Thông Luận

‘Hỗn loạn, khó đoán định’

Chỉ trong vòng 5 năm, VinFast đã sản xuất và đưa được ô tô điện của họ lăn bánh trên đường phố. Hãng xe điện khởi nghiệp của Việt Nam cũng đã bắt đầu xây nhà máy ở Mỹ và giao dịch trên sàn chứng khoán Nasdaq ở New York.

CEO toàn cầu của VinFast Lê Thị Thu Thủy và nhiều thành viên của công ty ăn mừng khi cổ phiếu của hãng xe khởi nghiệp Việt Nam chính thức lên sàn giao dịch Nasdaq ở New York, Mỹ, hôm 15/8.

Nhưng hãng xe của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã gặp nhiều vấn đề trong việc mở rộng sản xuất toàn cầu, trong đó có sự đảo lộn chiến lược cùng sự ra đi hàng loạt của những lãnh đạo cấp cao. Theo mô tả của một số cựu nhân viên từ Mỹ, Việt Nam và Ấn Độ, từng làm việc cho VinFast, môi trường làm việc tại đây thường xuyên có sự thay đổi nhân viên và mục tiêu kế hoạch.

‘Áp lực cao’

Nền văn hóa làm việc "không ngừng nghỉ" và những "bất đồng" trong lựa chọn chiến lược là lý do ông Hùng (*) quyết định rời VinFast sau gần 3 năm làm việc ở chi nhánh của công ty tại Mỹ.

Từng giữ vai trò cấp cao trong bộ phận bán hàng và tiếp thị tại VinFast Hoa Kỳ, ông Hùng cho VOA biết ông gia nhập hãng xe vì "rất hào hứng được tham gia vào dự án đầy tham vọng nhằm đưa Việt Nam nổi lên trong ngành công nghiệp ô tô và xe điện toàn cầu".

Nhưng dù có một số khía cạnh bổ ích trong công việc, ông Hùng cho biết trải nghiệm thực tế khó khăn hơn ông dự đoán.

"Khi ở VinFast, tôi đã chứng kiến tỷ lệ thay đổi nhân viên đáng lo ngại," ông Hùng cho VOA biết qua email. "Nhiều chuyên gia tài năng đã chọn ra đi hoặc bị sa thải".

Còn theo lời kể của 9 cựu nhân viên với Rest of World dưới điều kiện ẩn danh do sợ bị công ty này trừng phạt, làm việc tại VinFast "không dành cho những người yếu tim". Nói với tờ báo vốn tập trung đưa tin về công nghệ ở các nước đang phát triển, những cựu nhân viên này cho biết, từ những mục tiêu luôn thay đổi cho đến những hình phạt khắc nghiệt, nhà sản xuất xe điện Việt Nam nuôi dưỡng nền văn hóa làm việc áp lực cao mà họ cho là "bình thường hóa việc sa thải" và "kiệt sức".

James, một cựu nhân viên đã được đổi tên do sợ bị VinFast trả thù, nói với Rest of World rằng ông đã chứng kiến nhiều đồng nghiệp nước ngoài tại hãng xe nghỉ việc hoặc bị sa thải. Đến từ Mỹ, ông James gia nhập đội ngũ tiếp thị của VinFast khoảng một năm sau khi nhà sản xuất xe điện của Việt Nam sa thải một loạt giám đốc điều hành.

Giám đốc điều hành người Đức Michael Lohschellertừ chức chỉ sau 5 tháng gia nhập công ty và ít nhất bốn giám đốc điều hành hàng đầu khách cũngnhanh chóng ra đi sau đó.

Một cựu quản lý cấp trung tại nhà máy sản xuất của VinFast ở Hải Phòng, được đặt tên Thảo, cũng nói với Rest of World rằng ông chứng kiến nhiều quản lý phương Tây đã ra đi.

"Rất nhiều người đã ra đi, nhiều người đến và đi. Ai không làm được thì ra đi," người này nói với tờ báo Mỹ.

"Kiệt sức"

"Đáng tiếc, văn hóa làm việc áp lực cao ở VinFast, như các cựu nhân viên khác mô tả, là một minh chứng chính xác," ông Hùng nói với VOA. "Việc sa thải thường xuyên và tình trạng kiệt sức của nhân viên đã trở thành bình thường, tạo ra một môi trường căng thẳng mà cuối cùng lại phản tác dụng".

Hồi tháng 3 vừa qua, ba giám đốc điều hành hàng đầu người Mỹ tại VinFast đã thôi việc trong cùng một tuần. Phó giám đốc điều hành phụ trách sản xuất toàn cầu của công ty, Micheal Johnson, trong tháng này đã xác nhận với Rest of World rằng ông cũng đã rút lui và "không giám sát các hoạt động hàng ngày ở Việt Nam hoặc Hoa Kỳ nữa" trong khi vẫn còn là thành viên của hội đồng quản trị.

Phản hồi các câu hỏi của VOA, hãng xe điện Việt Nam nói rằng "mỗi doanh nghiệp đều có chính sách của công ty đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nơi làm việc hoạt động hiệu quả, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn như VinFast và Vingroup". Đại diện của công ty cho biết trong một email gửi cho VOA rằng họ "tạo cơ hội cho mọi cá nhân phát triển sự nghiệp tại VinFast".

Ông Hùng cho VOA biết, tại VinFast, ông được làm việc với "nhiều cá nhân có tay nghề cao trong ngành công nghiệp ô tô và xe điện". Tuy nhiên theo ông Hùng, người thôi việc ở VinFast trong năm nay, "môi trường làm việc bị ảnh hưởng nặng nề bởi ban lãnh đạo người Việt Nam của công ty, trong đó các quyết định quan trọng được tập trung và phải tuân thủ tuyệt đối các chỉ thị cấp cao nhất".

Phong cách quản lý mà ông Hùng gọi là "ra lệnh và kiểm soát" này, cùng với "sự khác biệt về văn hóa và lỗ hổng trong kiến thức bán lẻ ô tô, đã tạo ra sự phức tạp đáng chú ý". Tuy nhiêu, ông Hùng không cho biết cụ thể sự phức tạp đó là gì.

Còn một kỹ sư người Việt từng làm việc cho VinFast trong 5 năm, được Rest of World đặt tên là Luân, cho biết người nước ngoài được đưa đến công ty để "nuôi dưỡng và xây dựng đội ngũ kỹ sư Việt Nam". Người này nói rằng các kỹ sư Việt Nam có nhiệm vụ học hỏi "nhanh nhất có thể" từ những kỹ sư nước ngoài "để bạn có thể tiếp tục khi họ không còn làm việc cho VinFast nữa".

Ông Luân cho biết ông làm việc nhiều giờ, có khi lên tới 50-60 giờ một tuần và thường xuyên ăn ngủ tại nhà máy.

Các nhân viên cũ cho Rest of World biết họ cũng phải vật lộn với các kế hoạch và mục tiêu luôn thay đổi của công ty. Ông Akshay nói rằng ông đã làm việc với 6 kỹ sư trưởng khác nhau trong 2 năm làm việc tại VinFast.

"Công ty đặt ra một mục tiêu. Nhưng rồi họ cứ thay đổi từng ngày," ông Akshay nói. "Họ sẽ thay đổi thông số kỹ thuật, họ sẽ thay đổi mục tiêu. Vì vậy không có gì là ổn định".

Ông Hùng khẳng định với VOA về sự thay đổi thường xuyên các mục tiêu ở VinFast và cho rằng việc này "đặt ra những thách thức đáng kể".

"Sự thay đổi liên tục này đã tạo ra sự nhầm lẫn và bất ổn, gây khó khăn cho việc thực hiện hiệu quả các chiến lược dài hạn," ông Hùng nói.

Theo ông Akshay, nhiều kỹ sư Ấn Độ bị thu hút đến Việt Nam với mức lương hấp dẫn. Ông cho Rest of World biết rằng nếu ở Ấn Độ "nếu họ được trả 1.000 USD mỗi tháng thì VinFast sẽ trả cho họ gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba số tiền đó". Tuy nhiên, theo ông Akshay, không có gì chắc chắn về thời gian làm việc được trả lương cao này có thể kéo dài bao lâu. Ông cho biết các vụ "sa thải" là rất phổ biến trong thời gian ông làm việc tại đây và đưa ra ví dụ một nhân viên công nghệ thông tin bị đuổi việc chỉ vì đến cuộc họp muộn 5 phút.

Các đánh giá về VinFast và môi trường làm việc ở đây trênGlass Door, một trang web của Mỹ nơi các nhân viên đương nhiệm và cựu nhân viên đánh giá ẩn danh về các công ty, cũng cho thấy những nhận xét tương tự.

Một số nhân viên, gồm cả những người đã và đang làm việc tại đây, cho biết trên trang web –nơi có hàng triệu người sử dụng để tìm kiếm thông tin "trực tiếp từ nguồn" trước khi xin việc làm – rằng môi trường làm việc áp lực cao, khó đoán định và thậm chí hỗn loạn vì những thay đổi thường xuyên.

Nói với VOA, ông Hùng cho biết ông cũng có những trải nghiệm tương tự những gì mà các cựu nhân viên khác bày tỏ.

"Môi trường không thể đoán định trước, với cảm giác không ổn định về đảm bảo công việc," ông Hùng nói và cho rằng điều này "có hại cho tinh thần và hiệu suất của nhân viên".

‘Đào thải qua sa thải’

Một cựu nhân viên văn phòng làm việc tại VinFast gần hai năm, được đặt tên là Hoa, cho Rest of World biết dù doanh thu cao nhưng công việc của họ không được đảm bảo.

"Chúng tôi nói với nhau rằng môi trường làm việc tại VinFast và Vingoup là môi trường đào thải [thông qua sa thải] và là môi trường đòi hỏi nhân viên phải đa kỹ năng chứ không chỉ giỏi chuyên môn," bà Hoa nói.

Vingroup, tập đoàn mẹ của VinFast, thường đóng cửa hoặc bán bớt các dự án kinh doanh mới được cho là không hiệu quả ngay khi chúng được thành lập. Được ca ngợi là tập đoàn cung cấp dịch vụ cho người Việt suốt cả một vòng đời – từ khi sinh ra đến khi chết đi, Vingroup đã bán chuỗi siêu thị Vinmart, đóng cửa trang thương mại điện tử Adayroi và nhà máy sản xuất điện thoại thông minh Vinsmart. Năm 2021, VinFast đóng cửa trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Australia, nơi đã tuyển dụng gần 100 nhân viên. Công ty cũng đã rao bán một đường chạy thử ô tô mà họ đã mua với giá hơn 30 triệu đô la Úc (hơn 20 triệu USD) vào năm trước.

Trái ngược với những nhân viên nước ngoài, các cựu nhân viên Việt Nam cho Rest of World biết họ có niềm tự hào dân tộc khi làm việc cho VinFast và cho mục tiêu mà chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng đặt ra là xây dựng VinFast thành một trong những hãng xe điện hàng đầu thế giới.

Một cựu nhân viên làm việc trong bộ phận sản xuất xe máy điện của VinFast, có tên Tiến, nói rằng ông "là một người yêu nước" và "muốn thấy một lĩnh vực sản xuất đứng vững" ở Việt Nam.

"VinFast cần bắt kịp với các quốc gia đã có thời gian phát triển sản phẩm của họ," ông Tiến nói. "(Do đó) thức cả ngày lẫn đêm (để làm việc) là chuyện bình thường".

Bất chấp những thách thức, gồm áp lực làm việc cao và môi trường căng thẳng cùng sự thay đổi liên tục, ông Hùng cho biết rằng ông đã có được cơ hội phát triển trong thời gian làm việc tại VinFast.

"Việc phải điều chỉnh trong một môi trường thường xuyên biến động đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng phục hồi của mình," ông Hùng nói.

Trong email gửi VOA, đại diện công ty cho biết họ tin rằng "những người chia sẻ tầm nhìn và mục tiêu của VinFast xứng đáng có cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp cùng công ty".

Việc mở rộng sản xuất cho tham vọng toàn cầu của hãng xe khởi nghiệp Việt Nam vấp phải nhiều khó khăn khi lô hàng ô tô điện đầu tiên, gồm 999 xe, của VinFast xuất sang Mỹ đã bị triệu hồi do "lỗi phần mềm". Một hồ sơ pháp lý gần đây tiết lộ rằng khoản lỗ ròng của VinFast đã tăng lên 599 triệu USD trong quý đầu tiên của năm nay, theo Rest of World.

Nhưng bất chấp sự hoài nghi từ các nhà quan sát và công chúng, VinFast vẫn tiếp tục với kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất xe điện ở Mỹ sau vài lần trì hoãn khi đã động thổ ở North Carolina. Sau nhiều lần trì hoãn, VinFast đã niêm yết trên sàn chứng khoán của Mỹ thông qua một công ty séc khống cho mục tiêu huy động hơn 2 tỷ USD. Tuy nhiên, cổ phiếu của VinFast đã sụt giảm nhanh chóng sau khi tăng hơn 180% khi mới lên sàn hồi giữa tháng trước.

Theo ông Hùng, xây nhà máy và niêm yết tại Mỹ là "chiến lược mở rộng toàn cầu táo bạo" của VinFast. Nhưng ông Hùng cho rằng VinFast cần phải giải quyết các vấn đề về "văn hóa của công ty, chất lượng sản phẩm và chiến lược hoạt động" thì mới có thể "đảm bảo thành công bền cũng tại những thị trường đầy thách thức mới này".

Vào năm 2016, ông Vượng, cũng là tỷ phú giàu nhất Việt Nam và nắm giữ đến 99% cổ phần của VinFast, nói rằng ông dự đoán một số khó khăn cho công ty và cho rằng "có chỗ chưa hoàn hảo, chưa tốt" nhưng "không sao" vì nếu sai sẽ sửa và "sẽ lớn khôn hơn".

Nguồn : VOA, 24/09/2023

(*) Tên nhân vật đã được thay đổi vì lý do người được phỏng vấn không muốn tiết lộ danh tính)

Đó là tựa đề rất sốc của nhà báo Chris Bryant, người phụ trách chuyên mục Quan điểm ​​của tờ Bloomberg, chuyên đưa tin về các công ty công nghiệp ở Châu Âu. Trước đây, ông là phóng viên lâu năm của tờ Financial Times. Bài viết xuất hiện như mộtkhoảng lặng đáng suy ngẫm giữa lúc tiếng hò reo và sự ủng hộ không ngớt của giới truyền thông Việt Nam nhưng lại thiếu một cách lạ lùng những nhận định hay dự đoán chuyện nghiệp nào về tương lai.

Logo hiệu xe VinFast- Silly. Ảnh : Nhac Nguyen/AFP - Ảnh minh họa

Nhà báo Chris Bryant nhận định không ngại ngùng : Cú bơm thổi chứng khoán của Vinfast rồi sẽ đi đến đoạn cuối. Bài viết trên Bloomberg là một kết luận chắc nịch như vậy.

Vài ngày trước, 28/8, Bloomberg cũng đã làm một động tác không nể mặt, khi rút tên ông Phạm Nhật Vượng ra khỏi danh sách 500 người giàu nhất hành tinh, ngay khi giá cổ phiếu của Vinfast/VFS tăng lên mức trên $85, cao thêm 25% so với giá của hôm 25/8.

Giống như những kết quả những trận túc cầu, truyền thông của nhà nước và giới mộ tín Vinfast hò reo hể hả. Nhưng hầu hết là đưa tin, mà không có bất kỳ sự phân tích nào về thị trường chứng khoán - có lẽ vốn vẫn còn quá mới mẻ hay mù mờ với người dân Việt. Suốt nhiều ngày, dù không nói thẳng, nhưng sự ngây ngất tựa như một chiến thắng thần thánh của Hà Nội trên chiến trường tư bản đang bùng nổ. Ông Phạm Nhật Vượng được nhắc tên như một thần tượng đương thời của giới trẻ xã hội chủ nghĩa. Nhiều trang tin ở Việt Nam bao gồm cả CafeF, Tài Chính Doanh Nghiệp, Thị Trường Tài Chính Tiền Tệ, Pháp Luật Thành Phố Hồ Chí Minh… bừng bừng với dòng tin tạm thời, viết rằng với $160 tỷ giá trị vốn hóa hiện có, hãng VinFast của "Việt Nam vô địch", giờ đây đã đứng trên các đối thủ tư bản kỳ cựu như Porsche, Mercedes, BMW, Volkswagen, Stellantis, Ferrari, Honda, Ford, GM, Hyundai…

Thế nhưng những con sói già của Phố Wall thì nhìn sự kiện này với tầm nhìn không có màu hồng. Nhà báo Chris Bryant nhấn mạnh "Khi nhà sản xuất xe điện Việt Nam VinFast Auto thông báo kế hoạch niêm yết công khai tại Mỹ hồi tháng 5, tôi đã nói rằng thỏa thuận được định giá cao này đánh dấu sự trở lại của sự ngớ ngẩn trong chuyện cổ phiếu biến động, do số lượng cổ phiếu có sẵn để giao dịch thấp".

Ngớ ngẩn là những cách mô tả quá nhẹ nhàng. Sau khi hoàn tất thương vụ sáp nhập tạm thời vào đầu tháng này, giá trị vốn hóa thị trường của VinFast đã tăng vọt lên trên $160 tỷ vào thời điểm đóng cửa ngày thứ Hai (28/8) - khiến VinFast trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị thứ ba trên thế giới, sau Tesla Inc và Toyota Motor Corp.

Tương tự, doanh nhân Phạm Nhật Vượng trở thành một trong những người giàu nhất thế giới – thật đơn giản, bởi vì các đơn vị mà ông kiểm soát sở hữu gần như toàn bộ cổ phần của VinFast.

Tuy nhiên, những giá trị trên giấy tờ này về cơ bản là vô nghĩa và có thể sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Chỉ một phần rất nhỏ trong số 2,3 tỷ cổ phiếu được đưa ra để giao dịch. Rõ là không mất nhiều thời gian để bơm một chiếc phao nhỏ và những người chơi chứng khoán đã vui vẻ tận dụng lợi thế. Trong những phiên giao dịch gần đây, toàn bộ số cổ phiếu này đã được đổi chủ trong một ngày và vì vậy, giá trị số cổ phiếu đó cũng đã tăng khoảng 8 lần.

Vốn là một nhà quan sát dày dặn, Chris Bryant nhận định rằng mặc dù phần lớn cổ phiếu VinFast vẫn chưa thể bán hết, nhưng rõ là những người đầu cơ VinFast đang chơi với lửa : Vấn đề tài chính của hãng xe này rất kém, và các sản phẩm đưa ra thì bị đánh giá gay gắt.

Nhà báo Chris Bryant vạch rõ vì sao có chuyện thao túng giá cổ phiếu của Vinfast, và mục đích để làm gì. Những người thực hiện giao dịch này – VinFast và Black Spade Acquisition Co. có trụ sở tại Hồng Kông – hẳn nhiên đã đoán trước chuyện cổ phiếu có thể tăng giá với trò thao túng kiểu như vậy.

"Tôi bắt đầu viết về các công ty low-float được hỗ trợ niêm yết IPO cách đây hai năm. Kể từ đó, đã có một số trường hợp các công ty được có spac (**) chống lưng để ra mắt công chúng với số lượng cổ phiếu nhỏ và sau đó tăng giá một cách ngắn ngủi - trong một số trường hợp, chỉ làm giàu riêng cho những người có liên quan đến công ty", Chris Bryant nhấn mạnh, "Nguyên nhân luôn luôn là như nhau - số lượng lớn cổ đông spac yêu cầu hoàn lại tiền thay vì đóng góp vào việc sáp nhập. Bằng cách hoàn lại, cổ đông spac đang nói thẳng rằng : Chúng tôi không thấy có định giá gì hấp dẫn. Bằng cách đấu giá tăng giá sau khi sáp nhập hoàn thành, các nhà đầu tư bán lẻ cũng đang huỵch toẹt rằng : này, chúng tôi không quan tâm số phận của cái sản phấm ấy ra sao.

Trong trường hợp của VinFast, 92% cổ đông đã chế giễu giá trị vốn chủ sở hữu được cho là $23 tỷ và yêu cầu hoàn lại. Vì số lượng ít cổ đông ủng hộ thỏa thuận, các nhà sáng lập của Black Spade đã buộc phải cung cấp một hỗ trợ tài chính để đảm bảo số tiền tối thiểu đã thỏa thuận là $30 triệu được gọi về".

Những lần chuyển đổi cổ phiếu để nâng giá đó đã để lại chỉ còn 1,3 triệu cổ phiếu, tuy nhiên có thể hiện tại có thêm : Báo cáo này cho thấy gần 3 triệu cổ phiếu đã được giải phóng khỏi hạn chế lock-up vào đầu tháng này theo thỏa thuận chung giữa VinFast và nhà tài trợ spac.

Gần 15 triệu quyền mua cổ phiếu VinFast cũng sẽ sớm trở thành có thể thực hiện, bao gồm cả những quyền mua của Black Spade, nhưng ngoại trừ đó, cổ phiếu của nhà tài trợ spac bị khóa trong vòng một năm, trong khi của Vượng bị khóa trong vòng 180 ngày, theo bản mô tả.

Lý thuyết, VinFast có thể cố gắng tận dụng giá trị thị trường cổ phiếu cao thông qua một đợt phát hành phụ - công ty chắc chắn cần tiền. Công ty chỉ có $159 triệu tiền mặt vào cuối tháng Ba và gần $6 tỷ lỗ tích luỹ. Tuy nhiên, việc bán nhiều cổ phiếu hơn có thể làm giảm giá vì một lượng cổ phiếu lớn hơn sẽ làm khó khăn hơn trong việc ép giá.

Cách vốn hóa thị trường leo lên đến $190 tỷ của VinFast khiến cách tính toán có vẻ như là một bước đi có vẻ thông minh, nhưng có lẽ nó sẽ không còn được như vậy, trong vài tháng tới.

"Tôi đặt câu hỏi rằng, liệu thị trường vốn Mỹ có được bình ổn bởi các công ty niêm yết chơi trò đưa ra số lượng cổ phiếu nhỏ như vậy hay không ? Bên cạnh đó, cách ham hố nhất thời của những người chơi cổ phiếu dẫn đến mất mát là không thể tránh. Đến giờ này, họ nên đã quen với việc các nhà sản xuất xe điện được hỗ trợ bởi spac tăng lên như diều gặp gió và sau đó chìm xuống như viên đá. Nhưng sao họ vẫn không học được gì nhỉ ?", Chris Bryant kết luận.

Theo Chris Bryant

Nguyên tác : "VinFast SPAC Silliness Will End in Tears", Financial Times, 28/08/2023

Tuấn Khanh tóm lược

Nguồn : RFA, 30/08/2023

(*) Low-float : tức là cổ phiếu thả nổi thấp, là những cổ phiếu có số lượng thấp. Cổ phiếu thả nổi được tính bằng cách trừ đi số cổ phiếu nắm giữ, và cổ phiếu bị hạn chế từ tổng số cổ phiếu đang lưu hành của công ty. Cổ phiếu nắm giữ là cổ phiếu thuộc sở hữu của người nội bộ, cổ đông lớn và nhân viên.

(**) SPAC (Special Purpose Acquiring Company) là một phương thức đặc biệt có thể giúp các doanh nghiệp rút ngắn thời gian lên sàn Mỹ. SPAC được niêm yết trước tại các sàn giao dịch chứng khoán lớn, do một nhóm nhà đầu tư thành lập để đi huy động vốn rồi sau đó tìm kiếm cơ hội đầu tư.

Giá cổ phiếu của VinFast tăng liên tục trong những ngày qua là do số cổ phiếu lưu hành quá ít trong khi nhu cầu cao, một chuyên gia về chứng khoán nói với VOA, và ông dự đoán cổ phiếu VFS sẽ nguội trong thời gian tới nếu có hàng tung ra thị trường.

VinFast là hãng xe điện dẫn đầu Việt Nam

 

Cổ phiếu VinFast hôm 29/8 đã tăng 20% lên 82,35 đô la vào lúc đóng cửa thị trường. Như vậy, kể từ khi ra mắt trên thị trường Nasdaq ở New York hôm 15/8, cổ phiếu VFS đã tăng gần gấp 7 lần, Bloomberg cho biết.

Với mức giá như vậy, ở thời điểm đó, giá trị vốn hóa thị trường của VinFast, về lý thuyết, là khoảng 190 tỷ đô la, cao hơn so với 111 tỷ của Goldman và 137 tỷ của Boeing, và gấp khoảng 10 lần Walgreens, chuỗi nhà thuốc hàng đầu của Mỹ. Mức định giá này của VinFast cũng cao hơn một nửa các công ty nằm trong chỉ số công nghiệp Dow Jones, vẫn theo Bloomberg.

Theo hãng tin này, đà tăng mạnh mẽ của cổ phiếu VinFast diễn ra trong lúc thị trường chứng khoán Mỹ nhìn chung đã hạ nhiệt. Hãng xe điện này đã thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư nhỏ lẻ vốn nhắm vào cổ phiếu của các hãng xe điện, trong khi số lượng cổ phiếu lưu hành thấp cũng giúp củng cố đà tăng của VFS.

Dữ liệu từ hãng Vanda Research cho thấy sự quan tâm của các nhà giao dịch cá nhân đối với cổ phiếu VFS bắt đầu tăng lên hồi tuần trước. Nhóm nhà đầu tư này trước đây đã từng thúc đẩy đà cổ phiếu của những công ty như Nikola và Rivian.

Mặc dù mức định giá cực đoan như vậy không phải là bất thường đối với các công ty khai thác công nghệ mới – chẳng hạn như cơn sốt trí tuệ nhân tạo – việc VinFast tiến đến mốc 200 tỷ đô la trong giá trị vốn hóa thị trường chỉ trong 10 ngày giao dịch là một hiện tượng. Để so sánh, Tesla, hãng xe điện dẫn đầu thị trường, phải mất hơn 3.600 phiên giao dịch mới đạt được mốc đó, trong khi hãng sản xuất chip Nvidia vốn cần thiết cho AI đã phải trải qua hơn 7.700 phiên giao dịch.

Mất cân đối cung-cầu

Trao đổi với VOA từ thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Tuấn, nhà đầu tư chứng khoán lâu năm và cũng là chuyên gia môi giới chứng khoán của công ty chứng khoán Techcombank (TCBS) lý giải về đà tăng của cổ phiếu VFS này như sau : "Nhìn chung mức tăng của VinFast hơi điên rồ và theo tôi nhận định VinFast có thể được định giá hơi quá cao so với thực tế".

Theo phân tích của chuyên gia này, doanh số bán xe của VinFast ở Việt Nam hiện ở mức 22.000 chiếc, tức là ‘không quá nổi bật so với Tesla hay BYD (hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc)’, trong khi VinFast lại đang bị lỗ so với Tesla đã có lợi nhuận rồi mà giá trị vốn hóa của Tesla, hiện là hơn 700 tỷ đô la, chỉ gấp hơn 3 lần của VinFast mà thôi.

Ông Tuấn cũng so sánh VinFast với trường hợp cổ phiếu của Nvidia, hãng sản xuất chip cho trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới với vị thế gần như độc tôn và doanh số tăng gần như đột biến thì giá trị của nó ‘cũng chỉ tăng khoảng 200%’.

Tuy nhiên, trên thị trường chứng khoán Mỹ những chuyện gia tăng điên rồ như vậy ‘đã từng xảy ra rồi’, theo lời ông Tuấn. Ông dẫn chứng như trường hợp cổ phiếu của Tesla, Zoom hay GameStop trong thời kỳ đại dịch Covid-19.

Khi được hỏi về khả năng cổ phiếu VFS bị thao túng hay làm giá, ông Tuấn nói ông ‘không chắc’ nhưng việc VFS tăng giá phi mã trong thời gian qua là ‘do mất cân bằng giữa bên mua và bên bán’.

"Một phần VFS tăng như vậy là vì cổ phiếu cô đặc, phần lớn cổ phần nằm trong tay các tổ chức lớn, số cổ phiếu trôi nổi nằm trong tay các nhà đầu tư nhỏ lẻ khá khiêm tốn, đâu đó chỉ vào khoảng hàng triệu cổ phiếu thôi, trong khi số cổ phiếu đăng ký lưu hành là hơn 2,3 tỷ", ông lý giải.

Ông nói ví von VFS tăng theo kiểu ‘cổ phiếu bán ra bao nhiêu thì họ gom vào hết bấy nhiêu’ và số lượng cổ phiếu giao dịch đó chủ yếu là từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ. "Mọi người cứ tranh nhau mua nên đặt giá cao để mua", ông nói và chỉ ra trong phiên giao dịch ngày 25/8 chỉ có 8 triệu lượt cổ phiếu VFS được giao dịch, tức là chỉ có 4 triệu cổ phiếu đã được mua hay bán.

"Giả sử như tất cả 2,3 tỷ cổ phiếu đó giao dịch hết thì VinFast không có chuyện tăng giá như vậy được", vẫn lời chuyên gia này.

‘Đầu cơ, không nên đầu tư’

Về lý do các nhà đầu tư săn đón cổ phiếu VFS như hiện nay, ông Tuấn cho rằng ‘là để đầu cơ, lướt sóng’ trong ngắn hạn để tận dụng đà tăng như hiện nay.

"Sau phiên đầu tiên VFS tăng lên 37 đô, rồi phiên tiếp theo giảm xuống còn 20 đô, tôi đã nói với bạn bè là VFS có thể tăng lên nữa vì số cổ phiếu trôi nổi thấp, chỉ cần có nhiều người đặt lệnh mua thì nó sẽ tăng. Xem những kết quả trong những phiên vừa qua thì giá VFS sắp tới có thể tăng lên đến 100 hoặc hơn", ông nói.

Ông cho rằng mức giá VFS hiện nay nhà đầu tư vẫn có thể đầu cơ và vẫn có thể mua vào được nếu số lượng mua ít vào khoảng vài ngàn cổ phiếu.

"Theo kinh nghiệm của tôi thì những lúc mọi người nghi ngờ giá cổ phiếu đang quá cao thì nó sẽ tiếp tục tăng cao hơn nữa", nhà đầu tư này cho biết.

Tuy nhiên, ông cho rằng do cổ phiếu VinFast hiện ‘được định giá quá cao’ nên ‘sẽ rất nguy hiểm’ nếu muốn đầu tư lâu dài. Ông đưa ra những lý do như VinFast vẫn chưa đến điểm hòa vốn, không phải là nhà tiên phong trong lĩnh vực xe điện, có lợi thế nhưng không phải độc tôn…

"Nếu VinFast là nhà tiên phong thì là câu chuyện khác", ông nhận định và chỉ ra trường hợp của một nhà tiên phong như Uber, khi ra mắt cổ phiếu trên sàn bị giảm giá nhưng về lâu dài đã tăng.

Khi được hỏi liệu cơ quan quản lý chứng khoán của Mỹ có can thiệp trước sự tăng giá điên rồ của mã cổ phiếu nào đó hay không, ông Tuấn chỉ ra trường hợp cổ phiếu GameStop đã tăng lên gần 20 lần hồi đầu năm 2021 mà SEC, Ủy ban Chứng khoán Mỹ, lúc đó ‘không có hành động gì’.

"Ở Việt Nam nếu cổ phiếu nào đó tăng liên tục 5 phiên thì phải có giải trình với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, còn ở Mỹ tự do hơn Việt Nam", ông cho biết.

‘Chưa muốn bán ra’

Khi được hỏi liệu giá cổ phiếu VFS tăng vọt như vậy thì có ích gì cho VinFast hay không, ông Tuấn nói VinFast sẽ được lợi nếu cổ phiếu của họ thiết lập mặt bằng giá mới. Theo lời ông thì nếu VFS tiếp tục tăng hơn nữa thì mức giá được coi là rẻ cũng sẽ ở mức cao vì ‘tâm lý người mau là so sánh giá lúc đỉnh và lúc thấp để mua vào để đảm bảo bắt được đáy’.

"Sau này kiểu gì VinFast cũng phải bán ra số cổ phiếu quỹ họ đang nắm. Lúc đó họ bán ra được giá cao thì huy động được vốn nhiều hơn".

Trước câu hỏi VinFast niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ là để huy động vốn mà tại sao họ không bán ra cổ phiếu, ông Tuấn cho rằng ‘có thể họ thấy thời điểm chưa phù hợp hoặc là họ chưa cần tiền lắm’.

"Đến lúc bán ra cả trăm triệu cổ phiếu thì giá chắc chắn sẽ giảm", ông nói thêm.

Ông cho biết ở Việt Nam, VinFast hiện đang có chương trình khách hàng mua xe điện của họ sẽ được tăng 30 cổ phiếu nhưng phải chờ hai năm sau mới được bán.

"Nếu được tặng 30 cổ phiếu thì sau này nếu họ thấy giá cổ phiếu VFS tăng thì họ sẽ có nhu cầu mua thêm vì những người có tiền mua ô tô thì họ cũng đã vô cùng tin tưởng vào VinFast rồi", ông phân tích.

Đây là cách VinFast mời gọi thêm nhà đầu tư, và chỉ cần mỗi khách hàng mua thêm một hay hai ngàn cổ phiếu thôi thì họ cũng huy động thêm được nhiều vốn.

Hôm 28/8, khi VOA đề nghị VinFast đưa ra bình luận về giá cổ phiếu tăng vọt sau 9 ngày lên sàn, hãng nói trả lời rằng họ "vui mừng trước sự đón nhận của thị trường".

VinFast khẳng định rằng "Điều này chứng tỏ nhiều người đã nhìn nhận được các thế mạnh của VinFast trong năng lực triển khai vượt trội, tốc độ và chữ tín với khách hàng".

Hãng cũng nói thêm rằng "Giá cố phiếu phản ánh niềm tin của thị trường vào triển vọng phát triển và tương lai của công ty và chúng tôi cho rằng thị trường có cơ sở để tin vào điều đó".

Đến hôm 29/8, giá VFS đã hạ đáng kể còn hơn 50 đô la sau những ngày tăng với tốc độ gây sốc.

Nguồn : VOA, 30/08/2023

VinFast, "Tesla Việt Nam" thử thời vận trên đất Mỹ

Le Figaro hôm 17/08/2023 nói về "VinFast, hãng xe hơi điện Việt Nam" thách thức Tesla, còn Les Echos nhận định "VinFast, hãng xe điện Việt gây phấn khích ở Wall Street một cách đáng kinh ngạc".

Xe hơi điện của VinFast chuẩn bị giao cho những khách hàng đầu tiên trước một cửa hàng ở Los Angeles, California, Hoa Kỳ ngày 01/03/2023. Reuters – Lisa Baertlein

VinFast chen chân vào thị trường Mỹ và Wall Street

Tỉ phú Phạm Nhật Vượng, người sáng lập tập đoàn Vingroup vừa làm một cú đúp. Kinh doanh trong ngành địa ốc, công viên giải trí, khách sạn, thương mại, giáo dục, y tế, nay ông muốn cạnh tranh với Tesla. Nhiều người đã thất bại khi làm xe điện, nhưng ông Vượng có hầu bao rủng rỉnh. Người giàu nhất Việt Nam đã khởi nghiệp ở Ukraine trong thập niên 90 bằng việc sản xuất mì ăn liền rồi bán lại công ty cho Nestlé, giờ đây thử sức ngay trên lãnh địa của Elon Musk.

Hôm 28/07, VinFast làm lễ đặt viên đá đầu tiên cho nhà máy ở Moncure, Bắc Carolina. Với năng lực sản xuất 150.000 chiếc/năm trong giai đoạn đầu, nhà máy sẽ đi vào hoạt động từ 2025, tranh thủ trợ giá của chính quyền Biden trong ngành xe điện. Dự án này được đầu tư 6 tỉ đô la, trong đó gồm cả việc sản xuất bình điện và phụ tùng. Năm ngoái, VinFast huy động được 4 tỉ đô la từ Credit Suisse và Citigroup cho nhà máy.

Để tài trợ cho tham vọng vươn ra thế giới, VinFast vừa được niêm yết trên thị trường chứng khoán Nasdaq (như Tesla), thông qua một SPAC (Special Purpose Acquisition Company) là Black Spade Acquisition của tỉ phú Hồng Kông Hà Du Long (Lawrence Ho). Hôm thứ Ba 15/08, cổ phiếu của công ty có giá 22 đô la ở Wall Street, gấp đôi so với giá 10 đô la ban đầu, rồi vọt lên 37,06 đô, khiến giá trị chứng khoán của nhà sản xuất xe điện Việt Nam lên đến 85 tỉ đô la, cao hơn cả Ford (48 tỉ) và General Motors (46 tỉ).

Hiện thời ông Phạm Nhật Vượng vẫn nắm hầu hết cổ phiếu, trong ngày lên sàn chỉ có 185 triệu đô la được trao tay. David Mansfield, giám đốc tài chánh của VinFast nói hiện đang có một số nhà đầu tư chiến lược và định chế, đang chờ đợi huy động vốn trong 18 tháng tới. Cần phải nhiều tháng nữa mới đánh giá được cơ hội thành công của người cạnh tranh với Testa - nhưng không phải từ Trung Quốc.

Thành công vang dội hay chỉ là lửa rơm ?

Hiện nay tất cả những chiếc xe hơi mang logo chữ V bóng loáng được xuất xưởng từ nhà máy Hải Phòng ở miền bắc Việt Nam. Ngoài những linh kiện bằng thép và nhựa, nhà máy còn sản xuất chất bán dẫn và động cơ điện, chi nhánh VinES phụ trách về bình điện. Tại đây VinFast còn sản xuất xe gắn máy và xe buýt chạy điện. Bà Thủy, phó chủ tịch Vingroup và giám đốc VinFast nói rằng tập đoàn cố gắng đưa về một mối để không bị gián đoạn nguồn cung. 

Le Figaro nhắc lại, từ tháng Giêng 2022 ban lãnh đạo tập đoàn đã thay đổi kế hoạch, chuyển từ xe động cơ nhiệt sang chạy điện. Tháng 2 vừa qua, những chiếc xe địa hình điện đầu tiên là VF8 đã được giao cho khách hàng Mỹ sau 20 ngày lênh đênh trên biển. Nhưng VinFast gặp nhiều khó khăn : phần mềm chưa cập nhật, thu hồi một số xe, thiếu linh kiện bán dẫn...

Theo S&P Global Mobility, trong số 3.000 chiếc đưa sang Hoa Kỳ, tới tháng 6 chỉ mới có 137 chiếc xe đăng ký bảng số. Về phía VinFast cho biết đã có 10.000 đơn đặt hàng ở Hoa Kỳ và Canada, khách Châu Âu sẽ được phục vụ sau Bắc Mỹ. Hiện VinFast bị lỗ 2,1 tỉ đô la trong năm 2022 và 598 triệu đô la trong quý I năm nay, ông Vượng phải bơm thêm 2,5 tỉ đô la vào nhánh xe hơi. Con đường còn dài để đạt đến sản lượng 1,1 triệu xe/năm, mục tiêu đặt ra cho năm 2026.

Les Echos ghi nhận thành công rực rỡ của VinFast trên thị trường chứng khoán Wall Street, với giá cổ phiếu tăng đến 270%. Nhưng liệu đây có phải là ngọn lửa rơm ? Thương hiệu này chỉ mới bán được gần 20.000 chiếc xe, và chỉ mới đưa ra thị trường 1% số cổ phiếu. Theo số liệu của Bloomberg, các công ty niêm yết từ các SPAC tại New York từ đầu năm nay đều có trị giá cổ phiếu sụt giảm trung bình 45%. Trên thị trường xe hơi điện, sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt với cuộc chiến giá cả.

"Thực tập sinh" Việt bị ngược đãi tại Nhật

Cũng liên quan đến Việt Nam, Le Monde có bài phóng sự "Số phận bất bình đẳng của những người lao động tại Nhật Bản". Những thanh niên không có tay nghề đến từ Đông Nam Á và Nam Á bị bóc lột và bạc đãi. Đặc phái viên tờ báo nêu ra trường hợp anh thanh niên Ngô Gia Khanh (hoặc Khánh), 22 tuổi, gốc ở Quảng Ninh.

Với hai mục tiêu học tiếng Nhật và học nghề, cách đây một năm Khanh lên Hà Nội, được những người môi giới cho học tiếng sơ qua rồi chuyển sang một cơ quan Nhật phụ trách "thực tập sinh". Đến Tokyo, anh nhanh chóng thất vọng. Được hứa hẹn sẽ là thợ hồ, lương 180.000 yen (1.144 euro) một tháng, nhưng anh chỉ được trả 124.000 yen và làm mỗi công việc tráng xi-măng. Trình độ tiếng Nhật không đủ để trao đổi các đồng nghiệp, có lần anh bị người phụ trách đánh bằng một cái bay, bị một công nhân Nhật nắm cổ áo mắng mỏ…

Các "thực tập sinh" như Ngô Gia Khanh thường bị chủ nhân lạm dụng. Trường hợp nữ công nhân hái dâu Sophan Ean, 21 tuổi, người Cam Bốt còn tệ hại hơn : cô bị hãm hiếp. Trong số những khó khăn của lao động nhập cư còn có đặc thù văn hóa Nhật Bản với xu hướng khép kín, ít chấp nhận người ngoại quốc. Asahi Shimbun tố cáo đây là cách để bóc lột công nhân.

Hiện có khoảng 340.000 "thực tập sinh" tại Nhật. Tuy nhiên do đồng yen sụt giá, Nhật Bản không còn thu hút như trước. Tại Fukuoka, cách Tokyo năm tiếng đồng hồ tàu cao tốc, Sushil Paudel, một lao động người Nepal nhờ thông thạo tiếng Nhật, đã tạo lập được cơ sở làm ăn. Người này cho biết dân Nepal không bị ghét như người Triều Tiên, Trung Quốc hay Việt Nam, có lẽ vì số lượng còn ít.

Trung Quốc : Địa ốc khiến nhà đầu tư vừa quay lại đã tháo chạy

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos chạy tựa trang nhất "Khủng hoảng địa ốc: Lo âu tăng lên tại Trung Quốc". Nguy cơ tập đoàn Country Garden bị phá sản ảnh hưởng đến nhiều tên tuổi lớn ở phương Tây, có thể lây lan sang ngành tài chính, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đang xuống dốc.

Hai năm sau xì-căng-đan Evergrande, Trung Quốc tiếp tục gây lo ngại, dù Bắc Kinh cố trấn an. Country Garden có đến trên 3.000 dự án địa ốc, nhiều gấp bốn lần so với Evergrande. Những cá nhân gởi tiền cho các công ty tài chánh có nguy cơ không thu hồi được vốn, một số cuộc biểu tình đã diễn ra trước trụ sở công ty Trung Dung (Zhong Rong) ở Bắc Kinh. Nếu chỉ là một trường hợp đơn lẻ thì không thể làm rúng động nền kinh tế thứ nhì thế giới, tuy nhiên lại xảy ra vào lúc Trung Quốc từ nhiều tháng qua cố chiêu dụ các nhà đầu tư quay trở lại.

Sau khi Bắc Kinh loan báo một số biện pháp hỗ trợ, các quỹ đầu tư mạo hiểm vào cuối tháng 7 giúp thị trường chứng khoán lên được đôi chút. Nhưng kể từ đầu tháng 8, nhà đầu tư nước ngoài lại tiếp tục bán ra các cổ phiếu Trung Quốc. Và các chỉ số hiện nay khó kích thích được họ : Trung Quốc rơi vào giảm phát, xuất nhập khẩu đều giảm, tỉ lệ thanh niên thất nghiệp cao đến nỗi chính quyền quyết định không công bố nữa. Đồng nhân dân tệ ở mức thấp nhất kể từ hơn 15 năm qua so với đồng đô la.

Tài phiệt Đài Loan muốn giúp dân chuẩn bị chống xâm lăng

Về quan hệ giữa Bắc Kinh với Đài Bắc, Le Monde nói về "Tào Hưng Thành (Robert Tsao), người muốn thức tỉnh dân Đài Loan trước hiểm họa Trung Quốc". Doanh nhân 75 tuổi vốn là một trong những cột trụ của kỹ nghệ chip điện tử Đài Loan, đã quyết định dành thời giờ và một phần sản nghiệp, để chuẩn bị về quân sự và tâm lý cho đồng bào mình trong trường hợp bị Trung Quốc xâm lăng.

Tháng 8/2022, ông Tào Hưng Thành loan báo sẽ dành 3 tỉ Đài tệ (trên 90 triệu euro) để huấn luyện quân sự cho 3 triệu người dân Đài Loan trong vòng ba năm, để họ có thể sẵn sàng về mặt tâm lý và thể chất trong thời chiến. Theo ông, "Cách duy nhất để khiến Trung Quốc thối chí không tấn công chúng tôi là chứng minh họ sẽ thua như Nga ở Ukraine". Nhà tài phiệt cho biết hồi tháng 7/2019, khi chứng kiến những người biểu tình ôn hòa Hồng Kông bị bọn xã hội đen đánh đập tàn nhẫn ở trạm métro Nguyên Lãng (Yuen Long) nhưng cảnh sát không hề can thiệp, ông tự nhủ những cam kết của Bắc Kinh 50 năm qua chỉ là lời hứa hão. Không thể để Đài Loan bị rơi vào tình trạng tương tự.

Có nên đua chen với "bảng xếp hạng Thượng Hải" ?

Tại Pháp trên lãnh vực giáo dục, Le Monde kêu gọi nên có tư duy về giảng dạy đại học không lệ thuộc vào những bảng xếp hạng quốc tế như Thượng Hải. Từ 20 năm qua, các chính khách Pháp coi "tiêu chuẩn" Thượng Hải là chìa khóa cho việc tái tổ chức ngành đại học, nhưng mục tiêu tham gia đua tài với quốc tế không thể thay thế cho một chính sách đại học có chiều sâu.

Nguyên tắc "mở rộng để được thăng hạng" đã mang lại một số thành công : nếu năm 2003 chưa có trường đại học Pháp nào nằm trong số 50 hạng đầu thì nay đã có được 3. Đại học Paris-Saclay là kết quả hợp nhất một trường đại học, bốn trường cao đẳng kỹ thuật nổi tiếng và bảy cơ quan nghiên cứu. Nhưng như vậy định chế mới thêm cồng kềnh, và chưa giải quyết được những vấn đề như chất lượng giảng dạy, nguồn tài trợ, chảy máu chất xám, và nhất là vai trò kiến tạo tri thức trong một đất nước và thế giới đang thay đổi. Trước những vấn đề lớn lao này, ám ảnh về bảng xếp hạng Thượng Hải trong đó vai trò xúc tiến các tiêu chí của Trung Quốc ngày càng rõ, không thể là câu trả lời.

Pháp : Một tháng truy lùng những kẻ nổi loạn

Trong tháng 7, khi nước Pháp đang còn rung chuyển với làn sóng bạo động sau cái chết của cậu thanh niên Nahel ở Nanterre hôm 27/06, các nhà điều tra đã phải thực hiện một khối lượng công việc khổng lồ. Trước hết là phải liên tục ghi hình những vụ bạo động, với kết quả 3.800 người bị câu lưu vì bị bắt quả tang. Việc kế tiếp ít được biết đến là truy lùng ráo riết : đến 31/07 có thêm 314 người bị bắt vì phá hoại, phóng hỏa… Chỉ riêng cảnh sát hình sự đã thực hiện 170 cuộc điều tra về những vụ trầm trọng như đốt tòa thị chính, tấn công trụ sở cảnh sát, cướp phá quy mô. Các thủ phạm bị bắt tại nhà, thường là với đơn vị can thiệp nhanh của hiến binh (BRI) hay đơn vị tinh nhuệ RAID của cảnh sát.

Các chuyên gia xem xét đủ mọi dấu vết tại hiện trường : gạch đá, những vật cứng dùng để tấn công, dấu vân tay, vết máu, ADN trên những chai dùng làm bom xăng… Bên cạnh đó camera giám sát, định vị điện thoại, mạng xã hội cũng được khai thác. Khi khám nhà, cảnh sát tìm được những tài sản bị cướp bóc như quần áo hàng hiệu, những cây thuốc lá… và bất ngờ là có cả nhiều ký lô ma túy. Trong số 1.239 bị cáo bị lãnh án tù, có đến 62% là tù giam hoặc buộc đeo còng điện tử.

Để so sánh, trong vụ bạo loạn năm 2005 có 4.728 người bị câu lưu nhưng chỉ có 400 bản án tù giam. Sự cứng rắn lần này đã giúp sớm hạ nhiệt nạn bạo động, đặc biệt không thể để tái diễn trong lúc cả thế giới nhìn về nước Pháp nhân Thế vận hội Paris 2024.

Thụy My

Còn quá sớm để nói VinFast có vốn hóa 85 tỷ USD trên sàn chứng khoán Mỹ

Nguyễn Trường Sơn, RFA, 16/08/2023

Công ty sản xuất xe điện của Việt Nam hôm 15 tháng 8 đã có phiên giao dịch đầu tiên trên sàn chứng khoán Nasdaq ở Mỹ với mã VFS. 

Xe VinFast 8 và giá trị cổ phiếu VinFast trên sàn Nasdaq sau ngày đầu niêm yết - AP/RFA edited

Phiên giao dịch được cho là đã thành công khi giá trị cổ phiếu của công ty VinFast tăng hơn 250%, từ 10 USD lên 37 USD cho mỗi cổ phiếu của công ty này. 

Việc này cũng biến VinFast trở thành một trong những hãng xe điện có giá trị vốn hóa cao nhất trên sàn chứng khoán Mỹ, ở mức 85 tỉ USD. Chỉ đứng sau cổ phiếu của hãng xe Mỹ, Tesla đình đám, và hãng BYD của Trung Quốc. 

Ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Vingroup - công ty mẹ của VinFast cũng lọt vào nhóm 30 người giàu nhất thế giới, theo danh sách The Real-time Billionaires của Forbes. 

Tuy nhiên, theo ý kiến nhận định của chuyên gia các con số trên chưa phản ảnh thực chất giá trị cổ phiếu và vốn hóa của VinFast trên thị trường Mỹ, vì một vài lý do. 

Trao đổi với Đài Á Châu Tự do, chuyên gia kinh tế - Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ, cho biết tổng số lượng cổ phiếu của VinFast được giao dịch trong phiên đầu tiên là ở mức gần 7 triệu cổ phiếu, trong khi tổng số cổ phiếu mà hãng này phát hành là 2,41 tỉ cổ phiếu. 

Tức là số cổ phiếu được giao dịch chiếm một tỉ lệ rất nhỏ, khoảng 0,3% tổng giá trị số cổ phiếu phát hành.

"Nếu muốn biết thị trường đánh giá giá trị của một công ty như thế nào thì phải xem số lượng giao dịch hàng ngày của cổ phiếu công ty đó". Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ cho hay. 

Do đó ông cho rằng với việc chỉ một lượng rất nhỏ cổ phiếu của VinFast được giao dịch như hiện nay, sẽ còn quá sớm để biết thị trường Mỹ đánh giá cổ phiếu này ra sao. 

Ông này cũng đưa ra ví dụ về cổ phiếu của hãng xe điện Tesla, khi cho biết trung bình mỗi ngày có đến 133 triệu cổ phiếu của hãng xe Mỹ được giao dịch, chiếm hơn 4% tổng giá trị vốn hóa. So với con số gần 7 triệu cổ phiếu và 0,3% tổng giá trị vốn hóa của VinFast trong phiên giao dịch đầu tiên.

Ngoài ra, vị chuyên gia kinh tế sinh sống tại Na Uy này cũng cho biết VinFast vẫn đang giới hạn việc giao dịch cổ phiếu của họ, bằng cách không phép giới đầu tư bán khống (short sale), và không cho phép giao dịch quyền chọn (option). Đây là những dịch vụ phổ biến ở thị trường chứng khoán Mỹ, nhưng vẫn chưa được áp dụng rộng rãi ở Việt Nam. 

Việc thiếu vắng các dịch vụ chứng khoán phát sinh đã giúp đẩy giá của cổ phiếu VinFast lên cao do không có sự tham gia của các quỹ đầu tư lớn, tránh được trường hợp bị bán khống. Giới quan sát cũng nhận định rằng hầu hết các giao dịch liên quan đến chứng khoán của VinFast hiện nay vẫn chỉ diễn ra trong nội bộ những cổ đông của công ty này. 

Do vậy, ông Nguyễn Huy Vũ kết luận "vẫn còn quá sớm để nói thị trường đánh giá vốn hóa của VinFast là bao nhiêu".

VinFast là doanh nghiệp đầu tiên của Việt Nam có cổ phiếu được niêm yết trên sàn chứng khoán Hoa Kỳ. Doanh nghiệp này cho biết việc quyết tâm "lên sàn" ở thị trường lớn nhất thế giới là để huy động vốn, nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất xe điện của hãng. 

Trước đó, hãng xe điện của Việt Nam này cũng công bố dự án đầu tư nhà máy sản xuất xe điện ở bang North Carolina, Hoa Kỳ, có tổng vốn đầu tư lên đến 4 tỉ USD. 

Nguyễn Trường Sơn

Nguồn : RFA, 16/08/2023

****************************

VinFast đối mặt với áp lực về doanh số bán hàng để duy trì mức định giá hào nhoáng

Reuters, VOA, 16/08/2023

Công ty xe hơi điện của Việt Nam, VinFast, trong vài ngày qua đã gây chú ý khi chính thức lên sàn chứng khoán Mỹ Nasdaq, và được định giá trị vốn hóa ở mức 85 tỷ USD, cao gần gấp đôi so với Ford hay General Motors. Đây được xem là một mức định giá "hào nhoáng" đối với một công ty khởi nghiệp đang bị thua lỗ như VinFast, nhưng theo Reuters, giờ mới đến lúc cho phần khó khăn : đưa doanh số bán xe ở nước ngoài ra khỏi tình trạng lẹt đẹt lâu nay.

Xe điện VF-8 của VinFast được trưng bày tại một showroom ở Santa Monica, California, ngày 18/7/2022.

Theo hãng thông tấn Anh, trong 5 tháng còn lại của năm nay, VinFast cần phải đạt con số hơn gấp đôi doanh số bán hàng từ đầu năm đến nay để có thể đạt được mục tiêu cả năm do người sáng lập đặt ra là bán được 50.000 xe điện.

Để làm được điều này, công ty của Việt Nam cần phải hoàn thành việc cải tiến chiến lược bán hàng để thu hút các nhà phân phối và đại lý, thay vì chỉ bán thông qua nền tảng của riêng mình, một cách tiếp cận mà VinFast vay mượn từ Tesla.

VinFast cũng sẽ cần phải giảm chi phí để cạnh tranh về giá với những công ty như Tesla, là công ty đã sử dụng quy mô và lợi nhuận dẫn đầu ngành của mình để giảm giá và gây áp lực lên các đối thủ kể từ đầu năm nay.

Cổ phiếu của hãng chỉ chuyên sản xuất xe điện VinFast, là hãng đã sáp nhập với công ty mua lại với mục đích đặc biệt (SPAC) Black Spade, đã tăng mạnh khi ra lần đầu lên sàn Nasdaq vào thứ Ba 15/8. Do 99% cổ phần của công ty thuộc về người sáng lập VinFast, tỷ phú Phạm Nhật Vượng, nên tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do rất nhỏ khiến cho cổ phiếu của VinFast càng nhiều biến động hơn.

Các giao dịch của các hãng xe điện theo kiểu SPAC khác, bao gồm cả hãng Lucid, là công ty xe điện mà Black Spade đã sử dụng để làm cơ sở định giá 23 tỷ đô la ban đầu cho VinFast, đã chứng kiến cổ phiếu của họ sụt giảm sau khi niêm yết.

Lucid hiện được định giá dưới 15 tỷ USD, thấp hơn gần 40% so với mức định giá qua SPAC là 24 tỷ USD vào năm 2021.

Ý định huy động thêm vốn của VinFast cũng là một mối đe dọa tiềm ẩn đối với mức định giá cao của công ty này. Reuters dẫn lời Giám đốc tài chính David Mansfield cho biết hôm 15/8 rằng VinFast đang thảo luận với nhiều nhà đầu tư, bao gồm cả các quỹ đầu tư quốc gia, và đang trên đường huy động vốn bổ sung trong 18 tháng tới.

"Giống như bất kỳ giao dịch nào, giá cả do thị trường quyết định. Vì vậy, chúng tôi không thể nói là cứ lấy (mức giá) chứng quyền hay cổ phiếu của chúng tôi ngày hôm nay mà làm căn cứ được", Giám đốc điều hành (CEO) của VinFast, bà Lê Thị Thu Thủy, nói với Reuters khi được hỏi về các điều kiện đầu tư trong tương lai.

Việc niêm yết của VinFast tạo ra một cách để công ty ô tô Việt Nam, vốn đã phải vất vả trong việc giữ chân các giám đốc điều hành cấp cao, đưa ra mức thù lao dựa trên cổ phần, một triển vọng được nêu rõ trong hồ sơ của họ.

Đem đối tác vào

CEO Thủy của VinFast Thuy nói hôm 15/8 rằng VinFast sẽ chuyển sang "mô hình bán hàng lai ghép" kiểu mới để bán hàng, thu hút các nhà phân phối và đại lý cho thị trường nước ngoài.

Kể từ khi công bố kế hoạch mở rộng ra nước ngoài, VinFast đã tính đến việc chỉ sử dụng các phòng trưng bày của riêng mình, giống như Tesla.

"Mở cửa hàng của riêng chúng tôi là điều tuyệt vời nhưng mất rất nhiều thời gian", bà Thủy nói. "Hợp lực với các đối tác khác để đi nhanh hơn luôn là bản chất của chúng tôi".

Tính đến tháng 6, VinFast đã mở 122 phòng trưng bày trên toàn cầu, chủ yếu tập trung ở Bờ Tây Hoa Kỳ, công ty cho biết.

Người sáng lập là tỷ phú Phạm Nhật Vượng hồi tháng 5 nói rằng VinFast có thể bán 50.000 xe điện trong năm nay.

Trong 7 tháng đầu tiên, VinFast đã bán được hơn 16.000 chiếc, tính cả doanh số bán hàng tại Việt Nam. Con số trên bao gồm doanh số bán chỉ được 137 chiếc mẫu VF8 tại Hoa Kỳ, mẫu duy nhất mà hãng hiện đang bán tại thị trường Mỹ.

Nhưng Giám đốc Tài chính (CFO) Mansfield vẫn khẳng định "Những con số ước tính mà chủ tịch của chúng tôi định ra cho năm nay vẫn đang đi đúng hướng".

Vẫn theo Reuters, VinFast chỉ bán được khoảng 1/6 công suất sản xuất tại nhà máy ở Hải Phòng. Còn nhà máy mới đang được xây dựng ở bang North Carolina, Mỹ, dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2025.

Công ty tư vấn AlixPartners cho hay họ ước tính các nhà sản xuất xe điện cần phải đạt doanh số 400.000 xe hàng năm để hòa vốn, bao gồm cả ở Trung Quốc, nơi hầu hết đang thua lỗ trong cuộc chiến giá cả ngày càng lớn để giành thị phần.

Ngoài ra, giá cả là một thách thức khác.

Tesla hiện tiếp tục gây áp lực cho các đối thủ khi giới thiệu một phiên bản rẻ hơn của Model S và Model X vào ngày 15/8. Tesla Model Y rẻ hơn gần 7.000 USD so với mẫu VF8 của VinFast sau khi bao gồm các khoản trợ cấp liên bang.

Bà Thủy nói VinFast tin rằng các sản phẩm của họ có giá cạnh tranh nhưng đang nỗ lực để giảm giá.

"Không có (nhà sản xuất ô tô) nào khác trên thế giới có chi phí cơ sở thấp như ở Việt Nam", bà nói. "Tất cả những điều đó đang dẫn đến việc giảm chi phí trong tương lai".

(Reuters)

****************************

Cổ phiếu VinFast tăng vọt 250% ngày đầu lên sàn chứng khoán Nasdaq của Mỹ

RFA, 15/08/2023

Cổ phiếu của VinFast (mã : VFS) tăng vọt trong phiên giao dịch hôm thứ ba cho lần đầu niêm yết bằng cửa sau trên sàn Nasdaq của Mỹ, công ty khởi nghiệp xe hơi điện của Việt Nam cho biết họ có khả năng huy động tiền từ các nhà đầu tư toàn cầu trong vòng 18 tháng.

Công ty xe hơi điện VinFast của Việt Nam lần đầu ra mắt sàn Nasdaq của Mỹ - Reuters

Cổ phiếu mở cửa ở mức 22 đô la, cao hơn gấp đôi so với mức 10 đô la/một cổ phiếu đã thỏa thuận với đối tác SPAC (công ty mua lại với mục đích đặc biệt) của VinFast là Black Spade Acquisition đã định giá VinFast ở mức 23 tỷ đô la.

Nó biến động hơn nữa trong phiên, và đạt mức 37,06 đô la lúc đóng cửa thị trường hôm 15/8, định giá nhà sản xuất xe hơi điện (chưa từng có lãi), ở mức 85 tỷ đô la, nhiều hơn vốn hóa thị trường của Ford ở mức 48 tỷ đô la và giá trị thị trường chứng khoán của General Motors là 46 tỷ đô la.

Theo dữ liệu của Refinitiv, khoảng 185 triệu đô la cổ phiếu của công ty này đã được trao đổi trong ngày.

Tuy nhiên, tờ tạp chí Barron's chuyên về tài chính/thị trường của Mỹ lưu ý rằng, các công ty có thỏa thuận tương tự với VinFast khi lên sàn chứng khoán Hoa Kỳ cũng từng tăng vọt giá trị rất nhiều, tuy nhiên sau đó lại rớt thê thảm.

Điển hình là cổ phiếu của Nikola, một nhà sản xuất xe đầu kéo điện, đã tăng gấp đôi vào ngày 8/6/2020, chỉ vài ngày sau khi vụ sáp nhập SPAC của nó kết thúc.

Cổ phiếu đạt 79,73 đô la một ngày sau đó, tuy nhiên cổ phiếu này chỉ còn ở mức 2,50 đô la sau khi đóng cửa phiên giao dịch hôm 14/8.

Các công ty xây dựng doanh nghiệp xe hơi điện khó hơn nhiều so với những gì các nhà đầu tư tưởng tượng ban đầu, cũng theo tạp chí của Mỹ.

Việc sáp nhập với công ty mua lại mục đích đặc biệt (SPAC) đã giúp VinFast niêm yết tại thị trường mà người sáng lập Phạm Nhật Vượng hy vọng sẽ soán ngôi đầu ngành của Tesla với nhà máy trị giá 4 tỷ USD đang được xây dựng ở North Carolina và cách tiếp cận bán hàng mới.

Người giàu nhất Việt Nam, ông Vượng là chủ sở hữu hưởng lợi của 99% trong số 2,3 tỷ cổ phiếu phổ thông của VinFast sau khi sáp nhập thông qua công ty hàng đầu của ông và các chi nhánh.

Nguồn : RFA, 15/08/202

****************************

Cổ phiếu VinFast và những chuyển động trong ngày lên sàn Nasdaq

RFA, 15/08/2023

Cổ phiếu Vinfast trong ngày lên sàn chứng khoán Nasdaq 15/8 có thể cao hơn do giao dịch giới hạn trên thị trường trước khi lên sàn.

Hai chiếc xe điện của Vinfast tại triển lãm xe ô tô ở Mỹ. AP

Reuters loan tin ngày 15/8 cho biết chỉ ít giờ trước khi lên sàn, giá trị giao dịch tiền thị trường của VinFast chỉ tăng hơn gấp đôi chừng dưới 4% cổ phiếu của hãng này.

Tin cho biết một số nhà sản xuất xe điện khác cũng niêm yết cổ phiếu thông qua những giao dịch tương tự như VinFast với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) như Black Spade Acquisition.

Biện pháp sáp nhập để niêm yết cổ phiếu lần đầu trên sàn chứng khoán Hoa Kỳ được cả giới đầu tư và chức năng về cổ phiếu xem xét kỹ lưỡng ; đặc biệt khi mà cạnh tranh trên thị trường xe hơi điện đang nóng lên cũng như cuộc chiến giá cả xe hơi tại Trung Quốc.

Một số đối thủ của VinFast, gồm cả Nikola Corp và Lucid, từng chứng kiến tình trạng giá trị sụt giảm sau khi niêm yết thông qua SPAC. Cụ thể giá trị thị trường hiện nay của Nicola Corp là 1,4 tỷ USD so với con số gần 14 tỷ USD trước khi niêm yết ; và Lucid hiện có giá trị thị trường là 15,5 tỷ USD so với 24 tỷ USD vào năm 2021 khi tiến hành thỏa thuận SPAC.

Hiện chưa rõ trong ngày lên sàn 15/8, bao nhiêu cổ phiếu VinFast sẽ được giao dịch và với giá bao nhiêu.

Nguồn : RFA, 15/08/2023