200 nghị sĩ Mỹ kiện Tổng thống Trump nhận tiền từ nước ngoài (BBC, 14/05/2017)

Gần 200 thành viên Quốc hội Mỹ cùng tham gia đơn kiện Tổng thống Donald Trump vì nhận tiền của các chính phủ nước ngoài thông qua các doanh nghiệp của ông Trump.

 Khách sạn Trump International ở Washington DC được nhắm đến cho các nhà ngoại giao nước ngoài

Ít nhất 30 thượng nghị sĩ và 166 hạ nghị sĩ tham gia.

Họ cáo buộc ông Trump vi phạm hiến pháp cấm nhận tiền khi chưa có sự đồng ý của quốc hội.

Đơn kiện nói từ khi nhậm chức tổng thống, ông Trump chưa xin quốc hội thông qua các khoản tiền mà các công ty của ông đã nhận từ chính phủ nước ngoài.

Họ nói đây là đơn kiện lớn nhất của các nghị sĩ đối với một tổng thống Mỹ.

Nhiều viên chức nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cũng đang kiện ông Trump trong các vụ tương tự.

Bộ trưởng tư pháp tiểu bang Maryland và Quận Columbia cũng đã loan báo đơn kiện hôm thứ Hai.

Nhà Trắng bác bỏ mọi cáo buộc.

Tổ chức toàn cầu của ông Trump gồm đến hơn 500 doanh nghiệp như khách sạn, sân golf, bất động sản, có liên hệ làm ăn với các chính phủ nước ngoài.

Từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã chuyển việc kiểm soát hàng ngày doanh nghiệp cho một quỹ của các con trai.

Nhưng ông không bán các doanh nghiệp và các nhà chỉ trích nói lẽ ra ông phải làm điều này để tránh xung đột lợi ích.

Luật sư của tổng thống nói quy định trong hiến pháp chỉ cấm quan chức nhận quà của nước ngoài, chứ không áp dụng cho các khoản tiền như trả tiền phòng khách sạn.

********************

Bộ trưởng tư pháp Mỹ chối quanh về hồ sơ Nga (RFI, 14/06/2017)

Bộ trưởng tư pháp Hoa Kỳ Jeff Sessions hôm qua 13/06/2017 đã điều trần gần ba tiếng đồng hồ trước Thượng Viện về hồ sơ Nga. Ông bộ trưởng nhiều lần khẳng định sự trung thực của mình, và bác bỏ mọi cáo buộc thông đồng với Moskva. Lấy cớ là có bổn phận giữ bí mật, ông Jeff Sessions nhiều lần từ chối trả lời câu hỏi của các thượng nghị sĩ.

Bộ trưởng Tư Pháp Mỹ Jeff Sessions điều trần trước Thượng Viện về hồ sơ liên quan tới Nga tại Washington ngày 13/06/2017. REUTERS/Jonathan Ernst

Từ Washington, thông tín viên RFI Anne-Marie Capomaccio tường trình :

Ông Jeff Sessions đã trở thành bậc thầy trong nghệ thuật né đòn, và việc ông từ chối trả lời đã làm các thượng nghị sĩ Dân Chủ bực tức. Bộ trưởng tư pháp đã sử dụng mọi phương cách có được để kéo dài thời gian với các câu trả lời : "phải giữ bí mật về các cuộc đối thoại với tổng thống, không biết các sự kiện, không nhớ được…".

Về các cuộc gặp gỡ đại sứ Nga Kislyak, người ta chẳng biết được gì cả. Nhưng cũng chính vì lý do này mà ông bộ trưởng bị đặt ra ngoài cuộc điều tra về hồ sơ Nga.

Sau cuộc điều trần dài gần ba tiếng đồng hồ, công chúng chẳng biết thêm gì nhiều. Nếu ông bộ trưởng đã khuyến cáo sa thải giám đốc FBI, đó là vì ông Comey đã không khởi tố bà Hillary Clinton về vụ email. Và ngược lại nếu tổng thống viết trên Twitter là ông James Comey bị cách chức vì hồ sơ Nga, thì đó là quyết định của ông Trump.

Bộ trưởng tư pháp chối bỏ mọi sự thông đồng của ê-kíp ông Trump với Nga, và đặt tay lên ngực để khẳng định sự trung thực của mình. Cuối cùng, Jeff Sessions cho biết không có ý định cách chức biện lý đặc biệt Robert Mueller.

Thông tin duy nhất có thể làm mọi người đều đồng ý, đó là việc tin tặc Nga tấn công trong chiến dịch tranh cử - một chủ đề chính hiếm khi được nêu ra trong cuộc điều trần này, rốt cuộc cũng được nhắc đến.

Thụy My

************************

Mỹ : Bộ trưởng tư pháp ra điều trần về liên hệ với Nga (RFI, 13/06/2017)

Bộ trưởng tư pháp Mỹ Jeff Sessions điều trần trước Thượng Viện ngày 13/06/2017, về hồ sơ liên hệ với Nga và những vấn đề còn mập mờ sau những lời chứng của cựu giám đốc FBI James Comey trong buổi điều trần ngày 08/06/2017.

Jeff Sessions trong cuộc điều trần trước Thượng Viện Mỹ ngày 08/01/2017 để được chấp thuận làm bộ trưởng tư pháp Hoa Kỳ. REUTERS/Kevin Lamarque/File Photo

Thông tín viên RFI tại Washington, Anne-Marie Capomacio, cho biết thêm chi tiết.

"Tại sao bộ trưởng tư pháp lại gặp đại sứ Nga tại Mỹ nhiều lần trong lúc diễn ra cuộc vận động tranh cử tổng thống ? Tại sao ông Jeff Sessions đã không nói đến những cuộc gặp này lúc ông được đề cử ? Những điều này đã khiến ông bị gạt ra bên ngoài cuộc điều tra.

Giờ đây ông có xác nhận những gì James Comey đã điều trần hay không ? Ông đã có ra khỏi Phòng Bầu Dục để cho cựu giám đốc FBI James Comey nói chuyện một mình với tổng thống hay không ? Cuộc điều trần của bộ trưởng Jeff Sessions sẽ công khai như theo yêu cầu của ông, và các thượng nghị sĩ, như Lindsey Graham, có nhiều câu hỏi : Nếu bộ trưởng tư pháp làm chính trị, điều này không hay cho mọi người. Tôi muốn truy vấn đề này đến cùng, trước Thượng Viện. Tôi muốn biết những gì Comey nói có đúng hay không. Có phải là ngài bộ trưởng đã tạo ra một tình huống khiến ông không thể đánh giá một cách điềm tĩnh những gì diễn ra giữa tổng thống và ông Comey hay không.

Vấn đề là vị bộ trưởng, do vai trò của ông trong chính quyền, có thể nêu lên quyền được giữ im lặng nếu những câu hỏi của các thượng nghị sĩ làm ông khó chịu.

Cuộc điều trần có tầm quan trọng đặc biệt đối với ông Jeff Sessions, nguyên là thượng nghị sĩ đầu tiên đứng về phía ứng cử viên Trump, nhưng đã phải chịu cơn thịnh nộ của tổng thống vì ông Trump rất bực tức sau khi một nhà điều tra đặc biệt được đề cử để xem xét nghi án Nga".

California chận sắc lệnh nhập cư thứ hai của tổng thống Trump

Ngày 12/06/2017, tòa phúc thẩm liên bang tại California đã bác sắc lệnh nhập cư thứ hai của chính quyền Trump. Thông tín viên RFI Anne-Marie Capomaccio cho biết, giống như bang Maryland, ba thẩm phán California cho rằng sắc lệnh mang tính kỳ thị chủng tộc và đi ngược với tinh thần của Hiến Pháp Hoa Kỳ. Theo sắc lệnh của tổng thống Mỹ, công dân sáu nước Iran, Syria, Yemen, Somalia, Soudan và Libya bị cấm vào lãnh thổ Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, tòa California cho phép chính quyền tăng cường kiểm soát tiền sử của mọi du khách nước ngoài. Nhà Trắng đã đệ đơn kháng án lên tòa án tối cao song cơ quan này chưa chấp nhận xem xét vụ việc.

Mai Vân

Tòa Bạch Ốc được yêu cầu giao băng ghi âm cuộc trao đổi Trump-Comey (VOA, 10/06/2017)

Lãnh đạo cuộc điều tra của ủy ban tình báo Hạ viện về việc Nga can thiệp cuộc bầu cử Mỹ 2016 ngày 9/6 loan báo đã gửi thư cho cựu Giám đốc FBI, James Comey, yêu cầu giao nộp bấy kỳ ghi chú nào liên quan đến các cuộc trao đổi giữa ông Comey với Tổng thống Donald Trump.

Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc FBI James Comey

Dân biểu Cộng hòa Mike Conaway và dân biểu Dân chủ Adam Schiff cho biết cũng đã gửi thư đến cố vấn Tòa Bạch Ốc, Don McGahn, yêu cầu xác nhận xem có băng ghi âm hoặc ghi chú nào về các cuộc trao đổi giữa ông Comey với ông Trump hay không. Nếu có, họ đề nghị Tòa Bạch Ốc phải cung cấp bản sao cho ủy ban trước ngày 23/6 năm nay.

***********************

Tổng thống Trump cáo buộc cựu giám đốc FBI Comey nói dối (RFI, 10/06/2017)

Hôm 09/06/2017, ông Donald Trump đã cáo buộc cựu giám đốc Cục Điều tra Liên bang James Comey là nói dối, khi nhân vật này khẳng định là tổng thống Mỹ đã yêu cầu ông ngưng điều tra cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn về những mối liên hệ giữa nhân vật này với Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) và đồng nhiệm Rumani Klaus Iohannis (T) họp báo chung ngày 9/06/2017, tại Nhà Trắng. REUTERS/Jonathan Ernst

Ông James Comey đã khai như trên khi ra điều trần trước Thượng Viện Mỹ ngày 08/06/2017. Cựu giám đốc FBI còn cho biết là tổng thống Trump đã đòi ông phải trung thành với chủ nhân Nhà Trắng. Nhưng ông Trump đã phản bác toàn bộ những cáo buộc đó, tuyên bố sẳn sàng ra khai báo với lời tuyên thệ trước công tố viên công tố viên đặc biệt đang điều tra về vụ Nga can thiệp bầu cử Mỹ.

Từ Washington, thông tín viên Jean-Louis Pourtet gởi về bài tường trình :

"Bất chấp những tuyên bố sai lạc và những lời dối trá, tôi hoàn toàn vô tội. Hơn thế nữa, Comey chính là kẻ để lộ thông tin." Tổng thống Trump đã viết như thế trên mạng Twitter sáng sớm hôm qua. Sau đó ông lại nói thêm về chuyện này nhân cuộc họp báo chung với tổng thống Rumani Klaus Iohannis. Ông Trump nói :

"Không hề có chuyện thông đồng cũng như cản trở pháp luật. Thật tình mà nói thì James Comey đã xác nhận rất nhiều điều mà tôi đã nói và một số tuyên bố của ông ta hoàn toàn không đúng sự thật".

Như vậy, kẻ nói dối chính là Comey, chứ không phải là ông : Tổng thống Trump khẳng định không hề yêu cầu cựu giám đốc FBI ngưng điều tra Michael Flynn về những cuộc tiếp xúc với các quan chức Nga. Ông cho rằng việc ông đòi Comey cam kết trung thành với ông là chuyện buồn cười. Tổng thống Trump giải thích rằng : "Tôi chỉ mới quen ông ta thôi".

Ông Trump có thật sự đã ghi âm cuộc nói chuyện với cựu giám đốc FBI, như ông đã hàm ý như thế hay không ? Ông sẽ nói sau về chuyện này. Dường như là không hề có chuyện ghi âm như thế, nhưng người này tố cáo người kia nói dối, làm sao biết được là ai nói thật ?

Tổng thống Trump cam kết sẳn sàng ra khai báo với lời tuyên thệ trước công tố viên đặc biệt đang điều tra về vụ Nga can thiệp bầu cử Mỹ".

Thanh Phương

*********************

Phản pháo Comey, Trump tuyên bố sẵn sàng khai chứng hữu thệ (VOA, 10/06/2017)

Tổng thống Donald Trump ngày 9/6 khẳng định không hề tìm cách ngăn trở cuộc điều tra của FBI đối với cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, tố cáo cựu Giám đốc FBI James Comey khai gian phản lại lời thề trước Quốc hội.

Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc FBI James Comey

Trong cuộc điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện hôm 8/6, ông Comey khai rằng Tổng thống Trump đã yêu cầu ông ngưng điều tra ông Flynn và mối liên hệ giữa ông này với Nga.

Tổng thống Trump nói những lời khai chứng của ông Comey cũng giúp làm rõ là không hề có sự thông đồng nào giữa ông với Nga trong cáo giác Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016.

"Ông James Comey đã xác nhận phần lớn những gì tôi đã nói. Và có một vài điều ông ấy nói không đúng sự thật", Tổng thống Trump tuyên bố tại Vườn Hồng Tòa Bạch Ốc.

Khi một phóng viên hỏi ông Trump rằng ông ấy có yêu cầu ông Comey ngưng điều tra ông Flynn hay không, ông Trump khẳng định "Tôi không hề nói chuyện đó".

Tuy nhiên, khi ký giả này tiếp tục hỏi "Vậy ông Comey đã khai gian chuyện này phải không ?", Tổng thống Trump đáp "Cái đó không phải tôi nói. Ý tôi là tôi không hề nói chuyện đó".

Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng dù không có gì sai nếu như ông mở lời như thế, nhưng ông không hề phát ngôn như vậy.

Tại buổi điều trần hôm qua, cựu Giám đốc FBI nói Tổng thống Trump hồi tháng Giêng có yêu cầu ông cam kết trung thành với Tổng thống, một đề nghị bất thường khiến gây nghi ngại về tính độc lập của cơ quan FBI.

"Tôi sẽ không bảo tôi muốn anh thề trung thành. Ai mà làm thế ?" Tổng thống Trump tuyên bố tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Romani hôm 9/6.

Khi được hỏi liệu ông có sẵn lòng có phản hồi hữu thệ với những gì ông Comey đã trình bày trước Quốc hội hay không, Tổng thống Trump nói ông sẵn sàng "100%".

Ông Trump đồng ý ra khai chứng hữu thệ, như vậy những phát ngôn của ông lẫn của ông Comey sẽ trở thành cơ sở làm việc của các nhà điều tra liên bang.

Nếu điều tra cho thấy lời khai chứng của ông Trump hoặc những ghi chú của ông Comey về những gì đôi bên trao đổi không đúng sự thật thì một trong hai người có thể bị buộc tội khai gian với các nhà điều tra liên bang.

Hiến pháp Mỹ không nêu thẳng liệu một Tổng thống có thể bị truy tố hình sự hay không và đây cũng là đề tài gây tranh cãi pháp lý. Tổng thống có thể bị truy tố sau khi hết nhiệm kỳ.

********************

Luật sư của Trump đòi công bố ghi chép của Comey (VOA, 10/06/2017)

Luật sư riêng của Tổng thống Mỹ Donald Trump dự định sẽ đệ đơn khiếu nại vào đầu tuần sau về việc cựu Giám đốc FBI James Comey tiết lộ các cuộc trò chuyện với Tổng thống, một người thân cận nhóm luật sư cho biết hôm thứ Sáu.

Luật sư Marc Kasowitz sẽ đệ đơn khiếu nại lên Tổng thanh tra của Bộ Tư pháp và cũng sẽ đệ nạp yêu cầu lên Ủy ban Tư pháp và Ủy ban Tình báo Thượng viện về lời khai của ông Comey, theo nguồn tin này. Nguồn tin này từ chối xác định danh tính vì vấn đề này không được công khai.

Ông Comey, trong lời khai chứng trước Ủy ban Tình báo Thượng viện Hoa Kỳ hôm thứ Năm, cáo buộc ông Trump sa thải ông để tìm cách làm suy yếu cuộc điều tra của Cục điều tra Liên bang về việc Nga can thiệp vào chiến dịch tranh cử Tổng thống vào năm 2016.

Ông Comey nói ông Trump đã gây áp lực buộc ông phải chấm dứt cuộc điều tra nhắm vào cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn và nói với ông Comey rằng ông cần sự trung thành của ông, mặc dù các giám đốc FBI trên nguyên tắc làm việc độc lập với Tòa Bạch Ốc.

Ông Kasowitz bác bỏ những điểm này và đã công kích ông Comey vì rò rỉ "những trao đổi bí mật" ra cho giới truyền thông.

Các chuyên gia pháp lý đã đặt nghi vấn về lập luận của ông Kasowitz rằng những trao đổi riêng của ông Trump với ông Comey nên được coi là trao đổi bí mật.

*************************

Donald Trump lên án James Comey (BBC, 09/06/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng trên Twitter sau khi cựu giám đốc FBI James Comey chỉ trích ông tại buổi điều trần trước ủy ban Thượng viện.

Viết một đoạn trên Twitter, ông Trump gọi ông Comey là "kẻ rò rỉ tin tức".

Ông muốn ám chỉ điều mà luật sư của ông đã nói sau buổi điều trần hôm thứ Năm : rằng ông Trump không phải là đối tượng điều tra và ông Comey đã tiết lộ cuộc nói chuyện với tổng thống cho một luật sư, người chia sẻ lại cho báo chí.

Viết một đoạn trên Twitter, ông Trump gọi ông Comey là "kẻ rò rỉ tin tức".

Tai buổi điều trần, ông Comey nói ông tin rằng mình bị sa thải để gây ảnh hưởng đến cuộc điều tra chiến dịch tranh cử của ông Trump.

Cựu lãnh đạo FBI dẫn dắt một trong nhiều điều tra về Nga trước khi bị sa thải.

Ông Comey ra điều trần trước Ủy ban tình báo Thượng viện hôm thứ Năm.

Ông nói tổng thống gây sức ép đòi ông ngừng điều tra cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn.

Ông Flynn mất chức sau khi nói dối phó tổng thống về các cuộc đàm thoại với đại sứ Nga trước khi ông Trump làm tổng thống.

Ông Comey cũng nói tổng thống phỉ báng ông và FBI khi nói FBI "được lãnh đạo kém".

Sau buổi điều trần, luật sư riêng của tổng thống ra thông cáo bác bỏ cáo buộc của ông Comey.

Luật sư Marc Kasowitz nói Tổng thống Trump không bao giờ ngăn chặn điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ.

Luật sư cũng nói buổi điều trần xác nhận ông Trump không bị điều tra liên quan cáo buộc về Nga.

****************

Mỹ : Phiên điều trần của cựu giám đốc FBI phủ thêm bóng đen trên Nhà Trắng (RFI, 09/06/2017)

Hôm 08/06/2017, cựu giám đốc Cục Điều Tra Liên Bang Mỹ (FBI) James Comey có phiên điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ về các cuộc tiếp xúc giữa ông và tổng thống Mỹ Donald Trump xoay quanh cuộc điều tra Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và cựu giám đốc FBI James Comey (ảnh ghép) REUTERS

Nội dung buổi điều trần rất được mong đợi này không đưa ra những phát hiện trấn động nào như nhiều người dự báo, nhưng ít nhiều đã làm chao đảo vị thế của tổng thống Donald Trump sau chưa đầy nửa năm vào Nhà Trắng.

Cựu giám đốc Cục Điều Tra Liên Bang Mỹ FBI James Comey cách đây gần một tháng đã bị tổng thống Donald Trump đột ngột cách chức. Phiên điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ ngày hôm qua chủ yếu nhằm để ông James Comey làm sáng tỏ thông tin có hay không việc tổng thống ra lệnh ngăn cản cuộc điều tra của FBI về mối liên hệ với Nga của cố vấn an ninh của tổng thống, tướng Michael Flynn, trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Danald Trump hồi năm 2016.

Dư luận Mỹ mong đợi xem cựu giám đốc FBI có đưa ra những chi tiết mới hay những bằng chứng cụ thể về việc tổng thống Donald Trump, trong các cuộc gặp riêng với ông James Comey, đã ra lệnh ngừng các cuộc điều tra về ông Flynn trong mối quan hệ với Nga, hay nói cách khác là tổng thống can thiệp, cản trở điều tra của tư pháp. Thế nhưng những phát biểu của ông James Comey trước các thượng nghị sĩ của cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ và truyền hình trực tiếp được đánh giá là không có gì mới và có sức "bùng nổ" ghê gớm có thể tác động mạnh đến chiếc ghế tổng thống Trump như một số đồn đoán trước đó.

Xuyên suốt nội dung điều trần, ông Comey chỉ khẳng định một điều là ông đã bị tổng thống Trump sa thải vì cuộc điều tra liên quan đến quan đến Nga, với mục đích gây ảnh hưởng đến cách thức tiến hành điều tra của FBI và ông đánh giá đó là điều rất nghiêm trọng.

Tuy nhiên, phiên điều trần của cựu giám đốc FBI cũng phơi ra được những chi tiết thú vị về vị tổng thống đặc biệt của nước Mỹ. Ông Comey kết tội ông Trump là "kẻ dối trá". Dẫn chứng là trong tất cả các cuộc tiếp xúc nói chuyện riêng với tổng thống Trump, ông đều ghi chép đầy đủ, điều mà ông Comey không bao giờ làm với cựu tổng thống Obama. Hay như giải thích về lý do sa thải ông, tổng thống nói rằng là vì tình hình hoạt động ở FBI rối ren, lộn xộn. Cựu giám đốc FBI khẳng định, đó cũng là những lý lẽ "dối trá". Donald Trump đã được biết đến là một vị tổng thống phát ngôn tiền hậu bất nhất, giờ đây ông bị tố là "kẻ dối trá" thì quả là điều không thể xem nhẹ đối với tư cách một nguyên thủ quốc gia.

Ngoài ra, trong phiên điều trần hôm qua, ông James Comey đã có ít nhất 3 lần từ chối trả lời công khai các câu hỏi của các thượng nghị sĩ liên quan đến mối liên hệ có thể có giữa chính quyền Trump và Nga. Ông hứa sẽ trả lời trong phiên họp kín với các thượng nghị sĩ. Điều này cho thấy cuộc điều tra về mối liên hệ với Nga vẫn còn những góc khuất để cuộc điều tra của tư pháp Mỹ làm sáng tỏ trong thời gian tới.

Có một điều mà dư luận cũng mong đợi, đó là phản ứng của đích thân tổng thống Trump, sau sự kiện liên quan trực tiếp đến ông. Không giống như thường lệ, báo chí Mỹ mỏi mắt ngóng chờ một dòng twitt của tổng thống, nhưng không thấy đâu từ hôm qua. Lần này, ông Donald Trump chọn cách phản pháo qua luật sư riêng Marc Kasowitz, để bác bỏ những nội dung điều trần của cựu giám đốc FBI. Giới quan sát nhận định, có thể ông Trump đã ý thức được tầm quan trọng của sự việc, nên đã tỏ ra thận trọng hơn.

Dù những tình tiết điều trần của cựu giám đốc FBI chưa thể đẩy đi xa hơn vụ tổng thống Trump bị nghi ngờ cản trở tư pháp, nhưng cùng với các điều tra đang tiến hành về mối liên hệ và sự can dự của Nga vào bầu cử Mỹ, đó sẽ là một gánh nặng chính trị đeo đẳng chủ nhân Nhà Trắng trong thời gian tới.

Anh Vũ

Donald Trump dọn cỗ cho Trung Quốc làm bá chủ thế giới

"Ông Trump làm lợi cho Trung Quốc", đó là nhận định của cây bút Alain Frachon trên Le Monde (số ra ngày 09/06/2017). Theo tác giả, chủ trương cô lập của tổng thống Mỹ đã mở ra cả một đại lộ thênh thang cho Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) tiếp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Mar-a-Lago, Florida ngày 06/04/2017. REUTERS/Carlos Barria/File Photo

Trung Quốc, trung thành với chủ nghĩa mao-ít cổ lỗ sĩ, tiếp tục cuộc trường chinh hướng đến địa vị thèm muốn : siêu cường số một thế giới. Tất cả đều thuận lợi. Hai cường quốc Mỹ, Nga đều có những bận rộn khác, để lại đại lộ rộng mở cho Trung Quốc. Với "Con đường tơ lụa mới", Tập Cận Bình tha hồ tăng cường ảnh hưởng của Bắc Kinh trên thế giới.

Nước Nga của ông Vladimir Putin, bị ám ảnh bởi hào quang quá khứ, nhất định muốn tái lập "vùng ảnh hưởng" tại các nước lân cận. Còn Mỹ quốc của Donald Trump thì muốn rút lui trên trường quốc tế, với chủ trương cô lập của tân tổng thống. Có thể các nhà sử học sẽ ghi lại mùa xuân năm 2017 như thời kỳ vòi bạch tuộc Bắc Kinh bắt đầu vươn ra khắp thế giới.

Hồi giữa tháng Năm, Washington sững sờ trước xì-căng-đan mới : tổng thống Trump sa thải giám đốc FBI James Comey. Thủ đô nước Mỹ mỗi sáng thức dậy lại lo ngại tổng thống lại tung ra một tin Twitter mới, mà Alain Frachon ví von như những quả lựu đạn đã mở chốt trong một chính quyền hỗn loạn. Trong lúc đó, khoảng 30 lãnh đạo các nước đến Bắc Kinh, tham gia diễn đàn đầu tiên về "Con đường tơ lụa mới", còn được gọi là OBOR (One Belt, One Road – Một vành đai, một con đường).

Được khởi động năm 2013, đây là môt dự án chiến lược nhằm gia tăng ảnh hưởng chính trị. Trung Quốc ồ ạt đầu tư ra nước ngoài để xây dựng các sân bay, hải cảng, đường xe lửa và xa lộ. Toàn bộ mạng lưới cơ sở hạ tầng này nhằm nối liền Trung Quốc với Châu Âu, đi xuyên qua Trung Á, Châu Phi và các nước láng giềng Đông Nam Á. Dự kiến huy động 1.000 tỉ đô la, đây là một loại "kế hoạch Marshall theo kiểu Tàu". Tác giả Gideon Rachman trên Financial Times viết : "Cho dù nếu chỉ thực hiện được phân nửa tổng số dự án, OBOR đặt cả một vùng rộng lớn về địa lý và địa chiến lược vào quỹ đạo của Bắc Kinh".

Diễn đàn tại Bắc Kinh tổ chức cùng thời điểm với hội nghị thượng đỉnh NATO ở Bruxelles. Trong dịp đầu tiên gặp gỡ các đồng minh Châu Âu, tổng thống Mỹ từ chối nhắc lại nguyên tắc tương trợ giữa các thành viên, gây gổ với bạn bè Châu Âu. Vài ngày sau đó, ông Donald Trump loan báo Hoa Kỳ rút khỏi hiệp định khí hậu Paris.

Theo Le Monde, cũng như người ta tưới nước cho sân tennis trước trận đấu, ông Trump đã dọn đường giùm cho người Trung Quốc. Ngay sau khi bước chân vào Nhà Trắng, Donald Trump đã hủy bỏ việc tham gia Hiệp định Đối tác Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), do người tiền nhiệm đã dày công thương thảo với 11 quốc gia đối tác.

Lợi dụng món quà từ trên trời rơi xuống này, Trung Quốc tái thúc đẩy dự án tự do mậu dịch của mình để cạnh tranh, bỏ qua mọi quy chuẩn về xã hội và sinh thái. Các đồng minh của Mỹ tại Thái Bình Dương chứng kiến Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông mà không bị chống đối. Dự thảo ngân sách của chính quyền Trump cắt giảm 30% ngân sách Bộ Ngoại giao, 30% viện trợ nước ngoài, và không một đồng xu nào cho quỹ bảo vệ môi trường. Vào thời điểm "kế hoạch Marshall Trung Quốc", người ta phải đặt dấu hỏi về sự lãnh đạo của Hoa Kỳ.

"Rõ ràng là ông Trump đang mở toang cánh cửa cho ảnh hưởng của Trung Quốc" - Richard Haass, chủ tịch Council on Foreign Relation ở New York nhận định. Đó chính là tham vọng che giấu phía sau "Con đường tơ lụa mới" của Bắc Kinh. Về kinh tế, Trung Quốc tìm được các thị trường mới cho thép và xi-măng sản xuất thừa. Về mặt chiến lược, "Con đường tơ lụa mới" giúp các tuyến đường nhập khẩu nguyên vật liệu vào Trung Quốc được an ninh.

Đó còn là lợi ích chính trị : Trung Quốc trải rộng được ảnh hưởng một cách chưa từng thấy từ nhiều thế kỷ qua. Bắc Kinh muốn cạnh tranh và rồi loại trừ sự lãnh đạo của Mỹ tại Châu Á. Liệu mùa xuân 2017 cũng là lúc khởi đầu cho "thế kỷ của Trung Quốc" ?

Cựu giám đốc FBI không ngần ngại tố Trump dối trá

Sự kiện cựu giám đốc FBI James Comey bị Donald Trump sa thải, ra điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng Viện Hoa Kỳ hôm 08/06, được tất cả các báo Pháp dành nhiều trang để tường thuật. Le Monde cho rằng "Cựu giám đốc FBI thách thức Trump", Le Figaro chú ý đến việc "Comey công khai tố cáo ông Trump dối trá". Les Echos nhận xét ông Comey "khiến Trump bối rối, nhưng không đưa ra nhận định cụ thể về hậu quả pháp lý". Còn Libération nhận định "Comey chống lại Trump, lột trần sự việc".

Tờ báo mô tả, những camera của báo chí toàn thế giới chĩa vào điện Capitol, một số bar ở Washington DC mở cửa sớm hơn thường lệ, với thực đơn đặc biệt và màn hình lớn. Từ hôm trước, các kênh truyền hình CNN và Fox News đã cho đếm ngược thời gian chờ đợi. Trong phòng họp H2016 của Thượng Viện, trước 15 thượng nghị sĩ và một rừng nhà báo, cựu giám đốc FBI với khuôn mặt nghiêm nghị, mắt nhìn thẳng, đã đáp ứng sự chờ đợi của mọi người.

Trước một loạt câu hỏi dồn dập, James Comey không ngần ngại lột tả câu chuyện. Luôn tỏ ra điềm đạm, ông tấn công thẳng vào Donald Trump, cáo buộc tổng thống Mỹ "dối trá". Kể lại chi tiết những cuộc gặp và điện thoại với tổng thống Trump, Comey cho biết ông buộc lòng phải ghi chép lại nội dung vì sợ rằng ông Trump sẽ nói dối. Trả lời câu hỏi của một thượng nghị sĩ : "Vì sao chúng tôi phải tin ông ?", cựu giám đốc FBI khẳng định : "Ông có thể tin toàn bộ lời chứng của tôi. Tôi cố gắng trung thực và cụ thể tối đa".

Theo Bruce Ackerman, giáo sư luật đại học Yale, thì "Một số tin Twitter của tổng thống, các tuyên bố của ông Trump về lý do cách chức giám đốc FBI và lời chứng của ông Comey phù hợp với nhau, chứng tỏ Donald Trump đã ngăn trở tư pháp". Nhưng Michael O’Hanlon, chuyên gia về quốc phòng và tình báo của Viện Brookings cho rằng các bằng chứng vẫn chưa đầy đủ. "Những lời nói của ông Donald Trump trong những cuộc đối thoại được ông James Comey kể lại vẫn còn chung chung. Chúng làm xấu đi hình ảnh của tổng thống, gây chấn động truyền thông, nhưng chưa thể trở thành cơ sở thực tế cho việc truất phế".

Philippines : Quân thánh chiến sát hại người Công giáo ở Malawi

Về Châu Á, thông tín viên của La Croix ở Malawi cho biết "Tại Philippines, xung đột kéo dài, người Công giáo phải chạy trốn". Thành phố lớn nhất khu vực Hồi giáo tự trị ở miền nam Philippines từ hai tuần qua bị nhóm thánh chiến Maute trung thành với tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daesh, IS) gieo rắc kinh hoàng. Trên 100.000 thường dân đã phải đi lánh nạn.

Một y tá của bệnh viện Amai-Pakpak ở Marawi, nơi diễn ra cuộc tấn công đầu tiên của nhóm Maute hôm 23/5 kể lại, hôm đó anh chỉ kịp trốn vào cư xá bệnh viện. "Các cửa kính của cư xá màu sẫm nên khó thấy. Tôi nghe quân thánh chiến ra lệnh cho các hộ lý đang khiêng băng-ca phải đọc bài kinh Hồi giáo Chahada". Bọn chúng giết chết hai nhân viên y tế, bung ra những lá cờ đen rồi đi sang khu cấp cứu. Anh phải lẻn trốn đi cùng các đồng nghiệp.

Một người bán hàng nêu ra nhiều vụ sát hại người Công giáo gần đây, mà báo chí Philippines không nói đến, trong khi chính mắt anh trông thấy. Thứ Bảy 03/06, 120 người dân Marawi đã chạy thoát được khỏi thành phố, trong đó có những người Công giáo được hàng xóm cho ẩn náu. Nhóm này đã qua mặt được các tay súng Maute, bằng cách từng người hô lên "Allahu Akbar" mỗi lần đi ngang một trạm kiểm soát. Một nhân chứng khác nhận xét : "Nhiều quân thánh chiến chỉ mới khoảng 20 tuổi thậm chí trẻ hơn, nên dễ bị tẩy não. Họ là những thanh niên ít học".

Iraq : Dân Mosul bị kẹt lại với IS phải ăn giấy và cỏ dại

Tại khu vực chiến sự ở Trung Đông, phóng sự của hai đặc phái viên Le Figaro tại Iraq mô tả "Mosul, địa ngục Daesh". Hai trăm ngàn thường dân, mà phân nửa là trẻ em, đã bị kẹt lại ở Tây Mosul. Thiếu thốn thực phẩm, thuốc men, người dân phải ăn thịt mèo, thùng carton nhúng nước và cỏ dại.

Những người nghèo không có khả năng mua thực phẩm tích trữ đang bị nạn đói đe dọa, nơi chữa bệnh cũng không có : bệnh viện cuối cùng đã bị IS chiếm. Trả lời qua điện thoại, một người dân mô tả tình cảnh địa ngục ở đây : "Chúng tôi sắp chết đói. Người dân đành phải làm thịt mèo, nhúng nước các thùng carton cho mềm ra để ăn, và ăn cả cỏ. Trẻ em chỉ còn da bọc xương. Nước thì lờ lợ không uống được. Tại khu phố Bab Lakash của tôi, ngay ngõ vào khu phố cổ, lại còn tệ hại hơn cả. Cứ như là Ngày phán xét cuối cùng. Người ta đi lang thang tìm thức ăn mà chẳng biết về đâu".

Theo nhân chứng này, "các xác chết vô thừa nhận nằm rải rác trên đường phố gần tuyến đầu". "Nếu tìm cách bỏ trốn, coi như tự mang bản án tử vào mình. Bọn chúng bắn cả phụ nữ và trẻ em".

Các giám mục Venezuela : Không nên áp đặt chế độ mác-xít

Nhìn sang Châu Mỹ, thông tín viên La Croix tại Roma cho biết hôm qua các giám mục đến từ Venezuela khi được Giáo hoàng Francis tiếp kiến đã báo động về tình hình "hết sức trầm trọng" của đất nước mình.

Các hồng y và giám mục Venezuela đã trao cho Đức giáo hoàng danh sách 70 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình gần đây. Trước đó hồng y Jorge Urosa Savino, tổng giám mục Caracas đã hứa hẹn sẽ trình bày cho giáo hoàng với "một cái nhìn trực tiếp, trần trụi và thực tế về tình hình".

Trước cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra trên toàn quốc, hồng y Urosa Savino nhận định giải pháp là "chính phủ phải giải quyết các vấn đề đã gây ra, và không nên khăng khăng tiếp tục áp đặt chế độ xã hội chủ nghĩa, cộng sản, mác-xít, độc tài quân sự".

Kỹ thuật mới của Pháp để cứu sống người bị ngưng tim

Trên lãnh vực y tế, trang khoa học của Le Figaro ca ngợi "Sáng chế ngoạn mục của cơ quan Samu (y tế cấp cứu Paris) để cứu sống các trường hợp bị ngưng tim". Các nhân viên cấp cứu sử dụng kỹ thuật cho máu lưu thông không qua trái tim mà qua một bộ máy vừa bơm máu lên não vừa lọc oxy ngay tại hiện trường, cứu sống được rất nhiều người.

Nếu đã sử dụng máy kích tim và chích adrénaline mà sau 30 phút tim của nạn nhân vẫn chưa đập lại, đội cấp cứu sẽ dùng đến ECMO (Extracorporelle Membrane Oxygenation). Cách đây vài năm, không thể tưởng tượng được là có thể sử dụng kỹ thuật tinh vi này trên đường phố, lâu nay vẫn dùng trong phòng mổ để duy trì oxy bộ óc trong lúc phẫu thuật. Bệnh nhân cũng được khử trùng, và nhân viên cấp cứu cũng mặc trang phục như trong phòng giải phẫu.

Bác sĩ Lionel Lamhaut nhấn mạnh, nếu không dùng ECMO, tất cả các bệnh nhân hầu như sẽ tử vong. Sáng chế độc đáo này gây ảnh hưởng lớn trên thế giới, Paris đã huấn luyện cho các ê-kíp cấp cứu của Lyon, Perpignan, Madrid và sắp tới sẽ là Bruxelles, Vienna, Luân Đôn và Melbourne. Tuy nhiên điều quan trọng là đào tạo kỹ thuật cấp cứu cho công chúng, vì nếu nạn nhân không được xoa nắn ngực trước thì đội ngũ cấp cứu đến sau dù có máy móc hiện đại cũng bó tay.

Bầu cử Quốc hội, tình trạng khẩn cấp : Tựa chính báo Pháp

Tựa chính của các báo Paris hôm nay đều tập trung cho thời sự nước Pháp. Les Echos dự báo về cuộc bầu cử "Big bang tại Quốc Hội" : đảng Cộng Hòa Tiến Bước có thể giành được đến 400 ghế, và tổng thống Macron sẽ rảnh tay để cải cách.

La Croix đăng ảnh những hàng ghế trống trong Quốc hội và đặt câu hỏi : "Đa số nào cho Macron ?". Vòng một diễn ra vào Chủ nhật tới sẽ cho ra lời đáp. Theo tờ báo, sự rạn nứt của các phe đối lập không phải là một tin vui. Một nền dân chủ muốn hoạt động tốt cần có được lực lượng đủ khả năng phản biện trước đa số cầm quyền.

Le Mondechạy tựa "Khủng bố : Chính phủ muốn thiết lập tình trạng khẩn cấp thường trực". Dự thảo luật tăng cường chống khủng bố và an ninh nội địa sẽ làm những biện pháp tạm thời được áp dụng sau các vụ khủng bố năm 2015 trở thành quy định chính thức. Được trình lên Hội đồng Quốc phòng hôm 7/6, văn bản này khẳng định quyền lực của cảnh sát vượt lên các thẩm phán. Việc chỉ đạo ngành tình báo được tập trung vào một cơ quan trực tiếp dưới quyền điện Elysée.

Với ảnh bìa màu đỏ, Libération "Phản đối tình trạng khẩn cấp thường xuyên". Tờ báo trách cứ tân tổng thống Pháp khi tìm cách biến các biện pháp an ninh khẩn cấp thành luật lệ chung, Emmanuel Macron đã quay lưng lại với các cam kết của mình, làm ảnh hưởng đến các quyền tự do cá nhân.

Le Figaroquan tâm đến lãnh vực giáo dục, chạy tựa "Macron chỉnh sửa lại các bản copy của Hollande". Tân Bộ trưởng giáo dục muốn bãi bỏ các chính sách của chính phủ tiền nhiệm như cấm lưu ban, tuần học 4 ngày, bỏ các lớp song ngữ, cổ ngữ…để trở lại như bình thường, một chủ trương được tờ báo cánh hữu hoan nghênh.

Thụy My

Cựu giám đốc FBI khẳng định bị tổng thống Mỹ gây sức ép (RFI, 08/06/2017)

Cựu giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ FBI James Comey, hôm 08/06/2017, ra điều trần trước Quốc Hội. Sự kiện này rất được chú ý và được coi như một bước ngoặt trong cuộc điều tra về khả năng Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hồi năm ngoái, cũng như mối liên hệ giữa nhóm cộng sự thân cận của Donald Trump với Moskva.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và cựu lãnh đạo FBI James Comey REUTERS/Jonathan Ernst/Kevin Lamarque/File Photo

Trước cuộc điều trần, Quốc Hội Mỹ đã cho công bố tuyên bố sơ khởi của James Comey, trong đó, cựu giám đốc FBI khẳng định Donald Trump có ý định gây áp lực trong tiến trình điều tra.

Từ Washington, thông tín viên Anne Marie Capomaccio tường trình :

"Có các sự việc mới ? Không hẳn là như vậy… bởi vì báo chí đã đăng tải khá nhiều tiết lộ và những thông tin này giờ đây được khẳng định qua tuyên bố sơ khởi của James Comey.

Trước tiên, đó là việc tổng thống Mỹ yêu cầu giám đốc FBI tuyệt đối trung thành với ông. Về đề nghị này, James Comey đáp trả là sẽ trung thực… Giữa trung thành và trung thực có một sự khác nhau quan trọng.

Về các áp lực của tổng thống liên quan đến tướng Flynn, Donald Trump đã nói với James Comey : tôi muốn là ông cho qua việc này. Nói một cách khác, hãy cho chìm xuồng vụ này.

Ngược lại, điều gây ngạc nhiên nhất là bối cảnh và việc James Comey tỏ ra nghi ngại ngay lập tức tổng thống Mỹ. Ngay trong cuộc gặp đầu tiên với Donald Trump, James Comey cảm thấy khó chịu, không thoải mái. Chính vì thế, ông đã quyết định viết lại mọi việc, kiểu như nhật ký. Mọi gặp gỡ, trao đổi với tổng thống đều được nguyên giám đốc FBI ghi lại chi tiết, rồi thông báo cho các cấp phó và các ghi chép này được lưu hồ sơ".

RFI tiếng Việt

*******************

Comey : Trump sa thải tôi để làm suy yếu cuộc điều tra về Nga (VOA, 09/06/2017)

Cựu Giám đốc FBI James Comey hôm thứ Năm cáo buộc Tổng thống Donald Trump sa thải ông nhằm tìm cách làm suy yếu cuộc điều tra của FBI về sự thông đồng khả dĩ giữa ban vận động tranh cử Tổng thống năm 2016 của ông Trump với Nga.

Cựu giám đốc FBI James Comey phát biểu trong phiên điều trần của Ủy ban Tình báo Thượng viện trong Điện Capitol, ngày 8 tháng 6, 2017, ở Washington.

Trong buổi điều trần được nhiều người nóng lòng chờ đợi nhất trong nhiều năm qua, ông Comey nói với các nhà lập pháp rằng chính quyền Trump đã nói dối và bôi nhọ ông và FBI sau khi Tổng thống sa thải ông vào ngày 9 tháng 5.

Suốt hơn hai giờ khai chứng, ông Comey nói với Ủy ban Tình báo Thượng viện rằng ông tin rằng ông Trump đã chỉ thị ông chấm dứt cuộc điều tra của FBI nhắm vào cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn như một phần trong cuộc điều tra rộng lớn hơn về Nga.

Tuy nhiên ông Comey không tiết lộ bất kỳ thông tin mới quan trọng nào về mối liên hệ giữa ông Trump và các cộng sự của ông với Nga, một vấn đề đã bao trùm những tháng đầu tiên của nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump và làm sao lãng khỏi các mục tiêu chính sách của ông như đại tu hệ thống y tế của Mỹ và cắt giảm thuế.

Qua những câu trả lời ngắn gọn và được cân nhắc cẩn thận, ông Comey vẽ nên một bức tranh về một vị Tổng thống hống hách mà ông không tin tưởng và ép ông chấm dứt cuộc điều tra của FBI nhắm vào ông Flynn.

Sau khi ông Trump sa thải ông Comey, chính quyền đã đưa ra những lý do khác nhau về việc này. Ông Trump sau đó mâu thuẫn với nhân viên của chính mình và thừa nhận vào ngày 11 tháng 5, rằng ông đã sa thải ông Comey vì cuộc điều tra về Nga.

Khi được hỏi tại sao ông nghĩ là ông Trump sa thải mình, ông Comey nói ông không rõ. Nhưng ông nói thêm : "Một lần nữa, tôi căn cứ trên lời của Tổng thống. Tôi biết tôi bị sa thải về điều gì đó liên quan đến cách mà tôi khi đó đang tiến hành cuộc điều tra về Nga vốn đặt áp lực lên ông ấy trong một chừng mực nào đó, khiến ông ấy khó chịu, và ông ấy quyết định sa thải tôi vì điều đó."

Nhưng ông Comey không nói liệu ông có nghĩ rằng Tổng thống đã tìm cách cản trở công lý hay không nhưng có nói rằng ông Flynn "gặp nguy về pháp lý" với cuộc điều tra của FBI.

"Tôi không nghĩ rằng ở địa vị của tôi tôi có thể nói rằng cuộc trò chuyện với Tổng thống có phải là một nỗ lực cản trở hay không. Tôi cho đó là một điều rất đáng lo ngại," ông Comey nói với Ủy ban.

Những người chỉ trích ông Trump nói rằng bất kỳ nỗ lực nào của Tổng thống nhằm cản trở cuộc điều tra của FBI đều có thể là cản trở công lý. Một hành vi phạm tội như vậy có thể dẫn đến việc ông Trump bị Quốc hội luận tội, dù các nghị sĩ Đảng Cộng hòa kiểm soát cả Thượng viện lẫn Hạ viện cho thấy họ không mặn mà với hành động này.

***********************

Mỹ : Phiên điều trần của cựu giám đốc FBI phủ thêm bóng đen trên Nhà Trắng (RFI, 08/06/2017)

Hôm 08/06/2017, cựu giám đốc Cục Điều Tra Liên Bang Mỹ (FBI) James Comey có phiên điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ về các cuộc tiếp xúc giữa ông và tổng thống Mỹ Donald Trump xoay quanh cuộc điều tra Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và cựu giám đốc FBI James Comey (ảnh ghép)REUTERS

Nội dung buổi điều trần rất được mong đợi này không đưa ra những phát hiện trấn động nào như nhiều người dự báo, nhưng ít nhiều đã làm chao đảo vị thế của tổng thống Donald Trump sau chưa đầy nửa năm vào Nhà Trắng.

Cựu giám đốc Cục Điều Tra Liên Bang Mỹ FBI James Comey cách đây gần một tháng đã bị tổng thống Donald Trump đột ngột cách chức. Phiên điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ ngày hôm qua chủ yếu nhằm để ông James Comey làm sáng tỏ thông tin có hay không việc tổng thống ra lệnh ngăn cản cuộc điều tra của FBI về mối liên hệ với Nga của cố vấn an ninh của tổng thống, tướng Michael Flynn, trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Danald Trump hồi năm 2016.

Dư luận Mỹ mong đợi xem cựu giám đốc FBI có đưa ra những chi tiết mới hay những bằng chứng cụ thể về việc tổng thống Donald Trump, trong các cuộc gặp riêng với ông James Comey, đã ra lệnh ngừng các cuộc điều tra về ông Flynn trong mối quan hệ với Nga, hay nói cách khác là tổng thống can thiệp, cản trở điều tra của tư pháp. Thế nhưng những phát biểu của ông James Comey trước các thượng nghị sĩ của cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ và truyền hình trực tiếp được đánh giá là không có gì mới và có sức "bùng nổ" ghê gớm có thể tác động mạnh đến chiếc ghế tổng thống Trump như một số đồn đoán trước đó.

Xuyên suốt nội dung điều trần, ông Comey chỉ khẳng định một điều là ông đã bị tổng thống Trump sa thải vì cuộc điều tra liên quan đến quan đến Nga, với mục đích gây ảnh hưởng đến cách thức tiến hành điều tra của FBI và ông đánh giá đó là điều rất nghiêm trọng.

Tuy nhiên, phiên điều trần của cựu giám đốc FBI cũng phơi ra được những chi tiết thú vị về vị tổng thống đặc biệt của nước Mỹ. Ông Comey kết tội ông Trump là "kẻ dối trá". Dẫn chứng là trong tất cả các cuộc tiếp xúc nói chuyện riêng với tổng thống Trump, ông đều ghi chép đầy đủ, điều mà ông Comey không bao giờ làm với cựu tổng thống Obama. Hay như giải thích về lý do sa thải ông, tổng thống nói rằng là vì tình hình hoạt động ở FBI rối ren, lộn xộn. Cựu giám đốc FBI khẳng định, đó cũng là những lý lẽ "dối trá". Donald Trump đã được biết đến là một vị tổng thống phát ngôn tiền hậu bất nhất, giờ đây ông bị tố là "kẻ dối trá" thì quả là điều không thể xem nhẹ đối với tư cách một nguyên thủ quốc gia.

Ngoài ra, trong phiên điều trần hôm qua, ông James Comey đã có ít nhất 3 lần từ chối trả lời công khai các câu hỏi của các thượng nghị sĩ liên quan đến mối liên hệ có thể có giữa chính quyền Trump và Nga. Ông hứa sẽ trả lời trong phiên họp kín với các thượng nghị sĩ. Điều này cho thấy cuộc điều tra về mối liên hệ với Nga vẫn còn những góc khuất để cuộc điều tra của tư pháp Mỹ làm sáng tỏ trong thời gian tới.

Có một điều mà dư luận cũng mong đợi, đó là phản ứng của đích thân tổng thống Trump, sau sự kiện liên quan trực tiếp đến ông. Không giống như thường lệ, báo chí Mỹ mỏi mắt ngóng chờ một dòng twitt của tổng thống, nhưng không thấy đâu từ hôm qua. Lần này, ông Donald Trump chọn cách phản pháo qua luật sư riêng Marc Kasowitz, để bác bỏ những nội dung điều trần của cựu giám đốc FBI. Giới quan sát nhận định, có thể ông Trump đã ý thức được tầm quan trọng của sự việc, nên đã tỏ ra thận trọng hơn.

Dù những tình tiết điều trần của cựu giám đốc FBI chưa thể đẩy đi xa hơn vụ tổng thống Trump bị nghi ngờ cản trở tư pháp, nhưng cùng với các điều tra đang tiến hành về mối liên hệ và sự can dự của Nga vào bầu cử Mỹ, đó sẽ là một gánh nặng chính trị đeo đẳng chủ nhân Nhà Trắng trong thời gian tới.

Anh Vũ

*******************

Tổng thống Trump cam kết không ‘đầu hàng’ (VOA, 09/06/2017)

Tổng thống Donald Trump ngày 8/6 tuyên bố với những người ủng hộ ‘Chúng ta đang bị vây hãm’ và thề quyết sẽ tiếp tục tranh đấu.'

Tổng thống Trump và cựu Giám đốc Comey

Phát biểu được đưa ra ngay trong ngày diễn ra cuộc điều trần của cựu Giám đốc FBI James Comey tại Quốc hội Mỹ về vụ Tổng thống Trump bất ngờ sa thải ông Comey hồi tháng trước sau các cuộc gặp riêng mà, theo ghi chú của ông Comey, qua đó ông Trump đã nhiều lần căn vặn ông Comey về lòng trung thành đối với Tổng thống và yêu cầu ông Comey ngưng điều tra cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn.

Tổng thống Trump nhấn mạnh "Chúng ta đang bị vây hãm..nhưng chúng ta sẽ vực dậy lớn mạnh hơn bao giờ hết."

"Chúng ta không lùi bước trước những gì chúng ta làm đúng…chúng ta biết cách tranh đấu và chúng ta sẽ không bao giờ chịu thua," ông Trump nói.

**********************

Cựu Giám đốc FBI : Chính quyền Trump gian dối, bôi nhọ tôi (VOA, 09/06/2017)

Cựu Giám đốc FBI James Comey ngày 8/6 tuyên bố trước Quốc hội rằng ông bị cản trở bởi Tổng thống Donald Trump tìm cách buộc ông phải ngưng cuộc điều tra cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn nhưng ông Comey không khẳng định liệu ông cho có là Tổng thống tìm cách cản trở công lý hay không.

Cựu Giám đốc FBI James Comey tại cuộc điều trần ở Quốc hội 8/6/2017

Phát biểu trước Ủy ban Tình báo Thượng viện tại một trong những buổi điều trần được công chúng nóng lòng trông đợi nhất trong nhiều năm nay, cựu Giám đốc FBI nói chính quyền của Tổng thống Trump đã gian dối và bôi nhọ hình ảnh của ông lẫn Cục Điều tra Liên bang FBI khi sa thải ông hôm 9/5.

Trong văn bản điều trần công bố một ngày trước khi tới Quốc hội, ông Comey nêu rõ Tổng thống Trump hồi tháng hai đã yêu cầu ông ngưng cuộc điều tra của FBI nhắm vào cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn trong khuôn khổ cuộc điều tra về cáo giác Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016.

"Tôi nghĩ bản thân tôi không thể nói những trao đổi giữa Tổng thống với tôi có là một nỗ lực của Tổng thống nhằm cản trở hay không. Đối với tôi, hành động đó hết sức trở ngại, hết sức đáng quan ngại," ông Comey tuyên bố trước các nhà lập pháp.

Buổi điều trần này có thể dẫn tới những ‘hậu quả’ đáng kể đối với nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump trong lúc cố vấn đặc biệt Robert Mueller và một số ủy ban của Quốc hội đang điều tra cáo giác Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ 2016 và liệu chiến dịch tranh cửa của ông Trump có thông đồng với Nga hay không.

Nga bác tố cáo này và Tòa Bạch Ốc cũng khẳng định không hề có hành động đồng lõa nào.

Ông Trump đã gây ra một cơn lốc chính trị khi bất ngờ sa thải ông Comey.

Cựu Giám đốc FBI nói chính quyền Trump đã hạ thấp uy tín của ông trong các bình luận đưa ra sau vụ sa thải.

"Dù luật không yêu cầu phải đưa ra lý do khi sa thải Giám đốc FBI, nhưng chính quyền đã chọn cách bôi nhọ hình ảnh của tôi mà quan trọng hơn cả là hình ảnh của FBI khi nói rằng có lộn xộn trong Cục Điều tra Liên bang và rằng đội ngũ nhân lực ở đây đã mất niềm tin vào người lãnh đạo," ông Comey nói.

"Những điều đó là dối trá, không hơn không kém," cựu Giám đốc FBI nhấn mạnh.

Vấn đề Nga đã làm đau đầu Tổng thống Trump ngay những tháng đầu nhậm chức. Những người chỉ trích cho rằng bất kỳ nỗ lực nào của ông Trump nhằm cản trở cuộc điều tra của FBI đều có thể là một hành động cản trở công lý.

Nếu có đề nghị tại Quốc hội muốn luận tội Tổng thống để truất phế dựa trên cáo buộc cản trở công lý thì cuộc điều trần của ông Comey hôm nay có thể củng cố thêm cho nỗ lực đó, theo một số chuyên gia pháp lý.

Ông Comey trình bày rằng ông ghi chú sau các cuộc gặp với Tổng thống Trump vì ‘Tôi thật lòng lo là ông ấy có thể bịa đặt về bản chất cuộc gặp, nên tôi nghĩ rất cần phải ghi chép lưu lại.’

************************

Cựu Giám đốc FBI : Tổng thống Trump yêu cầu tôi trung thành (VOA, 08/06/2017)

Ngay trong lời đầu bài phát biểu trước Quốc hội vào ngày 7/6, cựu Giám đốc FBI, James Comey, nêu rõ Tổng thống Donald Trump bảo ông rằng : "Tôi cần sự trung thành. Tôi trông đợi lòng trung thành" trong một buổi cơm tối hồi tháng Giêng, theo các tài liệu công bố 1 ngày trước khi ông Comey ra trả lời chất vấn của Ủy ban Tình báo Thượng viện.

Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc FBI James Comey

Bài diễn văn đã soạn của ông Comey được tiết lộ cho báo giới chiều 6/6.

Trong đó, ông Comey mô tả chi tiết rằng ông và Tổng thống Trump ăn tối riêng với nhau vào tháng Giêng. Dịp này, Tổng thống Trump hỏi ông Comey có muốn tiếp tục giữ chức Giám đốc FBI hay không. Ông Comey đáp ông muốn phục vụ hết 10 năm nhiệm kỳ và ‘không đứng về bên nào xét về mặt chính trị.’

Vẫn theo lời ông Comey, sau đó Tổng thống Trump đã đưa ra những lời lẽ đề cập đến sự trung thành. Ông Comey trả lời rằng ông chỉ có thể cam kết thành thật với Tổng thống. Khi Tổng thống Trump bảo ông ấy muốn ‘một sự trung thành chân thật’, ông Comey đã ngừng một lát rồi đáp rằng "Tôi sẽ dành cho Tổng thống điều đó.’

Ông Comey bị Tổng thống Trump đột ngột sa thải vào tháng trước.

*********************

Donald Trump phản bác nội dung điều trần của cựu giám đốc FBI (RFI, 09/06/2017)

Hôm 08/06/2017, tại Washington, ông James Comey đã ra điều trần công khai trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ liên quan đến những cáo giác cho rằng tổng thống Donald Trump can thiệp cản trở cuộc điều tra liên quan đến mối quan hệ của cựu cố vấn an ninh của tổng thống với Nga.

Marc Kasowitz, luật sư của tổng thống Mỹ Donald Trump, phát biểu sau phiên điều trần của cựu giám đốc FBI, James Comey trước Thượng Viện, Washington, ngày 08/06/2017. REUTERS/Yuri Gripas

Trong phiên điều trần kéo dài 3 giờ, cựu giám đốc FBI đã nhiều lần tố ông Donald Trump nói dối và khẳng định có việc tổng thống Mỹ đề nghị "cho qua cuộc điều tra Flynn". Ngay sau buổi điều trần, luật sư của ông Trump đã phản công, phủ nhận những phát biểu của ông James Comey trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ.

Anne-Marie Capomaccio, thông tín viên RFI tại Washington tường trình :

Cựu giám đốc FBI đã không úp mở chỉ trích tính ngay thẳng của tổng thống Mỹ. Ông James Comey cho biết ông dè chừng với tất cả các cuộc gặp với Donald Trump. Ông nói : "Tôi đã sợ ông ấy nói dối về bản chất các cuộc gặp của chúng tôi, vì thế điều quan trọng là phải ghi chép lại tất cả".

Không một thượng nghị sĩ nào nghi ngờ ghi chép của James Comey, phiên điều trần này rõ ràng đã khiến uy tín của tổng thống Mỹ bị lung lay. Ông James Comey đã thẳng thừng chỉ trích vào cá nhân Donald Trump. Luật sư của tổng thống, Marc Kasowwitz ngay lập tức đã phủ nhận những phát biểu của cựu lãnh đạo FBI. "Tổng thống không hề gợi ý, tôi xin trích, để cho qua cuộc điều tra ông Flynn".

Trở lại với các phát biểu đốp chát nhau và cuộc phản công như mong đợi của Donald Trump, luật sư Kasowwitz nói : "Ông Comey đã nhận là người chịu trách nhiệm để lộ thông tin không được phép cho báo chí về các cuộc nói chuyện riêng với tổng thống. Các cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét liệu có phải điều tra về các vụ lộ tin tức đó hay không".

Theo một số người thì Donald Trump đã bị tổn thương sau phiên điều trần của James Comey. Còn cựu giám đốc FBI thì vẫn giữ ý kiến cho rằng nếu các cuộc nói chuyện với tổng thống được ghi âm thì ông mong muốn được phổ biến băng ghi âm đó. 

Với Donald Trump, điều cốt lõi vẫn được bảo toàn. Cựu giám đốc FBI đã khẳng định cá nhân tổng thống không bị điều tra về các mối liên hệ với Nga. Mọi người đã hầu như quên mất rằng điểm khởi phát của vụ việc này chính là nghi vấn Moskva can thiệp vào chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ.

Anh Vũ

Cáo buộc về quan hệ Trump-Nga 'lớn hơn bê bối Watergate' (BBC, 07/06/2017)

Vụ bê bối Watergate hồi thập niên 1970 không lớn bằng vụ điều tra Trump-Nga, theo cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Hoa Kỳ.

Cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia James Clapper

"Watergate trở nên mờ nhạt" trước những gì nước Mỹ đang phải đối diện, ông James Clapper nói.

Cơ quan tình báo Hoa Kỳ tin rằng Nga đã can thiệp vào kỳ bầu cử Mỹ và đang tiến hành điều tra về các mối liên hệ bị cho là có tồn tại giữa chiến dịch vận động tranh cử của ông Trump và Moscow.

Tuy nhiên, hiện không có bằng chứng nào được biết đến về sự thông đồng này, và Tổng thống Donald Trump đã bác bỏ rằng câu chuyện đó là 'tin giả'.

Những người đứng đầu các cơ quan tình báo Hoa Kỳ sẽ bị ủy ban tình báo của Quốc hội chất vấn về chuyện này vào hôm thứ Tư.

Các thượng nghị sĩ nói họ muốn hỏi Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Dan Coats, Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia, Đô đốc Mike Rogers, Quyền Giám đốc FBI Andrew McCabe và Thứ trưởng Nội vụ, Tướng Rod Rosenstein xem liệu có phải ông Trump đang tìm cách làm lạc hướng cuộc điều tra bằng cách sa thải cựu giám đốc FBI James Comey hay không.

Lời tuyên thệ được đưa ra một ngày sau khi tờ Washington Post đưa tin ông Coats nói với các cộng sự rằng ông Trump đã tìm cách thuyết phục FBI ngưng cuộc điều tra về cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump là Michael Flynn, cùng các mối quan hệ của ông này với điện Kremlin.

Thế nhưng ông Coats thông qua phát ngôn viên nói hôm thứ Tư rằng ông chưa bao giờ cảm thấy bị áp lực từ phía ông Trump trong phải việc ngưng điều tra, và nói ông sẽ không tiết lộ các nội dung thảo luận giữa ông với tổng thống.

Ngày hôm sau sẽ diễn ra cuộc tuyên thệ được nhiều người quan tâm của ông Comey, người đã lãnh đạo cuộc điều tra cáo buộc liên quan tới Nga cho tới khi bị ông Trump sa thải.

Ông sẽ bị chất vấn về các trao đổi với tổng thống trước khi bị sa thải.

Tại sao cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn từ chức ?

Ông Comey được cho là đã nói với Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions rằng ông không muốn bị để trong tình huống có mặt một mình cạnh tổng thống.

Sự so sánh của ông Clapper về vụ điều tra Trump-Nga với vụ Watergate sẽ khiến nhiều người ngạc nhiên - Tổng thống Richard Nixon đã từ chức giữa cuộc bê bối chính trị không tiền khoáng hậu tại Hoa Kỳ, liên quan tới việc do thám, đánh cắp và che đậy thông tin.

Cựu giám đốc cơ quan tình báo phát biểu tại Úc và nói việc tìm hiểu cho tới tận gốc rễ các cáo buộc trên là điều "thực sự cấp bách" cho Hoa Kỳ và cho thế giới.

******************

Cựu Giám đốc FBI : Tổng thống Trump yêu cầu tôi trung thành (VOA, 07/06/2017)

Ngay trong lời đầu bài phát biểu trước Quốc hội vào ngày 7/6, cựu Giám đốc FBI, James Comey, nêu rõ Tổng thống Donald Trump bảo ông rằng : "Tôi cần sự trung thành. Tôi trông đợi lòng trung thành" trong một buổi cơm tối hồi tháng Giêng, theo các tài liệu công bố 1 ngày trước khi ông Comey ra trả lời chất vấn của Ủy ban Tình báo Thượng viện.

Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc FBI James Comey

Bài diễn văn đã soạn của ông Comey được tiết lộ cho báo giới chiều 6/6.

Trong đó, ông Comey mô tả chi tiết rằng ông và Tổng thống Trump ăn tối riêng với nhau vào tháng Giêng. Dịp này, Tổng thống Trump hỏi ông Comey có muốn tiếp tục giữ chức Giám đốc FBI hay không. Ông Comey đáp ông muốn phục vụ hết 10 năm nhiệm kỳ và 'không đứng về bên nào xét về mặt chính trị.'

Vẫn theo lời ông Comey, sau đó Tổng thống Trump đã đưa ra những lời lẽ đề cập đến sự trung thành. Ông Comey trả lời rằng ông chỉ có thể cam kết thành thật với Tổng thống. Khi Tổng thống Trump bảo ông ấy muốn 'một sự trung thành chân thật', ông Comey đã ngừng một lát rồi đáp rằng "Tôi sẽ dành cho Tổng thống điều đó.'

Ông Comey bị Tổng thống Trump đột ngột sa thải vào tháng trước.

**********************

Cựu Giám đốc FBI sắp điều trần : Thắc mắc cần được giải đáp (VOA, 07/06/2017)

Cựu Giám đốc FBI, James Comey, người bị Tổng thống Donald Trump sa thải cách đây gần 1 tháng, sẽ điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện vào ngày 8/6. Ủy ban này đang điều tra sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016 cũng như mối liên hệ, nếu có, giữa Moscow với người của Tổng thống Trump.

Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc FBI James Comey

Đây sẽ là lần xuất hiện trước công chúng đầu tiên của ông Comey kể từ khi ông bị Tổng thống sa thải vào ngày 9/5 vừa qua.

Ông Comey bị đuổi việc trong lúc đang dẫn đầu cuộc điều tra của FBI về sự can dự của Nga vào bầu cử Mỹ và có hay không sự thông đồng giữa những trợ lý trong chiến dịch tranh cử của ông Trump với Nga nhằm giúp ông Trump đánh bại đối thủ Dân chủ, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton.

Vài ngày sau khi ông Comey bị sa thải rộ lên tin ông có ghi chú lại tỉ mỉ chi tiết nội dung trong các cuộc trao đổi với Tổng thống.

Buổi điều trần dự kiến diễn ra lúc 10 giờ sáng ngày 7/6.

Một số những câu hỏi có phần chắc sẽ được nêu lên với cựu Giám đốc FBI :

1. Tổng thống Donald Trump có yêu cầu ông Comey cam kết trung thành với Tổng thống hay không ?

Theo tin tức báo chí, các nguồn tin thân cận với ông Comey cho hay ông Trump đã yêu cầu ông Comey hứa trung thành với Tổng thống trong bữa ăn tối tại Tòa Bạch Ốc.

Trong cuộc phỏng vấn với NBC, ông Trump nói ông Comey yêu cầu được gặp Tổng thống vì không muốn bị mất việc. Ông Trump không hề đề cập tới chuyện yêu cầu ông Comey hứa trung thành.

2. Tổng thống Trump có thúc giục ông Comey hủy cuộc điều tra nhắm vào cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Flynn hay không ?

Theo báo chí Mỹ, ông Comey cho các thành viên trong nội bộ tin cậy của ông biết rằng Tổng thống Trump tỏ ý hy vọng rằng ông Comey sẽ ngưng cuộc điều tra về ông Flynn và các liên hệ của ông Flynn với các đặc vụ Nga.

"Tôi hy vọng ông sẽ thôi, bỏ qua vụ của ông Flynn", tờ Times thuật lời Tổng thống Trump nói với ông Comey sau khi bí mật mời ông Comey tới Phòng Bầu Dục. "Ông ấy là người tốt. Tôi hy vọng ông có thể bỏ qua chuyện này".

3. Ông Comey có nghĩ rằng hành động của ông Trump là tìm cách cản trở cuộc điều tra về Nga hay không ?

Ông Comey có phần chắc sẽ không có câu trả lời dứt khoát. Theo dự kiến, ông Comey sẽ mô tả các sự kiện và để người khác phân tích các khía cạnh pháp lý.

4. Có hay không chuyện ông Comey đã nhiều lần nói với Tổng thống rằng Tổng thống không bị điều tra ?

Trong thư gửi ông Comey thông báo quyết định sa thải, Tổng thống Trump viết rằng "Tôi hết lòng cảm kích ông đã thông báo với tôi, trong ba lần khác nhau, rằng tôi không bị điều tra" về vụ Nga.

5. Ông Comey có thể trưng ra bằng chứng gì cho thấy có sự thông đồng giữa người nội bộ của ông Trump với các giới chức Nga hay không ?

Liệu các phụ tá tin cậy của ông Trump có bí mật hợp tác với Nga trong âm mưu gây hại cho chiến dịch tranh cử của bà Hillary Clinton hay không-đó là trọng tâm của các cuộc điều tra của liên bang lẫn của Quốc hội. Có phần chắc ông Comey sẽ không đưa ra câu trả lời dứt khoát.

Nguyên thủ Pháp - Nga đối thoại thẳng thắn về các chủ đề nhạy cảm (RFI, 30/05/2017)

Họp báo chiều ngày 29/05/2017 tại điện Versailles, tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết đã có cuộc đối thoại "thẳng thẳn" và "trực diện" với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa hai lãnh đạo, kể từ khi ông Macron nhậm chức. Trong cuộc đối thoại căng thẳng này, mọi vấn đề được coi là nhạy cảm đã được tổng thống Pháp đề cập đến, như vấn đề xung đột Syria, khủng hoảng Ukraine.

Vladimir Putin (T) và Emmanuel Macron họp báo tại cung điện Versailles, Pháp, ngày 29/05/2017. REUTERS/Philippe Wojazer

Căng thẳng dâng cao khi tổng thống Pháp chỉ trích một số phương tiện truyền thông Nga, như Sputnik và Russia Today, đưa tin "bịa đặt", tìm cách gây ảnh hưởng. Ông Macron cũng đặc biệt lưu ý đồng nhiệm Nga về tình trạng quyền của người đồng tính, chuyển giới tại Tchetchenia bị xâm phạm nghiêm trọng. Báo chí Pháp ca ngợi "thái độ cứng rắn" và khả năng "làm chủ tình thế" của Emmanuel Macron. Về phía Nga, báo chí nước này nhấn mạnh đến một cuộc gặp kém nồng hậu và thiếu kết quả cụ thể.

Thông tín viên Muriel Pomponne trường trình từ Moskva :

"Báo Kommerçant nhấn mạnh là cuộc hội kiến nói trên thiếu nồng hậu, hai nguyên thủ dùng ngôi thứ ba để nói với nhau. Moskovskij Komsomolets thì khẳng định hai bên đã không được ý hợp tâm đầu, tuy nhiên tờ báo phổ thông này cũng cho rằng "cậu bé đáng sợ" Macron đã có thể tiến hành một cuộc đối thoại không khoan nhượng với "cây đại thụ" Putin. 

Trong cuộc họp báo, tổng thống Nga bất ngờ trước thái độ táo bạo của Macron, đã không tìm được lời nào để đáp lại, khi tổng thống Pháp gọi một số báo Nga là phương tiện "gây ảnh hưởng". Emmanuel Macron đã nhuần nhuyễn nguyên tắc của các chàng ngự lâm : tấn công là cách phòng thủ tốt nhất. 

Tuy nhiên, về phía thái độ của tổng thống Pháp, cũng có điều khá tức cười là khi ông Macron nói về Syria, cứ như thể ông ấy là "cây vĩ cầm chính" trong dàn nhạc. Ở đoạn này, tổng thống Nga đã phản pháo khi nhấn mạnh là ông không thấy mức độ độc lập của Pháp trong hồ sơ này. Nhìn chung, báo chí Nga ghi nhận là cuộc hội kiến đã không dẫn đến một kết quả quan trọng cụ thể nào. Tuy nhiên, đã có một nỗ lực tìm kiếm đồng thuận từ cả hai phía.

Cuối cùng báo chí Nga cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc gặp lịch sử này, về hoàng đế Nga Pierre đệ nhất, nữ hoàng Anna Kiev, lâu đài Versailles, gian các trận đánh lớn… Tuy nhiên, người Nga không hiểu được vì sao Emmanuel Macron lại đến Versailles bằng xe hơi hiệu Renault, họ thấy xe này không sang trọng lắm đối với một vị tổng thống".

John McCain : Putin nguy hiểm hơn tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo

Đang tham quan Úc, thượng nghị sĩ Mỹ John McCain thuộc phe Cộng Hòa ngày 29/05/2017 đánh giá tổng thống Nga Vladimir Putin là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh thế giới, đối với các nền dân chủ và thậm chí nguy hiểm hơn cả tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daech).

Phát biểu với đài ABC, ông John McCain cho rằng, mặc dù chưa thành công, nhưng chắc chắn Nga "đã và sẽ tiếp tục tìm cách can thiệp vào bầu cử của các nước". Chính vì thế, tổng thống Nga Vladimir Putin là thách thức lớn nhất mà thế giới phải đối đầu. 

Trọng Thành

****************

Mỹ : Ba "bảo mẫu" của Donald Trump (RFI, 30/05/2017)

Ngày 27/05/2017, sau khi dự thượng đỉnh G7 tại Taormina, Ý, tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên đường về nước, kết thúc chuyến công du 8 ngày, ở Trung Đông rồi Châu Âu. Trên báo Le Figaro (30/05/2017), nhà báo Renaud Girard "tổng kết" : "Những bài học rút ra từ chuyến công du của Trump".

Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) và thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại thượng đỉnh G7, tổ chức ở Taormina, Sicily, Ý, ngày 26/05/2017. REUTERS/Jonathan Ernst

Để hiểu rõ được sự vận hành của tân chính quyền Mỹ cũng như nắm bắt được những đường hướng chính trong chính sách đối ngoại của vị tổng thống "không giống ai" này, tác giả tiến hành phân tích riêng rẽ hình thức và nội dung.

Về hình thức, dường như hoạt động của tân chính quyền Mỹ dựa trên ba nguyên tắc lớn. Thứ nhất, có ba "bảo mẫu" đi theo "chăm sóc" "cậu bé" Donald Trump : đó là ngoại trưởng Tillerson, bộ trưởng Quốc Phòng Mattis và cố vấn an ninh quốc gia, tướng McMaster.

Ví dụ, tại thượng đỉnh NATO ở Bruxelles, tổng thống Mỹ đành chấp nhận nêu lên "mối đe dọa Nga" cho dù trong theo bản năng, ông chỉ coi Nhà Nước Hồi Giáo là kẻ thù thực sự của Hoa Kỳ. Thế nhưng, cần phải nói đến "mối đe dọa Nga" để tránh bị coi là "đồng chí" của Moskva trong lúc Quốc Hội Hoa Kỳ đang điều tra về nghi án quan hệ giữa các cộng sự của ông Trump với Nga.

Nguyên tắc thứ hai, Donald Trump không "quản lý vi mô". Cụ thể là ông không cần biết chi tiết các kế hoạch, và ủy quyền cho bộ trưởng Quốc Phòng tướng Mattis tự do đưa ra các sáng kiến được cho là cần thiết để bảo đảm an ninh cho Hoa Kỳ.

Nguyên tắc thứ ba : tân tổng thống Mỹ có cách tiếp cận rất thương mại trong các hoạt động ngoại giao, theo kiểu "ông thò chân giò, bà thò nậm rượu", tức là có đi có lại. Các đồng minh Châu Âu của tân tổng thống Mỹ hiểu rõ điều này : Châu Âu phải tăng ngân sách quốc phòng trước đã, rồi sau đó và chỉ sau đó, Hoa Kỳ mới nói đến điều 5 trong Hiến chương NATO, liên quan đến nghĩa vụ phòng thủ chung, bảo vệ lẫn nhau.

Về nội dung, theo báo Le Figaro, Hoa Kỳ đã từ bỏ học thuyết tân bảo thủ mà cựu tổng thống George W. Bush chủ trương, theo đó, để bảo vệ hòa bình thế giới, Hoa Kỳ phải "xuất khẩu" dân chủ, và nếu cần thì không ngần ngại sử dụng bạo lực. Trong chuyến công du Saudi Arabia, Donald Trump đã tái khởi động thỏa thuận Mỹ bảo đảm an ninh cho nước này, được ký kết từ năm 1945. Đổi lại, Ryiad ký hàng loạt hợp đồng trị giá hơn 300 tỷ đô la.

Với thái độ thực dụng, khi tới Israel, Donald Trump đã yêu cầu Tel Aviv không tiếp tục mở rộng thêm các khu định cư Do Thái, không bàn đến chuyện chuyển sứ quán Mỹ về Jerusalem. Bởi vì, tân tổng thống Mỹ nghĩ rằng ông có thể thúc đẩy tái lập hòa bình ở Palestine, trên cơ sở có hai Nhà nước (Do Thái và Hồi giáo), đồng thời ông cũng muốn làm vừa lòng hai đồng minh lớn khác trong khu vực là Saudi Arabia và Ai Cập.

Tại thượng đỉnh G7, tổng thống Mỹ đưa ra hai thông điệp cụ thể : Về thương mại, Donald Trump không nói đến chính sách bảo hộ mậu dịch và chỉ chủ trương "trao đổi thương mại công bằng" thay cho "tự do trao đổi mậu dịch". Ông cũng lên án những tập quán, biện pháp xấu trong trao đổi thương mại, một uyển ngữ lên án Trung Quốc thực hiện chính sách phá giá dumping.

Còn về hồ sơ nhập cư, Trump đã nói thẳng với Châu Âu : Đó là chuyện của các vị, hãy tự giải quyết. Trong vấn đề này, Mỹ chỉ giúp Châu Âu tại Libya vì đây là cơ hội tiêu diệt tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.

Vậy nước Pháp có nên phàn nàn về khía cạnh hơi thô bạo này trong chính sách đối ngoại của Mỹ hay không ? Le Figaro nhấn mạnh là không. Đây chính là cơ hội để ngoại giao Pháp tỏa sáng như xưa.

RFI tiếng Việt 

Nga xen vào bầu cử Mỹ : Comey sẵn sàng khai việc Trump gây sức ép (RFI, 02/06/2017)

Cựu giám đốc Cục Điều Tra Liên Bang Mỹ (FBI) James Comey, người chịu trách nhiệm điều tra về sự can thiệp của Nga vào chiến dịch bầu cử tổng thống Mỹ 2016 sẽ ra điều trần trước Ủy Ban Điều Tra của Thượng Viện vào thứ Hai 08/06/2017. Kênh truyền hình CNN khẳng định là James Comey sẽ cho biết công khai các sức ép của tổng thống Donald Trump, trước khi ông bị cách chức giám đốc FBI.

Ông James Comey lúc điều trần trước Ủy ban Tình Báo Hạ Viện, ngày 20/03/2017. REUTERS/Joshua Roberts

Từ New York, thông tín viên RFI Grégoire Pourtier phân tích :

"Ngày James Comey ra điều trần trước Thượng Viện vẫn chưa được công bố chính thức. Nhưng Donald Trump đang phải chịu nhiều sức ép. Cựu giám đốc FBI dường như sẵn sàng khẳng định những thông tin đã bị rò rỉ, theo đó tổng thống Hoa Kỳ đã yêu cầu ông ngưng tìm kiếm thông tin về sự can thiệp của Nga vào chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ. Nếu vậy, đó là hành động ngăn cản tư pháp hoạt động, thậm chí là một khinh tội nghiêm trọng, nhất là đối với chủ nhân Nhà Trắng. 

Donald Trump, người đang lập một ê kíp đặc biệt để xử lý vụ khủng hoảng này, có vài ngày để hành động trước khi James Comey ra điều trần trước Nghị Viện, nhưng Donald Trump sẽ không có nhiều sự lựa chọn. Trên thực tế, lợi dụng vị thế để ngăn cản James Comey tiết lộ câu chuyện chỉ làm tăng mối nghi ngờ, trong khi chính Donald Trump nhiều lần tiết lộ hai người đã có nhiều cuộc trao đổi. 

Có vẻ như chính Donald Trump đang tự rơi vào bẫy của ông. Bởi vì nếu vai trò của những người thân cận của ông trong vụ Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ còn lâu mới được làm sáng tỏ, thì chính cách làm việc và sự hời hợt về luật pháp của Donald Trump từ khi ông thành chủ nhân của Nhà Trắng mới bị đưa ra bàn cãi nhiều. 

James Comey đang được trông chờ sẽ làm sáng tỏ vụ này. Cựu giám đốc FBI có thể đã ghi lại nội dung các cuộc trao đổi với Donald Trump. Điều đó cũng có nghĩa là các hành động có thể gây sức ép được thể hiện trong các bản ghi nhớ giờ đây trở thành tâm điểm của mọi sự chú ý".

RFI tiếng Việt

*****************

Luật sư riêng của Trump không cung cấp thông tin cho điều tra Nga-Trump (VOA, 31/05/2017)

Michael Cohen, luật sư riêng của Tổng thống Donald Trump

Luật sư riêng của Tổng thống Donald Trump, Michael Cohen, đã nhận và đã từ chối một yêu cầu cung cấp tài liệu trong một cuộc điều tra đang diễn tiến của Quốc hội về sự can dự của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và những liên lạc với ban vận động của ông Trump.

Cohen, một luật sư lâu năm của Tổ chức Trump, vẫn là luật sư riêng của ông Trump. Ông từng lên truyền hình làm người đại diện phát ngôn cho ông Trump, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, trong chiến dịch tranh cử tổng thống.

Ủy ban Tình báo Hạ viện yêu cầu ông Cohen cung cấp thông tin trong khi các nhà điều tra tiếp tục săm soi những thành viên thân cận của ông Trump.

"Tôi từ chối lời mời tham gia vì yêu cầu được trình bày một cách kém cỏi, quá rộng và không thể nào trả lời được," ông Cohen nói với hãng tin AP. "Tôi thấy việc yêu cầu gửi đến cho tôi bị rò rỉ bởi những người làm việc trong ủy ban là điều thiếu trách nhiệm và thiếu thỏa đáng".

Ông Cohen nói với ABC News rằng ông được cả Ủy ban Tình báo của Hạ viện lẫn Thượng viện yêu cầu cung cấp thông tin và lời khai chứng về những liên lạc của ông với các quan chức Nga.

Quan hệ của ông Cohen với các nhân vật có lợi ích ở Nga được nêu ra vào tháng 2 khi báo The New York Times loan tin ông Cohen đã giúp làm trung gian điều giải một kế hoạch hòa bình ở Ukraine mà sẽ kêu gọi quân đội Nga rút khỏi Ukraine và kêu gọi một cuộc trưng cầu dân ý để người dân Ukraine quyết định liệu phần đất bị Nga chiếm đóng vào năm 2014 có nên để cho Moscow thuê tại hay không. Chính phủ Nga phủ nhận không hay biết gì về kế hoạch này.

Theo báo Times, kế hoạch hòa bình là công tác của Felix Sater, một cộng sự kinh doanh đã giúp ông Trump tìm kiếm mối làm ăn ở Nga, và ông Cohen.

*********************

Tướng Flynn đồng ý cung cấp một số tài liệu cho Thượng Viện Mỹ (RFI, 31/05/2017)

Ông Michael Flynn. Ảnh ngày 10/01/2017, tại Washington. CHRIS KLEPONIS / AFP

Cựu cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Donald Trump, tướng Michael Flynn sẽ cung cấp một số tài liệu cho Ủy ban Tình báo Thượng Viện Hoa Kỳ, trong khuôn khổ cuộc điều tra liên quan đến nghi vấn Nga can thiệp vào bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Hãng tin AP hôm nay 31/05/2017 loan báo như trên.

Quyết định của ông Flynn được đưa ra hôm qua, sau khi luật sư riêng của ông Donald Trump là Michael Cohen đã từ chối cung cấp thông tin cho Ủy ban Tình báo Hạ Viện, và một cựu nhân viên Nhà Trắng, Boris Epshteyn xác nhận đã được Ủy ban này liên lạc với yêu cầu tương tự.

Sự hợp tác của ông Michael Flynn là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ông và Thượng Viện đã tìm được tiếng nói chung. Trước đây cựu cố vấn an ninh Nhà Trắng đã viện dẫn Tu chính án số 5 trong Hiến Pháp để từ chối cung cấp tài liệu, nhưng nay Thượng Viện đã thu hẹp phạm vi yêu cầu. Ủy ban Tình báo Thượng Viện cũng ra lệnh giao nộp các băng ghi âm từ các công ty của ông Flynn.

Một trong các công ty đó, Flynn Intel Group Inc., đã tư vấn cho một doanh nhân Thổ Nhĩ Kỳ. Còn công ty Flynn Intel Group LLC được sử dụng để nhận tiền chi trả cho các tham luận của ông Flynn, trong đó có số tiền 33.000 đô la từ RT (Russia Today), kênh truyền hình do điện Kremlin tài trợ. Hôm qua, một người thân cận ông Flynn cho hay sẽ giao các tài liệu về hai công ty trên, và một số thông tin khác trong tuần tới.

Trong khi đó cả tổng thống Donald Trump lẫn đồng nhiệm Nga Vladimir Putin đều lên tiếng chỉ trích cuộc điều tra. Ông Putin khi trả lời Le Figaro đã bác bỏ hẳn mọi liên can trong bầu cử Mỹ, còn ông Trump trên Twitter hôm qua cho rằng đây là "tin giả" của phe Dân Chủ để biện minh cho thất bại.

Ông Michael Cohen trong một thời gian dài là luật sư của Trump Organization, nay tiếp tục là luật sư riêng của tổng thống Mỹ. Theo New York Times, ông Cohen từng can dự vào kế hoạch hòa bình Ukraina theo cách có lợi cho Nga. Một số cổ đông trong hãng taxi của ông Cohen đến từ Liên Xô cũ trong đó có bố vợ sinh tại Ukraina. Còn ông Boris Epshteyn sinh trưởng tại Matxcơva, có làm việc tại Nhà Trắng một thời gian ngắn.

Thụy My

*********************

Trump nói con rể 'là người tốt' (BBC, 29/05/2047)

Tổng thống Mỹ Donald Trump công khai ủng hộ con rể, Jared Kushner, sau khi có tin viên trợ lý này định thiết lập đường dây thông tin bí mật với Moscow.

Jared Kushner hiện là một trong những trợ lý hàng đầu của Donald Trump

Trong thông cáo gửi tới tờ New York Times, ông Trump ca ngợi ông Kushner "đang làm rất tốt".

Nhưng ông không đề cập đến những cáo buộc chống lại chồng của Ivanka.

Có cáo buộc rằng ông Kushner thảo luận về việc thiết lập một kênh ngầm với đại sứ Nga hồi tháng 12/2016.

New York Times và Washington Post nói ông Kushner muốn dùng phương tiện của Nga để tránh sự can thiệp của Hoa Kỳ vào các cuộc thảo luận với Moscow.

Ông được ghi nhận làm việc này trước khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ, do vậy ông là dân thường vào thời đó.

Những cáo buộc này xảy đến sau khi ông Kushner được cho là đang trong tầm ngắm của FBI về cáo buộc Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ.

Truyền thông Mỹ cho biết các nhà điều tra tin rằng ông Kushner liên quan vụ này, nhưng chưa hẳn là nghi phạm.

Ông Trump - người được cho là đã gặp các luật sư tại Nhà Trắng hôm 28/5 - không do dự trong việc bày tỏ sự ủng hộ cho ông Kushner, trợ lý cao cấp tại Nhà Trắng.

Thông cáo của ông Trump cũng nói "Tôi hoàn toàn tin tưởng Kushner".

"Ông ấy được mọi người kính trọng và đang thực hiện các chương trình giúp tiết kiệm cho nước Mỹ hàng tỷ đôla. Thêm vào đó, ông ấy là người tốt".

**********************

Donald Trump phản công, cáo buộc truyền thông Mỹ "dối trá" (RFI, 29/05/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời báo chí tại Nhà Trắng sau buổi tiếp đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Washington ngày 16/05/2017. REUTERS/Kevin Lamarque

Trở về Hoa Kỳ sau một chuyến công du nước ngoài dài tám ngày, tổng thống Mỹ Donald Trump đã phản công, tố cáo "lời lẽ dối trá" của truyền thông Mỹ khi liên tục đưa ra nhiều tiết lộ nghi ngờ con rể ông, Jared Kushner và nhiều người thân cận khác, có liên hệ với Nga.

Sau một loạt thất bại chính trị và tranh cãi ngày càng ầm ĩ về mối liên hệ giữa ban vận động tranh cử của ông với Nga, tổng thống Mỹ quyết định tập hợp các cố vấn và những người thân cận nhằm tổ chức một cuộc phản công.

Từ New York, thông tín viên RFI, Grégoire Pourtier tường thuật :

Các đồng minh chính trị của Donald Trump, và nhất là các luật sư của ông, gần đây có khuyên nguyên thủ Mỹ nên giảm bớt tần số và giọng điệu gay gắt của các dòng twitt, vốn dĩ có thể sẽ quay lại chống chính ông.

Nhưng khi về đến Washington, tổng thống Mỹ đã không thể kiềm chế được trong ngày Chủ Nhật 28/5. Buổi sáng, cũng như buổi tối, lần đầu tiên, tổng thống Mỹ đã đăng nhiều tin nhắn cho thấy ông quyết tâm chiến đấu, nhất là chống lại giới truyền thông, mà ông cáo buộc là đã nói dối và che giấu sự thật.

Mọi người cho rằng Nhà Trắng nhanh chóng xem lại chiến lược thông tin, qua những buổi mít-tinh trong nước hay qua những trao đổi trực tuyến trên Facebook, để khuyến khích một sự trao đổi trực tiếp hơn.

Đặc biệt, một War Room, hội đồng chiến tranh, đang được thiết lập để chống lại những cáo buộc thông đồng với Nga. Nhiều chuyên gia tư vấn, chuyên xử lý tình huống khủng hoảng kiểu này đang được tuyển dụng.

Cũng giống như những gì tổng thống Bill Clinton đã làm trong vụ bê bối Monica Lewinski, vấn đề là phải làm sao làm việc có hiệu quả cũng như phải khoanh vùng vụ tai tiếng này, không để lây lan ảnh hưởng quá nhiều đến các hoạt động chính trị.

Chính vì thế mà một lịch trình chính trị đang được xem xét lại. Chính quyền Trump tuyệt đối phải có được một thắng lợi trước mùa hè. Nhiều dự án ít tham vọng nhưng cũng ít gây tranh cãi rất có thể sẽ được thông qua trong thời gian sắp tới sao cho đảng Cộng Hòa vẫn có thể ngẩng cao đầu trong cuộc bầu cử lập pháp năm 2018 tới đây.

Tài phiệt Nga Deripaska làm chứng có điều kiện ?

Trùm tư bản Nga trong lĩnh vực sản xuất nhôm, Deripaska hôm nay 29/05/2017 bác bỏ thông tin cho rằng ông muốn hợp tác với Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện Mỹ, để đổi lấy quyền "miễn trừ hoàn toàn".

Trong một thông cáo phát đi từ trụ sở tập đoàn Rusal, ông Deripaska xem thông tin do nhật báo New York Times tiết lộ hôm thứ Sáu 26/5/2017 là "dối trá và lừa bịp". Ông cho biết rõ "chính các đại diện của Quốc hội Mỹ đã liên hệ với luật sư của ông ở Washington chứ không phải theo chiều ngược lại".

Minh Anh

Phiếm luận

Chàng… Donald Trump

"Sometimes it’s important to watch what the President does rather than what he says". 

Thượng Nghị Sĩ John McCain

Chàng là một tạo vật lạ và hiếm

Có lẽ không có người nào mà tôi nghe ngóng, ngắm nghía, khi thương khi ghét, khi khâm phục, khi bực bội, khi ngạc nhiên, có lúc sửng sốt… Tóm lại, không có người nào mang cho tôi nhiều cảm giác như chàng. Hàng ngày, một trong những cái thú của tôi là ngắm, đọc, nghe chàng xem chàng sáng tác ra thêm điều gì trong ngày. Chả là vì, ngày nào cũng có chuyện mới về chàng. Ngày nào chàng cũng "cách tân". Ngày nào chuyện của chàng và về chàng đều trở thành headline news.

Chàng có một nhân dáng to, cao. Dù không bằng tay cựu giám đốc FBI James Comey (cao 6 feet 8), chàng thuộc loại khá cao, 6 feet 2, nghĩa gần 1 mét 9. Bước chân vững. Giọng nói mạnh. Lời nói nào nghe cũng chắc (như đinh đóng cột). Rất đàn ông. Không biết bên trong trái ổi có gì, nhưng rõ là chàng sexy. Ăn nói cũng sexy. Nói không cần uốn lưỡi, không cần úy kỵ điều gì, có lúc thô tục và ngang ngược. Nhưng cái lạ là, nhiều phụ nữ vẫn không dị ứng, thậm chí có người còn thích chàng. Khi phát biểu, trong lúc hai tay xòe ra hai bên, mở rộng, bao biện thì ngược lại, miệng chàng thu nhỏ, tròn, như cách diễn tả của Đức Đạt Lai Lạt Ma khi được Piers Morgan phỏng vấn .

Chàng nói như máy. Máy nói.

Chữ ký của chàng cũng khác lạ.

Nó trông giống một đoạn hàng rào thép gai : lởm chởm, góc cạnh. Mấy chữ hoa nhô cao hẳn lên, bất thường. Loại chữ ký như thế này, theo dân bói toán, cho thấy một hạng người luôn luôn bị ám ảnh bởi thứ quyền hành của riêng mình. Chẳng mấy thân thiện hay cởi mở với người khác. Chẳng chịu nhường ai. Mỗi lần ký xong một executive order, chàng đưa cao cho ai cũng nhìn thấy rõ chữ ký của mình, khuôn mặt sáng lên, kiêu hãnh và thỏa mãn. Mặc dầu, sau đó, executive order vẫn chỉ là executive order !

Đồng thời, chàng hồn nhiên. Rất hồn nhiên nữa là khác. Chàng tưởng làm tổng thống chỉ là chuyển từ một hợp đồng này sang một hợp đồng khác và chàng vẫn cứ là boss như tự thuở nào. Thích là ký, thích là đuổi việc, thích là tweet, thích là rầy la. Hóa ra, làm tổng thống khó hơn chàng tưởng trước đây ; hóa ra, chận đứng tham vọng hạt nhân của Bắc Hàn không dễ gì ; hóa ra, chuyện loại bỏ bảo hiểm y tế của Obama phức tạp đến thế ; hóa ra, hễ chàng nói chuyện gì với viên giám đốc FBI cũng bị tay này ghi ghi chép chép lại trong "memo", vân vân và vân vân. Rõ là khá trẻ con và ngây thơ, vừa rất đáng ghét nhưng có lúc trông cũng… đáng yêu. Chàng nói tới rồi chàng nói lui. Chàng nói trái rồi chàng nói phải. Chàng bêu riếu người này, nói móc họng người khác. Chàng lẫy, chàng hờn, chàng giận. Mà giận nhất vẫn là con mệ crooked hillary ! Hễ có dịp là chàng lại lôi nàng ra mà nói nặng nói nhẹ, y như hồi còn tranh cử. Rốt cuộc, người mà chàng thích nhất là… chính chàng. Với chàng, me first. Chàng hay tự khen mình. Tự khen khi chưa làm, tự khen trước khi làm và thậm chí tự khen cả khi… không làm được.

Chẳng thế mà, trong một bài báo mới nhất, hôm 12/5/2017, Michael D’Antonio gọi chàng là một "tổng thống bé con" (a little boy president). Nhà báo này không có ý bêu riếu đâu, vì có lần chính chàng thú nhận là "Khi tôi nhìn vào chính tôi lúc còn học sinh lớp Một và nhìn tôi bây giờ, tôi thấy về căn bản vẫn là một người. Tính tình không có gì khác lắm".    

Vâng, đúng là không khác. Có điều, cậu bé lớp Một ngày xưa có nói này nói nọ, cũng chỉ dính líu đến bản thân cậu bé, còn "tổng thống bé con" ngày nay, nhất cử nhất động đều ảnh hưởng đến toàn thế giới. Từ ngày chàng nhậm chức đến giờ, cả thế giới gần như chao đảo theo chàng. Đùng một cái, chàng nói chuyện với Thái Anh Văn, tổng thống Đài Loan ; đùng một cái, chàng đòi oanh tạc Bắc Hàn rồi cũng đùng một cái, chàng đòi nói chuyện với Kim Jong-un ; đùng một cái, chàng mời viên tổng thống giết người như ngóe Rodrigo Duterte đến thăm Mỹ ; đùng một cái, chàng cách chức giám đốc FBI James Comey ; đùng một cái, chàng khoe tài liệu mật cho Nga…

Vụ cách chức giám đốc FBI mới vui. Thay vì cách chức một cách đàng hoàng, trực diện, chàng sai người hộ vệ thân tín của mình mang lá thư cách chức đến văn phòng của Comey, trong khi tay trùm cảnh sát này đang đi công tác ở Los Angeles và nghe tin sét đánh khi đang thuyết trình trước nhân viên của mình.

Tính tình bốc đồng, hay thay đổi, lại hành động và quyết định theo bản năng và sở thích riêng, cho nên rất, rất nhiều lần, đám quần thần lúng ta lúng túng, giải thích vòng vo. Tội nghiệp nhất là viên thư ký báo chí tòa Bạch Ốc Sean Spicer và viên phó tổng thống Mike Pence. Mỗi lần báo chí hỏi dồn, hai ngài cứ nói quanh nói quất hoặc là chằm chằm bênh chàng cho đến cùng, để rồi sau đó mới bật ngữa ra là bênh sai.

Không thích ai, chàng tweet. Tweet nào của chàng cũng đưa đến tranh cãi, đoán già đoán non. Bằng cách tweet, và với số lượng lên đến hàng chục triệu, chàng qua mặt truyền thông. Chính khách nào cũng o bế truyền thông. Chàng, ngược lại, chống. Chống liên tục, chống tối đa. Chống như một cuộc thập tự chinh.

Với cung cách đó, chàng là một tổng thống phá cách. Về nhiều mặt.

Trước hết, chàng thuộc hạng vô chiêu, vô chiêu rất thành thật. Y như một siêu chiến lược. Rốt cuộc, vô chiêu, với chàng, chỉ đơn giản có nghĩa là… vô chiêu.

Chàng phớt lờ các thủ tục ngoại giao

Chàng không thích lối "quân tử" kiểu Tàu : "Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy". Hôm nay chàng nói ngược, ngày mai chàng nói xuôi tự nhiên như nhiên.

Chàng cũng chẳng cần "lựa lời" kiểu Việt Nam :

Lời nói không mất tiền mua

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Tố cáo không cần bằng chứng. Nói sai không cần xin lỗi. Biên giới giữa đúng/sai, bạn/thù, ngược/xuôi rất mong manh, mờ nhạt. Nó chỉ thay đổi qua một đêm, một lần gặp gỡ hay một lời phát biểu.

Chàng tạo ra một tổng-thống-tính kiểu mới ; thậm chí không cần cả tổng-thống-tính. Chàng là tổng thống chỉ của phe chàng. Mỗi lần bực bội là chàng tụ họp các fan của chàng ở đâu đó ngoài thủ đô để chàng mặc sức nói hươu nói vuợn và nghe những tràng vỗ tay vang vọng tới trời. Như thời còn đi tranh cử.

Chàng coi đại sự là tiểu sự ; và biến tiểu sự thành đại sự. Trong lúc xem thường những sự kiện có tầm mức ảnh hưởng lớn trên thế giới, chàng lại quan tâm đến những chuyện nhỏ nhặt, có cái rất nhỏ nhặt như lời phê bình tiệm ăn của một khách hàng, số người tham dự ngày lễ nhậm chức, số phiếu bầu phổ thông, chuyện tờ báo New York Times sụt giảm số người đặt mua, chê diễn viên hài Colbert hay những vở kịch diễu hài của Saturday Night Live.

Cách nói tiếng Anh của chàng thì tiềm ẩn vô số phá cách. Một số ký giả gọi những phát biểu của chàng là word salad, xà lách chữ. Gì vậy ? Word salad là những chữ hay nhóm chữ được chọn lựa một cách tình cờ liên kết với nhau trong một cấu trúc bất khả tri. Có thể xem đó là một sự trộn lẫn những từ hay nhóm từ thường được chọn lựa tùy tiện không cho một nghĩa rõ ràng [1]. Những vấn đề về tinh thần thường là nguyên nhân cho những phát ngôn hỗn loạn (disorganized speech). Sau đây là vài món "xà lách chữ" của chàng :

Đề cập đến Iran :

Look, having nuclear-my uncle was a great professor and scientist and engineer, Dr. John Trump at MIT ; good genes, very good genes, OK, very smart, the Wharton School of Finance, very good, very smart - you know, if you’re a conservative Republican, if I were a liberal, if, like, OK, if I ran as a liberal Democrat, they would say I’m one of the smartest people anywhere in the world - it’s true ! - but when you’re a conservative Republican they try-oh, do they do a number-that’s why I always start off : Went to Wharton, was a good student, went there, went there, did this, built a fortune…

Đề cập đến việc thay thế Obamacare :

We have to come up, and we can come up with many different plans. In fact, plans you don’t even know about will be devised because we’re going to come up with plans - health care plans - that will be so good.

Đề cập đến việc Obama gài máy nghe lén Trump :

Well, I’ve been reading about things. I read in, I think it was January 20 a "New York Times" article where they were talking about wiretapping. There was an article, I think they used that exact term. I read other things. I watched your friend Bret Baier the day previous where he was talking about certain very complex sets of things happening, and wiretapping. I said, ‘Wait a minute ; there’s a lot of wiretapping being talked about’. I’ve been seeing a lot of things.

Lối phát biểu không giấy tờ, cấu trúc câu lòng thòng, rườm rà, đứt đoạn, có lúc ngưng ngang ở giữa câu và chuyển qua ý khác, khiến cho người ta khó ghi chép lại một cách trung thực những gì chàng phát biểu. Theo ký giả Daniel Libit, chàng là cơn ác mộng của thông tín viên. "Bất cứ khi nào chúng tôi hoàn tất một bản ghi chép những gì chàng nói, luôn có một cái gì ở trong đó khiến cho ta tự hỏi chẳng biết chàng đang nói gì".

Những người ủng hộ chàng nhìn cách khác. Chẳng hạn William Cummings trên USA Today ; ông này cho rằng chàng là một bậc thầy về cách sử dụng ngôn ngữ. Bậc thầy ở chỗ : chữ một đàng nghĩa một nẻo. Đừng hiểu những gì chàng nói theo nghĩa đen. Cố vấn Kellyanne Conway nói với Chris Cuomo (CNN) rằng người ta không hiểu chàng chỉ vì "muốn nghe những gì thoát ra khỏi miệng chàng hơn là nhìn vào những gì thoát ra từ trái tim chàng". Còn nhân dân Hoa Kỳ thì hiểu ngay những gì chàng nói vì họ nhìn thấu trái tim đen của chàng, cũng theo nàng cố vấn.

Nhà ngôn ngữ học George Lakoff, cha đẻ của lý thuyết "ẩn dụ ý niệm" (conceptual metaphor), biện hộ cho chàng theo kiểu hàn lâm hơn. Chàng đơn giản chỉ dùng những cơ cấu diễn ngôn có hiệu quả để truyền đạt những gì chàng muốn truyền đạt cho các khán giả của chàng. "Tôi đã tìm thấy rằng ông ta rất cẩn thận và rất có chiến lược trong cách sử dụng ngôn ngữ. Trump thường bắt đầu một câu và ngừng lại để cho những người ủng hộ ông chấm dứt trong đầu họ cái mà ông ta nói. Họ dường như thấu đạt và chấp nhận (từ trước) những gì ông ta nói mà không cần phải nghe hết câu. Đó là một phản ứng vô thức, tự động, nhất là những khi mà câu, chữ tuôn ra một cách rất nhanh chóng". (…) "Những người thuộc đảng Dân chủ và hầu hết truyền thông đều cho rằng Trump là một tên hề, một ngôi sao của chương rình truyền hình hiện thực không nắm vững vấn đề". (…) "Chín tháng trước cuộc bầu cử, tôi đã bàn về việc Trump đã sử dụng óc não của những người lắng nghe ông như thế nào cho có lợi cho mình". (…) "Tư tưởng vô thức hoạt động dựa trên những cơ cấu căn bản nào đó. Trump sử dụng chúng một cách bản năng để quay não trạng của họ hướng về những gì ông muốn : uy quyền tuyệt đối, tiền tài, quyền hành và danh tiếng".

Tóm lại, cách nói của chàng là chiến lược, không phải là một thứ trộn chữ hổ lốn.

Tuy nhiên, mới đây, cụ Thượng nghị sĩ McCain có một nhận định hơi khác. Hãy nhìn những gì chàng làm hơn là nghe những gì chàng nói. Nhất định là cụ biết đó là danh ngôn của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu trước đây : "Đừng nghe những gì cộng sản nói mà hãy nhìn kỹ những gì cộng sản làm". Dù sao, giống thì cũng giống mà khác thì có khác. Khen thì nghe ra khen nhưng là chê. Chê chàng nói dở, nói bậy. Để khen chàng làm hay. Chàng làm được những gì nào ? Bỏ Obamacare xong rồi ư ? Xây xong bức tường ư ? Bỏ bom Bắc Hàn ư ? Đem hết jobs về Mỹ ư ? Tống cổ hết bọn di dân lậu ư ? Không nghe cụ McCain nêu rõ.

Nicholas O’Shaughnesy, tác giả của tập sách Selling Hitler : Propaganda and the Nazi Brand, gọi chàng là "viên đại sứ của xã hội hậu-sự-thật" (ambassador of the post-truth society). O’Shaughnesy viết : "Chàng đã phát triển một cá tính giúp chàng nói những điều kỳ quặc và chuyển đảo chúng thành ý nghĩa của ngôn ngữ". Chàng là một hình mẫu tổng thống thuộc loại, không phải "hậu hiện đại", mà là "hậu-sự thật" : a post-truth president. Post-truth là gì ? Là "có liên hệ đến hay bao hàm những tình huống trong đó những sự kiện khách quan có ít ảnh hưởng đến việc hình thành dư luận hơn là những gì gây nên xúc cảm hay niềm tin cá nhân" [2]. Đây là một tính từ (adjective) mới được tổ hợp biên soạn tự điển Oxford Dictionaries (Anh) chọn làm từ vựng của năm 2016 (Word of the Year 2016). Từ này xuất hiện lần đầu tiên từ năm 1992, nhưng năm 2016 đã được sử dụng đến mức tối đa, tăng 2000% so với năm 2015, nhân sự kiện Brexit ở Anh và bầu cử tổng thống Mỹ 2016.

Nói cụ thể ra, một tổng thống hậu-sự-thật là một nhà lãnh đạo không cần kinh nghiệm, không cần nghiêm túc, không cần ngoại giao, không cần giữ lời, không cần xin lỗi. Và không cần sự kiện. Nếu có sự kiện thì đó là sự kiện chọn lựa/alternative facts, nói như Kellyanne Conway, nàng cố vấn trẻ của chàng. Mọi điều đều là cảm giác, là xúc động và chẳng còn một thứ chân lý khách quan nào cả. Vân vân và… vân vân.

Phải chăng chúng ta đang tiến dần đến một xã hội hậu-sự-thật như thế ?

Và, chàng quả đúng là một cách tân. Là đại diện, là tiêu biểu cho một xu thế mới.

Có phải chàng đã tạo ra chàng ? Không. Đó đã là sự chọn lựa của nước Mỹ.

Nước Mỹ rồi sẽ theo chàng hay bỏ chàng ?

Chờ xem.

Riêng tôi, tôi sẽ theo chàng… tới bến.

Trần Doãn Nho

Nguồn : trachnhiemonline.com, 28/05/2017

Tài liệu :

– Bue Rübner Hansen & Rune Moller Stahl, "The Fallacy of Post-Truth".

– George Lakoff, "Understanding Trump’s use of language".

– George Lakoff, "A Minority President : Why the Polls Failed, and What the Majority Can Do".

– Oxford Dictionaries

– William Cummings, "Trump is a master of language".

– Michael D’Antonio, "The little boy president".

[1] The term word salad refers to a random words or phrases linked together in an often unintelligible manner. Often, a listener is unable to understand the meaning or purpose of the phrase. Mental health issues can often be the cause of disorganized speech such as word salad. Word salad is a "confused or unintelligible mixture of seemingly random words and phrases 

[2] Relating to or denoting circumstances in which objective facts are less influential in shaping public opinion than appeals to emotion and personal belief (Oxford Dictionaries).

Vụ Donald Trump : Nước Mỹ cần "người giữ trẻ"

Tân chính phủ Pháp sẽ gồm những khuôn mặt nào, nhiệm vụ đối nội và đối ngoại sắp tới sẽ là gì… Đó là chủ đề được các báo Paris bàn bạc nhiều nhất hôm nay. Bên cạnh đó là Liên hoan phim Cannes khai mạc, và sự cạnh tranh quyết liệt giữa Paris và Los Angeles đề giành vai trò chủ nhà Thế Vận Hội 2024. Đặc biệt sự kiện tổng thống Mỹ Donald Trump tiết lộ thông tin mật cho Nga được hầu như tất cả các báo đề cập đến.

Ảnh bìa báo Libération ngày 17/05/2017 (Ảnh chụp màn hình) - RFI Tiếng Việt

"Đứa bé lên năm" ở Nhà Trắng

Le Mondeđặt câu hỏi "Trump có lắm mồm với người Nga không " ? Le Figaro ghi nhận "Trump lại bị tai tiếng sau khi thổ lộ với ngoại trưởng Nga". Tương tự với Les Echos "Trump bị cáo buộc đã chuyển giao thông tin mật cho Nga". Riêng Libération đăng ảnh tổng thống Mỹ trên nền đen, chạy tựa lớn "Nước Mỹ tìm kiếm người giữ trẻ". Tờ báo nhận định, khi tiết lộ các thông tin bí mật cho Nga, ông Trump lại gây ra xì-căng-đan mới, làm dấy lên lại cáo buộc về sự bất tài, ngay cả trong phe Cộng Hòa.

Trong bài xã luận gay gắt, Libération nhắc lại, cách đây hơn một năm, Donald Trump chỉ mới là ứng cử viên ngấp nghé ngưỡng cửa Nhà Trắng. Như thường lệ, ông đả kích bà vợ của đối thủ cạnh tranh là Ted Cruz, chế giễu ngoại hình của bà trên Twitter. Được CNN yêu cầu giải thích, ông Trump biện bạch : "Ai biểu ông ấy (Cruz) kiếm chuyện trước !". Người phỏng vấn ngao ngán : "Lý lẽ của một đứa bé lên năm !".

Một năm sau, hơn một trăm ngày sau khi trở thành tổng thống nước Mỹ, nhận xét này lại vang bên tai. Các nhà quan sát, nhà báo, chuyên gia, chính khách, đối thủ đều phải mở to mắt mỗi lần tổng thống "xuất chiêu". Ngày lại ngày, người ta khám phá rằng Trump thiếu chuẩn bị, thiếu văn hóa, thiếu chuyên nghiệp, dối trá v.v… Và giờ thì biết thêm Trump còn "tài lanh" khoe cơ bắp như một đứa bé 5 tuổi, tiết lộ các thông tin lẽ ra phải giữ kín.

Hành xử như một đứa trẻ lên năm cũng có mặt tốt : Trump làm cho các đối thủ không biết đâu mà lường. Nhưng một kid (chú bé) lắm trò và ưa phỉnh nịnh trở thành vấn đề, khi căn phòng cho trẻ lại là Phòng Bầu Dục của Nhà Trắng.

Libération kết luận, nếu thông tin trên Washington Post là chính xác, thì đây sẽ là hai tín hiệu quan trọng cho các đồng minh và đối tác của ông Trump.

Thứ nhất : Nếu đưa thông tin cho tổng thống Mỹ, có nguy cơ là các tin tức ấy sẽ lọt vào tai những kẻ xấu. Thứ hai : Điều khiển một em bé 5 tuổi cũng dễ dàng như như thao túng ông chủ Nhà Trắng.

Tiết lộ thông tin mật cho cường quốc đối địch

Trong bài viết "Donald Trump, người gieo rắc rối ở Hoa Kỳ", thông tín viên Frédéric Autran của Libération tại New York cho biết theo báo chí Mỹ thì thông tin mật bị tiết lộ là của Israel, đồng minh lâu đời của Hoa Kỳ và ông Trump sẽ viếng thăm vào tuần tới.

Theo Washington Post, đó là những chi tiết về âm mưu khủng bố của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daesh, IS) nhắm vào các phi cơ dân dụng, nhờ chất nổ giấu trong các máy tính xách tay và máy tính bảng. Được cảnh báo cách đây nhiều tuần lễ, đó là lý do khiến hồi tháng Ba Hoa Kỳ cấm mang hai loại thiết bị trên lên máy bay từ hơn một chục sân bay ở Trung Đông và Bắc Phi, và còn định mở rộng lệnh cấm sang Châu Âu.

New York Times cho biết thêm, thông tin này đến từ Israel, được xếp loại "code word" tức "bí mật quốc phòng", "nhạy cảm cho đến nỗi các quan chức Mỹ chỉ chia sẻ rất hạn chế trong nội bộ, và không thông báo cho đồng minh nào khác". Benjamin Wittes, chuyên gia về luật và an ninh của Brookings Institution than thở : "Tổng thống rõ ràng đã tiết lộ các thông tin tuyệt mật cho một cường quốc đối địch".

Các nhà quan sát khác nhấn mạnh, sự kiện này có thể làm các đồng minh của Mỹ tức giận, trước hết là Israel. Ông Leon Panetta, cựu Bộ trưởng quốc phòng, cựu giám đốc CIA lo lắng : "Israel có thể cắt đứt tất cả những trao đổi thông tin tình báo với Mỹ về những chủ đề rất nhạy cảm, ảnh hưởng đến an ninh của Hoa Kỳ. Khả năng tai hại này, tổng thống phải hiểu". Được hãng thông tấn AP hỏi, một viên chức tình báo Châu Âu khẳng định nếu đặt mình vào trường hợp tương tự, nước mình sẽ chấm dứt chia sẻ thông tin với Mỹ vì nguồn tin sẽ bị nguy hiểm.

Tuy Donald Trump không nói với Sergey Lavrov về xuất xứ của nguồn tin, nhưng lại cung cấp những chi tiết rất cụ thể, chẳng hạn tên thành phố mà mối nguy hiểm trên được phát hiện. Nhờ đó Nga có thể lần ra được nguồn tin địa phương, trong khi cơ sở này còn rất cần thiết cho các chủ đề khác ngoài IS, như sự hiện diện của Nga ở Syria.

Trump vi phạm nguyên tắc bất thành văn của giới tình báo

Theo Les Echos, khi tiết lộ thông tin của một đồng minh, ông Trump đã vi phạm quy luật bất thành văn lâu nay của giới tình báo. Dưới mắt họ, điều quan trọng không phải vì ông đã chia sẻ cho Nga - tổng thống Mỹ có quyền đánh giá đâu là thông tin có thể "giải mật" - nhưng trên thực tiễn, không bao giờ tiết lộ tin tức cho bên thứ ba mà chưa có sự đồng ý của đồng minh. Tất cả các cơ quan tình báo trên thế giới đều tôn trọng nguyên tắc này.

Ngoài mạng tình báo riêng của Mỹ, Washington còn dựa vào mạng lưới rộng rãi của các nước đồng minh để thu thập tin tức. Trước tiên là liên minh Five Eyes của các nước nói tiếng Anh có từ Đệ nhị Thế chiến, ngoài Hoa Kỳ còn có Anh, Úc, New Zealand và Canada, đã làm việc với nhau suốt 70 năm qua. Việc trao đổi thông tin dựa trên hệ thống Echelon bao phủ toàn cầu. Riêng giữa NSA của Mỹ và tình báo GCHQ của Anh quan hệ rẩt mật thiết, thường tham khảo ý kiến của nhau.

"Khi thế giới được một đứa trẻ lãnh đạo"

Nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế Lélia Rousselet khi trả lời phỏng vấn của Libération nhận định, trong xì-căng-đan mới này, chỉ có tổng thống phải chịu trách nhiệm, chứ không phải cơ quan tình báo Mỹ. Các nước đều biết rằng những nhân viên rất chuyên nghiệp vẫn quản lý các hồ sơ này trong chính quyền Trump. Les Echos cho biết thêm, các nhân viên tình báo Mỹ đã có quyết định vô tiền khoáng hậu trong lịch sử, là giấu đi một số thông tin tuyệt mật không báo cáo cho Donald Trump, và sự cố vừa qua cho thấy họ có lý.

Dấu hiệu cho thấy rõ sự bối rối của phía Cộng Hòa, là có rất ít đại biểu lên tiếng bênh vực ông Trump. Còn thủ lãnh đối lập ở Thượng Viện đòi hỏi biên bản cuộc gặp giữa Donald Trump với Sergey Lavrov và đại sứ Kislyak của Nga phải được giao cho Ủy ban Tình báo Hạ Viện. Xì-căng-đan này sẽ làm u ám vòng công du nước ngoài đầu tiên của ông Trump kể từ thứ Sáu này, đi Ả Rập Xê Út, Israel, Bỉ và Ý.

Một số người coi đây là một bằng chứng mới cho sự bất tài của Donald Trump. Trong một bài bình luận nảy lửa mang tựa đề "Khi thế giới được một đứa trẻ lãnh đạo", cây bút bảo thủ David Brooks của New York Times cũng chỉ trích sự thiếu chín chắn của ông chủ Nhà Trắng. Ông viết : "Trump đã phản bội một nguồn tin tình báo và tiết lộ bí mật cho các người khách Nga. Theo những gì chúng ta biết, không phải ông ấy làm như thế vì ông là gián điệp Nga hay là có tà ý. Trump làm vậy vì ẩu tả, vì không thể tự kiềm chế và nhất là, ông ta là một đứa trẻ 7 tuổi đang hết sức cần được người khác khen ngợi".

Giọt nước tràn ly cho đảng Cộng Hòa

Liệu đây có phải là "giọt nước tràn ly" đối với phía Cộng Hòa ? Cũng theo Libération, đảng của tổng thống Mỹ lâu nay vẫn đứng sau bênh vực ông, nay bắt đầu rạn nứt.

"Liệu có một ngày nào không có xì-căng-đan hay không ? Tôi chỉ mong mỏi có thế !". Nữ thượng nghị sĩ Cộng Hòa Susan Collins cố nói đùa trước các nhà báo tại Quốc Hội. Người thì im lặng, người lúng túng, các phản ứng hiếm hoi của các đại biểu Cộng Hòa cho thấy, lần đầu tiên họ không vội vã bảo vệ tổng thống. Theo một cố vấn hàng đầu của đảng Cộng Hòa, thì đây là "giọt nước đã làm tràn ly". Nhân vật này nhấn mạnh : "Tỉ lệ ủng hộ tổng thống chỉ có 40%, không sao cả. Một Nhà Trắng không thể tiên liệu, lệch lạc, không có chiếc đầu lãnh đạo mới là vấn đề".

Trong khi những tháng cầm quyền đầu tiên của ông Trump đầy xáo động, thì các dân biểu nghị sĩ Cộng Hòa đang phải cố gắng giữ chiếc ghế của mình, trước cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2018. Toàn bộ 435 ghế ở Hạ Viện và một phần ba trong số 100 ghế ở Thượng Viện sẽ được bầu lại.

Thượng nghị sĩ Bob Corker, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng Viện nói : "Tiết lộ nguồn tin là điều cấm kỵ", và cho rằng chính quyền đang "trong vòng xoáy tự hủy". Chủ tịch Hạ Viện Paul Ryan thông qua phát ngôn viên nhận định "Bảo vệ các bí mật của đất nước là điều quan trọng hàng đầu". Còn thượng nghị sĩ John McCain, người lâu nay không ngần ngại chỉ trích ông Donald Trump thì cho biết "hết sức quan ngại". Ông lo rằng "vụ này sẽ là một dấu hiệu đáng ngại cho các đồng minh của Mỹ trên thế giới, có thể giảm đi ý định chia sẻ thông tin tình báo cho chúng ta trong tương lai".

Gậy ông đập lưng ông

Trong bối cảnh đó, báo chí Mỹ đã mỉa mai lôi ra những phát biểu trước đây của các nhân vật Cộng Hòa tháng 7/2016, chỉ trích vụ email của bà Clinton. Reince Priebus, nay là chánh văn phòng Nhà Trắng lúc đó đắc chí : "Những ai quản lý kém các thông tin mật đã mất việc, bị trừng phạt và tống vào nhà tù". Còn ông Trump, trong một diễn văn đọc ở Bắc Carolina nhấn mạnh : "Cũng như trong thời kỳ chiến tranh lạnh, chúng ta phải lao vào cuộc chiến qua việc thu thập các tin tình báo và bảo vệ các bí mật quân sự".

Thông tín viên Le Figaro ở New York cũng cho rằng "gậy ông đã đập lưng ông". Noah Feldman, giáo sư luật đại học Havard nhận xét, bất kỳ ai khác trong chính phủ mà tiết lộ tin tuyệt mật như thế có thể phải vào tù, có lẽ trừ phó tổng thống. Lưỡi gươm Damoclès tương tự đã từng treo lơ lửng trên George W.Bush năm 2003, khi tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ bị nghi ngờ đã để cho một cố vấn thân cận là Lewis "Scooter" Libby tiết lộ cho báo chí tên một sĩ quan CIA, Valerie Plame.

Theo tờ báo, nguy cơ bị truất phế tuy vẫn còn xa, nhưng tình thế ngày càng trầm trọng. Giáo sư Feldman nhấn mạnh : "Vào thời điểm bản lề này của lịch sử nước Mỹ, việc tranh luận về trách nhiệm của tổng thống và sự thiếu vắng định chế đối trọng hiệu quả, là vấn đề căn cơ. Bởi vì từ thời Nixon cho đến nay, việc phân quyền chưa bao giờ đè nặng lên số phận của quốc gia đến như thế".

Thụy My

Donald Trump, Watergate và gọng kềm đang siết chặt quanh tổng thống Mỹ

Tại Hoa Kỳ, việc tổng thống Mỹ bất ngờ cách chức giám đốc FBI James Comey đã gây rúng động. Trong bài xã luận mang tựa đề "Donald Trump và tiếng vọng Watergate", Le Monde nhận định Washington đang trong cơn bão chính trị, mà thủ đô nước Mỹ là tâm bão. Les Echos cho biết "Gọng kềm đang siết lại xung quanh Donald Trump", còn Le Figaro nhận xét "Donald Trump sa lầy trong vụ James Comey".

Biểu tình trước Nhà Trắng ngày 10/05/2017 phản đối việc tổng thống Donald Trump cách chức giám đốc FBI James Comey. REUTERS/Jonathan Ernst

Donald Trump và tiếng vọng Watergate

Theo Le Monde, vụ này chứng tỏ một chính quyền Cộng Hòa hỗn loạn hơn bao giờ hết, từ khi ông Donald Trump bước vào Nhà Trắng. Trầm trọng hơn nữa là xì-căng-đan mới này khiến người ta phải đặt câu hỏi về sự gắn bó của tổng thống thứ 45 của nước Mỹ với nền dân chủ.

Chỉ với một lá thư dài bốn dòng báo cho ông James Comey là ông không đủ năng lực đảm nhiệm chức vụ, hôm thứ Tư 10/5 ông Trump đã cách chức giám đốc cảnh sát liên bang Hoa Kỳ (FBI). Ông Comey đang lãnh đạo một cách cứng rắn cuộc điều tra làm cho tổng thống bực tức, vì có thể liên quan trực tiếp đến ông. Đó là việc xác định xem Nga đóng vai trò như thế nào trong chiến dịch tranh cử năm 2016, cũng như khả năng có các quan hệ giữa các quan chức Nga tại Washington và một số thành viên trong ê-kíp của ông Trump.

Đây là lần đầu tiên kể từ xì-căng-đan Watergate – khiến tổng thống Richard Nixon phải từ chức vào mùa hè năm 1974 – một tổng thống Mỹ cách chức giám đốc FBI đang tiến hành điều tra về một vụ có liên quan đến mình. Nếu toàn bộ phe đối lập Dân Chủ tố cáo một quyết định tùy tiện, đi ngược lại với nền dân chủ ; nhiều đại biểu Cộng Hòa cũng đặt ra nghi vấn về cơ sở dẫn đến hành động này của ông Trump.

Donald Trump luôn bác bỏ mọi liên can với Nga trong tranh cử, những người thân cận của ông gọi cuộc điều tra của FBI là vạch lá tìm sâu. Họ khẳng định không có quan hệ gì với các tin tặc đã tấn công vào đảng Dân Chủ - mà tất cả các cơ quan tình báo Mỹ đã xác định là từ Nga. Một số email được công bố rõ ràng muốn làm xấu đi hình ảnh của ứng cử viên Hillary Clinton.

Vấn đề là ông Trump liên tục cho người ta cảm giác là có điều gì phải giấu diếm trong quan hệ với Nga. Không ai hiểu được vì sao Donald Trump luôn ca ngợi Vladimir Putin. Người ta cũng nghi ngờ về quan hệ kinh doanh với các ngân hàng Nga của vị tổng thống đầu tiên từ chối công bố bản khai thuế, trong khi một sự minh bạch tối thiểu cũng giúp làm giảm đi các nghi vấn.

Về phía Quốc hội tiếp tục cuộc điều tra riêng rẽ về vai trò của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016. Ông Trump phải bổ nhiệm một giám đốc mới cho FBI. Nếu tân giám đốc bỏ rơi "hồ sơ Nga", thì xì-căng-đan này sẽ nổ lớn. Do vậy phe Dân Chủ và một số nghị sĩ, dân biểu Cộng Hòa nhất quyết đòi bộ Tư Pháp đề nghị một công tố viên đặc biệt để đi đến cùng cuộc điều tra.

Donald Trump đã từng đả kích các thẩm phán về các dự luật nhập cư, phỉ báng cơ quan tình báo Mỹ, và không có tuần nào là ông không chỉ trích báo chí. Washington sống theo nhịp điệu những hành động thất thường và các tweet của một tổng thống, mà bao trùm lên là câu hỏi : liệu ông Trump có khả năng tôn trọng trò chơi tế nhị giữa quyền lực và phản biện, vốn là đặc điểm của nền dân chủ Mỹ ?

Gọng kềm siết chặt xung quanh Donald Trump

Les Echos nhận định, thật sự là Donald Trump đã sai lầm. Ông không nghĩ rằng vụ cách chức James Comey lại gây phản ứng dữ dội như thế. Phe Dân Chủ từ nhiều tháng qua chẳng đã từng đòi hỏi giám đốc FBI phải ra đi đó sao, vì cho rằng ông Comey chịu trách nhiệm lớn trong thất bại của bà Hillary Clinton.

Donald Trump đã nộ khí xung thiên khi nghe so sánh với vụ Watergate. Ông viết trên Twitter : "Đó là bọn mị dân bẩn thỉu !". Quá tự tin, tổng thống Mỹ chẳng thèm tham khảo nhân viên Nhà Trắng trước khi hành động, hầu hết chỉ được biết tin qua báo chí. Thượng nghị sĩ Cộng Hòa Newt Gingrich nhận định : "Tổng thống cần chậm lại một chút, và tham khảo các cố vấn. Không thể là người dẫn đầu mà không cho ê-kíp của mình hay biết gì cả".

Sau 24 tiếng đồng hồ chao đảo, Nhà Trắng cố gắng kiểm soát lại tình hình. Như thường lệ, Donald Trump muốn đánh lạc hướng chú ý quan việc ra sắc lệnh kiểm tra mọi "sơ hở" trong hệ thống bầu cử. Ông vẫn tiếp tục khẳng định việc bà Hillary Clinton đạt được số phiếu bầu phổ thông nhiều hơn (hơn ông 3 triệu phiếu) là do gian lận (đăng ký tên giả, phiếu bầu giả…).

Nhưng không đủ để dập tắt đám cháy mà ông đã khơi lên tối thứ Ba. Các thượng nghị sĩ bất chợt đòi đẩy nhanh tiến độ điều tra. Ủy ban tình báo yêu cầu tướng Michael Flynn chuyển giao tất cả email, nội dung điện đàm và trao đổi tài chính có liên quan tới Nga. Ủy ban cũng chú ý đến liên quan về mặt này giữa ông Trump với Nga, và đòi hỏi một báo cáo chi tiết nơi bộ trưởng Tài Chính.

Trong số các câu hỏi được đặt ra xung quanh vụ này, Les Echos cho rằng có ba vấn đề đáng ngại nhất cho ông chủ Nhà Trắng. Thứ nhất, quyết định cách chức James Comey có liên quan đến mong muốn của giám đốc FBI muốn đẩy nhanh tiến độ về hồ sơ Nga ? Thứ hai, liệu bộ trưởng Tư Pháp Jeff Sessions có quyền cách chức ông Comey ? Cuối cùng, vì sao James Comey ba lần thông báo cho Donald Trump về diễn tiến cuộc điều tra, trong khi điều này bị cấm ?

Bên cạnh Quốc hội, cơ quan FBI cũng chứng tỏ sẵn sàng chiến đấu. Trên Washington Post, một nhân viên ẩn danh cho biết : "Với sự ra đi của ông James Comey, Donald Trump đã tuyên bố chiến tranh với vô số nhân viên FBI. Chúng tôi đang phối hợp để trả đũa". Còn người tạm thay thế ông Comey, trong cuộc điều trần trước Hạ Viện sáng thứ Năm khẳng định : "James Comey được ủng hộ rộng rãi trong FBI, cho đến hiện nay cũng vậy".

Đức giáo hoàng phong hai vị thánh nhân 100 năm Đức Mẹ Fatima

Sự kiện kỷ niệm 100 năm Đức Mẹ hiện ra ở Fatima (Bồ Đào Nha) được các báo Pháp chú ý. Nhật báo công giáo La Croix nhận định "Đức giáo hoàng tại Fatima, một thông điệp hòa bình cho thế giới". Le Figaro cho biết "Đức giáo hoàng đến Fatima để phong hai vị thánh", đó là hai em bé chăn cừu đã nhìn thấy Đức Mẹ Đồng Trinh Maria. Ước tính có khoảng một triệu tín đồ sẽ đến hành hương.

Theo Le Figaro, đây là một trong những sự kiện huyền bí nhất của Giáo hội Công giáo trong thế kỷ 20. Ngày 13 tháng Năm năm 1917, ba trẻ chăn cừu là Lucia, 10 tuổi, Francisco, 9 tuổi và Jacinta, 7 tuổi đã nhìn thấy Đức Mẹ hiện ra sáng lòa, với một thông điệp dài. Giáo hội đến năm 1930 mới công nhận phép lạ này.

Hai em bé nhỏ tuổi nhất đã qua đời vì dịch cúm Tây Ban Nha thời đó, đã được Giáo hoàng Gioan Phaolồ II phong thánh ngày 13/05/2000. Còn Lucia sau đó trở thành nữ tu, đến năm 2005 mới mất ở tuổi 97, và thủ tục phong thánh đang được tiến hành.

Chính sơ Lucia đã ghi lại những lời tiên tri của Đức Mẹ, và được chỉ thị không tiết lộ trước năm 1960. Giáo hội La Mã công bố hai phần đầu của thông điệp vào năm 1942, nhưng chờ đến năm 2000 mới tiết lộ lời tiên tri thứ ba.

Lời tiên tri đầu tiên là khung cảnh địa ngục. Đức Mẹ Đồng Trinh cho thấy một biển lửa dưới lòng đất, trong đó là qủy sứ và các linh hồn. Hình ảnh này chỉ hiện ra trong chốc lát. Thứ hai là về Đệ nhị Thế chiến, và lời tiên tri thứ ba là một vụ ám sát giáo hoàng. Đó là những gì đã xảy ra trong thực tế.

La Croix dẫn lời người dân địa phương lo sợ đại chiến thế giới lần thứ ba, nhưng hy vọng việc Đức giáo hoàng đến hành hương sẽ nhắc nhở lại thông điệp hòa bình của Đức Mẹ Fatima.

Hồng vệ binh thời kỹ thuật số của Tập Cận Bình

Liên quan đến Châu Á, Le Figaro có bài viết "Các du kích thời 2.0 của Tập Cận Bình". Những đoàn quân cư dân mạng ái quốc được gọi là "những đóa hồng nhỏ", chiến đấu kịch liệt trên mạng để bảo vệ "đường hướng đỏ" của đảng, trước các "kẻ thù" từ bên trong và các cường quốc đối địch.

Thông tín viên tại Thượng Hải Sébastien Faletti đã tìm gặp các "chiến binh" loại này. Một nữ sinh viên hãnh diện khoe : "Trước đây, thần tượng của tôi là các diễn viên hay ca sĩ. Nhưng bây giờ là ngoại trưởng Vương Nghị, ông rất cương quyết trước Hàn Quốc".

Người đứng đầu ngành ngoại giao Trung Quốc với khuôn mặt khó chịu, hôm 8/3 đã kịch liệt đả kích Seoul vì để cho Lầu Năm Góc triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc. Vương Nghị nhướng mày đe dọa, nước Hàn Quốc nhỏ bé sẽ phải trả giá vì "sai lầm"này.

Quân đội Trung Quốc cho là các radar của THAAD đe dọa sức mạnh tấn công nguyên tử của nước này. Nhưng Tập Cận Bình có thể trông cậy vào một đội quân khác trên mạng, để giành chiến thắng trong "cuộc chiến thế kỷ" với Donald Trump. "Những bông hồng nhỏ" là lực lượng tấn công rất hung hăng, có thể nói là những Hồng vệ binh trong thời đại kỹ thuật số.

Một lực lượng được chỉ đạo từ trong bóng tối, mà liên hệ của những người cầm đầu với đảng vẫn nhập nhằng. Các sinh viên cho biết họ được chia thành nhiều nhóm, nhận được các tài liệu được chuẩn bị trước. Việc lăng mạ bị cấm đoán.

Tháng 5/2016, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã trở thành nạn nhân, trang Facebook của bà bị tràn ngập hàng chục ngàn post đả kích. Cũng trong năm 2016, nhãn hiệu Lancôme của Pháp bị đe dọa tẩy chay vì đã dùng hình ảnh một ngôi sao Hồng Kông đã tham gia các cuộc biểu tình "Cách mạng Dù". Tây Tạng, Hồng Kông, Đài Loan, Biển Đông là những chủ đề chính của các diễn đàn, đầy những lời bình trịch thượng của người khổng lồ đối với những người láng giềng nhỏ bé.

Nạn tạt át-xít hoành hành tại Anh

Trên lãnh vực xã hội, Libération báo động "Nạn tạt át-xít hoành hành tại Anh", chủ yếu là từ các băng đảng ở Luân Đôn.

Thông tín viên của tờ báo tại Luân Đôn nêu ra một trường hợp cụ thể : đêm Chủ nhật 17/4 tại hộp đêm Mangle, một người đàn ông bất ngờ tạt một chất lỏng vào đám đông trên sàn nhảy. Đó là ammoniac, át-xít clohydric hay nước tẩy Javel ? Những tiếng la hét át hẳn tiếng nhạc, 20 người bị thương hầu hết là trên mặt, trong đó có hai người bị ảnh hưởng nặng đến thị giác, số khác phải mang thẹo suốt đời.

Không có tuần lễ nào mà không xảy ra một vụ tạt át-xít tại thủ đô nước Anh. Số vụ tấn công bằng át-xít đã tăng 74% trong vòng một năm. Từ 2010 đến nay, đã có đến 1.800 vụ tạt át-xít ở Luân Đôn. Con số này khiến Anh quốc trở thành quốc gia có số vụ tạt át-xít cao nhất, tuy nhiên theo Acid Survivors Trust International (ASTI) thì "một phần cũng do số vụ kiện tại Anh nhiều hơn, vì người ta tin vào công lý hơn tại một số nước khác mà các vụ tấn công loại này diễn ra thường xuyên hơn".

Những quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất là Colombia, Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh, chủ yếu là đàn ông tấn công vào phụ nữ. Còn tại Anh, hai phần ba nạn nhân là nam thanh niên. Át-xít nay trở thành vũ khí của các băng đảng, vì rẻ hơn và khó bị phát hiện hơn. Ngoài ra về luật pháp thì nếu tấn công bằng dao có thể bị truy tố vì tội cố sát, trong khi bằng át-xít chỉ bị tội đả thương, dẫn đến bản án nhẹ hơn. Ba phần tư các vụ tạt át-xít giữa các băng đảng không bị thưa kiện, vì đối với giới găng-tơ, việc này đáng xấu hổ trong khi bị đâm chém giúp họ có được "đẳng cấp" trên chốn giang hồ.

Sau bầu cử tổng thống, đến cuộc chiến bầu cử Quốc hội Pháp

Các báo Pháp hôm nay dành trang nhất và nhiều trang trong cho cuộc bầu cử Quốc hội sắp tới. Le Monde nói về "Macron : Hậu trường việc chọn lựa các ứng cử viên Quốc hội". Tổng thống tân cử Emmanuel Macron, muốn chiếm được đa số tại Quốc hội, đã dành thời gian giải quyết những trường hợp phức tạp như cựu thủ tướng Manuel Valls muốn đứng chung dưới ngọn cờ của mình, và thu hút các nhân vật cánh hữu phía ông Alain Juppé. Tuy nhiên các chính khách cánh hữu được ngắm nghía đòi hỏi ông Macron phải bổ nhiệm thủ tướng của phe mình, trước khi chấp nhận liên kết.

Le Figaronhận xét "Bầu cử Quốc hội : Đối mặt với Macron, cánh hữu kháng cự, Bayrou (cánh trung) nổi loạn". Danh sách chưa hoàn chỉnh các ứng cử viên của phong trào Cộng Hòa Tiến Bước không có nhân vật nào của đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa, mặt khác chủ tịch đảng cánh trung MoDem là François Bayrou tuyên bố không tán thành danh sách này.

Libération chạy tựa "Ở trung tâm cỗ máy Macron" với nhận xét, phương pháp lựa chọn người ra tranh cử giống với việc tuyển lựa nhân viên công ty hơn là chọn lựa chính khách. Còn việc huy động tài chính cho chiến dịch tranh cử thì nhắm vào giới ngân hàng và các ông chủ trẻ.

Nhật báo công giáo La Croix kêu gọi "Chỉnh đốn lại nước Pháp". Riêng nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến lãnh vực truyền thông, nói về việc hai nhà tỉ phú Vincent Bolloré và Patrick Drahi củng cố vương quốc của mình.

Thụy My