hoan nghênh những “bước tiến đáng kể” của lực lượng Ukraine trên mặt trận ở miền nam trong 72 tiếng đồng hồ qua. Theo lời hai quan chức Mỹ được hãng tin Reuters trích dẫn, chính quyền Biden lần đầu tiên sẽ cung cấp cho Kiev các loại đạn có chứa chất uranium nghèo, có thể bắn thủng các xe thiết giáp, xe tăng của Nga.

Thanh Phương

Nga tấn công các cảng miền nam Ukraine để triệt hạ "cơ sở hạ tầng ngũ cốc"

Trọng Thành, RFI, 03/09/2023

Ngày 04/09/2023, tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ tiếp đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Sotchi. Mục tiêu của Ankara là thúc đẩy Nga nối lại với thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, cho phép Ukraine xuất khẩu hàng hóa qua các cảng biển. Trong lúc viễn cảnh nói trên vẫn còn xa vời, quân đội Nga liên tục oanh kích các cơ sở cảng biển của Ukraine.

Ngũ cốc Ukraine. © Reuters - Alexander Ermochenko

Báo Pháp Le Monde hôm 03/09/2023, có bài "Tại sao Nga liên tục dùng drone tấn công cảng biển phía nam Ukraine", tổng hợp thông tin về chủ đề này. Le Monde đã thẩm định và xác thực những hình ảnh nghiệp dư về các cuộc tấn công của Nga, và so sánh các dữ liệu về vận chuyển ngũ cốc để giúp hiểu rõ hơn lý do vì sao nhiều cảng biển, cảng sông, vốn được Matxcơva bỏ qua trước đó, đột ngột trở thành mục tiêu ưu tiên.

Kể từ khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc với Ukraine, ngày 17/07/2023, các cuộc tấn công của Nga nhắm vào các cảng ở miền nam Ukraine đã liên tiếp xảy ra. Drone mang chất nổ của Nga phá hủy nhiều kho chứa ngũ cốc ở các cảng Reni và Izmail. Cảng Izmail từng được coi là một địa điểm an toàn, bởi chỉ cách biên giới với thành viên khối NATO Romania, chừng 300 mét. Tuy nhiên, kể từ tháng 7/2023, tình hình hoàn toàn khác.

20% GDP của Ukraine phụ thuộc vào nông nghiệp. 40% xuất khẩu của Ukraine là hàng hóa nông nghiệp, trong đó mặt hàng mũi nhọn là ngũ cốc. Cuộc tấn công vào cảng Odessa ngày 18/07 đã tiêu hủy 60.000 tấn ngũ cốc. Các cuộc tấn công ngày 02/08 vào các cảng biển và dọc sông Danube (biên giới Ukraine – Romania) phá hủy 40.000 tấn ngũ cốc của Ukraine. 30% ngũ cốc thế giới xuất qua ngả Biển Đen. Việc Nga tấn công các cơ sở hạ tầng ngũ cốc Ukraine khiến an ninh lương thực toàn cầu bị đe dọa nghiêm trọng hơn.

Trọng Thành

***************************

Ukraine tố cáo Nga oanh kích các cơ sở công nghiệp dân sự gần với Romania

Minh Anh, RFI, 03/09/2023

Sáng sớm ngày 03/09/2023, Nga đã dùng các loại drone do Iran chế tạo tấn công nhiều "cơ sở công nghiệp dân sự" nằm bên dòng sông Danube, tây nam Ukraine. Phía Nga nêu rõ đã đánh trúng một cảng biển trong khu vực giáp giới với Romania.

Thành phố Odessa, Ukraine, bị Nga tấn công hồi ngày 04/05/2022. © Petros Giannakouris / AP

Reuters cho biết cuộc oanh kích bằng drone của Nga nhắm vào vùng Odessa kéo dài trong vòng ba tiếng rưỡi trong đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ Nhật. Báo Pháp Le Monde còn nêu rõ đó là các loại drone "Shahed-136/131" do Iran sản xuất, được phóng đi từ phía nam và đông nam. Tuy nhiên, hệ thống phòng không Ukraine đã bắn chặn được 22 trong tổng số 25 chiếc drone do Iran sản xuất.

Trên mạng Telegram, Văn phòng chưởng lý Ukraine cho biết nhiều cơ sở hạ tầng công nghiệp dân sự đã bị "kẻ thù tấn công", làm bị thương hai người. Phía Nga xác nhận thông tin khi nêu rõ đã tiến hành một cuộc oanh kích bằng drone nhằm vào cảng biển Reni, gần biên giới với Romania, quốc gia thành viên của NATO.

Cũng liên quan đến chiến trường miền nam, tướng Ukraine Oleksandr Tarnavsky, đảm trách cuộc phản công, trong cuộc trả lời phỏng vấn dành cho tuần báo Anh The Observer, khẳng định quân đội Ukraine đã chọc thủng được chiến tuyến đầu tiên của Nga tại vùng lãnh thổ gần Zaporizhzhia (đông nam), giờ đang tiến đến tấn công đường phòng thủ thứ hai, được cho là ít kiên cố hơn.

Về phía Nga, trang mạng NHK của Nhật Bản hôm qua, 02/09/2023, dẫn lời lãnh đạo Cơ quan Không gian Nga Roscosmos, hôm thứ Sáu 01/09, thông báo một hệ thống tên lửa liên lục địa (ICBM), được biết dưới tên gọi là Sarmat, "đã được đưa vào hoạt động phục vụ chiến đấu". 

Vị lãnh đạo này khẳng định Sarmat có khả năng mang đến ít nhất 10 đầu đạn hạt nhân. Tổng thống Nga Vladimir Putin từng tuyên bố loại tên lửa này có thể đánh bại "mọi hệ thống phòng không hiện đại nhất". Ông khẳng định, loại vũ khí này sẽ góp phần bảo vệ nước Nga trước điều ông gọi lại những "mối đe dọa từ bên ngoài". 

Minh Anh

Sau đột phá đầu tiên, Ukraine hy vọng cắt đường tiếp tế của quân Nga

Le Monde hôm 31/10/2023 nhấn mạnh "Robotyne, mũi đột phá đầu tiên vào phòng tuyến Nga". Việc chiếm được ngôi làng nhỏ bé này được coi là giai đoạn quan trọng trong cuộc phản công của Ukraine, nhằm cắt đứt tuyến đường bộ nối Nga với Crimea, triệt đường tiếp tế cho quân chiếm đóng ở miền nam.

Ảnh cắt từ video cho thấy dân làng Robotyne vui mừng khi các binh sĩ Lữ đoàn cơ giới 47 Ukraine tiến vào làng ngày 22/08/2023. via Reuters – 47th Separate Mechanizes Bfrigade

Giải phóng Robotyne, đột phá quan trọng

"Robotyne đã được giải phóng !". Vốn có thái độ chừng mực, thứ trưởng quốc phòng Hanna Maliar hôm 28/08 đã vui mừng thông báo như trên trong cuộc họp báo thường kỳ. Hơn hai tháng rưỡi sau khi bắt đầu phản công, lực lượng Kiev đã xuyên thủng được phòng tuyến được đánh giá là kiên cố nhất kể từ Đệ nhị Thế chiến.

Thoạt nhìn thì đây chỉ là một ngôi làng đồng không mông quạnh ở Zaporijia, chưa đến 500 dân, không có cơ sở chiến lược nào. Nhưng Robotyne nằm dọc theo con lộ T0408 dẫn đến thành phố Tokmak, được coi là chốt chặn để vào được Melitopol và Berdiansk, hai thành phố lớn đang bị chiếm đóng nằm gần biển Azov. Đặc biệt Robotyne ở trung tâm phòng tuyến đầu tiên trong hệ thống ba hàng rào phòng ngự của Nga gồm hàng ngàn chiến hào, những bãi mìn và công cụ chống tăng.

Thibault Fouillet, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc phòng đánh giá thành công này giúp Ukraine có thể khai thác sâu thêm mũi đột phá. Hôm sau đó, quân đội Ukraine loan báo đã tiến được về hướng Novoprokopivka và Verbove, hiện còn cách tiền tuyến ở duyên hải biển Azov 80-90 kilomet.

Kiev tìm cách cắt đường tiếp tế của quân Nga

Chuyên gia Isabelle Dufour của Eurocrise cho rằng cầu đường bộ là điểm lý tưởng để tiến công, tạo ra một hành lang giúp cô lập tả ngạn sông Dniepr và bóp nghẹt quân Nga ở miền nam bằng hỏa lực. Đây cũng là cách mà Ukraine đã thực hiện tháng 11/2022 để đánh đuổi quân Nga khỏi hữu ngạn sông Dniepr và thành phố Kherson.

Chẳng cần phải tiến đến tận biển Azov, chỉ việc oanh kích những tuyến đường sắt ở miền nam và xa lộ E58 chạy từ đông sang tây. Jan Kallberg, nhà nghiên cứu của Trung tâm Phân tích Chính trị Châu Âu, ước tính Ukraine chỉ còn "10 dặm" nữa để cắt đứt tuyến đường tiếp tế cho quân Nga. Theo các nhà phân tích quân sự, thực tế không đơn giản, cần phải chiếm được một hành lang rộng để tránh bị bao vây, hoặc dùng hỏa lực tấn công vào cạnh sườn. Hơn nữa, Nga còn có thể dùng cầu Kerch và tàu biển đi qua Azov để tiếp liệu dù phức tạp hơn đường sắt.

Trong khi chờ đợi, quân Nga cố sức hàn lại mảnh vỡ Robotyne. Moskva điều động lực lượng lính dù thiện chiến (Vozdouchno Dessantnye Voïska, gọi tắt là VDV), nhưng họ đã mệt mỏi sau 18 tháng chiến đấu. Viện Nghiên cứu Chiến tranh hôm 28/08 nhấn mạnh, sự xuống sức của lực lượng dù làm yếu đi khả năng phòng thủ của quân Nga. Thibault Fouillet nhìn nhận, khả năng huy động lực lượng dự trữ và giữ vững phòng tuyến thứ hai của Nga sẽ là yếu tố quyết định thành bại cho mũi đột phá Robotyne.

Ukraine : Nam giới ra trận, phụ nữ xuống hầm mỏ

Libération nhận thấy tại Ukraine "Trong khi đàn ông ra mặt trận thì phụ nữ xuống hầm mỏ". Chiến tranh đã hút hết nhân lực của ngành khai khoáng, nên ở vùng Dnipro và nhiều nơi khác, những nữ nhân viên lâu nay làm việc trên mặt đất đã được phân công xuống hầm sâu thay cho nam giới.

Từ đầu cuộc xâm lăng, đã có 800 nam công nhân cầm súng bảo vệ tổ quốc, chưa kể những người tình nguyện xin nhập ngũ, và một số đã làm mọi cách để chạy trốn. Thiếu người, từ mùa hè 2022 ban giám đốc đã phải khuyến khích các nữ nhân viên làm việc dưới hầm mỏ. Họ không phải làm những công việc nặng nhọc như trích xuất than, nhưng lái xe chở công nhân và thiết bị trong những hành lang tối tăm, chật hẹp, sửa điện… sau một tháng huấn luyện.

Hầm mỏ bỗng trở nên gọn ghẽ hơn, thái độ đối xử với nhau lịch sự hơn kể từ khi có phụ nữ tham gia. Nữ giới làm việc ở độ sâu tối đa 300 mét, trong khi nam công nhân xuống đến 475 mét. Nhưng đối với các cô, nỗi sợ không phải là ở sâu dưới mặt đất, mà lo cho con cái bên trên trong những đợt pháo kích của quân Nga.

Stalin làm quốc tang cho địch thủ, Putin muốn Prigozhin rơi vào quên lãng

Liên quan đến Nga, cái chết và đám tang của ông trùm Wagner là những sự kiện ly kỳ vẫn tiếp tục được bàn tán. Le Monde nói về việc "Yevgeny Prigozhin được chôn cất bí mật ở Saint Petersbourg", Le Figaro cho rằng "Với đám tang lặng lẽ, Kremlin muốn đóng lại chương Prigozhin".

Phải nói rằng chính quyền đã vận dụng óc tưởng tượng vô cùng phong phú để đánh lạc hướng báo chí và người hiếu kỳ. Việc chuẩn bị diễn ra tại ba nghĩa trang khác của thành phố, lối vào bị hạn chế. Nhiều xe tang chạy ngang dọc Saint Petersburg, từ nghĩa địa này đến nghĩa địa khác. Một tang lễ giả được tổ chức trong một cơ sở công quyền, được cảnh sát canh gác cẩn mật. Một người thân của thủ lãnh Wagner nhận định : "Ngay cả sau khi chết, Prigozhin vẫn mang lại kịch tính chưa từng thấy trong kỷ nguyên Putin".

Đám tang cứ như là một hoạt động tình báo, đặt ra câu hỏi kẻ thù nào Moskva muốn đánh lừa ? Biệt kích Ukraine hay những người ủng hộ Prigozhin ? Những cựu binh Wagner hẳn là căm thù, hoặc ít nhất là đặt ra những câu hỏi về vụ rớt máy bay hôm 23/08. Một "anh hùng nước Nga" lại được chôn cất lén lút, gần như một kẻ bị ruồng bỏ - Yevgeny Prigozhin đã được chính tay Vladimir Putin trao huy chương cao quý nhất này hồi tháng 6/2022. Trong khi một sắc lệnh tổng thống quy định rõ nghi thức tang lễ dành cho các "anh hùng" với dàn quân nhạc, hàng quân danh dự, ba phát đại bác…

Le Monde nhắc lại hồi năm 1934, sau khi ra lệnh ám sát Sergey Kirov - bí thư thành ủy Leningrad rất được mến chuộng - Stalin đã cho tổ chức quốc tang long trọng. Tám mươi chín năm sau, trong cùng thành phố, tang lễ của Yevgeny Prigozhin diễn ra trong âm thầm, không hề được nói đến trong chương trình thời sự. Chế độ chừng như muốn kết thúc di sản "huyền thoại đen" này càng nhanh càng tốt, Prigozhin là nhân vật gây rắc rối chưa từng thấy từ xưa đến nay cho Kremlin.

Averianov, nhân vật khả nghi

Trong khi đó "Tướng Nga Averianov trong tầm ngắm của phương Tây". Le Monde cho biết nhân vật bị nghi ngờ đứng sau vụ rớt máy bay của thủ lãnh Wagner đã từng bị nhận diện trong nhiều hoạt động mờ ám tại Châu Âu.

Theo những thông tin được Mỹ chuyển cho các đồng minh Châu Âu, vụ chiếc máy bay của Yevgeny Prigozhin bị nổ tung không phải là tai nạn, các nhân viên tình báo quân đội Nga (GRU) có thể đóng một vai trò. Trong số đó nổi lên cái tên Andrei Averianov, người đứng đầu đơn vị 29155 của GRU. Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, đơn vị này huấn luyện du kích quân cộng sản ở Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ la-tinh. Sau khi bức tường Berlin sụp đổ, họ chuyển sang "các nhiệm vụ đặc biệt", tức những hoạt động ngầm - thường là đẫm máu.

Có thể kể vụ ám sát hụt gián điệp hai mang Sergey Skripal bằng chất độc Novichok tại Anh hôm 04/03/2018, hay vụ làm nổ hai kho đạn ở Cộng hòa Czech năm 2014, làm hai người chết và phá hủy 100 tấn đạn dược, thiết bị dành cho quân đội Ukraine. Tình báo Praha ghi nhận Andrei Averianov đích thân từ Vienna đến để chỉ huy. Năm 2016, đơn vị của ông ta tổ chức đảo chánh ở Montenegro nhưng không thành công. Averianov lập hậu cứ ở một số vùng ở Pháp giáp giới Thụy Sĩ. Kremlin không quên công trạng : ông ta nay lọt được vào vòng thân cận của Vladimir Putin và dường như chuẩn bị thừa hưởng di sản ở Châu Phi của kẻ thù không đội trời chung là Yevgeny Prigozhin.

"Nạn dịch đảo chánh" tiếp tục lan đến Gabon

Nhìn sang Châu Phi, tất cả các báo đều quan tâm đến vụ đảo chánh ở Gabon. Xã luận của La Croix nhận định, các vụ đảo chánh liên tục xảy ra tại những nước Châu Phi nói tiếng Pháp. Trong ba năm qua, giới quân nhân đã chiếm lấy quyền lực tại Mali, Tchad, Guinea, Burkina Faso, Niger và mới nhất là hôm qua tại Gabon. Nhìn chung, quyền lực có được bằng vũ lực là nguồn gốc của bất bình đẳng, bạo lực, đàn áp các quyền tự do. Những hành động này phải bị lên án. Tuy vậy tình hình ở mỗi nước lại khác nhau.

Gabon là quốc gia dầu lửa từ 55 năm qua chỉ do một gia tộc nắm quyền. Vụ đảo chánh diễn ra ngay sau hôm tổng thống mãn nhiệm Ali Bongo tuyên bố tái đắc cử và trò hề bầu cử này là một cái cớ chính đáng của giới tướng lãnh để lật đổ ông ta. Trên khắp Châu Phi, làn sóng phản kháng đang đe dọa nhiều chính quyền do giới trẻ không nhìn thấy tương lai. Trong bối cảnh đó, các nhà lãnh đạo cần trông cậy vào cơ chế dân chủ, tính minh bạch – theo La Croix. Le Figaro nhận thấy cuộc đảo chánh diễn ra một cách dễ dàng không làm mấy ai ngạc nhiên. Tuy vậy giới ngoại giao Pháp đang bối rối trước "nạn dịch đảo chánh" ở Châu Phi.

Nước nghèo nhưng quan giàu

Libération chơi chữ "Gabon : Bongo bị đẩy ra ngoài", dùng chữ "pustché" (đảo chánh) đồng âm với chữ "pousser" (đẩy). Tờ báo nhắc nhở, năm trong số những người con của cựu tổng thống Omar Bongo, cha của Ali Bongo, đã bị điều tra ở Pháp vì tội biển thủ công quỹ, riêng Ali Bongo được quyền đặc miễn vì là đương kim tổng thống. Thời còn cai trị, Omar Bongo sở hữu ít nhất 11 địa chỉ ở Paris, tại những khu phố đắt tiền nhất. Nhìn chung gia đình Bongo có 33 căn nhà ở Pháp, hầu hết thuộc các địa điểm sang trọng của Paris.

Tại Hoa Kỳ, họ mua 7 căn nhà ở Washington trị giá 4,2 triệu đô la, trả bằng tiền mặt, chưa kể một va li chứa 1,5 triệu đô la gồm toàn giấy bạc mệnh giá 100 đô của một trong các con gái của Omar Bongo. Theo lời đồn, Omar có đến 55 người con với khoảng 30 phụ nữ. Nhưng cựu tổng thống không bị truy tố hình sự ở Mỹ, còn vụ án ở Pháp sẽ được xử vào năm 2024 hay 2025. Có điều không biết lúc đó ai sẽ đại diện Nhà nước Bongo trong phiên tòa. Về phần tướng đảo chánh Brice Oligui Nguema, chỉ huy Vệ binh Cộng hòa, người lên làm tổng thống lâm thời, cũng được cho là đã mua bằng tiền mặt ba căn nhà ở ngoại ô Washington từ 2015 đến 2018 với giá hơn 1 triệu đô la.

Mông Cổ : Chuyến thăm độc đáo của Giáo hoàng Francis

Theo La Croix, có lẽ đây là chuyến đi có một không hai. Giáo hoàng Francis rời Roma chiều thứ Năm 31/08 để thăm Mông Cổ cho đến thứ Hai. Đây là một trong những giáo hội Công giáo nhỏ nhất thế giới nhưng lại tăng trưởng kỷ lục. Được ba nhà truyền giáo ngoại quốc thành lập năm 1992, đến 1995 có được 14 tín đồ và 30 năm sau thì gấp 100 lần. Tổng cộng 1.394 giáo dân Mông Cổ sẽ đón tiếp người đứng đầu giáo hội ở Ulan-Bator. Họ chỉ chiếm 0,04% dân số của đất nước từng là cộng sản, có tỉ lệ người theo đạo Phật là 53%.

Vì sao vị giáo hoàng đã 87 tuổi, sức khỏe kém, có lịch trình làm việc dày đặc, lại ngồi máy bay khoảng 20 tiếng đồng hồ, vượt quãng đường 16.500 kilomet khứ hồi để gặp một cộng đồng nho nhỏ nằm lẻ loi gần sa mạc Gobi ? Hồng y trẻ tuổi nhất giáo hội Giorgio Marengo (48 tuổi) nói vui : "Bởi vì giáo hội Mông Cổ của chúng tôi là giáo hội duy nhất trên thế giới mà tất cả giáo dân đều có thể chụp hình với Giáo hoàng !". Cựu kiếm sĩ gốc Ý khẳng định : "Đối với giáo hoàng Francis, mỗi tín đồ đều xứng đáng cho một chuyến đi".

Thật ra, Công giáo đã được Mông Cổ - đế quốc của Thành Cát Tư Hãn, qua đời năm 1227 – công nhận từ thời đó. Về mặt ngoại giao, khó khăn nhất của chuyến thăm này là việc gặp gỡ các đại diện của Phật giáo Tây Tạng, kẻ thù của Bắc Kinh, trong khi Giáo hoàng vẫn mong muốn đặt chân lên Trung Quốc một ngày nào đó.

Thụy My

Chiến tranh Ukraine : Một sân bay của Nga bị tấn công bằng drone

Thanh Phương, RFI, 30/08/2023

Theo thông báo của chính quyền địa phương, vào đêm qua, 29/08/2023, một sân bay của Nga đã bị tấn công bằng drone. 

Hình ảnh do trang tin Ostorozhno Novosti phổ biến cho thấy một gốc thành phố Pskov của Nga bị tập kích đêm 29/08/2023. AP - Ostorozhno Novosti

Trong một video đăng trên mạng Telegram, thống đốc vùng Pskov, ông Mikhaïl Vedernikov, được AFP trích dẫn, thông báo đã đẩy lùi một cuộc tấn công bằng drone vào sân bay Pskov, miền tây bắc nước Nga. 

Trích dẫn nguồn tin từ các đội cứu hộ, hãng tin chính thức của Nga TASS cho biết trong cuộc tấn công này, 4 máy bay vận tải hạng nặng Il-76 đã bị hư hại. Theo thống đốc Vedernikov, toàn bộ các chuyến bay từ sân bay Pskov hôm nay đều bị hủy trong khi chờ đánh giá phi đạo bị hư hại đến mức độ nào.

Vùng Pskov, nằm gần Estonia, đã từng bị tấn công bằng drone vào cuối tháng 5 vừa qua.

Sáng sớm hôm nay, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã phá hủy ở vùng Hắc Hải 4 tàu tuần tra chở tổng cộng đến 50 lính đặc nhiệm Ukraine. 

Trong khi đó, không quân Ukraine khẳng định vào sáng sớm hôm nay đã bắn chặn được 28 tên lửa và 15 drones gài chất nổ trong đợt tấn công ồ ạt của quân Nga vào thủ đô Kiev và các vùng khác. Cuộc tấn công vào Kiev được phía Ukraine mô tả là lớn nhất từ mùa Xuân năm nay và đã khiến 2 người thiệt mạng. 

Vào lúc quân đội Ukraine gặp nhiều khó khăn trong chiến dịch phản công, Hoa Kỳ hôm qua thông báo một khoản viện trợ quân sự mới cho Ukraine, trị giá 250 triệu đôla. Viện trợ này bao gồm các thiết bị tháo dỡ mìn và các khối chất nổ sẽ được dùng để phá hủy các chướng ngại vật do quân Nga dựng lên. Ngoài ra còn có các hệ thống phòng không, đạn pháo và tên lửa diệt tăng.

Theo tổng kết mới nhất của Phủ Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, kể từ đầu cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, gần 10.000 thường dân đã thiệt mạng ở Ukraine. 

Thanh Phương

*************************

Nga thông báo chặn được các vụ tấn công mới bằng drone của Ukraine

Thùy Dương, RFI, 29/08/2023

Moskva sáng hôm nay 29/08/2023 khẳng định là các lực lượng phòng không của Nga đã chặn được các vụ tấn công mới bằng drone của Ukraine trong đêm hôm qua rạng sáng hôm nay tại các vùng Tula và Belgorod của Nga.

Một quân nhân Ukraine điều khiển drone tại vùng Zaporizhzhia, miền nam Ukraine, ngày 17/08/2023. Reuters – Viacheslav Ratynski

Trên mạng Telegram, Bộ Quốc phòng Nga hôm nay thông báo các drone đã bị lực lượng phòng không phá hủy khi đang bay trên bầu trời vùng Tula, phía nam vùng Moskva. Một drone khác bị bắn hạ tại vùng Belgorod, miền tây, sát biên giới với Ukraine. Tuy nhiên, chính quyền Nga không cho biết thông tin về số người bị thương và các thiệt hại vật chất.

Nga chặn 2 drone trinh sát của Mỹ gần Crimea

Liên quan đến Biển Đen, hôm 28/08/2023 Nga cho biết đã điều 2 chiến đấu cơ lên ngăn chặn 2 drone trinh sát của Mỹ gần bán đảo Crimea mà Nga đã chiếm của Ukraine.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, sau khi "phát hiện một chuyến bay hướng tới biên giới quốc gia Nga", Moskva đã điều 2 máy bay chiến đấu lên "ngăn chặn khả năng biên giới bị xâm phạm" và "chống lại hoạt động trinh sát" của các drone này. Đây là các drone Reaper và Global Hawk của Mỹ khi đó "đang trinh sát trên không ở vùng bán đảo Crimea", và sau khi các máy bay Nga xuất hiện, các drone này đã "thay đổi hướng bay và rời khỏi khu vực đang thực hiện hoạt động trinh sát trên không".

Theo AFP, những thông tin về việc drone của Mỹ và NATO bay ở Biển Đen và phía trên vùng Baltic đã trở nên thường xuyên hơn trong những tháng gần đây. Mới đây nhất, hôm Chủ Nhật 27/08, Nga tuyên bố chặn một drone của Mỹ tiếp cận biên giới Nga ở Biển Đen. Một vụ việc tương tự cũng diễn ra hồi tháng 08/2023.

Thùy Dương

************************

Ukraine tuyên bố giải phóng khu dân cư chiến lược

BBC, 29/08/2023

Ukraine hôm 28/8 cho biết đã giải phóng khu dân cư Robotyne ở phía đông nam và đang cố gắng tiến xa hơn về phía nam trong cuộc phản công kéo dài hai tháng, chống lại lực lượng Nga đang chiếm đóng, theo Reuters.

Các binh sĩ Ukraine tiến vào Robotyne. Ảnh : Reuters

Ukraine cho biết quân đội của họ tuần trước đã giương quốc kỳ tại khu làng mang tính chiến lược và đăng video chứng minh bước tiến này. Kyiv cho biết các lực lượng của họ sau đó đã tiến hành hoạt động truy quét cho đến khi xác nhận được quyền kiểm soát hôm 28/8.

"Robotyne đã được giải phóng", Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Maliar được quân đội dẫn lời hôm 28/8 cho biết.

Khu dân cư cách thị trấn tiền tuyến Orikhiv ở vùng Zaporizhzhia 10km về phía nam, trên một con đường huyết mạch hướng tới Tokmak, nơi là trung tâm đường bộ và đường sắt mà Nga đang chiếm đóng.

Nếu chiếm lại được Tokmak sẽ là một cột mốc quan trọng khi quân đội Ukraine tiến về phía nam tới Biển Azov trong một nỗ lực quân sự nhằm chia rẽ lực lượng Nga sau cuộc xâm lược toàn diện của Moscow vào tháng 2/2022.

Nga chưa xác nhận chiến công của Ukraine. Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Nga cho biết quân đội Moscow đã đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng Kyiv gần Robotyne và Verbove.

Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 28/8 đã phát biểu về các khu vực khác của mặt trận qua video hàng đêm của mình, nhưng không đề cập đến Robotyne.

Ông cho biết Ukraine đang chuẩn bị đáp trả trước các kế hoạch của Nga một cách "chắc chắn, theo cách mà họ không lường trước được".

Ukraine tin rằng các binh lính của họ đã xuyên thủng tuyến phòng thủ khó nhằn nhất của Nga ở phía nam và giờ đây họ sẽ bắt đầu tiến quân nhanh hơn, một chỉ huy dẫn quân tiến vào Robotyne nói với Reuters vào tuần trước.

Mặt khác, Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov hôm 28/8 cho biết bất kỳ đồn đoán nào về sự khác biệt với Washington về chiến lược quân sự của Ukraine đều là "sai lầm và dựng chuyện".

Ông nói trong một cuộc họp báo rằng Tổng tư lệnh Ukraine Valery Zalunzhniy đang họp "một cách có hệ thống" với các quan chức cấp cao từ các nước đồng minh cung cấp vũ khí cho Ukraine.

"Mọi thứ đang diễn ra theo đúng kế hoạch đã được bàn bạc trước với các đối tác của chúng tôi, khi nào các lữ đoàn của chúng tôi được thành lập, khi nào họ được trang bị…", ông Reznikov nói.

Truyền thông đã đưa tin về cuộc họp trong tháng này giữa các lãnh đạo quân sự cấp cao của Nato và tướng lĩnh hàng đầu của Ukraine về việc thiết lập lại chiến lược quân sự của Ukraine.

Tờ New York Times tuần trước dẫn lời các quan chức Mỹ và các nước Phương Tây nói rằng cuộc tiến công chỉ đạt những bước tiến hạn chế vì Ukraine bố trí quá nhiều quân lính ở sai địa điểm.

Củng cố vị trí

Một phát ngôn viên quân sự nói với đài truyền hình Ukraine rằng Kyiv đang tiếp tục củng cố các vị trí của họ ở Robotyne.

"Các biện pháp ổn định, rà phá bom mìn và chuẩn bị cho các hành động tiếp theo đang được tiến hành", phát ngôn viên Oleksandr Shtupun cho biết.

Trước đó, thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar nói trên truyền hình rằng quân đội Kyiv, bắt đầu phản công vào đầu tháng 6, hiện đang di chuyển về phía đông nam Robotyne và phía nam Mala Tokmachka gần đó.

Lực lượng Ukraine cũng đang chiến đấu với quân đội Nga ở miền đông Ukraine, và tiến độ diễn ra chậm hơn so với dự đoán vì họ gặp phải các bãi mìn và chiến hào rộng lớn của Nga.

Bà Maliar mô tả tình hình chiến trường ở miền Đông tuần qua là "rất nóng". Bà cho biết quân đội Nga đang tập hợp lực lượng mới ở đó và nhóm quân lại, và Moscow đang nhắm đến việc điều động lực lượng tốt nhất của mình ở đó.

Bà nói, các lực lượng Ukraine đã tiếp tục tiến công về phía nam Bakhmut, đề cập đến thành phố phía đông bị phá huỷ nặng nề mà quân đội Moscow chiếm giữ hồi tháng 5 sau nhiều tháng giao tranh ác liệt.

Nguồn : BBC, 29/08/2023

Ukraine cố gắng đạt hai bước ngoặt trong quân sự và ngoại giao

Lần đầu tiên quân đội Ukraine xuyên thủng được phòng tuyến kiên cố thứ nhất của Nga. Les Echos ngày 30/08/2023 cho rằng nếu cắt được đường tiếp tế cho quân Nga ở miền tây, sẽ là một bước ngoặt. Về ngoại giao, một bước ngoặt khác đang được chờ đợi : sự ủng hộ kế hoạch 10 điểm của tổng thống Zelensky. Libération cho biết Nga vẫn tìm cách mua được chip điện tử dùng cho vũ khí nhưng ngày càng khó khăn và đắt đỏ.

Một quân nhân Ukraine bên cạnh một chiếc xe tăng bị phá hủy ở gần làng Robotyne thuộc vùng Zaporijia, ngày 25/08/2023. Reuters – Viacheslav Ratynskyi

Đám tang gần như lén lút của Prigozhin

Liên quan đến nước Nga, phóng sự của Le Figaro mô tả "Tại Saint Petersburg, đám tang bí mật của Yevgeny Prigozhin". Nhiều người Nga đã tưởng niệm ông trùm Wagner ở nhiều địa điểm trên cả nước, trong khi đám tang của Prigozhin lại được kín đáo tổ chức hôm qua ở Saint Petersburg.

Không có một khách viếng nào, đông đảo cảnh sát, lực lượng chống bạo động, vệ binh quốc gia trấn giữ cổng vào và những lối đi của nghĩa trang nhỏ bé Pokhorovskoye nằm cách trung tâm Saint Petersburg 20 kilomet. Đám tang rất được chờ đợi của Yevgeny Prigozhin rốt cuộc đã diễn ra một cách hầu như lén lút, khác xa mong đợi của những người ủng hộ. Do không có tin tức gì, báo chí địa phương phải gởi các thông tín viên đến canh ở từng nghĩa trang một để sẵn sàng đưa tin.

Nhưng sau rất nhiều hỏa mù được tung ra từ các cơ sở mai táng để lừa báo chí, những nhà tang lễ trống rỗng, đến khoảng 17 giờ kênh Telegram chính thức thuộc tập đoàn Concord của thủ lãnh Wagner mới thông báo : Yevgeny Prigozhin đã được chôn cất xong vào lúc 13 giờ, với sự hiện diện của khoảng 30 người thân cận nhất. Một nguồn tin cho biết hoàn toàn không có ai mặc quân phục. Ngay cả những chỉ huy của Wagner cũng không được tham dự tang lễ, còn những lính đánh thuê bình thường không thể trông thấy ông trùm được an táng với vinh dự "anh hùng nước Nga" vẫn đang còn nguyên giá trị.

Phát ngôn viên điện Kremlin những ngày qua nhắc đi nhắc lại rằng thân nhân ông chỉ muốn tổ chức trong vòng thân mật. Nhưng phải chăng gia đình Prigozhin thực sự muốn một tang lễ "hạ giá" như vậy ? Họ có bị chính quyền buộc phải chôn ở mảnh đất nhỏ bé nằm ngoài rìa Saint Petersburg ? Thông báo cho biết có thể đến thăm mộ vào buổi tối, cha của Prigozhin cũng đã được chôn ở đây. Nhiều "bàn thờ" tưởng niệm ông trùm Wagner đã mọc lên khắp nước Nga, cho thấy Prigozhin đã được cảm tình như thế nào. Có người cho biết sẵn sàng bầu nếu ông ta ra ứng cử tổng thống, "người duy nhất dám nói thẳng nói thật".

Tang lễ ở Kiev vinh danh người phi công anh hùng

Thông tín viên La Croix tại Kiev nói về một tang lễ khác của một anh hùng thực sự, đó là vinh dự được dành cho phi công Andriy Pilshchykov, bí danh "Juice", tử nạn trong một phi vụ huấn luyện hôm 25/08 lúc chưa đầy 30 tuổi. Sau khi người mẹ đau khổ mặc đồ tang đen hôn lên chiếc quan tài được phủ lá cờ hai màu xanh vàng, đến lượt những người thân khác và các chiến hữu.

Trung tướng Mykola Olechchuk nhấn mạnh : "Andriy là huyền thoại của Không quân. Anh có 500 giờ bay, thực hiện trên 100 phi vụ chiến đấu, đã phá hủy 10 sở chỉ huy của quân Nga". Gót giày quân xâm lược vào mùa đông 2022 đã khiến "Juice" trở lại với quân đội. Bên cạnh nhiệm vụ tác chiến, anh tự đặt cho mình bổn phận đem lại F-16 cho quân đội Ukraine với những cuộc trả lời phỏng vấn báo chí, video có hàng triệu lượt xem trên mạng xã hội thậm chí ra trước Quốc hội Hoa Kỳ để vận động.

Tiến thận trọng trên chiến trường, Ukraine ra sức vận động ngoại giao

Les Echos nhận thấy Kiev "muốn mở rộng những điểm tựa". Quân đội Ukraine tiếp tục tiến lên trên chiến trường một cách thận trọng. Với việc chiếm được làng Robotyne hôm thứ Năm nhưng chỉ mới công bố vào đầu tuần, lần đầu tiên quân đội Ukraine đã xuyên thủng được phòng tuyến thứ nhất của Nga, nổi tiếng là kiên cố.

Kiev hôm qua khẳng định có những bước tiến mới ở miền nam nhưng chịu thiệt hại nặng nề. Nay lực lượng Ukraine đã tiếp cận giới tuyến thứ hai trong số ba phòng tuyến bảo vệ của Nga, nhờ mũi đột phá ở làng Tokmak cách Robotyne khoảng 30 kilomet. Nếu triển khai được pháo tại đây, Ukraine có thể tấn công những đường tiếp liệu sống còn của Nga thông qua xa lộ M14 và một đường xe lửa chạy dọc theo duyên hải biển Azov. Dưới hỏa lực Ukraine, các xe tải và xe lửa khó thể tiếp tế đạn dược và xăng dầu cho quân Nga ở miền tây kể cả Crimée, đó sẽ là một bước ngoặt.

Trên lãnh vực ngoại giao, một bước ngoặt khác đang được chờ đợi : sự ủng hộ kế hoạch 10 điểm được tổng thống Volodymyr Zelensky giới thiệu trong mỗi hội nghị quốc tế, từ Bali, Copenhague đến Djeddah. Theo ngoại trưởng Dmytro Kouleba, đây là một cơ cấu linh hoạt vì mỗi nước có thể chọn lựa những điểm phù hợp. Là khách mời danh dự trong cuộc họp đại sứ các nước ở Paris, ông khẳng định : "Chúng tôi chỉ mong muốn một nền hòa bình công chính cho Ukraine, có nghĩa là ở biên giới năm 1991, và bền vững, không bị Nga xâm lăng một lần nữa".

Với những ai đòi thương lượng với Nga, ngoại trưởng Ukraine nhắc nhở, Yevgeny Prigozhin đã đối đầu trực diện với Vladimir Putin, "Ông ta đã thương thảo, đã tìm được thỏa thuận và sau đó Putin sát hại Prigozhin. Không có lý gì Putin xử sự theo một cách khác…". Kiev tiếp xúc với nhiều nước trên thế giới, từ Châu Phi, Châu Á đến Châu Mỹ la-tinh, và sẽ còn tiếp tục nhân Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc kỳ tới. Bộ Ngoại Giao Pháp hôm qua đã giúp tổ chức cuộc họp với các đại sứ Châu Phi, những nước đang lo lắng về an ninh lương thực. Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna tái khẳng định sự ủng hộ lâu dài không gì lay chuyển của Paris.

Chất bán dẫn đóng vai trò quyết định trong chiến tranh Ukraine

Cũng liên quan đến Ukraine, Libération cho rằng "Chất bán dẫn là trung tâm của cuộc chiến", cần thiết cho hoạt động của nhiều loại vũ khí. Chủ yếu do các công ty phương Tây sản xuất, nhưng Nga vẫn có cách mua né được cấm vận.

Các drone Orlan-10 của Nga dài 3 mét hoành hành trên chiến địa, được trang bị khoảng vài chục linh kiện phương Tây. Camera thu hình của Sony, động cơ của Nhật, nhất là hệ thống kiểm soát đường bay và dẫn đường hoạt động nhờ thiết bị tinh vi của Thụy Sĩ. Trong chiến tranh hiện đại, những con chip và chất bán dẫn hiện diện khắp nơi, từ xe tăng đến trực thăng tác chiến, trong hệ thống hồng ngoại để quan sát ban đêm, ống ngắm hay hệ thống liên lạc.

Một báo cáo của Royal United Services Institute (RUSI) tháng 8/2022 cho biết có 450 linh kiện ngoại quốc trong 27 hệ thống vũ khí Nga thu được trên chiến trường Ukraine. Nhiều thiết bị vi điện tử đơn giản có thể mua được trên mạng ở nhiều nước, số khác bị đặt trong vòng kiểm soát để tránh dùng cho mục đích quân sự. Sau khi Ukraine bị xâm lăng, đại đa số thiết bị lưỡng dụng đã bị cấm xuất sang Nga. Trong khi nhu cầu của Moskva rất lớn : phải liên tục sản xuất thêm các hỏa tiễn Kalibr và Iskander vốn lệ thuộc vào các con chip của Texas Instruments, hiện đại hóa các xe tăng cũ bằng cách gắn thêm hệ thống ngắm hồng ngoại, thay thể các drone bị bắn hạ.

Nga né được phần nào cấm vận, nhưng tốn kém và phức tạp

Vẫn chưa thể đánh giá được tác động của cấm vận, nhưng rõ ràng là Nga có tránh né được, ít nhất là một phần. Chẳng hạn các drone Orlan-10 tiếp tục quấy nhiễu ở tiền tuyến, dù Ukraine cho biết đã tiêu diệt được 1.500 chiếc.

Theo các chuyên gia Anh, những thiết bị cần cho cuộc chiến vẫn được một loạt nhà phân phối ở Trung Quốc, Hồng Kông, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Châu Âu bán cho Nga. Để mua được chất bán dẫn, Moskva nhờ đến các đối tác thương mại "cánh hẩu", trong đó Trung Quốc – vừa là nhà sản xuất vừa là nhà nhập khẩu chip lớn nhất thế giới, là đồng minh chính. Trong năm 2022, Bắc Kinh đã xuất khẩu 179 triệu đô la vi mạch sang Nga, tăng gần 2,5 lần.

Thị trường bán dẫn rất khó quản lý vì số lượng trao đổi khổng lồ (năm 2021 trên 1.000 tỉ chất bán dẫn đã được bán ra), những công ty nhỏ dễ dàng tái xuất khẩu một cách bất hợp pháp. Chẳng hạn một điều tra của Nikkei cho thấy Agu Information Technology, một công ty ở Hồng Kông từ tháng 9 đến 12/2022 đã xuất sang Nga 17 triệu euro chất bán dẫn trong đó có những loại công nghệ rất cao, giá trên 11.000 euro/chiếc. Công ty này mới được thành lập vào tháng 4/2022, chừng như là một chiếc vỏ rỗng đã thành công trong việc tìm được những mặt hàng chất lượng rất cao.

Nhật báo Nikkei cho rằng trong một số trường hợp, hàng tồn của nhiều nhà sản xuất khác nhau có thể được bán cho các nhà buôn nhỏ nên khó truy vết. Về phía Moskva có cả một mạng lưới công ty bình phong để che giấu điểm đến cuối cùng. Tuy vậy đối với kỹ nghệ quốc phòng Nga, nhập khẩu các mặt hàng vi điện tử phương Tây đã trở nên phức tạp hơn nhiều, mắc tiền hơn và ít tin cậy hơn về chất lượng.

Địa ốc Trung Quốc tiếp tục khủng hoảng

Tại Châu Á trên lãnh vực kinh tế, Le Monde nhận định "Trung Quốc gặp khó khăn trong việc tái cơ cấu Evergrande". Trở lại thị trường chứng khoán sau 17 tháng vắng mặt, giá trị của tập đoàn địa ốc này sụt mất 80% và tương lai tỏ ra bất định. Nay giá trị của Evergrande (Hằng Đại) chỉ còn 590 triệu đô la, trong khi lúc đỉnh điểm năm 2017 lên đến 50 tỉ đô la.

Sau khi nhà đầu tư địa ốc nợ nần nhiều nhất thế giới mất khả năng chi trả vào tháng 9/2021, đã có khoảng 80 tập đoàn khác phá sản, hàng trăm dự án xây dựng bị ngưng lại, khiến lãnh vực mang lại 25% tăng trưởng cho Trung Quốc bị lao đao. Tháng 8 năm nay, đến lượt Country Garden vẫn được cho là uy tín không thể trả nổi nợ.

Trước hết đối mặt với vấn đề thanh khoản do áp lực từ cơ quan tài chánh, các công ty địa ốc nay còn phải đối phó khủng hoảng về cầu. Tháng Bảy vừa qua, số căn hộ bán ra giảm 43% so với tháng trước. Người mua quay sang các công ty quốc doanh để bảo đảm hơn, làm thay đổi toàn cảnh thị trường. Country Garden lâu nay đứng hàng đầu về số bán, nay phải nhường chỗ cho ba công ty nhà nước khác.

Ấn Độ và nghịch lý tăng trưởng

Cũng về kinh tế Châu Á, Les Echos phân tích "Nghịch lý trong tăng trưởng ngoạn mục của Ấn Độ". Với mức tăng 6% năm nay và 7% năm tới (theo OCDE), Ấn Độ đứng đầu tất cả những nền kinh tế lớn. Năm 2024, đất nước đông dân nhất thế giới còn vượt Trung Quốc 2 điểm về tăng trưởng. Thủ tướng Nadrendra Modi hy vọng sẽ sớm trở thành nền kinh tế thứ ba thế giới. Trong năm 2023, Ấn Độ đạt hai dấu mốc quan trọng : qua mặt Trung Quốc về dân số và về kinh tế thì vượt Anh quốc – nước đô hộ cũ, lần đầu tiên đang được một người gốc Ấn lãnh đạo. Ấn Độ có nguồn tiền tiết kiệm dồi dào, có lượng vàng dự trữ trị giá 2.000 tỉ đô la.

Tuy nhiên nạn quan liêu bàn giấy vẫn tồn tại, và không tạo ra đủ công ăn việc làm. Có đến 42% dân số làm nông nghiệp, thử thách lớn cho những năm tới là chuyển đổi sang kỹ nghệ, còn ngành dịch vụ không hấp thu được hết nhân lực vừa bước vào thị trường lao động. Đó là nghịch lý của một đất nước tăng trưởng nhanh hàng đầu nhưng một phần đáng kể dân chúng phải đứng ngoài lề.

Thụy My

Chờ đợi F-16, người Ukraine đổ máu giành từng mét đất

Le Figaro hôm 29/08/2023 lưu ý "Tại Hoa Kỳ, có những nghi ngại đầu tiên về viện trợ cho Ukraine". Lần đầu kể từ 18 tháng qua, một cuộc thăm dò cho thấy tỉ lệ đáng kể người dân phản đối việc tiếp tục tài trợ cho Kiev, tuy nhiên đa số người Mỹ vẫn cho rằng cần tiếp tục giúp Ukraine giành chiến thắng. F-16 đến quá trễ, trong khi những chiến binh Ukraine tiếp tục đổ máu giành từng mét đất.

Phi công Ukraine Andryi Pilshchikov, bí danh "Juice", người mơ được lái F-16, qua đời trong vụ tai nạn máy bay huấn luyện ngày 26/08/2023. © Defence of Ukraine

"Juice" và cuộc tranh đấu vì F-16 cho Ukraine

Andrii Pilshchykov, bí danh "Juice" sẽ không bao giờ nhìn thấy những chiếc F-16 mang biểu tượng đinh ba của Ukraine. Người phi công tiêm kích MiG-29 đã tử thương hôm 24/08 do va chạm trên không. "Juice" nói tiếng Anh rất chuẩn, đã từng đóng vai trò quyết định trong việc thuyết phục Washington giao F-16 cho Kiev. Hồi tháng 6/2022, với sự trợ giúp của nhà sử học quân sự Adam Makos, anh đã đến thủ đô Hoa Kỳ để trình bày trước các thượng nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa. Sau đó thượng nghị sĩ Cộng hòa Dan Sullivan (bang Alaska) hầu như mỗi tuần đều liên lạc với bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin, tổng tham mưu trưởng Mark Milley, tổng thống Joe Biden về vấn đề F-16, rốt cuộc ông Biden đã chấp thuận.

"Juice" không còn nữa, nhưng Ukraine sẽ có được những chiếc F-16 năm 2024. Quá trễ để bảo đảm ưu thế trên không trung mà bộ binh đang rất cần trong chiến dịch phản công hiện nay, hơn nữa còn thiếu những vũ khí quan trọng. Tướng không quân hưu trí Philip Breedlove thổ lộ với New York Times : "Khi hợp đồng tác chiến, quân Mỹ chiến đấu với không quân áp đảo trên chiến địa, còn Ukraine không có. Chúng ta cũng không cho họ pháo chính xác tầm xa (ATACMS). Thế nên trước khi nói họ thất bại, phải nhìn vào gương trước đã".

Chính quyền Biden đang tìm cách giải ngân thêm 40 tỉ đô la cho Kiev. Nhưng một cuộc thăm dò của CNN hôm 04/08 cho thấy lần đầu tiên 55% người được hỏi (72% người Cộng hòa) không muốn viện trợ tiếp, trong khi hồi tháng Hai, chỉ có 40% cử tri Cộng hòa phản đối. Một số ứng cử viên Cộng hòa như Donald Trump, Ron DeSantis, Vivek Ramaswamy cũng cho rằng nên tập trung cho những vấn đề trong nước. Tuy vậy, thượng nghị sĩ Cộng hòa Don Bacon (Nebraska) khẳng định có đến 70% dân biểu đảng bảo thủ ủng hộ Kiev. Các cuộc thăm dò khác cho kết quả ngược với CNN. Chẳng hạn Reagan Center cho biết 75% cho rằng Hoa Kỳ cần giúp Ukraine chiến thắng.

Cuộc chiến sinh tử không ngơi nghỉ ở Donbass

Cũng về Ukraine, đặc phái viên Le Figaro thuật lại "Cuộc chiến đấu sinh tử của các chiến binh Ukraine ở Donbass". Những người lính cật lực giành từng cây số vuông ở Bakhmut, như họ vẫn tiến hành suốt một năm rưỡi qua. Khi tái chiếm được một địa điểm, phải đào hào, đặt mìn để chuẩn bị tiến xa hơn. Các chiến sĩ vui mừng khi nghe tin sẽ nhận được F-16, nhưng phải chờ 6-7 tháng nữa chiến đấu cơ này mới có thể xung trận. Đã bỏ lỡ mất nhiều cơ hội… Những lều trại tạm bợ vài hôm nữa phải dời đi để tránh bị pháo kích, nhưng vẫn còn tiện nghi hơn nơi tuyến đầu. "Ở đó, không thể tắm rửa, không ngủ được, thậm chí không ngóc đầu dậy được để tìm nước uống, mỗi bước đi đều có thể là bước cuối cùng".

Iryna Rybinkina, nữ bác sĩ phẫu thuật từng làm việc 20 năm ở Luân Đôn và New Zealand, hôm 24/02/2022 đã bỏ tất cả để trở về khi đất nước bị xâm lăng, cho biết số bị thương nặng có khi lên đến 180 người một ngày trong khi ở Luân Đôn bà chỉ chăm sóc hai hoặc ba bệnh nhân. Cũng như những người lính, nhiều tình nguyện viên và nhà hoạt động nhân đạo Ukraine, Iryna không có một ngày nghỉ nào kể từ 18 tháng qua.

Ukraine : 16.000 người mất tích trong chiến tranh

Trong khi đó "Tại Ukraine, các gia đình tìm kiếm những người mất tích". Le Monde cho biết, kể từ đầu cuộc xâm lăng đến nay, có 16.000 người trong đó đa số là quân nhân hiện không biết sống chết ra sao. Trong danh sách của Bộ Nội vụ Ukraine, hiện có 24.000 người bị coi là mất tích. Oleh Kotenko, ủy viên phụ trách điều tra về những người mất tích cho biết trong số đó có 8.000 người đã tìm thấy và đưa về. "Một số còn sống (được trao đổi tù binh), và đáng buồn là rất nhiều người đã chết. Hiện có hơn 6.000 người chúng tôi không biết tin tức". Số 10.000 người khác "có thể bị quân Nga bắt, hoặc tử trận". Sau khi điều tra, đã biết được xác họ ở đâu, và một ngày nào đó sẽ trao lại cho gia đình.

Thân nhân những người mất tích thường xuyên theo dõi các kênh Telegram thân Nga để dò thông tin. Kể cả các nhà điều tra Ukraine cũng vậy, không chỉ để biết những chuyển dịch của địch, mà còn nhằm nhận ra xác tử sĩ hay tù binh. Chỉ có Kiev cho phép Hồng thập tự Quốc tế thăm các trại tù binh, phía Nga hoàn toàn giữ kín. Những tù binh Ukraine được trả về thường bị sụt đến phân nửa trọng lượng cơ thể, họ chỉ được cho ăn cầm hơi. Nhờ những tù binh này, cơ quan của Kotenko có thể biết được địa điểm các chiến binh đã hy sinh. Có 7 ê-kíp chuyên tìm kiếm trên chiến địa và những vùng mới giải phóng để đưa xác tử sĩ về, nếu không nhận diện được sẽ so sánh với ADN của người thân.

Chuyên gia đầu độc thay thế cho "đầu bếp của Putin" tại Châu Phi ? 

Về tình hình nội bộ Nga, theo Les Echos, tướng Andrey Averyanov có thể thay Yevgeny Prigozhin nắm lực lượng Wagner. Nhân vật này là người đứng đầu đơn vị 29155 của tình báo quân đội Nga (GRU), chuyên về những đòn ngầm. Nổi bật nhất là vụ đầu độc gián điệp đôi Sergey Skripal ở Salisbury, Anh quốc. Đơn vị này cũng cung cấp nhiều cán bộ khung cho Wagner.

Nay Andrey Averyanov đang dòm ngó Châu Phi. Trong hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi hồi cuối tháng 7 ở Saint Petersburg, ông ta có mặt với Putin khi tiếp các phái đoàn, chủ yếu là các sĩ quan Mali. Chuyên gia Stephen Hall, đại học Bath (Anh) nhận định GRU bắt đầu quan tâm đến châu lục này, còn nhà báo Christo Grozev (Bulgaria) cho rằng sự hiện diện của Prigozhin vào đầu năm tại Sahel, hai ngày trước khi chết, nhằm ngăn cản GRU đẩy Wagner ra khỏi khu vực.

Kremlin không có ý định bỏ rơi gia sản của nhóm này tại Châu Phi. Chẳng hạn tổ chức lính đánh thuê bắt chính quyền Mali phải trả hơn 10 triệu đô la mỗi tháng để được "bảo kê", và khai thác tài nguyên ở mỗi nước, nhất là những mỏ vàng ở Trung Phi, Sudan. Một nguồn lợi mà Moskva đang hết sức cần cho cuộc xâm lăng Ukraine, cùng với các đồng minh Châu Phi vào lúc bị phương Tây quay lưng.

Stephen Hall cho biết thêm, Averyanov cũng liên can đến vụ nổ các thiết bị quân sự ở Cộng hòa Czech và vụ đầu độc một công dân Bulgaria. Theo nguồn tin tình báo Anh và Ukraine, Averyanov vốn có mối thù sâu sắc với Prigozhin, bị nghi ngờ là đứng sau cái chết của trùm Wagner. Vấn đề là liệu các hoạt động của Wagner ở Châu Phi có dễ dàng chuyển sang tay ông ta hay không. Các chỉ huy của tổ chức này có thể có tiếng nói của họ, hay ít nhất là "biểu quyết bằng đôi chân" - đi tìm một bến đỗ khác.

Tưởng niệm Prigozhin - "người hùng" trở thành "kẻ phản bội"

Còn tại Moskva, "những người ủng hộ Prigozhin tưởng niệm một "người yêu nước thực sự"". Thông tín viên Le Monde nhận thấy gần Quảng trường Đỏ, trước nhà thờ Thánh Maxime, có những người lặng lẽ đến đặt hoa tưởng nhớ. Họ hiểu rằng cần phải thu mình lại.

Tại địa điểm tưởng niệm đột xuất ở trung tâm Moskva, dễ dàng nhận ra những người lính đánh thuê trong số những người hiếu kỳ. Tướng tá nhà binh, vẻ mặt nghiêm trọng, mỗi người một kiểu : họ mang đến những cành hoa, chân dung một chiến hữu, áo giáp, một mẩu bánh mì đặt trên ly rượu vodka, thuốc lá, cờ của một đơn vị... Họ đến và đi trong im lặng. Dù Prigozhin là "Anh hùng nước Nga", danh hiệu được Vladimir Putin chính thức phong cho nhờ chiếm được Bakhmut, tất cả đều hiểu rằng thủ lãnh của họ đã bị thất sủng sau cuộc binh biến ngày 23 và 24/06. Không ít người ủng hộ khẳng định "Ông ấy là người ái quốc thật sự", "Ông ta nói sự thật", khác với những tướng lãnh tham nhũng, bộ trưởng bất tài, giới ăn trên ngồi trước sống xa hoa...

Vụ rớt máy bay chỉ được đưa tin vào cuối chương trình thời sự, được xử lý bằng những thông cáo thận trọng. Yevgeny Prigozhin không còn là "người hùng" của "chiến dịch quân sự đặc biệt", hay "kẻ phản bội" mà người ta vẫn nghe trên truyền hình suốt mùa hè. Ông ta chỉ còn là một kỷ niệm xưa cũ bị quẳng vào một xó. Hiện thời đường phố vẫn chưa quên Prigozhin, một cá tính đặc biệt, xuất hiện thường xuyên trên mạng xã hội. Trong số những người Moskva được hỏi, tất cả đều cho biết bị sốc vì cái chết của ông ta, nhưng nhà báo cảm nhận rằng sẽ không để lại dấu vết sâu sắc. Chỉ có những cựu binh Wagner là còn nhớ. Một băng-rôn ghi : "Những người lính còn sống mãi".

Bắc Kinh kích động chống Nhật

Nhìn sang Châu Á, La Croix cho biết "Trung Quốc kích động chống Nhật một cách bạo lực". Từ khi bắt đầu xả nước từ nhà máy điện Fukushima ra biển thứ Năm tuần trước, người Nhật phải chịu đựng một làn sóng quấy nhiễu do Bắc Kinh giựt dây : Chính quyền Trung Quốc tuyên truyền rằng Nhật Bản đầu độc Thái Bình Dương.

Một chủ tiệm bánh mì ở Fukushima khẳng định mỗi ngày nhận được hơn 50 cuộc gọi lăng mạ của những người Hoa ẩn danh. Một công ty du lịch ở Tokyo cũng chịu tình cảnh tương tự, đến nỗi chi nhánh ở Bắc Kinh phải cắt điện thoại. Những người biểu tình Trung Quốc còn ném đá vào đại sứ quán Nhật Bản ở Bắc Kinh và nhiều trường học Nhật. Thủ tướng Fumio Kishida lên án những hành vi này, yêu cầu Bắc Kinh phải chấm dứt sách nhiễu.

Đợt xả nước đầu tiên kéo dài 17 ngày, khoảng 7.800 m3 nước có chứa tritium, một chất phóng xạ chỉ nguy hiểm khi ở liều rất cao, và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) đã khẳng định là không ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe. Nhưng kênh truyền hình công CGTN của Bắc Kinh vẫn cáo buộc Tokyo "đầu độc", trong khi các nhà máy điện nguyên tử Trung Quốc thải ra nước chứa tritium với liều lượng lớn hơn nhiều. Vô số bài đăng trên các mạng xã hội của các nhà ngoại giao Trung Quốc, Tân Hoa Xã... đều bóp méo thông tin để kết án Nhật Bản. La Croix cho rằng chiến dịch này là do Bắc Kinh bất mãn trước việc Tokyo ngày càng xích lại gần Washington nhằm ngăn chặn Trung Quốc bành trướng trên Thái Bình Dương.

Thụy My

Ukraine tiếp tục oanh kích lãnh thổ Nga

Thu Hằng, RFI, 26/08/2023

Trong đêm 26/08/2023, hai drone của Ukraine đã tấn công khu vực gần Moskva và ở Shebekino, vùng biên giới Belgorod. Phía Nga khẳng định đã bắn hạ cả hai drone và không có thiệt hại vật chất. Tuy nhiên, một vụ oanh kích khác của Ukraine nhắm vào một ngôi làng cũng ở vùng Belgorod đã khiến 6 người bị thương.

Quân đội Ukraine phóng rốc két tấn công các vị trí của Nga tại Bakhmut, miền Đông Ukraine, ngày 20/08/2023. AP - Libkos

Trên mạng Telegram, thống đốc vùng Belgordo Viatcheslav Gladkov cho biết "các quả lựu đạn đã nhắm vào nhiều ngôi nhà riêng" và một cửa hàng ở làng Urazovo, khu vực Valuyki, khiến 6 người bị thương trong đó có một người nhập viện "trong tình trạng nguy kịch". Nhiều ngôi nhà và ô tô bị hư hại.

Hai vụ tấn công bằng drone sáng sớm 26/08 đánh dấu ngày thứ 6 liên tiếp vùng Moskva và Belgorod bị tấn công bằng drone. Trước đó, ngày 25/08, bộ Quốc Phòng Nga thông báo đã bắn hạ 42 drone Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoanh nghênh chiến tranh đã "đến nước Nga".

Nga dồn quân đến đông bắc Ukraine

Trên chiến trường Ukraine, quân Nga cũng oanh kích làng Podoly, gần thành phố Kupiansk (đông bắc Ukraine). Trong thông báo sáng 26/08, thống đốc vùng Kharkiv nêu địa điểm bị oanh kích là một quán cà phê, "hai người bị thiệt mạng ở làng Podoly và một người bị thương sau vụ oanh kích".

Khu vực Kupiansk và Lyman, ở đông bắc Ukraine, trở thành tâm điểm chiến trường. Ngày 25/08, chỉ huy các lực lượng bộ binh Ukraine Oleksandr Syrskyi cho biết "kẻ thù (quân Nga) đang tập hợp lực lượng và nguồn lực bằng cách huy động nhiều lữ đoàn, binh đoàn mới được huấn luyện đến từ liên bang Nga". Mục tiêu của Nga là "tăng cường khả năng chiến đấu và tái lập các chiến dịch phản công".

Chính quyền địa phương đã ra lệnh sơ tán thường dân gần biên giới Kupiansk trong tháng này vì Nga oanh kích hàng ngày.

Thu Hằng

*************************

Ukraine phá hủy một hệ thống phòng không của Nga tại bán đảo Crimea

Trọng Thành, RFI, 24/08/202

Tình báo Quân đội Ukraine thông báo một hệ thống phòng không quan trọng của quân Nga tại bán đảo Crimea đã bị phá hủy vào sáng hôm qua, 23/08/2023. Nga chưa chính thức lên tiếng, nhưng một số trang blog chuyên về quân sự Nga đã xác nhận vụ tấn công.

Hình ảnh trích từ video được cho là một hệ thống phòng không của Nga tại Crimea bị drone của Ukraine phá hủy, ngày 23/08/2023. UMDI via Reuters – Ukrainian main Directorate

AFP dẫn lời cơ quan Tình báo Quân đội Ukraine (GRU), vụ tấn công xảy ra vào lúc 7 giờ, giờ quốc tế, gần làng Olevnika, trên bán đảo Tarkhankout, phía tây bán đảo Crimea. Cũng cơ quan này phổ biến các hình ảnh drone, cho thấy một vụ nổ lớn xảy ra tại căn cứ bị tấn công. GRU khẳng định "dàn phóng, các hỏa tiễn và toàn bộ binh sĩ tại đây bị hủy diệt" và đây là một "đòn đau đối với hệ thống phòng không của lực lượng chiếm đóng".

Theo phía Ukraine, hệ thống phòng không Nga bị tấn công là S-400 Triumf, tức một vũ khí biểu tượng cho sức mạnh quân sự Nga. Trong khi đó, trang mạng quân sự Nga Telegram Rybar (với hơn 1 triệu người theo dõi) khẳng định đây là một hệ thống tên lửa đất đối không S-300. Theo nguồn tin này, cuộc tấn công xuất phát từ một chiến hạm Ukraine. 

Trang Rybar đặt câu hỏi : "Làm thế nào tàu chiến Ukraine có thể tiếp cận gần bán đảo Crimea đến như vậy". Voenny Osvedomitel, một trang mạng quân sự Nga có ảnh hưởng khác, đã lên tiếng chỉ trích "năng lực của hệ thống phòng không Nga" tại bán đảo Crimea, vốn được coi là vùng hậu phương quan trọng cho các hoạt động quân sự của Nga tại các vùng đất chiếm đóng miền nam và đông nam Ukraine. 

Vụ tấn công diễn ra đúng vào ngày "Quốc kỳ Ukraine" 23/08, và hôm trước ngày Độc lập của Ukraine 24/08. Hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định quyết tâm giành lại toàn bộ các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, bao gồm cả bán đảo Crimea.

Trọng Thành