Thiếu vũ khí, Ukraine chế thiết bị "cây nhà lá vườn"

Báo Le Monde hôm 06/07/2023 có bài của đặc phái viên tại Zaporijia nói về "Những vũ khí tự chế ở Ukraine" : Ngoài mặt trận, các pháo thủ do thiếu đạn dược đã mày mò tự tạo ra các thiết bị cây nhà lá vườn để tồn tại.

Thực tập sử dụng drone tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine ngày 30/06/2023. Reuters – Alina Smutko

Từ vài ngày qua, mưa tầm tã khiến những người lính không thể cho các drone hoạt động để hướng dẫn tác xạ. Trong khi đó bộ tham mưu cấm mọi vụ oanh kích nếu không nắm được thật cụ thể vị trí, vì không thể lãng phí số đạn ít ỏi. Lực lượng Ukraine phải chịu đựng lượng đạn pháo nhiều gấp mười lần quân Nga.

Không có đủ đạn dược, cuộc phản công khó thể thành công. Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, tướng Valeri Zalujnycos có khi phải gọi điện thoại cho đồng nhiệm Mỹ, tướng Mark A. Milley, đã trở thành một người bạn : "Nếu tôi không nhận được 100.000 quả đạn trong một tuần nữa, 1.000 người sẽ thiệt mạng. Hãy thử đặt mình vào vị trí của tôi".

Từ giàn phóng rốc-kết đến drone chống tăng tự tạo

Tại đơn vị của chỉ huy trưởng Gall (bí danh kháng chiến) ở tuyến đầu Zaporijia, quân đội Ukraine chỉ có moọc-chê để giao, còn lại phải tự xoay sở. Không người lính nào phàn nàn, họ đã quen với việc tiết kiệm từng xu, từng quả rốc-kết một. Phóng viên được chỉ cho thấy hai giàn phóng rốc-kết tự tạo : ống ngắm mua trên thị trường giá khoảng 50 euro, đại bác lấy từ chiến lợi phẩm trong trận Kherson là một xe tăng Ouragan và các hỏa tiễn Nga. Vũ khí này được đặt tên là "mini Grad" vì chỉ có ba ống phóng thay vì 12 như Grad thật, trên lý thuyết bắn xa được 40 kilomet nhưng vì là đồ tự chế, họ phải đến gần mặt trận hơn để đạt mục tiêu.

Quân Nga chuẩn bị đối phó với việc Ukraine tiến công ồ ạt với vũ khí hạng nặng, nhưng Kiev chỉ tung ra những đợt nhỏ : đuổi quân địch đi bằng pháo rồi bộ binh bất ngờ xung phong, giành giựt từng mét đất. Trong đơn vị của Gall, cả 40 chiến binh đều không phải là lính chuyên nghiệp trước chiến tranh, ngay cả Gall - người chỉ huy 41 tuổi vốn là giám đốc một nhà máy hóa chất.

Jack (bí danh), một sĩ quan 49 tuổi trước đây là kỹ sư tin học, đã chế ra được một vũ khí chống drone, rẻ gấp 10 lần so với thị trường nhưng đã hạ được bốn drone của Nga khi thử nghiệm vào tuần trước. Sau đó Jack còn tạo ra một loại thiết bị chống tăng gồm một drone dân sự mang theo quả bom 2,5 ký, theo công thức được các pháo thủ Ukraine khác chia sẻ trên mạng xã hội. Chỉ tốn vài trăm euro nhưng có thể diệt được xe tăng địch giá nhiều triệu đô.

Drone lại bay quan sát được, đơn vị không tin nổi mắt mình : trong một tuần lễ, ngôi làng bị chiếm đóng đã hoàn toàn biến thành pháo đài, thêm 300 mét chiến hào đã được đào thêm vào ban đêm, nhiều sở chỉ huy chìm dưới những lớp bê-tông kiên cố. Gall nói, quân Nga muốn có bao nhiêu vũ khí cũng được và tha hồ bắn. "Họ rất đông và chẳng bao giờ ngưng tấn công".

Hậu quả vỡ đập Kakhovka và hiểm họa nguyên tử

Cũng liên quan đến Ukraine, Le Figaro mô tả "Dọc theo dòng sông Dniepr, thảm họa không hồi kết sau vụ nổ đập Kakhovka". Đầy dẫy nguy cơ dịch bệnh, mìn trôi nổi khắp nơi, nước thải từ cống... Dân làng ở những nơi bị lụt không còn phương tiện mưu sinh, sống nhờ vào trợ giúp nhân đạo.

Một cư dân từng phải bơi trong nhà bếp của mình khi đập vừa bị vỡ, cho rằng trận lụt còn tệ hại hơn cả thời kỳ bị quân Nga chiếm đóng, vì ít nhất còn có thể trốn trong hầm nhà để tránh bom, nay chẳng biết đi đâu dù nước đã rút bớt. Còn ở thượng nguồn thì ngược lại, trở thành sa mạc với những phát hiện bất ngờ như xác lính Đức và nón sắt từ thời Đệ nhị Thế chiến. Trên bãi biển Odessa, những đợt sóng liên tục đưa vào những rác rưởi từ Kherson trôi dạt đến, khắp nơi cư dân không ngừng dọn dẹp. Đáng sợ nhất vẫn là những quả mìn trôi nổi, có thể đến cả Hắc Hải.

Bên cạnh đó là nguy cơ nhà máy điện nguyên tử Zaporijia bị Nga phá hoại, dẫn đến hậu quả dòng sông Dniepr và tiếp đến là Hắc Hải bị nhiễm xạ. La Croix trong bài xã luận báo động về "Mối nguy nguyên tử" : nhà máy Zaporijia là một trong những phương tiện chính để Kremlin gây áp lực lên Kiev. Các nước láng giềng cũng lo sợ đám mây phóng xạ, trong đó Ba Lan và các nước Baltic nhân kỳ họp sắp tới có thể thúc đẩy NATO mở cửa cho Ukraine.

Nhà văn nữ Ukraine tử thương vì hỏa tiễn Nga

Ukraine mất đi một cây bút dấn thân : thông tín viên Le Monde tại Kiev viết về tang lễ của nhà văn nữ nổi tiếng Ukraine Victoria Amelina, bị tử thương do hỏa tiễn Nga đánh vào Kramatorsk thuộc Donetsk. Nhà văn 37 tuổi từng được giải thưởng văn chương Joseph Conrad năm 2021, qua đời tại một bệnh viện ở Dnipro hôm 03/07 vì vết thương quá nặng. Trước đó khi dùng bữa tối với một phái đoàn từ Colombia, trong đó có nhà văn Hector Abad Faciolince, một hỏa tiễn Nga lao xuống nhà hàng Ria Pizza làm hơn 60 người bị thương và 13 người thiệt mạng, trong đó có bà Amelina.

Cái chết của bà là cú sốc cho cộng đồng văn nghệ sĩ Ukraine. Victoria Amelina đã gác sang một bên việc sáng tác ngay từ đầu cuộc xâm lăng để tập trung thu thập tư liệu về tội ác chiến tranh của Nga. Tham gia tổ chức bảo vệ nhân quyền Truth Hounds năm 2022, bà không ngần ngại đến những nơi gần chiến tuyến.

Vài ngày trước thảm kịch, nhà văn Amelina đã đến Liên hoan sách Arsenal ở Kiev để giới thiệu nhật ký của nhà văn Volodymyr Vakulenko, bị quân Nga sát hại trong thời gian ngôi làng của ông ở Kharkiv bị chiếm đóng. Khi vùng này được giải phóng, Victoria Amelina và những người khác tìm thấy bản thảo mà ông đã kịp chôn xuống đất trước khi qua đời. Bà cũng đang viết một cuốn sách tư liệu về phụ nữ Ukraine trong cuộc xâm lăng mang tựa đề "Looking at Women Looking at War : War and Justice Diary", mà theo tổ chức Văn Bút Ukraine, sắp được xuất bản ở nước ngoài.

"Luật rừng" của Chechnya dành cho các nhà hoạt động nhân quyền

Số phận các nhà hoạt động Nga không hề khá hơn. Tại Chechnya, một luật sư và một nhà báo nữ bị tấn công dã man khi vừa ra khỏi phi trường Grozny, cho thấy sự tàn bạo của chế độ. Luật sư Alexandre Nemov đến để biện hộ cho một bị cáo hôm 04/07, có nhà báo Elena Milachina đi cùng. Họ bị ba chiếc xe hơi chận lại trên đường từ sân bay đến trung tâm thành phố và những kẻ vũ trang lôi ra khỏi xe để tấn công. Những hình ảnh từ bệnh viện chứng tỏ sự tàn ác của họ : cô phóng viên không chỉ bị lãnh những cú đá, cú đấm và dùi cui làm gãy nhiều ngón tay và chấn thương sọ não, mà còn bị cạo đầu và đổ lên chất sát trùng màu xanh lá cây. Vị luật sư cũng bị đánh tơi bời phải ngồi xe lăn vì đùi bị đâm thủng.

Đây không phải là lần đầu tiên các nhà hoạt động nhân quyền bị hành hung ở Chechnya. Lâu nay chính quyền nói rằng đó chỉ là những vụ hình sự thông thường, nhưng giờ đây có lẽ họ không cần giấu diếm. Thông tín viên Le Monde tại Moskva cho biết, thân chủ của Nemov là bà Zareme Moussaeva, đã bị kết án 5 năm rưỡi tù trong phiên tòa chỉ diễn ra 7 phút, không có mặt luật sư.

Đó là một phụ nữ 53 tuổi, bị tiểu đường, bị giải ra tòa trong tình trạng gần như bất tỉnh, đôi chân trần trong tuyết, với cáo buộc tấn công một nhân viên công lực. Tuy nhiên mục tiêu thực sự là các con trai của bà Moussaeva, hai anh em Yagulbaiev, một người là luật gia trong Ủy ban chống tra tấn, một tổ chức phi chính phủ Nga đã bị giải thể, người kia cộng tác với nhiều cơ quan truyền thông độc lập với Moskva. Bản thân tổng thống Chechnya, Ramzan Kadyrov cho rằng chỗ của gia đình này là "trong tù hoặc dưới lòng đất".

Dầu khí : Châu Âu gần như dứt khoát được với Nga

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos giải thích "Châu Âu đã thành công lớn trong việc chấm dứt lệ thuộc dầu khí Nga như thế nào ?". Một năm sau cuộc xâm lăng Ukraine, dầu lửa từ Nga nhập vào Liên Hiệp Châu Âu chỉ còn 5% và khí đốt 14%, tuy trước đó là nhà cung cấp lớn nhất.

Những đường ống dẫn khí đốt từ Na Uy, Anh, Algeria, Azerbaijan đã thay chân, những chuyến tàu chở khí hóa lỏng (GNL) từ Hoa Kỳ hay Qatar lấp nốt khoảng trống còn lại. Chỉ có một nốt trầm là Châu Âu nhập nhiều nhiên liệu của Ấn Độ được chế biến từ dầu lửa Nga. Nhưng nhìn chung, theo chuyên gia Nguyễn Phúc Vinh của Viện Jacques-Delors, toàn cảnh đã thay đổi. Tình hình tốt đẹp hiện nay là nhờ nhu cầu GNL của Trung Quốc thấp, do các nhà máy chưa phục hồi sau đại dịch Covid. Nếu nhịp độ sản xuất ở Hoa lục đẩy nhanh, thị trường sẽ căng thẳng hơn. Ông cảnh báo, EU không nên "ngủ quên trên vòng nguyệt quế, cho rằng cuộc khủng hoảng đã ở lại phía sau".

Đành rằng Nga gần như hoàn toàn bị loại khỏi thị trường Châu Âu trong thời gian kỷ lục mà không có mấy hậu quả. Nhưng châu lục đã được hưởng một mùa đông 2022 hết sức ấm áp, hoạt động kỹ nghệ còn thấp. Các nhà nghiên cứu đề nghị EU nên cố gắng giảm bớt nhu cầu qua việc gia tăng sản xuất năng lượng tái tạo, đẩy nhanh việc tôn tạo các tòa nhà để tiết kiệm năng lượng, xúc tiến cơ chế tương trợ giữa các nước thành viên…

Bị quá tải, cảnh sát Pháp ngao ngán

Bạo loạn tại Pháp vẫn là chủ đề chính của các báo Paris hôm 06/07/2023, bên cạnh chiến tranh Ukraine. Le Monde nhấn mạnh "Cảnh sát và tư pháp trước thách thức bạo loạn thành thị", Le Figaro nói về "Luật nhập cư : Chính phủ từ chối tỏ ra cứng rắn hơn". Nhà xã hội học Hugues Lagrange phân tích trên Le Figaro "Cướp phá, dùng súng kalachnikov, black bloc : Những gì thay đổi kể từ 2005".

Các vụ nổi loạn năm đó là từ vùng ngoại ô Seine-Saint-Denis, có số lượng cao thanh niên dưới 25 tuổi thất nghiệp, gia đình đông con, nhưng nay từ phía tây Paris. Điểm khác biệt lớn là lần này các cơ quan nhà nước bị tấn công và nạn hôi của, cá biệt có việc dùng xe tông vào trụ sở, xài cả súng trường tự động. Nhưng tại những khu vực mà nạn buôn lậu ma túy trầm trọng lại ít nổi loạn, vì biết rằng cảnh sát sẽ kiểm soát và "mất việc".

Phía lực lượng cảnh sát cũng rất mệt mỏi, một cảnh binh nói với Le Monde : "Người ta bảo rằng đã yên, nhưng khi từ 1.000°C xuống còn 300°C thì vẫn nóng". Le Figaro nêu ra một số trường hợp bị "đánh nguội" không phải trong lúc đang làm nhiệm vụ, trong số 647 cảnh sát bị thương kể từ đầu cuộc bạo loạn. Tờ báo tố cáo Algeria, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đổ dầu vào lửa để gây bất ổn cho nước Pháp. Báo mạng Maghreb Intelligence vốn thân cận với tình báo Morocco kể lại, nhiều nhà ngoại giao Algeria có mặt trong buổi tuần hành tưởng niệm Nahel hôm thứ Năm 29/06. Đồng thời khoe rằng các hiệp hội ở ngoại ô có liên quan đến đại sứ quán Algeria ở Paris đã huy động để giúp tổ chức cuộc tuần hành này.

Tòa án làm việc cả Chủ nhật, nhiều án tù giam được thực thi hành ngay lập tức

Le Monde cho biết "Tư pháp đã thích ứng với tình trạng khẩn cấp ra sao", Libération nhận thấy "Sau các vụ nổi dậy, tòa án làm việc cật lực". Trên 3.600 vụ câu lưu chỉ trong một tuần lễ, mấy trăm phiên xử khẩn cấp những thanh niên rất trẻ và khoảng mấy chục vị thành niên… Một tình trạng chưa từng thấy. Các tòa án tràn ngập hồ sơ, với chủ trương của chính phủ là ra tay nhanh chóng và mạnh mẽ.

Bộ trưởng Tư pháp yêu cầu phải thích ứng với hoàn cảnh, nhất là tòa án phải có bộ phận thường trực. Với những phiên tòa bổ sung, thẩm phán tình nguyện… đôi khi xử cả ban đêm, đến tối thứ Ba tổng cộng 990 bị cáo đã ra tòa. Số phòng xử được tăng gấp đôi, và trước tỉ lệ 30% người vị thành niên bị câu lưu, các thẩm phán chuyên về trẻ em đã được huy động.

Công tố viên Eric Vaillant ở Grenoble, lần đầu tiên trong 30 năm qua đã làm việc cả Chủ nhật, kể lại, hôm thứ Bảy có đến 53 vụ câu lưu, chẳng lẽ phải thả hết ? Tương tự ở Bobigny, với 300 người bị câu lưu vào cuối tuần. Chủ tọa Peimane Ghale-Marzban nói rằng, số thẩm phán và nhân viên tăng gấp đôi, để có thể xử lý các hồ sơ như thường lệ. Tại Marseille, các bản án tù ở và tống giam ngay lập tức liên tục được tuyên, mà theo Libération đã có những thanh niên chưa tiền án tiền sự.

Một luật sư ở ngoại ô Paris cũng cho biết : "Lệnh tống giam được đưa ra hết vụ này đến vụ khác. Tôi phải nói ngay với các thanh niên mà mình biện hộ : ‘Bạn sẽ vào tù’. Các em này khóc, hoàn toàn không chuẩn bị và không hiểu được". Về phía các luật sư cũng đã vào cuộc, giúp một số bị cáo được xếp hồ sơ. Le Monde dẫn lời một công tố viên nhận định trong bối cảnh chuẩn bị cho Thế vận hội 2024, "cần chứng tỏ rằng tư pháp có thể hoạt động một cách bình thường cả trong những tình huống đặc biệt".

Mối liên hệ giữa nhập cư và bạo loạn : Thực tế không được nhìn nhận

Xã luận Le Figaro đặt vấn đề "Nổi loạn và nhập cư : Quay lại với nạn chối từ thực tế". Bộ trưởng Nội vụ viện dẫn thống kê chỉ có 10% trong số bị câu lưu là người nước ngoài. Đã hẳn nhiều người tham gia bạo động mang quốc tịch Pháp, nhưng sao họ lại muốn phá tan nát đất nước mình ? Tại sao lại có được những tuyên bố bênh vực từ tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ hay các chính quyền Bắc Phi ? Tại sao lại hô "One, two, three, viva l’Algeria !" (Một, hai, ba, Algeria muôn năm !) trước cảnh sát, như đang khiêu khích một quân đội ngoại quốc ?

Một sinh viên năm nhất xã hội học sẽ nhanh chóng kết luận, rằng sự thù địch thấy rõ trước lá cờ Pháp chứng tỏ họ thuộc về nước khác, nếu không phải về mặt hành chánh thì ít nhất là cảm tình và tâm trí. Ở L’Hay-les-Roses (nơi xảy ra vụ tấn công vào tư gia làm vợ con thị trưởng bị thương), tỉ lệ người dưới 18 tuổi là dân nhập cư hoặc con cái di dân từ các nước ngoài Châu Âu lên đến 42%. Thị xã ngoại ô này không phải là điển hình nhưng cũng chẳng phải ngoại lệ.

Gác sang một bên những con số thống kê. Không ai thực sự tin rằng không có mối liên hệ nào giữa chính sách nhập cư từ bốn chục năm qua và những vụ bạo loạn này, từ tổng thống François Hollande, Emmanuel Macron, đến bộ trưởng Gérald Darmanin. Câu hỏi duy nhất là : Tại sao họ không có can đảm nói ra điều mà họ đã biết ?

Thụy My

FSB điều tra kết tội Prigozhin nổi loạn. Đúng là bắt đầu loạn rồi.

Pháo phản lực HIMARS. Ảnh: 24hoursworld.

Một nước đi mới của Ukraine trong ngày là Ukraine đã dùng drone tự sản xuất để đánh thẳng vào một cơ sở quân sự trong vùng Moskva, cách Moskva 60 km. Đây là một loại drone do Ukraine tự sản xuất và có tầm hoạt động 1.000 km đe dọa trực tiếp Moskva. Theo tin của phía Nga thì 2 chiếc drone này đã bị bắn hạ gần mục tiêu mà nó định bắn tới. Tuy không thành công, nhưng đây cũng thực sự là một bước leo thang mới của cuộc chiến tranh này.

Nếu vụ 2 drone này không thành công thì quả Storm Shadow đã đánh hỏng chiếc cầu Chonga nối bán đảo Crimea với Ukraine. Hiện tại giao thông trên cầu đã hoàn toàn dừng lại và còn lâu mới được khôi phục. Khoảng 2/3 khí tài của Nga chạy qua con cầu này. Hiện nay, Nga phải đi vòng qua 1 con cầu khác hướng về phía Kherson, xa hơn và nguy hiểm hơn. Con cầu này cũng như nhiều điểm quan trọng khác cũng chỉ chờ ngày bị bắn. Nga hiện không có phương tiện để bắn chặn Storm Shadow.

Nhắc lại để các bạn biết là Storm Shadow là loại tên lửa do Anh Quốc và Pháp cung cấp cho Ukraine. Nếu Ukraine hiện tại chưa thể tiến nhanh trên mặt trận thì việc cắt rời Crimea khỏi Ukraine là chuyện đơn giản. Mỗi ngày, Ukraine có thể bắn 1 hay 2 quả này. Chưa biết mục tiêu tiếp theo là gì. Mấy ông tướng Nga không nên tụ tập nhậu nhẹt hay dạo chơi nhé. Trời có thể sập bất cứ lúc nào lên đầu những kẻ xâm lược.

Trong khi đó Prigozhin, ông chủ Wagner vẫn liên tục chửi đám lãnh đạo Bộ quốc phòng…

Thí dụ như Bộ quốc phòng lệnh cho lính đánh vào quân của Prigozhin. Prigozhin cũng kêu gọi lính Nga nổi loạn… theo mình.

Tình hình ở Moskva đang rất nóng và thay đổi từng giờ.
Tin mới nhất cơ quan FSB của Nga mở điều tra Prigozhin về tội nổi loạn. Chuyện này vô cùng trầm trọng rồi.

Có tin là Prigozhin đang chạy trốn. (Tin Prigozhin chạy trốn là tin đồn, tôi nhắc lại).

Nga củng cố hàng phòng thủ, cố tình kéo dài chiến tranh và chỉ trông chờ vào sự nản lòng Phương Tây. Nhưng hiện tại Phương Tây đang tăng cường ủng hộ Ukraine, không hề có dấu hiệu nào giảm nhiệt huyết. Họ cũng hiểu rằng nếu Ukraine thua, thì chiến tranh sẽ gõ cửa nhà họ.

Tất cả các chế độ độc tài ở thời đại ngày nay đều sụp đổ một cách vô cùng bất ngờ.

Vive Ukraine !

Hoàng Quốc Dũng

(23/06/2023)

Thiếu niên Ukraine trong bóng tối chiến tranh

La Croix hôm nay 20/06/2023 chạy tựa trang nhất "Ukraine : Những thiếu niên trong bóng tối chiến tranh". Cuộc xâm lăng của Nga khiến lớp trẻ - đối mặt với nỗi sợ và cái chết - đã trở nên chín chắn hẳn.

Trẻ em quan sát hiện trường vụ tấn công bằng hỏa tiễn mới nhất của Nga làm hư hại một tòa nhà nhiều tầng ở Kryvyi Rih, Ukraine ngày 13/06/2023 AP - Andriy Dubchak

Trẻ em Ukraine : "Tuổi nhỏ làm việc nhỏ"

Đặc phái viên La Croix tại thành phố Tcherkassy bên bờ sông Dniepr nhận thấy các thiếu niên có thái độ dứt khoát hơn cả người lớn đối với văn hóa và ngôn ngữ Nga. Ở thành phố miền trung Ukraine này, chiến tranh vừa xa lại vừa gần. Những hồi còi báo động vẫn thường xuyên nổi lên, nhưng hiếm khi có tiếng nổ của đạn pháo Nga. Chỉ có chiếc cầu bắc qua sông Dniepr rộng mênh mông hai lần bị đánh bom, chỉ thiệt hại nhẹ. Tuy nhiên chiến tranh vẫn in dấu với những chuyến di tản, những gia đình chịu cảnh tang tóc, cuộc sống bấp bênh.

Vitali, 15 tuổi, nay là chỗ dựa của người mẹ và chịu trách nhiệm dạy dỗ em trai nhỏ, cha cậu đã ra chiến trường ngay từ đầu cuộc xâm lăng. Katerina cũng 15 tuổi, từ Kiev chuyển về để "an toàn" hơn, bạn bè đã tứ tán đi nhiều nơi ở Ukraine và ngoại quốc. Hàng đêm, cô bé cùng với mẹ và em hồi hộp chờ đợi tin người cha ngoài chiến trường. Hầu hết thiếu niên sống có trách nhiệm hơn kể từ khi quân Nga tràn sang xâm chiếm đất nước.

Tại Tcherkassy cũng như ở nhiều nơi khác, đa số người trẻ bắt nhịp với phong trào kháng chiến của người dân Ukraine. Một số em quyên góp giúp quân đội, số khác dệt lưới ngụy trang, đóng gói các khẩu phần cho chiến sĩ, phân phát thực phẩm. Yulia, 15 tuổi, mơ trở thành nhà báo, tạo các video trên TikTok và Telegram để kêu gọi đóng góp giúp binh sĩ.

Tẩy chay văn hóa Nga, thần tượng là chiến binh

Một nghiên cứu của Kantar-Ukraine nơi các thanh thiếu niên Ukraine từ 13 đến 19 tuổi nhấn mạnh nỗi lo về một người thân là mối quan tâm hàng đầu. Trong số hình mẫu để noi theo, cha mẹ chiếm 55%, quân đội 51%, tiếp đến là các tình nguyện viên, thầy cô giáo, còn diễn viên, ca sĩ chỉ chiếm có 11%. Có đến 95% người trẻ trong lứa tuổi này tin chắc vào chiến thắng của đất nước. Hai phần ba muốn sinh sống và học hành tại nước mình dù đang chiến tranh, 86% không nhìn thấy tương lai ở ngoại quốc.

Các em ngày càng chú trọng đến quan điểm chính thức của các thương hiệu về cuộc chiến, trước khi mua hàng. Coca-Cola và McDonald's chẳng hạn rất được ưa chuộng, khác với những nhãn hàng tiếp tục kinh doanh tại Nga. Những thần tượng mới là các blogger ngoài mặt trận hay các tình nguyện viên ở hậu phương, có người như Latchen từ vô danh nay có trên 1 triệu người theo dõi trên Telegram. Vadim cho biết không còn coi các clip của những blogger Nga. Nhóm chơi game video của cậu lâu nay với "giao du" với các "game thủ" Nga, nay chỉ chơi với các bạn Estonia hay Georgia.

Kể từ khi đất nước bị xâm lăng, nhiều thiếu niên đã ngưng dùng tiếng Nga, không hát những ca khúc Nga, những nghệ sĩ người Nga được ưa thích xưa nay bị loại khỏi danh sách. Irina, 14 tuổi nói : "Nếu nghe nhạc Nga, bạn giúp ca sĩ kiếm tiền và như vậy bạn tài trợ cho chiến tranh". Anton, 16 tuổi cho biết "đã gỡ bỏ tất cả những gì dính dáng đến Nga trong cuộc sống : thực phẩm, hàng hiệu. Đó là cách kháng chiến của tôi". Cậu thú thực tuy sợ phải đi lính, "nhưng nếu được triệu tập, tôi sẽ không trốn tránh".

Đập Kakhovka vỡ : Sống ra sao khi thượng nguồn khô cạn ?

Về vấn đề môi trường, đặc phái viên Le Monde ngược lên phía thượng nguồn và nhận thấy "Tại vùng Nikopol, tất cả vòi nước đều khô cạn" sau khi đập Kakhovka bị phá vỡ. Người dân hứng nước mưa để dùng, nước uống phải xếp hàng chờ phân phối. Thành phố 100.000 dân trước chiến tranh nay chỉ còn 40.000 người và có nguy cơ vơi thêm nếu không được cung cấp nước trở lại. Một người cho biết đây là điều đáng tiếc vì nhiều người di tản sang các nước khác đã lục tục trở về, trong số đó có một gia đình hồi hương từ Mỹ.

Hậu quả của việc phá đập Kakhovka không chỉ ở thành phố Nikopol, mà ảnh hưởng đến cả những nhà máy, trang trại ở Kherson, Zaporijia và Dnipropetrovsk. Tất cả những trạm bơm ở hữu ngạn đều ngưng hoạt động, chỉ riêng ở Kherson, nước từ đập Kakhovka tưới cho 400.000 hecta. Đội trưởng đội gác rừng ở công viên Kamianske Sick đưa cho nhà báo xem hình ảnh những kênh tưới tiêu hoàn toàn khô cạn, những tổ chim bỏ hoang, những con kỳ nhông chết khô… Thiệt hại riêng về thảo mộc ở khu bảo tồn phía hữu ngạn vùng Kherson ước tính đến 74,8 tỉ hrivna (1,9 tỉ euro), còn các loài động vật chưa thể tính được.

Canada : Trung Quốc gây sức ép lên cộng đồng Hoa kiều ở Vancouver

Liên quan đến Trung Quốc, Le Monde cho biết "Tại Vancouver, cộng đồng người Hoa chịu đựng sự giám sát của Bắc Kinh". Trung Quốc gây sức ép, đe dọa những người gốc Hoa sống tại Canada. Tờ báo nêu ra trường hợp của Kay, 28 tuổi, trước buổi lễ kỷ niệm 34 năm vụ thảm sát Thiên An Môn tổ chức tại một công viên ở Vancouver, nhận được một cú điện thoại nặc danh, khuyến cáo không nên đi dự. Cô gái gốc Thượng Hải, định cư ở Canada từ bốn năm qua biết rằng đã nằm trong danh sách của "họ", bàn tay vô hình của Bắc Kinh. Đảng cộng sản Trung Quốc muốn duy trì áp lực lên một trong những cộng đồng Hoa kiều đông đảo nhất ở ngoài Châu Á : có đến 1/5 trong 2,6 triệu cư dân Grand Vancouver là người Hoa.

Một thế kỷ sau đợt di dân đầu tiên gồm công nhân xây dựng đường xe lửa, đến lượt những người đối lập Hồng Kông đến định cư, khiến giá nhà tăng lên tại "Hongcouver". Chính tại khu phố sang trọng Shaughnessy của Vancouver mà bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), con của nhà sáng lập Hoa Vi (Huawei) bị quản thúc suốt ba năm, gây căng thẳng ngoại giao giữa Canada và Trung Quốc. Tình hình trở nên tệ hại hơn từ tháng 11/2022 khi báo chí tiết lộ Bắc Kinh can thiệp vào cuộc bầu cử liên bang năm 2019 và 2021.

Lũng đoạn, tuyên truyền… những mưu chước của Bắc Kinh

Bà Lý Mỹ Bảo (Mabel Tung), chủ tịch Hiệp hội Vancouver ủng hộ phong trào dân chủ Hồng Kông, một trong những người tổ chức tưởng niệm Thiên An Môn khẳng định : "Đã từ lâu Bắc Kinh xen vào công việc của chúng tôi". Là người Hồng Kông định cư ở Canada từ 1979, cho biết từ nhiều năm qua, mỗi lần biểu tình ủng hộ dân chủ là lực lượng "phản biểu tình" đông đảo gồm sinh viên Trung Quốc du học lại có mặt. Các sinh viên này chịu áp lực vì lãnh sự quán nắm được mọi thông tin khi xin visa.

Chu Vĩ Quang (Bill Chu), kỹ sư người Hồng Kông về hưu, công dân Canada từ nửa thế kỷ, đã thành lập Hiệp hội hòa giải Canada, từng ra điều trần trước một ủy ban đặc biệt ở Quốc hội. Ông tố cáo Bắc Kinh dùng những vũ khí vô hình như hối lộ đại biểu, dọ thám trong trường đại học, dùng truyền thông địa phương tiếng Hoa, lập đồn công an với danh nghĩa hiệp hội… để giám sát và tẩy não. Nhà hoạt động này tỏ ra thất vọng khi Canada vì tôn trọng "đa phương" đã không đánh giá đúng đắn mối đe dọa.

Cũng vì bị cho là "chống Trung Quốc" mà ông Triệu Cẩm Vinh (Kenny Chiu), 58 tuổi, cựu dân biểu bảo thủ ở Hạ Viện bị thất cử, do một chiến dịch quy mô bôi xấu ông trong lúc tranh cử. Tình báo Canada có được tài liệu cho thấy cựu lãnh sự Trung Quốc tại Vancouver, Đông Hiểu Linh (Tong Xiaoling) đã khoe khoang thành tích này. Theo Lưu Tế Lương (Simon Sai Leung Lau), nhà tranh đấu Hồng Kông lưu vong tại Canada sau khi Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốc gia mới, tất cả cơ quan truyền thông tiếng Hoa ở Vancouver đều có nhận tài trợ của Trung Quốc. Ngoài kênh CCTV, nhật báo Global Chinese Press, Sing Tao Daily, truyền hình Fair Child TV, radio 1320 CHMB lặp lại những luận điệu của Bắc Kinh, gây ảnh hưởng nơi những người không nắm vững tiếng Anh, người già hay di dân thế hệ đầu tiên.

Nhà đầu tư không còn mặn mà với Trung Quốc

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos lý giải "Những lý do khiến các nhà đầu tư rời Trung Quốc" : tỉ lệ tăng trưởng đáng thất vọng, rủi ro địa chính trị, lãi suất trái phiếu thấp. Sự thờ ơ với Hoa lục đã rõ : với 7,2 tỉ đô la rút khỏi thị trường tài chánh trong tháng Năm, các trái phiếu Trung Quốc bị bỏ rơi trong năm tháng liên tiếp. Trước hết, chính sách tiền tệ của Châu Âu và Hoa Kỳ đã khiến lãi suất danh nghĩa của Trung Quốc thất thế, chỉ 2,6% so với trái phiếu 10 năm của Mỹ là 3,75%. Bên cạnh đó là sự phục hồi kinh tế không như chờ đợi, đặc biệt với chiến lược "China Plus One" của các tập đoàn đa quốc gia từ nhiều năm qua đã đa dạng hóa nguồn cung.

Sản xuất giảm mạnh kể từ 7 năm qua : là một trong những nước hiếm hoi gia tăng xuất khẩu vào lúc đại dịch hoành hành, nay năng lực sản xuất của Trung Quốc bị dư thừa vì các nước khác cũng đã mở cửa và tăng trưởng thế giới chậm lại. Cuối cùng, căng thẳng với Đài Loan gây lo ngại Bắc Kinh sẽ bị trừng phạt và đóng băng tài sản như trường hợp Nga. Tuy Bắc Kinh chuẩn bị bơm thêm nhiều tỉ đô la vào nền kinh tế, nhất là cơ sở hạ tầng, nhưng các nhà đầu tư nay quan tâm đến các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản. Đặc biệt Ấn Độ hưởng lợi nhiều nhất từ hiện tượng chạy khỏi Trung Quốc với ưu thế năng lượng giá rẻ, dân số và tăng trưởng năng động.

Pháp : Vụ án "con mèo và TGV"

Chuyển sang lãnh vực xã hội, Le Figaro nói về vụ án "Tàu cao tốc, con mèo và cuộc tranh luận". Sáu tháng sau khi một con mèo bị tàu cao tốc (TGV) cán chết, tập đoàn đường sắt Pháp SNCF hôm qua phải ra tòa án cảnh sát Paris vì "cố ý đả thương chí mạng một thú nuôi". Đây là lần đầu tiên tòa dành nguyên buổi chiều cho một vụ án. Theo SNCF, đó là "một tai nạn đáng tiếc", còn Quỹ 30 triệu người bạn tố cáo "một hành động tàn bạo cố tình".

Hôm 02/01, một bà mẹ cùng với con gái chuẩn bị lên tàu ở ga Paris-Montparnasse đi Bordeaux, thì mèo Neko thoát khỏi giỏ xách, trốn dưới một toa tàu. Dù đã năn nỉ nhân viên đừng cho tàu chạy, nhưng con tàu vẫn khởi hành, chú mèo chết thảm. Chủ tịch Quỹ 30 triệu người bạn, Reha Hutin tố cáo do người chủ đã mua vé cho mèo Neko nên "SNCF đã cố tình cán chết một hành khách". Một bản kiến nghị đòi công lý cho chú mèo thu thập được 100.000 chữ ký, ngay cả bộ trưởng nội vụ Gérard Darmanin cũng cho biết "rất bị sốc".

Một người ngoại quốc cộng sản được đưa vào điện Panthéon

Le Figaro hôm nay chú ý đến "Bạo lực, quan liêu, nhập cư..." dẫn đến hiện tượng nhiều thị trưởng không còn muốn làm việc ở Pháp, nhất là ở những thành phố nhỏ. Con số từ chức đã lên đến hơn 1.000 người. Les Echos nói về "Kế hoạch của chính phủ để kìm hãm chi tiêu công", với mục tiêu tiết kiệm 10 đến 15 tỉ euro cho năm tới. 

Libération ra số đặc biệt về trí thông minh nhân tạo (AI), dành cho khách mời Cédric Villani vai trò tổng biên tập số báo. Nhà toán học này là người từng đoạt giải thưởng danh giá Fields năm 2010 cùng lúc với Ngô Bảo Châu. Le Monde đưa tít "Cánh hữu Châu Âu hợp tác với cực hữu", từ Ý đến Thụy Điển, Phần Lan... Các liên minh mới này hình thành dần từ những quan điểm như từ chối di dân, chống lại phong trào "woke"... Những thay đổi này mở đường cho một bộ mặt khác của Nghị Viện Châu Âu trước cuộc bầu cử tháng 6/2024. 

Đặc biệt một sự kiện được các báo rất quan tâm : Missak Manouchian, người hùng kháng chiến bị quân Đức xử bắn năm 1944 được đưa vào điện Panthéon, cùng với vợ là bà Mélinée. Là người Armenia sống sót sau nạn diệt chủng, Missak di cư sang Marseille năm 1925 và tình nguyện gia nhập quân đội Pháp năm 1939. Ông trở thành một trong những thủ lãnh của FTP-MOI, mạng lưới kháng chiến của đảng cộng sản gồm những người nước ngoài.

Trong lá thư cuối cùng gởi cho vợ, ông viết : "Trong vài giờ nữa, tôi sẽ không còn trên thế gian này (…). Chúc hạnh phúc cho những ai sống sót và được hưởng tự do, hòa bình mai sau. Tôi chắc chắn rằng dân tộc Pháp và tất cả những ai chiến đấu cho tự do sẽ biết tưởng niệm ký ức một cách trang trọng". Tám thập niên sau, vinh dự này mới đến với kháng chiến quân ngoại quốc và lại là người cộng sản, ở nơi tôn vinh những nhân vật làm rạng danh nước Pháp.

Thụy My

Nga bác bỏ các điểm cốt yếu trong kế hoạch hòa bình của Châu Phi

Trọng Nghĩa, RFI, 18/06/2023

Sau khi "kế hoạch" hòa bình của mình bị Kiev bác bỏ, các lãnh đạo Châu Phi vào hôm qua, 17/06/2023 cũng không thành công hơn với Moskva khi tổng thống Nga Vladimir Putin đã nêu bật một danh sách các lý do tại sao ông tin rằng nhiều đề xuất của Châu Phi đều sai lạc.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Saint Petersburg, Nga, ngày 17/06/2023. via Reuters – Host Photo Agency Ria Novosti

Tiếp đón đại diện của 7 nước Châu Phi (Senegal, Ai Cập, Zambia, Uganda, Cộng Hòa Congo, Comoros và Nam Phi) tại St Petersburg, tổng thống Nga đã mở đầu bằng cách nhấn mạnh cam kết của Nga đối với lục địa. Tuy nhiên, sau phần trình bày của các tổng thống Comoros, Senegal và Nam Phi về một loạt "biện pháp xây dựng lòng tin" mà Châu Phi đề xuất, theo hãng tin Anh Reuters, tổng thống Putin như đã dội môt gáo nước lạnh vào sáng kiến này khi lên tiếng thách thức các giả định của kế hoạch - dựa trên sự chấp nhận các đường biên giới được quốc tế công nhận.

Từ Moskva, thông tín viên RFI Julian Colling tường trình :

"Trong bài phát biểu nhằm giới thiệu kế hoạch, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, lãnh đạo thực tế của phái đoàn Châu Phi, cho biết là ông muốn khuyến khích "Nga bắt đầu đàm phán với Ukraine". Trong phái đoàn, tổng thống Ramaphosa có lẽ là thành viên có mối quan hệ chặt chẽ nhất với Nga. Ông nói thêm rằng cuộc xung đột đang gây bất ổn cho thế giới này cần phải kết thúc.

Thế nhưng ở đầu bên kia chiếc bàn tròn khổng lồ tại một trong những căn phòng của Cung Điện Constantin xa hoa, Vladimir Putin đã trả lời rằng chính Ukraine đã "vứt vào sọt rác" thỏa thuận đạt được ở Istanbul vào tháng 3/2022, rằng "Nga chưa bao giờ từ chối các cuộc đàm phán và luôn sẵn sàng đối thoại mang tính xây dựng với mọi người vì hòa bình".

Ông cũng đổ lỗi cho phương Tây là đã gây ra khủng hoảng lương thực hiện nay chứ không phải là do 'hoạt động quân sự' của Nga, một cuộc khủng hoảng mà theo ông không thể được giải quyết chỉ bằng một thỏa thuận ngũ cốc.

Tuy nhiên, đây là một trong những vấn đề chính của cuộc gặp gỡ với đại diện của 7 quốc gia Châu Phi tại Saint Petersburg. Thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Ukraine thực sự vẫn rất quan trọng đối với lục địa Châu Phi.

Rõ ràng là phái đoàn Châu Phi cũng đến Nga để tìm kiếm từ ông Putin một sự đảm bảo về việc Moskva duy trì thỏa thuận mà gần đây ông Putin đã đe dọa rút khỏi."

Trọng Nghĩa

************************

Tổng thống Ukraine vẫn dứt khoát không thương lượng với Nga sau khi gặp phái đoàn Châu Phi

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm qua, 16/06/2023, đã một lần nữa loại trừ mọi đàm phán với Nga, sau cuộc gặp với các lãnh đạo Châu Phi trong phái đoàn trung gian hòa giải giữa Kiev với Moskva. Trong khi đó, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, một trong bốn tổng thống Châu Phi tham gia phái đoàn, đã kêu gọi Ukraine và Nga "xuống thang" trong cuộc xung đột.

Từ trái sang phải : Thủ tướng Ai Cập Mustafa Madbuly, tổng thống Senegal Macky Sall, tổng thống Liên minh Comoros Azali Assoumani, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa và tổng thống Zambia Hakainde Hichilema họp báo sau cuộc họp tại Kiev, Ukraine, ngày 16/06/2023. © AP / Ukrainian Presidential Press Office

Từ Kiev, đặc phái viên Julien Chavanne tường trình :

"Đây gần như là một nhiệm vụ bất khả thi : Giữa lúc quân Ukraine đang phản công, Volodymyr Zelensky không thể thay đổi đường lối. Đối với ông, tạm ngưng chiến tranh lúc này chẳng khác gì cho Putin có thêm thời gian để củng cố vị thế của ông.

Phái đoàn trung gian hòa giải của Châu Phi đã bị suy yếu sau khi 3 trong số 7 tổng thống Châu Phi rời bỏ vào giờ chót. Không những thế, phái đoàn còn bị chia rẽ, vì các tổng thống Châu Phi có mặt tại Kiev không có cùng quan điểm. Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, thân cận với Moskva, vẫn từ chối lên án cuộc xâm lược của Nga, thậm chí không lên án các tội ác của quân Nga ở Bucha, nơi mà ông đã đến thăm sáng hôm qua.

Chuyến đi cũng đã gặp nhiều trắc trở với một vụ rắc rối ngoại giao : Các thành viên nhóm bảo vệ an ninh của phái đoàn tổng thống Nam Phi đã bị giữ lại ở sân bay Warszawa của Ba Lan. Trưởng nhóm an ninh của phái đoàn cáo buộc chính quyền Ba Lan có thái độ kỳ thị sắc tộc.

Chuyến đi tại Kiev cũng bị xáo trộn : Vào cuối buổi sáng, các vị nguyên thủ quốc gia Châu Phi đã được đưa xuống hầm trú ẩn của khách sạn trong vòng 20 phút, do quân Nga vừa bắn 12 tên lửa xuống thủ đô Ukraine. Đối với tổng thống Zelensky, đây là bằng chứng cho thấy Putin không hề có một cử chỉ thể hiện thiện chí hòa bình". 

Sau Kiev, phái đoàn trung gian hòa giải của Châu Phi hôm nay đến Saint-Petersburg để gặp tổng thống Nga Vladimir Putin.

Thanh Phương

********************

Chiến tranh Ukraine : Phái đoàn trung gian hòa giải của Châu Phi đến Kiev

Thanh Phương, RFI, 16/06/2023

Một phái đoàn trung gian hòa giải của Châu Phi đãđến Kiev hôm nay, 16/06/2023, và sẽ tới Saint-Petersburg ngày mai để cố giải quyết cuộc xung đột giữa Ukraine với Nga, nhưng cơ may thành công của phái đoàn rất thấp.

Tổng thống Zambia, Senegal, Comoros, Nam Phi và thu tướng Ai Cập đến viếng một nghĩa trang ở thành phố Butcha, ngoại ô Kiev, Ukraine, ngày 16/06/2023. Reuters – Valentyn Ogirenko

Chuyến đi của phái đoàn trung gian hòa giải Châu Phi đãđược Nam Phi thông báo vào tháng trước. Cho tới nay, Nam Phi vẫn không lên án Nga về cuộc xâm lược Ukraine, khẳng định mong muốn giữ thái độ trung lập, đồng thời chủ trương Kiev và Moskva nên đối thoại với nhau.

Phái đoàn Châu Phi sẽ mở các cuộc hội đàm với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và sau đó với tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, một số thành viên của phái đoàn vào giờ chót đã rút ra, cho nên tham gia chuyến đi rốt cuộc chỉ có 4 vị tổng thống, trong đó có tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, cùng với một vị thủ tướng và một đặc phái viên.

Trong một thông cáo đưa ra hôm qua, tổng thống Nam Phi cho rằng "trong bối cảnh chiến sự leo thang, việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình phải được đẩy nhanh". Về phần Kiev, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Ukraine cũng ra thông cáo khẳng định : "Chúng tôi muốn mở các cuộc thảo luận để xem là, nhờ các nỗ lực chung, có thể tiến gần đến hòa bình ở Ukraine hay không".

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan nhận định :

Nhiệm vụ của phái đoàn sẽ rất phức tạp, trước hết là do tình hình quân sự hiện nay, lực lượng Ukraine vừa mới bắt đầu chiến dịch phản công. Thứ hai là phái đoàn bị suy yếu, bị mất đà. Theo dự kiến ban đầu cóđến bảy tổng thống tham gia chuyến đi, nhưng ba người đã bỏ vào giờ chót.

Cho nên, giới thân cận của các tổng thống Châu Phi phải giảm bớt tham vọng của phái đoàn, tức là không còn thương lượng về một lệnh ngừng bắn giữa Kiev và Moskva, mà sẽ tập trung vào vế ngoại giao, kinh tế, cụ thể là phái đoàn hy vọng trong vòng 24 tiếng đồng hồ tới sẽđạt được tiến bộ về vấn đề cung cấp phân bón, ngũ cốc.

Còn theo các chuyên gia được hãng tin AFP trích dẫn, cơ may thành công của phái đoàn trung gian hòa giải Châu Phi rất thấp, bởi vì Ukraine đã tuyên bố không chấp nhận bất cứ nhân nhượng lãnh thổ nào, cho dùđiều này có thể giúp chấm dứt xung đột. Thứ hai là các lãnh đạo Châu Phi trong phái đoàn không thểđóng vai trò trung gian do không có trọng lượng chính trị, không có bất cứảnh hưởng nào.

Thanh Phương

Trong cuộc phản công đầy chông gai, Ukraine cần có những trận thắng lớn

Cuộc phản công của Ukraine chỉ mới bắt đầu, hai bên đều để dành các lực lượng dự trữ. Chuyên gia Michel Goya nhận định Kiev chỉ có thể khoe chiến thắng khi nào cắm được cờ ở Melitopol, Berdiansk, hay kiểm soát biển Azov ; Ukraine cần những trận thắng lớn thay vì chỉ gặm nhấm từ từ. Tướng Anh Richard Barrons cho rằng thật phi lý nếu phương Tây với GDP gấp 20 lần Nga, lại để yên cho Moskva tự tung tự tác, nuôi mộng đế quốc.

Một quân nhân Ukraine thuộc lữ đoàn bộ binh cơ giới 68 "Oleksa Dovbush" chạy đến vị trí tại làng Blahodatne vừa tái chiếm ngày 17/06/2023. AP - Yevgeny Maloletka

L’Obs tuần này chạy tựa lớn "Di dân, cuộc tranh luận bị đầu độc", L’Express lưu tâm đến việc "Khoa học nói gì về giáo dục", Le Point bàn về khái niệm "Phi văn minh hóa". The Economist đưa tít "BritGPT Làm thế nào biến nước Anh trở thành siêu cường trí thông minh nhân tạo". Hồ sơ của Courrier International nói về "Ukraine, thời điểm quyết định". Tuần báo cho biết tuy trang bìa thường được dành cho những hình vẽ hay biếm họa, nhưng lần này là những hình ảnh thật của chiến tranh. Ảnh bìa được chọn là một người lính Ukraine, chụp ngày 06/06 trong lúc đang đăm chiêu nhìn những gì còn lại của đập Kakhovka, từ một căn nhà loang lổ vết đạn. Một giai đoạn mới của chiến tranh đã bắt đầu, và có thể thay đổi tất cả.

Kiev và Moskva đều chưa tung hết lực lượng

The Economist nhận thấy cuộc phản công bước vào tuần lễ thứ hai, đã tiến triển và bắt đầu hình dung được. Một hướng về phía đông, xung quanh thành phố Bakhmut đẫm máu và tỉnh Lugansk. Hướng khác nhắm vào Velyka Novosilka và Vuhledar ở Donetsk, và hướng thứ ba mở ra ở miền nam, tại Orikhiv thuộc tỉnh Zaporijia. Nhưng cả hai bên vẫn còn giữ lại lực lượng dự trữ.

Hướng Donetsk cho đến nay có vẻ thành công nhất. Ukraine sử dụng bảy lữ đoàn gần Velyka Novosilka để giải phóng 60 kilomet vuông lãnh thổ trong vòng bốn ngày. Hai hướng còn lại chậm hơn, những trận đánh ác liệt dọc theo trục Orikhiv-Tokmak khiến Ukraine mất nhiều vũ khí và quân nhân, phía Nga cũng thiệt hại nặng. Trong cuộc họp với các blogger quân sự Nga hôm 13/06, Vladimir Putin nói rằng đã mất 54 xe tăng trong đợt phản công của Kiev.

Tầm cỡ triển khai quân ở trục chiến lược Tokmak – cánh cửa để tấn công tuyến đường chính hướng về Crimea – khiến người ta nghĩ rằng đây là hướng chủ yếu. Tuy nhiên đa số vụ tấn công là do các lực lượng Ukraine tại chỗ, nhằm nhận ra những điểm yếu của Nga hơn là để xuyên thủng. Tướng về hưu Ben Hodges cho rằng khi nào thấy những đoàn thiết giáp đông đảo tham gia, cuộc tấn công chính mới thực sự bắt đầu. Tại Zaporijia, Ukraine chỉ mới điều đến vài lữ đoàn, và Nga cũng vậy, hai bên đều muốn làm cạn kiệt lực lượng dự trữ của nhau.

Goryachev, tướng Nga đầu tiên tử trận

Ưu tiên trước mắt của Kiev là nhắm vào pháo binh Nga với những vũ khí tầm xa. Dữ liệu vệ tinh cho thấy rất nhiều đám cháy ở miền nam, các blogger Nga cho biết tướng Sergey Goryachev, tham mưu trưởng quân đoàn 35 của Nga đã thiệt mạng trong một cuộc pháo kích. Đây là vị tướng Nga đầu tiên tử trận kể từ một năm qua.

Không quân đóng vai trò quan trọng, nay được sử dụng nhiều hơn ở Zaporijia. Tại Bakhmut, drone được Nga huy động ồ ạt. Ngoài các drone Lancet có thể phá hủy xe tăng và pháo, còn có số lượng lớn drone thương mại Trung Quốc. Vụ phá đập Kakhovka đã làm đảo lộn kế hoạch của Kiev, giúp Nga rút bớt quân ở Kherson tăng cường cho Zaporijia. Phương Tây cho rằng trên lý thuyết, Ukraine có đủ điều kiện để đe dọa con đường dẫn đến Crimea và tàu Nga trên biển Azov, nhưng cần có một chút may mắn ở phía Kiev và sơ suất của Moskva.

Thời tiết cũng ảnh hưởng : Tuần tới sẽ có nhiều cơn mưa làm chậm bước tiến của Ukraine, đồng thời gây khó cho những phi vụ của Nga. Nguy cơ lớn nhất là các đơn vị Ukraine lọt vào lưới lửa của Nga – bị drone và pháo vây trong lúc vượt những tuyến phòng thủ kiên cố đầy mìn. Bộ trưởng quốc phòng Anh Ben Wallace tuyên bố Kiev đã có những thành công và vẫn duy trì đà tiến, chuyên gia Jack Watling của RUSI cho rằng lực lượng Kiev đã vượt quá mong đợi. Nhưng theo một viên chức phương Tây, cuộc trắc nghiệm thực sự còn ở phía trước.

D-Day : Tướng Eisenhower không phải "ăn đong" vũ khí

"Ukraine và các đồng minh chuẩn bị cho một cuộc tái chiếm khó khăn", đó là nhận định của Le Figaro cuối tuần. Sau mười ngày phản công, lực lượng Kiev dần chiếm được một số vùng đất, chịu những thiệt hại trong những trận đánh ác liệt.

Truyền thông thường thiếu kiên nhẫn, những đồng minh từ lâu chờ đợi cuộc phản công, nhưng những tin tức đầu tiên từ chiến trường chỉ mang lại một ít lạc quan. Moskva khoe khoang tiêu diệt được những xe tăng phương Tây, Kiev luôn giữ im lặng về chiến dịch. Quân đội Ukraine tái chiếm được khoảng 100 kilomet lãnh thổ, nhưng quân Nga vẫn kháng cự với những bãi mìn dày đặc, chừng như đã rút được bài học về những trận thua cay đắng trước đó.

Những trận đánh mới chỉ là thăm dò, chưa dẫn đến những trận chiến lớn. Nếu tướng Eisenhower biết rằng sau khi đổ bộ trên bãi biển Normandy, ông sẽ có được lực lượng logistic vô tiền khoáng hậu, thì tướng Zaloujny tuy có được sự ủng hộ của cả nước Ukraine, nhưng lại phải "ăn đong", lệ thuộc vào vũ khí và đạn dược của đồng minh – tờ báo gọi là D-Day đảo ngược. Bộ trưởng quốc phòng Đức nhìn nhận rằng chưa thể thay thế mỗi xe tăng Leopard bị phá hủy. Liệu phương Tây có xứng tầm với thách thức ?

Ukraine cần những trận thắng lớn

Trả lời L’Express, nhà sử học quân sự, cựu đại tá thủy quân lục chiến Michel Goya nhận định Kiev chỉ có thể khoe chiến thắng khi nào cắm được cờ ở Melitopol hay Berdiansk, kiểm soát được biển Azov. Ukraine cần những trận thắng lớn thay vì chỉ gặm nhấm từ từ. Theo ông Goya, hiện chưa có bất ngờ nào, cả bên công lẫn bên thủ, chiến dịch còn kéo dài nhiều tuần lễ.

Về những xe tăng bị phá hủy mà Vladimir Putin nói là "thiệt hại khủng khiếp" của Ukraine, trang Oryx cho biết phía Kiev mất 35 xe tăng, trong đó phân nửa là của phương Tây như Leopard và Bradley. Số lượng này là khiêm tốn so với 1.000 chiến xa đang hoạt động, không như con số phóng đại của Putin (160 xe tăng, 360 thiết giáp).

Đối với tướng Pháp Nicolas Richoux, tấn công đương nhiên phải chịu thiệt hại. Nhưng có thể thấy chiếc Leopard-2 trong hình mà Nga công bố không bị cháy, ngược với T-72 của Nga thường bị nổ tung, bay mất tháp pháo. Hơn nữa, Moskva cho chiếu đi chiếu lại hình ảnh này với nhiều góc độ trong nhiều ngày liên tiếp, chứng tỏ họ không có được bao nhiêu để trưng ra.

Nguy cơ rình rập từ drone trên trời, mìn dưới đất

Michel Goya đánh giá muốn tiến được, cần phải vô hiệu hóa phương diện thứ ba của quân Nga, tức tất cả những gì trên bầu trời : máy bay tác xạ, trực thăng tấn công, pháo, drone, drone tự sát… Như vậy cần đến vũ khí phòng không mà Ukraine hiện có rất ít. Bên cạnh đó là khả năng phản pháo, và vượt chướng ngại vật.

Cho đến nay, có rất ít những trận cận chiến. Chiến binh Ukraine không gặp nhiều lính Nga, họ đang "chiến đấu với những bóng ma". Mối đe dọa đến từ trời cao và mìn ở dưới đất. Không có những trận giáp lá cà như trong phim, mà đòi hỏi kiên nhẫn và quyết tâm để tiến lên trong nhiều ngày, nhiều tuần lễ, dưới hỏa lực bao phủ và những thiệt hại. Rất dễ mệt mỏi về thể chất và tâm lý vì căng thẳng, và phía Nga cũng có thể kiệt quệ trước những cuộc tấn công liên tục.

So sánh với những chiến dịch trước đây, chuyên gia Goya cho rằng chiến thắng Kharkiv là một sự bất thường. Quân Nga khá thưa, phải đặt cả những hình nộm trong chiến hào để che giấu, Ukraine nhận ra và nhanh chóng đột phá. Tại Kherson, Nga có tổ chức hơn nhưng thiếu chiều sâu, dù vậy Kiev phải mất hai tháng mới tái chiếm được. Trong khu vực từ Zaporijia đến Donetsk hiện nay, phòng thủ của Nga mạnh gấp ba Kherson lúc trước và trải dài. Ukraine sẽ phải vượt mấy chục kilomet chiến lũy trước khi tới được vùng đất có thể chiến đấu cơ động hơn, chẳng hạn một trận chiến xe tăng ở Melitopol. Ukraine thủ rất giỏi nhưng công thì chưa biết ra sao.

Kháng chiến quân biến cuộc sống những kẻ chiếm đóng thành địa ngục

Trong trận phản công này, L’Express nhận thấy "Cuộc chiến đấu bí mật của du kích là một ưu thế quan trọng của Kiev" tại những vùng đất bị tạm chiếm. Những chiếc ruy-băng mang màu cờ Ukraine vẽ bằng sơn trên tường, trên cây cối ở Lugansk, Crimea… là dấu hiệu thách thức cho quân Nga đang kiểm soát thành phố. Các thành viên của phong trào kháng chiến Yellow Ribbon (Ruy-băng vàng) thành lập hai tháng sau khi cuộc chiến khởi đầu, đấu tranh chống xâm lược bằng phương pháp không bạo lực.

Những người khác chọn lựa cầm vũ khí. National Resistance Center (NRC) hôm 11/06 đã trừ khử được một nhóm lính Nga ở làng Skalove gần Melitopol. Cùng ngày, một chiếc cầu dành cho xe lửa bị tấn công ở làng Yakymivka miền bắc, một quả bom làm nổ tung đường rầy ở Crimea. Tướng Nicolas Richoux, cựu chỉ huy trưởng lữ đoàn thiết giáp số 7 của Pháp nhận xét, hoạt động tích cực ở hậu phương, du kích làm rối loạn hậu cần của quân Nga, một lợi thế quý giá trong lúc chiến dịch phản công đang diễn ra.

Nhiều trường hợp viên chức Nga, những kẻ nằm vùng, hợp tác với địch bị du kích ám sát. Có thể kể : thị trưởng Kreminna thân Nga Volodymyr Struck bị bắt cóc và bắn chết ; giám đốc người Nga phụ trách thanh niên ở Kherson Dmitro Savluchenko bị ám sát trong xe hơi ; phó thị trưởng Nova Kakhovka, Vitaly Gura bị bắn hạ ngay trên đường phố ; và mới đây cảnh sát trưởng Melitopol, Oleksandr Mishchenko tử thương vì một vụ nổ khi vừa bước vào nhà… Những người kháng chiến nhấn mạnh phương châm : "Hãy cùng nhau biến cuộc sống của những kẻ chiếm đóng thành địa ngục".

Xác minh được 25.000 lính Nga chết trận ở Ukraine

Về thiệt hại của Nga từ đầu cuộc xâm lăng, Courrier International cho biết "BBC đã kiểm tra và có tài liệu về 25.000 lính Nga tử trận". Hôm 16/06, đài này công bố kết quả một cuộc điều tra tỉ mỉ được thực hiện với nhiều đối tác.

Nikita Lobourets, 21 tuổi thành viên lực lượng đặc biệt, đã chết ngày 20/05/2022 tại một làng miền đông Ukraine. Alexander Zubkov, 34 tuổi, án tù 9 năm vì mua bán ma túy, tham gia Wagner với hy vọng tìm lại tự do sau sáu tháng, và chết tại Bakhmut. Đó chỉ là hai trong số 25.000 lính Nga tử trận kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lăng, được nhận diện bởi BBC, trang web độc lập Nga Mediazona và một ê-kíp tình nguyện viên ; thông qua những tin tức từ các báo cáo chính thức, báo chí, mạng xã hội, những ngôi mộ mới. Cuộc điều tra này cung cấp những bằng chứng cụ thể, đồng thời cho thấy sự thay đổi của quân đội Nga theo với nhịp độ chiến tranh.

Jack Watling, thuộc think tank Royal United Services Institute nhận xét, Alexander Zubkov và những người như anh ta được sử dụng như một thứ hàng hóa "dùng một lần rồi vứt bỏ". "Nga gởi họ ra mặt trận và biết rằng họ sẽ bị giết chết. Quân đội Nga tiêu thụ những người lính loại này với tốc độ đáng kể". Trong ba tháng gần đây, có 1.236 người chết trận là tù nhân, 780 thường dân bị động viên, 752 lính đánh thuê Wagner và 148 sĩ quan. Để so sánh, trong ba tháng đầu của cuôc chiến, 792 sĩ quan và 22 lính của Yevgeny Prigozhin tử trận, nhưng không có tù nhân và lính động viên nào.

Tất nhiên con số của BBC chỉ là số tử trận xác minh được. Hồi tháng 2, tình báo Anh ước tính số lính Nga thiệt mạng từ 40.000 đến 60.000, còn Ukraine đưa ra con số 200.000 lính Nga bị loại khỏi vòng chiến. Trong khi đó Nga nói rằng chỉ có 6.000 lính tử trận.

Vỡ đập Kakhovka : Tác hại khôn lường

Liên quan đến hậu quả của việc phá đập Kakhovka, phóng sự của L’Express dẫn lời người dân địa phương "Người Ukraine chúng tôi còn phải chịu đựng trong nhiều thập niên nữa". Courrier International ghi lại lời kể của những người sơ tán khỏi khu vực ngập lụt về cơn ác mộng mà họ vừa trải qua.

Buối sáng khi đập bị vỡ, cư dân vẫn chưa hiểu những gì đã diễn ra. Ông Vassyl 70 tuổi chẳng hạn, đã chạy đến bên bờ sông Dniepr để xem, và kinh hoảng trước những gì được chứng kiến. Dòng nước lũ ồ ạt cuốn theo súc vật, mái nhà, những mảnh vỡ của các tòa nhà… tất cả những gì trên đường đi. Người dân từng chịu đựng hỏa tiễn, drone, đạn pháo, mìn, nhưng không tưởng tượng được kẻ thù phi nhân cho phá cả đập thủy điện. Một người dân Kherson nói : "Không còn gì nữa : chẳng còn sinh vật, không nhà cửa, không công ăn việc làm. Người ta chẳng biết làm gì. Nhiều người chỉ còn cách trèo lên cây chờ đợi giúp đỡ".

Có đến 94% hệ thống tưới tiêu không còn sử dụng được. Ở thượng nguồn, hồ chứa của đập Kakhovka là nơi tập trung lượng cá nước ngọt nhiều nhất Ukraine, gần 100.000 tấn cá đã bị chết ngộp. Gần 584.000 hecta đất trồng trọt từng mang lại nguồn lợi 1,5 tỉ đô la có nguy cơ biến thành sa mạc. Chưa kể nạn ô nhiễm trầm trọng từ xác người, xác động vật chết đuối, nước thải, hóa chất…

Nguyên tử : Thảm họa sắp tới ?

"Thảm họa sắp tới phải chăng sẽ là nguyên tử ?" - đó là câu hỏi của nhật báo Vysokyi Zamok được Courrier International dịch lại. Tạm thời nhờ hệ thống khẩn cấp, các tổ máy ở nhà máy điện nguyên tử Zaporijia vẫn được làm mát nhưng về lâu về dài phải tìm nguồn khác ổn định. Bà Tetiana hồi xảy ra sự kiện Tchernobyl năm 1986 đã đến sống ở Mykolaiv vì con gái bị nhiễm xạ, và nay lo sợ : "Nếu tai nạn lại xảy đến, chúng tôi biết đi đâu bây giờ ?".

Các chuyên gia cảnh báo nếu xảy ra sự cố, sẽ không thua thảm họa Fukushima ở Nhật Bản. Nhưng Fukushima là do thiên tai, không thể so sánh với việc Putin chủ động để xảy ra thảm kịch. Ukraine và những vùng rộng lớn của Châu Âu cũng như thế giới sẽ bị ảnh hưởng. Không thể đặt hy vọng vào Liên Hiệp Quốc hay Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA), những định chế quốc tế bất lực. Thảm họa sinh thái và nhân đạo ở nhà máy thủy điện Kakhovka cho thấy từ lâu không còn có thể thương lượng, thuyết phục Putin, mà cần phải có phương tiện hiệu quả để chống lại nạn khủng bố quốc tế của Kremlin.

Cái giá phải trả vì không vũ trang cho Ukraine sau khi Crimea bị chiếm

Trên The Economist, tướng Richard Barrons, cựu chỉ huy trưởng Lực lượng Liên quân Anh đưa ra ba khả năng. Hoặc quân xâm lăng bị đánh bại phải rút hết về nước. Hoặc Nga có những cải thiện khiến Ukraine thiệt hại nhiều nhưng giành được rất ít đất, có nghĩa là việc chiếm đóng sẽ không kết thúc nếu Kiev không có được hỏa lực mạnh hơn. Giả thiết thứ ba nằm giữa hai khả năng trên : Ukraine tái chiếm được một số dải đất dọc theo chiến tuyến dài 1.000 kilomet. Như vậy khó thể chấm dứt chiến tranh vào dịp Noel.

Nhiều nước phương Nam và một số chính khách Mỹ cho rằng đó là chuyện giữa Ukraine và Nga, không liên quan đến mình. Nếu quan điểm này lan rộng, Châu Âu cần coi thành bại của cuộc phản công là vấn đề an ninh khu vực. Lại càng khẩn cấp hơn nếu đến một lúc nào đó Mỹ sau khi đóng góp đến 80 tỉ đô la, nhường lại vai trò lãnh đạo cho Châu Âu trong hồ sơ này để chú tâm vào nội trị và quan hệ với Trung Quốc. Châu Âu sẽ phải dành 100 tỉ đô la/năm trong ít nhất ba năm. Số tiền này tuy lớn nhưng chính là người Ukraine phải chiến đấu và đổ máu. Bị bại trận, Nga không còn có thể theo đuổi tham vọng đế quốc.

Tuy nhiên cần phải nhìn xa trông rộng hơn, cuộc phản công phải đi kèm với nỗ lực của Mỹ và Châu Âu (có GDP tổng cộng 40 ngàn tỉ đô la) để đối phó với Nga (2 ngàn tỉ đô la), giành thắng lợi trên chiến trường. Sự chênh lệch quá lớn về kinh tế cho thấy thật phi lý nếu phương Tây để cho Nga tùy tiện gây chiến ở Châu Âu. Có một cái giá phải trả vì đã không trang bị cho Kiev sau khi Nga chiếm mất Crimea năm 2014, để ngăn cản một cuộc xâm lăng mới. Phản ứng tức thời của phương Tây từ tháng 2/2022 giúp Ukraine sống sót nhưng chưa thể ca khúc khải hoàn. Phương Tây phải hiểu rằng để bảo vệ an ninh, thịnh vượng và những giá trị của mình, cần một cam kết không gì lay chuyển để tái lập toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, ngay cả với cái giá cao mà Nga đã đặt ra.

Thụy My

Bộ trưởng Quốc phòng NATO bàn về vấn đề vũ khí phương Tây bị tổn thất ở Ukraine

Anh Vũ, RFI, 16/06/2023

Tại trụ sở Liên minh Bắc Đại Tây Dương NATO ở Bruxelles (Bỉ), bộ trưởng quốc phòng của 31 nước thành viên họp từ ngày 15 đến 16/06/2023 nhằm chuẩn bị cho thượng đỉnh của khối vào tháng 7 tới tại Vilnius, Litva. Cuộc họp chủ yếu thảo luận về tiến trình Thụy Điển gia nhập Liên minh, hiện vẫn đang bị Thổ Nhĩ Kỳ ngăn cản và về diễn tiến chiến sự ở Ukraine.

Toàn cảnh cuộc họp của Ủy Ban NATO-Ukraine cùng với Thụy Điển nhân hội nghị các bộ trưởng quốc phòng NATO tại trụ sở của Liên Minh ở Bruxelles (Bỉ) ngày 15/06/2023. Reuters – Yves Herman

Trong lúc Kiev khởi sự cuộc phản công dự kiến sẽ bị tổn thất khá lớn về khí tài, các đồng minh NATO đang bị áp lực làm thế nào về lâu dài có thể thay thế các vũ khí phương Tây bị phá hủy trong chiến trận và cấp thêm rất nhiều đạn dược cho Ukraine, mà không ảnh hưởng đến phương tiện phòng thủ của các nước trong Liên minh. Đây chính là mối quan tâm chính của NATO trong phiên họp lần này.

Thông tín viên Pierre Benazet tại Bruxelles cho biết thông tin :

Bộ trưởng quốc phòng Ukraine đề nghị các đồng nghiệp trong NATO cung cấp xe bọc thép, vũ khí chống tăng và đạn dược. Đòi hỏi của ôngOleksiy Reznikov khác hẳn với thời điểm Ukraine yêu cầu được cung cấp các giàn tên lửa phòng không sau đó đến xe tăng và cuối cùng là máy bay. Giờ đây là phải phản công thắng lợi và điều quan trọng là sử dụng những khí tài đã có.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Lloyd Austin phát biểu : "Đây là chiến tranh nên chúng ta biết trên chiến trường sẽ luôn có tổn thất về trang thiết bị, xe pháo. Tôi nghĩ Nga cho chúng ta thấy vẫn 5 chiếc xe ấy khoảng một nghìn lần, ở cả chục góc độ khác nhau, nhưng thực sự thì Ukraine vẫn còn nhiều phương tiện chiến đấu. Tôi tin là yếu tố lâu bền suy cho cùng có lẽ sẽ tạo được lợi thế. Điều quan trọng là quân đội Ukraine có thể thu hồi các thiết bị hư hại, sửa chữa lại nếu được và đưa các trang thiết bị đó trở lại chiến đấu".

Theo các bộ trưởng của NATO, cần phải bảo đảm "tính liên tục" cho Ukraine để họ có thể tiếp tục chiến đấu và có thể nhận được đạn dược cho các vũ khi đang có. Bảo trì vận hành của các phương tiện cơ giới và hệ thống vũ khí đã cung cấp cho Ukraine trở nên cốt yếu đối với NATO.

Trước khi hội nghị bắt đầu, tổng thư ký khối NATO, Jens Stoltenberg cho biết các nước đồng minh sẽ thảo luận cách thức mở rộng hỗ trợ Ukraine trong lâu dài và làm sao để tăng cường khả năng răn đe và phòng thủ của Liên minh.

Anh Vũ

*************************

NATO đào tạo phi công Ukraine, mở đường gửi chiến đấu cơ F-16 cho Kiev

Thu Hằng, RFI, 16/06/92023

Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - NATO bắt đầu chương trình huấn luyện phi công chiến đấu cơ F-16 cho Ukraine. Tổng thư ký Jens Soltenberg khi đến dự cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng NATO tối 25/06/2023, cho biết, "việc huấn luyện (phi công) đã bắt đầu cho phép chúng ta có thể quyết định cung cấp các máy bay và lúc đó, các phi công (Ukraine) sẽ sẵn sàng".

Từ trái qua : Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley, bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin và bộ trưởng quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov, tham dự cuộc họp của Nhóm tiếp xúc quốc phòng Ukraine, tại trụ sở NATO, Bruxelles, Bỉ, ngày 15/06/2023. Reuters – Yves Herman

Ngay sau phát biểu của tổng thư ký NATO, người phát ngôn Không quân Ukraine Yyriy Ihnat cho biết Kiev dự định cử vài chục quân nhân"tham gia học lái chiến đấu cơ F-16 do Mỹ sản xuất", và "phi công được chọn đều dày dặn kinh nghiệm". Phát biểu trên đài truyền hình nhà nước ngày 16/06, ông cũng nhấn mạnh :"Mọi việc được triển khai để chương trình khởi động càng sớm càng tốt".

Hai nước thành viên NATO Hà Lan và Đan Mạnh vận động một liên minh quốc tế để huấn luyện phi công, nhân viên bảo trì và cuối cùng là cung cấp F-16 cho Ukraine. Trước đó, bộ trưởng quốc phòng Hà Lan Kajsa Ollongren cho Reuters biết là chương trình huấn luyện có thể bắt đầu ngay mùa hè này và kéo dài 6 tháng. Khóa huấn luyện có thể được tiến hành ở Đan Mạch, nơi có các mô hình máy bay. Mỹ, Bỉ và Luxembourg ủng hộ chương trình đào tạo, còn Pháp và Anh cũng đã hỗ trợ.

Kể từ khi chuẩn bị chiến dịch phản công, Kiev liên tục đề nghị NATO viện trợ chiến đấu cơ để làm đối trọng với ưu thế trên không của Nga. Tuy nhiên, theo bộ trưởng quốc phòng Hà Lan, quyết định chính thức vẫn chưa được đưa ra. Tổng tư lệnh quân đội Mỹ, tướng Mark Milley, tham dự cuộc họp tối 15/06 tại Bruxelles của NATO, cũng cho rằng"còn quá sớm để thông báo ngày cung cấp chiến đấu cơ".

Về cuộc phản công của Ukraine, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nhấn mạnh mới"chỉ ở bước đầu", "các cuộc giao tranh rất khốc liệt và cuộc phản công có thể sẽ mất rất nhiều thời gian". Tuy nhiên, ông tin tưởng"quân đội Ukraine vẫn có khả năng và sức mạnh chiến đấu lớn", đồng thời trấn an Kiev rằng NATO"sẽ tiếp tục cung cấp cho Ukraine những gì họ cần để thành công". 

Thu Hằng

***********************

ISW : Quân đội Ukraine tiếp tục phản công theo ít nhất ba hướng

Trọng Thành, RFI, 15/06/2023

Viện nghiên cứu chiến tranh ISW, trụ sở tại Washington, hôm qua 14/06/2023, dựa trên một số nguồn tin của hai bên, cho biết quân đội Ukraine đang tiếp tục cuộc phản công theo ít nhất ba hướng.

Xe bọc thép của lực lượng Ukraine tại vùng Donetsk, Ukraine, ngày 12/06/2023. Reuters - Stringer

Cụ thể là chiến sự tiếp tục diễn ra dữ dội tại một số khu vực xung quanh thành phố Bakhmut, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine, cũng như tại khu vực xung quanh làng Makarivka, cũng thuộc tỉnh Donetsk. Đây là một trong những ngôi làng đầu tiên quân Ukraine giải phóng kể từ khi mở cuộc phản công, theo thông báo của chính quyền Ukraine hôm 12/06.

Hướng tiến công thứ ba của quân đội Ukraine là tại khu vực phía nam thị xã Orikhiv, tỉnh miền nam Zaporijjia. Ngày 11/06, vào lúc quân đội Ukraine mở mũi tiến công tại đây, thị xã Orikhiv, nằm ở hữu ngạn sông Dniepr, chỉ cách tiền tuyến khoảng 6 km.

Đại diện của bộ Tổng tham mưu Ukraine Oleksiy Gromov, trong một cuộc họp báo hôm nay, cho biết quân đội Ukraine đã giải phóng hơn 100 km² lãnh thổ trong một tuần phản công đầu tiên.

Trong khi đó, ở làng Malokaterynivka, cũng thuộc tỉnh Zaporijjia, cách không xa tiền tuyến, người dân phấn chấn hơn kể từ khi quân đội Ukraine bắt đầu chiến dịch phản công, theo phóng sự của thông tín viên Stéphane Siohan :

"Ở phía nam Zaporijia, nước của hồ chứa trên sông Dniepr rút dần, cư dân Malokaterynivka bắt đầu mất nước sạch. Đằng xa vẫn là tiếng đạn pháo vang rền, nhưng sau nhiều tháng hứng chịu bom đạn, lần này đến lượt quân đội Ukraine tấn công, họ tiến theo hướng ngược lại. Tuy nhiên, bà Svetlana, một người về hưu, cảm thấy không hoàn toàn an tâm.

Bà nói : "Chúng tôi không còn nước nữa. Thật là khổ. Chiến tranh thật đáng sợ. Hiện tại, kể từ khi cuộc phản công bắt đầu, làng chúng tôi ít bị oanh kích hơn. Chúng tôi biết là binh sĩ của mình đang ở đó. Và họ đang giáng những đòn sấm sét vào quân Nga. Thật kinh hoàng ! Nhưng lần này thì đạn từ đây bắn đi. Giờ đây, chúng tôi lo sợ bị họ trả thù".

Trong làng này, đã có gần 150 cư dân bị trúng bom đạn những tháng gần đây.Và cũng như những nơi khác, rất đông người ra trận chống quân chiếm đóng Nga, bà Tetiana xác nhận. Suốt ngày người phụ nữ này dính vào điện thoại. Bà nói :

"Chúng tôi hy vọng quân đội Ukraine sẽ chiến thắng. Ngày nào cũng vậy, chúng tôi đều cầu nguyện cho tổng tham mưu trưởng, tướng Zaloujniy. Tôi cầu nguyện và thường xuyên khóc. Con trai tôi đã ra chiến trường, nhiều người trong gia đình tôi cũng vậy. Chúng tôi cố gắng liên lạc với nhau, nhưng không phải lúc nào cũng được, bởi vì đôi khi không có mạng. Ngày nào tôi cũng gọi cho con tôi. Điều quan trọng nhất với tôi là được nghe con tôi trả lời qua điện thoại, có khi tôi gọi nó, nó ngắt điện nếu như không thể nói chuyện. Trong trường hợp này, đấy là dấu hiệu cho thấy là con tôi còn sống".

Trên mặt trận, lực lượng Ukraine đang tiến rất chậm, nhưng dân chúng hy vọng mùa hè này sẽ là thời điểm giải phóng".

Cũng về chiến sự, Ukraine cho biết đã bắn hạ một tên lửa và 20 drone của Nga trong đêm qua. Một số cơ sở công nghiệp tạiKryvyï Rig,thành phố quê hương của tổng thống Ukraine, một lần nữa bị trúng ba tên lửa, theo chính quyền địa phương. Về phần mình, Nga thông báo bắn hạ 9 drone tại bán đảo Crimée.

Hội Chữ Thập Đỏ Quốc Tế hôm qua, 14/06/2023, thông báo đã được phép đến thăm tổng cộng khoảng 1.500 tù binh của hai bên kể từ đầu chiến tranh. Hội Chữ Thập Đỏ Quốc Tế thường xuyên bị tổng thống Ukraine chỉ trích đã không thật sự nỗ lực tiếp cận các tù binh Ukraine bị Nga giam giữ.

Trọng Thành

Chiến dịch phản công : Vì sao Ukraine khó chọc thủng các tuyến phòng thủ của Nga ?

Thu Hằng, RFI, 14/06/2023

Trong chiến dịch phản công hiện nay, quân Ukraine tiến rất chậm, thậm chí là "khó khăn", theo phát biểu tối 12/06/2023 của tổng thống Volodymyr Zelensky. Hiện tại mới chỉ có 7 ngôi làng ở vùng Donetsk miền đông và vùng Zaporijjia miền nam được giải phóng. Một số nhà phân tích cho rằng Kiev mới chỉ trắc nghiệm khả năng phản ứng của Nga, nhưng có một điều chắc chắn, Ukraine sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, vì quân Nga đã có thời gian củng cố các tuyến phòng thủ. 

Binh sĩ Ukraine trên xe bọc thép BMP-1 tại ngôi làng được giải phóng, thuộc tỉnh Donetsk, ngày 13/06/2023 © Oleksandr Ratushniak / Reuters

Nga có thời gian củng cố các tuyến phòng thủ 

Sau thành công chớp nhoáng của Ukraine ở Kherson, quân Nga đã dựng tuyến phòng thủ kiên cố, được đặt tên là "Fabergé", thợ kim hoàn của các sa hoàng Nga. Tuyến phòng thủ này rất khó vượt qua theo giải thích với RFI ngày 11/06 của đại tá Frédéric Jordan (thuộc Trung tâm học thuyết quân sự và đào tạo chỉ huy) : 

"Tuyến phòng thủ này rất dày đặc, sâu khoảng 30 km với 6 lớp nối tiếp nhau, trước tiên là giúp quân Nga theo dõi một cuộc tấn công của Ukraine, tiếp theo là cố đánh chặn. Toàn tuyến phòng thủ này phần lớn được củng cố bằng các phương tiện công binh, đặc biệt là mìn, các hầm trú ẩn kiên cố và một số chiến hào. Những vị trí đó không hoàn toàn liên tục, có nhiều khoảng trống, nhưng được bố trí ở những nơi được coi là hành lang cơ động, có thể bảo vệ các khu vực, điểm giao nhau và các vùng có tầm quan trọng chiến lược". 

Ngoài ra, quân đội Ukraine còn phải vượt qua được đội "pháo binh đặc biệt" gồm các xe tăng cổ lỗ T54 được Nga xuất kho hồi mùa đông. Thân xe tăng được chôn dưới đất, chỉ để pháo và tháp pháo nhô lên, nhằm gây tối đa thiệt hại cho đối phương. Thông báo mở phản công được Kiev liên tục nhắc đến từ nhiều tháng qua buộc phía Nga phải củng cố lực lượng. Do đó, tình hình trở nên phức tạp cho Ukraine, theo nhận định với RFI ngày 13/06 của cựu đại tá Peer de Jong, hiện là phó chủ tịch Viện Themiis : 

"Đối mặt với quân Ukraine là các đoàn quân Nga được cắm chốt từ nhiều tháng qua. Người ta gọi đó là "bố trí thực địa". Thêm vào đó là việc đập thủy điện Kakhovka bị phá khiến toàn bộ miền nam, có nghĩa là khoảng 400-500 km ở miền nam bị chia cắt, bởi vì không ai vượt qua được cho nên toàn bộ mặt trận tập trung vào khoảng 500 km ở khu vực phía bắc vùng này". 

Lực lượng Ukraine không được trang bị đồng nhất 

Ngoài những khó khăn do Nga gây ra, liệu Ukraine có đủ lực để tấn công cùng lúc toàn bộ mặt trận ở miền đông và miền nam, trong khi các cuộc giao tranh hiện tập trung trên ba trục chính : Bakhmut, vùng Vugledar (đông nam) và vùng Orikhiv (miền nam) ? Cựu đại tá Peer de Jong cho là rất khó "bởi vì Ukraine có khoảng 15 lữ đoàn, mỗi lữ đoàn có từ 3.000 đến 4.000 quân và lại được trang bị khác nhau, lữ đoàn này dùng thiết bị của Pháp, lữ đoàn kia lại được trang bị vũ khí của Mỹ, của Đức…". Tuy nhiên, theo ông, tinh thần chiến đấu của quân và dân Ukraine mới là chìa khóa cho thành công của chiến dịch. 

Cùng chung nhận định với nhiều nhà phân tích quân sự, chuyên gia Peer de Jong nhận định, Ukraine đang trắc nghiệm phòng tuyến để tìm điểm yếu của Nga, với "mục tiêu là xác định một điểm gãy và từ điểm đó có thể đột phá và khai thác đột phá đó. Nên có thể nói rằng (Ukraine) vẫn đang trong giai đoạn đánh giá mặt trận chung". 

Theo nhà sử học quân sự Michel Goya, "nếu Ukraine chọc thủng được các tuyến phòng thủ Nga và tạo được đột phá, thì như trường hợp ở tỉnh Kharkiv vào tháng 09/2022, họ sẽ tung lực lượng cơ động để tìm cách tiến sâu nhất có thể về phía các vùng do Nga chiếm đóng và lúc đó chúng ta có thể chứng kiến những trận giao tranh thực sự. Đó sẽ là những trận chiến di động có vài trăm xe tăng của mỗi bên tham gia. Nếu Ukraine chọc thủng được phòng tuyến thì có lẽ chúng ta có thể sẽ thấy xe tăng trực tiếp đối đầu nhau". 

Tuy nhiên, một tuần sau khi tổ chức phản công, Kiev mới chiếm lại được 7 ngôi làng, một kết quả khá nhỏ nhưng cho thấy "đà tiến". Nhà báo Pierre Haski, phụ trách mục Địa Chính Trị trên đài Pháp France Inter, trích nhận định của giới phân tích cho rằng mối nguy thực sự cho Kiev là chỉ giành được một vài chiến thắng quân sự, nhưng không đủ để làm thay đổi cục diện thực địa. Ukraine cũng sẽ phải đối mặt với nguy cơ cuộc chiến ác liệt hiện nay trở thành một "cuộc xung đột được đóng băng", kéo dài tình trạng mất lãnh thổ và khiến các nước phương Tây nản lòng.

Thu Hằng

************************

Quân Ukraine giành thêm được ba ngôi làng ở miền đông nam

Trọng Thành, RFI, 13/06/2023

Bộ quốc phòng Ukraine hôm 12/06/2023, thông báo đã giành thêm được "ba ngôi làng ở miền đông nam" tiếp theo các chiến thắng ở miền đông. Tổng cộng quân đội Ukraine đã chiếm được 7 làng kể từ đầu cuộc phản công. Bốn ngôi làng chiếm được trước đó thuộc tỉnh miền đông Donetsk.

Lính Ukraine trước một tòa nhà có treo quốc kỳ Ukraine trong một chiến dịch nhằm giải phóng làng đầu tiên trong cuộc phản công tại Blahodatne, vùng Donetsk, Ukraine. Ảnh được công bố ngày 11/06/2023 via Reuters – 68^th Separate Bunting Brigade 'O

Theo hãng tin Anh Reuters, trên mạng Telegram, thứ trưởng quốc phòng Ukraine Hanna Maliar hôm qua, 12/06/2023, cho biết ba làng mà họ mới chiếm lại nằm dọc chiến tuyến dài khoảng 100 cây số, phía nam thành phố Zaporijjia, thủ phủ tỉnh Zaporijjia. Trong phát biểu hàng ngày vào tối hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định chiến dịch phản công đẩy lùi quân Nga là "khó khăn", nhưng "đang tiến triển".

Phóng sự của Julien Chavanne và Jad El Khoury từ Kiev :

Một người đàn ông tên Sacha nói : "Binh sĩ của chúng tôi đã sẵn sàng 100%". Sacha tin tưởng hoàn toàn là chiến dịch được bắt đầu từ mấy ngày nay để đẩy lùi quân Nga sẽ đạt kết quả. Người đàn ông về hưu này không thể hình dung một viễn cảnh nào khác hơn là chiến thắng. Ông nói : "Tôi tin tưởng 100%. Tôi đã nghe tổng thống Zelensky khẳng định là chiến dịch đã bắt đầu, và không có đường lui".

Trong khi đó, Yulia, phóng viên của một tờ báo mạng, cảnh báo về tâm lý tin tưởng quá mức. Nữ phóng viên này tỏ ra thận trọng : "Không nên ăn mừng chiến thắng quá sớm. Tất cả mọi người đều biết chiến dịch phản công sẽ diễn ra. Giờ đây chúng tôi chỉ biết chờ quân đội chính thức thông báo các chiến công. Như chúng ta đã thấy, khi Kherson được giải phóng, ai cũng đều trào nước mắt. Nhưng phải đợi thông báo chính thức của quân đội".

Đối đầu với cuộc phản công, quân đội Nga lần này đã có thời gian chuẩn bị và đây là điều khiến Arthur - một quân nhân tình nguyện thuộc binh đoàn quốc tế bảo vệ Ukraine - lo ngại. Súng lục đeo trên thắt lưng, trong bộ quân phục ngụy trang, Arthur cho biết : "Tại vùng Donestk, quân Nga đã chiếm được nhiều vị trí chiến lược và về phía Zaporijjia, họ đã có thời gian để củng cố chiến tuyến, đào giao thông hào. Họ đã có thời gian chuẩn bị, họ đã sử dụng tốt khoảng thời gian này. Họ cũng đã có một chiến lược tốt, nhưng tôi không nghĩ rằng điều này sẽ giúp họ".

Quân đội Ukraine đang tiến hành nhiều cuộc đột kích, đặc biệt là nhằm xác định được các điểm yếu của phía Nga. Về phần mình, Nga khẳng định đã "đẩy lùi" nhiều đợt tấn công của các lực lượng Ukraine". 

Trong khi đó, quân Nga đã oanh kích vào một khu chung cư ở Kryvyï Rig, tỉnh Dnipropetrovsk, miền trung Ukraine. Ít nhất 6 người chết, 25 người bị thương, và 7 người khác "có thể đang bị vùi trong các đống đổ nát", theo thông báo của chính quyền địa phương hôm nay, 13/06/2023. Kryvyï Rig, với khoảng 600 nghìn dân trước chiến tranh, là thành phố quê hương của tổng thống Ukraine Zelensky.

Pháp, Đức, Ba Lan họp bàn phối hợp tăng cường hỗ trợ Kiev

Lãnh đạo ba nước Pháp, Đức và Ba Lan đã có cuộc họp hôm qua, 12/06/2023, tại điện Elysée, bàn về việc "thúc đẩy sự phối hợp của Châu Âu" nhằm hỗ trợ hiệu quả hơn Ukraine trong cuộc phản công và bàn về "các bảo đảm an ninh lâu dài" cho Ukraine.

Theo Reuters, trong cuộc họp báo chung với hai lãnh đạo Đức và Ba Lan, tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh Paris "làm tất cả" để có thể trợ giúp Kiev trong cuộc phản công "dự kiến kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng này". Về phần mình thủ tướng Đức Olaf Scholz khẳng định Ukraine "sẽ được hậu thuẫn cho đến khi nào vẫn còn cần" về xe tăng, đại pháo, cũng như về hệ thống phòng không.

Riêng tổng thống Ba Lan, Andrzej Duda, đòi hỏi các nước Châu Âu "gửi một thông điệp rõ ràng" về triển vọng của Ukraine gia nhập NATO tại thượng đỉnh ngày 11 và 12/07, ở Vilnius, Litva. 

Theo báo chí Pháp, cuộc họp theo công thức "Tam giác Weimar" – tức cơ chế hợp tác phi chính thức Pháp, Đức, Ba Lan - có mục tiêu chủ yếu là tìm cách thu hẹp các bất đồng, hiện đang còn rất lớn, giữa các nước Châu Âu trong vấn đề "bảo đảm an ninh lâu dài" cho Ukraine. Trong khi chờ đợi NATO kết nạp Ukraine, tổng thống Pháp hôm 31/05, trong một hội nghị tại Bratislava, Slovakia, đã đề xuất các bảo đảm an ninh "lâu dài" cho Kiev nhằm răn đe mọi mưu toan xâm lược mới của Nga. 

Trọng Thành

Ukraine phản công : Những bãi mìn dày đặc của Nga là trở ngại lớn

Nga đã biến lãnh thổ Ukraine thành một trong những bãi mìn lớn nhất thế giới, tổng cộng 170.000 kilomet vuông, gấp 6 lần diện tích của cả nước Bỉ. Gần đây, các đồng minh đã hỗ trợ cho Kiev những thiết bị đặc biệt để phá mìn hoặc giúp sống sót trong khu vực đầy mìn bẫy, nhưng theo Le Monde số ra hôm nay 15/06/2023 vẫn còn quá ít.

Mìn chống tăng tại một cánh đồng gần làng Pravdyne của Kherson, được quân đội Ukraine giải phóng ngày 06/12/2022. AP – Yevgeny Maloletka

Các bệnh viện Pháp chuẩn bị cho một mùa hè căng thẳng vì thiếu nhân lực và thời tiết nóng. Châu Âu tố cáo tập đoàn Google lợi dụng thế mạnh để cạnh tranh trong thị trường quảng cáo trên mạng, đe dọa áp dụng luật chống độc quyền. Một tàu di dân bị chìm ở Địa Trung Hải làm ít nhất 79 người thiệt mạng, một trong những thảm họa đắm tàu gây chết người nhiều nhất trong những năm gần đây. Đó là những đề tài được các báo đưa lên trang nhất hôm nay.

Về chiến sự Ukraine, Le Monde nhấn mạnh đến "Bức tường thành những bãi mìn Nga ở Ukraine" : Các đơn vị tham gia cuộc phản công của Kiev phải đối phó với những khu vực dày đặc mìn chống tăng và chống cá nhân.

Những bãi mìn dày đặc của Nga

Nga đã biến lãnh thổ Ukraine thành một trong những bãi mìn lớn nhất thế giới. Theo các ban tham mưu phương Tây, khoảng 170.000 kilomet vuông đất ở Ukraine bị gài đầy mìn, gấp 6 lần diện tích của cả nước Bỉ ; nhưng trong đó có tính cả mìn do Kiev bố trí trước chiến tranh, chủ yếu ở Donbass. Được gài dọc theo những chiến tuyến kiên cố của Nga, những quả mìn này là nỗi ám ảnh cho thiết giáp Ukraine. Những chiến xa bị hư hại trong các video do phía Nga công bố chứng tỏ đã vướng phải mìn.

Ngoài số lượng, giới quân sự phương Tây chú ý đến cách thức mà Nga sử dụng. Bãi mìn không nhằm ngăn chiến xa, nhưng để dẫn dắt đến một địa điểm khác, nơi đó hỏa tiễn chống tăng hay đạn pháo bắn vào đoàn xe bị kẹt trong khu vực. Nga có các thiết bị giúp gài bẫy những vùng này từ xa. Những video trên mạng xã hội Nga cho thấy các xe ISDM Zemledeliye hoạt động gần Zaporijia.

Hệ thống này tương đương với thiết bị phóng rốc-kết 122 ly, có thể phóng cả loạt 600 quả mìn chống tăng hay mìn chống cá nhân ở khoảng cách đến 15 kilomet, để chận xe thiết giáp hay gài bẫy trở lại những khu vực đã được dọn sạch. Một nguồn tin quân sự Kiev xác nhận quân Nga dùng Zemledeliye trong lúc Ukraine đang tấn công để bao vây và chận đường rút lui. Theo nhà sử học quân sự John Helin, đại học Helsinki, chỉ trong ngày 11/06, Ukraine bị mất ba trong số sáu thiết bị phá mìn Leopard 2R do Phần Lan cung cấp.

Thiết bị phá mìn và sinh mạng người lính

Được biết những tháng gần đây, các đồng minh đã tăng tốc hỗ trợ cho Kiev những thiết bị đặc biệt để phá mìn hoặc giúp sống sót trong khu vực đầy mìn bẫy. Mỹ viện trợ các MRAP, loại xe được chế tạo để chống lại các vụ nổ, xe tăng trang bị gầu xúc mìn, xe bánh xích mang theo chất nổ M-58 làm nổ mìn theo chiều ngang và phá hủy các "răng rồng", và thiết giáp M-60 trang bị những cầu dã chiến để vượt qua các chiến hào, hố chống tăng. Về phía Đức gởi sang các xe phá mìn Wisent-1.

Chuyên gia quân sự Ukraine Vladislav Selezniov giải thích : "Có những thiết bị kỹ thuật giúp phá mìn từ xa. Thiết giáp, xe tăng tác chiến được trang bị phù hợp có thể vượt được những cánh đồng đầy mìn, nhưng chúng tôi chỉ có được rất ít loại này. Đương nhiên là tất cả đều phải chịu đựng đạn pháo Nga, thiệt hại của chúng tôi rất đáng kể. Tuy vậy những xe này đều có thể thu hồi và sửa chữa". Chuyên gia này nhấn mạnh, quan trọng nhất là giữ được mạng sống cho người lính.

Moskva dùng mọi phương tiện để tấn công chiến xa của Kiev

Trả lời phỏng vấn của Le Figaro, tướng Pháp Olivier Kempf cho rằng "Xe tăng, thiết giáp phương Tây bị phá hủy hoặc tịch thu là tin xấu bất ngờ cho Kiev". Theo trang web Oryx chuyên thống kê thiệt hại của cả hai bên dựa theo video được kiểm chứng, có một chiếc Leopard 2A4 và ba Leopard 2A6 bị phá hủy hay bỏ lại, và 16 chiếc M2A2 Bradley trong số 109 chiếc được phương Tây chuyển giao. Nhiều video đăng trên mạng cho thấy Nga tung ra mọi phương tiện để tấn công xe tăng Ukraine, từ pháo, trực thăng Ka-52 trang bị hỏa tiễn chống tăng cho đến drone tự hủy Lancet.

Ông Kempf dự đoán, do không có đạn dược hay phần mềm để có thể sử dụng, những xe này sẽ được dùng vào việc tuyên truyền, như trưng bày ở Moskva chẳng hạn. Sẽ không có những trận chiến xe tăng quy mô vì Nga chiếm ưu thế trên không, cộng với drone và pháo binh. Ukraine cũng đã nhanh chóng thích ứng, thay vì tập trung chiến xa như trong giai đoạn đầu, các đơn vị tấn công đã gọn nhẹ hơn.

Mục tiêu sắp tới ? Putin không xác định được !

Le Monde trong bài "Mục đích chiến tranh bất định của Putin" ghi nhận khi xuất hiện trên truyền hình, ông chủ điện Kremlin có vẻ lúng túng về giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến. Trong cuộc gặp hôm thứ Ba 13/06 với các thông tín viên Nga chuyên đưa tin về "chiến dịch quân sự đặc biệt" - những tiếng nói cuối cùng được phép chỉ trích tại Nga, Vladimir Putin cho rằng cuộc phản công của Ukraine đã thất bại. Về những vụ đột kích vào Belgorod, Putin nhìn nhận "lẽ ra phải bảo vệ tốt hơn" vùng biên giới.

Ông có vẻ kém tự tin hơn khi nói về mục đích chiến tranh, trong khi có những ý kiến cho là việc "phi quân sự hóa", "phi quốc xã hóa" Ukraine đều không đạt nổi. Ngay cả mục tiêu tối thiểu sau khi phải rút chạy khỏi Kiev là "bảo vệ người dân vùng Donbass", cũng không làm được - Putin nhìn nhận. Còn về khả năng động viên thêm lính ? Tổng thống Nga nói rằng "hiện giờ chưa cần thiết", cũng như việc áp đặt thiết quân luật và gởi tân binh đến vùng chiến sự. Nhưng ông không cho biết cụ thể bao giờ những người bị động viên được quay về, chỉ nói rằng "còn tùy theo tình hình".

Thương binh Ukraine gặp khó khăn khi lắp chi giả

Ở hậu phương, phóng sự của La Croix nói về "Cuộc chiến đấu thứ hai của những người lính Ukraine bị thương tật", khi làn sóng thương binh nặng tràn ngập hệ thống y tế vốn đã quá tải. Trên lý thuyết, có 245 cơ sở được Bộ Y tế công nhận có thể tiếp nhận họ, nhưng thực tế chỉ có khoảng 50 cơ sở y tế có đủ thiết bị và nhân sự. Ruslan, 20 tuổi, mất đôi chân vì bom, may mắn tìm được "Unbroken", một cơ sở bán công ở Lviv, được lắp chân kim loại và tập đi ba ngày trong tuần mà không mất một đồng hryvnia nào. Anh hy vọng quay lại quân đội vài tháng tới để điều khiển drone : "Tôi không thể rút lui khi chúng tôi chưa thắng trận".

Tại trung tâm "Bez Obmejen" ở Kiev, một số chi giả từ Châu Âu được chỉnh lại cho vừa với từng thương binh. Trước khi bị xâm lăng, cơ sở tiếp đón cùng lúc tối đa một hoặc hai người lính, nay khoảng 30 người đang tập đi, tập cầm nắm… Serhy, cựu công binh gỡ mìn cho biết sẽ trở lại với quân ngũ : "Tôi sẽ nghỉ ngơi sau khi chiến thắng".

Các nhà chuyên môn về chỉnh hình chuẩn bị tinh thần nhận một đợt bệnh nhân mới, khi cuộc phản công chỉ mới bắt đầu. Danh sách chờ đã rất dài, có nguy cơ làm chậm lại quy trình lắp chi và tập luyện để tự vận động. Bộ Y tế cho biết còn thiếu rất nhiều nhân viên có chuyên môn. Cách đây sáu tháng ngành đã mở chiến dịch đào tạo các sinh viên năm cuối, nhưng việc huấn luyện phải mất cả năm. Các hiệp hội lao vào xây dựng những dưỡng đường chỉnh hình nhất là tại miền tây.

"Centre Superhumans" ở Lviv thu thập được nhiều món tiền quyên góp từ các mạnh thường quân Ukraine và ngoại quốc, sau một chiến dịch có sự tham gia của ca sĩ Sting nổi tiếng. Chỉ riêng tỉ phú Mỹ Warren Buffet đã giúp 16 triệu euro, khiến trung tâm có được những tiện nghi và thiết bị mới nhất. Tuy vậy nhìn chung nạn hành chánh quan liêu vẫn là cơn ác mộng cho các thương binh. Những người phải lắp tay chân giả khó tìm được chỗ trong bệnh viện để tập vật lý trị liệu.

Kazakhstan đi dây giữa Nga và Trung Quốc

Trên lãnh vực ngoại giao, Le Monde nhận thấy Kazakhstan, láng giềng của Nga có chính sách rất khôn khéo. Theo tờ báo, còn phải đợi nhiều tuần lễ hoặc nhiều tháng nữa mới có thể rút ra những bài học đầu tiên về chiến dịch phản công của Ukraine ở miền nam và miền đông. Những bài học này có giá trị vượt ra ngoài phạm vi Kiev và các đồng minh, cuộc tấn công của Kiev có tác động xa khỏi chiến tuyến. Cách đó 3.000 kilomet là Astana, thủ đô Kazakhstan, nơi vẫn chịu ảnh hưởng của Moskva nhưng nay Nga đang có nguy cơ trở thành chư hầu của Trung Quốc, hệ quả của cuộc xâm lăng Ukraine.

Ngày 09/05, năm tổng thống các nước Trung Á đều hiện diện trên Quảng trường Đỏ dự lễ mừng chiến thắng phát-xít Đức, chắc hẳn là dưới sự thúc giục của Vladimir Putin để cảm thấy đỡ cô đơn. Hai tuần sau, các nhà lãnh đạo này cũng có mặt tại Tây An, Trung Quốc bên cạnh Tập Cận Bình. Riêng Kazakhstan, từ khi độc lập vẫn chủ trương đa phương, và giờ đây mở rộng tiếp xúc với Thổ Nhĩ Kỳ, các nước vùng Vịnh, Liên Hiệp Châu Âu, Hoa Kỳ. Với vị trí địa lý là hành lang giữa Âu và Á, Astana muốn chứng tỏ không thụ động chịu đựng những hành vi của các cường quốc láng giềng.

Một tháng trước khi Nga xâm lăng Ukraine ngày 24/02/2022, đối mặt với những cuộc nổi dậy đẫm máu, tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đã nhờ Moskva can thiệp trong khuôn khổ Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể. Nhưng sau đó Tokayev giữ khoảng cách với ông chủ điện Kremlin, do quân đội Nga lộ rõ những điểm yếu. Bắc Kinh muốn thay chân Moskva, dẫn dụ bằng kinh tế, nhưng Kazakhstan vẫn thận trọng.

Thủ đoạn tinh vi của Nga để thao túng dư luận

Liên quan đến hồ sơ Nga can thiệp vào Pháp bằng cách tung tin giả, Le Monde tiếp tục vạch trần các thủ đoạn tinh vi của Moskva. Chiến dịch "Doppelganger" của Nga đã mạo danh những trang web chính thức giống y như các trang thật, đăng những thông cáo và bài báo giả mạo. Những bài viết này bắt chước từ kiểu chữ, cách trình bày, logo… y như thật, cho thấy cách hoạt động hết sức tinh vi.

Từ cuối 2022, sau cuộc điều tra ban đầu của báo chí Đức và các tổ chức phi chính phủ EU DisinfoLab và Qurium, Meta, công ty mẹ của Facebook đã mạnh tay chận lại chiến dịch được cho là "quy mô nhất, phức tạp nhất của Nga kể từ đầu cuộc chiến tranh Ukraine, với mức độ tinh tế và mạnh mẽ chưa từng thấy". Trên 1.600 danh khoản và 700 trang Facebook đã bị xóa. Nhưng sáu tháng sau, chiến dịch của Nga được DisinfoLab đặt tên là "Doppelganger" (bản sao) vẫn tiếp tục thậm chí còn mở rộng, với các trang giả mạo Bộ ngoại giao Pháp, Bộ nội vụ Đức, các tờ báo cả ở Israel. Tại Pháp, những bài trả tiền quảng cáo trên Facebook từ chiến dịch này đã có đến 3 triệu lượt xem, với những tin thất thiệt như quân nhân Ukraine đào ngũ hàng loạt.

Có những trang thông tin xưng rằng không có mục đích thương mại, nhưng đội ngũ biên tập, nhà báo chẳng biết là ai ; và cả những tổ chức phi chính phủ giả hiệu. Bên cạnh việc nói theo giọng lưỡi Kremlin nhưng kín đáo không nhắc đến Ukraine, một mục tiêu nữa là tạo cảm giác có sự ủng hộ Nga đông đảo bên trong Liên Hiệp Châu Âu. Những người chủ trương "Doppelganger" chừng như không có ý định dừng lại : Chỉ vài phút sau khi bị Bộ ngoại giao Pháp phát đi thông báo tố cáo hôm 13/06, thêm một loạt thông cáo giả hiệu được tung ra, lần này lấy tên Bộ Nội Vụ Pháp, cảnh báo "lừa đảo".

Thụy My

Cuộc phản công của quân đội Ukraine đã thực sự bắt đầu. Tuy nhiên, việc không có nhiều thông tin (đúng) không cho phép theo dõi diễn tiến chiến sự một cách đáng tin cậy.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một cuộc họp tại Kherson, ngày 08/06/2023. AP

Kể từ khi Nga xâm lược và thất bại trong ý đồ nhanh chóng đánh gục Ukraine hồi năm ngoái, thì cuộc phản công của quân đội Ukraine hiện nay mang tính quyết định và quan trọng nhất. Do vậy, theo nhà báo Pierre Haski, phụ trách mục Địa Chính Trị trên đài Pháp France Inter, có một số điều cần chú để tránh rơi vào bẫy "thông tin" và hiểu được những gì đang xẩy ra trong cuộc phản công này.

Trước hết, không nên tìm cách theo dõi, "bám sát" diễn tiến cuộc phản công từng giờ, từng phút. Thông tin là một vũ khí mà cả hai bên, Nga và Ukraine, đều "chăm chút" sử dụng. Không thể đánh giá được một cuộc phản công có quy mô như vậy trong vài giờ, mà cần có thời gian, vài tuần, vài tháng. Một hai thông tin lẻ tẻ, "nóng hổi" chỉ cho phép nhìn thấy được một phần của sự thật.

Ví dụ, trong các ngày cuối tuần 10 – 11/06 vừa qua, Nga loan tải các vidéo cho thấy các thiết bị quân sự mới nguyên của Mỹ, Đức, Pháp, bị phá hủy trong những giờ đầu của cuộc phản công. Thậm chí, một số bloggers Nga, ủng hộ chiến tranh, còn hào hứng đề xuất cho đặt các loại vũ khí bị phá hủy này ngay trước sứ quán của các nước phương Tây ở Moskva.

Thế nhưng, có thể thấy trước được các thiệt hại quân sự này khi mới bắt đầu một chiến dịch quân sự vốn đã được nói nhiều từ vài tháng nay. Và các thông tin đó không nói lên được gì về diễn biến tiếp theo của cuộc phản công.

Cũng trong cuối tuần, phía Ukraine công bố các video xe tăng Nga bị phá hủy.

Tương tự, trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội, xuất hiện các hình ảnh, vidéo về cảnh treo cờ Ukraine ở ngôi làng đầu tiên được giải phóng. Các hình ảnh này không nói lên được gì về chiến cuộc nhưng giúp lên tinh thần.

Điều cần chú ý tiếp theo là không nên chỉ quan tâm đến "chiều kích" quân sự của các sự kiện. Đương nhiên, "góc nhìn" quân sự giúp đánh giá được xem quân đội Ukraine đã khai thác các thiết bị quân sự mới, hiện đại, được phương Tây viện trợ như thế nào, cũng như phân tích khả năng kháng cự của quân Nga, và liệu giới tướng lãnh Nga có rút ra những bài học hay không sau những khiếm khuyết của họ hồi năm ngoái.

Một cuộc phản công quy mô như quân đội Ukraine đang tiến hành còn có những mục tiêu chính trị. Ukraine cần chứng minh cho các đồng minh-thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) thấy rằng viện trợ quân sự ồ ạt của họ đã giúp cho quân đội Ukraine tạo ra sự khác biệt, thế mạnh trên chiến trường. Ví dụ, theo các thông tin rò rỉ từ phía Nga, quân đội Ukraine đã có nhiều lợi thế, hoạt động trong đêm dễ dàng, nhờ có các ống kính hồng ngoại và các thiết bị mà phương Tây viện trợ. Qua đó, các thành viên NATO càng có động lực tiếp tục giúp đỡ, và có thể đưa ra những quyết định viện trợ các loại vũ khí mới cho Ukraine, như máy bay tiêm kích F-16 mà quân đội Ukraine không có trong cuộc phản công hiện nay.

Theo giới phân tích, mối nguy thực sự đối với Ukraine là giành được một vài chiến thắng quân sự nhưng không đủ để làm thay đổi bối cảnh và tương quan lực lượng trên thực địa. Nếu quân đội Ukraine chỉ giải phóng được một số vùng bị quân Nga chiếm giữ mà không chia cắt được các lãnh thổ nối liền nước Nga với bán đảo Crimea, thì tác động của các chiến thắng quân sự rất hạn chế.

Một thắng lợi quân sự hạn chế là không tạo lợi thế cho Kiev nếu họ chấp nhận đàm phán. Trong khi đó, áp lực hướng tới đàm phán sẽ càng mạnh nếu hoạt động quân sự không hiệu quả.

Nếu chỉ đạt thắng lợi quân sự một cách "tương đối", Ukraine sẽ phải đối mặt với nguy cơ cuộc chiến ác liệt hiện nay trở thành một cuộc "xung đột được đóng băng", kéo dài tình trạng mất lãnh thổ, một dạng "hưu chiến" trong khi chờ đợi chiến sự lại bùng phát mãnh liệt hơn. Vả lại, bản thân Nga cũng không hề muốn thấy kịch bản này.

Đức Tâm

Nguồn : RFI, 13/06/2023

Cuộc phản công của Ukraine "sẽ kéo dài và gây nhiều chết chóc"

Cuộc chiến xâm lược của Nga ở Ukraine, được tiến hành từ 475 ngày qua, cho đến nay vẫn là tiêu điểm thời sự quốc tế của nhiều tờ báo Pháp số ra hôm nay 13/06/2023.

Lính Ukraine chụp hình trước một ngôi làng vừa được giải phóng ở vùng Donetsk, Ukraine. © 35th Separate Brigade of Marines via Facebook/via Reuters

La Croix đăng tựa lớn trang nhất "Kiev tìm kiếm lỗ hổng" trong hàng phòng thủ của Nga. Gần đây, Ukraine đã bắt đầu phản công và đã đạt được nhiều tiến bộ khi tuyên bố giành lại được một số khu vực ở Donetsk từ tay quân Nga. Nhật báo công giáo nhận định cuộc phản công này "sẽ kéo dài và gây nhiều chết chóc". Theo La Croix, để chuẩn bị, Kiev đã có các hoạt động bí mật trong nhiều tuần trên lãnh thổ Nga, phá hủy kho nhiên liệu, bắn phá các trung tâm hậu cần, trước khi dồn lực tấn công.

Các cuộc giao tranh tập trung ở ba khu vực : Dọc theo chiến tuyến dài hơn 1000 km từ biên giới Nga đến sông Dniepr, tại vùng Donestk và Zaporijjia. Riêng tại khu vực Zaporijjia, các nhà phân tích quân sự từ lâu đã cho rằng những thắng lợi của Ukraine tại đây có thể đe dọa tuyến đường bộ giữa Nga và bán đảo Crimea (bị Nga sáp nhập qua trưng cầu dân ý từ năm 2014). Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ đâu là khu vực mà Kiev tập trung chủ lực.

La Croix cho rằng cả Ukraine và Nga vẫn chưa triển khai phần lớn lực lượng của mình. Vụ phá đập thủy điện Nova Kakhovka bắc qua sông Dniepr gần đây cũng khiến cho các kế hoạch tấn công tại khu vực này bị hoãn này, vì rất khó điều động binh lính tại vùng ngập lụt. La Croix trích dẫn quan điểm của tướng Mỹ Ben Hodges nhận định "có vẻ như Ukraine vẫn đang trắc nghiệm hệ thống phòng thủ của Nga để tìm kiếm các lỗ hổng, xây dựng các chiến thuật". Việc Ukraine dàn trải lực lượng khiến Nga khó có thể xác định đâu là trục tấn công chính. Trong trường hợp này, Nga buộc phải kéo dài các tuyến phòng ngự và có thể dễ dàng để lộ ra lỗ hổng.

Le Monde thì đăng bài của đặc phái viên đến Belgorod, một vùng của Nga, gần với biên giới Ukraine, với tựa đề "Tại Belgorod ở Nga, 'chúng tôi đơn độc trên chiến tuyến'". Nơi đây đã phải hứng chịu nhiều cuộc tấn công của phe ủng hộ Ukraine ở Nga trong thời gian vừa qua. Chính quyền Nga đã huy động đông đảo nguồn lực, hỗ trợ sơ tán thường dân khỏi vùng chiến sự, xây dựng các khu tạm cư. Theo quan sát của Le Monde, khi chiến tranh xảy ra trước cửa nhà, trái với mong đợi của nhiều người, người dân Belgorod không lên tiếng chỉ trích "chiến dịch đặc biệt" của Vladimir Putin. Những vụ oanh kích lại củng cố thêm chiến dịch này và tạo ra cuộc huy động xã hội quy mô lớn hơn, đồng thời chỉ ra sự can thiệp ngày càng gia tăng của phương Tây vào cuộc xung đột. Sự ủng hộ từ những người dân vùng biên giới đối với điện Kremlin dường như còn vững chắc hơn so với các vùng khác. Tuy nhiên, điều này không ngăn cản những lời chỉ trích đối với quân đội Nga vì bất lực trong việc bảo vệ biên giới.

NATO tiếp tục củng cố khả năng quân sự

Về phần mình, Le Figaro quan tâm đến cuộc trập trận Air Defender 23 của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Đức, bắt đầu từ ngày hôm qua, 12/06, đến ngày 23/06. Với sự tham gia của hơn 250 máy bay quân sự, 10.000 binh lính từ 25 quốc gia thành viên NATO và đối tác, bao gồm Nhật Bản và Thụy Điển, đây là cuộc tập trận không quân lớn nhất lịch sử của khối này trong bối cảnh chiến tranh xảy ra tại sườn đông Châu Âu. Cuộc tập trận mô phỏng một cuộc tấn công từ kẻ thù miền đông, với tên gọi Occasus, không sử dụng tên Nga để tránh làm gia tăng căng thẳng với điện Kremlin. Air Defender 23 cho phép kiểm tra năng lực phản ứng nhanh của NATO, đồng thời chỉ ra rằng Đức sẵn sàng cam kết, nhận trách nhiệm trong Liên minh quân sự.

Theo nhật báo thiên hữu, trên thực tế, việc tổ chức cuộc thao dượt quân sự với quy mô như vậy đã được nêu ra từ 2018, trước khi chiến tranh Ukraine nổ ra, nhưng cuộc xâm lược của Nga đã thúc đẩy các nước trong khối nhận thức được nguy hiểm và tăng cường các chương trình củng cố liên minh quân sự. Theo Le Figaro, việc bảo vệ lãnh thổ của NATO trở thành một mối quan ngại và NATO cần phải chứng minh là một khối "có thể tin tưởng được về mặt quân sự."

Hiện tượng tôn thờ Putin trong Binh đoàn Lê dương Pháp

Vẫn về chiến tranh Ukraine, nhưng Libération đưa độc giả đến Binh đoàn Lê dương Pháp, một đơn vị của Lục quân, nơi mà các binh sĩ đều là những người nước ngoài tình nguyện chiến đấu cho nước Pháp. Từ những năm 2010, một phần tư lính tình nguyện gia nhập những người nói tiếng Nga. Đến năm 2022, trong số 9.000 lính lê dương đang tại ngũ, có 700 người gốc Ukraine, 200 người trong số họ đã nhập tịch Pháp, và 500 người mang quốc tịch Nga. Kể từ khi chiến tranh Ukraine nổ ra, Binh đoàn Lê Dương ngừng tuyển dụng các tình nguyện viên từ hai nước này.

Libération nêu ra trường hợp của một người lính Ukraine, Mykhaylo Jerdin, gia nhập lực lượng của Pháp từ năm 2011, từng chiến đấu cho nước Pháp ở Nigeria hay Sahel. Ông được mô tả như là một người lính mẫu mực, được lựa chọn để xuất hiện trên truyền hình. Thế nhưng, đến năm 2014, cuộc chiến với phe ly khai thân Nga nổ ra, trong đơn vị bắt đầu xuất hiện những chia rẽ giữa bên thân Nga và phe Ukraine. Điều đáng nói là những người lãnh đạo đơn vị lại là người Nga, gây áp lực đối với những người không thuộc phe của mình.

Các cuộc xung đột nội bộ trở nên căng thẳng hơn khi chiến tranh Ukraine nổ ra. Người lính gốc ở Lviv cho biết đã nhiều lần bị chèn ép, phải chịu đựng chung sống với những người tôn thờ ảnh của Putin hay Stalin, cho đến khi bị loại khỏi quân đội chỉ vì "nướng thịt quá chín". Mykhailo Jerdin lên án một hiện tượng "Putin hóa" trong một bộ phận lính Lê Dương, và sự thờ ơ của những chỉ huy, vào lúc mà Nga xâm lược Ukraine. Theo ông Mykhailo, những kẻ "cuồng Putin" giống như là một giáo phái trong quân đoàn Pháp.

Silvio Berlusconi : Chính trị gia bảo thủ giàu nhất nước Ý qua đời

Về thời sự quốc tế, sự ra đi của cựu thủ tướng Silvio Berlusconi hôm 12/06, bao trùm khắp các mặt báo. Theo Le Figaro, người được mệnh danh là "Il Cavalière" (hiệp sĩ của Ý) đã ra đi ở tuổi 86, tại một bệnh viện ở Milan khi phải đương đầu với căn bệnh máu trắng. Xã luận La Croix cho rằng sự kiện này đã lật qua một trang đen tối đối với cánh hữu ở nước Ý. Berlusconi, một doanh nhân đào hoa, đứng đầu nhiều doanh nghiệp trên bán đảo, bảo thủ, và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ trong hệ thống phân cấp công giáo. Cuộc đời đeo nhiều mặt nạ của Berlusconi đã làm mờ những ranh giới giữa các hoạt động của ông, dù đó là trong lĩnh vực, tài chính, truyền thông, thể thao, hay chính trị. Cựu thủ tướng Ý cũng đã vướng phải vô số vụ kiện về tham nhũng hay trốn thuế.

Libération cũng dành hồ sơ lớn để nói về vị chính trị gia giàu nhất nước Ý. Khi bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình, vào đầu những năm 1990, Berlusconi đã tự giới thiệu như là một người có khả năng chống lại chủ nghĩa cộng sản và có thể hiện đại hóa nước Ý. Berlusconi cũng là người lập ra đảng bảo thủ Fonza Italia, đưa chủ nghĩa cá nhân vào trong chính trị, qua một đảng theo chủ nghĩa dân túy. Với tư cách là một doanh nhân trong ngành truyền thông, Berluscni đã biến phương tiện truyền thông của ông trở thành kênh chính trị chính yếu.

Le Figaro ví Berlusconi như một con "sư tử già" của cánh hữu Ý. Nhật báo thiên hữu lược lại cuộc đời của ông : xuất thân từ một gia đình khá giả, xây dựng cơ đồ, rồi dấn thân vào chính trị. Những thành tựu mà Berlusconi đạt được sau 9 năm lãnh đạo nước Ý vẫn gây tranh cãi. Cuộc cách mạng tự do chưa được hoàn thành, Berlusconi cũng không đưa ra được cải cách lớn nào đối với đất nước.

Vào những năm cuối đời, Berlusconi cố quay trở lại chính trường, thậm chí tham gia tranh cử tổng thống, nhưng rồi lại rút hồ sơ. Ông được bầu làm chủ tịch Thượng Viện vào năm 2022, nhưng lập trường thân Nga, thân Putin của ông đã khiến cánh hữu Ý khó xử. Berlusconi cũng không có sự chuẩn bị tốt đối với người kế nhiệm vị trí lãnh đạo trong đảng Fonza Italia mà ông sáng lập, khiến cho chỗ đứng của đảng bị lung lay trên chính trường Ý, thậm chí có nguy cơ bị xóa sổ trước sự ra đi của ông. Le Figaro kết luận rằng, ít nhất, vị tỉ phú với khối tài sản lên đến 7 tỉ đô la, cũng đã chuẩn bị di chúc, chia tài sản cho 5 người con của ông, hiện vẫn ẩn danh.

Về thời sự nước Pháp, nếu như Libération nêu ra thất bại của liên minh cánh tả Nupes trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm chính phủ lần thứ 17 ngày hôm qua,với kết quả là chính phủ của thủ tướng Elisabeth Borne vẫn đứng vững, thì La Croix đề cập đến ý tưởng làm việc 4 ngày một tuần, băn khoăn "liệu đây có phải là một tiến bộ về kinh tế hay rủi ro về xã hội ?". Cách đây đúng 25 năm, ngày 13/06/1998, nước Pháp đã thông qua luật Aubry, giảm giờ lao động từ 39 giờ xuống còn 35 giờ một tuần. Hơn hai thập kỷ sau, ý tưởng giảm số ngày làm việc tiếp tục được nhen nhóm, thu hút sự quan tâm của nhiều lao động, nhất là sau đại dịch Covid-19. Đây được xem là một giải pháp để cho giới lao động có thể cân bằng cuộc sống cá nhân và công việc tốt hơn, nhưng giới chủ và các nhà kinh tế học thì vẫn quan ngại.

Nhật báo kinh tế Les Echos dành trang nhất cho vấn đề về đãi ngộ giới công chức tại Pháp với thông báo tăng lương cho hơn 5,7 triệu người, tùy theo cấp bậc. Chính phủ đã chi 7 tỷ euro cho việc này, nhưng giới công đoàn cho là chi như thế vẫn chưa đủ trong lúc lạm phát tăng cao.

Nhiều báo cũng quan tâm đến chiến lược của Macron về việc chuyển dịch, tái công nghiệp hóa, tái sản xuất nhiều sản phẩm trên lãnh thổ Pháp, nhất là trong ngành dược phẩm. Hôm nay, ông Macron đến vùng Ardèche, thăm nhà máy sản xuất các thiết bị y tế và dược phẩm, mà 60 đến 80% dây chuyền sản xuất được thực hiện ở nước ngoài, chủ yếu là ở Trung Quốc. Trước tình trạng khan hiếm thuốc, theo Les Echos, tổng thống Pháp sẽ thông báo danh sách 300 loại thuốc thiết yếu cho sức khỏe của người Pháp và xem xét đến chiến lược di dời các cơ sở sản xuất đó trở lại Pháp.

Theo Le Figaro, chiến lược này đã được tổng thống Emmanuel Macron nêu ra trong chiến dịch tranh cử từ năm 2017. Cuộc khủng hoảng Covid-19 và sau đó là chiến tranh Ukraine, đã cho thấy sự mong manh của chuỗi cung ứng toàn cầu. Châu Âu dường như phụ thuộc quá mức vào các nhà sản xuất bên ngoài lãnh thổ 27 nước.

Le Monde thì dành hồ sơ lớn nói về cách mà nước Pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Khi sắp bước vào mùa hè, trước tình trạng nắng nóng kéo dài, các cảnh báo, nhắc nhở về nguy cơ cháy rừng được đưa ra tại nhiều vùng của Pháp. Chính vì vậy, Le Monde lựa chọn khai thác chủ đề rừng và các hệ sinh thái ở trong đó, cũng như các giống cây khác nhau. Có những loại cây bị đe dọa trước hiện tượng biến đổi khí hậu như cây sồi rừng, nhưng cũng có những loại cây có thể thích ứng với việc Trái đất bị hâm nóng như loài cây thuộc Họ Cử (Chêne Zène), có thể sinh trưởng tốt mà không cần nhiều nước.

Chi Phương