 | Tổng quan: | 3127517 |
Sau khi dùng vũ lực đánh chiếm quần đảo Hoàng Sa và một phần quần đảo Trường Sa, Trung Quốc dùng nhiều biện pháp trong đó có việc đặt, đổi tên các thực thể nhằm hợp thức hóa hành vi chiếm đóng trái luật pháp quốc tế của mình.
Đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép
Theo Tân Hoa Xã dẫn thông tin từ Sở Quy hoạch và Phát triển đô thị nông thôn tỉnh Hải Nam, Trung Quốc thực hiện dự án gắn thẻ tên có quy mô bao trùm các loài thực vật trên hơn 10 đảo và rạn san hô trong quần đảo Hoàng Sa, bao gồm đảo Duy Mộng, đảo Cây, và đảo Hữu Nhật.
Việc đặt, sửa đổi, bổ sung các tên gọi cho các thực thể địa lý và các loài động thực vật đang tồn tại ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa là một việc làm được Trung Quốc tổ chức thực hiện nhiều lần kể từ khi họ sử dụng vũ lực để xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa và một phần quần đảo Trường Sa vào những thời điểm khác nhau.
Cùng với nhiều hoạt động khác, đây là việc làm của Trung Quốc nhằm hiện thực hóa yêu sách chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam, cũng như đối với hầu hết Biển Đông theo yêu sách đường "lưỡi bò" phi lý. Đây cũng được coi là một trong những mũi tiến công xâm chiếm Biển Đông, thậm chí có người gọi đây là một cuộc "xâm lược bằng tên gọi" không kém phần nguy hiểm do Trung Quốc đã nhiều lần tổ chức thực hiện.
Lịch sử tên gọi của hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa
Trong lịch sử, những nhà hàng hải phương Tây, với trình độ khoa học kỹ thuật hàng hải sớm phát triển, để phục vụ cho những chuyến viễn du tìm kiếm và chinh phục "vùng đất mới", vào thế kỷ XV, XVI, họ đã thành lập các bản đồ, trong đó có ghi địa danh Parcel, Paracel để gọi chung cho một vùng đảo được thể hiện bằng những chấm nhỏ nằm trong hình lá cờ đuôi nheo treo dọc theo và ở ngoài bờ biển "Cota de Parcel" (bờ biển miền Trung Việt Nam).
Các bản đồ cổ của người Việt Nam thời đó cũng thể hiện 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa theo hình dáng tương tự, với tên gọi chung là Bãi Cát vàng, Đại Trường Sa, Vạn lý Trường Sa.
Về sau, có thể bắt đầu từ thế kỷ XVII, các hải đồ phương Tây đã thể hiện chi tiết, cụ thể hơn, không những về vị trí địa lý mà còn cả tên gọi cụ thể cho từng thực thể địa lý thuộc 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà lúc đó họ đã gọi là Paracel islands và Spraly islands.
Cũng tương tự như vậy, đối với quần đảo Trường Sa, người phương Tây cũng đã thành lập các hải đồ hiện đại và đã thể hiện khá đầy đủ tên gọi của hầu hết các thực thể địa lý thuộc quần đảo này, cũng như các thực thể khác nằm ngoài quần đảo.
Tất cả những địa danh do người phương Tây đặt để gọi các thực thể dịa lý trong Biển Đông thấy rằng, người phương Tây, xuất phát từ khả năng và nhu cầu hoạt động trên biển của họ qua Biển Đông để giao thương buôn bán với các nước trong khu vực, là những người đầu tiên đã tiến hành khảo sát, đặt tên cho hầu hết các thực thể địa lý của 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà cho đến nay chúng đã trở thành "địa danh quốc tế" được thừa nhận và sử dụng rộng rãi.
Tuy vậy, cho đến nay, các thực thể địa lý thuộc các quần đảo, cũng như một số thực thể điạ lý thuộc thềm lục địa của các nước xung quanh Biển Đông còn có những tên gọi khác nữa. Bởi vì, khi biên tập để xuất bản các bản đồ, hải đồ khu vực Biển Đông, các bên liên quan trong khu vực đã không hoàn toàn sử dụng các "địa danh quốc tế" như đã trình bày ở trên.
Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa đang bị Trung Quốc chiếm đóng và cải tạo trái phép
Chiến thuật đặt tên của Trung Quốc
Xuất phát từ mục đích, động cơ khác nhau, nhất là đối với các thực thể địa lý đang tồn tại những bất đồng và tranh chấp phức tạp về quyền thụ đắc lãnh thổ, các bên liện quan, nhất là phía Trung Quốc, đã lợi dụng việc đặt tên hay thay đổi tên gọi để hiện thực hóa yêu sách chủ quyền của mình đối với toàn bộ các thực thể địa lý trong Biển Đông, với lập luận mang tính ngụy biện rằng : Người Trung Quốc cách đây hàng nghìn năm đã từng phát hiện, khai phá, đặt tên, vẽ bản đồ… đối với Tây Sa, Nam Sa, Trung Sa, Đông Sa, Vì vậy, người Trung Quốc hiện nay có quyền và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền của tổ tiên để lại…
"Chiến thuật đặt tên" được coi là một chiến thuật mà Trung Quốc đã và đang sử dụng để hiện thực hóa chủ trương độc chiếm Biển Đông mà theo nhận xét của dư luận thì chiến thuật này được coi là cuộc "xâm lược (bằng) bản đồ", "xâm lược (bằng) tên gọi". Nhận xét như vậy có lẽ không phải không có cơ sở ; bởi vì, cho đến nay, phía Trung Quốc đã có ít nhất là 4 lần công bố quyết định đặt tên, đổi tên, cho các thực thể địa lý nằm trong Biển Đông. Trong các quyết định đặt tên, đổi tên đó, Trung Quốc đã tìm cách đặt tên hay đổi tên mới bằng những tên gắn với các sự kiện lịch sử nhằm biện minh cho lập trường "chủ quyền lịch sử" của họ.
Chẳng hạn, ở quần đảo Hoàng Sa, trên các hải đồ, bản đồ, tài liệu do Trung Quốc xuất bản có ghi các tên : "Tuyên Đức", "Vĩnh Lạc", "Trịnh Hòa"… Đó là các niên hiệu và tên nhân vật lịch sử dưới triều đại nhà Minh (nhà Minh cai trị Trung Quốc từ năm 1368 tới 1644, mười bảy hoàng đế đã trị vì trong khoảng thời gian 276 năm, trong số đó có niên hiệu Vĩnh Lạc (1402 – 1424), Tuyên Đức (1425 – 1435). Năm 1403, Vĩnh Lạc Đế đã ban hành chiếu chỉ để bắt đầu dự án xây dựng hạm đội tàu kho báu. Trịnh Hòa được lệnh khởi xướng việc xây dựng hạm đội. Đôi tàu kho báu bao gồm nhiều tàu buôn, tàu chiến và tàu hỗ trợ. Trịnh Hòa thực hiện bảy chuyến thám hiểm hàng hải tìm kiếm kho báu trong khoảng thời gian từ 1405 đến 1433. Bảy chuyến đi xa tới các vùng lãnh thổ ven biển và hải đảo ở Biển Đông, Ấn Độ Dương và xa hơn nữa. Trong khi chuyến đi thứ bảy xảy ra dưới triều đại Tuyên Đức đế (1425-1935). Vì vậy, người Trung Quốc lập luận rằng, dưới thời nhà Minh, niên đại Vĩnh Lạc, Tuyên Đức vị hoạn quan Trịnh Hòa đã có công trong việc "phát hiện, khai phá, quản lý quần đảo Tây Sa và quần đảo Nam Sa".
Ngoài ra, phía Trung Quốc còn đặt tên cho các đảo ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, như "Vĩnh Hưng", "Trung Kiên", "Thái Bình", "Trung Nghiệp"… Những tên gọi này chính là tên của 4 chiến hạm của Trung Hoa Dân quốc đã tiến hành chiếm đóng trái phép một số đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Sự thật là, trong chiến tranh thế giới thứ hai, đế quốc Nhật Bản đã đánh chiếm một số đảo trong hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, trong đó có đảo Ba Bình, làm căn cứ tàu ngầm. Theo nhiều tài liệu được công bố, ngày 26-10-1946, lợi dụng việc giải giáp quân đội Nhật Bản do Đồng Minh giao phó, Trung Hoa Dân Quốc đã cử một hạm đội đặc biệt của gồm bốn chiến hạm : Thái Bình, Vĩnh Hưng, Trung Kiên, Trung Nghiệp, do đô đốc Lâm Tuân chỉ huy, mỗi chiếc chở một số đại diện của các cơ quan và 59 binh sĩ thuộc trung đội độc lập về cảnh vệ của hải quân (tiền thân của quân thủy đánh bộ) xuất phát từ cảng Ngô Tùng tiến về quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa : các tàu Vĩnh Hưng và Trung Kiên đã tới quần đảo Hoàng Sa và đổ bộ chiếm lấy một số đảo ở phía Đông và các tàu Thái Bình và Trung Nghiệp đến Trường Sa, đổ bộ lên chiếm đảo Ba Bình. Nhưng đến năm 1950, Trung Hoa Dân Quốc bị đánh bật khỏi Hoa lục, phải chạy ra Đài Loan, đồng thời cũng rút quân khỏi các đảo ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa mà họ đã chiếm đóng bất hợp pháp từ năm 1946. Năm 1956, Đài Loan lại đưa quân trở lại chiếm đóng đảo Ba Bình (Trung Quốc gọi là đảo Thái Bình). Sau 1975 cho đến nay, Đài Loan vẫn chiếm giữ trái phép đảo Ba Bình thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Tên gọi không có giá trị mang lại chủ quyền cho quốc gia đặt tên
Thứ nhất, địa danh là một trong những vấn đề được dư luận quan tâm, với nhiều nhận định đánh giá khác nhau, có liên quan đến thực trạng bất đồng, tranh chấp về quyền thụ đắc lãnh thổ đối với các thực thể địa lý trong Biển Đông, cũng như vị trí và vai trò của chúng trong việc xác định phạm vi các vùng biển, thềm lục địa của các quốc gia ven Biển Đông dưới ánh sáng của Luật pháp Quốc tế, trong đó có UNCLOS1982.
Nhằm thống nhất được cách tiếp cận một cách thật sự khoa học, khách quan về giá trị của những địa danh khác nhau được sử dụng để gọi một thực thể địa lý cụ thể, trước hết, xin lưu ý rằng, trong thực tế, tại một vị trí địa lý nhất định, vẫn được gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau. Đây là một hiện tượng rất phổ biến mà nguyên nhân chủ yếu là xuất phát từ sự tiếp cận vị trí địa lý đó của các cộng đồng dân cư qua các giai đoạn lịch sử khác nhau. Vì vậy, địa danh chủ yếu chỉ mang ý nghĩa địa lý, lịch sử ; chứ không có giá trị pháp lý về quyền thụ đắc lãnh thổ. Bởi vì, người ta gọi "Vịnh Thái Lan", không phải là vịnh của riêng Thái Lan ; "Ấn Độ Dương" không phài là vùng biển riêng của Ấn Độ ; "Vịnh Bắc Bộ" không phải vịnh riêng của Việt Nam ; "South China Sea", "Nam Hải", "Biển Đông", "Biển Tây Philippines", "Biển Bắc Natuna"… không phải là vùng biển của riêng Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Indonesia…
Trong Luật pháp và Thực tiễn quốc tế cũng chưa có bất kỳ một quy định hay tiền lệ pháp nào đề cập đến giá trị pháp lý của địa danh với tư cách là chứng cứ chứng minh quyền thụ đắc lãnh thổ của quốc gia đã đặt tên cho một thực thể địa lý nào đó.
Vì vậy, cho đến nay, các thực thể địa lý thuộc các quần đảo, cũng như một số thực thể điạ lý thuộc thềm lục địa của các nước xung quanh Biển Đông dù mang những tên gọi khác nhau, tùy theo cách gọi, cách đặt tên vì những mục đích, động cơ khác nhau, vẫn không thể dựa vào những tên gọi đó để xác định quyền thụ đắc lãnh thổ của quốc gia đã đặt tên cho chúng.
Việt Nam không sử dụng việc đặt tên, đổi tên gọi đối với các thực thể địa lý để phục vụ cho mục đích chứng minh quyền thụ đắc lãnh thổ của mình. Quyền thụ đắc lãnh thổ đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa không dựa vào tên gọi mà dựa theo nguyên tắc pháp lý quốc tế hiện hành. Đó là nguyên tắc chiếm hữu thật sự mà nội hàm của nó là : Nhà nước Việt Nam là nhà nước đầu tiên trong lịch sử đã chiếm hữu và thực thi chủ quyền đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, từ khi chúng còn là đất vô chủ, chí ít là từ thế kỷ XVII. Việc chiếm hữu và thực thi chủ quyền này là có hiệu quả, rõ ràng, liên tục và hòa bình.
Tuy vậy, để tránh hiểu nhầm và bị vướng vào " bẫy tên gọi" do Trung Quốc giăng ra nhằm giành lấy sự "mặc nhiên thừa nhận" các yêu sách phi lý của họ đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và khu vực Biển Đông, bạn đọc, nhất là những người làm công tác quản lý và nghiên cứu cần cảnh giác không sử dụng các tên gọi do Trung Quốc đặt, nhất là các tên gắn với những sự kiện lịch sử mà Trung Quốc đã cố tình viện dẫn để chúng minh họ có chủ quyền, như chúng tôi đã phân tích ở trên.
Tên gọi quốc tế của các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa :
Paracel islands có nhóm đảo An Vĩnh ở phía Đông quần đảo Hoàng Sa, người phương Tây gọi là Amphitrite Group và nhóm Lưỡi Liềm (hay nhóm Trăng Khuyết), ở phía Tây quần đảo Hoàng Sa, người phương Tây gọi là Crescent Group ;
Các thực thể địa lý thuộc quần đảo này cũng được các nhà hàng hải phương Tây đặt tên và thể hiện trong các hải đồ do họ xuất bản ngày càng chi tiết, đầy đủ và được quốc tế sử dụng một cách phổ biến :
Đảo Ba Ba (Yagong Island), đảo Bạch Quy (Passu Keah), đảo Bắc (North Island), đảo Cây (Tree Island), đảo Duy Mộng (Drummond Island), đảo Đá (Rocky Island), đảo Hoàng Sa (Pattle Island), đảo Hữu Nhật (Robert Island), đảo Linh Côn (Lincoln Island), Đảo Nam (South Island), đảo Phú Lâm (Woody Island), Đảo Quang Ảnh (Money Island), đảo Quang Hoà (Duncan Island), đảo Tri Tôn (Triton Island), Đảo Trung (Middle Island), Cồn cát Bắc (North Sand), Cồn cát Nam (South Sand), Cồn cát Tây (West Sand), Cồn cát Trung (Middle Sand), Hòn Tháp (Pyramid Rock), Đá Bắc (North Reef), Đá Bông Bay (Bombay Reef), Đá Chim Én (Vuladdore Reef), Đá Hải Sâm (Antelope Reef), Đá Lồi (Discovery Reef), Bãi Bình Sơn (Iltis Bank), Bãi Châu Nhai (Bremen Bank), Bãi Gò Nổi (Dido Bank), Bãi Ốc Tai Voi (Herald Bank), Bãi Quảng Nghĩa (Jehangire Reefs/Bank), Thủy Tề (Neptuna Bank), Bãi Xà Cừ (Observation Bank)…
Tên gọi quốc tế của các đảo thuộc quần đảo Trường Sa :
Cụm Song Tử, (Groupe de Deux-îles) có Đá Bắc, tiếng Anh : North Reef, bãi Đinh Ba, tiếng Anh : Trident Shoal, Bãi Núi Cầu, tiếng Anh : Lys Shoal,
Cụm Nam Yết (Namyit Island) là một tập hợp các thực thể địa lý nằm ở phía nam cụm Loại Ta và phía bắc của cụm Sinh Tồn, gồm hàng loạt thực thể nổi bật như đảo Ba Bình, (Itu Aba), đảo lớn nhất quần đảo, là đảo san hô đứng đầu về diện tích trong quần đảo (0,4896 km2). Trên đảo có rất nhiều nước ngọt, đất đai màu mỡ và có nhiều cây cối xanh tươi. Đảo Nam Yết , đảo Sơn Ca (Sand Cay), đá Én Đất, đá Ga Ven, Đá Xu bi (Subi Reef)... Đa số các thực thể địa lý thuộc cụm này hợp thành một bãi san hô dạng vòng có tên gọi bãi san hô Ti Da (tiếng Anh : Tizard Bank) ; Đá Én Đất (tiếng Anh : Eldad Reef).
Cụm Sinh Tồn (Sin Cowe Island) là một tập hợp các thực thể địa lý nằm ở phía nam cụm Nam Yết. Khái niệm "cụm Sinh Tồn" hầu như đồng nhất với khái niệm bãi san hô Liên Minh hay cụm rạn Liên Minh (tiếng Anh : Union Bank/Reefs. Cụm này chỉ có một đảo san hô là đảo Sinh Tồn, một cồn cát là đảo Sinh Tồn Đông, còn lại là rất nhiều rạn đá như đá Cô Lin (Collins Reef), đá Gạc Ma (Johnson South Reef), đá Len Đao (Lansdowne Reef)…
Trong số này, đá Ba Đầu là rạn đá lớn nhất. Đá Nghĩa Hành (tiếng Anh : Loveless Reef), Đá Sơn Hà (tiếng Anh : Gent Reef), Đá Bình Khê (tiếng Anh : Edmund Reef), Đá Ken Nan (tiếng Anh : McKennan Reef), Đá Bình Sơn (tiếng Anh : Hallet Reef), đá Bãi Khung tiếng Anh (Holiday Reef), Đá Đức Hòa (tiếng Anh : Empire Reef), đá Ba Đầu (tiếng Anh : Whitsun Reef, có nơi ghi thành Whitson), đá An Bình (tiếng Anh : Ross Reef), Đá Bia (tiếng Anh : Bamford Reef), đá Ninh Hòa (tiếng Anh : Tetley Reef), đá Văn Nguyên (tiếng Anh : Jones Reef), đá Phúc Sĩ (tiếng Anh : Higgens Reef).
Cụm Trường Sa (Spratly) là một tập hợp các thực thể địa lý nằm dàn trải theo chiều ngang từ tây sang đông ở phía nam của các cụm Nam Yết, Sinh Tồn và phía bắc của cụm Thám Hiểm, chủ yếu giữa hai vĩ tuyến 8° Bắc và 9° Bắc. Cụm này chỉ có một đảo san hô là đảo Trường Sa (biệt danh : Trường Sa Lớn), còn lại đều là rạn thường nói chung và rạn vòng nói riêng như đá Tây, đá Tiên Nữ, đảo Phan Vinh, đảo Trường Sa Đông... Bốn thực thể theo thứ tự từ tây sang đông gồm đá Tây, đảo Trường Sa Đông, đá Đông và đá Châu Viên cấu thành khái niệm cụm rạn Luân Đôn (tiếng Anh : London Reefs).
Cụm An Bang (Caye-d'Amboine, Amboyna Cay) có đá Thanh Kỳ (tiếng Anh : Ardasier Breakers), bãi Phù Mỹ (tiếng Anh : Investigator Northeast Shoal hay Northeast Investigator Shoal), bãi Trăng Khuyết (tiếng Anh : Half Moon Shoal).
Cụm Bình Nguyên : bãi Tổ Muỗi (tiếng Anh : Nares Bank), bãi Đồ Bàn hoặc tên cũ là Bãi cạn Nâu (tiếng Anh : Brown Bank), đá Đồng Thạnh hay đá Đồng Thanh (tiếng Anh : Marie Louise Bank), bãi Nam (tiếng Anh : Southern Bank), Đá Gò Già (tiếng Anh : Pennsylvania North Reef), đá Chà Và (tiếng Anh : Foulerton Reef), đá Khúc Giác (tiếng Anh : Iroquois Reef), Bãi/Cụm Hải Sâm tên cũ là cồn san hô Giắc-xôn (tiếng Anh : Jackson Atoll), đá Phật Tự (tiếng Anh : Hardy Reef), đá Hợp Kim (tiếng Anh : Hopkins Reef), đá Ba Cờ (tiếng Anh : Baker Reef)…
Trần Công Trục
Nguồn : Thời Đại, 26/06/2021
Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông COC cần tránh làm phương hại đến "quyền lợi chính đáng của các bên thứ ba". Thứ trưởng Ngoại giao Ấn Độ, đặc trách về phương Đông, bà Riva Ganguly Das, tuyên bố như trên nhân Hội Nghị Cấp Cao Đông Á qua cầu truyền hình hôm 24/06/2021.
"Quy tắc ứng xử ở Biển Đông không nên định kiến lợi ích của bên thứ 3" - bà Riva Ganguly Das, Đại diện Ấn Độ, phát biểu hôm 24/06/2021
Theo hãng tin Ấn Độ PTI, phát biểu trong khuôn khổ Hội Nghị Cấp Cao Đông Á (East Asia Summit Senior Officials' Meeting – EAS SOM, thứ trưởng Ngoại giao Ấn Độ khẳng định : Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông (COC) đang trong quá trình đàm phán giữa các thành viên khối Đông Nam Á (ASEAN) với Trung Quốc phải hoàn toàn tuân thủ luật biển của Liên Hiệp Quốc UNCLOS và không được gây thiệt hại đến quyền lợi của các bên thứ ba.
Lời cảnh báo này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc với các nước trong khu vực về chủ quyền Biển Đông càng lúc càng gia tăng. Vẫn theo New Delhi, COC cần bảo đảm các quyền tự do lưu thông hàng hải, duy trì hòa bình và ổn định trong vùng biển này.
Nhìn rộng ra hơn, thông cáo của bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết, New Delhi đã nhấn mạnh đến tầm mức quan trọng của một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương "tự do, rộng mở" đến hợp tác với khối Đông Nam Á qua các chương trình như là Triển Vọng ASEAN-Ấn Độ -Thái Bình Dương (AOIP) hay Sáng Kiến Ấn Độ-Thái Bình Dương (IPOI).
Cuộc họp EAS-SOM trực tuyến vừa qua được đặt dưới sự chủ tọa của Brunei, nước đang giữ chức chủ tịch luân phiên ASEAN, với sự tham gia của 10 thành viên Hiệp Hội các nước Đông Nam Á cùng với Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Nga và Mỹ.
Hội nghị EAS-SOM được tổ chức lần đầu năm 2005, giúp các bên thảo luận về những lĩnh vực từ địa chính trị đến chiến lược và kinh tế. Năm 2021 này, ngoài chủ đề Biển Đông, các bên đã đưa vấn đề Miến Điện, tình hình bán đảo Triều Tiên, nỗ lực chống Covid-19 vào chương trình nghị sự.
Thanh Hà
Trung Quốc đưa tàu khu trục có tên lửa dẫn đường vào tập trận ở Biển Đông
RFA, 15/06/2021
Tờ Hoàn Cầu Thời Báo của Trung Quốc ngày 14/6 đưa tin cho biết, Hải quân Trung Quốc vừa có một cuộc tập trận ở Biển Đông với sự tham gia của ít nhất ba tàu chiến, bao gồm tàu khu trục có tên lửa dẫn đường Nam Ninh 162 thuộc lớp Type -052D vừa được biên chế vào Hạm đội Nam hải trong năm nay.
Khinh hạm tên lửa dẫn đường Yulin (Hull 569) thuộc Bộ Tư lệnh của PLA bắn tên lửa vào tàu ngầm thù địch giả trong một cuộc tập trận ở Biển Đông vào cuối tháng 3 Năm 2020.
Theo thông báo của Hải quân Trung Quốc, cuộc tập trận sẽ kéo dài bốn ngày. Tuy nhiên thông báo không cho biết cụ thể địa điểm tập trận của các tàu chiến này ở Biển Đông.
Theo truyền thông Nhà nước Việt Nam, ngoài tàu Nam Ninh, hai tàu chiến khác cũng tham gia tập trận bao gồm tàu đổ bộ Type 071 và tàu hậu cần Type 901.
Trước đó, từ ngày 27/5, quân đội Trung Quốc đã tập trận bắn đạn thật trong bốn ngày tại khu vực Vịnh Bắc Bộ, theo thông báo của Cục Hải sự Trung Quốc.
Từ đầu năm tới nay, Trung Quốc đã tiến hành ít nhất 20 cuộc tập trận ở Biển Đông bao gồm bảy cuộc tập trận ở Vịnh Bắc Bộ, theo các thông báo của Cục Hải sự Trung Quốc.
********************
Nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ tập trận ở Biển Đông
RFA, 15/06/2021
Nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan vừa vào Biển Đông để thực hiện nhiệm vụ thường kỳ theo thông báo của Hải quân Mỹ ngày 15/6.
Tàu sân bay USS Ronald Reagan tập trận cùng tàu chiến của Nhật Bản ở Biển Đông hôm 7/7/2020 - Reuters
Theo thông báo của Hải quân Mỹ, tàu sân bay USS Ronald Reagan được hộ tống bởi tuần dương hạm có tên lửa dẫn đường USS Shiloh và khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Halsey.
"Khi ở Biển Đông, nhóm tàu tấn công sẽ thực hiện các hoạt động an ninh trên biển bao gồm các hoạt động bay bằng máy bay chiến đấu và trực thăng, diễn tập tấn công trên biển và huấn luyện chiến thuật phối hợp giữa các đơn vị mặt nước và không quân", thông báo của Hải quân Mỹ cho biết.
"Các hoạt động của tàu sân bay ở Biển Đông là một phần trong hoạt động hiện diện thường xuyên của Hải quân Mỹ ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", thông báo cho biết thêm.
Chuẩn đô đốc Will Pennington, chỉ huy nhóm tác chiến Ronald Reagan cho biết : "Biển Đông đóng vai trò quan trọng trong dòng chảy thương mại tự do, thúc đẩy nền kinh tế của các quốc gia cam kết tuân thủ luật pháp quốc tế và trật tự dựa trên luật lệ".
Mỹ và các quốc gia đồng minh thời gian qua đã gia tăng các hoạt động tuần tra và tập trận chung ở Biển Đông vào khi Trung Quốc liên tục thực hiện các hoạt động quân sự và gây hấn đối với các nước láng giềng ở vùng nước tranh chấp.
Hôi đầu tháng 6 vừa qua, khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS Curtis Wilbur của Mỹ và tàu khu trục lớp Anzac HMAS Ballarat của Australia đã tiến hành cuộc tập trận chung kéo dài 1 tuần trên Biển Đông.
Vào tháng hai năm nay, hai nhóm tác chiến tàu sân bay của Hải quân Mỹ là USS Theodore Roosevelt và USS Nimitz cũng tiến hành diễn tập chung ở Biển Đông.
Những hoạt động của hải quân Mỹ và đồng minh ở Biển Đông thời gian qua đã khiến Trung Quốc tức giận. Bắc Kinh chỉ trích những hành động này là gây mất hoà bình và ổn định trong khu vực.
Tướng Việt Nam kêu gọi ‘kiềm chế’ giữa căng thẳng ở Biển Đông
VOA, 15/06/2021
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang kêu gọi có các hành động "kiềm chế" và "tránh làm phức tạp tình hình" trong giải quyết tranh chấp trên Biển Đông khi gặp mặt các bộ trưởng khối ASEAN và Trung Quốc hôm 15/6.
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Thượng tướng Phan Văn Giang, cùng các quan chức phía Việt Nam dự cuộc họp với các bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và Trung Quốc qua hình thức trực tuyến từ Brunei hôm 15/6.
Ghi nhận về cuộc gặp không chính thức Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN-Trung Quốc qua hình thức trực tuyến do Brunei, chủ tịch luân phiên của khối các Quốc gia Đông Nam Á tổ chức,Thông Tấn Xã Việt Nam cho biết Thượng tướng Giang, đồng thời là trưởng đoàn Việt Nam, đề nghị các bên tạo môi trường thuận lợi cho việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), nhất là thông qua các biện pháp xây dựng lòng tin.
Cuộc họp diễn ra một ngày trước khi khối 10 quốc gia khu vực Đông Nam Á gặp mặt với các bộ trưởng Quốc phòng của 8 nước khác trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, bao gồm Mỹ, Nhật và Ấn Độ.
Thượng tướng Giang được dẫn lời nói tại cuộc gặp không chính thức hôm 15/6 rằng phía Việt Nam đề nghị các bên "kiềm chế các hành động, tránh làm phức tạp tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982".
Trong một tuyên bố mà Singapore đưa ra sau cuộc gặp hôm 15/6 đượcNikkei Asia trích dẫn, các bộ trưởng của ASEAN nhấn mạnh "sự cần thiết phải duy trì và thúc đẩy một môi trường có lợi cho việc sớm ký kết một COC hiệu quả và thực chất theo luật pháp quốc tế", hàm ý nói tới bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông.
Trung Quốc có các tuyên bố chủ quyền chồng lấn với các nước thành viên ASEAN trên vùng Biển Đông giàu tài nguyên. Tại một cuộc gặp của các ngoại trưởng vào tuần trước, ASEAN và Trung Quốc nhất trí xúc tiến việc nối lại các cuộc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử, vốn đã bị tạm dừng do đại dịch virus corona.
Biển Đông cũng là một chủ đề chính trong các cuộc họp của các bộ trưởng Quốc phòng ASEAN trước đây. Tuyên bố mới được đưa ra hôm 15/6 nhắc lại rằng các quốc gia cam kết đối với "sự duy trì và thúc đẩy hoà bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông)".
Các bộ trưởng cũng kêu gọi "tự kiềm chế trong các hành động" và thúc giục các bên "tránh các hành động có thể làm phức tạp hoặc leo thang tình hình", mà không nêu tên cụ thể nước nào, theo Nikkei Asia.
Căng thẳng trên Biển Đông tăng cao trong những tuần gần đây giữa các nước trong khu vực với Trung Quốc. Malaysia hồi đầu tháng nàyđưa chiến đấu cơ ra chặn 16 máy bay vận tải của Trung Quốc bay xuống Biển Đông mà nước này cho là có các "hoạt động đáng ngờ" gần không phận của họ. Trong khi đó Philippines trong thời gian quanhiều lần phản đối sự hiện diện "bất hợp pháp" và "đe doạ" của hàng trăm "dân quân hàng hải" Trung Quốc bên trong vùng đặc quyền kinh tế của họ. Còn Việt Nam được cho là đã mở rộnglực lượng dân quân biển để tăng cường tự vệ trước các thách thức của Trung Quốc trên Biển Đông.
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Nguỵ Phượng Hoàng không được các báo trong nước trích dẫn nói tại cuộc họp nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam được TTXVN trích lời nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác ASEAN-Trung Quốc vì "hoà bình, ổn định khu vực" và "hưởng ứng việc thiết lập đường dây nóng giữa bộ trưởng của khối ASEAN và Trung Quốc.
Nguồn : VOA, 15/06/2021
**********************
Việt Nam đề nghị ‘giải pháp lâu dài’ về Biển Đông, Trung Quốc không đả động gì
VOA, 09/06/2021
Việt Nam vừa cho biết đã đề nghị với Trung Quốc về việc "tìm giải pháp cơ bản, lâu dài" cho vấn đề Biển Đông trong cuộc gặp giữa tân Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn với Ủy viên Quốc vụ viện – Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị vào ngày 8/6. Tuy nhiên, nội dung này hoàn toàn không được đề cập đến trong bản tin của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về cuộc gặp trên.
Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn (trái) gặp Ủy viên Quốc vụ viện – Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tại Trùng Khánh vào ngày 8/6/2021.
"Việt Nam đề nghị cùng Trung Quốc tiếp tục thực hiện nghiêm túc nhận thức chung cấp cao, tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982 [Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển], phát huy vai trò của các cơ chế đàm phán, tìm kiếm giải pháp cơ bản, lâu dài cho vấn đề Biển Đông", báo Tuổi Trẻ đưa tin về nội dung của cuộc họp giữa hai bộ trưởng ngoại giao trong khuôn khổ Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao hợp tác Me Kong – Lan Thương tại Trùng Khánh, Trung Quốc.
Theo đó, hai bộ trưởng Việt – Trung cũng đồng ý duy trì trao đổi, hợp tác tại các diễn đàn đa phương để duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và cùng các nước ASEAN sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Tất cả các nội dung trên và những vấn đề về quan hệ song phương và quốc tế, khu vực mà cả hai cùng quan tâm đã được "trao đổi sâu rộng" và "trong một bầu không khí hữu nghị, chân thành", Bộ Ngoại giao Việt Nam được báo chí dẫn lời nói.
Trong khi đó, bản tin chính thức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi thông tin về cuộc họp hoàn toàn không đề cập đến các nội dung trên, mà chủ yếu chỉ nói đến việc thúc đẩy quan hệ Trung – Việt.
"Trung Quốc sẵn sàng cùng Việt Nam tiếp tục xây dựng mối quan hệ hữu nghị truyền thống, tăng cường tin cậy chiến lược lẫn nhau, hợp tác thực chất sâu rộng theo phương hướng mà lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước đã xác định", bản tin của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói, đồng thời thêm rằng "Đó là thuộc tính cơ bản và mục tiêu cốt lõi của quan hệ hai Đảng, hai nước nhằm giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản, đẩy mạnh sự nghiệp đi lên chủ nghĩa xã hội".
Về phần mình, ông Bùi Thanh Sơn nói "Việt Nam luôn coi việc phát triển quan hệ hai Đảng, hai nước là lựa chọn vững chắc và ưu tiên ngoại giao của mình", và Trung Quốc đã có nhiều cuộc tiếp xúc với Việt Nam hơn bất kỳ quốc gia nào khác kể từ sau Đại hội 13 của Đảng cộng sản Việt Nam. "Điều này thể hiện đầy đủ sự gần gũi và chiến lược của hai nước", vẫn theo trang tin của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Ngoài vấn đề Biển Đông, truyền thông Việt Nam cho biết ông Bùi Thanh Sơn cũng đề nghị Trung Quốc tạo thuận lợi cho nông sản, thực phẩm của Việt Nam xuất sang Trung Quốc, triển khai hiệu quả các khoản viện trợ Trung Quốc dành cho Việt Nam và sớm hoàn thành các dự án hợp tác còn vướng mắc.
Trong khi đó, phía Trung Quốc nói kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam trong 4 tháng đầu năm đã vượt 70 tỷ đô la Mỹ, với tốc độ tăng trưởng cả năm trên 40%, "thể hiện đầy đủ tiềm năng hợp tác to lớn của kinh tế thương mại song phương và phản ánh quan hệ láng giềng hữu nghị giữa hai nước ở mức cao". Trung Quốc nói thêm rằng "sẵn sàng mở rộng hợp tác cảng biển với Việt Nam và nhập khẩu nhiều nông sản từ Việt Nam hơn" nhưng hai bên cần "khai thác triệt để các thế mạnh" và "thúc đẩy tiến độ trong việc xây dựng Vành đai, Con đường và các khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới".
Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị nói thêm rằng Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác với Việt Nam trong cuộc chiến chống lại Covid-19, đồng thời ủng hộ các doanh nghiệp dược phẩm Trung Quốc hợp tác với Việt Nam trong nghiên cứu và phát triển, sản xuất vắc xin.
Ông đề nghị hai bên tạo điều kiện thuận lợi cho công dân hai nước đi tiêm chủng ở hai quốc gia của nhau và tăng cường công tác phòng, chống chung ở biên giới chống lại đại dịch.
Nguồn : VOA, 09/06/2021
*********************
Việt Nam ‘chưa có thông tin’ về giàn khoan lớn nhất thế giới Trung Quốc sắp lắp đặt ở Biển Đông
VOA, 10/06/2021
Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 10/6 nói "chưa có thông tin cụ thể" về việc Trung Quốc đã lắp đặt xong giàn khoan lớn nhất thế giới và chuẩn bị đưa ra khu vực mỏ Lăng Thủy, phía nam đảo Hải Nam, thuộc Biển Đông, nơi Việt Nam và nhiều quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền chồng chéo nhau.
Hình ảnh giàn khoan "Biển sâu số 1" lớn nhất thế giới được tờ Hoàn Cầu Thời Báo đăng lên vào ngày 31/5/2021 và cho biết sẽ bắt đầu hoạt động trong tháng 6.
"Tuy nhiên, cần nhắc lại lập trường rõ ràng và nhất quán của Việt Nam : Các bên liên quan cần tôn trọng đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp đối với các vùng biển của Việt Nam, đặc biệt là vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác lập trên cơ sở UNCLOS 1982 cũng như các điều ước quốc tế song phương có liên quan", người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng được báo chí dẫn lời nói khi được hỏi về thông tin về "giàn khoan lớn nhất thế giới" mà Trung Quốc chuẩn bị kéo ra Biển Đông.
Trước đó, tờ Thời Báo Hoàn Cầu hôm 30/5 đưa tin Tổng công ty dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) nói đã lắp đặt xong các thiết bị lên giàn khoan có tên "Biển sâu số 1" vào ngày 29/5 và đây là giàn khai thác nửa chìm nửa nổi đầu tiên lớn nhất thế giới, với trọng lượng 100.000 tấn.
CNOOC cho biết thêm rằng giàn sẽ được kéo ra khu vực khí Lăng Thủy, ngoài khơi đảo Hải Nam, vào đầu tháng 6 và bắt đầu khai thác trong cùng tháng.
Khu vực Lăng Thủy gồm các lô dầu khí Lăng Thủy 17-2, Lăng Thủy 25-1, Lăng Thủy 18-1 và Lăng Thủy 18-2, nằm cách đảo Hải Nam khoảng 150 km.
Từ tháng 6/2020, CNOOC đã tiến hành khoan giếng khai thác đầu tiên trong tổng số 11 giếng tại lô Lăng Thủy 17-2. Ước tính sau khi đi vào hoạt động, lô Lăng Thủy 17-2 sẽ cung cấp 1/4 khí đốt hàng năm cho vùng Vịnh lớn Quảng Đông - Hong Kong - Macau, và sẽ trở thành một trung tâm năng lượng mới ở khu vực Biển Đông. Trong khi đó, riêng giàn khoan "Biển sâu số 1" được ước tính có thể khai thác đến 3 tỷ mét khối khí tự nhiên.
CNOOC là chủ sở hữu giàn khoan Hải Dương 981 từng xâm phạm vùng biển Việt Nam vào năm 2014, gây ra vụ đối đầu căng thẳng giữa Bắc Kinh và Hà Nội về chủ quyền trong khu vực. Nếu so về kích thước, giàn khoan "Biển sâu số 1" lớn gấp 3 lần giàn khoan HD-981.
Việc đưa giàn khoan ra thăm dò và khai thác dầu khí trên Biển Đông là một trong những hoạt động được Trung Quốc thúc đẩy mạnh trong những năm qua nhằm khẳng định yêu sách chủ quyền của mình trong khu vực biển tranh chấp.
Nguồn : VOA, 10/06/2021
Rất ít khi thấy Bộ Quốc phòng Việt Nam lên tiếng về vấn đề chủ quyền biển đảo. Điều này cũng bình thường, vì thái độ của quốc gia thường được thể hiện qua các động thái của Bộ Ngoại giao. Chuyện xảy ra vào tuần rồi, trước diễn đàn Quốc hội. Đại diện Bộ quốc phòng lên "trả lời cử tri" về các chất vấn liên quan tình hình biển đảo.
Đội hình tập trận của hải quân Trung Quốc - Ảnh minh họa
Theo tôi ý kiến của Bộ Quốc phòng trong thời điểm này có nhiều ý nghĩa.
Báo chí ghi lại nội dung : "Bộ Quốc phòng Việt Nam kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, giữ vững 21 đảo (33 điểm đóng quân) ở quần đảo Trường Sa và các giàn dầu khí".
Việt Nam như vậy đã "bỏ qua" lịnh cấm đánh cá của Trung Quốc từ 1999 đến nay, ở vùng biển phía bắc vĩ tuyến 13°.
Phải chăng Việt Nam muốn vạch ra cho Trung Quốc thấy đâu là "giới hạn" của Việt Nam ở Biển Đông ?
Tranh chấp giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay đang rất căng thẳng. Cái bẫy Thucydide có thể "khởi động", bất cứ lúc nào có hành vi "sai lầm" của một bên. Đài loan và biển Đông có thể là "đòn bẫy" làm thay đổi hiện trạng khu vực (và sắp xếp lại trật tự thế giới).
Một số các giới hạn, nếu Trung Quốc vượt qua, Việt Nam sẽ đứng về phía Mỹ và phát động chiến tranh. Đó là :
1/ Trung Quốc không được đặt vùng "nhân dạng phòng không - ADIZ" trên vùng biển dưới vĩ tuyến 13° ở Biển Đông.
2/ Trung Quốc không được chiếm các đảo Trường Sa hiện do Việt Nam chiếm đóng.
3/ Trung Quốc không được xâm phạm vùng kinh tế độc quyền 200 hải lý của Việt Nam, đặc biệt vùng nam vĩ tuyên 13°...
Ý kiến của Bộ Quốc phòng Việt Nam trước diễn đàn Quốc hội có thể xem như là "thông điệp" của Việt Nam cho Trung Quốc : Các anh làm gì ở vùng bắc vĩ tuyến 13° tôi không quan tâm. Mấy anh vượt qua lằn ranh 13° là không được.
Điều chắc chắn là Trung Quốc sẽ ra tuyên bố vùng "nhận diện phòng không - ADIZ" vùng biển Hoa Nam (tức biển Đông). Chỉ là thời điểm khi nào thì thích hợp và khi nào thì Trung Quốc có khả năng làm việc đó.
Logic thì Trung Quốc sẽ tuyên bố vùng ADIZ phù hợp với ranh giới "đường lưỡi bò" dưới biển. Điều khó khăn là làm thế nào xác định cụ thể "ranh giới" của đường này ? Vô phương ! Trong khi Trung Quốc chưa kiểm soát được các đảo Trường Sa. Và giả sử khi Trung Quốc kiểm soát tất cả các đảo Trường Sa thì tiềm năng không quân và hải quân Trung Quốc chưa đủ để bảo vệ một không gian và vùng biển lớn lao như vậy.
Luật và tập quán quốc tế nhìn nhận "vùng nhận diện phòng không" của một quốc gia tương ứng với ranh giới trên đất liền và ranh giới dưới biển (200 hải lý tính từ bờ, hay từ các đảo) của quốc gia này.
Lằn ranh vĩ tuyến 13° vì vậy có thể sẽ là ranh giới "tạm thời" phía nam của vùng "nhận diện phòng không - ADIZ" của Trung Quốc vùng biển Hoa Nam.
Nếu Trung Quốc tôn trọng giới hạn này thì Việt Nam "chưa lựa chọn phe nào" trong cuộc chiến Mỹ-Trung.
Nhưng ý kiến của Bộ Quốc phòng cũng là cách để "trả lời" Trung Quốc qua công hàm gởi Liên Hiệp Quốc ngày 17 tháng tư năm 2020. Nội dung công hàm này Trung Quốc nhắc lại các "cam kết" của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa năm 1958 là "nhìn nhận" chủ quyền của Trung Quốc ở Hoàng Sa và Trường Sa. Trung Quốc cho biết họ sẽ sử dụng mọi biện pháp để thu hồi các đảo Trường Sa.
Để ý, trước nay mỗi khi phía Trung Quốc nhắc công hàm 1958 của Phạm Văn Đồng thì Việt Nam "im lặng". Giàn học giả "đỉnh cao" của Việt Nam không có lý lẽ nào "xuôi tai" để "tham mưu" Bộ Ngoại giao phản biện lại ý kiến của Trung Quốc.
Dĩ nhiên khi bên dùng lý lẽ hết ý thì phải giao cho bên cầm súng thôi.
Nhớ lại Hiệp định sơ bộ 1946. Ông Hồ Chí Minh đã phạm sai lầm trầm trọng, làm mất chủ quyền của Việt Nam tại Nam kỳ đồng thời đưa Việt Nam vào vòng lệ thuộc Pháp. Nhiều sử gia Việt Nam phê bình ông Hồ : để sửa chữa sai lầm gây ra do Hiệp ước sơ bộ 1946, ông Hồ đưa đất nước vào chiến tranh. Ông Hồ lấy máu của thanh niên Việt Nam để "rửa" cái sai lầm của mình.
Thì bây giờ cũng có thể xảy ra tương tự như vậy. Đảng cộng sản Việt Nam sẽ đưa đất nước vào chiến tranh để sửa chữa những sai lầm của họ.
"Học giả đỉnh cao" hết ý không có nghĩa Việt Nam không còn lý lẽ.
Trương Nhân Tuấn
Nguồn : fb.nhantuan.truong, 22/05/2021
Thanh Hà, RFI, 20/05/2021
Hạm Đội 7 Hải Quân Hoa Kỳ trong thông cáo đề ngày 20/05/2020 cho biết khu trục hạm USS Curtis Wilbur đang thực hiện hoạt động tuần tra nhằm "khẳng định quyền tự do hàng hải gần khu vực quần đảo Hoàng Sa", nơi có tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông. Trung Quốc mạnh mẽ phản đối.
Ảnh do Hải quân Mỹ cung cấp: Khu trục hạm USS Curtis Wilbur (DDG 54) tiến hành các chiến dịch bình thường tại vùng eo biển Đài Loan ngày 18/05/2021. AP - Zenaida Roth
Tàu khu trục USS Curtis Wilbur có trang bị tên lửa dẫn đường, "hoạt động trong khuôn khổ luật pháp quốc tế" và chiến dịch FONOP nhằm "khẳng định các quyền tự do lưu thông trên biển chiếu theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển năm 1982". Thông cáo của Hạm Đội Thái Bình Dương nhấn mạnh : "Những đòi hỏi bất hợp pháp và triệt để về chủ quyền ở Biển Đông là một mối đe dọa đáng lo ngại đối với các quyền tự do trên biển, từ tự do lưu thông trên biển, quyền tự do bay trên vùng biển này, đến quyền tự do mậu dịch, đồng thời cản trở các quốc gia trong vùng nắm bắt những cơ hội kinh tế".
Sự hiện diện của tàu chiến Hoa Kỳ trong vùng biển này đã khiến Trung Quốc phẫn nộ. Phát ngôn viên Bộ Tư Lệnh Chiến Khu Phương Nam của quân đội Trung Quốc, tướng Điền Quân Lý (Tian Junli) ngày 20/05/2021 tuyên bố hành động của Hải Quân Hoa Kỳ "gây thêm rủi ro đối với an ninh trong khu vực", đồng thời mạnh mẽ lên án thái độ "thiếu chuyên nghiệp và vô trách nhiệm" của phía Mỹ. Theo quan chức này, Mỹ đã "xâm nhập trái phép vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc ở quần đảo Tây Sa (Hoàng Sa) trong vùng Biển Đông", khiến Bắc Kinh đã phải điều tàu "trục xuất" tàu chiến Mỹ, tương tự hồi đầu tuần khi chiếc USS Curtis Wilbur bị truy đuổi khỏi eo biển Đài Loan.
Tuy nhiên, theo hãng tin Anh Reuters, Hạm Đội 7 Hải Quân Hoa Kỳ đã bác bỏ tin trên và khẳng định "tàu khu trục USS Curtis Wilbur không bị trục xuất khỏi bất kỳ một khu vực nào". Các sự kiện nói trên diễn ra trong bối cảnh tổng thống Joe Biden hôm 19/05/2021 khẳng định "Hoa Kỳ phải bảo vệ các tuyến đường biển rộng mở tại Biển Đông và Bắc Cực".
Thanh Hà
********************
Tàu chiến Hạm đội 7 đi vào Biển Đông ; Hoa Kỳ, Trung Quốc khẩu chiến
VOA, 20/05/2021
Trong cuộc tranh cãi mới nhất về tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, Trung Quốc hôm 20/5 nói rằng một tàu chiến của Hoa Kỳ đã xâm nhập trái phép lãnh hải của nước này ở Biển Đông và bị các lực lượng của Trung Quốc đuổi đi. Tuy nhiên, Hoa Kỳ bác bỏ tuyên bố đó.
USS Curtis Wilbur.
Trong một tuyên bố, Bộ Chỉ huy Chiến khu miền Nam của quân đội Trung Quốc nói rằng chiến hạm USS Curtis Wilbur đã tiến vào vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa khi chưa được phép, đồng thời nói rằng thêm rằng các tàu và máy bay của Trung Quốc đã bám theo tàu Mỹ và "đuổi" tàu này.
Bộ Chỉ huy Chiến khu miền Nam nói thêm rằng Trung Quốc phản đối hành động của Hoa Kỳ mà phía Trung Quốc coi là vi phạm chủ quyền của nước này và phá hoại hòa bình và ổn định của khu vực.
Tuy nhiên, Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho biết rằng USS Curtis Wilbur "khẳng định các quyền tự do hàng hải" gần quần đảo Hoàng Sa, nơi mà Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền.
Hạm đội này nói thêm rằng những bình luận của quân đội Trung Quốc về hoạt động đó là sai sự thật.
"USS Curtis Wilbur không bị ‘đuổi' khỏi lãnh thổ của bất kỳ quốc gia nào", Hạm đội 7 nói.
"USS Curtis Wilbur đã thực hiện Hoạt động Tự do Hàng hải (FONOP) này phù hợp với luật pháp quốc tế và sau đó tiếp tục tiến hành các hoạt động bình thường trong vùng biển quốc tế".
Biển Đông đã trở thành một trong nhiều vấn đề gây tranh cãi trong mối quan hệ đầy sóng gió giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Washington bác bỏ điều họ gọi là tuyên bố chủ quyền trái pháp luật của Bắc Kinh ở vùng biển giàu tài nguyên này.
Theo Reuters
Sau khi quan chức và truyền thông Philippines công bố thông tin về việc tàu Trung Quốc tập kết với số lượng lớn tại Đá Ba Đầu, Biển Đông vào tháng 3/2021, Mỹ đã có những phản ứng chính thức nhanh chóng, liên tục và mạnh mẽ, kết hợp với những biện pháp tuyên truyền từ kênh học giả và truyền thông.
Tàu Trung Quốc tập kết với số lượng lớn tại Đá Ba Đầu, Biển Đông vào tháng 3/2021
Phản ứng qua kênh chính thức
Nếu so sánh với các nước khác, phản ứng chính thức của Mỹ có một số điểm đáng chú ý sau.
Thứ nhất, Mỹ là nước ngoài tranh chấp phản ứng đầu tiên qua kênh ngoại giao. Ngay sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Lorenzana công khai hiện diện của 220 tàu Trung Quốc ngày 21/3/2021, Đại sứ quán Mỹ tại Manila đã đăng tuyên bố chỉ trích Trung Quốc dùng dân quân biển để "đe dọa và khiêu khích" các nước khác. Nhật, Anh, Canada, Úc, Đức và Pháp đã đưa ra phản ứng rải rác trong tuần cuối tháng 3. Liên Hiệp Châu Âu (EU) phải đến ngày 26/4 mới đưa ra tuyên bố về vục việc.
Thứ hai, Mỹ đưa ra phản ứng nhiều lần nhất và ở nhiều cấp nhất. Sau tuyên bố của Đại sứ quán Mỹ tại Philippines, Ngoại trưởng Mỹ Blinken khẳng định trên Twitter ngày 28/3 rằng Mỹ sát cánh cùng Philippines trong cuộc đối đầu với dân quân Trung Quốc tại Đá Ba Đầu. Sau đó, Cố vấn An ninh Quốc gia Sullivan ngày 31/3 và Ngoại trưởng Blinken ngày 8/4, trong điện đàm với người đồng cấp Philippines, đều bày tỏ lo ngại về động thái của Trung Quốc tại Đá Ba Đầu, kêu gọi Trung Quốc tuân thủ Phán quyết 2016 và khẳng định giá trị của Hiệp ước Phòng thủ Song phương 1951. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ned Price ngày 7/4 khẳng định Mỹ đứng về phía Philippines và chia sẻ quan ngại về hiện diện của tàu dân quân Trung Quốc.
Cuối cùng và quan trọng nhất, Mỹ là nước chỉ trích Trung Quốc trực diện và mạnh mẽ nhất. Nhật, Anh, Úc, Pháp và Đức chủ yếu chỉ lên tiếng phản đối hoặc nêu quan ngại về các hành động làm tăng căng thẳng Biển Đông, kêu gọi kiềm chế hay tuân thủ luật quốc tế nói chung. Canada có nhắc đến đích danh Trung Quốc. Tuy nhiên, Mỹ mới là nước phản bác thẳng thừng lập luận của Trung Quốc (đây là các tàu cá đang neo tránh gió bão) khi ngay lập tức khẳng định tàu Trung Quốc tại Đá Ba Đầu là tàu dân quân và Mỹ sẽ bảo vệ Philippines nếu bị tấn công.
Lập trường này phù hợp với xu hướng tập trung vào lực lượng dân quân biển Trung Quốc của Mỹ. Báo cáo Sức mạnh Trung Quốc 2020 của Bộ Quốc phòng Mỹ chỉ ra rằng : (i) lực lượng dân quân biển Trung Quốc có vai trò quan trọng trong các hoạt động cưỡng ép nhằm giúp Đảng Cộng sản đạt mục tiêu mà không cần tham chiến (bảo vệ yêu sách biển, do thám, bảo vệ nguồn cá hay hỗ trợ hậu cần...) ; và (ii) tương tác giữa dân quân và quân đội Trung Quốc ngày càng lớn cả về lượng và chất. Thậm chí, nhiều đơn vị dân quân biển Trung Quốc còn có độ tinh nhuệ cao, được nhà nước trả lương riêng và được tuyển mộ từ các quân sĩ mới xuất ngũ. Chia sẻ quan điểm này, Đại úy Hạm đội Ấn Độ - Thái Bình Dương (INDOPACOM) Robert C. Francis Jr. cho rằng Mỹ nên chính thức coi tàu cá Trung Quốc là mối đe dọa và có thể bắn cảnh cáo.
Bên cạnh các tuyên bố ngoại giao, Mỹ cũng đã triển khai hiện diện quân sự liên tục tại Biển Đông trong cùng thời gian với hai nhóm tàu do tàu USS Theodore Roosevelt và Makin Island dẫn đầu. Hai nhóm tàu này ngày 9/4 cũng diễn tập chung ở Biển Đông. Trước đó, ngày 6/4, tàu Theodore Roosevelt cũng tập trận chung với Malaysia trên Biển Đông.
Cụm Sinh Tồn và vị trí các đảo, bãi : Ba Đầu (X), Gạc Ma (1), Cô Lin (3), Len Đao (4), Sinh Tồn Đông (5), Tư Nghĩa (2), Sinh Tồn (6). Ảnh : Wiki).
Phản ứng của báo chí và học giả
Sự việc Đá Ba Đầu được truyền thông Mỹ cập nhật liên tục. Các trang báo lớn của Mỹ như Bloomberg, VOA, Fox, Washington Post, NBC hay NY Times, dù có quan điểm chính trị khác nhau, đều đăng bài về sự việc theo hướng khá thống nhất – lên án hành động của Trung Quốc - và phù hợp với các kênh chính thức. Ảnh chụp các tàu Trung Quốc từ vệ tinh của công ty MAXAR của Mỹ cũng được sử dụng rộng rãi trên các báo.
Các học giả Mỹ đã đưa ra nhiều nhận định khác nhau để phản bác tuyên bố của Trung Quốc. Andrew Erickson và Ryan Martinson (Đại học Hải chiến Mỹ) chứng minh tuyên bố của Trung Quốc rằng các tàu ở Ba Đầu là tàu cá là sai sự thật và cho rằng các tàu nằm trong chiến lược ba lớp dân quân - hải cảnh - hải quân nhằm giành quyền kiểm soát Biển Đông. Ảnh vệ tinh cũng cho thấy thời tiết tại đây quang đãng chứ không có bão. Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) thuộc Viện nghiên cứu CSIS cũng đăng báo cáo cho thấy tàu cá Trung Quốc đã xuất hiện tại khu vực này từ 2019, đi từ tỉnh Quảng Đông, tập trung tại Đá Ba Đầu trong nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng mà không tham gia hoạt động đánh bắt cá nào nên chắc chắn đây là tàu dân quân. Joel Wuthnow (Đại học Quốc phòng Mỹ) cho rằng hành động của Trung Quốc là một phần chiến lược vùng xám nước này.
Các học giả cũng đưa ra nhiều nhận định về hệ lụy của sự việc. Greg Poling (CSIS) cho rằng Trung Quốc muốn dùng tàu dân quân để gây áp lực trong một thời gian đủ dài, buộc các nước tranh chấp Đông Nam Á phải rút lui. Steven Stashwick (The Diplomat) dự đoán Trung Quốc có thể đưa các tàu cá trở lại với hậu thuẫn của tàu hải quân hoặc hải cảnh, tìm cách chiếm các thực thể mới tại Trường Sa trong kịch bản xấu nhất. Tuy nhiên, Joel Wuthnow đánh giá động thái khiến Trung Quốc khó lòng tập hợp lực lượng với ASEAN để đối chọi với Quad hơn.
Để đối phó, Andrew Erickson và Ryan Martinson kiến nghị Mỹ phải chia sẻ thông tin tình báo về hoạt động trên thực địa của Mỹ nhiều hơn nữa. Đông thời, Philippines nên tận dụng bầu cử 2022 để gửi thông điệp cứng rắn tới Trung Quốc. Poling kiến nghị cộng đồng quốc tế phải ngay lập tức gây sức ép với Trung Quốc vì không gian thỏa hiệp đang thu hẹp dần.
Bên cạnh đó, học giả Mark Valencia (Viện Nghiên cứu Nam Hải) – người thường có các quan điểm có lợi cho Trung Quốc – đưa ra ý kiến trái chiều về phản ứng của Mỹ. Valencia cho rằng Mỹ có thể đã thúc Úc, Nhật và Canada phản ứng trong vụ Đá Ba Đầu, gây gia tăng căng thẳng và mất ổn định khu vực, khiến khả năng xung đột Trung – Philippines tăng lên. Lúc đó, Mỹ có nguy cơ bị cuốn vào xung đột dù muốn tránh đụng độ trực tiếp với Trung Quốc.
Nhìn chung, Mỹ đã có những phản ứng mạnh mẽ qua kênh ngoại giao. Mặt trận đấu tranh truyền thông và học thuật cũng có những động thái tương tự, dù có số ít ý kiến trái chiều. Phản ứng của Mỹ trong vụ việc Đá Ba Đầu có thể hé lộ phần nào cách hành xử của chính quyền Mỹ mới nếu Biển Đông xảy ra sự cố tương tự trong tương lai.
Đỗ Hoàng
Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 12/05/2021
Thanh Hà, RFI, 03/05/2021
Cách nhau chưa đầy 24 giờ đồng hồ, Bộ Quốc phòng và Ngoại giao Philippines cùng đưa ra những lời lẽ cứng rắn đòi Bắc Kinh tôn trọng chủ quyền lãnh hải của Manila tại Biển Đông. Ngoại trưởng Teodoro Locsin ngày 03/05/2021 đòi tàu của Trung Quốc "ra khỏi" các vùng thuộc lãnh hải của Philippines, ngưng những "hành động gây hấn" nhắm vào các tàu cá Philippines gần bãi cạn Scarborough.
Tàu tuần duyên Philippines tuần tra ở khu vực Đá Ba Đầu (Whitsun Reef), Biển Đông. Ảnh do lực lượng tuần duyên Philippines cung cấp ngày 15/04/2021. via Reuters - Philippine Coast Guard
Hãng tin Anh Reuters trích lại tin nhắn trên Twitter với lời lẽ không mấy ngoại giao của người đứng đầu ngành ngoại giao Philippines, Teodoro Locsin, đòi Trung Quốc "ra khỏi" vùng biển nơi mà các tàu Trung Quốc hoạt động "trái phép".
Ngoại trưởng Locsin giải thích "dùng lời lẽ lịch sự với Trung Quốc không hiệu quả" và ví von như trong một cuộc thi đấu bò, Trung Quốc lúc nào cũng trong tư thế "rình rập tấn công". Từ tháng trước, Manila liên tục phản đối tàu Trung Quốc hiện diện trong vùng biển "Tây Philippines" tức Biển Đông. Trong số này có nhiều tàu được cho là thuộc lực lượng dân quân biển Trung Quốc.
Về phía Bộ Quốc phòng, bộ trưởng Delfin Lorenzana cũng đã có lời lẽ cứng rắn không kém. Trong tuyên bố hôm Chủ Nhật 02/05/2021 ông khẳng định "Philippines tiếp tục các chiến dịch thao diễn hàng hải ở bên trong vùng 200 hải lý thuộc Vùng Đặc Quyền Kinh Tế" của Philippines tại Biển Đông.
Từ tháng trước lực lượng tuần quyên và Cục Ngư Nghiệp Philippines khởi động các cuộc tuần tra trên biển, tăng cường hiện diện tại một vùng biển đang bị "tàu Trung Quốc đe dọa". Manila "không thay đổi lập trường (…) Philippines có thể hòa nhã và hợp tác với những quốc gia khác nhưng không vì thế mà đánh mất chủ quyền và quyền chủ quyền" của mình.
Bộ trường Quốc Phòng Lorenzana nhấn mạnh thêm : chủ trương cứng rắn với Trung Quốc này phản ánh những tuyên bố gần đây của tổng thống Rodrigo Duterte. Nguyên thủ Philippines đã tỏ ra "rất thẳng thắn và cứng rắn" ra lệnh cho quân đội "bảo vệ những gì chính đáng thuộc về Philippines nhưng không quên mục tiêu tránh để xảy ra chiến tranh và duy trì hòa bình" trên các vùng biển.
Hãng tin Anh nhắc lại đến nay tổng thống Dueterte luôn xem Trung Quốc là một "nước bạn" nhưng tuần qua ông này đã tuyên bố "có những chủ đề không thể thỏa hiệp".
Thanh Hà
Thùy Dương, RFI, 02/05/2021
Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ ngày 30/04/2021 đã thống nhất giữ vững lập trường chống lại bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi hiện trạng ở Biển Hoa Đông.
Tàu tuần duyên và tàu cá Trung Quốc xâm nhập vùng biển có tranh chấp chủ quyền với Nhật Bản trên biển Hoa Đông ngày 06/10/2016. AP
Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, tướng Yamazaki Koji, đã có cuộc trao đổi với chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark Milley, tại Hawaii hôm thứ Sáu 30/04. Đài Nhật NHK hôm nay 02/05 loan báo hai nhà lãnh đạo đến Hawaii tham dự một buổi lễ thay đổi chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ.
Bộ quốc phòng Nhật Bản cho biết hai vị tướng Yamazaki và Milley đã thảo luận về tình hình ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nơi Trung Quốc đang tăng cường hiện diện. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark Milley, tái khẳng định cam kết kiên định của Hoa Kỳ về việc bảo vệ Nhật Bản theo Hiệp ước An ninh Mỹ-Nhật, bao gồm cả việc bảo vệ quần đảo Senkaku ở Biển Hoa Đông. Nhật Bản kiểm soát quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và tuyên bố chủ quyền.
Trước đó một hôm, thứ Năm 29/04, tướng Yamazaki, Milley và người đồng cấp Hàn Quốc đã nhất trí hợp tác chặt chẽ để đối phó với các chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Tokyo đã xóa khỏi tài khoản Twitter chính thức của họ một hình ảnh minh họa mô tả Hoa Kỳ như thần chết gõ cửa Ai Cập, đằng sau là máu rỉ ra từ các nước Hồi giáo, trong đó có Syria và Libya. Kèm theo hình ảnh đó là tin nhắn bằng tiếng Nhật có đoạn "Đây là điều sẽ xảy ra khi Hoa Kỳ mang đến nền dân chủ", gợi nhắc đến phát biểu của chính quyền Joe Biden về tầm quan trọng của nền dân chủ.
Tin nhắn Twitter được đăng hôm thứ Năm 29/04 nhưng đã bị đại sứ quán Trung Quốc tại Tokyo xóa sau khi vấp phải những lời chỉ trích của người dùng Twitter tại Nhật Bản.
Về phía chính quyền Washington, ngày 30/04, đại sứ quán Hoa Kỳ tại Tokyo đã đăng Tweet cảm ơn phản ứng của "những người bạn Nhật" và nhấn mạnh điều đó nhắc nhở rằng liên minh Mỹ-Nhật "có nguồn gốc sâu xa từ các giá trị được chia sẻ".
Đài Nhật NHK nhắc lại trong những năm gần đây, chính phủ Trung Quốc thường sử dụng Twitter để quảng bá lập trường của Bắc Kinh ở nước ngoài.
Thùy Dương
Nguồn : RFI, 02/05/2021
*********************
EU lên tiếng về căng thẳng trên Biển Đông
VOA, 02/05/2021
Liên Hiệp Châu Âu (EU) mới lên tiếng về căng thẳng gia tăng trên Biển Đông, "trong đó có sự hiện diện gần đây của các tàu lớn của Trung Quốc ở Đá Ba Đầu".
Tổ chức gồm hàng chục nước thành viên này nói rằng sự leo thang căng thẳng đó "đe dọa hòa bình và ổn định trong khu vực".
"EU cam kết đảm bảo các tuyến hàng hải an toàn, tự do và rộng mở ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), đảm bảo lợi ích của tất cả các bên", EU nói trong thông cáo ra ngày 24/4.
Liên Hiệp Châu Âu cũng nhấn mạnh "sự phản đối mạnh mẽ của mình đối với bất kỳ hành động đơn phương nào mà có thể gây tổn hại tới sự ổn định của khu vực và trật tự dựa trên các nguyên tắc quốc tế".
EU còn "thúc giục tất cả các bên giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS, bao gồm cả các cơ chế giải quyết tranh chấp" và "nhắc lại Phán quyết của Tòa Trọng tài được đưa ra trong khuôn khổ UNCLOS vào ngày 12/7/2016".
Phán quyết này bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, nơi Việt Nam cũng đòi chủ quyền và khẳng định rằng Bắc Kinh "không có chủ quyền lịch sử" đối với vùng biển rộng lớn. Tuy nhiên, chính quyền đông dân nhất thế giới đã bác bỏ phán quyết này.
Trong thông cáo, Liên Hiệp Châu Âu cho biết "ủng hộ tiến trình do ASEAN dẫn dắt hướng tới xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử dựa trên luật pháp, hiệu quả và thực chất, mà không làm phương hại đến những lợi ích của các bên thứ ba".
Tuyên bố của Liên Hiệp Châu Âu có đoạn : "EU thúc giục tất cả các bên hướng tới những nỗ lực chân thành để hoàn tất Bộ Quy tắc này".
Theo Reuters, EU tuần trước đã công bố một chính sách mới để tăng cường ảnh hưởng của khối ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương nhằm chống lại sức mạnh gia tăng của Trung Quốc.
Cũng trong tuần trước, Philippines đã lên tiếng tiếp tục phản đối Trung Quốc không rút các tàu mang tính "đe dọa" mà Manila cho là thuộc lực lượng dân quân trên biển tại Đá Ba Đầu.
Tháng trước, trả lời câu hỏi về phản ứng của Việt Nam trước việc nhiều tàu Trung Quốc hoạt động tại Đá Ba Đầu, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng một lần nữa nói rằng "Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và chứng cứ lịch sử để khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế".
"Là quốc gia ven biển và là thành viên Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS), Việt Nam được hưởng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển của mình được xác lập phù hợp với UNCLOS", bà Hằng nói.
"Hoạt động của các tàu Trung Quốc trong phạm vi lãnh hải của Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm quy định của UNCLOS về hoạt động của tàu thuyền nước ngoài trong lãnh hải của quốc gia ven biển, đi ngược lại tinh thần và nội dung Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), làm phức tạp tình hình, không có lợi cho tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc ở Biển Đông (COC)".
Nữ phát ngôn viên nói rằng "Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt xâm phạm ; tôn trọng chủ quyền của Việt Nam ; thiện chí thực hiện UNCLOS ; nghiêm chỉnh tuân thủ DOC, đặc biệt là nghĩa vụ kiềm chế, không làm phức tạp tình hình ; tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình đàm phán COC ; đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực".
Nguồn : VOA, 02/05/2021
Hôm 15 tháng 4 năm 2021, trang tin News của Úc có bài viết "Will Vietnam decide the fate of the South China Sea ?", tạm dịch là "Liệu Việt Nam có là quốc gia quyết định số phận Biển Đông hay không ?". Bài viết của tác giả Jamie Seidel.
Một cuộc họp báo quốc tế về tình hình Biển Đông tổ chức tại Hà Nội vào năm 2014. AFP
Biển Đông là tên mà Việt Nam dùng để gọi vùng biển có tên quốc tế là South China Sea, là một biển rìa lục địa và là một phần của Thái Bình Dương, trải rộng từ Singapore tới eo biển Đài Loan. Vùng biển này và các quần đảo của nó là đối tượng tranh chấp và xung đột giữa một vài quốc gia trong vùng, trong đó có Việt Nam - là nước láng giềng gần nhất của Trung Quốc ở Biển Đông.
Bài viết đề cập đến mối quan hệ giữa Việt Nam với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Việt Nam được cho là quốc gia Đông Nam Á duy nhất giữ vững lập trường trong việc đối đầu với Trung Quốc ở mọi mặt, từ việc Trung Quốc xây dựng các đập thủy điện ở thượng nguồn sông Mekong cho đến các quyền khai thác và đánh bắt cá ngoài khơi bờ biển của Việt Nam.
Theo bài báo, tuy mạnh miệng chống Trung Quốc nhưng Việt Nam vẫn không chọn đứng hẳn về phía Mỹ dù Mỹ đã nhiều lần tỏ thiện chí bằng các chuyến viếng thăm Hà Nội của các cố vấn an ninh quốc gia và ngoại trưởng qua nhiều đời tổng thống.
Vào tháng 4 năm ngoái, một tàu Tuần duyên Trung Quốc đã đánh chìm một tàu đánh cá của Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp. Trung Quốc cũng đã từng đưa một tàu khoan khảo sát địa chất xâm nhập vào tận khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Bắc Kinh tự quyết định các khu vực hành chính mới trên các ngư trường mà Hà Nội coi là của mình.
Việt Nam, một quốc gia được cho là bị Trung Quốc lấn lướt và chèn ép trong vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, sẽ bị tác động như thế nào trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa hai cường quốc Hoa Kỳ và Trung Quốc ?
Một số chuyên gia trong nước đánh giá Việt Nam đang trong vị thế được hưởng lợi nhờ vào các chính sách của Hoa Kỳ tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Đồng thời Hoa Kỳ cũng mong muốn nhận được thái độ ủng hộ của Việt Nam đối với Sáng kiến Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương, nhằm đảm bảo trật tự và an toàn lưu thông hàng hải tại vùng biển này.
Vậy Việt Nam có là nước quyết định số phận của Biển Đông trong tương lai nếu Việt Nam chọn ngả hẳn về phía Mỹ trong cuộc canh trạnh giữa Mỹ và Trung Quốc hay không ?
Thạc sĩ Hoàng Việt nhận định về việc này, cùng ngày với bài viết có câu hỏi tương tự trên trang tin của Úc :
"Đúng ra là Việt Nam chỉ góp phần quan trọng trong đó thôi chứ Việt Nam không phải là quốc gia có thể tạo ra những thay đổi ở Biển Đông.
Việt Nam không phải là quốc gia Đông Nam Á duy nhất lên tiếng mạnh về những vấn đề ở Biển Đông. Ví dụ vụ bãi Đá Ba Đầu, Philippines lên tiếng mạnh hơn. Nhưng Philippines thay đổi lập trường liên tục. Việt Nam thì luôn giữ vững lập trường.
Nếu Việt Nam đứng về phía Mỹ lúc này thì cục diện Biển Đông sẽ thay đổi rất lớn. Nhưng cho đến bây giờ thì Việt Nam vẫn chưa muốn, dù phía Mỹ rất mong muốn Việt Nam trở thành thành viên liên minh hay đóng vai trò quan trọng hơn trong bộ tứ cũng như trong Sáng kiến Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương. Việt Nam vẫn đang thận trọng nhưng xu hướng của Việt Nam đang có vẻ xích lại gần Mỹ hơn so với Trung Quốc".
Tháng 4 năm 2019, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Hoa Kỳ Davidson lần đầu tiên tới thăm Việt Nam. Đô đốc Davidson phát biểu rằng, "Hợp tác quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Việt Nam dựa trên lợi ích chiến lược chung của hai nước trong việc đảm bảo chủ quyền và độc lập của Việt Nam và thúc đẩy một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ". Một năm sau đó, Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt và các tàu hộ tống cập cảng thành phố Đà Nẵng của Việt Nam.
Đây là lần ghé thăm thứ nhì của một Hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ, kể từ khi hai nước chấm dứt chiến tranh vào tháng Tư năm 1975. Hộ tống cho Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt trong chuyến thăm năm ấy là Tuần dương hạm USS Bunker Hill. Đây không chỉ là những hành động cho thấy tảng băng trong mối quan hệ giữa Hà Nội và Washington thời hậu chiến đã dần tan, mà còn là dấu hiệu cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong quan hệ quốc tế ở khu vực Đông Nam Á, nhất là khi mà tình hình an ninh trong vùng đang ngày càng căng thẳng. Lập trường của Việt Nam có thể sẽ là chìa khóa đối với cán cân quyền lực trong khu vực này.
Vào ngày 13 tháng 7 năm 2020, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo chính thức công bố lập trường của Mỹ, bác bỏ các yêu sách về chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông và cam kết hợp tác với các nước trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nhằm bảo đảm cho việc rộng mở và tự do lưu thông hàng hải, phù hợp với luật pháp quốc tế. Theo Washington, tuyên bố của Bắc Kinh đối với những nguồn tài nguyên xa bờ tại hầu hết khu vực Biển Đông là hoàn toàn phi pháp. Chiến dịch bắt nạt các nước nhỏ nhằm kiểm soát những nguồn tài nguyên đó cũng là phi pháp. Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình.
Nhà quan sát chính trị, nhà báo Nguyễn An Dân, đánh giá các tác động đến Việt Nam từ động thái trên của Mỹ :
"Việt Nam được lợi vì tin chắc rằng lần này Mỹ kiên quyết hành động chứ không phải là những tuyên bố chung chung như trước đây. Trước đây khi Mỹ chưa sẵn sàng để xử lý Trung Quốc. Đa số các phát biểu của chính giới Mỹ chỉ là ủng hộ bằng lời nói chứ chưa đi vào thực tế. Bây giờ nó đi vào thực tế. Một khi Mỹ đi vào hành động thực tế ở Biển Đông thì tất cả các nước nhỏ ở khu vực này đều sẽ có lợi. Kể cả những nước nằm ngoài Biển Đông cũng sẽ có lợi khi họ trở thành đồng minh của Mỹ trong việc làm Trung Quốc suy yếu".
Không dừng lại ở đó, tháng 11 năm 2020, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert O'Brien đến thăm Việt Nam và bày tỏ lập trường rõ ràng của Hoa Kỳ, phản đối sự bắt nạt của Trung Quốc đối với các nước nhỏ trong khu vực.
Ông O'Brien nói rõ : "Chúng tôi chia sẻ cam kết sâu sắc đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, dựa trên các quy tắc tôn trọng, công bằng và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế như chủ quyền và tự do hàng hải. Khu vực này không có hứng thú quay trở lại một thời kỳ đế quốc, thời kỳ mà chân lý chỉ thuộc về kẻ mạnh. Đó chính là lý do vì sao Hoa Kỳ có một lập trường vững chắc phản đối sự cưỡng ép bắt nạt của Trung Quốc tại biển Đông và các mối đe dọa an ninh trong khu vực Mekong".
Về mối quan hệ với Trung Quốc, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng luôn khẳng định, Đảng cộng sản và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng việc củng cố và tăng cường quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện với đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc.
Bà Lê Thị Thu Hằng cũng nhắc lại tại Đại hội Đảng lần thứ 13, diễn ra ở Hà Nội rằng, Việt Nam khẳng định lập trường không thay đổi là độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, đẩy mạnh, nâng tầm quan hệ với các đối tác, đặc biệt là các đối tác quan trọng, trong đó có Trung Quốc.
Theo bài báo trên trang tin của Úc hôm 15 tháng 4, tác giả Jamie Seidel nhận định rằng, ngoài những động thái về ngoại giao, Hoa Kỳ cũng quan tâm đến việc tăng cường quan hệ quân sự với Việt Nam. Nước này đã hai lần mời Hải quân Việt Nam tham gia Cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC). Tuy vậy, Việt Nam tỏ ra không mấy quan tâm đến việc chọn theo bên nào.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 15/04/2021
Trung Quốc chuẩn bị phóng 4 vệ tinh để theo dõi tàu ở Biển Đông
RFA, 14/04/2021
Trung Quốc chuẩn bị phóng 4 vệ tinh vào cuối năm nay từ đảo Hải Nam để theo dõi hoạt động các tàu thuyền "của kẻ thù" trên Biển Đông. Tờ The EurAsian Times loan tin ngày 13/4, trích một nguồn tin từ China Daily cho biết thông tin trên.
Tên lửa Trường Chinh 8 Trung Quốc cất cánh từ Trung tâm Phóng Vũ trụ Văn Xương ở tỉnh Hải Nam vào ngày 22 tháng 12 năm 2020. AFP
China Daily dẫn lời ông Yang Tianliang, nhà thiết kế chính của Hệ thống Vệ tinh Quan sát Trái đất Hải Nam, nói bốn vệ tinh quan sát trái đất Hải Nam 1 đã được lắp rắp và dự kiến đưa vào quỹ đạo trong chuyến bay thứ hai của tên lửa đẩy Trường Chinh 8.
Tin nói vệ tinh Hải Nam 1-01 có camera góc rộng, độ nét cao để theo dõi các vật thể di chuyển trên biển ; vệ tinh Hải Nam 01-02 quan sát các cảng, đảo, tàu thuyền ; vệ tinh Hải Nam 01-03 và 01-04 lập bản đồ các khu vực được chỉ định.
Mỗi vệ tinh Hải Nam được nói nặng khoảng 50 kg và hoạt động trên quỹ đạo thấp cách mặt đất khoảng 500 km, tốc độ bay khoảng 28 km/h.
Theo China Daily, bốn vệ tinh trinh thám Hải Nam 1 của Trung Quốc sẽ là mạng lưới không gian đầu tiên của đảo Hải Nam. Ngoài ra, hai vệ tinh Tam Á 1 và hai vệ tinh Tam Sa 1 cũng sẽ gia nhập Hệ thống Vệ tinh Quan sát Trái đất Hải Nam trong 2, 3 năm tới.
Chuyên gia Trung Quốc nói rằng hệ thống gồm khoảng 10 vệ tinh không gian sẽ có khả năng giám sát toàn bộ Biển Đông, giúp Trung Quốc bảo vệ chủ quyền, phát triển khu vực và đối phó với các tình huống bất ngờ.
Chương trình phóng các vệ tinh của Trung Quốc được công bố khi Mỹ và Philippines đang tiến hành cuộc tập trận chung ở Biển Đông.
Căng thẳng Mỹ - Trung đang leo thang vào cuối tuần trước khi tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc di chuyển qua eo biển Miyako của Nhật Bản. Lực lượng Nhật Bản và Hoa Kỳ đã điều động tàu chiến và máy bay giám sát riêng truy đuổi hạm đội tàu của Trung Quốc.
*********************
Philippines đưa thêm 4 tàu tuần tra đến khu vực tranh chấp đá Ba Đầu
RFA, 14/04/2021
Bốn tàu tuần tra của Hải quân Philippines đã được triển khai tuần tra hỗ trợ lực lượng tuần duyên tại các khu vực đá Ba Đầu, Bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa vào hôm 12/4. Tờ Bloomberg đưa tin này hôm 13/4, dẫn thông báo từ lực lượng đặc nhiệm Biển Đông của Philippines.
Hình vệ tinh của hãng Maxar cho thấy các tàu cá Trung Quốc ở đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa hôm 23/3/2021 - AP
Thông báo cũng cho biết, các phương tiện trên biển của Philippines đang và sẽ được triển khai liên tục đến các khu vực khác nhau ở Biển Đông để tuần ra.
Động thái này của chính quyền Philippines được đưa ra trong tình hình tàu dân quân biển của Trung Quốc vẫn đang hiện diện tại khu vực đá Ba Đầu và một số vị trí đang tranh chấp khác ở Biển Đông.
Hôm 13/4, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr đã đăng dòng tweet cho biết chỉ còn lại chín tàu TQ tại khu vực tranh chấp, dựa trên thông tin của Lực lượng đặc nhiệm quốc gia Biển Tây Philippines (Biển Tây Philippines là cách Philippines gọi Biển Đông).
Cũng trong ngày 13/4, theo nguồn tin AP loan, Chính phủ Philippines đã triệu Đại sứ TQ ở Manila -Hoàng Khê Liên đến để yêu cầu Bắc Kinh rút ngay số tàu dân quân biển tại khu vực đá Ba Đầu.
Tại cuộc gặp, Thứ trưởng ngoại giao Philippines Elizabeth Buensuceso bày tỏ sự bất bình về sự hiện diện phi pháp của tàu dân quân biển TQ tại đá Ba Đầu mà Manila gọi tên là Julian Felipe. Bà này nói rõ sự tiếp tục hiện diện của những tàu dân quân biển như thế là nguồn gây nên căng thẳng trong khu vực.
Căng thẳng mới nhất giữa Philippines và Trung Quốc khởi phát hồi 7/3/2021 khi Bắc Kinh cho hơn 200 tàu mà Manila nghi là tàu dân quân biển đến khu vực Đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa. Cả Việt Nam, Philippines, Trung Quốc và Đài Loan đều đòi chủ quyền với thực thể này nhưng chưa nước nào chiếm đóng chính thức trên thực thể.
Trong khi đó, phía Bắc Kinh đã phủ nhận các cáo buộc của Philippines, nói rằng các tàu của nước này đang "trú ẩn vì thời tiết xấu".
Hồi tuần trước, ba tàu Trung Quốc gồm hai tàu tên lửa tấn công nhanh Type 022 và một tàu hải cảnh truy đuổi chiếc tàu dân sự chở nhóm phóng viên Philippines di chuyển đến Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa ở Biển Đông.
