Không khí Hà Nội ô nhiễm tới ngưỡng gây hại cho sức khỏe (Tuổi Trẻ, 01/10/2019)

Những ngày qua, người dân Hà Nội lo ngại khi chỉ số ô nhiễm không khí của Thủ đô có lúc vượt ngưỡng 300. Các chuyên gia môi trường cảnh báo bầu không khí bị ô nhiễm đã tới ngưỡng gây hại cho sức khỏe con người.

Trong ngày, các chỉ số này có biến động nhưng đều ở mức cao. Các chuyên gia môi trường đã đồng loạt lên tiếng cảnh báo về chỉ số chất lượng không khí ở Hà Nội và một số tỉnh đồng bằng sông Hồng ô nhiễm tới ngưỡng gây hại cho sức khỏe tất cả mọi người.

Nhiều người đổ bệnh

Theo kết quả trên ứng dụng Pam Air và kết quả quan trắc chất lượng tại 10 trạm quan trắc tự động của Sở Tài nguyên - môi trường Hà Nội, nhiều thời điểm trong ngày 30/9 chất lượng không khí suy giảm tới ngưỡng kém và xấu.

Ông Hoàng Dương Tùng, chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết theo dõi diễn biến lúc 4h-5h sáng 30/9, nồng độ bụi mịn PM2.5 trong không khí rất cao, cao nhất trong mấy ngày gần đây, và cũng là ngày chỉ số chất lượng môi trường ô nhiễm nhất trong dịp gần đây.

Các chuyên gia môi trường đã đồng loạt lên tiếng cảnh báo về chỉ số chất lượng không khí ở Hà Nội và một số tỉnh đồng bằng sông Hồng ô nhiễm tới ngưỡng gây hại cho sức khỏe tất cả mọi người.

"Sau khi trời hửng nắng, mức độ ô nhiễm giảm dần. Đây là một hiện tượng khá bất thường và đáng lo ngại" - ông Tùng cảnh báo. Thậm chí, có thời điểm kết quả quan trắc ở Hà Nội cho thấy một số điểm chất lượng ô nhiễm không khí tới ngưỡng xấu, chỉ số chất lượng không khí (AQI) lên tới trên 200, có điểm như khu vực Xuân Đỉnh, Mai Dịch, chỉ số AQI lên tới 238 - ngưỡng gây hại tới sức khỏe tất cả mọi người.

Ông Vũ Văn Giáp, phó giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai - cho hay vào những thời điểm chất lượng không khí xấu, chỉ số ô nhiễm cao thì tần suất bệnh nhân nhập viện do các căn nguyên tim mạch, hô hấp cũng tăng cao.

"Những người bị ảnh hưởng đầu tiên và rõ rệt nhất là người có sẵn bệnh lý tim mạch, hô hấp. Người bệnh thấy khó thở, ho nhiều hơn, kèm theo tức nặng ngực và các dấu hiệu của một đợt bệnh cấp tính" - ông Giáp nói.

Ông Giáp cũng dẫn các nghiên cứu cho đến nay của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cho biết ô nhiễm không khí liên quan tới 30% ca tử vong do ung thư phổi, 25% các ca đột quỵ não và bệnh lý tim mạch. Riêng bệnh lý hô hấp, có đến 435 ca tử vong do bệnh lý hô hấp là có liên quan tới ô nhiễm không khí.

Tương tự, các bác sĩ da liễu và nhãn khoa lo ngại ảnh hưởng của ô nhiễm không khí lên da và mắt. Số người vào viện khám các bệnh lý về da cũng gia tăng gần đây.

Giảm ô nhiễm, được không ?

Theo ông Hoàng Dương Tùng, khi chỉ số chất lượng không khí lên tới ngưỡng rất có hại cho sức khỏe mọi người như những ngày vừa qua, bụi mịn sẽ tấn công phổi của con người.

Cụ thể, chỉ số AQI lúc 6h sáng 30/9 tại Hà Nội có nơi lên tới 265, chỉ số bụi mịn PM2.5 là 215,4 µg/m3, cao gấp 8 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và 20 lần trung bình năm của WHO. Chỉ số của ngày 30/9 cũng cao hơn nhiều so với kết quả đo được vào cùng thời điểm ngày 29/9 với AQI ở mức 179, bụi mịn PM2.5 là 109,3 µg/m3.

Lý giải về nguyên nhân khiến tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội tăng cao đột biến tới ngưỡng gây hại tới sức khỏe tất cả mọi người, ông Tạ Ngọc Sơn, phó trưởng phòng tổng hợp Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội (Sở Tài nguyên và môi trường), cho rằng ngoài các nguồn gây ô nhiễm từ hoạt động giao thông, xây dựng, có nguyên nhân từ điều kiện khí hậu bất lợi, các nguồn ô nhiễm không khuếch tán được.

Ông Sơn cũng cho rằng với các nguồn gây ô nhiễm không khí từ xe cộ, xây dựng, cần phải có lộ trình mới có thể giảm được. Tuy nhiên, những giải pháp về thí điểm hạn chế phương tiện cá nhân với mục tiêu giảm ùn tắc, giảm nguồn phát thải gây ô nhiễm, dư luận cũng chưa ủng hộ.

Ông Sơn cũng cho biết trước tình trạng đốt rơm rạ ở các huyện ngoại thành Hà Nội, Sở Tài nguyên và môi trường đã tổ chức đợt kiểm tra các huyện nhằm tuyên truyền, đề nghị chính quyền địa phương, tổ chức, đoàn thể vào cuộc để ngăn chặn tình trạng đốt rơm rạ.

Trong khi đó, trong khoảng 3 năm qua Hà Nội đã "cắt" dịch vụ công ích là rửa đường, đồng thời không hề có biện pháp giảm phát bụi từ các xe vận chuyển đất đá, công trình xây dựng không tuân thủ quy định che chắn, nhiều tuyến đường của Hà Nội thì liên tục đào lên - lấp xuống, mỗi khi lấp lại hết sức sơ sài, khiến bụi phát sinh. Đây hoàn toàn là lỗi của cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng.

Mỗi người chung tay bảo vệ môi trường

Ông Vũ Văn Giáp - phó giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai - khuyên người dân đeo khẩu trang, các gia đình dùng bếp than tổ ong để đun nấu nên chuyển sang dùng các loại khác.

"Người bệnh hen và phổi tắc nghẽn mãn tính cần tuân thủ, duy trì thuốc hằng ngày theo chỉ định của bác sĩ. Khi có dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu, khó thở cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu bệnh nhân vẫn khó thở, không kiểm soát được thì liên lạc ngay với bác sĩ điều trị và đến cơ sở y tế" - ông Giáp khuyến cáo.

Theo ông Giáp, để giữ cho môi trường trong sạch, mỗi người một việc nhỏ sẽ chung tay bảo vệ môi trường: trồng thêm cây xanh, giảm đốt nhang, vàng mã, người dân ngoại thành ngưng đốt rơm rạ…

X.Long-L.Anh

*******************

Người dân tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nên hạn chế ra đường (RFA, 01/10/2019)

Người dân tại 2 thành phố lớn nhất nước Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh hô hấp cần hạn chế tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời. Nếu có nhu cầu ra ngoài thì nên đeo khẩu trang và kính mắt.

Người dân Hà Nội đeo khẩu trang ra đường. RFA

Đây là khuyến cáo được Tổng cục môi trường thuộc Bộ Tài nguyên & Môi trường đưa ra vào ngày 1/10.

Theo Bộ Tài nguyên và môi trường, chất lượng không khí tại Hà Nội ngày càng giảm sút, nồng độ bụi PM2.5 tại đây cao nhất 5 năm qua, dựa theo kết quả đo tại 13 trạm quan trắc tự động, liên tục từ ngày 12-29/9.

Trong đó, từ ngày 15-19 và từ 23-29/9, có đến 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ của các trạm vượt quy chuẩn Việt Nam.

Theo ghi nhận, nồng độ bụi PM2.5 tăng mạnh vào khoảng đêm và sáng sớm.

Tổng cục môi trường nhận định, nguyên nhân bụi PM2.5 tăng cao do thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, thêm hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí. Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ tại khu vực ngoại thành và lượng mưa thấp kỷ lục trong năm nay cũng góp phần tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Ngoài ra, chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí trung bình 1 ngày) từ ngày 12-29/9, chỉ có 5/18 ngày có mức AQI trung bình, những ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (>100). Đặc biệt từ ngày 29 trở đi, chỉ số AQI tại Đại sứ quán Mỹ vượt qua mức xấu, hơn 200.

Tại thành phố Hồ Chí Minh, Tổng cục môi trường cho biết tháng 9 là thời điểm giao mùa nên điều kiện thời thiết bất lợi, gây ra hiện tượng nghịch nhiệt làm giảm khả năng hòa trộn và phát tán các chất ô nhiễm trong không khí, đồng thời làm xuất hiện sương mù quang hóa. Tổng cục môi trường nhận định chất lượng không khí tại đây đang có diễn biến theo chiều hướng xấu, do đó Bộ khuyến cáo người dân nếu ra ngoài cần trang bị khẩu trang và kính che mắt.

*****************

Khuyến cáo dân Hà Nội 'hạn chế ra đường' vì ô nhiễm không khí (BBC, 01/10/2019)

Hôm 1/10, ông Nguyễn Văn Tài, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường nhận định nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội ở mức cao nhất trong 5 năm qua.

Bộ Tài nguyên và môi trường Việt Nam khuyến cáo người dân Hà Nội "hạn chế ra ngoài" do chất lượng không khí liên tục ở mức xấu trong nhiều ngày.

Ông khuyến cáo "người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời" nhưng không đề cập đến các giải pháp kiểm soát, xử lý ô nhiễm không khí.

"Trường hợp có nhu cầu cần ra ngoài, cần đeo khẩu trang, kính mắt", ông Tài nói thêm.

Tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng đang kéo dài nhiều ngày ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, gây lo ngại và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người dân.

Lớp sương mù dày đặc bao phủ bầu trời Hà Nội nhiều ngày. Hình chụp hôm 27/9/2019.

Ô nhiễm tới mức nào ?

Trong vài ngày qua, người dân ở các thành phố lớn chia sẻ mạnh trên mạng xã hội thông tin về ô nhiễm không khí được đo trên ứng dụng của phần mềm IQAir AirVisual, một tổ chức quan trắc chất lượng không khí trên mạng độc lập.

Chỉ số AQI thường xuyên hiển thị màu đỏ ở mức xấu ("unhealthy"), thậm chí màu tím, mức rất xấu (very unhealthy). Hà Nội trong nhiều ngày đứng đầu bảng xếp hạng chất lượng không khí xấu nhất thế giới của tổ chức này, trong khi Thành phố Hồ Chí Minh cũng có nhiều ngày ở trong top 10.

Chẳng hạn, ở thời điểm 8h40 ngày 30/9, chỉ số AQI ở mức 277, chỉ số bụi mịn PM2.5 cao gấp hơn 11 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và hơn 25 lần trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

WHO khuyến cáo mức độ bụi PM2.5 an toàn ở mức không quá 10 µg/m3.

Chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội hôm 30/9 trên ứng dụng của IQAir AirVisual

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và môi trường, dẫn chứng số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, chất lượng không khí tại Hà Nội từ 12-19/9 liên tục có nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép.

Trong những ngày ô nhiễm nhất, toàn bộ các trạm đo được nồng độ PM2.5 trung bình 24 giờ vượt tiêu chuẩn quy định.

Tuy nhiên, báo cáo này cho biết "các thông số khác (NO2, O3, CO, SO2) vẫn nằm trong giới hạn".

Ô nhiễm vì sao ?

Theo ông Nguyễn Văn Tài, nguyên nhân PM2.5 tăng cao ở Hà Nội trong thời gian qua là do "đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía bắc khuếch tán xuống phía nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt, làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí".

"Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí", ông Tài được truyền thông Việt Nam dẫn lời.

Những yếu tố gây ô nhiễm không khí thông thường như khí thải từ phương tiện giao thông, các nhà máy nhiệt than, khói bụi tại công trường xây dựng không được nhắc đến trong báo cáo của Bộ Môi trường.

Hà Nội đứng đầu bảng xếp hạng chất lượng không khí xấu nhất thế giới của IQAir Visual hôm 30/9

Chính quyền chưa nêu giải pháp

Dù đưa ra khuyến cáo, hiện chưa thấy Bộ Tài nguyên và môi trường hay các cơ quan chính quyền đề cập các chính sách, biện pháp cụ thể để cải thiện chất lượng không khí.

Trên mạng, nhiều người đặt câu hỏi về trách nhiệm của chính quyền và bày tỏ nỗi lo lắng, bức xúc.

Facebooker Giang Ha viết : "Tự giận mình là đã không mua máy lọc không khí sớm ! Bình minh không Còn hấp dẫn chút nào nữa khi chợt tỉnh thấy khó thở và đang phải thở bằng miệng ...Rừng, biển và không khí tưởng như mênh mông giờ đang cạn kiệt và ô nhiễm hết rồi".

Bình luận trên trang Tuổi Trẻ online, danh khoản có tên Thuan viết :

"Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường là phải kiểm soát mức độ ô nhiễm để bảo vệ Người Dân chứ không phải khi gặp sự cố hoặc thực trạng quá ô nhiễm thì lại khuyên Người Dân không nên ra đường, không ra đường để đi làm thì lấy gì mà sống ? ! !"

Trên trang Facebook của BBC Tiếng Việt, độc giả có danh khoản 時薰 bình luận hôm 30/9 :

"Dù không phải nhất thế giới thì cũng là thành phố ô nhiễm rồi. Ô nhiễm nước, không khí, thực phẩm, đạo đức, quan chức,... điều đáng cười là chính phủ chỉ nói nhưng không đưa ra bất cứ động thái nào để giảm thiểu nó !"

Ô nhiễm không khí dẫn tới tử vong ở Việt Nam

Ngay từ mấy năm trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ra khuyến cáo về tình trạng ô nhiễm không khí dẫn tới tử vong ở Việt Nam.

Theo số liệu mới của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 05/2018), có hơn 60.000 người tử vong năm 2016 do bệnh tim, đột quỵ, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và viêm phổi ở Việt Nam đều có liên quan tới ô nhiễm không khí.

Trang tiếng Việt của WHO cũng giải thích về vấn đề này :

"Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh tim, đột quỵ và ung thư phổi. Cả phơi nhiễm ngắn hạn và dài hạn với các chất ô nhiễm không khí đều gây tác động về sức khỏe. Những người đang mang bệnh sẽ bị tác động nghiêm trọng hơn. Trẻ em, người già và người nghèo dễ bị tổn thương hơn. Chất ô nhiễm có hại nhất cho sức khỏe - liên quan chặt chẽ với tử vong quá sớm - là hạt mịn PM2.5 thâm nhập sâu vào đường phổi".

Việt Nam nằm trong khu vực chịu vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất thế giới.

Thống kê WHO đăng tải theo số liệu từ 2016 cho thấy Đông Nam Á là khu vực có số tử vong cao nhất thế giới do ô nhiễm không khí.

Đông Nam Á : 1.332.000 ca tử vong.

Tây Thái Bình Dương : 1.255.000 ca tử vong

Châu Phi : 425.000 ca tử vong

Đông Địa Trung Hải : 319.000 ca tử vong

Châu Âu : 304.000 ca tử vong

Châu Mỹ : 164.000 ca tử vong

****************

Ô nhiễm không khí Hà Nội cao kỷ lục, tổng cục môi trường ra khuyến cáo (VOA, 01/10/2019)

Ảnh về ô nhiễm không khí ở Hà Nội hôm 30/9/2019

Tổng cục Môi trường của Việt Nam hôm 1/10 xác nhận ô nhiễm không khí ở Hà Nội đạt mức cao "vượt quy chuẩn" liên tiếp trong những ngày gần đây và khuyến cáo người dân "hạn chế các hoạt động ngoài trời", theo trang Facebook chính thức mang tên Thông tin Chính phủ và nhiều báo trong nước.

Thông báo của Tổng cục Môi trường dẫn số liệu của 13 trạm quan trắc tự động ở Hà Nội, trong đó có 1 trạm của Đại sứ quán Mỹ, cho biết từ ngày 25-29/9, toàn bộ các trạm đều báo là chỉ số bụi siêu mịn PM2.5 vượt quy chuẩn Việt Nam.

PM2.5 là hạt bụi có đường kính 2,5 micro mét hoặc nhỏ hơn, tương đương 1/20 đường kính sợi tóc, là loại có ảnh hưởng đến sức khỏe vì chúng quá nhỏ, dễ dàng xuyên qua hệ thống lọc của hệ hô hấp để đi vào cơ thể.

Vẫn theo tổng cục, nhiều trạm báo rằng chỉ số chất lượng không khí (AQI) hàng ngày đã tăng cao "gần tới mức xấu", trong đó, riêng trạm của đại sứ quán Mỹ vào ngày 29/9 báo AQI lên đến 200, đồng nghĩa với "vượt mức xấu".

Một bản tin của trang Bizlive.vn cùng ngày 1/10 nói chỉ số AQI ở Hà Nội trong buổi sáng đạt đến "mức đặc biệt nguy hiểm". Bài báo đưa ra số liệu của ứng dụng Air Visual với con số ghi nhận ở khu vực hồ Tây "lên đến mức 333".

Cũng đưa tin về chỉ số kể trên, trang Zing gọi đó là mức "cao kỷ lục" và "nguy hại đến sức khoẻ của mọi người".

Bài báo của Zing cho biết thêm là vào sáng 1/10, ô nhiễm không khí ở Hà Nội có thể được xem là xấu nhất trong vòng một tháng qua. "Chỉ số AQI trung bình của Hà Nội theo ứng dụng Air Visual là 212, có hại cho sức khoẻ. Số liệu của Sở Tài nguyên và môi trường Hà Nội cũng xấp xỉ 200", theo tin của Zing.

Tổng cục Môi trường nói trong thông báo của họ rằng xu hướng biến động bụi PM2.5 tại các thành phố miền bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội, "phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu".

Nhận định sơ bộ về nguyên nhân PM2.5 tăng cao, tổng cục nói rằng vì những ngày gần đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, "gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí".

Một nguyên nhân đáng kể khác, theo thông báo của tổng cục, là do việc "đốt rơm rạ" ở khu vực ngoại thành "góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí".

Tổng cục Môi trường đưa ra dự báo rằng trong những ngày tới, khi mà ban ngày trời nắng khá mạnh, còn ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng "nghịch nhiệt" vẫn có thể tiếp diễn, và "nồng độ bụi PM2.5 có thể tiếp tục duy trì ở mức cao" tại một số thời điểm trong ngày.

Với tình hình như vậy, tổng cục khuyến cáo người dân "hạn chế" ra khỏi nhà hay thực hiện các hoạt động ngoài trời, cũng như "hạn chế" đi lại trên đường. Lời khuyến cáo đặc biệt lưu ý đến "trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, và người mắc các bệnh hô hấp".

Trong những ngày gần đây, theo quan sát của VOA, nhiều người sử dụng mạng xã hội bày tỏ lo lắng về tình trạng ô nhiễm không khí trở nên trầm trọng và kéo dài nhiều ngày liên tiếp, đồng thời họ cũng bức xúc khi nhà chức trách chưa có bất cứ phát ngôn nào về tình trạng này.

Người dân cũng nêu ra chất vấn về việc thuế bảo vệ môi trường thu hàng năm được sử dụng ra sao, trong khi ô nhiễm ngày càng tồi tệ hơn ở ngay thủ đô của đất nước.

Theo tìm hiểu của VOA, số liệu do Bộ Tài chính Việt Nam công bố cho thấy số tiền thu được từ thuế bảo vệ môi trường lên đến gần 45.000 tỷ đồng trong năm 2017.

VOA ghi nhận rằng nhiều người sử dụng mạng xã hội cũng chia sẻ các bài báo khẳng định là ô nhiễm không khí dẫn đến nhiều loại bệnh tật.

Báo Thanh Niên và trang Zing hôm 30/9 dẫn lời bác sĩ Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo rằng ô nhiễm không khí được coi là "kẻ giết người thầm lặng". Phó giáo sư, tiến sĩ Giáp đưa ra ước tính rằng "khoảng 43% các trường hợp tử vong do các bệnh lý hô hấp có liên quan đến ô nhiễm không khí", theo Thanh Niên và Zing.

Cùng ngày các trang An ninh Thủ đô và Việt Báo đăng tin cho biết lượng người khám bệnh da liễu "tăng vọt" ở Hà Nội.

Theo các bài báo của hai trang này, Bệnh viện Da liễu Trung ương tiếp nhận "khoảng 2.500 bệnh nhân tới khám mỗi ngày" và được xem là "tăng lên bất thường". Những người đến khám được chẩn đoán mắc các bệnh dị ứng nghi liên quan đến môi trường như viêm da tiếp xúc, mày đay, viêm da cơ địa, v.v…, các bài báo cho biết.

Trong một bài đăng trên Facebook vào chiều 1/10, ông Nguyễn Anh Tuấn, một người có chuyên môn dược và có gần 23.000 người theo dõi trên mạng xã hội, cho rằng thời gian qua chính quyền giữ "im lặng" hoặc hành động chậm chạp về vấn đề ô nhiễm vì "đại đa số người dân không nhận thức đủ, và đồng loạt lên tiếng".

Ông Tuấn cho rằng dù người dân chưa "có đầy đủ quyền công dân trong bầu cử" một cách thực chất, song "chúng ta có thể bày tỏ quan điểm cá nhân về ô nhiễm và đòi hỏi chính phủ Việt Nam phải xử lý cải thiện tình trạng này, bằng cách đăng bài trên Facebook".

********************

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội đã vượt ngưỡng đỏ, lên ngưỡng tím (RFA, 30/09/2019)

Theo ghi nhận của hệ thống quan trắc không khí AirVisual quốc tế, Hà Nội tiếp tục là thành phố ô nhiễm nhất thế giới với mức độ ô nhiễm vượt qua báo động đỏ, lên tới ngưỡng tím với chỉ số AQI là 272 vào lúc 6 giờ 30 sáng 30/9. Đây là mức nguy hại đến sức khỏe con người.

Bầu không khí ở Hà Nội hôm 27/9/2019 AFP

Tại nhiều điểm ở phía Bắc cũng có mức độ ô nhiễm ở ngưỡng tím, như tại Bắc Từ Liêm AQI ở ngưỡng 249, Gamuda garden (Hoàng Mai) ở mức 238, Tây Hồ ở mức 241, Trần Quang Khải (Hoàn Kiếm) ở ngưỡng 204…

Một số điểm đo thuộc đồng bằng Bắc Bộ như Đông Hưng (Thái Bình) AQI ở mức 239, Thái Thụy (Thái Bình), ở ngưỡng 279, Kiến An (Hải Phòng) ở mức 227, Châu Khê (Bắc Ninh) ở mức 229…

Báo trong nước dẫn lời TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam rằng, tình trạng báo động tím xảy ra vào sáng sớm từ 4 - 7 giờ sáng ở nhiều điểm và một vài điểm có ngưỡng tím vào ban đêm. Đây là hiện tượng bất thường, cần phải có những quan trắc và nghiên cứu sâu hơn mới có thể khẳng định được về nguyên nhân. Việt Nam cũng đang thiếu hàng loạt điều kiện cần thiết để triển khai các biện pháp lâu dài nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Hiện nay ở Việt Nam chỉ có 2 trạm quan trắc cố định có độ tin cậy cao ở Hà Nội, còn TP Hồ Chí Minh không có trạm cố định nào.

*******************

Không khí ở Sài Gòn, Hà Nội ‘mịt mù’ vì ô nhiễm nặng (Người Việt, 26/09/2019)

Hai thành phố lớn nhất Việt Nam là Sài Gòn và Hà Nội xuất hiện lớp mù khô đặc quánh khiến tầm nhìn hạn chế, các tòa nhà như bị biến mất sau lớp màu trắng đục "không phải do ảnh hưởng cháy rừng từ Indonesia" mà do ô nhiễm không khí đang ở mức nặng.

Ô nhiễm không khí gây hại cho sức khỏe người dân. (Hình : Tiền Phong)

Theo đó, từ ngày 18 đến 23/09/hầu hết các quận huyện ở Sài Gòn xuất hiện lớp mù đặc quánh từ sáng đến chiều tối. Không thể nhìn thấy các tòa nhà cao nhất thành phố như Land Mark 81 (quận Bình Thạnh) hay Bitexco (quận 1) nếu đứng cách xa 300 mét. Các tài xế lái xe xe tải, xe đò…cảm nhận rõ nhất vì tầm nhìn bị hạn chế.

Báo VNExpress ngày 26/09/2019, dẫn dữ liệu từ Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên Môi Trường thuộc Sở Tài Nguyên và Môi Trường Sài Gòn, đo tại 30 vị trí trong/09/2019, cho thấy các chất ô nhiễm như bụi lơ lửng, NO2, SO2, CO… tăng đột biến trong các ngày từ 18 đến 20/09. Đặc biệt, ngày 20/09/bụi lơ lửng tăng gấp 2.2 lần, NO2 và CO tăng 1.4 lần.

Ông Cao Tung Sơn, giám đốc Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên Môi Trường, cho biết kết quả này được công bố sau tám ngày bầu trời Sài Gòn liên tục bị mù bao phủ, ghi nhận sự gia tăng bụi mịn PM10, PM 2.5 tăng từ 1.9 lên 2.2 lần. Loại bụi mịn này được khuyến cáo "gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người".

Nguyên nhân của hiện tượng mù là do hoạt động của dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh khuếch tán sâu xuống khiến thời tiết Sài Gòn luôn ở tình trạng nhiều mây, không có nắng, nền nhiệt thấp, có mưa gián đoạn trên diện rộng, độ ẩm không khí cao và trong khí quyển có các hạt nhân ngưng kết khiến hơi nước bám vào nên xuất hiện sương mù.

Lớp mù đặc quánh bao trùm Sài Gòn khiến các tòa nhà, khu dân cư như thấy sương mù. (Hình : Thanh Niên)

Ngoài ra, do trời không nắng, không đủ bức xạ làm nóng mặt đất tạo ra lớp nghịch nhiệt khiến không khí ô nhiễm không thể phát tán lên cao (nằm sát mặt đất). Việc này làm lớp mù ngày càng dày đặc, lâu tan.

Dựa vào các dữ liệu dự báo trong nước và quốc tế, Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên Môi Trường bác bỏ quan điểm cho rằng "ô nhiễm không khí tại Sài Gòn do ảnh hưởng của cháy rừng ở khu vực đảo Sumatra và Kalimanta của Indonesia" như một số thông tin trên Internet. Tình trạng mù gây ô nhiễm không khí những ngày qua cũng thường xảy ra định kỳ hàng năm vào khoảng/09 và Tháng Mười tại Sài Gòn được gọi là "mù khô quang hóa".

Nói với báo Thanh Niên, ông Sơn nhận định tình trạng này có thể được phát hiện sớm. Tuy nhiên, Sài Gòn hiện chỉ có thể quan trắc thủ công gián đoạn, chưa được chia sẻ dữ liệu và các báo cáo về tình hình diễn ra nghịch nhiệt từ các cơ quan khí tượng, nên việc đánh giá chất lượng và khuyến cáo cho người dân còn hạn chế.

"Từ khi lấy mẫu về đến khi ra được kết quả, trung tâm mất ít nhất ba ngày", ông Sơn cho biết.

Trong khi đó, tờ Tiền Phong cho biết vào lúc 8 giờ 50 phút sáng ngày 26/09/website giám sát ứng dụng quan trắc không khí AirVisual xếp "Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất thế giới", trong khi "Sài Gòn xếp thứ ba về mức độ ô nhiễm". Hệ thống quan trắc của Việt Nam cũng ghi nhận ô nhiễm nghiêm trọng tại hai miền Nam-Bắc.

Cụ thể, tờ Tuổi Trẻ cho biết : "thành phố đang trong tình trạng như sương mù bao phủ, trời lặng gió, không khí ngột ngạt". Hệ thống quan trắc ở nhiều điểm của Hà Nội đều cho kết quả ngưỡng chất lượng không khí ở mức kém, ô nhiễm nghiêm trọng ở các khu vực Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm), Hàng Đậu (quận Hoàn Kiếm).

Chỉ số bụi mịn PM2.5 đo được tại Sài Gòn ở mức 102.7 µg/m³, cao hơn gấp 4 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và gần 11 lần trung bình năm của Tổ Chức Y Tế Thế giới (WHO), các ngày sau có giảm nhưng vẫn ở mức có hại.

Theo bảng xếp hạng AQI của Việt Nam, chỉ số AQI lên ngưỡng trên 200, chất lượng không khí thuộc ngưỡng xấu, rất có hại cho sức khỏe. Nhóm người nhạy cảm như bệnh nhân hô hấp, tim mạch nên tránh ra ngoài, những người khác nên hạn chế thời gian ở ngoài. Trong khi đó theo cảnh báo của Hoa Kỳ, nếu chỉ số AQI lên trên 200 sẽ được xếp vào ngưỡng "cực kỳ không tốt cho sức khỏe mọi người".

Tin cho biết, ô nhiễm tại Việt Nam chủ yếu là ô nhiễm bụi mịn PM2.5 (hạt bụi có đường kính 2.5 micromet hoặc nhỏ hơn), loại bụi được coi là "sát thủ trong không khí". Loại bụi này hình thành từ các chất như Cacbon, Sunphua, Nitơ và các hợp chất kim loại khác, lơ lửng trong không khí.

Bụi PM 2.5 có khả năng luồn lách vào các túi phổi và tĩnh mạch phổi, gây nên nhiều căn bệnh chết người như bệnh về hô hấp, ung thư, tim mạch. Cơ quan bảo vệ môi sinh Mỹ nhận định, bụi PM 2.5 chứa nhiều hạt kim loại có khả năng gây ung thư và đột biến gene. Trong khi đó, các khẩu trang thông thường không thể ngăn loại bụi này. (Tr.N)

*********************

Chính quyền cộng sản sợ dân, không cho tổ chức tuần hành vì khí hậu (Người Việt, 27/09/2019)

Hôm 27/09, giới hoạt động môi trường, xã hội dân sự đồng loạt bày tỏ tức giận vì sự kiện "Tuần Hành Vì Khí Hậu" (Climate Strike) bị hủy vào giờ chót sau khi chính quyền CS ở Sài Gòn thông báo "từ chối cấp phép" mà không rõ nguyên do.

Cảnh khói bụi ở Sài Gòn. (Hình : Zing)

Vụ việc diễn ra trong bối cảnh Sài Gòn cũng như Hà Nội được ghi nhận lọt vào top "Các thành phố ô nhiễm hàng đầu thế giới", căn cứ vào chỉ số AirVisual.

Bà Hoàng Thị Minh Hồng, nhà hoạt động môi trường và là người sáng lập Tổ Chức CHANGE, chia sẻ trên trang cá nhân : "Người dân thì è cổ đóng 4.000 đồng (17 cent) tiền thuế môi trường trong mỗi lít xăng, nhưng cũng không được biết thuế môi trường dùng vào việc gì, mà thành phố vẫn ô nhiễm đến thế ? Còn khi các bạn trẻ chỉ muốn tổ chức một hoạt động ôn hoà, với những thông điệp tích cực cho môi trường sống, thì không cho. Hay là vì ô nhiễm quá, nên chín người đã phải đi nhờ máy bay chủ tịch quốc hội, rồi bỏ trốn ở Nam Hàn ?"

"Hàng trăm người đang hồ hởi chuẩn bị tham gia cuộc tuần hành ngày 27/09 để rồi chưng hửng khi nhận thông báo hủy. Cho nên giới trẻ lại đi xem ngôi sao Nam Hàn, chơi điện tử, và đánh lộn ở trường thôi. Báo chí cũng không nên trách chúng nó sống hời hợt làm gì", bà Hồng viết thêm.

"Trong con mắt của chế độ độc tài thì mọi hình thức tuần hành biểu tình đều là nguy cơ dẫn tới lật đổ chính quyền của họ". (Hình : Zing)

Không chỉ bà Hồng, nhiều Facebooker khác cũng phản ứng trước quyết định hủy sự kiện nêu trên của chính quyền. Facebooker Quyet Ho bày tỏ trên trang cá nhân : "Ngay cả khi người dân tỏ rõ thiện chí qua việc xin phép tổ chức tuần hành ôn hòa vì môi trường để hưởng ứng phong trào #ClimateStrike đang diễn ra khắp thế giới thì chính quyền cũng không cho. Họ quyết tâm chây ì luật biểu tình. Cuối cùng vì vẫn phải quyền ta thì ta cứ làm mà thôi. Bởi trong con mắt của chính quyền độc tài thì mọi hình thức tuần hành biểu tình đều là nguy cơ lật đổ chính quyền đối với họ. Thử hỏi hai chữ "chính danh" như vậy thì để làm gì ? Khi suốt ngày lo sợ nhìn tứ phía đâu cũng ra kẻ thù ?"

Đến nay, việc chính quyền tại Sài Gòn cũng như Hà Nội cho ngăn cản hoặc trấn áp các cuộc xuống đường vì môi trường đã có tiền lệ, với nguyên do được các báo nhà nước diễn giải là người tuần hành "bị các thế lực thù địch kích động, xúi giục".

Liên quan đến cáo buộc này, báo Tin Tức của Thông Tấn Xã Việt Nam hôm 18/09 viết : "Một số nhân vật chuyên chĩa mũi dùi vào một số hiện tượng tiêu cực trong xã hội như một nhà máy gây ô nhiễm môi trường, một quan chức tham nhũng… Do bị tác động bởi các thông tin một chiều, nhiều người dân đã bị lôi kéo xuống đường, gây mất trật tự an ninh trong vụ Formosa Hà Tĩnh [thảm họa cá chết tại vùng biển miền Trung] hồi tháng Tư, 2016…".

Trong khi đó, tờ Tuổi Trẻ hôm 29/09 đưa ra lời khuyên cho bạn đọc : "Bạn không cần xuống đường biểu tình chống biến đổi khí hậu hoặc trở thành một nhà khoa học có công trình nghiên cứu lớn lao. Bằng những việc làm nhỏ mỗi ngày, bạn cũng có thể cứu trái đất".

Cũng cần nói thêm, Việt Nam mới đây được ghi nhận tham gia phong trào #globalclimatestrike, sau 185 quốc gia khác. (T.K.)

Lúc nào là thời điểm thích hợp để Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế ?

Phạm Ngọc Minh Trang, RFA, 28/09/2019

Ngày 28/9/2019, Bộ trưởng Ngoại giao – Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh sẽ có bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York. Đã có những mong đợi là ông sẽ đưa vấn đề căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc ra UN lần này để có thể đạt được một nghị quyết lên án Trung Quốc, làm cơ sở cho những vụ kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế. Nhân dịp này, Đài Châu Á Tự Do phỏng vấn bà Phạm Ngọc Minh Trang – Giảng viên khoa Quan hệ Quốc tế trường Đại học khoa học xã hội nhân văn thành phố Hồ Chí Minh thuộc Đại học Quốc gia Việt Nam, hiện giờ là học giả theo chương trình Fulbright tại trường Luật thuộc Đại Học New York. Bà Phạm Ngọc Minh Trang vừa có bài viết trên trang Sáng kiến minh bạch hàng hải (thuộc CSIS), phân tích khả năng Việt Nam đưa Trung Quốc ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Hình minh họa. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 27/9/2018 AFP

RFA : Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh sắp có bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. Trong bài viết mới đây của chị đăng trên CSIS, chị có nói vấn đề đưa căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc ở Biển Đông lên Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, chị có thể giải thích nguyên nhân tại sao chị đưa ra lập luận như vậy ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Một phần theo quan sát và nghiên cứu của chính mình, về vấn đề Biển Đông thì Trung Quốc có bộ phận tuyên truyền vừa đối với người dân trong nước vừa với bên ngoài và các học giả Trung Quốc viết rất nhiều sách, đăng trên rất nhiều tạp chí nghiên cứu chuyên ngành về vấn đề Biển Đông. Tuy nhiên vấn đề Biển Đông do chính phủ Việt Nam hoặc học giả Việt Nam nói ra ngoài thế giới thì chưa có nhiều. Cộng thêm trao đổi của mình với một số giáo sư về luật quốc tế ở trường đại học và Liên Hiệp Quốc thì họ nói là họ chưa nghe nhiều về Việt Nam nói về Biển Đông, họ có nghe Philippines, Indonesia, Malaysia nhưng Việt Nam thì rất ít. Mình nghĩ là Việt Nam cần phải để thế giới nghe nhiều hơn ý kiến của Việt Nam về vấn đề Biển Đông và đặc biệt là Bãi Tư Chính gần đây, nạn nhân trực tiếp là Việt Nam. Mình tìm hiểu thêm thì biết là quyền của mỗi quốc gia thành viên UN là có quyền nêu ý kiến của mình và nêu các vấn đề liên quan đến hòa bình và an ninh của thế giới ra Đại hội đồng UN, mà đại hội đồng phải có nghĩa vụ phải lắng nghe và trả lời cho vấn đề này như thế nào.

RFA : Chị có nói khi Việt Nam đưa vấn đề này ra đại hội đồng UN như vậy thì có khả năng UN sẽ có một nghị quyết. Theo chị thì khả năng Việt Nam giành được thắng lợi tức là tạo được một nghị quyết ở phiên họp lần này ra sao ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Mình nói vấn đề gì đó thì người ta nghe là một chuyện, người ta ủng hộ mình hay không là một chuyện. Cơ chế ở Đại hội đồng UN để mà ra được một nghị quyết là cơ chế bỏ phiếu. Tất cả mọi quốc gia đều có quyền bỏ phiếu và các phiếu bằng nhau. Tuy nhiên nó phải hơn 50% thì mới có nghị quyết còn không thì sẽ trôi qua luôn. Mình phỏng vấn một số đại diện của các nước ở UN cộng với trao đổi với các nhân viên làm việc trong UN, họ nhận định là hiện giờ sức ảnh hưởng của Trung Quốc ở Đại hội đồng UN rất là lớn. Cái thứ hai mình tìm hiểu thêm, Trung Quốc có ảnh hưởng ở Mỹ Latinh, Châu Phi. Thậm chí Trung Quốc có ảnh hưởng ở cả Malasia, Philippines, Campuchia và Lào. Thời điểm hiện nay nếu mình đưa vấn đề này ra và yêu cầu Đại hội đồng UN đưa ra một nghị quyết chỉ trích Trung Quốc và yêu cầu các nước phải kiềm chế các hoạt động của mình không nên gây hấn tại Biển Đông thì nó khó, vì rất có thể lúc mình phát biểu người ta không đến nghe. Có thể họ không xuất hiện khi bỏ phiếu hoặc trường hợp thứ ba mình ra một cái nghị quyết mà được ít phiếu bầu nên không có ý nghĩa lớn. Như trong bài mình viết là không phải là một chiến thắng lớn (big win). Mình phải làm từng bước từng bước trước. Ví dụ mình chuẩn bị về mặt học giả, về mặt báo chí rồi đưa ra Đại hội đồng, chứ hiện giờ đột nhiên đưa ra Đại hội đồng thì hơi khó.

RFA : Như vậy là Việt Nam hiện giờ vẫn chưa chuẩn bị những bước để đưa ra Đại hội đồng như chị nói đúng không ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Tình hình của Bộ Ngoại giao và Chính phủ thì mình không rõ lắm, nhưng mình đọc thường xuyên các báo trên thế giới như Diplomat hay của trang CSIS thì thấy ít các bài của học giả Việt Nam trong khi các bài của học giả Trung Quốc rất nhiều. Thậm chí Trung Quốc còn bỏ tiền cho các học giả nước ngoài viết để có lợi cho họ nữa. Minh đọc được những bài đó rất nhiều, nhiều hơn những bài do Việt Nam viết.

RFA : Như vậy chị đánh giá là nó sẽ không có lợi cho Việt Nam khi Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đưa vấn đề này ra tại bài phát biểu ở UN vào ngày mai đúng không ạ ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Bài phát biểu của Phạm Bình Minh có thể đưa vấn đề an ninh khu vực nói chung. Còn ví dụ như đề cập trực tiếp Việt Nam lên án Trung Quốc ở Bãi Tư Chính thì theo mình nhận định là hơi khó…. Mình còn một hội nghị nữa mà mình có thể đưa vấn đề Biển Đông ra là hội nghị của các nước thành viên của UNCLOS. Nó có hội nghị hàng năm, tất cả các nước tập hợp lại và chia sẻ việc mình thực hiện công ước thế nào thì lúc đó mình có thể trực tiếp nói là Trung Quốc đã vi phạm điều mấy khoản mấy của công ước. Như vậy là rất trực tiếp và gần như là có tác dụng nhiều hơn.

RFA : Chị có nói rằng Việt Nam đưa vấn đề này ra UN và giả dụ có được một nghị quyết, nghị quyết đó có thể dùng trong các tòa quốc tế. Chị nghĩ thế nào về khả năng Việt Nam sẽ đưa Trung Quốc ra tòa quốc tế cũng giống như Philippines đưa Trung Quốc đưa ra tòa Trọng tài Quốc tế PCA và có phán quyết vào năm 2016 ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Minh sẽ phân tích Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài quốc tế theo hai mặt. Thứ nhất về thủ tục pháp lý thì mình hoàn toàn có thể thỏa mãn tất cả các điều kiện về mặt pháp lý, mình là người thực hiện các điều khoản của UNCLOS, những nguyên tắc pháp lý, và Trung Quốc là người đang vi phạm. Mình hoàn toàn có thể thắng. Mặt thứ hai là về tác động xã hội thì mình phải nhìn lại việc xuất nhập khẩu với Trung Quốc ra thế nào. Ví dụ Trung Quốc có gây khó khăn cho mình không. Thường một vụ kiện tụng kéo dài 3 đến 5 năm thì lúc đó kinh tế mình bị ảnh hưởng thế nào thì mình phải cân nhắc cái đó. Ngoài ra, còn có một số tiểu thương vừa và nhỏ cũng có hợp tác làm ăn với Trung Quốc thế nào đó, thì ví dụ như mình kiện Trung Quốc thì họ sẽ bị ảnh hưởng thế nào. Họ bị ảnh hưởng trực tiếp thì mình phải quan tâm đến đời sống của họ và có những cái hỗ trợ cho họ thế nào. Cái thứ hai nữa là tại vì mình không thể kiện Trung Quốc ra các tòa miễn phí như ICJ hay ITLOS. ICJ là tòa được thành lập bởi Hiến chương Liên Hiệp Quốc hay ITLOS là tòa được thành lập bởi UNCLOS, hai tòa này mình là thành viên thì mình không cần trả tiền để kiện ở đây. Mà kiện ở đây phải có sự đồng ý giữa mình và Trung Quốc và chắc chắn Trung Quốc sẽ không đồng ý giống vụ của Philippines. Mình phải kiện ở nơi khác là Tòa Trọng tài là nơi Philippines kiện Trung Quốc. Tòa này phải trả nhiều tiền, trả cho từng thẩm phán và tòa và nhiều thứ. Lúc mà Philippines kiện Trung Quốc thì tiền mà Philippines bỏ ra để theo kiện tính bằng % GDP của cả nước trong mấy năm. Cho nên để đưa vụ kiện này ra về pháp lý mình hoàn toàn tin tưởng mình có thể chiến thắng, nhưng các mặt khác mình phải tính toán cho thật kỹ, chuẩn bị thật kỹ.

RFA : Một số người nói rằng Việt Nam không cần đưa Trung Quốc ra tòa nữa vì Philippines đã đưa ra rồi và phán quyết của tòa có những cái rất có lợi cho Việt Nam liên quan đến đường đứt khúc 9 đoạn mà Trung Quốc vẽ ra trên biển. Vậy thì Việt Nam chỉ cần tuyên bố chính thức là Việt Nam chấp nhận phán quyết của tòa năm 2016. Chị có nhận xét gì về ý kiến này ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Thực ra Việt Nam đã đưa ra một tuyên bố chính thức là Việt Nam ủng hộ tòa đưa ra phán quyết. Đó cũng là một bước cho thấy Việt Nam ủng hộ vụ kiện và ủng hộ Philippines. Cái thứ hai về mặt pháp lý thì đây là vụ kiện của hai nước và nó chỉ có giá trị pháp lý của hai nước mà thôi. Nó sẽ luôn luôn có giá trị pháp lý giữa Philippines và Trung Quốc dù sau nay không còn Philippines hay Trung Quốc đi chăng nữa, nhưng nó sẽ không có giá trị với nước thứ ba. Theo mình biết từ đó đến giờ chưa có quốc gia nào tuyên bố mình sẽ chấp nhận phán quyết đã ra rồi. Ví dụ trong lúc có vụ kiện mà mình đăng ký vào làm bên thứ ba của vụ kiện này và sẽ chịu tác động pháp lý của vụ kiện trong lúc họ đang kiện thì mình có thể. Còn sau đó rồi thì nó chỉ có giá trị pháp lý giữa hai nước mà thôi. Tuy nhiên nếu mình kiện thì mình có quyền dẫn lại những phán quyết trước đây có lợi cho mình.

RFA : Trong bài báo của chị chị có viết là Việt Nam có thể xem xét các bước khác nữa là có được một tuyên bố của ASEAN bày tỏ sự quan ngại về vấn đề Biển Đông. Thực ra ASEAN trong tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN vào tháng 7 cũng bày tỏ quan ngại nhưng họ không nói thẳng là quan ngại mà nói là có một số sự kiện nghiêm trọng xảy ra ở Biển Đông. ASEAN từ trước đến nay cũng luôn tránh chỉ đích danh Trung Quốc, và một số chuyên gia nhận định là ASEAN cũng bị chia rẽ do ảnh hưởng của Trung Quốc. Chị nghĩ Việt Nam có khả năng tạo được một tuyên bố như vậy không và một tuyên bố chung dung như vậy thì giúp được gì cho Việt Nam ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Thực ra nó không phải là những tuyên bố chung dung đâu. ASEAN là một tổ chức quan trọng nhất ở Đông Nam Á hiện giờ. Họ đã ra được tuyên bố quan ngại về những sự kiện xảy ra trong khu vực cũng thể hiện phần nào áp lực với các nước có liên quan. Cái thứ hai là về vấn đề ASEAN chia rẽ hiện nay thì vấn đề đó là có. Campuchia, Lào, hay Tổng thống Duterte của Philippines hiện giờ thì khó có thể đưa ra một tuyên bố của ASEAN. Tức là 10 nước phải đồng thuận thì tuyên bố đó mới được công bố. Việt Nam có thể lấy tên ASEAN, tập hợp giữa Việt Nam với Malaysia, Singapore, hay cố gắng có Philippines, gọi là các nước ASEAN, thì lúc đó mình có cái tên ASEAN thì tiếng nói của mình là tập hợp của các nước, không phải là một mình Việt Nam lên tiếng chống lại Trung Quốc. Có được cái tên ASEAN vào thì tốt hơn là chỉ là một cái tên Việt Nam quan ngại.

RFA : Chúng ta phải quay lại ý kiến chị nói lúc nãy về tòa Công lý Quốc tế ICJ, và tòa ITLOS, có một số ý kiến nói rằng là Việt Nam có thể yêu cầu hai tòa ra ý kiến tham vấn về hiệu lực của phán quyết tòa PCA. Người ta cũng nêu những dẫn chứng, những vụ trước đó như giữa Malaysia và Singapore. Chị có thể phân tích liệu Việt Nam có thể áp dụng điều này và nó có lợi gì cho Việt Nam ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Để xin được ý kiến tham vấn của các tòa quốc tế thì các quốc gia không thể nào một mình xin ý kiến tham vấn mà phải là một cơ quan của tổ chức quốc tế hay một tổ chức quốc tế nào đó. Ví dụ để xin ý kiến của ICJ thì phải là Đại hội đồng xin ý kiến tham vấn hoặc là Hội đồng bảo an UN xin tham vấn hoặc các cơ quan nhỏ của UN xin tham vấn thì ICJ lúc đó mới có quyền đưa ý kiến tham vấn chứ Việt Nam không có thể nào đưa vào ICJ và nói họ trả lời câu hỏi này… Cho nên bước đầu tiên bao giờ cũng là sự ủng hộ của tất cả các nước, hay đa số các nước của một tổ chức nào đó. Ở đây ICJ thì là Đại hội đồng UN, cũng phải ra được một cái nghị quyết nói rằng Đại hội đồng rất quan ngại về tình hình Biển Đông, và nhơ ICJ tư vấn pháp lý để giải quyết vấn đề hoặc đưa ra những đề xuất pháp lý giải quyết thế nào, thì vấn đề này mới được giải quyết. Tương tự với ITLOS thì cũng phải là một tổ chức quốc tế, bất cứ tổ chức quốc tế nào hoặc một hiệp ước quốc tế giữa các nước trong khu vực ký kết với nhau và yêu cầu là dựa vào hiệp ước đó thì ITLOS trả lời một số câu hỏi liên quan đến pháp lý về một số vấn đề nào đó. Cho nên nếu Việt Nam muốn sử dụng ý kiến tham vấn, thì lúc nào cũng phải tìm cách tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế. Đó là một trong những lý do mình nói là Việt Nam phải đưa ra cho quốc tế biết nhiều hơn về vấn đề Biển Đông, phải đưa ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

RFA : Theo phân tích của chị là lúc này Việt Nam chưa có lợi thế để đưa ra bất kỳ tòa nào đúng không ạ ?

Phạm Ngọc Minh Trang : Nhìn chung thì chưa phải là thời điểm thích hợp để đưa ra tòa án. … Những khó khăn đó khiến cho thời điểm lúc này chưa phải là thời điểm thích hợp.

RFA : Xin cảm ơn chị đã dành cho chúng tôi buổi phỏng vấn.

Nguồn : RFA, 28/09/2019

*****************

Phải chăng Trung Quốc đã thắng trong ‘cưỡng chiếm Biển Đông’ ?

Nguyễn Hiền, VNTB, 28/09/2019

Trung Quốc tiếp tục đưa dàn khoan dầu sâu vào Biển Đông, trước thời điểm kỷ niệm 70 năm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Tàu hải cảnh Trung Quốc tuần tra trong vùng biển Việt Nam tại Bãi Tư Chính

Thạch Du 982 (Haiyang Shiyou 982, hay Ocean Oil 982), đã đi vào hoạt động vào thứ Bảy ở vùng nước sâu tới 3.000m, theo Chang An Jian, một tài khoản truyền thông xã hội do Ủy ban Chính trị và Pháp lý Trung ương Trung Quốc nắm.

Không cho biết vị trí của giàn khoan, nhưng điều này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh và Việt Nam vẫn đang tiếp tục so kè với nhau tại vùng Bãi Tư Chính.

Theo SMCP, động thái này nằm trong chuỗi tăng cường nỗ lực thăm dò tài nguyên kể từ năm 2016 nhằm giảm sự phụ thuộc dầu thô vào các nhà cung cấp nước ngoài.

Thạch Du 982 gợi nhớ lại giàn khoan nước sâu đầu tiên của Trung Quốc – Hải Dương 981 - đi vào hoạt động ở Biển Đông vào năm 2012. Năm 2014, nó đã được chuyển đến đảo Tri Tôn (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) 30 km, cách đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam) khoảng 222km về phía đông. Và vị trí đặt của Hải Dương 981 nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa của Việt Nam. Sự kiện Hải Dương 981 gây ra khủng hoảng ngoại giao hai quốc gia trong suốt mùa hè 2014 và sau đó, làm nổ ra các cuộc biểu tình lớn tại Việt Nam.

Carlyle Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales, cho biết trong một bài báo đã cho rằng, những diễn biến gần đây cho thấy Trung Quốc đã sẵn sàng đẩy mạnh yêu sách hàng hải của mình.

The Diplomat, ngày 26/9, nhận định, Việt Nam đang cho thấy mình ở một vị trí khó khăn, không có nhiều sự hỗ trợ ngoài lời nói, trước một Trung Quốc đầy kiên quyết [về yêu sách].

Điều này phù hợp với những diễn biến thời gian qua, và vào sáng ngày 26/9, Dự án Đại sự ký Biển Đông tiếp tục cập nhật, vẫn chưa tìm được dấu hiệu nào cho thấy hải cảnh Trung Quốc rời khỏi khu vực lô dài 06.1. SỰ thay phiên nhau tìm đến Bãi Tư Chính của nhóm tàu Trung Quốc gắn liền với khu vực Đá Chữ Thập, cho thấy ‘đảo nhân tạo’ hay tiền đồn quân sự mà Trung Quốc xây dựng trái phép đã pháp huy tác dụng trong gây rối và thực hiện mưa đồ biến vùng không tranh chấp thành vùng tranh chấp của Bắc Kinh.

Điều đáng chú ý là, Trung Quốc đang triển khai một cách tiếp cận yêu sách chủ quyền có phần khác so với trong quá khứ. Theo đó, trước đây Trung Quốc triển khai tàu và ở lại trong một vài tháng trong cùng một khu vực, nhưng lần này – Bắc Kinh chỉ triển khai tàu khảo sát vài tuần rồi rút, sau đó lại quay trở lại.

Và dù có những phản ứng quốc tế đến từ Anh, Mỹ, Úc, Nhật, hay thậm chí là Malaysia, Ấn Độ,… về các va chạm trên Biển Đông, đặc biệt là tại Bãi Tư Chính (thuộc chủ quyền hoàn toàn của Việt Nam) thì theo The Diplomat, ‘dường như Việt Nam sẽ không thể nhận được bất kỳ sự hỗ trợ mạnh mẽ nào từ các đối tác trong khu vực và bên ngoài. Trong khi, Việt Nam khó có thể tự mình chống lại Trung Quốc. [Và] Bắc Kinh dường như đã tính toán chính xác rằng họ không phải sợ bất kỳ sự chống đối nghiêm trọng nào nữa’.

Sở dĩ như vậy, vì bấy lâu nay, so với các ‘mặt trận’ khác, Biển Đông trong mắt EU và Mỹ, cũng như một số quốc gia khác có chỉ số hồ sơ an ninh thấp hơn. Frans-Paul van der Putten, một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Clingendael, một nhóm chuyên gia tư duy độc lập ở Hà Lan cho biết : Cho đến vài năm trước, các nước Châu Âu thích giữ chỉ số hồ sơ thấp về các vấn đề an ninh khu vực ở Đông Á.

Kết quả trong tiến trình coi thấp an ninh tại vùng Biển Đông là thời điểm Trung Quốc tận dụng tối đa thời gian và vật lực để bồi đắp chuỗi đảo nhân tạo. Đặc biệt, từ năm 2014 - 2018, Trung Quốc đã gia tăng xây dựng và mở diện tích sửu dụng các đảo mà Trung Quốc cưỡng chiếm trái phép trên Biển Đông, kết quả, tổng diện tích bồi đắp các vùng đá ngầm trên quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam mà Trung Quốc cưỡng quyền trái phép) đã lên đến 13,21km, trong đó nhóm đá nhân tạo Vành Khăn, Xu Bi, và Chữ Thập trở thành một ‘tiền đồn quân sự’ trên vùng Biển Đông của Bắc Kinh.

Với Việt Nam – quốc gia đang phải chịu tổn thất lớn nhất trong các hành động quấy rối và cưỡng chiếm chủ quyền Việt Nam. Từng có thời chủ đề Hoàng Sa – Trường Sa là chủ đề cấm kỵ trong báo giới và bàn luận xã hội. Vào năm 2011, bộ phim tài liệu ‘Hoàng Sa Việt Nam : Nỗi đau mất mát’ của ông André Menras - Hồ Cương Quyết được thực hiện tại huyện đảo Lý Sơn và xã Bình Châu thuộc huyện Bình Sơn, nhưng kết quả, đã bị ‘cấm chiếu ở Việt Nam’ dù không ‘vi phạm luật báo chí Việt Nam’. Trước đó, Báo Du Lịch thuộc Tổng Cục Du lịch Việt nam, đã bị đình bản 3 tháng vào năm 2009, vì đăng bài ‘Tản Mạn Đảo Xa’. Các cuộc biểu tình liên quan đến Hoàng Sa – Trường Sa cũng bị triệt khá vì sự ‘nhạy cảm’ của nó trong mắt chính quyền. Trong vấn đề liên quan đến sự xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc, đến nay, cấp lãnh đạo cao nhất lên tướng về vấn đề này là Phó Thủ tướng.

Phải chăng, Trung Quốc đã chiến thắng trước Việt Nam và các nước phương Tây (bao gồm cả Mỹ), trong cuộc chiến thống trị Biển Đông ? Nói cách khác, trong khi Việt Nam lên tiếng tuyên bố ngoại giao về các bằng chứng chủ quyền lịch sử từ thời nhà Nguyễn, Âu-Mỹ lên tiếng về ‘tự do hàng hải’, thì Trung Quốc đã thực thi cưỡng chiếm chủ quyền bằng hành động ?

Và thực tế cho thấy, vào ngày 22/8/2019, trong khi báo Thanh Niên đăng bài ‘Bằng chứng khách quan Trung Quốc không có Hoàng Sa, Trường Sa’. Thì vào năm 2018, Trung Quốc hoàn thành chuỗi đảo nhân tạo : bãi Đá chữ thập, Đá Xu bi ; Đá Vành khăn ; bãi Châu Viên ; đá Gạc Ma ; Đá Ga Ven - Đá Lạc ; Đá Tư Nghĩa (thuộc quần đảo Trường Sa) ; thực hiện cơi nới đảo Phú Lâm và Quang Hòa (quần đảo Hoàng Sa).

Phải chăng Bắc Kinh thực sự đã ‘tính toán đúng’ về rủi ro và cơ hội trong xâm phạm chủ quyền Biển Đông, họ đã thực trọn vẹn kế ‘Vô trung sinh hữu’ (Không có mà làm thành có) trong đó có chủ quyền Việt Nam, nơi mà ‘họ không phải sợ bất kỳ sự chống đối nghiêm trọng nào nữa’ ?

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 28/09/2019

Chú thích :

https://thediplomat.com/2019/09/vietnam-confronts-china-alone/

https://www.malaysia-today.net/2019/07/17/china-blocking-malaysian-and-vietnamese-oil-and-gas-vessels-shows-greater-willingness-to-use-force-think-tank-says/

*******************

Biển Đông : Việt Nam "đơn độc" chống Trung Quốc

Minh Anh, RFI, 27/09/2019

Trang mạng The Diplomat ngày26/09/2019 có bài viết nhận định về những căng thẳng gần đây giữa Trung Quốc và Việt Nam tại bãi Tư Chính, Biển Đông. Bài viết đề tựa ngắn gọn : "Việt Nam một mình đối đầu với Trung Quốc".

Ảnh vệ tinh chụp một nhà giàn khoan của Việt Nam tại Bãi Tư Chính (Biển Đông) AMTI/CSIS

Theo giải thích của tác giả bài viết, Rajeswari Pillai Rajagopalan, mặc dù Việt Nam và Trung Quốc đang lao vào một cuộc đối đầu dữ dội tại Biển Đông nhưng sự việc lại không thu hút được sự quan tâm đầy đủ của thế giới. Trung Quốc gởi một tầu khảo sát và ít nhất 4 tầu tuần duyên. Việt Nam đáp trả qua việc triển khai đội tầu Cảnh sát biển.

Phản ứng của Việt Nam

Đầu tiên tác giả điểm lại diễn biến vụ việc, bắt đầu vào trung tuần tháng 7/2019. Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, tố cáo "nhóm tầu khảo sát Hải Dương 8 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở phía nam Biển Đông".

Cuối tháng Bẩy, bà Lê Thị Thu Hằng tái khẳng định yêu cầu "Trung Quốc rút ngay lập tức các tàu của họ khỏi vùng biển của Việt Nam và tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, vì lợi ích mối quan hệ giữa hai nước và vì ổn định và hòa bình cho khu vực". Việt Nam khẳng định rằng họ đã nhiều lần tiếp cận Trung Quốc thông qua một số kênh khác nhau.

Cũng trong cuối tháng 7, Phó thủ tướng, ngoại trưởng, Phạm Bình Minh tại hội nghị ASEAN đã "bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn tiến gần đây tại Biển Đông, liên quan đến các hoạt động của nhóm tầu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8, xâm phạm vùng EEZ của Việt Nam và thềm lục địa trong vùng lãnh hải". Ngoại trưởng Việt Nam nói thêm rằng các hoạt động này "đe dọa nghiêm trọng các quyền lợi hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin và gia tăng căng thẳng, do đó làm tổn hại hòa bình và ổn định khu vực".

Tờ báo nhắc lại vùng đặc quyền kinh tế này được vạch ra theo quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, mà cả hai nước Việt Nam và Trung Quốc đều có tham gia ký kết.

Chỉ có điều lần này Trung Quốc tiến hành theo một phương thức khác. Theo ghi nhận của các nhà phân tích Việt Nam, không giống như trong quá khứ, mỗi lần như thế tầu Trung Quốc ở lại đến vài tháng trong cùng một khu vực. Lần này, Trung Quốc để đội tầu ở lại vài tuần trước khi rút đi, để rồi sau đó quay trở lại trong cùng vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Đầu tháng Tám năm 2019, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Việt Nam thông báo "tầu Hải Dương Địa Chất 8 đã ngưng các hoạt động khảo sát và rời khỏi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa phía nam". Vài ngày sau, bộ Ngoại giao lại nhận thấy "đội tầu khảo sát Trung Quốc cùng với nhiều tầu hộ tống lại quay trở lại vùng lãnh hải Việt Nam". Chính quyền Hà Nội một lần nữa kêu gọi cộng đồng quốc tế có phản ứng với tình hình nhằm duy trì hòa bình và ổn định khu vực. Cùng lúc đó, Bắc Kinh bắt đầu đợt tập trận mới gần quần đảo Hoàng Sa.

Bất chấp sự phản đối liên tục của Việt Nam, căng thẳng vẫn tiếp tục, và giờ đã bước sang tháng thứ ba. Cách đây vài ngày, Nguyễn Mạnh Đông, Vụ trưởng Vụ biển, Ủy ban Biên giới Quốc gia, trực thuộc Bộ Ngoại giao, trả lời phỏng vấn Thông tấn xã Việt Nam, nói rõ là "Tranh chấp là điều không thể tránh khỏi trong việc diễn giải và áp dụng Công ước UNCLOS, nhưng tất cả các quốc gia có nghĩa vụ giải quyết các tranh chấp này một cách hòa bình thông qua các biện pháp quy định tại Điều 33 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc và Điều 279 của UNCLOS".

Phản ứng "dè chừng" của quốc tế

Những năm gần đây, Trung Quốc ngày càng tỏ ra hung hăng trong khu vực. Tác giả nhắc lại một loạt các sự cố trong năm nay : Tháng 6, Trung Quốc cho tầu đâm chìm thuyền đánh cá của Philippines tại Bãi Cỏ Rong. Đầu tháng 5, tầu cảnh sát biển Hải Dương 35111 cản trở hoạt động của giàn khoan dầu khí của Malaysia gần đảo Luconia Shoals, ngoài khơi bang Sarawak. Trong một động thái khác để khẳng định yêu sách của mình, Trung Quốc đã tổ chức cuộc đua thuyền Sinan Cup lần thứ 7 tại đảo Duy Mộng, thuộc Hoàng Sa.

Trong tình hình này, chính phủ Việt Nam tìm cách tác động đến các nước Ấn Độ, Hoa Kỳ, Nga, Úc và nhiều nước khác trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Đáp lại lời kêu gọi này là gì ? Một sự im lặng và những lời phát biểu "sáo rỗng". Chẳng hạn, Malaysia trong một tài liệu công bố chính sách đối ngoại mới tuyên bố : "Biển Đông phải là khu vực của sự hợp tác, kết nối và xây dựng cộng đồng và không phải là nơi đối đầu hay xung đột. Điều này phù hợp với tinh thần của Khu vực Hòa Bình, Tự Do và Trung Lập (ZOPFAN). Malaysia sẽ tích cực thúc đẩy hơn nữa tầm nhìn này tại ASEAN".

Hay như thông cáo chung ngày 27/08/2019 giữa Việt Nam và Malaysia chỉ nhấn mạnh "tầm quan trọng của việc tự kiềm chế, phi quân sự hóa và tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý quốc tế, tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển, và điều luật quy định trong UNCLOS 1982 cũng như là tránh các hoạt động có thể gây leo thang căng thẳng".

Các cường quốc ngoài khu vực cũng chỉ có những phát biểu tương tự không hơn không kém. Điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ, David Stilwell, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương, cho rằng, "thông qua nhiều hành động phi pháp và quân sự hóa các thực thể có tranh chấp, Bắc Kinh đã và tiếp tục hành động để ngăn chặn các nước thành viên ASEAN tiếp cận nguồn dự trữ năng lượng ước tính trị giá 2,5 nghìn tỷ đô la".

Còn những cường quốc khác thì dừng lại ở việc nhắc đi nhắc lại tầm quan trọng của tự do hàng hải, như tuyên bố chung New Dehli – Paris nhân chuyến thăm Pháp gần đây của thủ tướng Modi. Hội nghị về Ấn Độ Dương được tổ chức gần đây tại Maldives trong hai ngày 3 và 4 tháng 9, với sự hiện diện của thủ tướng Sri Lanka cùng các ngoại trưởng Singapore và Maldives, cũng chỉ chú trọng vào tự do hàng hải, nhưng một lần nữa không đề cập đến Biển Đông.

Nhật Bản còn có vẻ cứng rắn một chút. Ngoại trưởng Nhật Bản cho rằng Biển Đông là một tuyến đường giao thông quan trọng đối với Nhật Bản và nhiều quốc gia khác. Vùng này có liên quan trực tiếp đến sự ổn định và hòa bình của khu vực. Do vậy, cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Nhật Bản, chú ý nghiêm túc đến tình hình ở Biển Đông. Nhật Bản phản đối bất kỳ hành động nào của bất kỳ ai nhằm làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.

Tương tự, Ấn Độ cũng nhấn mạnh rằng "hòa bình và ổn định khu vực mang lại lợi ích bền vững. Ấn Độ giữ vững lập trường ủng hộ tự do lưu thông hàng hải và hàng không, và giao thương hợp pháp không bị cản trở, trong vùng biển quốc tế, tuân thủ theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS."

Trước những lời lẽ này, tác giả kết luận : Trong cuộc đối đầu này, Việt Nam có thể sẽ không nhận được bất kỳ sự hỗ trợ mạnh mẽ nào từ các đối tác trong khu vực và bên ngoài. Nhưng Việt Nam cũng khó có thể tự mình chống lại Trung Quốc. Bắc Kinh dường như đã tính toán chính xác rằng họ không phải lo sợ bất kỳ một sự hợp nhất chống đối nghiêm trọng nào.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 27/09/2019

*******************

Việt Nam đưa căng thẳng Biển Đông ra Liên Hiệp Quốc, tránh nói tên Trung Quốc (RFA, 28/09/2019)

Bộ trưởng Ngoại giao, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hôm 28/9 đã đưa vấn đề căng thẳng ở Bãi Tư Chính giữa Trung Quốc và Việt Nam ra Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc (UNGA) nhưng tránh nói tên Trung Quốc.

Bộ trưởng Ngoại giao, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 28/9/2019 Screen shot

Trong bài phát biểu dài khoảng 15 phút trước UNGA, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nói :

"Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông bao gồm những vụ xâm phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán ở vùng biển của Việt Nam đã được xác định bởi UNCLOS (Công ước về luật biển của Liên Hiệp Quốc 1982). Các nước liên quan nên kiềm chế, tránh các hành động đơn phương có thể làm phức tạp hoặc làm tăng thêm căng thẳng trên biển, và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình theo luật quốc tế, bao gồm UNCLOS"

Phát biểu của Bộ trưởng Phạm Bình Minh về vấn đề Biển Đông đã được trông đợi từ trước đó vì suốt 3 tháng nay Việt Nam đang phải đương đầu với việc Trung Quốc điều tàu khảo sát Hải Dương 8 cùng tàu hải cảnh và dân binh vào Bãi Tư Chính thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, bất chấp những phản đối từ phía Việt Nam và quốc tế.

Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng nói đến việc các bên liên quan phải tôn trọng luật quốc tế mà cụ thể là UNCLOS.

"Chúng tôi thúc giục các bên liên quan ở Biển Đông tôn trọng luật quốc tế, đặc biệt là Công ước luật biển của Liên Hiệp Quốc UNCLOS 1982, vốn được coi như một hiến pháp của đại dương. Nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, Biển Đông rất quan trọng về mặt chiến lược đối với hòa bình, an ninh và thịnh vượng cho khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Những nỗ lực của các bên liên quan đã đưa lại những kết quả tích cực trong việc giải quyết những khác biệt và tranh chấp"

Cũng trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam không loại trừ khả năng giải quyết các tranh chấp qua cơ chế tòa quốc tế.

"Luật quốc tế là nền tảng cho quan hệ công bằng giữa các quốc gia. Hành động của chúng ta phải tuân theo luật quốc tế. Việt Nam tin rằng việc tuân thủ luật quốc tế là biện pháp quan trọng nhất để ngăn chặn xung đột, và tìm kiếm giải pháp lâu dài cho các tranh chấp. Chúng tôi ủng hộ mọi nỗ lực để giải quyết tranh chấp qua các biện pháp hòa bình theo hiến chương Liên Hiệp Quốc và luật quốc tế bao gồm cả đàm phán, tham vấn, và qua cơ chế tòa".

Kể từ giữa tháng 6 và đầu tháng 7 vừa qua, Trung Quốc đã không ngừng đưa tàu vào vùng biển của Việt Nam, quấy nhiễu các hoạt động khai thác dầu khí ở Bãi Tư Chính.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã 3 lần chính thức lên tiếng yêu cầu Trung Quốc rút toàn bộ tàu khỏi vùng biển Việt Nam.

Tuy nhiên người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng mới đây nói rằng vùng biển ở khu vực Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền của Trung Quốc và yêu cầu Việt Nam phải ngưng toàn bộ các hoạt động khoan tìm dầu khí tại đây.

Trung Quốc nói rằng vùng nước này nằm trong khu vực quần đảo Trường Sa đang tranh chấp và Trung Quốc đòi chủ quyền toàn bộ. Tuy nhiên theo phán quyết của tòa Trọng tài quốc tế PCA 2016, các thực thể ở khu vực quần đảo Trường Sa không thể coi là các đảo nên không thể có vùng đặc quyền kinh tế. Trong khi đó Bãi Tư Chính nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý căn cứ theo UNCLOS.

Đã có những ý kiến từ những chuyên gia trong và ngoài nước thúc giục chính quyền Việt Nam đưa Trung Quốc ra tòa quốc tế tương tự như Philippines đã làm hồi năm 2013 và có phán quyết vào năm 2016.

Bà Phạm Ngọc Minh Trang, giảng viên khoa quan hệ quốc tế Đại học khoa học xã hội nhân văn (Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) mới đây nói với RFA rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể thắng nếu đưa Trung Quốc ra tòa.

"Về thủ tục pháp lý thì mình hoàn toàn có thể thỏa mãn tất cả các điều kiện về mặt pháp lý, mình là người thực hiện các điều khoản của UNCLOS, những nguyên tắc pháp lý, và Trung Quốc là người đang vi phạm. Mình hoàn toàn có thể thắng".

Tuy nhiên bà Trang cũng nói đến những khó khăn mà Việt Nam sẽ phải đối đầu khi theo đuổi vụ kiện.

"Về tác động xã hội thì mình phải nhìn lại việc xuất nhập khẩu với Trung Quốc ra thế nào. Ví dụ Trung Quốc có gây khó khăn cho mình không. Thường một vụ kiện tụng kéo dài 3 đến 5 năm thì lúc đó kinh tế mình bị ảnh hưởng thế nào thì mình phải cân nhắc cái đó. Ngoài ra, còn có một số tiểu thương vừa và nhỏ cũng có hợp tác làm ăn với Trung Quốc thế nào đó, thì ví dụ như mình kiện Trung Quốc thì họ sẽ bị ảnh hưởng thế nào. Họ bị ảnh hưởng trực tiếp thì mình phải quan tâm đến đời sống của họ và có những cái hỗ trợ cho họ thế nào. ...Mình phải kiện ở nơi khác là Tòa Trọng tài là nơi Philippines kiện Trung Quốc. Tòa này phải trả nhiều tiền, trả cho từng thẩm phán và tòa và nhiều thứ. Lúc mà Philippines kiện Trung Quốc thì tiền mà Philippines bỏ ra để theo kiện tính bằng % GDP của cả nước trong mấy năm. Cho nên để đưa vụ kiện này ra về pháp lý mình hoàn toàn tin tưởng mình có thể chiến thắng, nhưng các mặt khác mình phải tính toán cho thật kỹ, chuẩn bị thật kỹ".

Đã có những ý kiến cho rằng Việt Nam có thể đưa vấn đề ra các tòa quốc tế khác như Tòa công lý Quốc tế ICJ hay tòa của UNCLOS là ITLOS vốn không phải trả tiền vì Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên bà Trang cho biết việc này đòi hỏi phải có sự đồng ý từ Trung Quốc, nhưng Trung Quốc đã từng từ chối phán quyết của tòa PCA trong vụ kiện với Philippines, nên Bắc Kinh cũng có thể sẽ làm tương tự trong trường hợp này.

Cơ chế tham vấn với ITLOS và ICJ cũng đã được nói tới, nhưng để đạt được điều này Việt Nam cũng phải có được tiếng nói ủng hộ của những tổ chức quốc tế như ở Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc. 

Trọng có dám ‘thiêu’ Tiến ?

Phạm Chí Dũng, VOA, 26/09/2019

Phải mất đến hai năm kể từ phiên tòa vụ nhập 9.300 hộp thuốc H-Capita chữa bệnh ung thư "không được sử dụng cho người" với nguyên Tổng giám đốc VN Pharma Nguyễn Minh Hùng bị dư luận xem là ‘Lê Lai cứu chúa’, vụ án này mới được Bộ Công an khởi tố ở cấp cao hơn là Cục Quản lý Dược thuộc Bộ Y tế.

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến và vụ VN-Pharma - Ảnh Soha

Không có cơ sở đáng thuyết phục nào cho thấy vụ khởi tố trên xuất phát từ ‘quyết tâm đốt lò’ của ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng, trong khi vẫn ngày càng nóng lên dư luận về chuyện ông Trọng thích đốt ‘củi rừng’ hơn là ‘củi nhà’ mà khiến cho tính ‘chính nghĩa’ của chiến dịch được xem là ‘chống tham nhũng’ của ông ta càng lúc càng thiếu thuyết phục và càng bế tắc.

Nhìn lại phiên tòa ‘Lê Lai cứu chúa’

Vụ án VN Pharma, thực chất là nhập khẩu thuốc ung thư giả, đã gây phẫn uất ghê gớm trong dư luận khi Công ty VN Pharma, được cấp phép vô thiên vô pháp bởi Cục Quản lý Dược. Trong 3 năm liên tiếp 2012, 2013, 2014, cục này đã cấp đến 607 giấy phép nhập khẩu thuốc chưa có số đăng ký, không yêu cầu doanh nghiệp nộp giấy phép hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc tại Việt Nam. Trong đó có các loại thuốc không rõ nguồn gốc, không đủ chất lượng và không thể sử dụng làm thuốc chữa ung thư cho con người như H-Capita, H-Epra 40 và H-Lastapen 500mg.

Theo đó, VN Pharma đã tung ra thị trường và vào các bệnh viện hàng trăm ngàn viên thuốc ung thư giả mà đã khiến hàng ngàn bệnh nhân - trong khi chưa chết vì bệnh ung thư thật - thì đã đối mặt với tử thần vì uống thuốc giả.

Một chi tiết rất ‘đáng nể’ là VN Pharma đã giả mạo tất cả hồ sơ, chứng thư để nhập khẩu số thuốc trên, đặc biệt là giả mạo cả giấy xác nhận của tham tán lãnh sự quán Việt Nam tại Canada để hợp pháp hoá lô thuốc H-Capita và đưa vào Việt Nam.

Thế nhưng tại phiên tòa xét xử vụ VN Pharma vào tháng 10 năm 2017, chỉ có Nguyễn Minh Hùng và một số ‘cá bé’ phải nhận án tù, trong khi cấp trên trực tiếp của Hùng là Thứ trưởng y tế kiêm Cục trưởng Cục quản lý Dược Trương Quốc Cường vẫn bình chân như vại dù đã trực tiếp ký rất nhiều giấy phép nhập khẩu cho VN Pharma.

Và trên Trương Quốc Cường là bộ trưởng ‘kim tiêm’ Nguyễn Thị Kim Tiến, quan chức đã bút phê chấp thuận chủ trương cho nhập khẩu thuốc ung thư giả, cũng không hề hấn gì.

‘Ả chuyên giết người’

Sau khi thoát khỏi phiên tòa xử VN Pharma, Nguyễn Thị Kim Tiến đã mạnh miệng trước báo chí : trong gia đình tôi không có ai tham gia VN Pharma’. Đó cũng là khoảng thời gian mà ‘đảng và nhà nước ta’ khởi động bàn tiệc ‘làm nhân sự’ cho đại hội 13, còn các quan chức từ trên xuống dưới chuẩn bị cho một cuộc chạy đua giành giật từng cái ghế trong Ban chấp hành trung ương và Bộ Chính trị. Trong số đó và một lần nữa ấp ủ hy vọng là Bộ trưởng y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, dù quan chức này đã trở thành ‘hàng hiếm muộn’ trong chính trường bởi là bộ trưởng duy nhất không phải là ‘trung ủy’ (ủy viên trung ương đảng) tại đại hội 12 vào đầu năm 2016.

Nhưng chẳng bao lâu sau lời trần tình có vẻ rất chân thật của Nguyễn Thị Kim Tiến, đã xuất hiện những thông tin rất màu nội bộ vạch trần sự giả dối của bà ta. Theo đó, có ít nhất hai người nhà của Nguyễn Thị Kim Tiến đã tham gia VN Pharma là Hoàng Quốc Dũng - em chồng bà Tiến - là Phó Tổng giám đốc phụ trách mảng đối ngoại và quan hệ với các bệnh viện, đã dùng ảnh hưởng của chị dâu là Bộ trưởng Tiến để đi móc nối và ép các bệnh viện cho công ty VN Pharma trúng thầu thuốc ; và Hoàng Quốc Cường - con trai bà Tiến - là cố vấn của VN Pharma.

Hoàng Quốc Cường, 37 tuổi và thuộc loại ‘tuổi trẻ tài cao’, cũng là nhân vật được người mẹ Nguyễn Thị Kim Tiến trực tiếp ký bổ nhiệm làm phó viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 9 năm 2019 - một biểu hiện rõ như ban ngày về sang chấn ‘hốt cú chót’ nếu bà Tiến chẳng may bị ‘văng’’ khỏi đại hội 13.

Nếu Thứ trưởng y tế Trương Quốc Cường không bị quá nhiều dư luận chú ý bởi đặc tính giấu mặt của ông ta, thì đặc thù thích làm nổi của Nguyễn Thị Kim Tiến đã đưa tên bà ta vào lịch sử của dân tộc Việt Nam trong câu vè ‘Trai kim Cự, gái Kim Tiêm ; Kẻ thì giết biển, ả chuyên giết người’, không chỉ bởi tội nhập thuốc ung thư giả mà đã giết hàng ngàn người bệnh đến hai lần, mà còn để cho toàn bộ ngành y tế rơi vào thảm trạng vô lương tâm trong kiểu cách đối xử với hàng triệu bệnh nhân nghèo.

Nguyễn Thị Kim Tiến cũng là một trong những quan chức bị dân chúng Việt Nam căm ghét nhất và đòi hỏi phải từ chức nhiều nhất. Những làn sóng đòi bà ta phải từ chức cứ rộ lên từng đợt trên mạng xã hội hầu như vào mỗi năm.

Nhưng không những không chịu từ chức, không những được ‘lò’ của Nguyễn Phú Trọng nương nhẹ và không phải chịu bất cứ một hình thứ kỷ luật nào, đến tháng 7 năm 2019 Nguyễn Thị Kim Tiến còn được đặc cách bổ nhiệm Trưởng Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ trung ương, trở thành bộ trưởng duy nhất không phải là ‘trung ủy’ nhưng lại có độ tập quyền thuộc loại cao nhất trong giàn giáo các bộ trưởng và như được đúc khuôn bởi mô hình ‘chủ tịch nước kiêm tổng bí thư’ của Nguyễn Phú Trọng.

‘Củi nhà’ khác ‘củi rừng’ ra sao ?

Tháng 9 năm 2019, bầu không khí ‘toàn đảng’, toàn quân lập thành tích chào mừng đại hội 13’ đã trở nên quyết liệt và hứa hẹn sống mái. Đơn thư tố cáo nội bộ - cái mà đảng cầm quyền xem là ‘thông tin không chính thức’ bất chợt tung ra dày đặc trên mạng xã hội…

Chỉ hai ngày sau khi Nguyễn Thị Kim Tiến ‘hốt cú chót’ vụ con trai Hoàng Quốc Cường, Thanh tra Chính phủ thình lình thông báo kết luận thanh tra vụ nhập khẩu thuốc ung thư giả, nhưng lần này đề cập trực tiếp đến trách nhiệm của Cục quản lý Dược, Bộ Y tế. Đáng chú ý, kết luận thanh tra trên đã chính thức xác định Bộ Y tế đã có nhiều tắc trách trong đăng ký, quản lý nhập khẩu, lưu hành thuốc chữa bệnh, dẫn đến doanh nghiệp nhập khẩu, lưu hành thuốc ung thư giả.

Cũng đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận thanh tra này sang Ủy ban kiểm tra trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.

Và cũng chỉ vài ngày sau đó, Bộ Công an khởi tố vụ án này.

Như vậy, sau hai năm ‘không chính thức’ kể từ lúc mở tòa xử Công ty Pharma nhập thuốc ung thư giả, cũng là hai năm Bộ trưởng ‘kim tiêm’ Nguyễn Thị Kim Tiến được bảo bọc bởi Nguyễn Phú Trọng - người đã được bà Tiến chăm sóc thường trực và hết mình trong khoảng thời gian ông Trọng bị bạo bệnh từ tháng 4 năm 2019, Nguyễn Thị Kim Tiến đã chính thức bị quy trách nhiệm trong vụ án tán tận lương tâm đó.

Vậy ‘ả chuyên giết người’ sẽ bị xử lý ra sao - chỉ đơn giản là về mặt đảng và một phần trách nhiệm hành chính, hay còn phải ra tòa để với tội danh hình sự nhẹ nhàng nhất cũng phải là ‘thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng’ ?

Nhưng với truyền thống ‘giơ cao đánh khẽ’ và đặc biệt với triết lý mới ‘chống tham nhũng phải nhân văn’ của ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng, chẳng có gì chắc chắn là Bộ trưởng y tế Nguyễn Thị Kim Tiến sẽ phải nhận một hình thức xử lý nào, cho dù là xử lý cho có.

Thậm chí còn có thông tin ‘không chính thức’ cho biết Nguyễn Thị Kim Tiến đã có tên trong danh sách các ủy viên trung ương cho đại hội 13, sau khi Hội nghị trung ương 10 kết thúc vào tháng 5 năm 2019.

Cũng bởi thế, triển vọng bà Tiến tiếp tục được cho tồn tại để tận tình chăm sóc sức khỏe cho Nguyễn Phú Trọng và ‘các đồng chí có công với cách mạng’ là khá tươi sáng.

Rất ‘đồng cảm’ với Nguyễn Thị Kim Tiến còn là hàng loạt quan chức có quá nhiều tai tiếng nhưng vẫn an lạc hành sự như Bí thư Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến, cựu Bí thư Hà Giang Triệu Tài Vinh, Bí thư Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến, Bí thư Yên Bái Phạm Thị Thanh Trà… Tất cả những quan chức này đều được xem là ‘người nhà’ của ‘Người đốt lò vĩ đại’.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 26/09/2019

******************

VN Pharma : ‘Minh bạch’ lại khóc ngất !

Trân Văn, VOA, 26/09/2019

Hội đồng xét xử sơ thẩm lần thứ hai vụ án Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc VN Pharma) và đồng bọn "buôn bán thuốc giả" vừa tạt vào mặt "minh bạch" một gáo nước lạnh : Cảnh báo tất cả các cá nhân dự xử, từ bị cáo, nhân chứng, người có quyền và nghĩa liên quan,… cho đến luật sư, báo giới,… rằng, hồ sơ vụ án có một số tài liệu thuộc loại "mật" và "tuyệt mật", vô tình hay cố ý tiết lộ những tài liệu này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự (1) !

Vụ án Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc VN Pharma) và đồng bọn "buôn bán thuốc giả"

***

VN Pharma chào đời năm 2011, năm 2012 thai nghén rồi sinh hạ năm công ty con, đến 2014 trở thành "vua" trong lĩnh vực nhập cảng – tranh thầu - phân phối thuốc, thiết bị y tế cho các bệnh viện trên toàn quốc.

Tháng 9 năm 2014, công an Việt Nam khởi tố vụ "buôn lậu" xảy ra ở VN Pharma. Hàng "buôn lậu" được xác định là H-Capita, một loại thuốc đặc trị ung thư mà VN Pharma xin phép nhập cảng từ Canada và đã được cho phép nhập cảng, phân phối tại Việt Nam.

Có thể tóm tắt vụ "buôn lậu" vừa kể thế này : Thông qua trung gian, VN Pharma tiếp cận với người của một công ty dược có tên là Helix ở Canada để mua H-Capita. Về nguyên tắc, muốn có giấy phép nhập cảng H-Capita, Helix phải cung cấp hồ sơ về H-Capita cho VN Pharma nhưng Helix chẳng có gì để trao cho VN Pharma cả. Do đó VN Pharma thay Helix làm hết (tự soạn từ kết quả nghiên cứu, kết quả thử nghiệm đến giấy phép phân phối tại Canada, hướng dẫn bảo quản, hướng dẫn sử dụng,…).

Cho dù có thể tìm thông tin về Helix, về H-Capital trên Internet và chỉ cần dùng Google, cũng có thể nhận ra Helix là… công ty ma, H-Capita là… thuốc đểu nhưng Cục Quản lý Dược của Bộ Y tế - cơ quan kiểm soát, cho phép lưu hành tất cả các lọai dược phẩm sản xuất trong nước và nhập cảng, không làm ! Cơ quan này cũng chẳng nhận ra, những tài liệu liên quan đến H-Capita mà VN Pharma đệ trình có nhiều sai sót ký quái… Nhờ vậy, VN Pharma có giấy phép nhập cảng, phân phối H-Capita tại Việt Nam !

***

Cách nay năm năm, khi vụ VN Pharma/H-Capita bùng lên thành scandal, từng có rất nhiều người thắc mắc, tại sao lại xem ông Hùng và tám đồng phạm "buôn lậu", trong khi tất cả những tình tiết có liên quan đến chuỗi sai phạm này là "buôn bán thuốc giả" ? Tuy nhiên hệ thống tư pháp không thèm giải thích tại sao.

Tháng 8 năm 2017, Hội đồng xét xử sơ thẩm lần đầu, tuyên phạt ông Hùng và ông Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty H&C – bị cáo buộc là đồng chủ mưu) mỗi người 12 năm tù. Bảy bị cáo còn lại bị phạt nhiều mức khác nhau, cao nhất là 5 năm tù, nhẹ nhất là hai năm tù nhưng được hưởng án treo.

Bản án vừa kể khiến dư luận phẫn nộ không chỉ do điều tra – truy tố - kết án sai bản chất của hành vi phạm tội, đó rõ ràng là "buôn bán thuốc giả" (hình phạt lẽ ra nặng hơn nhiều so với "buôn lậu"), mà còn bỏ sót trách nhiệm của nhiều viên chức như : Nguyễn Quốc Triệu (cựu Bộ trưởng Y tế, nguyên Trưởng Ban Bảo vệ sức khỏe cho Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, nay được thay thế bằng Nguyễn Thị Kim Tiến), Cao Minh Quang, Trương Quốc Cường (cùng là Thứ trưởng Y tế),… Đã vậy còn làm ngơ, không truy xét xem những ai biến VN Pharma thành "vua" !

Chẳng riêng hệ thống tư pháp, hệ thống chính trị và hệ thống công quyền cũng làm ngơ, không thèm đáp ứng yêu cầu của công chúng : Liệu bà Nguyễn Thị Kim Tiến, cựu Thứ trưởng Y tế, nay là Bộ trưởng Y tế, có giữ được sự "vô tư" cần thiết khi ông Hoàng Quốc Dũng, em chồng bà Tiến là Phó Tổng giám đốc của VN Pharma ? Khi VN Pharma/H-Capita bùng lên thành scandal, tại sao bà nói dối – phủ nhận tin đồn bà có thân nhân làm việc cho VN Pharma (2) và chưa bao giờ xin lỗi do đã nói dối ?..

Có thể trận bão dư luận về bản án sơ thẩm xử ông Hùng, ông Cường và các đồng phạm "buôn lậu" là lý do một tháng sau (tháng 9 năm 2017), Viện Kiểm sát phúc thẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh đột nhiên tuyên bố đã kháng nghị hủy bản án sơ thẩm. Tháng 10 năm 2017, tới lượt Tòa phúc thẩm của Tòa án Tối cao tại Thành phố Hồ Chí Minh tuyên hủy bản án sơ thẩm, yêu cầu điều tra – xác định lại tội danh, xác định thêm đồng phạm...

***

Đầu tuần này, ông Hùng, ông Cường và các đồng phạm tiếp tục bị đưa đến pháp đình để chịu xét xử sơ thẩm lần hai. Tuy tội danh đã đổi từ "buôn lậu" thành "buôn bán thuốc giả", tuy công an đã khởi tố thêm ba người, nâng tổng số bị cáo từ chín thành 12 nhưng cả ba đều chỉ là nhân viên hoặc của VN Pharma, hoặc của Công ty H&C.

Cho dù phiên xử sơ thẩm lần hai chỉ mới bắt đầu song chắc chắn hàng loạt câu hỏi liên quan đến nhiều vấn đề mà công chúng từng quan tâm sẽ không được giải đáp. Ví dụ, VN Pharma không chỉ nhập và phân phối H-Capita. VN Pharma từng nhập cảng – phân phối ít nhất bảy loại kháng sinh dùng để chích vào tĩnh mạch của… Helix. Helix là… công ty ma. Những được phẩm như H-Capita đã được xác định là không thể dùng… cho người !

Dựa vào các yếu tố đó, y giới cảnh báo, nếu không hội đủ yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng, kháng sinh tiêm vào tĩnh mạch sẽ trở thành đặc biệt nguy hiểm cho người bệnh. Thế nhưng sau scandal VN Pharma/H-Capita, Cục Quản lý Dược chỉ lẳng lặng rút giấy phép lưu hành bảy loại kháng sinh mà VN Pharma từng mua từ Helix !

Còn hệ thống tư pháp (công an, viện kiểm sát, tòa án) của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ? Hệ thống này cũng không bận tâm. Hoạt động điều tra – truy tố - xét xử ông Hùng, ông Cường và các đồng phạm chỉ xoay quanh H-Capita, bất kể một đại biểu Quốc hội vốn là chuyên viên y tế đã từng chất vấn tại sao (3) ?

Ông Hùng, ông Cường và phần lớn thuộc cấp dính líu đến scandal VN Pharma/H-Capita đã bị tạm giam hơn năm năm. Trong năm năm ấy, các viên chức y tế có trách nhiệm liên đới không chỉ vô sự mà còn được qui hoạch để đảm nhận những trọng trách… nặng nề hơn. Ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược ngày ấy, nay là Thứ trưởng Y tế. Ông Nguyễn Tất Đạt, ngày ấy là Trưởng phòng Quản lý kinh doanh Dược, nay là Cục phó Cục quản lý Dược...

Mãi đến tuần trước, sau khi Thanh tra của chính phủ chuyển Kết luận Thanh tra việc cấp giấy phép nhập cảng và giấy lưu hành 10 loại thuốc của Công ty Helix cho VN Pharma đến Ủy ban Kiểm tra của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, đề nghị nơi này xem xét, xử lý theo thẩm quyền những đảng viên thuộc diện Ban Bí thư, Bộ Chính trị quản lý (4), công an mới khởi tố vụ án "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Cục Quản lý Dược và các nơi có liên quan đến VN Pharma/H-Capita (5).

Chắc chắn dấu hiệu vi phạm pháp luật đã rất rõ nên công an mới khởi tố vụ án nhưng vụ án mới trong scandal VN Phama/H-Capita chưa có bị can. Ủy ban Kiểm tra chưa luận tội, Ban Bí thư, Bộ Chính trị chưa có… phán quyết thì công an, kiểm sát, tòa án phải chờ xem cá nhân nào thuộc diện Ban Bí thư, Bộ Chính trị quản lý, bị chọn làm… bị can.

Đó là ví dụ minh họa tại sao những người kêu gọi thực hiện "tam quyền phân lập" (lập pháp, hành pháp, tư pháp hoạt động độc lập, kiểm soát lẫn nhau nhằm bảo đảm các hệ thống hoạt động lành mạnh) – lõi của thể chế cộng hòa, luôn bị đảng ta xem là… thù địch, là luận điệu phản động "cổ xúy cho… xung đột quyền lực và bất ổn chính trị" (6) !

***

Dẫu hoạt động "buôn bán thuốc giả" của ông Hùng, ông Cường liên quan chặt chẽ với hoạt động của Cục Quản lý Dược và Bộ Y tế nhưng rõ ràng, hệ thống tư pháp muốn tách chuỗi hoạt động phạm pháp này thành hai vụ án riêng biệt. Bộ Chính trị, Ban Bí thư giữ vai trò gì khi năm năm sau, mới khởi tố vụ án thứ hai ?

Lần trước, khi "được" truy tố tội "buôn lậu", hình phạt tối đa dành cho ông Hùng chỉ là 12 năm nhưng lần này, khi tội danh đã chuyển thành "buôn bán thuốc giả", ông Hùng sẽ phải đối diện với khả năng bị phạt tử hình. Liệu viễn cảnh ấy có làm ông Hùng suy sụp tới mức "khai tuốt tuồn tuột" và gây nguy hại cho qui hoạch nhân sự lãnh đạo chủ chốt của đảng ở nhiệm kỳ tới ?

Vì lẽ gì mà nhập cảng – phê duyệt – phân phối dược phẩm lại có tài liệu thuộc loại "mật" và "tối mật" ? Vì lẽ gì mà Hội đồng xét xử vụ án Nguyễn Minh Hùng và đồng bọn "buôn bán thuốc giả" phải cảnh báo tất cả các cá nhân liên quan đến tiến trình xét xử, rằng vô tình hay cố ý tiết lộ những tài liệu được bảo mật sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự ? Cảnh báo như vậy thì làm sao có thể tìm và xác định "sự thật khách quan" để định tính, định lượng cho đúng đắn theo đúng tinh thần của luật hình sự ?

Tài liệu "mật" và "tuyệt mật" liên quan tới nhập cảng – phê duyệt – phân phối dược phẩm, có cùng tính chất với… tài liệu "mật" và "tuyệt mật" trong vụ… AVG bán 95% cổ phần cho MobiFone không ? Bảo mật chắc chắn có lợi cho một số cá nhân, một số nhóm nhưng làm sao bảo đảm sự toàn vẹn của công lý, làm sao thuyết phục đám đông, rằng công lý đã được thực thi và hệ thống tư pháp từng xác định ông Hùng chỉ "buôn lậu", lần này vẫn… đúng khi bảo rằng đó là… "buôn bán thuốc giả" ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 26/09/2019

Chú thích

(1) https://plo.vn/phap-luat/nhung-dau-mat-tuyet-mat-trong-ho-so-vu-an-vn-pharma-860035.html

(2) https://dantri.com.vn/xa-hoi/bo-truong-y-te-khong-noi-gi-ve-viec-em-chong-lam-o-pharma-20170830185428451.htm

(3) https://news.zing.vn/lo-hong-dau-thau-duoc-pham-giup-vn-pharma-thang-the-post775699.html

(4) https://nld.com.vn/thoi-su/vu-vn-pharma-nhap-thuoc-ung-thu-gia-chuyen-ho-so-sang-uy-ban-kiem-tra-trung-uong-20190916183733769.htm

(5) https://tuoitre.vn/vu-vn-pharma-khoi-to-vu-an-thieu-trach-nhiem-tai-cuc-quan-ly-duoc-20190918161750464.htm

(6) http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Binh-luan/2019/55412/Nhap-khau-thuyet-Tam-quyen-phan-lap-hay-la-bai-co-xuy.aspx

Có quốc thể đâu mà nhục ?

Thạch Đạt Lang, 25/09/2019

Báo Tiếng Dân ngày 24/09/2019 có đăng một bài viết của tác giả Nguyễn Tiến Tường với tựa đề "Nhục Quốc Thể" nói về chuyện đoàn ngoại giao do Chủ tịch áo dài Nguyễn Thị Kim Ngân dẫn đầu thăm Nam Hàn 4 ngày trong tháng 12 năm 2018, trong đó có 9 người đã trốn ở lại, mục đích tất nhiên chỉ để cư trú và làm việc bất hợp pháp.

Ông Nguyễn Hạnh Phúc, người phát ngôn của Quốc hội Việt Nam, cho biết về vụ 9 người trong đoàn Đại biểu quốc hội tháp tùng Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân sang Hàn Quốc quá giang : đi bao nhiêu không biết, về bao nhiêu cũng không hay…

Bài viết của ông Tường căn cứ vào thông tin từ báo chí Nam Hàn. Ông Tường cho rằng, tin tức từ truyền thông Nam Hàn về sự kiện này là nhục nhã và đáng căm phẫn.

Theo nhận định của ông Tường, không có quan chức nào của chính quyền cộng sản Việt Nam chấp nhận việc sống chui nhủi, đi làm trốn thuế với những công việc thấp hèn hoặc tạm bợ bởi giai cấp cán bộ, đảng viên cộng sản trong chế độ cộng sản Việt Nam hiện nay là thành phần ăn trên, ngồi trước, hơn nữa lại là thành phần được tham dự một chuyến công du bằng phi cơ riêng, thuê của Vietnam Airlines.

Sự việc xảy ra đã hơn 10 tháng, đến nay mới vỡ lở dù 1 trong 9 người trốn ở lại đã ra đầu thú và xin về nước từ đầu năm nay, nhưng mãi tới bây giờ thông tin mới lộ ra ở Nam Hàn và báo chí nước này đưa tin. Chính phủ Nam Hàn sau đó bắt thêm được một người nữa và hiện đang làm thủ tục trục xuất.

Bài báo của thongtinhanquoc.com cho biết, đoàn của bà chủ tịch áo dài Nguyễn Thị Kim Ngân có tất cả 162 người gồm 20 bộ và thứ trưởng cao cấp (thứ trưởng, bộ trưởng mà không cao cấp thì còn ai cao cấp nữa ?). Như vậy khi làm thủ tục xuất cảnh khỏi Nam Hàn, đoàn thiếu mất 9 người, chỉ còn lại 153.

Nghĩ cũng lạ, một phái đoàn ngoại giao do Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu, đi bao nhiêu không biết, về bao nhiêu không hay. 9 người chứ có phải 9 con ruồi, con kiến đâu mà không thấy ai báo cáo, báo chồn gì cho đến 10 tháng sau, báo chí, truyền thông và người dân trong nước mới biết chuyện nhờ báo chí nước ngoài đưa tin!

Tuy nhiên, sự kiện này thật ra chẳng có gì quan trọng để ông Tường phải căm phẫn hay cảm thấy nhục nhã cho quốc thể.

Đối với những người cộng sản Việt Nam, quốc thể chỉ là chuyện tầm phào, nói cho có, sự tồn tại thiên niên trường trị của đảng cộng sản, cũng như địa vị lãnh đạo, chức tước của họ trong đảng, trong chính quyền mới là chuyện lớn, đáng quan tâm, rất quan trọng và rất ư quan ngại.

Nếu người cộng sản Việt Nam coi trọng quốc thể – biết nhục nhã, có lòng tự trọng khi thể diện đất nước hay cá nhân – trong cương vị lãnh đạo sợ bị chỉ trích, phê bình, thì đã không có những chuyện tai tiếng gấp hàng chục, hàng trăm lần từ lúc Hồ Chí Minh còn ở đỉnh cao quyền lực gây ra trước đây, cho đến các lãnh đạo cao cấp đã gây ra, kéo dài đến ngày hôm nay. Đơn cử một vài thí dụ :

1. Hồ Chí Minh bị khuyến cáo nên chấm dứt trò hôn hít nhi đồng nước bạn một cách thô bỉ.

2. Trong thập niên 90, đại sứ Lê Văn Bàng của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Liên Hiệp quốc bị bắt ở Mỹ vì tội trộm sò ở khu vực cấm Hog Creek, quận East Hampton, New York. Có lẽ do Đại sứ Bàng không biết luật lệ ở Mỹ nên đi mò sò, nhưng khi bị cảnh sát phát hiện, ông Bàng giả vờ không biết tiếng Anh. Khi cảnh sát lập biên bản, do sợ bị bắt giữ, ra tòa, chuyện sẽ nổ lớn, nên ông Bàng xuất trình giấy tờ chứng minh là viên chức ngoại giao và xin đặc quyền miễn trừ ngoại giao.

3. Những lời phát biếu ngớ ngẩn của cựu chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, làm trò cười cho thiên hạ.

4. Vũ Kiều Trinh con gái của Vũ Văn Hiến, Tổng giám đốc đài Truyền hình Việt Nam, năm 2001, đã vào siêu thị ở Thụy Điển ăn cắp và bị bắt. Tòa đại sứ Việt Nam ở Thụy Điển phải can thiệp, làm giấy chứng nhận giả vờ bị tâm thần, nên cảnh sát Thụy Điển chỉ giam vài ngày rồi thả.

Nhưng chứng nào tật nấy, năm 2006, khi qua Anh làm việc, Kiều Trinh lại ngứa tay chôm chiếc máy ảnh digital ở một cửa hàng và bị bắt. Một lần nữa giấy chứng nhận tâm thần lại là bùa hộ mệnh cho Kiều Trinh.

6. Chủ tịch áo dài Nguyễn Thị Kim Ngân thăm hữu nghị Trung Quốc khi bọn khốn kiếp đang quậy phá bãi Tư Chính nằm trong thềm lục địa Việt Nam.

Đây là hành động nhục nhã của dảng cộng sản Việt Nam mà bà Kim Ngân là người đại diện trong cương vị chủ tịch quốc hội, hành động đó đáng khinh bỉ và lên án hơn việc 9 người trong đoàn người ngoại giao qua Nam Hàn đã bỏ trốn.

Không biết ông Nguyễn Tiến Tường có vì một lý do nào đó hoặc có ý bóng gió khác hay không trong việc bào chữa cho bà chủ tịch áo dài Nguyễn Thị Kim Ngân, nhưng dù bà Ngân có bị hàm oan trong việc này thì vẫn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tục ngữ có câu : Con dại cái mang. Bà Kim Ngân trong chuyện này chắc mang nỗi oan của Thị Mầu.

Dư luận ồn ào lên tiếng yêu cầu bộ trưởng y tế Nguyễn Thị Kim Tiến từ chức vì những bê bối khủng khiếp gây thiệt mạng cho hàng chục trẻ em trong vụ vaccine dỏm, hay vụ thuốc cao đơn hoàn tán trị ung thư H-Capita của VN-Pharma thì cũng không thể bỏ qua việc chủ tịch áo dài để sổng chuồng 9 con nhạn trong phái đoàn ngoại giao.

Ở khía cạnh khác, người dân Việt Nam chẳng còn mấy ai quan tâm đến vận mệnh dất nước, dân tộc. Rất nhiều người, hễ có điều kiện, phương tiện, tiền bạc, kể cả những người là đảng viên, dại biểu quốc hội, có chức tước, địa vị trong chế độ cũng đều đang tìm cách thoát thân khỏi Việt Nam thì việc trốn ở lại của 9 người trong đoàn ngoại giao của bà Kim Ngân chẳng có gì đáng coi là một điều nhục nhã, căm phẫn.

Điều chúng ta nên cảm thấy nhục nhã, căm phẫn là hầu hết người dân đã chọn sự im lặng hoặc lên tiếng chưa đủ chỉ vì hèn nhát, chỉ vì thờ ơ để cho những kẻ bất tài, gian dối, tham lam cùng cực tiếp tục lãnh đạo, đưa đất nước đến vực thẳm, lệ thuộc vào ngoại bang trong nay mai.

Người cộng sản Việt Nam không có quốc thể, họ chỉ có "đảng thể".

Thạch Đạt Lang

(25/09/2019)

****************

"Thành tích" của Nguyễn Thị Kim Ngân

Nguyễn Tường Thụy, RFA, 24/09/2019

Bây giờ người dân Việt Nam mới biết chuyện từ 10 tháng trước do báo chí Hàn Quốc xì ra.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim hội kiến Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. (Ảnh : Trọng Đức/TTXVN)

Chuyện rằng Nguyễn Thị Kim Ngân hồi cuối năm 2018 đã dẫn đoàn cán bộ cao cấp của Việt Nam sang thăm Hàn Quốc từ ngày 4 đến 7 tháng 12 năm 2018. Đoàn có 162 người, trong đó có hơn 20 Bộ trưởng, thứ trưởng cao cấp đi riêng một máy bay của hãng Vietnam Airlines và hạ cánh tại sân bay Gimhae (Busan). Nhưng đến khi quay về Việt Nam tại sân bay Incheon thì 9 người đã trốn ở lại Hàn Quốc.

Chuyện này, mãi tối ngày hôm qua 23/9/2019, báo chí và đài truyền hình Hàn Quốc mới đồng loạt đăng tin. Không hiểu sao thông tin đưa ra muộn 10 tháng nhưng lại đồng loạt đăng cùng một lúc.

*

Chuyện có lạ không ? Không lạ.

Trước đây, đã có nhiều thông tin về người Việt Nam đi du lịch xứ "tư bản giãy chết" trốn ở lại. Nổi tiếng nhất là vụ cũng vào tháng 12/2018, cả đoàn từ Việt Nam đi du lịch Đài Loan 153 người thì 152 người trốn ở lại.

Những người ấy là công dân bình thường, có lẽ chẳng chức quyền, hoặc quyền bé, kiếm chác chẳng được là bao. Cũng có thể có người không khó khăn về kinh tế nhưng khao khát tự do nên tìm cách ở lại.

Thiết nghĩ không nên trách cứ họ làm gì. Kể cả báo chí nhà nước lên án, cho rằng họ làm nhục quốc thể thì tình thường cũng không nên trách. Đó là sự lựa chọn của họ. Sau tháng 4/1975 hàng triệu người Việt, kể cả ở miền Bắc vượt biên, bị kết tội rằng, sự trốn chạy của họ là phản bội Tổ quốc nhưng thực chất họ không có tội. Họ chỉ là nạn nhân. Đi tìm tự do không bao giờ có tội.

Những vụ trốn chạy khỏi đất nước khốn khổ này không lạ. Lạ là ở chỗ, những người có điều kiện không bỏ chạy mà cam chịu hoặc là ảo tưởng về một cuộc sống tuy đầy rẫy khốn khó nhưng có quá nhiều lời hứa hẹn viển công về thiên đường chủ nghĩa xã hội. Ngoài ra cũng cần cảm thông với những người không có điều kiện hoặc còn nhiều thứ ràng buộc.

Đấy là nói về những dân thường. Còn vụ này là đoàn cán bộ cao cấp của nhà nước Việt Nam do Nguyễn Thị Kim Ngân dẫn đầu có 9 người trốn ở lại.

Có lạ không ? Cũng không lạ.

Vì con người, ngoài nhu cầu vật chất, còn có nhu cầu tinh thần. Tự do là một thứ nhu cầu tinh thần.

Không lạ nhưng mai mỉa, hài hước. Nó làm cho các vị lãnh đạo đảng và nhà nước mất mặt vì đã có quá nhiều phát ngôn không có thật. Còn có ngượng ngùng, xấu hổ không ? Chắc là không.

Trước hết, phải nhắc đến lời ông Nguyễn Phú Trọng : "Đất nước ta có bao giờ được thế này không ?"

Là lời của ông Nguyễn Minh Triết khi còn làm chủ tịch nước, đòi cùng Cu Ba canh giữ hòa bình thế giới, phân công nhau mỗi nước canh một bán cầu. Thế mới tợn.

Là lời của bà Nguyễn Thị Doan khi làm phó chủ tịch nước : dân chủ nước ta "cao hơn gấp vạn lần so với dân chủ tư sản".

Vậy mà, dân Việt Nam cứ ra nước ngoài là trốn ở lại, không loại trừ cả cán bộ cao cấp của chế độ.

Xin nhắc lại, những chuyện ấy, người Việt Nam không lạ nhưng mai mỉa bởi những lời phát ngôn ngu ngơ hoặc tưởng dân ngu ngơ của mấy vị lãnh đạo cao nhất nước kia. Việc cứ ra nước ngoài là trốn ở lại, nó là những cái "vuốt má" đối với những người phát ngôn ra những câu nói để đời kia (tôi không muốn bắt chước các vị thường dùng từ "cái tát" khi nói về "thế lực thù địch")

*

Bây giờ, có vài lời về Nguyễn Thị Kim Ngân.

Vụ 9 người trong đoàn cán bộ cao cấp trốn ở lại Hàn Quốc, Kim Ngân và nhà nước Việt Nam có biết không ? Dĩ nhiên là biết, vì ai cũng biết đếm, biết phân biệt con số 162 và 153 nhưng họ đã ém nhẹm, có lẽ vì quá nhục. Sự việc chỉ bị lộ ra khi 10 tháng sau, báo chí Hàn Quốc đăng tin thì dân chúng Việt Nam mới biết.

Nghe nói Nguyễn Thị Kim Ngân xuất thân từ một cô gái bán vé số ở tỉnh Bến Tre. Từ khi Ngân bước chân vào chính trường, người ta chỉ biết đến bà ta qua những câu chuyện bà ta đưa ông Obama thăm ao cá và cho ông này chứng kiến cách bà ta cho cá ăn. Người ta biết đến bà mặc quần áo lòe loẹt khi đi viếng liệt sĩ, biết bà ta ưỡn ẹo với Tập Cận Bình khi Tàu Cộng đang gây hấn ở Bãi Tư Chính. Kim Ngân còn nổi tiếng với ít nhất 300 bộ áo dài đắt tiền các kiểu (chỉ tính riêng của nhà thiết kế Võ Việt Chung), tiêu tốn tiền ngân sách vài chục tỉ đồng, bất chấp bà ta đã là một bà già U70.

Về vai trò Chủ tịch Quốc hội, có lần Nguyễn Thị Kim Ngân đưa dự thảo Luật đặc khu bắt quốc hội thông qua vì "Bộ Chính trị đã kết luận rồi, dự thảo luật không trái Hiến pháp, phải bàn để ra luật chứ không không thể không ra luật".

Nhưng cuối cùng, bị dân đả đảo nhiều quá, bà ta đã không hoàn thành nhiệm vụ mà ông Trọng giao cho.

Đại khái, việc làm và hình ảnh của Kim Ngân chỉ có vậy. Thế nhưng bà ta lại rất hay cao giọng giáo dục người khác. Ngân đã từng gây phẫn nộ trong nhân dân khi bà ta cho rằng những người lên tiếng bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc là những người "ồn ào kích động" và hỏi họ "Đã làm gì cho đất nước chưa ?" Gần đây nhất, giọng lưỡi ấy lặp lại khi bà ta nói : "Luật Thanh niên sửa đổi phải giúp thanh niên đọc vào thấy được mình đã làm gì cho Tổ quốc, chứ không phải để đòi hỏi Tổ quốc làm gì cho mình". Rất nhiều người biết, nội dung này là đạo lời Tổng thống Mỹ John F. Kennedy phát biểu trong bài diễn văn nhậm chức năm 1961 : "Đừng hỏi tổ quốc có thể làm gì cho bạn. Hãy hỏi : Bạn có thể làm được gì cho tổ quốc". (Ask not what your country can do for you - ask what you can do for your country). Nhưng Ngân lại lập lờ làm cho lớp thanh niên còn ít hiểu biết cử tưởng là lời của "nhà lãnh đạo" Nguyễn Thị Kim Ngân.

Lẽ thường, khi nhắc lời của ai thì phải chú giải, ông A nói, ông B nói... Không chú giải tức là mặc nhiên nhận là lời của mình. Không biết của ai thì cũng phải nói "tôi nghe nói".

Với việc nhắc đi nhắc lại câu nói của ông Kennedy đã trở thành phổ biến cho thấy trình độ chính trị của Ngân chỉ là trình độ của một dư luận viên mới vào nghề.

Nguyễn Thị Kim Ngân còn phát ngôn nhiều câu nghịch nhĩ nữa như "Ngay trong gia đình, nếu bố mẹ không tôn trọng con cái thì ra đời con cái không tôn trọng người khác" hoặc "Nếu đâu đó xảy ra mất dân chủ, dân chủ hình thức, thì đó là cái sai của của tổ chức, cá nhân cụ thể, không phải bản chất nhà nước"...

Trở lại vụ đoàn cán bộ cao cấp của Nguyễn Thị kim Ngân có 9 người trốn ở lại Hàn Quốc. Có lẽ vì Kim Ngân vô tích sự quá nên có người an ủi coi đây là thành tích của bà ta. Rằng, chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã cài cắm được 9 chiến sĩ cộng sản trung kiên vào đất nước của bọn tư bản giãy chết, để gây dựng cơ sở, làm nội ứng cho Bắc Triều Tiên vào "giải phóng miền Nam" sau này.

Nguyễn Tường Thụy

Nguồn : RFA, 24/09/2019 (nguyentuongthuy's blog)

Dự án cao tốc Bắc-Nam và nỗi lo Trung Quốc

Thanh Phương, RFI, 23/09/2019

Dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam vẫn gây nhiều tranh cãi ở Việt Nam liên quan đến vấn đề đấu thầu quốc tế, vì nhiều người sợ là dự án mang tính chiến lược này lại lọt vào tay các công ty Trung Quốc.

Một đoạn đường cao tốc Hà Nội-Lào Cai chạy qua tỉnh Vĩnh Phúc, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 01/11/2014AFP PHOTO / HOANG DINH NAM

Ngày 16/09/2019, Việt Nam đã khởi công dự án đường cao tốc Cam Lộ - La Sơn dài 98km nối Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, với tiền đầu tư từ nguồn vốn trái phiếu chính phủ, dự kiến hoàn thành vào năm 2021.

Đây là phần đầu tiên của đại dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam, kéo dài từ Lạng Sơn đến Cà Mau khoảng 2.100 km, chạy qua 32 tỉnh, thành phố và được đầu tư theo 3 giai đoạn. Trong giai đoạn 1 (2017 - 2020), Việt Nam dự kiến đầu tư xây 654 km, gọi là tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, chia làm 11 phần, trong đó có 3 phần là dự án đầu tư công, như trường hợp của đoạn đường Cam Lộ - La Sơn. Tám dự án còn lại sẽ được đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Hiện chính phủ Việt Nam đang sơ tuyển các nhà đầu tư cho 8 dự án đó trong khuôn khổ đấu thầu quốc tế.

Theo kế hoạch, Bộ Giao thông và vận tải tổ chức sơ tuyển quốc tế và dự kiến là trong tháng 09/2019 sẽ công bố kết quả sơ tuyển. Từ tháng 10/2019 họ sẽ thực hiện đấu thầu qua việc mời thầu và đến tháng 3/2020 mới công khai kết quả đấu thầu, để tháng 4/2020 ký hợp đồng dự án, sau đó dự án này sẽ được triển khai.

Nhưng cho tới nay người ta vẫn chưa biết kết quả sơ tuyển thầu đường bộ cao tốc Bắc-Nam, bởi vì theo lời thứ trưởng Bộ Giao thông và vận tải Nguyễn Ngọc Đông tại cuộc họp báo của chính phủ ngày 04/09, đây là "tài liệu mật, không thể công bố".

Tuyên bố của vị thứ trưởng nói trên càng không giải tỏa được mối quan ngại rằng dự án cực kỳ quan trọng này lọt vào tay các nhà thầu Trung Quốc.

Mối quan ngại này đã được nêu lên trong một bản kiến nghị đề ngày do 118 văn nghệ sĩ nổi tiếng trong nước ký ngày 5/6/2019 gửi đến lãnh đạo Việt Nam, yêu cầu không để Trung Quốc làm đường cao tốc và đường sắt cao tốc Bắc Nam. Kiến nghị yêu cầu : "Để có nguồn vốn lớn cho đầu tư, Nhà nước nên chủ động khai thác tiềm năng, tài lực nội tại của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế trong nước, nhất là các doanh nghiệp tư nhân mà đến nay họ đã trở thành một lực lượng mạnh".

Bản kiến nghị viết thêm : "Còn nếu không đủ lực, trong trường hợp cần kết hợp với doanh nghiệp nước ngoài, thì nên thận trọng cân nhắc kỹ lưỡng về mọi mặt. Đặc biệt, trong tình hình cụ thể của giai đoạn này, chúng ta không thể chấp nhận trao những con đường xương sống của đất nước, hay bất cứ đoạn nào của những con đường này, vào tay những nhà đầu tư và nhà thầu Trung Quốc".

Tuy không tham gia ký tên vào bản kiến nghị nói trên, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, Hà Nội, cũng đã nhiều lần lên tiếng về vấn đề này trên báo chí Việt Nam. Trả lời RFI Việt ngữ, bà Phạm Chi Lan giải thích :

"Tôi lên tiếng về việc này vì tôi thấy là đưa ra 8 dự án đó được đưa trong một thời gian rất gấp gáp. Khi thay mặt bộ Giao Thông báo cáo với Thường vụ Quốc Hội vào cuối tháng 4 về tiến triển của dự án đó, thứ trưởng bộ Giao Thông có cho biết là các công ty, các doanh nghiệp Việt Nam không đủ điều kiện để tham gia. Với các quy định hiện hành, một số nhà đầu tư quốc tế như Nhật Bản, Pháp, Anh, v.v… thì không mặn mà, và chỉ có các nhà đầu tư Trung Quốc quan tâm, muốn tham gia.

Khi thấy thông tin đó được đăng trên báo chí Việt Nam, tôi đã lên tiếng ngay lập tức, cho rằng việc này cần phải xem lại : những quy định được đưa ra như thế nào mà khiến cho các doanh nghiệp Việt Nam bị loại ra ngay từ đầu, không đủ điều kiện để tham gia ? Những điều kiện đó là điều kiện gì, khắc nghiệt đến mức nào mà doanh nghiệp Việt Nam không tham gia được ?

Tám dự án đó có độ dài bình quân của mỗi dự án chỉ khoảng độ 60 km, với khổ rộng của đường chỉ là từ 4 đến 6 làn xe. Tôi nghĩ các doanh nghiệp Việt Nam đã làm nhiều dự án còn lớn hơn thế nữa, họ toàn toàn có khả năng tham gia. Ở đây có thể bất ổn nằm ở ngay chính các quy định của nhà nước đưa ra như thế nào đó để loại họ ra ngay từ đầu. Điều đó là bất công, phi lý đối với các doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ hai, tôi cũng thắc mắc là tại sao các nhà đầu tư khác lại không mặn mà ? Phải chăng là các quy định đó không đủ độ minh bạch cần thiết để cho các nhà đầu tư khác có thể yên tâm mà tham gia ? Tại sao chỉ có các nhà đầu tư Trung Quốc mặn mà ? Như vậy, cách thiết kế và đưa ra các dự án này phù hợp với cách làm của người Trung Quốc hơn, như họ đã từng tham gia và thắng thầu trong dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông.

Trong bài của tôi, tôi cũng nói rõ là nếu như tham gia theo kiểu đường sắt Cát Linh- Hà Đông, tức là rơi vào tay Trung Quốc, thì ở đây nó bất ổn ngay từ đầu, từ cách ra đầu bài, đến toàn bộ quá trình chọn thầu và giám sát, để cho nó trở thành một dự án tệ hại như vậy. Với kinh nghiệm, với bài học rất xấu của đầu tư Trung Quốc về dự án giao thông đó, không nên để cho các dự án này chỉ rơi vào tay các nhà đầu tư Trung Quốc.

Sau khi bài báo của tôi được đăng trên nhiều kênh báo chí và đặc biệt là khi bài báo đến tay thủ tướng Phúc qua báo chí, thì thủ tướng đã ra chỉ thị và sau đó, bộ Giao Thông đã điều chỉnh lại quy định, theo cách để cho các các doanh nghiệp Việt Nam có thể liên doanh với nhau hoặc hợp vốn với nhau để đủ khả năng tham gia đấu thầu".

Trả lời kiến nghị nói trên của các nghệ sĩ, vào đầu tháng 7, bộ trưởng bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định : "Chủ trương này được nghiên cứu đầu tư trên tinh thần độc lập, tự chủ, không liên quan đến chính sách của bất cứ quốc gia nào". Vị bộ trưởng còn bảo đảm là việc đấu thầu sẽ được tổ chức "theo quy định của pháp luật về đấu thầu, xem xét chặt chẽ tất cả các điều kiện, tiêu chí của các hồ sơ dự thầu ; không chỉ quan tâm đến giá thầu mà còn xem xét các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm, uy tín…".

Tuy nhiên, đối với chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, các luật lệ, quy định về việc đấu thầu quốc tế cho dự án đường cao tốc Bắc – Nam phải thật rõ ràng, minh bạch :

"Sau này, trên một số kênh khác, khi góp ý về cách làm PPP ở Việt Nam, tôi cũng đưa ra vấn đề tương tự : phải làm cho luật pháp và các quy định thật rõ ràng, minh bạch và có đủ thời gian cần thiết để cho các nhà đầu tư khác nhau có thể có được thông tin đầy đủ, hiểu đúng nhau về các yêu cầu của các dự án và từ đó họ có thể tham gia.

Thứ hai là Việt Nam cũng không nên đặt vấn đề đấu thầu chỉ căn cứ trên giá rẻ. Nếu nhà đầu tư nào đã chào giá rẻ, thì sau này cứ phải đúng giá đó mà làm, chứ nếu đội giá lên thì nhà đầu tư phải chịu, chứ không phải chính phủ Việt Nam chấp nhận trả thêm tiền nhiều lần, hoặc thời gian kéo dài quá lâu như trường hợp đường sắt Cát Linh – Hà Đông".

Sau khi bộ Giao Thông sửa đổi các quy định, đã có thêm các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sơ tuyển trong cuộc đấu thầu, nhưng theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, thời gian vẫn còn quá ngắn để các doanh nghiệp Việt Nam kịp chuẩn bị :

"Theo những thông báo ban đầu của bộ Giao thông, sau khi đã điều chỉnh (các quy định), số doanh nghiệp Việt Nam tham gia sơ tuyển vòng đầu trong cuộc đấu thầu cho 8 dự án này đã có tăng lên, nhưng cũng không thật nhiều.

Tôi cũng tiếc là thiếu những gương mặt của những nhà đầu tư lớn trong khu vực tư nhân của Việt Nam, mà ban đầu mọi người nghĩ là họ hoàn toàn có khả năng tham gia. Tôi cho ở đây có vấn đề là thời hạn quá ngắn, bởi vì khi điều chỉnh lại, như bộ trưởng Giao thông báo cáo với Quốc hội trong kỳ họp tháng 5, thời gian còn lại để nộp đơn xin dự thầu chỉ kéo dài đến trước tháng 8 thôi, bởi vì tháng 8 là khóa thầu rồi và họ sẽ bất đầu sơ tuyển.

Thời gian quá ít thì ngay cả các doanh nghiệp Việt Nam có muốn ngồi lại bàn với nhau để hợp vốn, hợp doanh, xem xét năng lực của các bên tham gia, ai mạnh về mặt gì và cùng nhau góp vốn như thế nào, thì họ cũng không có đủ điều kiện để hoàn tất những việc đó, để nộp đơn dự thầu với tất cả những lý lẽ và những điều kiện mang tính thuyết phục cao nhất.

Thứ hai, có lẽ họ cũng không có đủ thời gian để các nhà đầu tư lớn đưa vào kế hoạch tính toán của họ. Thông thường, các doanh nghiệp lớn, làm ăn quy củ, thường có một kế hoạch dài hạn, bỏ một số vốn khoảng vài nghìn tỷ vào một dự án mà trong một thời gian quá ngắn, ví dụ như chỉ có 3 tháng để quyết định, thì họ không đủ thời gian xem xét cần thiết. Khi tôi tìm hiểu một số nhà đầu tư, ví dụ như Nhật Bản, thì đúng như tôi phán đoán, đối với họ, thời gian quá ngắn, thành ra họ không quan tâm đến việc tham gia.

Thông thường, đối với những dự án như vậy, họ phải mất hàng năm trời để điều tra xem có đáng làm hay không, địa hình cụ thể những đoạn đường mà họ định tham gia như thế nào, điều kiện tự nhiên ra sao, yêu cầu kỷ thuật như thế nào, vốn liếng cần bao nhiêu, ứng dụng công nghệ nào cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng đoạn đường, cũng như yêu cầu của phía Việt Nam, từ đó họ tính toán xem có đảm bảo lợi ích kinh tế để tham gia hay không.

Một vài khía cạnh về chính sách của Việt Nam cũng có thể làm cho họ băn khoăn, ví dụ như các vấn đề về tỷ giá. Như vậy là cả nhà đầu tư Việt Nam lẫn nhà đầu tư Nhật Bản hoặc của một số nước khác đều có thể rơi vào tình huống là quá ít thời gian để có thể đọc và hiểu kỹ "đầu bài" mà bộ Giao Thông đưa ra, để từ đó quyết định là có nên tham gia hay không.

Một vấn đề khác, như đã nói ở trên, cho tới nay, bộ Giao thông vẫn chưa công bố danh sách các doanh nghiệp đã lọt qua vòng sơ tuyển, cho nên bà Phạm Chi Lan tỏ vẻ quan ngại :

"Khi họ công bố các doanh nghiệp nộp vào vòng sơ tuyển, họ cũng nói là có tới khoảng 30 doanh nghiệp là của Trung Quốc và hơn 30 doanh nghiệp là của Việt Nam và các doanh nghiệp khác. Lúc bấy giờ trên báo chí, bản thân tôi và nhiều người khác đã yêu cầu là đã công bố danh mục này thì phải công bố kết quả sơ tuyển : những doanh nghiệp nào trúng sơ tuyển, doanh nghiệp nào không. Tại sao những doanh nghiệp này lọt vào sơ tuyển và tại sao những doanh nghiệp kia bị gạt ra, thì phải công bố rõ. Rất tiếc là cho tới nay chưa thấy có thông tin đó".

Nói chung, mối quan ngại của nhiều người, trong đó có chuyên gia Phạm Chi Lan, vẫn là nguy cơ dự án đường cao tốc Bắc – Nam, một dự án chiến lược, rơi vào tay Trung Quốc, vào lúc Bắc Kinh đang gia tăng sức ép lên Việt Nam trên Biển Đông :

"Với tính chất của nó về an ninh quốc phòng, cũng như ý nghĩa về kinh tế, đặc biệt là trong tình hình hiện nay, khi mà Trung Quốc đang quấy rối Việt Nam ở Biển Đông một cách càng ngày càng trắng trợn, xâm lấn cả vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, thì Việt Nam tuyệt đối không thể để cho Trung Quốc làm các dự án bên trong lãnh thổ Việt Nam. Kẻ cướp ở trước cửa nhà thì không thể để nó vào trong nhà mình để làm những việc khác. Cho nên, Việt Nam không thể để cho các nhà thầu Trung Quốc tham gia vào bất cứ dự án nào trong 8 dự án PPP của đường cao tốc Bắc-Nam cũng như tham gia vào cung cấp gì cho 3 dự án đầu tư công, vì điều đó sẽ gây thêm sức ép và những rũi ro rất lớn cho Việt Nam về mặt an ninh quốc phòng".

Ngoài dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam, Việt Nam còn dự kiến sẽ xây đường sắt cao tốc Bắc Nam, một dự án rất lớn, với tổng vốn đầu tư theo dự kiến của bộ Giao thông là khoảng 60 tỷ đôla. Dự án này vừa qua cũng gây nhiều tranh cãi khi bộ Kế hoạch và đầu tư đưa ra phương án có thể số vốn đầu tư sẽ giảm xuống còn 32 tỷ đôla, nếu có cách làm khác đi.

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, rất nhiều người, trong đó cũng có bà, ủng hộ ý tưởng đó của bộ Kế Hoạch – Đầu Tư, thậm chí bà Phạm Chi Lan cho là còn có thể tiết kiệm hơn nữa, nếu có cách làm hợp lý hơn về các mặt. Tuy nhiên, bà cũng đề nghị là dự án này nên được gác lại sau năm 2030 hãy tính đến, bởi vì hiện nay điều kiện về tài chính, cũng như nhu cầu thật sự đối với đường sắt cao tốc này chưa có. Theo chuyên gia Phạm Chi Lan, bây giờ chỉ nên tập trung vào sửa con đường sắt hiện có, để bảo đảm an toàn hơn, sử dụng cùng với hệ thống đường bộ, đường thủy, đường ven biển. Độ khoảng 10 năm nữa, khi mà điều kiện kinh tế và trình độ kỹ thuật cho phép, thì lúc bấy giờ mới đặt lại vấn đề này.

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 23/09/2019

*******************

Cao tốc Bắc Nam : Nhà thầu ‘ta’ hay nhà thầu ‘lạ’ cũng… rứa

Trân Văn, VOA, 23/09/2019

Nhiều người Việt thở phào khi chỉ có các doanh nghiệp của "ta" đầu tư và thi công đoạn cao tốc từ Cam Lộ (Quảng Trị) đến La Sơn (Thừa Thiên – Huế).

Lời phản đối nhà thầu Trung Quốc xây cao tốc mới ở Việt Nam xuất hiện trên một diễn đàn mạng, 28/5/2019

Đoạn cao tốc Cam Lộ - La Sơn dài khoảng 100 cây số là 1/11 đoạn cao tốc cần thi công để hoàn tất tuyến cao tốc chạy suốt từ Bắc vào Nam.

Theo chính phủ thì hệ thống công quyền sẽ dùng ngân sách đầu tư 3/11 đoạn góp phần cấu thành cao tốc Bắc Nam, 8/11 đoạn còn lại sẽ được thực hiện theo hình thức BOT.

Đoạn cao tốc Cam Lộ - La Sơn là một trong số 8 đoạn được đầu tư theo hình thức BOT. Tổng vốn đầu tư cho đoạn này khoảng 7.700 tỉ đồng.

Có nhiều lý do khiến người Việt âu lo và đòi giới hữu trách không vay, không giao bất kỳ công trình giao thông nào ở Việt Nam cho nhà đầu tư, nhà thầu Trung Quốc.

Thể theo nguyện vọng của đồng chí, đồng bào, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã chọn hai liên danh thuần… Việt, thực hiện đoạn Cam Lộ - La Sơn của cao tốc Bắc Nam : Liên danh thứ nhất gồm hai doanh nghiệp là Công ty Đầu tư Xây dựng 703 và Tổng Công ty Thành An. Liên danh thứ hai gồm ba doanh nghiệp là Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn, Công ty Xây dựng Dịch vụ Thương mại 68 và Công ty Đầu tư xây dựng Xuất nhập khẩu 168 Việt Nam.

Nếu tuyến metro Cát Linh – Hà Đông đã tạo thêm một trái đắng qua việc vay vốn Trung Quốc, sử dụng nhà thầu Trung Quốc và dù rất… ráng nhưng cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lẫn dân chúng Việt Nam vẫn khó mà nuốt cho trôi thì giao các đoạn của cao tốc Bắc Nam cho những nhà đầu tư, nhà thầu thuần… Việt liệu có… ngọt hơn không ? Khẳng định là không thì võ đoán vì công trình xây dựng đoạn Cam Lộ - La Sơn chỉ mới khởi công nhưng ai dám bảo là… có vì quả sẽ… "ngọt" hơn ?

***

Trong năm doanh nghiệp thuộc hai liên danh được chọn tham gia đầu tư, thi công đoạn Cam Lộ - La Sơn có hai doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng là Tổng Công ty Thành An và Tổng Công ty Trường Sơn. Tuy cuối năm ngoái, Bộ Quốc phòng thông báo giải thể "14 ‘lữ đoàn công binh dự bị động viên’ thuộc bảy tổng công ty" (36, 319, Đông Bắc, Lũng Lô, Thái Sơn, Thành An, Trường Sơn) (1) nhưng về bản chất, vốn liếng, phương tiện, nhân lực của các tổng công ty này vẫn rút từ nguồn dành cho quốc phòng !

So với Trung Quốc, Thành An và Trường Sơn nếu không hơn thì có lẽ cũng bằng ngoại nhân cả về năng lực thi công lẫn mức độ thiện lương. Cả hai tổng công ty này cùng với Tổng Công ty 789 (cũng thuộc Bộ Quốc phòng) là 3/5 nhà thầu thực hiện đoạn quốc lộ chạy ngang Phú Yên và Bình Định. Dẫu đoạn đó của quốc lộ 1 chỉ chừng 140 cây số, ngốn gần 8.000 tỉ và ngay trong thời hạn bảo hành, trên mặt đường có tới 5.300 hố, ổ, gây ra đủ thứ thiệt hại, kể cả thiệt hại nhân mạng nhưng không nhà thầu nào thèm sửa chữa (2)...

Ba doanh nghiệp còn lại thuộc hai liên danh được chọn tham gia đầu tư, thi công đoạn Cam Lộ - La Sơn cũng thế. Công ty Đầu tư Xây dựng 703 chính là bạn đồng hành với Tổng Công ty Trường Sơn trong thi công đoạn cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi (3), vốn nổi tiếng vì vừa khánh thành đã lún, lõm, bề mặt bể thành vô số hố, ổ, cầu bị nứt, thấm, (4)… Muốn biết chi tiết hơn về chất lượng đoạn cao tốc trị giá 34.500 tỉ đồng này thế nào, cứ dùng google !

Còn Công ty Xây dựng Dịch vụ Thương mại 68 ? Doanh nghiệp này nổi tiếng vì "đấu đâu, thắng đó". Một số tờ báo ở Việt Nam từng thú nhận, họ không hiểu tại sao Công ty Xây dựng Dịch vụ Thương mại 68 liên tục thắng các gói thầu lớn (chừng 15 gói thầu, tổng giá trị khoảng 1.600 tỉ) trong đủ mọi lĩnh vực! Gần đây, Công ty Xây dựng Dịch vụ Thương mại 68 tiếp tục thắng gói thầu xây dựng đường sá ở Thành phố Hồ Chí Minh trị giá 200 tỉ mà báo giới ví von là "gói thầu cấm cửa báo chí" (5)…

Doanh nghiệp cuối cùng trong số năm doanh nghiệp tham gia hai liên danh thực hiện đoạn Cam Lộ - La Sơn: Công ty Đầu tư xây dựng Xuất nhập khẩu 168 cũng thuộc loại lẫy lừng vì tên tuổi gắn chặt với Tổng Công ty Thái Sơn của Đinh Ngọc Hệ (Út Trọc) trong mua – bán các gói thầu (6). Công ty Đầu tư xây dựng Xuất nhập khẩu 168 cũng lả doanh nghiệp mà tên tuổi gắn chặt với trễ hạn, nhiều hạng mục chưa nghiệm thu đã hư khi tham gia thực hiện tuyến tránh Pleiku thuộc dự án đường Hồ chí Minh (7)…

***

Ý tưởng dùng vốn của Trung Quốc và nhà thầu Trung Quốc để hoàn tất cao tốc Bắc Nam từng khuấy động dư luận, khiến đồng chí, đồng bào xúc động mạnh. Chẳng phải công chúng, báo giới mà ngay cả các chuyên gia cũng phản đối tiêu chuẩn chọn thầu (phải có sẵn khoản vốn tối thiểu là 20% tổng giá trị dự án, tìm được ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng nào đó khẳng định cho vay phần còn lại). Hạ tiêu chuẩn chọn thầu để doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia, trở thành… nguyện vọng chung (8) !

Cho dù càng ngày càng nhiều người Việt bất bình vì cách thức lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án giao thông theo hình thức BOT : Thiếu cả năng lực tài chính lẫn thi công, chất lượng công trình tồi, dự án trở thành gánh nặng mà cả kinh tế lẫn xã hội khó kham (do có thể vay hơn 90% tổng giá trị dự án, nhà đầu tư biến hệ thống ngân hàng thành con tin, vì vậy được thu phí cao, thời gian thu phí bất hợp lý so với suất đầu tư,…) nhưng ý tưởng chọn Trung Quốc đã đẩy công chúng đến chỗ tự nguyện ủng hộ nhà đầu tư – nhà thầu "ta" !

Nhìn một cách tổng quát, ý tưởng chọn Trung Quốc đã thúc đẩy đồng chí, đồng bào "đại xá" cho nhà đầu tư – nhà thầu "ta". Viễn cảnh tồi tệ nếu dùng vốn Trung Quốc, nhà thầu Trung Quốc khiến đồng chí, đồng bào bỏ qua chuyện chính phủ sẽ dùng ngân sách hỗ trợ các nhà đầu tư - nhà thầu "ta" hoàn tất những đoạn thuộc cao tốc Bắc Nam theo hình thức BOT để nhà đầu tư, nhà thầu "ta" thu… phí ! Chưa kể đó còn có thể là cơ hội để nhà đầu tư - nhà thầu "ta" vừa nhận tiền hỗ trợ của chính phủ, vừa tăng phí ở các dự án BOT khác (9).

Không rõ ý tưởng chọn Trung Quốc – gióng lên hồi chuông cảnh báo dự án, công trình rơi vào tay Trung Quốc - có quan hệ thế nào với Dự luật về Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) mà chính phủ vừa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xin ý kiến. Theo đó, để nhà đầu tư – nhà thầu "ta", mạnh dạn tranh thầu trong các dự án thuộc loại PPP, chính phủ cam kết sẽ "chia sẻ" đến 50% phần thiếu hụt nếu doanh thu thực tế thấp hơn doanh thu dự kiến. Điều mà ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, xem là bất hợp lý vì "thua lỗ thì nông dân phải ráng chịu, còn nhà đầu tư – nhà thầu BOT thì được… chia sẻ" (10).

***

Rõ ràng, vốn Trung Quốc, nhà thầu Trung Quốc là một thứ… "vỏ dưa" không người Việt nào muốn vấp để quốc gia, dân tộc trượt dài như đã và đang phải trượt theo những dự án kiểu như Tuyến metro Cát Linh – Hà Đông. Song nhà đầu tư – nhà thầu "ta" có khá hơn hay cũng chỉ là một thứ vỏ như… "vỏ dừa" ? Liệu có kẻ nào dùng "vỏ dưa" để dụ đồng chí, đồng bào tự nguyện chọn… "vỏ dừa" không? Chưa rõ nhưng ít nhất có một điều đã rõ là nếu hệ thống chính trị, hệ thống công quyền hiện tại vẫn có quyền lựa chọn như trước nay thì đường chúng ta đi sẽ còn vô số loại vỏ do chính họ chọn và bày ra. Tránh được vỏ này sẽ đụng nhằm vỏ kia, không tử thương cũng trọng thương!

Trân Văn

Nguồn : VOA, 23/09/2019

Chú thích

(1) https://vnexpress.net/thoi-su/bo-quoc-phong-giai-the-hang-loat-don-vi-3860230.html

(2) https://tuoitre.vn/tam-dinh-chi-can-bo-cam-cua-6-nha-thau-de-o-voi-tren-quoc-lo-1-20181217113030727.htm

(3) https://baodautu.vn/2400-ty-dong-xay-88km-duong-cao-toc-da-nang-quang-ngai-d2293.html

(4) https://thanhnien.vn/thoi-su/cao-toc-da-nang-quang-ngai-tri-gia-hon-34500-ti-dong-gio-ra-sao-1099021.html

(5) https://baodauthau.vn/dau-thau/chan-dung-nha-thau-trung-goi-thau-cam-cua-bao-chi-105646.html

(6) http://danviet.vn/tin-tuc/sai-pham-cua-cong-ty-ut-troc-tai-du-an-acv-dau-tu-bo-giao-thong-van-tai-lam-ngo-972901.html

(7) https://baotainguyenmoitruong.vn/ban-doc/duong-ho-chi-minh-tuyen-tranh-pleiku-chua-nghiem-thu-da-gap-su-co-1266658.html

(8) https://tuoitre.vn/dau-thau-cao-toc-bac-nam-nha-dau-tu-trong-nuoc-gap-bat-loi-20190812080934284.htm

(9) https://tuoitre.vn/bo-xay-dung-de-nghi-khong-dung-ngan-sach-cuu-du-an-bot-20190703143618074.htm

(10) https://m.thanhnien.vn/thoi-su/nong-dan-thua-lo-thi-bao-rang-chiu-ma-bot-lai-chia-se-rui-ro-doanh-thu-1126793.html

Có phải Trung Quốc đang gây sức ép đòi ExxonMobil dừng hoạt động ở Việt Nam ?

Carl Thayer, RFA, 11/09/2019

Đầu tuần này, những email riêng từ Việt Nam và những nơi khác cho biết công ty ExxonMobil sắp ngưng hoặc chấm dứt dự án khí đốt tự nhiên lớn ở mỏ Cá Voi Xanh tại lô 118 ngoài khơi miền trung Việt Nam do sức ép từ Trung Quốc. Vào giai đoạn này, những đồn đoán vẫn chưa thể được xác nhận. Nhà báo Bill Hayton viết trên Twitter rằng những khác biệt về thương mại liên quan đến giá của khí đốt có thể là nhân tố chính. Bill Hayton đề nghị mọi người đợi xem sao.

Hình minh họa. Hình chụp hôm 21/9/2016 tại mọt nhà máy lọc dầu của ExxonMobil ở Mỹ AP

Tuy nhiên, nếu những đồn đoán được xác nhận thì đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc đã gây sức ép lên ExxonMobil, đòi công ty này tránh việc tìm kiếm và sản xuất dầu ở Việt Nam. Vào cuối năm 2007, một quan chức cấp cao của Việt Nam đã thừa nhận với tôi là Trung Quốc đã có được một bản tài liệu mật về chiến lược Biển đến năm 2020 của Việt Nam và đã bí mật cảnh báo các công ty dầu khí phương Tây rằng các lợi ích của họ ở Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nếu họ giúp Việt Nam.

Tôi đưa thông tin này cho Greg Torode lúc đó làm cho South China Morning Post. Vào tháng Sáu năm 2008, ông ấy đã khiến ExxonMobil phải công khai xác nhận về việc Trung Quốc đã đe dọa. Vào tháng Năm năm 2009, hai giới chức thuộc chính phủ của Tổng thống Obama, phó trợ lý của Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng, điều trần trước một ủy ban của Quốc hội (Mỹ). Họ đề nghị một cách tiếp cận "cây gậy và củ cà rốt" để đối phó với sự cưỡng bức của Trung Quốc đối với các công ty dầu khí Mỹ.

Hình minh họa. Cựu Giám đốc điều hành (CEO) của ExxonMobil Rex Tillerson tại cuộc họp với các cổ đông của ExxonMobil ở Dallas, Mỹ hôm 28/5/2014. AP

Năm 2014, khi xảy ra đối đầu giữa Việt Nam và Trung Quốc liên quan đến giàn khoan dầu Hải Dương 981, ExxonMobil đã cử các lãnh đạo cấp cao tới Bắc Kinh để tìm hiểu ý định của Trung Quốc và ảnh hưởng đến dự án Cá Voi Xanh của công ty.

ExxonMobil mua lại cổ phần ở các lô 117, 118 và 119 thuộc Bồn trũng Phú Khánh từ công ty BP vào năm 2009. Những lô này nằm cách tỉnh Quảng Nam 88 km, và hoàn toàn trong khu vực Đặc Quyền Kinh Tế (EEZ) của Việt Nam. ExxonMobil bắt đầu khoan tìm kiếm vào năm 2010 và nhận được những kết quả khả quan hai năm sau đó ở mỏ thứ ba, Cá Voi Xanh – 3X.

Vào ngày 16 tháng Một năm 2017, một diễn tiến quan trọng xảy ra, Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí Việt Nam và ExxonMobil Vietnam ký một thỏa thuận khung dự án và một thỏa thuận về bán khí để phát triển dự án khí đốt lớn nhất Việt Nam. Các lô ở mỏ Cá Voi Xanh được ước tính có trữ lượng 150 tỷ m3 khí và có chi phí ước tính là 10 tỷ đô la. Việc khai thác khí sẽ bắt đầu vào cuối năm 2023.

Hiện tại, Công ty ExxonMobil Exploration and Production Vietnam Limited (thuộc ExxonMobil) và PetroVietnam vẫn đang hợp tác ở dự án Mỏ Cá Voi Xanh. ExxonMobil nắm giữ 64% cổ phần.

Vào tháng Một năm nay, ExxonMobil trao hợp đồng thiết kế dự án đưa khí đốt từ lô 118 mỏ Cá Voi Xanh vào bờ cho công ty Saipem của Ý. ExxonMobil hiện đang xin các giấy phép, lên kế hoạch xin phép và thực hiện các các công việc chuẩn bị khác cho dự án.

Hôm 13 tháng 8 năm nay, tôi được một giới chức ngoại giao cấp cao của Việt Nam cho biết "Cá Voi Xanh sẽ là mục tiêu tiếp theo", và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov ở Bangkok hôm 2/8, bên lề Hội nghị các Bộ trưởng ASEAN. Ông Vương Nghị đề nghị người tương nhiệm yêu cầu công ty Rosneft dừng các hoạt động khai thác ở Việt Nam. Ông Lavrov đã từ chối đề nghị này.

Hình minh họa. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (phải) bắt tay Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tại Sochi, Nga hôm 13/5/2019 AP

Nói cách khác, nếu Việt Nam thất bại trong việc hạn chế các hoạt động của Rosneft Vietnam và chần chờ trong việc hợp tác phát triển với các công ty của nhà nước Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ chuyển sức ép trực tiếp lên các công ty nước ngoài khác đang hoạt động ở Việt Nam. Một số thông tin cho rằng ExxonMobil trì hoãn việc đưa ra một quyết định về Quyết định Đầu tư Trực tiếp (FID) cho tới năm sau để xem tình hình với Trung Quốc sẽ ra sao. Nhưng hồ sơ chỉ cho thấy là quyết định xem xét FID vào năm 2020 đã được đưa ra từ tháng Một năm 2019 hoặc 5 tháng trước khi Trung Quốc điều tàu Hải Dương 8 đến gần Bãi Tư Chính.

ExxonMobil hiện đang trong quá trình lấy các phê duyệt về quy định, các đảm bảo của chính phủ, các thỏa thuận bán khí và các đánh giá cạnh tranh kinh tế.

Chính phủ Việt Nam có rất nhiều quyền lợi trong dự án này ; cuối cùng thì đây là mỏ khí đốt lớn nhất của Việt Nam. Một số người ước tính rằng chính phủ có thể thu được 20 tỷ đô la từ dự án Cá Voi Xanh. Điện lực Việt Nam, PetroVietnam và công ty Sembcorp của Singapore hiện đang thảo luận để xây dựng và vận hành 2 nhà máy điện khí với công suất 2 Gigawatt, chiếm đến 10% nhu cầu điện hiện tại của Việt Nam.

Nếu Trung Quốc gây sức ép lên một trong hai bên hoặc cả hai bên là Việt Nam và công ty ExxonMobil, thì thời điểm này là không thích hợp. Có những đồn đoán là Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng sẽ gặp Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng vào tháng tới để mở rộng quan hệ đối tác toàn diện. Hoa Kỳ đã ra các tuyên bố mạnh mẽ chỉ trích Trung Quốc vì đã bắt nạt Việt Nam và đe dọa việc khai thác dầu khí lâu dài của Hà Nội. Các tuyên bố gần đây của Mỹ nhìn chung đều bao gồm sự ủng hộ đối với "việc sử dụng hợp pháp Biển Đông". Điều này có thể hiểu là quyền khai thác các tài nguyên trong vùng Đặc Quyền Kinh Tế của các quốc gia ven biển.

* Carl Thayer là giáo sư thuộc trường Đại học New South Wales, Canberra, Australia. Ông là người đóng góp cho RFA các bài phân tích về ảnh hưởng của Trung Quốc tới Việt Nam.

Carl Thayer

Nguồn : RFA, 11/09/2019

***************

Thực hư ExxonMobil ‘bỏ cuộc’ ở Việt Nam vì ‘áp lực’ từ Trung Quốc

Viễn Đông, VOA, 11/09/2019

Xuất hiện các đồn đoán về việc tập đoàn ExxonMobil của Mỹ, hiện thăm dò mỏ "Cá Voi Xanh" với PetroVietnam (Tập đoàn Dầu Khí Việt Nam), "bỏ cuộc", trong lúc có tin nói rằng Trung Quốc "gây áp lực" với Hà Nội về các dự án dầu khí với nước ngoài trên Biển Đông.

ExxonMobil và PetroVietnam hợp tác thăm dò mỏ "Cá Voi Xanh" từ năm 2009.

Trong bối cảnh tàu hải cảnh hai nước "đối đầu" ở Bãi Tư Chính quanh một tàu thăm dò, gây căng thẳng ở vùng biển tranh chấp, ông Nguyễn Như Phong, cựu Tổng biên tập báo PetroTimes của Hội Dầu Khí Việt Nam, cuối tháng trước dẫn lại dòng trạng thái của một Facebooker có tên Nguyễn Văn Trung với nội dung : "Tin cực nóng : ExxonMobil đã rút khỏi lô Cá Voi Xanh".

Thông tin này lại gây chú ý thêm nữa hôm 9/9, khi nhà báo tự do Trương Huy San (tức blogger Osin Huy Đức), viết trên Facebook rằng "ExxonMobil (US) bỏ cuộc !" "Trước sức ép của [Chủ tịch Trung Quốc] Tập, các siêu cường đều bỏ mặc : UK [Anh] (BP 2007), Nga 16, TBN [Tây Ban Nha] (2018)… Xoay trục về đâu ?", Facebooker có hơn 300 nghìn người "follow" [theo dõi] bình luận, nhưng không nêu rõ ông trích nguồn từ đâu.

Trả lời VOA tiếng Việt về các thông tin này, bà Julie King, đại diện truyền thông của ExxonMobil, nói : "Chúng tôi không bình luận về các tin đồn thị trường hoặc đồn đoán về việc kinh doanh của chúng tôi". Nữ phát ngôn viên này không đáp lại câu hỏi về việc ExxonMobil đã ra quyết định đầu tư cuối cùng hay chưa.

Trên Facebook của tập đoàn dầu khí của Mỹ ở Việt Nam, khi được hỏi về các đồn đoán trên, người quản trị của trang này hôm 10/9 viết rằng "hiện chúng tôi vẫn đang triển khai Dự án Cá Voi Xanh và sẽ không đưa ra ý kiến đối với những nguồn tin không chính thống".

Theo ExxonMobil, từ năm 2009, hãng này và PetroVietnam hợp tác thăm dò mỏ "Cá Voi Xanh" "nằm cách bờ biển miền Trung Việt Nam khoảng 80 km" mà tập đoàn Mỹ cho rằng có khả năng "thúc đẩy tăng trưởng kinh tế" của quốc gia nằm ở Đông Nam Á.

VOA đã gửi câu hỏi tới ban lãnh đạo PetroVietnam để xác nhận thông tin ExxonMobil "bỏ cuộc" cũng như về giai đoạn đầu tư hiện nay của tập đoàn Mỹ ở mỏ "Cá Voi Xanh", nhưng không nhận được hồi đáp.

Năm ngoái, trong lần tuyên bố hiếm hoi, Tập đoàn Dầu Khí Việt Nam nói rằng "tình hình biển Đông dự báo tiếp tục có những diễn biến phức tạp, sẽ ảnh hưởng đến hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí cũng như ảnh hưởng đến việc kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư tìm kiếm thăm dò dầu khí ở các lô còn mở của tập đoàn".

Mô hình dàn khoan dầu khí ở mỏ "Cá Voi Xanh". (Ảnh chụp màn hình video giới thiệu dự án "Cá Voi Xanh" của ExxonMobil)

Thông tin về việc ExxonMobil "bỏ cuộc" thu hút sự quan tâm của dư luận Việt Nam trên mạng xã hội giữa bối cảnh một tàu thăm dò của Trung Quốc bị cáo buộc "xâm phạm" Vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam, cũng như chuyện tàu hải cảnh của Trung Quốc "quấy nhiễu" các tàu của Việt Nam phục vụ cho giàn khoan của Nhật được công ty Nga Rosneft thuê để thăm dò Lô 06.1 thuộc bể Nam Côn Sơn ở ngoài khơi thềm lục địa của Việt Nam.

Ông Greg Poling, Giám đốc Chương trình Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington, nhận định với VOA rằng Việt Nam sẽ phải đứng vững trước áp lực của Trung Quốc vì cũng giống như dự án Nam Côn Sơn với Rosneft, mỏ Cá Voi Xanh "quá quan trọng đối với ngành năng lượng ở ngoài khơi của Việt Nam cũng như tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông".

"Nhưng nó thực sự không phụ thuộc vào Hà Nội. Nếu Exxon quyết định rằng đầu tư của mình quá rủi ro, mà nhiều khả năng là đúng, xét về áp lực mà cả Rosneft và Repsol [tập đoàn Tây Ban Nha] phải đối mặt, thì hãng này sẽ thoái vốn và Việt Nam ít có thể làm gì để ngăn chặn điều đó. Mục tiêu của Trung Quốc là thiết lập kiểm soát đối với hầu như toàn bộ Biển Đông. Điều đó đồng nghĩa với việc bất kỳ hoạt động dầu khí ở bất kỳ nơi nào trong vùng cần phải được thực hiện với sự cho phép của Trung Quốc hoặc hợp tác với các công ty Trung Quốc", ông Poling nói.

Chuyên gia theo dõi về tình hình Biển Đông này nói thêm rằng "hoạt động của các công ty nước ngoài ở các vùng biển của Việt Nam, Malaysia và Philippines là một sự thách thức trực tiếp đối với tuyên bố ‘chủ quyền lịch sử’ của Trung Quốc".

"Vì thế, Bắc Kinh quyết tâm liên tục gây áp lực và quấy nhiễu tất cả các hoạt động thăm dò dầu khí mới nhằm đánh tiếng cho các công ty nước ngoài rằng quá rủi ro để thực hiện các đầu tư mới, cũng như để thuyết phục các chính phủ Đông Nam Á rằng họ không có lựa chọn nào khác là phải chấp nhận các yêu sách của Trung Quốc và tham gia phát triển chung với các công ty Trung Quốc", ông Poling nói thêm.

Trước đây, ExxonMobil từng khẳng định với VOA tiếng Việt rằng dự án "Cá Voi Xanh" "không nằm ở vùng có tranh chấp", và rằng "chủ quyền là vấn đề chỉ các chính phủ mới có thể quyết định".

Tháng trước, Bộ Ngoại giao Mỹ đã bay tỏ "quan ngại sâu sắc" về việc Trung Quốc "can thiệp vào các hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí" ở nơi Việt Nam tuyên bố là Vùng Đặc quyền Kinh tế.

Ông Poling nhận định rằng Mỹ có lẽ muốn phát một thông điệp tới Việt Nam và ExxonMobil rằng Hoa Kỳ sẽ không để Bắc Kinh "hăm dọa" tại mỏ "Cá Voi Xanh".

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 11/09/2019

*******************

‘ExxonMobil rút khỏi Cá Voi Xanh’ : Tin thật hay tin giả ?

Thường Sơn, VNTB, 10/09/2019

Ngày 9/9/2019, ‘ExxonMobil rút khỏi Cá Voi Xanh’ - một tin tức bất ngờ lan truyền trên mạng xã hội đã khiến sôi trào dư luận và kéo theo những phán đoán đầy ngờ vực về tính thực chất của tin tức này.

Sơ đồ Mỏ Cá Voi Xanh trong thềm lục địa Việt Nam

Bởi nếu tin tức trên là đúng thì như bình luận của nhiều độc giả và đánh giá của giới quan sát chính trị, người Mỹ chẳng còn mặt mũi nào xứng đáng với vai trò ‘đối trọng duy nhất của Trung Quốc ở Biển Đông’. Trong khi đó, ‘đồng minh’ của Mỹ, mà thực chất là chế độ đang can đảm dựa dẫm hải quân Mỹ để khai thác dầu khí - chính thể độc đảng ở Việt Nam - sẽ mất đi một nguồn lợi khổng lồ, bởi Cá Voi Xanh hứa hẹn mang lại đến 60 tỷ Mỹ kim.

Rủi thay, cơ sở có vẻ đáng tin cậy của tin tức trên lại có nguồn từ nhà báo Huy Đức - người thường chứng tỏ có được nhiều tin tức thuộc loại thâm cung bí sử và bí mật trong triều đình cộng sản.

Cùng lúc, tin tức về ExxonMobil rút khỏi Cá Voi Xanh được nêu ra bởi vài facebooker khác. Trong khi đó, các hãng tin quốc tế có phóng viên theo dõi về tình hình Biển Đông vẫn chưa có tin gì về vấn đề hết sức nhạy cảm này.

Vậy ‘ExxonMobil rút khỏi Cá Voi Xanh’ là tin thật hay tin giả ?

Dù Huy Đức là nhà báo đưa tin nội bộ có độ tin cậy cao, nhưng thật ngạc nhiên nếu quả thực tập đoàn dầu khí khổng lồ ExxonMobil chịu rút khỏi Cá Voi Xanh một cách dễ dàng đến thế.

Bởi mới vào cuối tháng 8 năm 2019, ExxonMobil đã nhận được một sự bảo đảm rất lớn từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

"Các công ty của Mỹ là những công ty hàng đầu thế giới trong việc khai thác và thăm dò các nguồn hydrocarbon, kể cả ở ngoài khơi và tại Biển Đông" và Mỹ "mạnh mẽ phản đối bất cứ nỗ lực nào của Trung Quốc nhằm đe dọa hay cưỡng chế các quốc gia đối tác phải rút lại sự hợp tác với các công ty không phải của Trung Quốc hay quấy nhiễu những hoạt động hợp tác của họ" - Bộ Ngoại giao Mỹ một lần nữa, sau vài lần trước đó, lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về hành xử ở Biển Đông với lời lẽ đanh thép hơn. Lời lên tiếng này phát ra trong bối cảnh tàu thăm dò địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc, sau khi đến mỏ Đá Chữ Thập để tiếp nhiên liệu, đã ‘trở về’ khu vực Bãi Tư Chính nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam để quấy phá.

Vào năm 2017, đã có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc gây sức ép mà đã khiến Việt Nam có thể phải điều đình để ExxonMobil tạm ngừng khai thác mỏ Cá Voi Xanh. Suýt chút nữa thì dự án này phải hoãn lại.

Nhưng sau đó, Mỹ đã ra tay. Một hàng không mẫu hạm có tên USS Carl Vinson được giới tướng lĩnh Mỹ - Việt thống nhất cho hiện diện tại cảng Đà Nẵng vào tháng 3 năm 2018 - như một thông điệp bảo vệ cho ExxonMobil và tương lai khai thác mỏ Cá Voi Xanh. Cùng lúc, cố vấn an ninh của Tổng thống Trump là John Bolton lên tiếng cứng rắn "Mỹ sẽ hợp tác khai thác dầu khí ở Biển Đông dù có Trung Quốc hay không".

Vào ngày 20/08/2019, ông John Bolton viết trên Twitter : "Việc Trung Quốc gần đây leo thang nỗ lực đe dọa để các nước khác không khai thác các tài nguyên ở Biển Đông thật đáng ngại" và "Hoa Kỳ đồng lòng với những ai chống lại các chiến thuật bắt nạt và hành vi cưỡng ép, đe dọa tới an ninh và hòa bình khu vực đó".

Những động thái công khai trên, cùng với những hoạt động mang tính thống nhất giữa Mỹ và Việt Nam nhưng không công khai, đã dẫn tới kết quả là ExxonMobil có một số phận tươi hồng hơn hẳn thân phận hẩm hiu của đối tác Repsol (Tây Ban Nha) khi Repsol phải ‘bỏ của chạy lấy người’ đến hai lần vào năm 2017 và 2018 do bị sức ép và gây hấn của Trung Quốc. Cho tới nay, ExxonMobil vẫn tiếp tục xúc tiến kế hoạch vừa thăm dò dầu khí vừa chuẩn bị khai thác tại mỏ Cá Voi Xanh dưới sự bảo trợ của lực lượng hải quân Mỹ.

Còn nếu ‘ExxonMobil rút khỏi Cá Voi Xanh’ là tin giả thì tin này được tung ra nhằm ý đồ, hoặc một âm mưu chính trị gì ? Ý đồ này có liên quan gì đến chuyến đi Mỹ dự kiến vào tháng 10 năm 2019 của ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng và chủ đề ‘quan hệ đối tác chiến lược’ mà rất có thể sẽ được đặt ra ở một mức độ nào đó trong cuộc gặp Trump - Trọng ?

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 10/09/2019