 | Tổng quan: | 3704971 |
Ukraine : Nga thắng thế ở Soledar bất chấp thiệt hại nhân mạng nặng nề
Sự kiện lính đánh thuê Wagner khẳng định đã kiểm soát thành phố Soledar ở Donetsk được báo chí chú ý nhất hôm nay. Thành phố này chỉ nằm cách điểm nóng Bakhmut vài cây số, nơi quân Nga tập trung đánh ròng rã sáu tháng nay vẫn chưa chiếm được.
Các chiến binh Ukraine tại tiền tuyến gần Soledar (Donetsk) ngày 11/01/2023. AP - Libkos
Quân Nga có bước tiến tại Soledar, gây khó cho việc tiếp tế của Ukraine
Libération cho biết "Tại Soledar, những cuộc giao tranh thuộc loại đẫm máu nhất kể từ một năm qua". Cho đến nay, thành phố này được biết đến nhờ các mỏ muối, một loại vàng trắng tinh khiết được khai thác từ hai thế kỷ qua. Trong ngôn ngữ Ukraine, soledar có nghĩa là "muối trời cho". Hàng triệu tấn muối đã được sản xuất mỗi năm, trữ lượng có thể dùng cho hai ngàn năm nữa. Nhưng nay thành phố 11.000 dân Soledar đang làm mồi cho một cuộc chiến tranh đô thị ác liệt. Được biết thành phố bị Nga chiếm gần đây nhất là Lysychansk tận đầu tháng Bảy.
Le Monde nhận định "Quân Nga thay đổi chiến thuật, tiến lên ở Soledar với cái giá rất nhiều mạng lính". Lực lượng đánh thuê Wagner giúp Moskva có được một thắng lợi nho nhỏ sau nhiều tháng trời chịu đòn. Cụ thể, cuối buổi chiều 10/01, video đầu tiên xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy nhóm Wagner hiện diện ở trung tâm Soledar, trước các trụ sở chính quyền đã bị phá hủy mất phân nửa. Một video khác từ phía Ukraine quay cảnh lính biên phòng rời khỏi thành phố với vẻ thất vọng. Bộ quốc phòng Anh xác nhận "trong bốn ngày qua, quân Nga và Wagner đã có những bước tiến ở Soledar, kiểm soát được đa số thành phố".
Đến tối, giao tranh tập trung gần mỏ muối, mà nếu giành được, phía Nga có thể cất giấu đạn dược, còn lính tráng núp dưới hầm cũng tránh được pháo của Ukraine. Phát ngôn viên quân sự Ukraine bác tin Nga chiếm được toàn thành phố, nhưng phóng viên chiến trường Iouri Boutoussov xác nhận quân Nga dùng hỏa lực mạnh chận con đường tiếp tế chính cho Soledar. Nhóm chuyên gia quân sự độc lập Conflict Intelligence Team nhấn mạnh, tình hình này gây khó khăn cho việc tiếp liệu cho lực lượng Ukraine, kể cả ở Bakhmut.
Chiến thuật mới của Nga : Bốn lớp tấn công
Taras Berezovets, thành viên lực lượng đặc nhiệm Ukraine nhận thấy bộ binh Nga dùng chiến thuật mới để chiếm Soledar. Từng nhóm 8 lính Nga áp sát chiến tuyến Ukraine, mỗi người vác súng phóng lựu cá nhân Chmel dùng đạn nhiệt áp có tiếng là hiệu quả để phá công sự. Những nhóm "lừa tải đạn" này mang tối đa vũ khí trên mình. Họ báo cáo vị trí cụ thể của Ukraine cho các đơn vị moọc-chê 82 ly và 120 ly để oanh kích tuyến phòng thủ đầu tiên.
Đến lượt các đơn vị tác chiến Nga tiến ra thực địa, tận dụng những loại súng ống của nhóm trước nếu người sử dụng đã chết. Cách đó 500 mét, một đơn vị thứ hai của Nga vũ trang nhẹ hơn bắt đầu hành động. Được pháo binh yểm trợ, họ tấn công các vị trí của Ukraine. Nếu thất bại, đơn vị thứ ba rồi thứ tư tiến lên. Tổng cộng bốn đợt tiến công ồ ạt cho mỗi địa điểm của Ukraine.
Cũng theo Berezovets, sai lầm của lực lượng Ukraine là dùng pháo binh để tiêu diệt những đơn vị tiên phong Nga, thay vì phản pháo, tức ưu tiên làm câm các khẩu moọc-chê đang oanh kích tuyến phòng thủ. Không được pháo yểm trợ, những toán tấn công sẽ nhanh chóng bị diệt.
Soledar : "Nhất tướng công thành vạn cốt khô"
Tuy thành công với chiến thuật mới, nhưng thiệt hại về sinh mạng của Nga vô cùng lớn. Hai bên đều dùng drone để quan sát trận địa, hướng dẫn hỏa lực, thả lựu đạn trực tiếp xuống những người lính bộ binh trong chiến hào.
Những hình ảnh drone ghi lại được phía Ukraine công bố cho thấy vô số xác lính Nga nằm đầy trên mặt đất đông cứng ở Bakhmut và Soledar. Có cảm giác như quân Nga, và đặc biệt là Wagner, bỏ lại thi thể của lính mình trên trận địa. Thảm cảnh này khiến một câu đùa đáng buồn mới đây được lan truyền : "Đừng bao giờ hỏi tuổi một phụ nữ, hỏi tiền lương của một người đàn ông, hay tìm đâu ra thức ăn cho một con chó ở Bakhmut".
Thiệt hại vật chất cũng khủng khiếp. Không còn một căn nhà nào nguyên vẹn ở Bakhmut cũng như những làng mạc xung quanh. Moskva không từ một cách nào để đạt được mục tiêu tối thiểu trong cuộc xâm lăng : chiếm toàn bộ Donbass, hiện còn thiếu một phần ba ! Chiếm được Soledar rồi Bakhmut, sẽ mở đường sang những thành phố lớn hơn như Konstantiniivka, Droujkiiva, Kramatorsk, Sloviansk.
Mỏ muối khổng lồ, chiến lợi phẩm giá trị của chủ hãng Wagner
Chuyên gia Vincent Tourret của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược cho rằng trận Bakhmut giúp Nga níu chân một phần quân đội Ukraine khiến Kiev không thể phản công ở những nơi khác. Đồng thời giúp Moskva có thời gian bổ sung quân số, vũ khí. Theo ông, việc mất Bakhmut không thể làm lực lượng Ukraine sụp đổ, họ rất có tổ chức. Hôm nay tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố "sẽ làm mọi việc cần thiết" để bảo vệ Soledar và Bakhmut.
Đối với ông chủ Wagner, Yevgeny Prigozhin, chiếm được Soledar còn có lợi ích thương mại, bên cạnh việc qua mặt đối thủ Sergey Shoigu về quân sự. Doanh nhân vốn đã từng dùng đội quân đánh thuê của mình để chiếm hữu các mỏ ở Sudan, Trung Phi và Mali, khẳng định mỏ muối Soledar là chiến lợi phẩm.
Trang web điều tra Nga Important Stories có trụ sở ở Riga (Latvia) đặt câu hỏi : Yevgeny Prigozhin chống lại ai trong cuộc chiến này ? Có thể không phải là người Ukraine – ông ta là nhân vật duy nhất phía Nga công khai ca ngợi lòng dũng cảm của các chiến binh Ukraine trên chiến địa – mà muốn tấn công vào các kẻ thù trong quân đội Nga, ở Phủ tổng thống và ngành tình báo, vẫn luôn coi Prigozhin là người ngoài, trong thế giới khép kín của các siloviki. Một kẻ lạ mặt nguy hiểm, vì chừng như không kiểm soát nổi và vẫn có những ưu tiên trong tiếp xúc với ông chủ điện Kremlin.
Đôi bên đều dưỡng sức chờ thời
Ngoài khu vực Bakhmut, nhìn chung về cuộc chiến, Les Echos nhận thấy "Kiev và Moskva đều tìm cách lấy lại hơi sức trước những trận đánh quyết định". Tờ báo nhắc đến chữ "shaping", thuật ngữ quân sự để chỉ động thái trắc nghiệm, nhử cho quân địch mệt mỏi để chuẩn bị tấn công. Giống như một võ sĩ quyền Anh làm đối thủ chao đảo, tìm nhược điểm để nốc ao.
Dù hôm qua Nga loan báo chiếm được Soledar, chiến thắng đầu tiên với cái giá quá đắt này vẫn không làm thay đổi bộ mặt chiến trường. Kể từ khi Ukraine tái chiếm Kherson cách đây hai tháng, các giới tuyến vẫn như cũ. Một tình thế mang lại cảm giác sa lầy, với những chiến hào như thời Đệ nhất Thế chiến. Đạn pháo bắn đi của cả hai bên chỉ chừng 1/3 so với trước, mỗi bên có khoảng 100.000 quân đã bị loại khỏi vòng chiến.
Tuy có những dự báo là Nga sẽ đánh lớn vào cuối mùa đông, từ miền đông hay từ Belarus ở phía bắc, Les Echos cho rằng khả năng này khó thể xảy ra. Quân đội Nga đã mất phân nửa số xe bọc thép, không đủ bộ binh thiện chiến để tấn công. Không được huấn luyện, không trang bị ngoài áo giáp và những khẩu kalachnikov, không có chỉ huy giàu kinh nghiệm vì nhiều sĩ quan giỏi đã tử trận, tân binh Nga chỉ là những tấm bia sống. Những "người lính sử dụng một lần rồi bỏ", như những tướng lãnh vẫn nói.
Về phía Kiev từ những tuần qua cố gắng chiếm Svatove và Kreminna ở Donbass. Theo cựu đại tá thủy quân lục chiến Michel Goya, rất logic nếu Ukraine tấn công ở Zaporijia để cắt quân Nga làm đôi, và cũng logic khi Nga đã chuẩn bị công sự chống đỡ. Ông Goya cho rằng phương Tây cần tiếp sức cho Kiev trong lúc này. Việc chuyển giao xe bọc thép cho Ukraine là quan trọng, nhưng không đủ để thay đổi chiều hướng cuộc chiến.
Cầm cự được lâu mới mong chiến thắng
Trả lời Les Echos, chuyên gia Mick Ryan chú ý đến hai trận đánh quan trọng ở miền đông. Thứ nhất là nỗ lực của Ukraine ở khu tam giác Svatove, Kreminna ; thứ hai tại Bakhmut, nơi quân đội chính quy Nga và quân đánh thuê Wagner cạnh tranh nhau, cố chiếm để lấy tiếng. Trận đánh này làm nhớ đến trận Somme hay Verdun hồi Đệ nhất Thế chiến.
Mục đích của Đức hồi đó là tiêu diệt càng nhiều lính Pháp càng tốt, mỉa mai thay, ngày nay cả bộ tham mưu Nga lẫn ông chủ Wagner đều không quan tâm đến số phận những người lính của họ. Cũng nhắc đến khái niệm "shaping", ông Ryan nhận thấy Ukraine rất giỏi về trinh sát và năng động trên chiến trường. Ngoài xe tăng như đã nêu trên, Kiev đang cần hệ thống phòng không tân tiến và hỏa tiễn đi kèm, bên cạnh đó là thông tin tình báo. Vụ oanh kích Makiivka, tiêu diệt hàng trăm lính Nga chứng tỏ sự quan trọng của tình báo, bằng Rohum (con người) hoặc Roso (từ những nguồn mở).
Cũng theo Mick Ryan, Moskva chắc chắn sẽ cho động viên tiếp vì đã mất quá nhiều lính. Tình trạng tân binh bị bỏ rơi ngoài đồng trống hay trong những doanh trại tồi tàn, không thực phẩm và vũ khí, dường như đã được cải thiện nên không thể coi thường. Ông không tin rằng Nga sẽ cho tấn công từ Belarus, tuy nhiên vẫn phải cảnh giác.
Còn về chiến lược phá hoại cơ sở hạ tầng của Ukraine, dù không ảnh hưởng đến quyết tâm chống xâm lược của người dân, nhưng có hai tác hại. Trước hết, Ukraine buộc lòng phải tập trung cho phòng không, những giàn hỏa tiễn phải dành cho việc bảo vệ Kiev, không thể đưa ra tiền tuyến để yểm trợ các đơn vị tác chiến. Thứ hai, chiến lược này gây lo sợ cho các nhà đầu tư ngoại quốc mà đất nước này đang rất cần. Doanh nghiệp nào muốn đầu tư vào Ukraine trước những rủi ro quá lớn cho nhân viên ? Moskva đã hoàn toàn áp dụng tầm vóc kinh tế và kỹ nghệ vào cuộc chiến tranh này. Nói cho cùng, đó là một cuộc chiến kinh tế, mà kết quả tùy thuộc khả năng duy trì lực lượng, sản xuất được nhiều vũ khí, thiết bị hơn kẻ địch.
Nhà vô địch karaté Iran : "Con bị án tử, ba đừng cho mẹ biết !"
Nhìn sang Trung Đông, Libération đề cập đến trường hợp một thanh niên biểu tình bị chế độ Iran treo cổ cách đây vài ngày. Những lời nói cuối cùng qua điện thoại của Mohammad Mehdi Karami, 22 tuổi, vô địch quốc gia về karaté, đã gây xúc động cho nhiều người : "Con bị kết án tử hình, ba đừng nói cho mẹ biết". Cha mẹ anh đã van lạy nhà cầm quyền, cố gắng huy động mạng xã hội nhưng chỉ hoài công. Võ sĩ karaté trẻ tuổi cùng với bạn tù Seyyed Mohammad Hosseini, 39 tuổi, bị treo cổ công khai hôm thứ Bảy 07/01, không có quyền chọn luật sư. Đoạn ghi âm và hình ảnh người cha khóc con bên nấm mồ cũng làm rúng động cả bên ngoài biên giới.
Liên Hiệp Quốc tố cáo bản án bất công dựa trên những lời "thú tội" nhờ tra tấn, Liên Hiệp Châu Âu "bàng hoàng". Về mặt chính thức có khoảng 40 người biểu tình Iran đã bị kết án tử hình, nhưng nhà xã hội học Mahnaz Shirali cho rằng con số thực lớn hơn rất nhiều. Việc hành quyết nhà vô địch trẻ tuổi làm tăng lo sợ của người dân Iran đối với giới trẻ đang đi đầu trong cuộc tranh đấu. Một hiện tượng đáng ngại khác : hơn một chục vụ thanh niên biểu tình tự tử sau khi ra tù. Ông Shirali nghi ngờ họ bị cho dùng ma túy hay đầu độc.
Trung Quốc xuất khẩu công cụ giám sát cho các chế độ đàn áp
Về Châu Á, Le Monde giải thích "Trung Quốc xuất khẩu các công cụ giám sát như thế nào". Từ khoảng 15 năm qua, các nhà sản xuất camera và hệ thống giám sát của Trung Quốc thống trị thị trường thế giới, không ngần ngại bán cho các chế độ đàn áp như Iran, Miến Điện…
Ở Uganda - quốc gia Châu Phi có tiếng về gian lận bầu cử, tham nhũng, bắt cóc các nhà đối lập – các camera Hoa Vi (Huawei) hiện diện tại tất cả các thành phố của nước này, trên tất cả đường phố thủ đô Kampala. Cảnh sát lắp đặt cả trước nhà những người bất đồng chính kiến và các hiệp hội. Theo điều tra của Wall Street Journal, các kỹ sư Hoa Vi còn giúp an ninh Uganda xâm nhập vào nhóm WhatsApp của ca sĩ Bobi Wine, đối lập chính trị với tổng thống.
Không chỉ có Hoa Vi. Hải Khương Uy Thị (Hikvision) ở Hàng Châu đứng đầu thế giới về video giám sát, có doanh số trên 10 tỉ đô la, công ty đứng thứ nhì là Đại Hoa (Dahua) cũng ở Hàng Châu, 5 tỉ đô la. Các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm 1/3 trong số 50 công ty hàng đầu thế giới trong lãnh vực này, gây lo ngại vì hầu hết camera an ninh nối với mạng internet và ngày càng đề nghị thêm chức năng nhận diện khuôn mặt. Ở Thượng Hải còn trang bị thêm đèn LED để nhận dạng ban đêm. Được trợ giá ồ ạt, camera an ninh Trung Quốc giá chỉ bằng phân nửa so với các đối thủ. Tuy nhiên gần đây lo ngại bị dọ thám, một số nước phương Tây bắt đầu ngăn cản Trung Quốc xâm nhập thị trường.
Thụy My
Chiến sự tiếp diễn ác liệt tại thành phố Soledar
Thùy Dương, RFI, 12/01/2023
Theo hãng tin AFP hôm 12/01/2023, Mykhaïlo Podoliak, một cố vấn của phủ tổng thống Ukraine, nhận định Bakhmout và Soledar vẫn là hai nơi giao tranh "đẫm máu nhất" từ đầu chiến tranh Ukraine đến nay. Các cuộc giao tranh đang tiếp diễn ở Bakhmout, dù thành phố gần như đã bị phá hủy hoàn toàn. Còn tại Soledar và khu mỏ muối cũ, chiến sự cũng vẫn ác liệt.
Môt binh sĩ Ukraine chỉ về hướng chiến tuyến gần Soledar, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 11/01/2023. AP - LIBKOS
Từ Kramatorsk, đặc phái viên Aabla Jounaïdi và Boris Vichith gửi về bài phóng sự :
Ở phía tây Soledar, có một ngọn đồi mà từ đó có thể nhìn thấy thành phố mỏ phía dưới. Khói bốc lên mù mịt từ nhiều nơi, cho thấy các cuộc giao tranh khốc liệt đang diễn ra với hỏa lực phần lớn là từ các khẩu pháo.
Từ trên đỉnh đồi, Sasha, một binh sĩ thuộc đơn vị thiết giáp, mô tả tình hình với những ngôn từ hoa mỹ : "Chiếm được Soledar chẳng có ý nghĩa gì hết. Bởi vì nếu sau đó tiến ra bên ngoài để hướng tới các vùng lãnh thổ khác, quân của chúng tôi sẽ lộ ra ở không gian trống. Nếu quân Nga tấn công từ các khu mỏ để chiếm Bakhmut, quân chúng tôi sẽ trả giá đắt."
Liệu Soledar sẽ thất thủ hay không ? Đây thực sự không phải là câu hỏi khiến chỉ huy Serhii phải bận tâm nhất vào lúc này. Ở mặt trận phía Bakhmout, quân của ông trấn giữ tuyến phòng thủ trong lúc đang hao mòn sức lực.
Chỉ huy Serhii nói : "Tình hình không ổn định, ngày càng khó khăn hơn. Lực lượng của địch mất đi một số quân thì họ sẽ nhanh chóng thay thế. Nếu chúng tôi tiêu diệt được 100 binh lính, thì ngay tối hôm đó sẽ có 100 lính khác được bổ sung. Chúng tôi phải chiến đấu chống các tù nhân Nga và các đơn vị tinh nhuệ. Trước đây, khi nhiệt độ dịu hơn, mặt đất khiến chúng tôi và họ đều không thể di chuyển. Bây giờ, khi đất đóng băng, các loại xe di chuyển dễ dàng, nhưng việc đào hào và xây nơi trú ẩn lại trở nên khó khăn hơn."
Viên sĩ quan này muốn có thêm nhiều pháo để đẩy lui phòng tuyến của quân địch. Trong bầu không khí băng giá, ở phía bên này của vùng Donbass, các trận giao tranh còn lâu mới lắng xuống.
Hôm qua, lãnh đạo tổ chức lính đánh thuê Wagner, đội quân của Nga đang ở tuyến đầu trong trận chiến này, khẳng định đã kiểm soát được thành phố mỏ, nhưng cũng thừa nhận các trận giao tranh vẫn tiếp diễn tại một số khu vực trong thành phố. Điện Kremlin tỏ ra thận trọng hơn nhiều. Phát ngôn viên phủ tổng thống Nga, Dmitri Peskov, tuyên bố "trước khi công bố chiến thắng, phải chờ các tuyên bố chính thức". Tối hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymy Zelensky cũng bác bỏ thông tin Soledar, thành phố 10.000 dân, đã rơi vào tay quân Nga.
Hành lang nhân đạo và trao đổi tù binh : Nga và Ukraine muốn Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian
Các nhà hòa giải nhân quyền Ukraine và Nga, trong cuộc gặp hôm 10-11/01 tại Ankara, đã kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp trong vấn đề thiết lập "hành lang nhân đạo" và trao đổi khoảng 40 tù binh của 2 nước. Theo AFP, tổng thống thổ Nhĩ Kỳ Erdogan khẳng định sẵn sàng đảm nhận vai trò này. Đại diện của Nga, Tatiana Moskalkova, nói với báo giới là hai bên đã trao đổi danh sách tù binh và quyết định trao trả cho Ukraine 40 người. Đồng nhiệm Ukraine chưa bình luận về thông tin nói trên.
Thùy Dương
**************************
Wagner khẳng định đã kiểm soát được Soledar
Thanh Phương, RFI, 11/01/2023
Sáng ngày 11/01/2023, lãnh đạo tổ chức bán quân sự Wagner của Nga khẳng định các lực lượng của họ đã giành quyền kiểm soát thành phố Soledar ở miền đông Ukraine, sau những trận giao tranh ác liệt trong tuần này. Ông Evgeny Prigozin nói thêm là các trận chiến trên đường phố tiếp diễn tại thành phố này.
Ảnh chụp một góc thành phố Soledar, miền đông Ukraine, ngày 05/01/2023. Reuters – Clodagh Kilcoyne
Tuy nhiên, theo hãng tin AFP, hiện chưa thể kiểm chứng được khẳng định nói trên của lãnh đạo Wagner. Prigojine đã đăng một bức ảnh chụp ông trong bộ quân phục, bao quanh là các chiến binh Wagner, nhưng không nói rõ là bức ảnh này được chụp ở đâu.
Về phần mình, Ukraine cho biết quân đội của nước này tiếp tục kháng cự trước những cuộc tấn công vào Soledar, thuộc tỉnh Donetsk, khoảng 15 cây số cách thành phố Bakhmut, thành phố mà quân Nga từ nhiều tháng qua đã cố chiếm giữ.
Ngoại trưởng Đức thăm Kharkiv
Về tình hình chiến sự tại những nơi khác, tối qua, quân Nga đã oanh kích vào thành phố Kharkiv ở miền đông bắc Ukraine, vài giờ sau khi ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock đến thăm thành phố này, theo lời mời của đồng nhiệm Ukraine Dmytro Kuleba. Trong chuyến thăm này, được giữ kín cho đến phút chót, ngoại trưởng Đức tuyên bố Kiev có thể trông chờ vào "sự đoàn kết" và "sự yểm trợ" của Berlin. Bà Baerbock cũng thông báo một gói viện trợ mới cho Ukraine, bao gồm 20 triệu euro giúp tháo dỡ mìn và 20 triệu giúp phát triển hệ thống Internet Starlink.
Thật ra, Kiev đòi cung cấp các xe tăng chiến đấu của phương Tây, nhưng Berlin cho tới nay vẫn chưa đáp ứng yêu cầu giao các xe thiết giáp tối tân "Leopard 2".
Canada cấp hệ thống phòng không Mỹ cho Ukraine
Trong khi đó, thủ tướng Justin Trudeau hôm qua thông báo Canada sẽ mua một hệ thống phòng không của Mỹ để tặng cho Ukraine. Thông báo được đưa ra sau cuộc gặp giữa thủ tướng Trudeau với tổng thống Mỹ Joe Biden tại Mexico.
Đây là hệ thống phòng không NASAMS đầu tiên mà Canada tặng cho Ukraine, trị giá được thẩm định là khoảng 280 triệu euro. Hệ thống này nhằm chống lại các cuộc oanh kích ồ ạt của Nga vào các cơ sở hạ tầng thiết yếu của Ukraine.
Nhiều nước khác cũng đã cung cấp các hệ thống phòng không cho Kiev, như Hoa Kỳ, Na Uy, Tây Ban Nha, Đức và Pháp.
Thanh Phương
***************************
Vì sao quân Nga cố chiếm thị trấn Soledar với "bất cứ giá nào" ?
Trọng Thành, RFI, 11/01/2023
Từ nhiều ngày nay, quân đội Nga mở nhiều cuộc tấn công dữ dội nhắm vào thị trấn nhỏ Soledar, thuộc tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine. Hôm 11/01/2022, chỉ huy lực lượng Wagner Nga thông báo đã chiếm được thị trấn Soledar, Kiev ngay lập tức bác bỏ. Vì sao thị trấn, với chỉ 10.000 dân trước chiến tranh này, lại là mục tiêu quân sự quan trọng của quân Nga ?
Tại một đoạn hầm của mỏ muối ở Solodar, tỉnh Donetsk, dưới độ sâu 300 mét. Ảnh chụp một buổi biểu diễn của dàn nhạc giao hưởng Donetsk Philharmonic năm 2007. Associated Press - Anonymous
Bàn đạp bao vây thị xã chiến lược Bakhmut
Đài France 24, hôm 10/01/2023, có bài tổng hợp một số lý do chính cho thấy ý nghĩa chiến lược của thị trấn Soledar đối với Nga. Điểm đầu tiên được các chuyên gia nhấn mạnh là vị trí chiến lược của Soledar cho phép làm bàn đạp tấn công các thành phố lớn của Ukraine thuộc tỉnh miền đông Donetsk. Nhà phân tích quân sự Sim Tack, thuộc Stratfor, công ty chuyên về tình báo địa chính trị, có trụ sở tại Mỹ, nhận định : "Tại miền đông Ukraine, tỉnh Luhansk đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga, nhưng tại tỉnh Donetsk, các thành phố lớn như Sloviansk và Kramatorsk (thuộc miền tây tỉnh Donetsk) hiện vẫn thuộc về Ukraine". Tình báo Anh cũng xác nhận việc chiếm được Soledar cho phép khép chặt vòng vây đối với thị xã chiến lược Bakhmut từ phía bắc, cắt một phần Bakhmut ra khỏi hậu phương Ukraine.
Donetsk là một trong bốn tỉnh của Ukraine, mà điện Kremlin tuyên bố sát nhập kể từ tháng 9/2022, sau các cuộc trưng cầu dân ý bị chính quyền Kiev và các đồng minh lên án. Đối với Moskva, việc kiểm soát Soledar trước hết cho phép củng cố được các vị trí của các lực lượng Nga xung quanh thị xã Bakhmut, cách Soledar khoảng 20 km về phía nam, nơi quân Nga đang cố chiếm lấy từ nhiều tháng nay.
Trên truyền hình Nga hôm qua, ngày 10/01, chỉ huy lực lượng ly khai thân Nga tỉnh Donetsk, Denis Pouchiline, khẳng định việc kiểm soát Soledar sẽ tạo ra được "viễn cảnh thuận lợi" để kiểm soát được Bakhmut, cũng như giúp cho việc tấn công chiếm lĩnh thị trấn Siversk, nằm chếch về phía bắc, cách Soledar khoảng 30 km, nơi quân Nga đã mở nhiều đợt tấn công từ tháng 7/2022 nhưng không thành công.
Hệ thống đường hầm 200 cây số
Soledar vừa có vị trí chiến lược về mặt địa lý và giao thông, nhưng cũng là đầu mối của một hệ thống đường hầm rộng lớn sâu trong lòng đất. Đây là ý nghĩa chiến lược quan trọng thứ hai của thị trấn nhỏ này. Truyền thông Hoa Kỳ dẫn lại nhận định bộ quốc phòng Anh đưa ra hôm qua, 10/01, cho hay mục tiêu của quân Nga là xâm nhập được vào "hệ thống đường hầm bỏ hoang của một mỏ muối, với chiều dài tổng cộng 200 km".
Hệ thống đường hầm 200 km này trải rộng khắp khu vực Bakhmut, cho phép bảo vệ an toàn cho nhiều đơn vị và thiết bị quân sự. Không chỉ là nơi ẩn náu của binh sĩ và phương tiện, hệ thống đường hầm trong các mỏ muối ở Soledar còn "cho phép luồn qua các chiến tuyến của đối phương", và có thể được sử dụng để tấn công tập hậu quân địch, theo tình báo Anh.
Trữ lượng khoáng sản lớn
Thị trấn Soledar còn có thêm một ý nghĩa chiến lược khác với phía Nga, theo viện tư vấn Mỹ Institute for the Study of War (ISW), có trụ sở tại Washington. Lực lượng tiến hành các cuộc tấn công nhắm vào Soledar không phải là quân đội chính quy Nga, mà là các nhóm vũ trang thuộc công ty lính đánh thuê Wagner, Evgueni Prigojine. Theo ISW, cũng như hãng tin Anh Reuters, dẫn lại một nguồn tin từ Nhà Trắng, mục tiêu hàng đầu của ông chủ Wagner khi cố chiếm lĩnh khu vực xung quanh thị xã Bakhmut là nhằm kiểm soát được nhiều khoáng sản rất lớn ở đây.
Thạch cao, đất sét, đá phấn, và đặc biệt muối, là các khoáng sản chính của Soledar. Trữ lượng muối ở đây được đánh giá đủ khai thác trong 2.000 năm. Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ (ISW), đây có thể là lý do hàng đầu giải thích cho quyết tâm kiểm soát khu vực này bất chấp các nỗ lực kéo dài, cái giá phải trả là rất lớn.
Lợi ích tuyên truyền
Một động cơ quan trọng khác khiến Nga kiên quyết chiếm được thị trấn Soledar là về mặt truyền thông. Theo chuyên gia quân sự Sim Tack, Nga chắc chắn sẽ phô trương việc chiếm được Soledar như một "chiến thắng lớn". Kể từ tháng 9 đến nay, quân đội Nga liên tục gánh chịu nhiều thất bại lớn. Phải rút gần như hoàn toàn khỏi tỉnh Kharkiv ở đông bắc hồi tháng 9 và hồi tháng 11, phải rút khỏi Kherson, thủ phủ tỉnh Kherson, ở miền nam, tỉnh lỵ duy nhất mà Nga chiếm được của Ukraine kể từ đầu chiến tranh. Hiện tại, theo chuyên gia Sim Tack, Moskva "đang bị sa lầy trong một cuộc chiến dằng dai trên bộ, trong bối cảnh mùa đông bất lợi". Việc giành được thị trấn Soledar sẽ có ý nghĩa lớn với Nga cho việc tuyên truyền.
Đối với quân đội Ukraine thì sao ? Cuộc kháng cự tại thị trấn Soledar có thể là một cơ hội cho phép Ukraine kìm chân và tiêu hao binh lực của đối phương, buộc đối phương tung ra các lực lượng tinh nhuệ bậc nhất. Đài France 24 dẫn lại phát biểu của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, tối ngày 09/01 : "Nhờ sự kháng cự của các binh sĩ của của chúng ta ở đó, ở Soledar, chúng ta đã có thêm được thời gian, và bảo tồn được các lực lượng của Ukraine".
Soledar, nơi kìm chân và tiêu hao quân Nga
Thông báo của lãnh đạo Ukraine được đưa ra đúng vào lúc lực lượng Wagner đang cố đẩy bật quân đội Ukraine khỏi Soledar. Tổn thất về phía Ukraine cũng rất lớn. Theo nguyên thủ Ukraine, "tất cả mọi thứ ở đây đều hoàn toàn bị phá hủy". Tuy nhiên, kẻ địch đã phải trả giá đắt : "Toàn bộ Soledar, tràn ngập xác quân thù, và khắp nơi là dấu vết bom đạn''. Theo chuyên gia Sim Tack, kiểu tấn công mà quân Nga tiến hành nhắm vào Soledar tương tự với cuộc tấn công vào thị xã Popasna, tỉnh Luhansk, mà phía Nga kiểm soát được vào tháng 5 năm ngoái. Chiến dịch này đã khiến Nga phải trả giá đắt. Chuyên gia Sim Tack nhấn mạnh là các phương tiện được huy động tham chiến gần như "bị phá hủy hoàn toàn".
Nếu Soledar thất thủ thì sao ? Đài Pháp France Info, dẫn lại thông tin từ bộ quốc phòng Anh, theo đó, ngay cả trong trường hợp Soledar thất thủ, các hệ quả với thị xã chiến lược Bakhmut là hoàn toàn không có gì là chắc chắn trong tương lai gần. Theo bộ quốc phòng Anh, Bakhmut vẫn còn có thể trông cậy vào "nhiều tuyến phòng thủ sâu và ổn định" và các lực lượng Ukraine vẫn còn "kiểm soát được một số tuyến giao thông huyết mạch".
Kể từ đầu cuộc xâm lăng của Nga tại Ukraine, ngày 24/02/2022, quân đội hùng mạnh của điện Kremlin đã phải gánh chịu hàng loạt tổn thất trước sự kháng cự của quân Ukraine, với sự hậu thuẫn về phương tiện quân sự của Hoa Kỳ và các đồng minh Châu Âu. Tại nhiều nơi, đặc biệt là tỉnh Donetsk, cuộc đọ sức quy mô đã biến thành một cuộc chiến tiêu hao, với tổn thất ngày càng chồng chất với quân đội Nga.
Trận chiến tại Soledar và Bakhmut, tỉnh Donetsk đang diễn ra là một trong các ví dụ tiêu biểu. Đài Europe 1 hôm qua dẫn lại chính phát biểu của ông chủ Wagner, Evgueny Prigozin, trên Telegram. Evgueny Prigozin thừa nhận, "cần phải nói thành thực là quân đội Ukraine đã chiến đấu anh dũng".
Trọng Thành
Vụ tấn công Makiivka : Nga cải cách quân đội không đến nơi đến chốn ?
Minh Anh, RFI, 12/01/2023
Ngày 11/01/2023, Moskva thông báo bổ nhiệm tướng Valeri Guerassimov, tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, làm chỉ huy chiến trường Ukraine, thay ông Sergey Surovikin, được bổ nhiệm vào vị trí này hồi tháng 11/2022. Sự thay đổi này diễn ra sau vố đau "trời giáng" mà quân đội Nga hứng phải vào đêm giao thừa 2022 : Ukraine dùng tên lửa Himars phá tan một điểm tập trung quân ở Makiivka, khiến ít nhất 89 lính Nga thiệt mạng, theo như xác nhận từ Moskva.
Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev, ở giữa, cùng với Giám đốc điều hành Kurganmashzavod Pyotr Tyukov, bên trái Medvedev, thăm Kurganmashzavod, nơi sản xuất loạt xe chiến đấu bộ binh BMP, ở Kurgan, Nga, ngày 11/11/2022. AP - Ekaterina Shtukina
Nếu như con số thương vong vẫn đang gây tranh cãi, do Kiev và các blogger Nga đưa ra con số đến khoảng 400 người chết, thì tất cả – từ phe ủng hộ chiến tranh ở Nga cho đến các nhà quan sát độc lập – đều có chung một nhận xét : Đây là một trong những đòn đánh chết người nhất mà Ukraine giáng vào quân đội Nga kể từ đầu cuộc chiến đến nay.
Quân đội Nga và ba sai lầm sơ đẳng
Sự việc quan trọng đến mức bộ quốc phòng Nga phải chính thức thừa nhận con số thương vong, trong khi chính quyền Nga thường xuyên giảm thiểu, thậm chí phủ nhận hoàn toàn mọi thiệt hại của quân đội Nga. Bộ tham mưu Nga cũng phải phản ứng nhanh do tấn thảm kịch này đã làm dậy sóng các trang mạng xã hội, nhất là những kẻ diều hâu nhất của giới blooger Nga đã nhân cơ hội này gia tăng chỉ trích bộ chỉ huy quân đội Nga.
Theo giải thích của tướng Dominique Trinquand, cựu trưởng đoàn phái bộ quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốcn trên kênh truyền hình France 5, vụ pháo kích của Ukraine cho thấy rõ tính chất nghiệp dư đến khó hiểu của quân đội Nga, khi chỉ ra ba sai lầm sơ đẳng mà ông cho là lỗi chỉ huy.
"Sai lầm thứ nhất là đã tập trung ngần ấy binh sĩ trong cùng một trại, cách chiến tuyến chỉ có 2 km. Khi quý vị ở vùng chiến sự, việc phân tán lực lượng là điều cần thiết. Sai lầm thứ hai là dùng điện thoại di động. Những tân binh này vẫn tưởng như còn trong đời sống dân sự, rằng họ có thể dùng điện thoại di động. Việc làm này đã tạo ra một cái mốc. Vào thời điểm quý vị tạo ra mốc cắm, thì người ta có thể xác định quý vị đang ở một địa điểm cụ thể nào. Và phía Ukraine đã tỏ ra rất hiệu quả, có khả năng dựa vào những dữ liệu địa lý để có thể phóng đi bốn tên lửa trong vòng hai phút và tiêu diệt. Lỗi thứ ba có thể xảy ra chính là để đạn dược trong tòa nhà, nghĩa là đạn dược và người lẫn lộn trong cùng một chỗ."
Mười tháng gây chiến, cùng với những thất bại liên tiếp, cảnh tan hoang của tòa nhà đóng quân tạm bợ và số binh sĩ thiệt mạng cao chỉ trong một đòn đánh thật là thảm khốc. Cảnh tượng này còn gây ấn tượng hơn khi nó tương phản hoàn toàn với hình ảnh một đội quân Nga ngày đầu cuộc chiến : Một đội quân hùng mạnh 100 ngàn quân, dưới sự yểm trợ của 4.000 chiếc xe tăng ào ào tấn công Ukraine. Giới chuyên gia Pháp khi ấy bình luận, quân đội Nga đã "lột xác" sau 15 năm cải cách và hiện đại hóa.
Nga cải cách quân đội không đến nơi đến chốn ?
Với những thất bại quân sự liên tiếp gần đây, tổng thống Nga Vladimir Putin chợt nhận ra rằng công cuộc cải cách quân đội mà ông tiến hành từ năm 2008, và từ sau chiến dịch quân sự ở Gruzia đã hoàn toàn không mang lại kết quả, theo như nhận định từ nhà nghiên cứu về Nga, Tatiana Kastouéva-Jean, Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp (IFRI), trên đài truyền hình France 5 :
"Tôi nghĩ là tổng thống Nga đã mong đợi điều tốt hơn từ quân đội, từ cơ cấu, bộ chỉ huy, từ những loại vũ khí ma thuật nổi tiếng mà ông Putin đã cho phô bày hồi tháng 3/2018, như các loại vũ khí siêu thanh, xe tăng Armata đời mới nhất… Những thứ vũ khí được ông nhiều lần nhắc đến cuối cùng rồi không thể sản xuất hàng loạt. Thay vào đó là Nga đang nâng cấp những đời xe tăng cũ thời Xô Viết như các chiếc T-62 và T-72. Vì vậy, vẫn còn có nhiều vấn đề mà phần lớn liên quan đến tham nhũng. Người dân Nga giờ phát hiện ra rằng sức mạnh của quân đội Nga có những giới hạn."
Hơn nữa, những yếu kém của ban chỉ huy là cố hữu trong quân đội Nga. Tướng Dominique Trinquand lưu ý quân đội Nga vốn dĩ đã có rất ít sĩ quan cấp dưới, vậy mà nhiều người trong số họ đã tử trận ngay trong những tháng đầu tiên của cuộc chiến. Về điểm này, giảng viên Anna Colin Lebedev, trường đại học Paris Nanterres, chuyên gia về Ukraine và Nga hậu Xô Viết, trên đài phát thanh France Culture, khi nói về tình trạng bạo lực, nạn "ma cũ ăn hiếp ma mới" trong quân đội Nga, đánh giá đây còn là một trong số các thất bại trong công cuộc cải cách quân đội Nga :
"Quả thật đã có một sự thay đổi về nạn bạo lực và cách thức tổ chức các đội quân. Một trong số các ý định cải cách do vị bộ trưởng quốc phòng tiền nhiệm của ông Sergey Choigu, là muốn thành lập một hàng ngũ hạ sĩ quan. Việc bãi bỏ bộ phận này vào cuối thời kỳ Xô Viết đã dẫn đến tình trạng giữa lớp sĩ quan và các tân binh, không có người nào để ra lệnh cụ thể cho các đội quân trên địa bàn. Hơn nữa, tình trạng bạo lực giữa các tân binh còn là một cách thức quản lý trật tự trong nội bộ các lực lượng, nguồn nhân lực, và kiểm soát các đội quân. Tình trạng này không những được dung thứ, mà còn được khuyến khích ở một hình thức nào đó."
Đây cũng chính là điểm tạo nên sự khác biệt giữa quân đội Ukraine, được cho là "yếu thế" hơn và quân đội Nga, vốn dĩ có một nguồn ngân sách đứng hàng thứ tư trên thế giới, theo như đánh giá của tướng Dominique Trinquand :
"Năm 2014, quân đội Ukraine đã được cải cách. Vị tổng tham mưu trẻ tuổi đã cho thay toàn bộ những người đứng đầu các bộ tham mưu. Ông ấy đã có được một bộ tham mưu hết sức mới. Khi tôi đến Ukraine trong những năm 2000, quân đội nước này lúc đó còn mang nặng hình thức Xô Viết. Sau năm 2014, mọi thứ đã được thay đổi. Họ có nhiều người trẻ tuổi, có khả năng thay đổi cách thức tác chiến khi học hỏi từ Mỹ, Canada, Anh, thông qua sự hiện diện đông đảo của nhiều sĩ quan kết nối, nhiều chương trình hợp tác khắp nơi. Sự thay đổi này, có từ năm 2014, giờ đang cho kết quả trên phương diện năng lực phản ứng ở cả cấp thấp nhất, trong khi phía Nga hầu như phải đợi quyết định đến từ điện Kremlin. Ở đây, có một sự cứng nhắc và do vậy khó thể phản ứng."
"Công nghệ quân sự Nga chỉ là một huyền thoại" ?
Đương nhiên, đòn đánh này của Ukraine đã làm bùng lên những tranh cãi gay gắt ở Nga. Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ (ISW) tiết lộ, nhiều tổ chức thân điện Kremlin và giới blogger quân sự Nga nhấn mạnh đến "năng lực của Ukraine khai thác những thao tác yếu kém trên phương diện an ninh của các chiến dịch quân sự tại các đường chiến tuyến".
Sự việc làm lộ rõ thêm một lỗ hổng khác trong quân đội Nga, mà trước cuộc chiến từng được mô tả như là một trong số các quân đội hùng mạnh nhất thế giới. Khi gây chiến với Ukraine, Nga lần lượt phơi bày những yếu kém, từ mặt hậu cần, tình báo thiếu hiệu quả, chỉ huy rời rạc, trang thiết bị cũ kỹ, cho đến thiếu phối hợp liên quân. Cái chết của một tướng Nga ngay từ đầu cuộc xung đột đã từng bị quy cho việc trang thiết bị viễn thông cồng kềnh trong chiến xa, cho phép Ukraine xác định được sự hiện diện của vị tướng lĩnh này.
Sự lơ là này của một bộ phận sĩ quan Nga lại càng thêm khó hiểu, khi mà quân đội Nga cũng đã từng mắc phải những sai lầm tương tự vào đầu cuộc chiến. Xu hướng đăng ảnh của họ trên các mạng xã hội hay dùng các ứng dụng như Tinder cho phép định vị đã cung cấp nhiều thông tin quý giá về đà tiến quân của Nga.
Đòn đánh ở Makiivka đã cho thấy rõ một sự khác biệt đến ngạc nhiên về công nghệ của Nga. Chuyên gia về viễn thông tại Pháp Stephane Dubreuil, khi trả lời phỏng vấn AFP, khẳng định "công nghệ quân sự Nga chỉ là một huyền thoại". Ngay từ đầu cuộc xung đột, phía Nga đã sử dụng các loại điện thoại mã hóa, nhưng thường xuyên gặp trục trặc bởi vì đó là đời điện thoại cũ của từ những năm 1980, 1990. Và chính việc sử dụng điện thoại dân sự đã cho phép Ukraine xác định vị trí của nhóm lính Nga trong khu vực. Chuyên gia Stephane Dubreuil giải thích :
"Khi quý vị có một chiếc điện thoại cầm tay, quý vị có một con chip của nhà khai thác mạng. Con chip nhà mạng này chứa đựng nhiều thông tin, trong đó có hai thông tin quan trọng : Nhà khai thác mạng và nước xuất xứ. Nếu tôi là người Nga và tôi đi vào Ukraine, rồi tôi bắt đầu liên lạc trên mạng viễn thông của Ukraine, nhà mạng sẽ biết ngay rằng con chip này là không phải ở đây, mà đến từ một nước khác. Do vậy, đây là khả năng thứ nhất. Điểm thứ hai, chính việc định vị cho phép biết được vị trí của một người nào đó, thậm chí cả việc họ đến từ nước nào, do có rất nhiều thông tin trên mạng."
Từ những quan sát trên, tướng Dominique Trinquand trên kênh truyền hình France 5, đưa ra một kết luận : Quân đội Nga không được chuẩn bị để gây chiến !
"Xin lưu ý một điểm : Ngày 24/02/2022, tất cả những gì đang diễn ra hiện nay là không được dự trù tới. Quân đội lẽ ra không để đi gây chiến. Họ nghĩ rằng sẽ có việc lật đổ chính phủ Ukraine với một cuộc diễu binh mừng chiến thắng tại Kiev mà không vấp phải sự phản kháng nào.
Quân đội không hề được chuẩn bị cho chiến tranh. Họ được chuẩn bị cho những cuộc thao dượt quen thuộc, hay cho các cuộc diễu binh trên Quảng Trường Đỏ. Từ năm 2008, quân đội Nga chẳng được thay đổi ngoại trừ hàng ngũ cấp cao. Các lực lượng hạt nhân và công nghệ được thay đổi, nhưng bản thân quân đội thì không. Và do vậy, quân đội Nga không có khả năng gây chiến tranh."
Minh Anh
Nguồn : RFI, 12/01/2023
****************************
Chiến tranh Ukraine : Nga thay thế tư lệnh "chiến dịch đặc biệt"
Trọng Thành, RFI, 12/01/2023
Đúng vào lúc chiến sự diễn ra dữ dội tại vùng Donbass, miền đông Ukraine, hôm 11/01/2023 chính quyền Nga quyết định thay tư lệnh "chiến dịch quân sự đặc biệt". Tướng Valeri Guerassimov, tổng tham mưu trưởng Quân đội, thay thế tướng Sergey Surovikin, vừa được bổ nhiệm cách đây ba tháng.
Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nga, tướng Valery Gerasimov (phải) cùng với tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự cuộc họp với các sĩ quan quân đội cấp cao ở Moskva (Nga) ngày 21/12/2022. AP - Mikhail Kuravlev
Theo dự đoán của Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW, trụ sở tại Washington, việc tổng tham mưu trưởng được bổ nhiệm chỉ huy trực tiếp chiến dịch tại Ukraine cho thấy chính quyền Nga có thể chuẩn bị có một nỗ lực quân sự lớn, mở lại các đợt tấn công quy mô trong năm nay. Chiến tranh kéo dài, thế trận giằng co trên chiến trường Ukraine khiến phe chủ trương cứng rắn hơn với Ukraine chỉ trích ngày càng mạnh mẽ tổng thống Putin và bộ quốc phòng.
Việc điện Kremlin bổ nhiệm tổng tham mưu trưởng làm tư lệnh chiến dịch cho thấy chính quyền Putin đang đối mặt với áp lực lớn trong nội bộ, theo nhận định của thông tín viên Anissa el Jabri tường trình từ Moskva :
Đối với nhiều nhà bình luận, đây là một món quà tẩm độc hơn là một sự thăng thưởng. Tẩm độc bởi những trông đợi của tổng thống Putin là quá lớn. Chiều hôm qua, 11/01, đích thân tổng thống Nga tỏ ra mất kiên nhẫn, trong một cuộc họp trực tiếp với các thành viên chính phủ, được truyền hình.
Tổng thống Vladimir Putin đã khiển trách phó thủ tướng Denis Manturov. Theo ông Putin, quan chức này là thủ phạm của việc đơn đặt hàng của chính quyền về phi cơ quân sự đã bị chậm trễ. Trước đó, hai thủ lĩnh quân sự Nga Ramzan Kadyrov et Evgeny Prigozin cũng đã từng chỉ trích việc này, với những lời lẽ rất cứng rắn.
Với việc nhân vật rất gần gũi với bộ trưởng quốc phòng vào cương vị này, phe của bộ trưởng quốc phòng Shoigu đã trở lại. Tuy nhiên, theo nhiều thông tin bên lề, bản thân bộ trưởng quốc phòng cũng không chắc chắn sẽ tại vị. Theo thông báo chính thức, việc bổ nhiệm nói trên đặc biệt liên hệ với "đòi hỏi tiến hành một sự phối hợp mật thiết hơn giữa các lực lượng trong quân đội". Đây có thể coi là một thú nhận ngầm về việc thiếu phối hợp trước đó, và giờ là lúc phải kiểm soát trở lại.
Nhìn chung, việc bổ nhiệm này cũng có thể là dấu hiệu báo trước về một giai đoạn mới của xung đột. Sau một giai đoạn tương đối bình ổn tại mặt trận, với việc xây dựng hệ thống công sự, củng cố các vị trí phòng thủ, đã đến lúc quân Nga phản công. Khoảng một nửa trong số lực lượng quân nhân mới được động viên hồi mùa thu, với 150.000 người, hiện vẫn chưa vào cuộc".
Putin ân xá tù nhân để công ty Wagner có thêm lính
Tổng thống Nga một mặt đưa bộ quốc phòng trở lại vị trí trung tâm trong chiến dịch quân sự tại Ukraine, mặt khác có các động thái ưu ái với lực lượng vũ trang tư nhân thuộc công ty Wagner của Evgeny Prigozin. Vẫn theo ISW, hôm qua, ông Putin có thể đã ban hành lệnh ân xá bí mật và chính sách ưu đãi đối với nhiều tù nhân Nga, cho phép họ tham gia các hoạt động quân sự của công ty Wagner tại Ukraine, theo thông tin từ thành viên Hội đồng Nhân quyền Nga Eva Merkacheva với hãng tin Nga RIA Novosti hôm 09/01. Công ty lính đánh thuê Wagner hiện là một lực lượng chủ lực của quân Nga trong các trận chiến đẫm máu tại thị trấn Soledar và thị xã Bakhmut.
Trọng Thành
Chiến tranh Ukraine : Tổng thống Zelensky xác nhận giao tranh khốc liệt gần Bakhmut
Anh Vũ, RFI, 10/01/2023
Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 09/01/2023 xác nhận quân đội Ukraine đang đối mặt với "các đợt tấn công mới, dữ dội hơn" của Nga tại mặt trận Soledar, gần thành phố Bakhmut, miền đông, nơi diễn ra các giao tranh khốc liệt từ nhiều tháng nay.
1111111111111111111111
Khói do pháo kích từ thành phố Soledar, ở vùng Donetsk, Ukraine, ngày 08/01/2023. AP - Roman Chop
Trong bản tin hàng ngày phát tối qua, được AFP trích dẫn, tổng thống Zelensky nói : "Tôi cảm ơn tất cả các binh sĩ đang bảo vệ Bakhmut và những chiến binh tại Soledar đang kháng cự với những cuộc tấn công mới còn dữ dội hơn của những kẻ xâm lược".
Thành phố Soledar có khoảng 70 nghìn dân trước chiến tranh, nằm cách thành phố Bakhmut 15 km, giờ đây đang là tâm điểm của các cuộc giao tranh đẫm máu nhất. Từ tháng 05/2022, Bakhmut, thuộc vùng Donetsk, là nơi diễn ra chiến sự khốc liệt nhất giữa quân đội Ukraine và Nga. Hai bên tập trung hỏa lực mạnh để giành giật nhau từng mét đất. Những ngày qua, quân Nga bổ xung các đơn vị của nhóm Wagner và của Chechenya, mở các cuộc tấn công dữ dội tại thành phố Soledar.
Tổng thống Ukraine cho biết thêm, thành phố Soledar "hoàn toàn bị phá hủy, khắp mặt đất phủ kín xác quân xâm lược và những vết đạn pháo".
Trước đó cùng ngày, quân đội Ukraine cho biết đã đẩy lùi các đợt tấn công của quân Nga nhằm chiếm Soledar. Thứ trưởng quốc phòng Ukraine, Ganna Malyar, trên Telegram cho biết sau nhiều đợt tấn công chiếm lại Soledar không thành, quân Nga đang dồn lực lượng tập trung tấn công. Hiện tại quân Nga đã triển khai một số lượng lớn các đơn vị tấn công lấy từ những lực lượng dự bị tinh nhuệ nhất của nhóm Wagner để mở các cuộc tấn công mới.
Anh Vũ
*************************
Nga tăng cường tấn công Bakhmut của Ukraine
AP, VOA, 10/01/2023
Các quan chức Ukraine cho biết các lực lượng Nga đang leo thang tấn công vào các vị trí của Ukraine xung quanh thành phố Bakhmut bị tàn phá ở miền đông, gây thêm nhiều chết chóc và hủy hoại trong trận chiến dai dẳng kéo dài nhiều tháng.
22222222222222222222
Một khu vực ở Bakhmut, Ukraine, bị Nga tấn công vào ngày 7/1/2023.
"Mọi thứ đã bị phá hủy hoàn toàn, gần như không còn sự sống", Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy cho biết vào tối thứ Hai 9/1 về hiện trường xung quanh Bakhmut và thị trấn Soledar gần đó.
"Toàn bộ vùng đất gần Soledar phủ đầy xác của những kẻ chiếm đóng và những tàn tích từ các cuộc pháo kích. Trông thật khủng khiếp", ông Zelenskyy nói.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Malyar cho biết Nga đã ném "một số lượng lớn các nhóm tấn công" vào trận chiến.
Bà nói : "Quân địch dẫm lên xác binh lính của chính bọn chúng để tiến lên, theo đúng nghĩa đen, và chúng đang ồ ạt sử dụng pháo binh, pháo phản lực phóng loạt và súng cối, bắn trúng vào chính quân của chúng".
Quân đội Nga cùng với các binh sĩ thuộc hãng Wagner, một nhà thầu quân sự tư nhân của Nga, đã tiến vào Soledar trong những ngày gần đây và "có phần chắc sẽ kiểm soát phần lớn khu dân cư này", Bộ Quốc phòng Anh viết trên Twitter hôm 9/1.
Bộ này nói rằng chiếm Soledar, cách Bakhmut 10 km về phía bắc, có thể là mục tiêu quân sự trước mắt của Moscow và là một phần của chiến lược bao vây Bakhmut.
Nhưng bộ này nói thêm rằng "Các lực lượng Ukraine duy trì các tuyến phòng thủ ổn định theo chiều sâu và kiểm soát các tuyến đường tiếp tế" trong khu vực.
Một điểm đặc biệt của cuộc chiến gần Bakhmut là một số cuộc giao tranh đã diễn ra xung quanh lối vào các đường hầm khai thác muối bị bỏ hoang chạy dài khoảng 200 km bên dưới khu vực, báo cáo tình báo Anh lưu ý.
"Cả hai bên có thể lo ngại rằng (các đường hầm) có thể được sử dụng để xâm nhập vào hậu tuyến của họ", báo cáo nói.
Một số thành phố tiền tuyến ở các tỉnh Donetsk và Luhansk miền đông Ukraine đã chứng kiến giao tranh dữ dội trong những tháng gần đây.
Các tỉnh trên tạo nên Donbas, một khu vực công nghiệp rộng lớn giáp với Nga mà Tổng thống Nga Vladimir Putin ngay từ đầu đã xác định là trọng tâm của cuộc chiến và là nơi phe ly khai do Moscow hậu thuẫn đã đánh chiếm kể từ năm 2014.
Cuộc tấn công dồn dập về phía đông của Nga đã chiếm được gần như toàn bộ Luhansk trong suốt mùa hè. Donetsk thoát khỏi số phận tương tự, và quân đội Nga sau đó đã đổ nhân lực và tài nguyên xung quanh Bakhmut.
Sau khi các lực lượng Ukraine tái chiếm thành phố Kherson ở miền nam vào tháng 11 năm ngoái, trận chiến xung quanh Bakhmut đã nóng lên.
Việc chiếm Bakhmut sẽ làm gián đoạn các tuyến tiếp tế của Ukraine và mở ra một con đường cho các lực lượng Nga tiến về phía Kramatorsk và Sloviansk, những thành trì quan trọng của Ukraine ở Donetsk.
Giống như Mariupol và các thành phố đang tranh chấp khác, Bakhmut đã bị bao vây kéo dài, trải qua nhiều tuần không có nước và điện ngay cả trước khi Moscow tiến hành các cuộc tấn công lớn nhằm hủy diệt các tiện ích công cộng trên khắp Ukraine.
Thống đốc khu vực Donetsk, Pavlo Kyrylenko, ước tính hơn hai tháng trước rằng 90% dân số Bakhmut trước chiến tranh với hơn 70.000 người đã phải bỏ chạy kể từ khi Moscow tập trung vào việc chiếm giữ toàn bộ Donbas.
Theo AP
************************
Nga tăng cường tấn công thị trấn mặt trận phía đông Ukraine
Reuters, VOA, 10/01/2023
Nga tăng cường "cuộc tấn công mạnh mẽ" do lực lượng đánh thuê Wagner lãnh đạo nhắm vào Soledar ở miền đông Ukraine, Kyiv cho biết hôm 9/1 đồng thời mô tả một tình huống khó khăn đối với các lực lượng đẩy lùi làn sóng tấn công xung quanh thị trấn khai thác muối và mặt trận lân cận.
333333333333333333333333
Quang cảnh hoang tàn sau trận pháo kích của Nga tại Soledar, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 8/1/2023.
Soledar, ở khu vực công nghiệp Donbas, cách Bakhmut vài dặm, nơi quân đội của cả hai bên đã chịu tổn thất nặng nề trong một số cuộc giao tranh giao thông hào khốc liệt nhất kể từ khi Nga xâm lược Ukraine gần 11 tháng trước.
Các lực lượng Ukraine đã đẩy lùi nỗ lực chiếm thị trấn trước đó nhưng một số lượng lớn các đơn vị Wagner đã nhanh chóng quay trở lại, triển khai các chiến thuật mới và nhiều binh sĩ hơn dưới sự hậu thuẫn của pháo hạng nặng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Malyar cho biết trên Telegram.
Bà Malyar nói : "Kẻ thù thực sự bước qua xác chết của binh lính của chúng, sử dụng pháo, hệ thống MLRS và súng cối hàng loạt". Bà nói những kẻ tấn công được rút ra từ những người lính trừ bị tốt nhất của Wagner.
Bộ Quốc phòng Nga đã không đề cập đến Soledar hoặc Bakhmut trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 9/1, một ngày sau khi đối mặt với những lời chỉ trích vì tuyên bố rõ ràng là sai về một cuộc tấn công phi đạn vào một doanh trại tạm thời của Ukraine.
Wagner được thành lập bởi Yevgeny Prigozhin, một đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Thu hút một số tân binh từ các nhà tù của Nga và được biết đến với bạo lực không khoan nhượng, lưc lượng này tích cực trong các cuộc xung đột ở Châu Phi và đã đóng một vai trò nổi bật trong nỗ lực chiến tranh của Nga ở Ukraine.
Prigozhin đã cố gắng chiếm Bakhmut và Soledar trong nhiều tháng với cái giá là nhiều sinh mạng của cả hai bên. Ông cho biết tầm quan trọng của nó nằm ở một mạng lưới các đường hầm khai mỏ dưới lòng đất :
"Nơi này không chỉ (có khả năng chứa) một nhóm lớn người ở độ sâu 80-100 mét, mà xe tăng và xe chiến đấu bộ binh cũng có thể di chuyển được".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói trong bài phát biểu qua video hàng đêm hôm 8/1 rằng Bakhmut và Soledar đang đứng vững bất chấp sự tàn phá trên diện rộng, nhưng ở Soledar "mọi thứ rất khó khăn".
Các nhà phân tích quân sự cho rằng lợi ích quân sự chiến lược đối với Moscow khi chiếm được các thị trấn sẽ bị hạn chế. Một quan chức Mỹ cho biết Prigozhin đang nhắm tới muối và thạch cao từ các mỏ, được cho là kéo dài hơn 100 dặm dưới lòng đất.
Tại một trung tâm sơ tán ở Kramatorsk gần đó, bà Olha, 60 tuổi, cho biết bà đã trốn khỏi Soledar sau khi chuyển từ căn hộ này sang căn hộ khác vì mỗi căn hộ đều bị tiêu diệt trong các trận chiến xe tăng.
"Cả tuần trước, chúng tôi không thể ra ngoài. Mọi người đều chạy xung quanh, những người lính mang vũ khí tự động, la hét", bà Olha cho biết.
"Không còn một ngôi nhà nào nguyên vẹn", bà nói. "Căn hộ bị cháy, vỡ làm đôi".
Các blogger thân Nga dẫn lời Prigozhin nói rằng các lực lượng của ông ta đang chiến đấu để giành lấy tòa nhà hành chính ở Soledar.
Quân đội Ukraine cho biết quân tiếp viện đã được gửi đến thị trấn. Cảnh sát Ukraine nói hai nhân viên tình nguyện người Anh mất tích gần Soledar.
Cách thị trấn Siversk khoảng 40 km về phía bắc, chiến binh Ukraine Heorhil, 28 tuổi, cho biết mỗi bên đang tấn công nhau bằng pháo hạng nặng. Ông nói các lực lượng chính quy của Nga đã thay thế các chiến binh ít được đào tạo bài bản hơn trong khu vực.
"Thật không may, cả hai bên đều chịu tổn thất lớn, điều đó có nghĩa là các đơn vị của chúng tôi cũng chịu tổn thất", ông nói khi phát biểu gần những ngôi nhà bị phá hủy phủ đầy tuyết. "Không bao giờ nên đánh giá thấp kẻ thù".
Reuters đã không thể kiểm chứng độc lập các báo cáo chiến trường.
Khi cuộc chiến tiến dần đến mốc một năm, quân đội Nga chịu áp lực trong nước phải mang lại những thành công trên chiến trường. Những tiếng nói diều hâu đã tìm cách leo thang, sau khi mất lãnh thổ chiếm được và tỷ lệ tử thương vong cao.
Nga, ban đầu viện lý do cần phải loại bỏ Ukraine khỏi những người theo chủ nghĩa dân tộc, giờ đây nói rằng họ đang chiến đấu với mối đe dọa từ phương Tây đối với sự tồn tại của chính mình. Kyiv và các đồng minh phương Tây, những nước đã áp đặt các chế tài rộng rãi đối với Moscow và gửi vũ khí cho Ukraine để tự vệ, nói rằng cuộc xâm lược hoàn toàn vô cớ.
Sky News dẫn một nguồn tin phương Tây cho biết Anh đang cân nhắc việc cung cấp xe tăng cho Ukraine lần đầu tiên. Bộ Quốc phòng Anh chưa không trả lời ngay yêu cầu bình luận.
Pháp, Đức và Mỹ tuần trước đều cam kết gửi xe chiến đấu bọc thép, đáp ứng yêu cầu từ lâu của Ukraine.
Điện Kremlin nói các loại vũ khí mới sẽ "đào sâu thêm nỗi đau khổ của người dân Ukraine" nhưng không ảnh hưởng đến kết quả của cuộc xung đột.
Theo Reuters
Truyền thông Nga tiết lộ chi tiết việc Ukraine thực hiện vụ ‘Đột kích Đêm Giao thừa’
Đêm cuối năm 2022, nơi đóng quân tạm thời của một đơn vị lính Nga mới nhập ngũ tại thị trấn Makiivka ở vùng Donesk thuộc Ukraine bị pháo Himars của phía Ukraine bắn trúng, gây thương vong nặng. Các chuyên gia Nga đặt câu hỏi vì sao sĩ quan chỉ huy phía Nga lại tập trung nhiều binh sĩ vào một tòa nhà như vậy ? Ngoài sai lầm bố trí nơi đóng quân của phía Nga, còn có câu hỏi về việc tại sao phía Ukraine có thể thực hiện một loạt hành động từ thu thập tin tức tình báo, định vị mục tiêu cho tới bắn trúng mục tiêu. Qua tin tức của truyền thông Nga và phương Tây, trên mức độ nhất định, có thể thuật lại các khâu quan trọng của vụ tập kích này như sau.
Ngày 2/1/2023, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng vũ trang Ukraine dùng pháo hỏa tiễn Himars tập kích nơi đóng quân tạm thời của một đơn vị quân đội Nga tại thị trấn Makiivka vùng Donesk. Phía Ukraine đã bắn 6 quả đạn hỏa tiễn, trong đó 2 quả bị phòng không Nga bắn hạ, 4 quả trúng đích làm 63 binh sĩ Nga thiệt mạng.
Vì sao lúc đó quân đội Nga lại tập trung nhiều người trong một tòa nhà ? Ngày 3, "Truyền thông Tự do" Nga đưa tin : 63 quân nhân chết đợt này là tân binh mới tuyển từ vùng Saratov. "Đây là một bi kịch lớn, thậm chí họ còn chưa ra mặt trận thì đã mất mạng". Bản tin nói, vụ việc này là do sĩ quan chỉ huy sai lầm, đánh giá thấp kẻ địch và do nhiều tình hình khách quan, chủ quan gây ra. Hiện nay còn chưa rõ vì sao ngay tại vùng chiến sự mà chỉ huy lại tập trung cả một tiểu đoàn vào một nơi, trong một tòa nhà không có công sự phòng ngự. Bất cứ ai có chút kiến thức quân sự đều biết rằng tại vùng chiến sự, các binh sĩ đều phải ở phân tán, các đại đội phải cách nhau một khoảng cách nhất định, tập trung cả tiểu đoàn vào một chỗ là vi phạm quy định.
Ngoài vấn đề bố trí quân mà các chuyên gia Nga đặt câu hỏi ra, còn có nhân tố nào gây ra vụ tập kích đêm giao thừa hay không ? "Truyền thông Tự do" Nga cho biết, lúc đó có hơn 300 người đóng tại đây, khi năm mới sắp đến, không khó tưởng tượng tâm trạng phấn khởi của mọi người vào giờ phút ấy. Hiện còn chưa rõ vì sao cấp chỉ huy lại không thu điện thoại di động của các tân binh. Trong chiến tranh hiện đại, một cuộc gọi điện thoại cho bạn hoặc cho vợ rất có thể là "nụ hôn của tử thần". Đêm trước năm mới, các tân binh dùng điện thoại di động từ cùng một địa điểm gọi nhiều cú điện thoại về nhà — điều đó không thể không làm cho cơ quan tình báo phương Tây và Ukraine hết sức quan tâm, thậm chí phía Ukraine đã có thể sớm bắn phá mục tiêu này vì số binh sĩ Nga ấy đã đóng quân ở đây đâu phải chỉ mới một ngày. Nhưng điều quan trọng nhất là họ muốn "đánh úp vào đêm giao thừa" để "gửi tới người Nga lời chúc mừng năm mới". Trong đêm giao thừa trước ngày đầu năm, nhiều cú điện thoại liên tục phát đi từ tòa nhà lính Nga đóng quân khiến cho phía Ukraine hiểu rằng toán tân binh này không muốn rời đi chỗ khác để đón năm mới, và thế là họ bắt đầu khai hỏa.
Theo tin ngày 3/1 của đài truyền hình Nga Tsargrad, phóng viên chiến trường Anastasia Antonova của quân đội Nga cho biết, máy bay không người lái [drone] của phía Ukraine chưa bay đến Makiivka, lần bắn phá này không thể nào là do các drone gây ra. Bởi thế, kẻ đã dẫn đường cho pháo binh Ukraine bắn có thể là gián điệp nằm vùng. Nhưng rất khó phát hiện ra bọn gián điệp ấy, chúng có thể là một người dân địa phương bình thường ít ai để ý tới. Roschislav Antonov, cố vấn của lãnh đạo "Nước Cộng hòa Donesk" [tự xưng] nói, đúng là trong vùng có chiến sự, tất cả binh sĩ phải được bố trí phân tán trong các công sự, đồng thời phải tách riêng con người với thiết bị và đạn dược. Đó là những điều thường thức ai cũng biết, nhưng không rõ vì sao người chỉ huy đơn vị này lại bỏ qua. Tin tức từ mạng xã hội cho thấy, trong tòa nhà binh sĩ Nga đóng quân có một kho đạn, pháo của phía Ukraine đã kích nổ tất cả các loại vũ khí ấy. Phóng viên chiến trường Alexei Bolchiko cũng nói, các chứng cứ chưa được xác minh cho thấy có tình trạng đạn dược và nhiên liệu để cùng một chỗ trong tòa nhà, vì thế đã làm tăng sức nổ của tên lửa bắn tới.
Báo "Komsomol Moskva" ngày 3/1 đưa tin, các chuyên gia quân sự Nga cho rằng việc pháo hỏa tiễn Himars của phía Ukraine bay chính xác vào toà nhà cho thấy quân đội Ukraine đã nắm được các thông tin về mục tiêu tấn công. Nguyên nhân có thể là thiết bị trinh sát không gian-vũ trụ của các quốc gia NATO đã liên tục theo dõi sự điều động của quân đội Nga, đồng thời cũng có thể có một gián điệp nằm vùng tại nơi này cung cấp cho phía Ukraine biết các tọa độ của mục tiêu.
Thông tấn xã nhà nước Ukraine ngày 2/1 cho biết, vụ pháo binh Ukraine bắn phá thị trấn Makiivka kể trên đã làm hơn 400 lính Nga tử trận, khoảng 300 bị thương. Nhưng tin này bị Bộ Quốc phòng Nga phủ nhận. Truyền thông Ukraine nói các đơn vị lính Nga vừa mới nhập ngũ đóng trong căn cứ như bộ đội đặc chủng, pháo binh và bộ đội thông tin đều bị tiêu diệt.
Global Times
Nguyên tác : 军对俄军如何实施"跨年夜突袭"？俄媒披露细节 (Quân đội Ukraine đã thực hiện "cuộc đột kích đêm giao thừa" chống lại quân đội Nga như thế nào ? Truyền thông Nga tiết lộ chi tiết) Thời báo Hoàn Cầu ngày 4/1/2023.
Nguyễn Hải Hoành biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 06/01/2023
Tại sao Ukraine có thể – và nên – giải phóng bán đảo Crimea ?
Lính Ukraine tại Bakhmut, tháng 12 năm 2022 - Ảnh minh họa - Clodagh Kilcoyne / Reuters
Đối với người Ukraine, 2022 là năm của cả bi kịch và thành tựu lịch sử. Vào tháng 2, Nga xâm lược Ukraine với gần 190.000 quân, gây ra sự tàn phá không kể xiết và giết chết hàng chục nghìn người. Nhưng chỉ trong vài tuần, quân đội Ukraine đã chặn được đà tấn công, rồi sau đó buộc người Nga phải lùi lại. Kể từ tháng 8, Ukraine đã giành lại hơn một nửa lãnh thổ mà Nga chiếm được, làm tiêu tan hy vọng thành công của Moscow. Nhằm cố gắng chứng minh thành tích, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sáp nhập bốn tỉnh của Ukraine – Donetsk, Kherson, Luhansk, và Zaporizhzhia – vào cuối tháng 9. Nhưng việc làm đó là vô nghĩa. Vào thời điểm Putin đưa ra tuyên bố của mình, Nga không có toàn quyền kiểm soát bất cứ tỉnh nào trong số này, và kể từ lúc đó, lực lượng của nước này thậm chí còn mất nhiều lãnh thổ hơn.
Tuy nhiên, Nga vẫn kiểm soát một tỉnh của Ukraine : Crimea. Năm 2014, Nga đã chiếm giữ bán đảo này bằng một hành động vi phạm luật pháp quốc tế nghiêm trọng. Putin tích cực khai thác quan điểm cho rằng việc Liên Xô chuyển giao Crimea cho Ukraine vào năm 1954 là một "sai lầm". Khi chiếm bán đảo này, Putin tin rằng ông vừa sửa chữa sai lầm, vừa cải thiện vị thế quốc tế của Nga, đưa đất nước trở lại vị thế cường quốc.
Nhưng những tiền đề đó đều sai. Crimea có một lịch sử phong phú và độc đáo ; vùng đất này đã không còn là một phần của Nga từ xa xưa. Nó đã trở thành một bộ phận hợp pháp của Ukraine độc lập sau cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc năm 1991, trong đó người Ukraine – bao gồm phần lớn cư dân Crimea – đã bỏ phiếu giành độc lập khỏi Liên Xô. Cũng dễ hiểu tại sao người Crimea muốn độc lập. Liên Xô là một quốc gia độc tài, trong khi Ukraine đang trên đường trở thành một nền dân chủ đa nguyên. Chế độ cai trị hiện tại của Moscow đã làm sống lại nhiều hoạt động độc tài của Liên Xô ở Crimea, bao gồm việc đàn áp các nhóm thiểu số và buộc người dân phải nghe theo truyền thông nhà nước chuyên tuyên truyền. Moscow đã biến khu vực này thành một khu vực đồn trú quân khổng lồ và nguy hiểm, mà sau đó được sử dụng để xâm lược Ukraine. Chừng nào bán đảo còn nằm trong tay Điện Kremlin, thì Ukraine – và người dân Ukraine – sẽ không thể thoát khỏi sự xâm lược của Nga.
Các quốc gia phương Tây đều tin rằng việc sáp nhập Crimea năm 2014 là không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, Mỹ và các đối tác của họ đã do dự trước việc ủng hộ bất kỳ kế hoạch nào nhằm trao Crimea lại cho Ukraine. Nhiều nhà hoạch định chính sách phương Tây cho rằng Kyiv không thể thành công trong một chiến dịch quân sự nhằm giành lại tỉnh này. Ví dụ, vào tháng 11, Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, cho biết khả năng Ukraine đánh đuổi người Nga ra khỏi Crimea là "không cao". Các nhà phân tích khác tin rằng việc người Crimea tái hòa nhập với người Ukraine là rất khó, hoặc tin rằng một cuộc tấn công vào Crimea sẽ thúc đẩy trả đũa hạt nhân. Họ gợi ý rằng, tốt hơn hết, Ukraine không nên chiến đấu vì bán đảo. Một số thậm chí còn nói rằng Kyiv nên dùng nó để đổi lấy hòa bình.
Nỗi sợ hãi của phương Tây không hoàn toàn vô căn cứ. Nga đã sáp nhập Crimea được 8 năm và đã xây dựng sự hiện diện quân sự đáng kể ở bán đảo này. Crimea cũng có ít nhất 700.000 cư dân Nga chuyển đến sau năm 2014 (trong tổng số 2,4 triệu dân) : một thực tế sẽ làm phức tạp bất kỳ nỗ lực tái hòa nhập nào. Thế giới không bao giờ có thể loại trừ khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân, đặc biệt là khi nước này được điều hành bởi Putin. Đây là tất cả những lý do chính đáng giải thích tại sao Ukraine nên cẩn trọng với việc giải phóng Crimea.
Nhưng chúng không phải là lý do để Ukraine từ bỏ bán đảo hoàn toàn. Chưa kể, có muôn vàn lý do khác khiến Crimea phải được trả lại. Chẳng hạn, chính sự hiện diện quân sự của Nga ở Crimea là một lý do để chiến đấu vì bán đảo, vì một trận chiến tại đây sẽ làm suy giảm nghiêm trọng khả năng Nga tiến hành chiến tranh và khủng bố Ukraine hoặc các quốc gia khác. Những quan ngại về khả năng Ukraine chiếm lại bán đảo và khả năng xảy ra tấn công hạt nhân đều đã bị thổi phồng. Sau nhiều tháng thành công trên chiến trường, rõ ràng là Ukraine có khả năng giải phóng Crimea. Dù một số người Crimea có thể muốn tiếp tục là một phần của Nga, nhiều người trong số họ sẽ rất vui nếu thoát khỏi sự kìm kẹp của Điện Kremlin. Và luận điệu hạt nhân của Putin có thể chỉ là dọa suông. Suy cho cùng, ông đã từng nói sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân trong cuộc xung đột, nhưng rồi lại rút lui. Do đó, Ukraine nên lên kế hoạch giải phóng Crimea – và phương Tây nên lên kế hoạch giúp đỡ họ.
Crimea là Ukraine
Một trong những dòng quan điểm quan trọng của Nga, đã được Moscow thúc đẩy trong nhiều thập niên và được nhiều nhà quan sát quốc tế nhắc lại, là Crimea có mối liên hệ lịch sử đặc biệt với Nga. Đúng là Sevastopol từ lâu đã là căn cứ hải quân của Nga và bờ biển phía nam của nó là nơi có nhiều cung điện của giới quý tộc Nga hồi thế kỷ 19. Hầu hết người dân trên bán đảo nói tiếng Nga. Thế nên Putin đã lập luận rằng, khi lấy lại Crimea, ông đã sửa chữa một sai lầm lịch sử.
Tuy nhiên, lịch sử Crimea phong phú và đa dạng hơn nhiều so với những gì quan điểm trên nói đến. Bán đảo chỉ trở thành một phần của Nga sau khi nước này xâm chiếm nó vào năm 1783 ; trước đó, nó đã được cai trị bởi nhiều đế chế trong suốt cả thiên niên kỷ. Crimea có hàng ngàn địa danh độc đáo không có mối liên hệ nào với Nga và là nơi sinh sống của nhiều nhóm sắc tộc. Phiên bản của người Nga về quá khứ của Crimea là một phiên bản có chủ ý, và họ biện minh cho cuộc xâm lược của mình bằng giả định lố bịch rằng sự cai trị trong quá khứ và ngôn ngữ trao cho một quốc gia quyền chiếm đất của nước láng giềng. Vương quốc Anh đã cai trị Ireland trong nhiều thế kỷ, và dưới sự cai trị của London, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trên hòn đảo. Nhưng điều đó không có nghĩa là Anh có quyền chiếm giữ Ireland.
Một đánh giá trung thực về lịch sử cho thấy rõ rằng Crimea nên là một phần của Ukraine, không phải của Nga. Bán đảo được toàn thế giới – kể cả Nga, cho đến năm 2014 – công nhận về mặt pháp lý là lãnh thổ của Ukraine. Crimea đã được Kyiv điều hành trong 60 đến 70 năm qua, vì vậy, hầu hết cư dân ở đây trước tiên đều xem nó là một bán đảo của Ukraine. Trong suốt thời gian đó, khu vực này đã đi từ nền kinh tế suy thoái sang nền kinh tế trung lưu vững chắc, nhờ có nguồn cung cấp nước, năng lượng của Ukraine và – sau khi Ukraine độc lập – sự bùng nổ hoạt động du lịch. Putin có thể đúng khi cho rằng hàng triệu người Nga yêu thích vùng lãnh thổ này, nhưng hàng triệu người Ukraine cũng vậy – vì họ đã từng đến thăm hoặc sống ở đó. Phải có lý do thì đại đa số các thành viên Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc mới lên án mạnh mẽ việc sáp nhập Crimea và coi tuyên bố đó là vô hiệu.
Nga sẽ không bao giờ cho phép một cuộc trưng cầu dân ý thực sự về tương lai của bán đảo, theo đó, không thể biết chính xác suy nghĩ của người dân Crimea. Một cuộc thăm dò do Trung tâm Levada thực hiện vào năm 2019 cho thấy phần lớn cư dân bán đảo muốn Crimea là một phần của Nga. Nhưng thật khó để tin vào những cuộc thăm dò được thực hiện ở một quốc gia độc tài, và Nga đã hình sự hóa hành động phản đối việc sáp nhập Crimea. Những người Crimea được thăm dò ý kiến có thể sợ phải thừa nhận rằng họ muốn là một phần của Ukraine. Ngoài ra, có nhiều lý do để cho rằng một cuộc bỏ phiếu tự do và công bằng về tình trạng của Crimea ngày nay sẽ mang lại kết quả tương tự như cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức vào năm 1991. Một cuộc trưng cầu dân ý như vậy, trước hết, phải bao gồm hơn 100.000 cư dân Crimea mà Nga đã đe dọa, quấy rối, và thậm chí hành hung cho đến khi họ rời bán đảo. Rất nhiều người trong số này đã chấp nhận bán lỗ nhà cửa và từ bỏ công việc kinh doanh của họ. (Hầu hết các công ty và cơ sở lớn của Ukraine trên bán đảo cũng bị mất tài sản.) Những người di cư Crimea này gần như chắc chắn sẽ chọn chính quyền Ukraine, tạo cho nhóm ủng hộ Kyiv một bước khởi đầu vững chắc. Nhiều cư dân còn đang sống trên bán đảo cũng sẽ bỏ phiếu cho Ukraine, cũng như một số người mới đến muốn sống ở một quốc gia tự do hơn. Cư dân Crimea đã từng phàn nàn về cách Nga đối xử với môi trường của bán đảo, cũng như sự gián đoạn kinh tế do lệnh trừng phạt gây ra.
Giải phóng Ukraine sẽ đặc biệt được ủng hộ bởi – và có ý nghĩa lớn với – hàng trăm nghìn người Tatar ở Crimea, một nhóm đã bị Moscow đàn áp dữ dội. Không giống như người Nga, họ đã sinh sống trên bán đảo từ đầu thời trung cổ. Trong nhiều thế kỷ, người Tatar ở Crimea thậm chí còn có nhà nước riêng của mình. Crimea là quê hương duy nhất của họ. Nhưng dưới sự cai trị của Liên Xô và Nga, họ đã bị đàn áp tàn bạo. Chẳng hạn, vào năm 1944, họ đã bị trục xuất và chỉ được phép quay trở lại vào cuối những năm 1980, khi Liên Xô sắp sụp đổ. Dưới thời Putin, họ lại bị ép rời đi một lần nữa. Những người ở lại thường xuyên bị cấm lao động, bị bắt giữ vô cớ, bị giam lỏng dù không làm gì sai. Một số thậm chí bị bắt cóc. Một số di tích văn hóa của họ hiện đang bị tháo dỡ. Họ xứng đáng được chứng kiến chế độ toàn trị của Nga chấm dứt.
Điều phải làm
Ukraine phải chiếm lại Crimea vì những lý do vượt ra ngoài công lý. Nga đã biến Crimea thành một căn cứ quân sự lớn để phát động cuộc xâm lược của mình. Nhờ bán đảo này nên người Nga đã chiến đấu thành công hơn ở miền nam Ukraine so với ở miền bắc. Nga tiếp tục sử dụng Hạm đội Biển Đen đóng tại Crimea và các căn cứ không quân trên bán đảo để tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa. Thái độ hiếu chiến này cho thấy rõ rằng Ukraine không thể an toàn hoặc xây dựng lại nền kinh tế của mình chừng nào Crimea còn ở trong tay Nga, và vì vậy Kyiv sẽ không ngừng chiến đấu cho đến khi giành lại được tỉnh này.
Việc Nga kiểm soát Crimea không chỉ là rủi ro an ninh đối với Ukraine. Việc Moscow nắm giữ bán đảo sẽ gây nguy hiểm cho toàn thế giới. Từ Crimea, sức mạnh của Nga có thể vươn khắp Châu Âu và Trung Đông, đe dọa sự an toàn của nhiều quốc gia khác. Bằng cách chiếm đóng bán đảo, Nga đã kiểm soát cả Biển Đen và Biển Azov, nơi mà quân đội Nga hiện đang bao quanh hoàn toàn. Nắm giữ hai vùng nước này đã là mục tiêu của Putin trong nhiều năm : hai vùng biển này là một tuyến đường vận chuyển khổng lồ cho đủ các loại sản phẩm trên lục địa Á-Âu. Bằng cách chiếm đóng Crimea, Nga có thể kiểm soát việc tiếp cận nhiều cảng và tuyến đường biển, mang lại cho nước này quyền kiểm soát nguồn cung của nhiều loại hàng hóa, bao gồm than đá, quặng sắt, sản phẩm công nghiệp và ngũ cốc từ Ukraine. (Các cảng Berdyansk và Mariupol của Ukraine đã mất gần như toàn bộ lưu lượng hàng hóa sau khi Nga bắt đầu hạn chế tiếp cận Biển Azov vào năm 2018.)
Để hiểu tại sao quyền lực của Nga đối với Crimea lại vô cùng nguy hiểm đối với phần còn lại của thế giới, hãy xem xét cuộc khủng hoảng an ninh lương thực hiện tại – do cuộc xâm lược của Nga gây ra. Nếu không có bán đảo, Nga sẽ không thể đe dọa vận chuyển hàng hải ở Biển Đen và Biển Azov vì phần lớn các tuyến đường biển này nằm ngoài vùng đặc quyền kinh tế của Nga. Moscow chắc chắn sẽ không thể sử dụng các vùng lãnh hải và hải cảng của Ukraine để phô trương sức mạnh. Nhưng bằng cách chiếm đóng Crimea, Nga đã thống trị các vùng biển này và các cảng của chúng.
Chiếm đóng Crimea cũng giúp Nga gia tăng quyền kiểm soát với nguồn cung năng lượng của thế giới. Biển Đen là nơi có nhiều tài nguyên, bao gồm cả các mỏ khí đốt tự nhiên lớn mà Ukraine từng chuẩn bị khai thác. Trên thực tế, ngay trước khi Nga bắt đầu chiếm đóng Crimea, Exxon Mobil đã ký một biên bản ghi nhớ với Kyiv để khoan các mỏ khí đốt tự nhiên trị giá 6 tỷ đô la ở đó, và đây chỉ là một trong nhiều công ty hợp tác với Ukraine để tiếp cận tài nguyên. Nếu các dự án này được thông qua, bản đồ năng lượng Châu Âu sẽ mãi mãi thay đổi và lục địa này có thể dễ dàng thoát khỏi năng lượng của Nga. Nhưng khi Moscow đưa quân vào Crimea năm 2014, các công ty đều hủy bỏ dự án của họ. Chừng nào tỉnh này và các khu vực khác của Biển Đen vẫn nằm trong tay Nga, hoạt động kinh doanh sẽ không thể quay trở lại.
Lời nó và hành động
Vậy Ukraine sẽ giải phóng Crimea như thế nào ? Lý tưởng nhất, việc đó sẽ được thực hiện thông qua ngoại giao. Putin sẽ không bao giờ cân nhắc việc rời khỏi bán đảo trong hòa bình, nhưng nếu ông bị phế truất, những người kế nhiệm ông có thể có những tính toán khác. Họ sẽ kế thừa một quốc gia bị trừng phạt nặng nề với quân đội suy yếu nghiêm trọng. Họ vẫn phải chiến đấu với lực lượng vũ trang tài giỏi của Ukraine – và do đó sẽ nhận thêm nhiều thất bại. Cuối cùng, họ sẽ phải đối mặt với các vụ kiện quốc tế do Ukraine khởi xướng, đòi bồi thường thiệt hại hàng trăm tỷ đô la. Moscow nhiều khả năng sẽ thua trước tòa và các quốc gia phương Tây sẽ khiến chính phủ nước này phải trả giá, đơn giản bằng cách chuyển tài sản bị phong tỏa của Nga sang cho Kyiv. Khi đối mặt với một tình huống như vậy, Điện Kremlin có thể đề nghị trả lại Crimea như một phần trong thỏa thuận giúp Nga không bị phá sản, và ngăn chặn tình trạng bất ổn trong nước vốn có thể nảy sinh nếu nền kinh tế rơi vào hỗn loạn.
Nhưng Ukraine không thể chỉ trông chờ vào sự thay đổi lãnh đạo ở Nga. Họ cũng không thể dựa vào việc nhà lãnh đạo tiếp theo của Nga sẽ sẵn sàng cho hòa bình. Do đó, Kyiv cần duy trì lựa chọn quân sự và phải bắt đầu chuẩn bị để giành chiến thắng trong một cuộc chiến như vậy.
Dù việc chiếm lại Crimea sẽ không dễ dàng, nhưng Ukraine đủ khả năng làm điều đó – một thực tế mà phương Tây đang bắt đầu thừa nhận. Theo NBC News, vào tháng 12, một quan chức chính quyền Biden nói với Quốc hội rằng Kyiv sẽ có thể giải phóng bán đảo. Ben Hodges, cựu tướng chỉ huy quân đội Mỹ ở Châu Âu, nói rằng Ukraine có cơ hội giải phóng Crimea vào cuối mùa hè tới.
Có một lý do về quân sự cho những dự đoán này. Vào thời điểm các lực lượng Ukraine sẵn sàng tấn công bán đảo, hầu hết các năng lực của Nga đã bị tổn hại nghiêm trọng. Những người lính sống sót của Nga sẽ kiệt sức và kho dự trữ tên lửa chính xác của nước này sẽ cạn kiệt. Các căn cứ hải quân, không quân, và các tuyến đường tiếp tế tới Crimea sẽ bị phá hủy bởi các cuộc tấn công của Ukraine. Vì Crimea chỉ được kết nối với lục địa Á-Âu bằng một eo đất hẹp, dễ bị tổn thương và một cây cầu, nên một khi quân đội Ukraine tiến vào khu vực, lực lượng còn lại của Nga sẽ bị mắc kẹt, khiến các căn cứ quân sự của Nga càng dễ bị Ukraine tấn công hơn. Và dù có vai trò rất quan trọng, Bán đảo Crimea thực chất cũng là đất liền : một địa hình nơi quân đội Ukraine đã rất thành công trong việc giành lại.
Tất nhiên, Ukraine sẽ phải xem xét khả năng của Hạm đội Biển Đen, lực lượng giữ vai trò then chốt trong sự hiện diện quân sự của Nga ở Crimea. Đó là một lực lượng mà Ukraine không thực sự có năng lực tương đương. Nhưng dù lực lượng hải quân nhỏ của Ukraine không đủ sức chống lại Nga, Hạm đội Biển Đen không hẳn là một trở ngại lớn như người ta vẫn tưởng. Hạm đội này bao gồm khoảng 20 tàu cũ, tất cả đều rất dễ bị tấn công, nên Nga đã giấu chúng cách xa bờ biển Ukraine. Nhưng Ukraine vẫn có thể mua hoặc sản xuất đủ phương tiện không người lái và hệ thống tên lửa để tiêu diệt chúng. Chưa kể, Hạm đội Biển Đen đã nhỏ hơn so với khi bắt đầu chiến tranh do các cuộc tấn công của Ukraine. Ukraine đã thành công trong việc đánh chìm soái hạm của hạm đội. Lính Ukraine sẽ không gặp khó khăn gì trong việc đánh tiêu hao Hải quân Nga trong những tháng tới, chí ít cũng ở mức độ mà Hải quân Nga không thể chặn họ một cách hiệu quả. Xét cho cùng, Ukraine đã có thành tích tốt trong việc đối phó với Hạm đội Biển Đen. Nếu Hải quân Nga không thể bảo vệ Đảo Rắn rộng chưa đầy 0,1 dặm vuông ở Biển Đen, thật khó để tưởng tượng nước này sẽ ngăn cản Ukraine băng qua eo đất vào Crimea như thế nào.
Cuối cùng, thách thức lớn nhất của chiến dịch giành lại Crimea có lẽ không phải là đánh bại quân Nga, mà là giành được lòng tin của những người dân địa phương đang ủng hộ Moscow. Bất chấp những hành động đàn áp của Điện Kremlin, Crimea là nơi có nhiều người ủng hộ Putin hơn hẳn các vùng khác của Ukraine, đặc biệt là bởi vì cư dân bán đảo gồm một lượng lớn người Nga và họ đã trải qua nhiều năm nghe Nga tuyên truyền không ngừng nghỉ. Sẽ rất nguy hiểm nếu Kyiv cho rằng quân đội Ukraine sẽ được chào đón ở Crimea như đã từng ở Kherson. Ukraine sẽ cần nghiên cứu kỹ lưỡng những chính sách mà họ nên áp dụng, bao gồm các chính sách về tài chính, ngân hàng, và hành pháp. Họ cũng cần tìm cách bồi thường cho những người Crimea đã bị chính phủ Nga tước bỏ công việc và tài sản. Họ sẽ phải cải cách các dịch vụ công của bán đảo, đặc biệt là giáo dục, mà nhiều năm qua đã sử dụng chương trình giảng dạy dựa trên tuyên truyền của Nga. Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng những cư dân ủng hộ chế độ độc tài của Nga sẽ không muốn gây bất ổn cho bán đảo, và phải đảm bảo rằng các công dân tuân thủ luật pháp có một chính phủ cân bằng, công bằng, và dân chủ.
Giữ vững lập trường
Dù phương Tây đã lên án việc Nga sáp nhập Crimea một cách nhất quán và đúng đắn, nhưng về cơ bản họ vẫn chấp nhận hành động của Moscow. Phản ứng hữu hình duy nhất mà Mỹ và Châu Âu đã đặt ra là một chế độ trừng phạt với vô số kẽ hở, cho phép nền kinh tế Nga tiếp tục phát triển. Thật vậy, ngay cả các quốc gia tham gia trừng phạt vẫn tiếp tục mở rộng quan hệ kinh doanh của họ với Moscow, bao gồm việc tăng sự phụ thuộc vào xuất khẩu năng lượng của Nga.
Do đó, không có gì ngạc nhiên khi Điện Kremlin cảm thấy họ có thể xâm lược phần còn lại của Ukraine. Người Nga đang muốn chiếm đất và mở rộng phạm vi ảnh hưởng để có thể khôi phục đế chế của mình. Khi Moscow nhận thấy có sự yếu kém, họ sẽ xuất quân. Đây là lý do tại sao Kyiv không thể đổi Crimea để lấy hòa bình, như một số nhà phân tích phương Tây đã gợi ý. Điều đó sẽ chỉ tưởng thưởng và khuyến khích sự hiếu chiến của Putin. Ngoài ra, một thỏa thuận như vậy cũng không hiệu quả. Chừng nào Putin còn điều hành chính phủ Nga, Điện Kremlin sẽ không bao giờ chấp nhận một thỏa thuận hòa bình trong đó Ukraine "chỉ" từ bỏ mỗi Crimea. Họ muốn và sẽ tiếp tục chiến đấu để có được nhiều hơn nữa. Thật vậy, nếu phương Tây tỏ ra do dự trong việc ủng hộ các mục tiêu của Ukraine ở Crimea, Nga sẽ cố gắng tận dụng điều đó bằng cách chia rẽ các quốc gia ủng hộ Kyiv.
Do đó, Kyiv và các đồng minh của mình phải tiếp tục, chiến đấu cho đến khi có thể buộc Moscow bàn giao Crimea thông qua đàm phán, hoặc cho đến khi quân Ukraine đủ khả năng tách bán đảo này khỏi sự kiểm soát của Moscow. Đây là cách duy nhất có thể gây ra một thất bại đủ lớn để khiến Nga từ bỏ tham vọng đế quốc và bắt đầu tuân thủ các quy tắc và luật pháp quốc tế. Mỹ và Châu Âu nên hiểu rằng họ cũng sẽ được hưởng lợi từ chiến thắng toàn diện của Ukraine. Chiến thắng đó sẽ vĩnh viễn chấm dứt sự xâm lược của Nga, thổi luồng sinh khí mới vào trật tự thế giới tự do.
Giải phóng Crimea cũng sẽ thiết lập một tiền lệ lịch sử quan trọng cho thế giới. Nếu Ukraine không chiếm lại Crimea – nghĩa là Nga có thể sáp nhập lãnh thổ của nước khác mà không bị trừng phạt – các quốc gia khác sẽ có động cơ tiến hành chiến tranh xâm lược. Họ sẽ tìm cách chiếm lãnh thổ của nước láng giềng, tin rằng họ có thể thoát tội nhờ một kiểu chiếm đất nào đó. Vì vậy, chiến thắng ở Crimea là điều cần thiết để ngăn chặn các cuộc xung đột trong tương lai và cản trở việc quay lại với làn sóng chinh phạt.
Andriy Zagorodnyuk
Nguyên tác : "The Case for Taking Crimea", Foreign Affairs, 02/01/2023
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 10/01/2023
Andriy Zagorodnyuk là Chủ tịch Trung tâm Chiến lược Quốc phòng. Từ năm 2019 đến 2020, ông là Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine.
Chiến tranh Ukraine : Tổng thống Zelensky xác nhận giao tranh khốc liệt gần Bakhmut
Anh Vũ, RFI, 10/01/2023
Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 09/01/2023 xác nhận quân đội Ukraine đang đối mặt với "các đợt tấn công mới, dữ dội hơn" của Nga tại mặt trận Soledar, gần thành phố Bakhmut, miền đông, nơi diễn ra các giao tranh khốc liệt từ nhiều tháng nay.
Khói do pháo kích từ thành phố Soledar, ở vùng Donetsk, Ukraine, ngày 08/01/2023. AP - Roman Chop
Trong bản tin hàng ngày phát tối qua, được AFP trích dẫn, tổng thống Zelensky nói : "Tôi cảm ơn tất cả các binh sĩ đang bảo vệ Bakhmut và những chiến binh tại Soledar đang kháng cự với những cuộc tấn công mới còn dữ dội hơn của những kẻ xâm lược".
Thành phố Soledar có khoảng 70 nghìn dân trước chiến tranh, nằm cách thành phố Bakhmut 15 km, giờ đây đang là tâm điểm của các cuộc giao tranh đẫm máu nhất. Từ tháng 05/2022, Bakhmut, thuộc vùng Donetsk, là nơi diễn ra chiến sự khốc liệt nhất giữa quân đội Ukraine và Nga. Hai bên tập trung hỏa lực mạnh để giành giật nhau từng mét đất. Những ngày qua, quân Nga bổ xung các đơn vị của nhóm Wagner và của Chechenya, mở các cuộc tấn công dữ dội tại thành phố Soledar.
Tổng thống Ukraine cho biết thêm, thành phố Soledar "hoàn toàn bị phá hủy, khắp mặt đất phủ kín xác quân xâm lược và những vết đạn pháo".
Trước đó cùng ngày, quân đội Ukraine cho biết đã đẩy lùi các đợt tấn công của quân Nga nhằm chiếm Soledar. Thứ trưởng quốc phòng Ukraine, Ganna Malyar, trên Telegram cho biết sau nhiều đợt tấn công chiếm lại Soledar không thành, quân Nga đang dồn lực lượng tập trung tấn công. Hiện tại quân Nga đã triển khai một số lượng lớn các đơn vị tấn công lấy từ những lực lượng dự bị tinh nhuệ nhất của nhóm Wagner để mở các cuộc tấn công mới.
Anh Vũ
*************************
Nga tăng cường tấn công Bakhmut của Ukraine
AP, VOA, 10/01/2023
Các quan chức Ukraine cho biết các lực lượng Nga đang leo thang tấn công vào các vị trí của Ukraine xung quanh thành phố Bakhmut bị tàn phá ở miền đông, gây thêm nhiều chết chóc và hủy hoại trong trận chiến dai dẳng kéo dài nhiều tháng.
Một khu vực ở Bakhmut, Ukraine, bị Nga tấn công vào ngày 7/1/2023.
"Mọi thứ đã bị phá hủy hoàn toàn, gần như không còn sự sống", Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy cho biết vào tối thứ Hai 9/1 về hiện trường xung quanh Bakhmut và thị trấn Soledar gần đó.
"Toàn bộ vùng đất gần Soledar phủ đầy xác của những kẻ chiếm đóng và những tàn tích từ các cuộc pháo kích. Trông thật khủng khiếp", ông Zelenskyy nói.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Malyar cho biết Nga đã ném "một số lượng lớn các nhóm tấn công" vào trận chiến.
Bà nói : "Quân địch dẫm lên xác binh lính của chính bọn chúng để tiến lên, theo đúng nghĩa đen, và chúng đang ồ ạt sử dụng pháo binh, pháo phản lực phóng loạt và súng cối, bắn trúng vào chính quân của chúng".
Quân đội Nga cùng với các binh sĩ thuộc hãng Wagner, một nhà thầu quân sự tư nhân của Nga, đã tiến vào Soledar trong những ngày gần đây và "có phần chắc sẽ kiểm soát phần lớn khu dân cư này", Bộ Quốc phòng Anh viết trên Twitter hôm 9/1.
Bộ này nói rằng chiếm Soledar, cách Bakhmut 10 km về phía bắc, có thể là mục tiêu quân sự trước mắt của Moscow và là một phần của chiến lược bao vây Bakhmut.
Nhưng bộ này nói thêm rằng "Các lực lượng Ukraine duy trì các tuyến phòng thủ ổn định theo chiều sâu và kiểm soát các tuyến đường tiếp tế" trong khu vực.
Một điểm đặc biệt của cuộc chiến gần Bakhmut là một số cuộc giao tranh đã diễn ra xung quanh lối vào các đường hầm khai thác muối bị bỏ hoang chạy dài khoảng 200 km bên dưới khu vực, báo cáo tình báo Anh lưu ý.
"Cả hai bên có thể lo ngại rằng (các đường hầm) có thể được sử dụng để xâm nhập vào hậu tuyến của họ", báo cáo nói.
Một số thành phố tiền tuyến ở các tỉnh Donetsk và Luhansk miền đông Ukraine đã chứng kiến giao tranh dữ dội trong những tháng gần đây.
Các tỉnh trên tạo nên Donbas, một khu vực công nghiệp rộng lớn giáp với Nga mà Tổng thống Nga Vladimir Putin ngay từ đầu đã xác định là trọng tâm của cuộc chiến và là nơi phe ly khai do Moscow hậu thuẫn đã đánh chiếm kể từ năm 2014.
Cuộc tấn công dồn dập về phía đông của Nga đã chiếm được gần như toàn bộ Luhansk trong suốt mùa hè. Donetsk thoát khỏi số phận tương tự, và quân đội Nga sau đó đã đổ nhân lực và tài nguyên xung quanh Bakhmut.
Sau khi các lực lượng Ukraine tái chiếm thành phố Kherson ở miền nam vào tháng 11 năm ngoái, trận chiến xung quanh Bakhmut đã nóng lên.
Việc chiếm Bakhmut sẽ làm gián đoạn các tuyến tiếp tế của Ukraine và mở ra một con đường cho các lực lượng Nga tiến về phía Kramatorsk và Sloviansk, những thành trì quan trọng của Ukraine ở Donetsk.
Giống như Mariupol và các thành phố đang tranh chấp khác, Bakhmut đã bị bao vây kéo dài, trải qua nhiều tuần không có nước và điện ngay cả trước khi Moscow tiến hành các cuộc tấn công lớn nhằm huỷ diệt các tiện ích công cộng trên khắp Ukraine.
Thống đốc khu vực Donetsk, Pavlo Kyrylenko, ước tính hơn hai tháng trước rằng 90% dân số Bakhmut trước chiến tranh với hơn 70.000 người đã phải bỏ chạy kể từ khi Moscow tập trung vào việc chiếm giữ toàn bộ Donbas.
Theo AP
************************
Nga tăng cường tấn công thị trấn mặt trận phía đông Ukraine
Reuters, VOA, 10/01/2023
Nga tăng cường "cuộc tấn công mạnh mẽ" do lực lượng đánh thuê Wagner lãnh đạo nhắm vào Soledar ở miền đông Ukraine, Kyiv cho biết hôm 9/1 đồng thời mô tả một tình huống khó khăn đối với các lực lượng đẩy lùi làn sóng tấn công xung quanh thị trấn khai thác muối và mặt trận lân cận.
Quang cảnh hoang tàn sau trận pháo kích của Nga tại Soledar, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 8/1/2023.
Soledar, ở khu vực công nghiệp Donbas, cách Bakhmut vài dặm, nơi quân đội của cả hai bên đã chịu tổn thất nặng nề trong một số cuộc giao tranh giao thông hào khốc liệt nhất kể từ khi Nga xâm lược Ukraine gần 11 tháng trước.
Các lực lượng Ukraine đã đẩy lùi nỗ lực chiếm thị trấn trước đó nhưng một số lượng lớn các đơn vị Wagner đã nhanh chóng quay trở lại, triển khai các chiến thuật mới và nhiều binh sĩ hơn dưới sự hậu thuẫn của pháo hạng nặng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Malyar cho biết trên Telegram.
Bà Malyar nói : "Kẻ thù thực sự bước qua xác chết của binh lính của chúng, sử dụng pháo, hệ thống MLRS và súng cối hàng loạt". Bà nói những kẻ tấn công được rút ra từ những người lính trừ bị tốt nhất của Wagner.
Bộ Quốc phòng Nga đã không đề cập đến Soledar hoặc Bakhmut trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 9/1, một ngày sau khi đối mặt với những lời chỉ trích vì tuyên bố rõ ràng là sai về một cuộc tấn công phi đạn vào một doanh trại tạm thời của Ukraine.
Wagner được thành lập bởi Yevgeny Prigozhin, một đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Thu hút một số tân binh từ các nhà tù của Nga và được biết đến với bạo lực không khoan nhượng, lưc lượng này tích cực trong các cuộc xung đột ở Châu Phi và đã đóng một vai trò nổi bật trong nỗ lực chiến tranh của Nga ở Ukraine.
Prigozhin đã cố gắng chiếm Bakhmut và Soledar trong nhiều tháng với cái giá là nhiều sinh mạng của cả hai bên. Ông cho biết tầm quan trọng của nó nằm ở một mạng lưới các đường hầm khai mỏ dưới lòng đất :
"Nơi này không chỉ (có khả năng chứa) một nhóm lớn người ở độ sâu 80-100 mét, mà xe tăng và xe chiến đấu bộ binh cũng có thể di chuyển được".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói trong bài phát biểu qua video hàng đêm hôm 8/1 rằng Bakhmut và Soledar đang đứng vững bất chấp sự tàn phá trên diện rộng, nhưng ở Soledar "mọi thứ rất khó khăn".
Các nhà phân tích quân sự cho rằng lợi ích quân sự chiến lược đối với Moscow khi chiếm được các thị trấn sẽ bị hạn chế. Một quan chức Mỹ cho biết Prigozhin đang nhắm tới muối và thạch cao từ các mỏ, được cho là kéo dài hơn 100 dặm dưới lòng đất.
Tại một trung tâm sơ tán ở Kramatorsk gần đó, bà Olha, 60 tuổi, cho biết bà đã trốn khỏi Soledar sau khi chuyển từ căn hộ này sang căn hộ khác vì mỗi căn hộ đều bị tiêu diệt trong các trận chiến xe tăng.
"Cả tuần trước, chúng tôi không thể ra ngoài. Mọi người đều chạy xung quanh, những người lính mang vũ khí tự động, la hét", bà Olha cho biết.
"Không còn một ngôi nhà nào nguyên vẹn", bà nói. "Căn hộ bị cháy, vỡ làm đôi".
Các blogger thân Nga dẫn lời Prigozhin nói rằng các lực lượng của ông ta đang chiến đấu để giành lấy tòa nhà hành chính ở Soledar.
Quân đội Ukraine cho biết quân tiếp viện đã được gửi đến thị trấn. Cảnh sát Ukraine nói hai nhân viên tình nguyện người Anh mất tích gần Soledar.
Cách thị trấn Siversk khoảng 40 km về phía bắc, chiến binh Ukraine Heorhil, 28 tuổi, cho biết mỗi bên đang tấn công nhau bằng pháo hạng nặng. Ông nói các lực lượng chính quy của Nga đã thay thế các chiến binh ít được đào tạo bài bản hơn trong khu vực.
"Thật không may, cả hai bên đều chịu tổn thất lớn, điều đó có nghĩa là các đơn vị của chúng tôi cũng chịu tổn thất", ông nói khi phát biểu gần những ngôi nhà bị phá hủy phủ đầy tuyết. "Không bao giờ nên đánh giá thấp kẻ thù".
Reuters đã không thể kiểm chứng độc lập các báo cáo chiến trường.
Khi cuộc chiến tiến dần đến mốc một năm, quân đội Nga chịu áp lực trong nước phải mang lại những thành công trên chiến trường. Những tiếng nói diều hâu đã tìm cách leo thang, sau khi mất lãnh thổ chiếm được và tỷ lệ tử thương vong cao.
Nga, ban đầu viện lý do cần phải loại bỏ Ukraine khỏi những người theo chủ nghĩa dân tộc, giờ đây nói rằng họ đang chiến đấu với mối đe dọa từ phương Tây đối với sự tồn tại của chính mình. Kyiv và các đồng minh phương Tây, những nước đã áp đặt các chế tài rộng rãi đối với Moscow và gửi vũ khí cho Ukraine để tự vệ, nói rằng cuộc xâm lược hoàn toàn vô cớ.
Sky News dẫn một nguồn tin phương Tây cho biết Anh đang cân nhắc việc cung cấp xe tăng cho Ukraine lần đầu tiên. Bộ Quốc phòng Anh chưa không trả lời ngay yêu cầu bình luận.
Pháp, Đức và Mỹ tuần trước đều cam kết gửi xe chiến đấu bọc thép, đáp ứng yêu cầu từ lâu của Ukraine.
Điện Kremlin nói các loại vũ khí mới sẽ "đào sâu thêm nỗi đau khổ của người dân Ukraine" nhưng không ảnh hưởng đến kết quả của cuộc xung đột.
Theo Reuters
Putin cố chịu đấm ăn xôi, phương Tây đẩy nhanh quân viện giúp Ukraine chiến thắng
Các báo Pháp ra hôm 10/01/2023 chú ý đến việc Ukraine và các đồng minh phương Tây đều mong cuộc chiến sớm chấm dứt. Đồng minh bắt đầu viện trợ những vũ khí có uy lực mạnh hơn, từ đại pháo Caesar, xe bọc thép cho đến hỏa tiễn phòng không Patriot. Chuyển biến này do Ukraine dũng cảm chiến đấu, còn Putin dù liên tiếp thua trận vẫn tiếp tục nướng quân. Sau những nỗ lực ngoại giao không thành công, giờ đây người ta đặt cược vào một chiến thắng quân sự của Ukraine.
Các binh sĩ theo sau xe bọc thép Marder trong một cuộc thao diễn do Bộ quốc phòng Đức tổ chức gần Hannover, ngày 28/09/2011. AP - Michael Sohn
Brazil : Một cuộc nổi dậy đã được báo trước
Le Monde chạy tựa "Brazil : Dân chủ rung chuyển vì cuộc tấn công vào trung tâm quyền lực", với La Croix "Brazil : Dân chủ bị đặt trước thách thức", Libération nhận xét "Brazil : Dân chủ mong manh". Le Figaro đưa tít chính "Hưu trí : Thủ tướng Borne lăng-xê, đảng LR sẵn sàng ủng hộ cải cách", "Hưu trí : Những sửa đổi cuối cùng" - tựa trang nhất của Les Echos.
Le Figaro nói về "Thất bại của một cuộc nổi dậy được lập trình ở Brazil". Chính nhờ những quả lựu đạn gây điếc và hơi cay được trực thăng của quân cảnh thả xuống cùng với xe bọc thép tăng viện, mà hôm Chủ nhật chính quyền mới giành lại được Quốc hội, Tòa án Tối cao và Dinh Tổng thống, đã bị hàng ngàn ủng hộ viên của cựu tổng thống Jair Bolsonaro tràn ngập trước đó.
Người biểu tình hầu hết từ một khu trại ủng hộ Bolsonaro được dựng lên từ 30/10, ngày mà nhà lãnh đạo cực hữu thất bại trước Luiz Inacio Lula da Silva. Số khác đến sớm hơn trên vài chục xe buýt từ các bang khác, đáp lời kêu gọi biểu tình chống chính quyền mới.
Từ hơn hai tháng qua, những người có cảm tình với Bolsonaro tố cáo cuộc bầu cử mà họ cho là gian lận, phong tỏa đường sá tại nhiều bang, đốt xe... Một số tập hợp tại những trại thường là đối diện với các cơ sở quân sự, đòi hỏi quân đội can thiệp. Những cuộc tụ tập được tổ chức quy củ, với các quầy phân phát nước uống, thức ăn. Cảnh sát đã bắt giữ trên 1.200 người và tịch thu nhiều chiếc xe buýt. Có những nhà quan sát cho rằng đây là hành động có tổ chức và được tài trợ.
Quân đội không can thiệp, cảnh sát liên bang bị nghi đồng lõa
La Croix giải thích "Chuyện gì đã diễn ra hôm 08/01 ở Brasilia ?". Những sự kiện vừa qua giống như một bộ phim "remake" của vụ xâm nhập đồi Capitol ở Washington hôm 06/01/2021, do những người ủng hộ tổng thống Donald Trump phản đối kết quả bầu cử. Hôm Chủ nhật, tổng thống tân cử Lula đang thăm Araraquara, một thành phố của bang Sao Paulo bị nạn lụt, ông tố cáo vụ "đảo chánh".
Giáo sư Frédéric Louault ở Bruxelles cho rằng có sự đồng lõa của cảnh sát liên bang. Họ không thể không biết về dự tính của người biểu tình vì thông tin được lan tỏa trên mạng xã hội. Còn quân đội vốn đầy quyền lực ? Tuy ông Jair Bolsonaro, bản thân là cựu lính nhảy dù, đã dành nhiều ưu ái cho giới quân nhân, nhưng hôm 08/01 quân đội không can thiệp. Còn về trách nhiệm của Jair Bolsonaro ? Cựu tổng thống đang ở Florida khi sự kiện xảy ra, ông ra đi trước khi người kế nhiệm nhậm chức, và rất cẩn trọng trong các tuyên bố công khai để tránh rủi ro.
Cũng theo ông Frédéric Louault, vụ tấn công này để lại những vết sẹo rất sâu, kết thúc thời kỳ vô ưu cho ông Lula. Ông đắc cử với tỉ lệ sát nút 51/49, phe Bolsonaro sẽ tìm ra những lý do để lại xuống đường, gây áp lực lên chính quyền. Libération cho rằng đây là cơ hội "bây giờ hoặc không bao giờ" để ông Lula làm yếu đi phe cực hữu. Le Monde tỏ ra lo ngại trước sự kiện xảy ra đúng hai năm sau vụ tấn công Capitol, về mối đe dọa đối với chế độ dân chủ non trẻ, sinh ra được 38 năm trên tàn tích của độc tài quân sự.
Chuyển giao xe tăng giúp Ukraine chuyển từ thủ sang công
Tại Châu Âu, Le Figaro phân tích "Ủng hộ Ukraine : Ba việc khẩn cấp của phương Tây". Loan báo chuyển giao xe tăng loại nhẹ của Pháp (AMX-10 RC), Mỹ (Bradley) và Đức (Marder) cho thấy đồng minh tăng tốc viện trợ quân sự cho Ukraine.
Đây cũng là bước ngoặt nhằm tạo điều kiện cho Kiev có thể tấn công vào cuối mùa đông khi mặt đất đông cứng giúp xe bọc thép di chuyển, hoặc vào đầu mùa xuân trước khi rasputitsa - bùn lầy do băng tan - lại khiến xe cộ lại phải nằm yên. Chuyển giao xe tăng, phương Tây giúp quân đội Ukraine không chỉ kháng cự quân xâm lược, mà còn có thể tấn công trở lại. Giờ đây họ trông đợi vào chiến thắng có thể đưa các chiến binh Ukraine đến tận Crimea trong những tháng tới.
Trừ Vladimir Putin muốn kéo dài chiến tranh để có thời gian củng cố lực lượng, tất cả mọi người đều có lợi nếu kết thúc sớm. Trước hết là Ukraine. Dân số Ukraine có 43 triệu so với 143 triệu dân Nga, tương quan lực lượng rõ ràng là bất lợi. Nhất là nếu như phe dân tộc chủ nghĩa Nga và tình báo Ukraine cùng loan báo, điện Kremlin muốn động viên thêm nửa triệu tân binh. Ukraine có nguy cơ gặp khó khăn trước số lượng quân địch đông đảo.
Đánh nhanh thắng nhanh có lợi cho Kiev lẫn phương Tây
Sa lầy trong cuộc chiến mà những trận giao tranh trong cái lạnh nơi chiến hào ngày càng khắc nghiệt và sẽ còn nhiều người lính ngã xuống, về lâu về dài sẽ ảnh hưởng đến tinh thần, ý chí của những chiến binh Ukraine.
Các đồng minh phương Tây cũng rất mong cuộc chiến sớm chấm dứt. Giá điện tăng, lạm phát, bất ổn xã hội làm đau đầu các nhà lãnh đạo những nước lớn Châu Âu, trong khi dự trữ vũ khí không đủ đáp ứng yêu cầu của Kiev. Tại Pháp, phe "Áo Vàng" đe dọa tái xuất ; ở Ý, thủ tướng Giorgia Meloni do dự không muốn cung cấp thiết bị phòng không cho Ukraine do sự chống đối của một bộ phận trong liên minh cầm quyền. Tại Đức, chính quyền vừa viện trợ cho Ukraine vừa run.
Ở Mỹ cũng tương tự nhưng với mức độ thấp hơn. Từ mùa hè, sự ủng hộ Ukraine giảm dần trong công luận, những ý kiến phản đối tăng lên trong đảng Cộng hòa vừa giành được Hạ Viện. Còn Joe Biden hầu như bắt đầu tất cả những bài diễn văn về Ukraine bằng cách khẳng định ông sẽ không là "tổng thống kích hoạt Đệ tam Thế chiến".
Putin cố chịu đấm ăn xôi, phương Tây phải tăng tốc viện trợ vũ khí
Sự cần thiết phải hành động nhanh là lý do của những thay đổi gần đây trong quân viện. Ban đầu bị hạn chế do Putin dùng vũ khí nguyên tử để bắt bí, dần dà đồng minh bắt đầu gởi những thiết bị có uy lực mạnh hơn, từ đại pháo Caesar của Pháp cho đến hỏa tiễn phòng không Patriot của Mỹ. Chuyển biến này được tạo điều kiện thuận lợi nhờ những chiến binh Ukraine rất dũng cảm và chuyên nghiệp, biết tận dụng hoàn hảo những vũ khí được phương Tây viện trợ. Và cũng vì tổng thống Volodymyr Zelensky kiên quyết không chấp nhận đề nghị ngưng bắn và đàm phán, với nguy cơ phải nhượng bộ về Crimea.
Việc đẩy nhanh tiến độ còn là hậu quả sự ngoan cố của Putin. Những cố gắng của Châu Âu nhằm làm Vladimir Putin tỉnh táo hơn đều thất bại, đã vậy mục đích chiến tranh của Putin không thay đổi theo những thất bại trên chiến trường. Truyền hình nhà nước Nga hôm 31/12 còn ngang nhiên nói : "Dù các vị có thích hay không, nước Nga đã được mở rộng !". Moskva nay gọi cuộc xâm lăng của họ là "thánh chiến", hay cuộc chiến của NATO chống lại Nga. Còn Putin thì tuyên bố chỉ đàm phán nếu chính phủ Ukraine chấp nhận "thực tế mới về lãnh thổ".
Sau khi hy vọng hòa dịu và tìm được một giải pháp chính trị cho cuộc chiến, các nhà lãnh đạo Mỹ chừng như đã nhận ra rằng không thể có được một thỏa hiệp nào từ nước Nga của Vladimir Putin. Tại Washington, cũng như tại các nước lớn Châu Âu, giờ đây người ta đặt cược vào một chiến thắng quân sự của Ukraine.
Đôi bên đều phải bổ sung quân
Cũng về Ukraine, Le Figaro thử phác họa những vấn đề chính của cuộc chiến trong năm 2023. Tổng thống Volodymyr Zelensky trong lời chúc năm mới đã hứa hẹn 2023 sẽ là "năm chiến thắng". Tại Kremlin, Vladimir Putin bắt đầu nói về "chiến tranh", không còn là "chiến dịch quân sự đặc biệt".
Về tương quan lực lượng, quân đội Ukraine với 700.000 chiến sĩ sẽ "duy trì lợi thế về quân số", theo tướng Michel Yakovleff. Tướng Mỹ Mark Milley nói rằng Nga và Ukraine đều thiệt hại như nhau với 100.000 thương vong của mỗi bên. Nhưng theo nhiều nguồn khác thì phía Nga có đến 250.000 lính bị loại ra khỏi vòng chiến, trong đó có 80.000 tử trận.
Đô đốc Herrvé Blejean, phụ trách bộ tham mưu của Liên Hiệp Châu Âu cho rằng Kiev sẽ phải thành lập thêm ba binh chủng mới từ nay đến tháng 3/2023 với khoảng 75.000 quân nhân, đa số là bộ binh để có thể tiến hành những chiến dịch mới, tiếp theo đà thắng lợi vừa qua. Đối với Nga, dự kiến triển khai ồ ạt từ 300 đến 500.000 lính mới, chủ yếu để tăng thêm nhiều điểm bố phòng trên các vùng đất tạm chiếm.
Những mặt trận nào sẽ được mở ra ?
Quân Nga đã bị thiệt hại nặng nề về thiết bị với 70% số hỏa tiễn dành cho các mục tiêu mặt đất đã bị hủy diệt, 60% chiến xa, 20% số khẩu pháo. Ukraine mất hơn 400 xe tăng, 1.500 xe đủ loại. Dù có sẵn kho vũ khí khổng lồ do Liên Xô để lại, Nga khó thể sản xuất thêm vì bị cấm vận một số công nghệ. Tướng Yakovleff cho biết tại Bakhmut, Nga bắt đầu hạn chế số đạn bắn ra. Phía Ukraine trông cậy rất nhiều vào viện trợ của phương Tây, tuy "không có nền kỹ nghệ nào được quy hoạch để phục vụ cho trận Verdun mỗi ngày".
Sau những trận đánh lớn mùa thu rồi, tình hình chiến trường đến cuối năm gần như không thay đổi. Cả hai bên chắc chắn đều muốn làm một cú lớn càng sớm càng tốt. Tướng Yakovleff cho rằng Nga sẽ phải nhắm đến một mục tiêu mang tính biểu tượng cao, chẳng hạn bao vây Kiev như vụ vây hãm Sarajevo trước đây. Trong cuộc trả lời phỏng vấn The Economist giữa tháng 12, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, Valeri Zaloujny cũng đã nêu ra khả năng quân Nga tấn công mạnh vào thủ đô Kiev "vào tháng Hai, tốt nhất là tháng Ba và tệ nhất ngay từ cuối tháng Giêng". Tuy nhiên Nga có thể chọn mục tiêu khiêm tốn và khả thi hơn : chiếm trọn Donbass.
Ông Yakovleff cho rằng Ukraine sẽ có lợi khi chờ đợi "con sói ra khỏi rừng", nhưng nếu quân Nga không hành động, Kiev có thể nhắm vào biển Azov, Berdiansk, và cả Mariupol – tại sao không. Còn theo Thibaut Fouillet, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS), dù sao đi nữa Ukraine cũng cần đánh qua bên kia sông Dniepr, ranh giới thiên nhiên đang cản trở họ tiến sâu vào vùng Kherson. Đồng thời khai thông được tình hình ở Bakhmut, Lyman, Severodonetsk để mở đường sang Donbass.
Khả năng đàm phán và sự tồn tại của chế độ Putin
Có thể hy vọng mở được đàm phán ? Cuối mùa thu, có những tiết lộ về thảo luận giữa chính quyền Biden và Nga, chuyến thăm Kiev của cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan, và nhiều cuộc trao đổi tù binh giữa đôi bên. Nhưng không có gì chắc chắn rằng chiến tranh sẽ kết thúc trong năm nay, bởi vì yêu sách của mỗi bên không hề tương hợp.
Putin đưa ra điều kiện tiên quyết là Ukraine phải công nhận cả bốn tỉnh đã bị ông ta "sáp nhập" dù không kiểm soát được hoàn toàn, có nghĩa là phải coi cả những khu vực chưa bị chiếm là của Nga ! Phía Ukraine đòi hỏi tái lập "toàn vẹn lãnh thổ", bồi thường thiệt hại và trừng phạt tội ác chiến tranh. Tướng François Chauvancy nhấn mạnh : "Thương lượng chỉ có thể diễn ra khi một trong hai bên tham chiến bị đánh tan tác, hay cả hai đều chấp nhận ý tưởng không ai có thể chiến thắng hoàn toàn". Ông Théron cho rằng vẫn có thể thương thảo về kỹ thuật giữa các đặc sứ hoặc bộ trưởng.
Putin và Zelensky có thể "sống sót" trong năm 2023 hay không ? Giảng viên Julien Théron của Sciences Po "không tin vào sự suy sụp tinh thần của Ukraine", đơn giản là vì nếu ngưng chiến đấu với Nga, đất nước này sẽ biến mất trên bản đồ. Với 97% dân chúng ủng hộ, tổng thống Volodymyr Zelensky có thể yên tâm về công luận.
Tại Nga, tình hình tế nhị hơn. Tuy vậy đa số các chỉ trích đến từ phía những người cho rằng Kremlin phải đi xa hơn. Theo ông Théron, những ai hy vọng Putin bị lật đổ có thể sẽ thất vọng, và dù ông chủ điện Kremlin bị mất ghế, không có gì cho thấy sau đó chiến tranh sẽ dừng lại. Ngược lại, tướng Yakovleff tin rằng "chế độ Putin sẽ sụp đổ", có thể ngay trong năm nay. "Putin đang tạo ra tất cả những điều kiện để nước Nga tan vỡ". Nhưng ông cho rằng phương Tây cần lo lắng trước khả năng này, vì hậu quả sẽ còn "trầm trọng hơn cả cuộc chiến tranh tại Ukraine".
Thụy My
Quân Nga oanh kích nhiều đô thị Ukraine trong thời gian "hưu chiến" của Putin
Thanh Hà, RFI, 08/01/2023
Lệnh ngừng bắn 36 giờ đồng hồ trong dịp lễ Giáng sinh tại Ukraine, do Nga đơn phương ban hành, đã kết thúc lúc 0 giờ ngày 08/01/2023. Tuy nhiên, tiếng súng chưa bao giờ im trong dịp lễ Giáng sinh của Chính Thống giáo.
Một người lính Ukraine trong một trường học bị phá hủy ở khu vực gần tiền tuyến, vùng Donetsk. Ảnh chụp ngày Giáng sinh của Chính Thống giáo, ngày 7/1/2023. Reuters - Stringer
Kiev tố cáo quân đội Nga không tuân thủ lệnh ngừng bắn do chính tổng thống Vladimir Putin ban hành. Trái lại, Moskva quy trách nhiệm cho bên Ukraine "ngăn cản thực thi lệnh ngừng bắn" khiến quân Nga phải "phản công đáp trả". Hãng thông tấn Nga TASS hôm 08/01/2023 cho biết hai nhà máy nhiệt điện trong khu vực Donetsk do quân đội Nga kiểm soát đã bị Ukraine tấn công. Ít nhất hai người bị thương. Ukraine không xác nhận tin trên.
Tối Thứ bảy 07/01/2023 tổng thống Volodymyr Zelensky trong cuộc nói chuyện hàng ngày qua video nhận định : "cả thế giới một lần nữa đã trông thấy cấp cao nhất trong chính quyền Moskva đã lừa dối công luận". Vào lúc tổng thống Vladimir Putin đơn phương ban hành lệnh ngừng bắn từ 12 giờ trưa ngày 06/01 đến 12 giờ đêm 07/01/2023, thì đạn pháo của Nga "trút xuống thành phố Bakhmut ở miền đông và nhiều điểm khác nữa trên lãnh thổ Ukraine". Chính quyền Ukraine cho biết có ít nhất 2 người thiệt mạng và 13 người bị thượng tại Bakhmut trong thời gian Nga ban hành lệnh ngừng bắn.
Phóng viên của hãng thông tấn Pháp AFP tại Tchassiv, cũng trong khu vực miền đông Ukraine, ghi nhận hàng loạt các đợt oanh kích ồ đạt đã diễn ra từ sáng ngày hôm qua, khi lệnh ngừng bắn vẫn còn hiệu lực.
Thông tín viên đài RFI Stéphane Siohan, từ Kiev, tổng kết tình hình trong hai ngày qua :
"Trước hết cần biết rằng phía Ukraine chưa bao giờ cam kết ngừng bắn. Ngay khi Vladimir Putin đề nghị hôm Thứ Năm vừa qua, Kiev đã coi đây là một cái bẫy, là kế hoãn binh. Do vậy Ukraine không chủ trương ngừng chiến và nhất là khi mà ngay từ trưa hôm Thứ Sáu vừa rồi, quân đội Nga đã hoàn toàn không buông súng !
Trong hai ngày Thứ sáu và Thứ bảy Nga vẫn tiếp tục oanh kích vào Kherson, Kramatorsk, Zaporijia và trong khu vực Tchernigiv. Nhưng giao tranh đã thực sự diễn ra khốc liệt từ 48 tiếng qua tại thị trấn Soledar, ngoại thành Bakhmut, vùng Donbass… Suốt trong hai ngày cuối tuần, lực lượng Nga, và nhất là các toán lính đánh thuê Wagner vào ban ngày đã cố tìm cách chiếm lại Soledar. Trong khi đó thì các nhóm đặc nhiệm và bán quân sự của Ukraine mở chiến dịch phản công và chủ yếu là hành động vào ban đêm, cũng ở những địa điểm này.
Tại một số nơi khác, tình hình không tiến triển gì nhiều, chủ yếu do đây đang là dịp lễ Giáng sinh. Nhưng trên các mặt trận then chốt, chiến sự vẫn tiếp diễn. Không có chuyện các bên ngừng bắn".
Kiev cáo buộc Nga biến Ukraine thành vùng đất nhiều mìn nhất
Trả lời hãng tin Hàn Quốc hôm 07/01/2023, thủ tướng Ukraine cáo buộc Nga biến Ukraine thành vùng đất có gài nhiều mìn nhất trên thế giới. Ước tính 250.000 cây số vuông trên đất Ukraine bị Nga gài mìn, theo thủ tướng Denis Shmyhal. Kiev đòi Nga phải trả lời trước công lý về hành vi nói trên.
Thanh Hà
Mỹ thông báo thêm khoản viện trợ lớn nhất hơn 3 tỉ đô la cho Ukraine
Thu Hằng, RFI, 07/01/2023
Ngay sau khi Pháp và Đức xác nhận chuyển xe tăng hạng nhẹ cho Kiev, ngày 06/01/2023, Hoa Kỳ cũng cho biết sẽ cung cấp 50 xe thiết giáp Bradley, cùng với nhiều loại vũ khí khác để giúp Ukraine chống xâm lược Nga. Tổng gói viện trợ lên đến hơn 3 tỉ đô la, được coi là "đợt hỗ trợ quân sự có giá trị lớn nhất mà Mỹ hứa từ trước đến nay".
Xe tăng Bradley mà Mỹ đã quyết định viện trợ cho Ukraine. © Reuters
Khoản viên trợ mới gồm 2,85 tỉ đô la vũ khí trích từ kho của quân đội Mỹ và 225 triệu đô la đặt hàng các nhà công nghiệp quốc phòng. Cụ thể, Ukraine sẽ nhận được 50 xe Bradley loại M2A2, được trang bị pháo 25 mm cùng với bệ phóng tên lửa chống tăng, chở được đội lái và thêm 6 quân nhân. Loại xe bọc thép bánh xích này cũng có thể bắn tên lửa chống tăng Javelin đã được trang bị cho quân Ukraine ngay từ đầu cuộc chiến chống Nga.
Tiếp theo còn có 100 xe bọc thép M113 vận chuyển quân, 55 xe bọc thép MRAP được thiết kế chống mìn và 18 khẩu pháo, nhiều trái phá, súng cối, tên lửa phòng không và súng ngắn.
Bà Laure Cooper, trợ lý thứ trưởng quốc phòng, phụ trách về Nga của Lầu Năm Góc, nhấn mạnh Mỹ "làm việc cần thiết để Ukraine có thể tiến thêm và chiếm lại lãnh thổ", "xe Bradley sẽ củng cố thêm năng lực của Ukraine tiến hành các cuộc thao diễn phức tạp trong gần như mọi điều kiện thời tiết và trên mọi địa hình, kể cả ở miền nam và miền đông đất nước".
Dù không gồm các loại xe tăng tấn công mà Ukraine vẫn đề nghị phương Tây cung cấp, nhưng tổng thống Volodymyr Zelensky đã không giấu vui mừng, vì "lần đầu tiên", Ukraine "nhận được xe bọc thép Bradley", những loại vũ khí mới cần thiết, "kể cả những loại có độ chính xác cao". Theo AFP, tính cả đợt viện trợ quân sự hơn 3 tỉ đô la lần này, Mỹ đã cung cấp cho chính quyền Kiev 24,2 tỉ đô la kể từ khi Nga đưa quân chiếm Ukraine ngày 24/02/2022.
Trước đó, Pháp thông báo gửi xe tăng hạng nhẹ AMX 10-RC, còn Đức gửi 40 xe bọc thép Mader cho quân đội Ukraine. Những quyết định này bị Nga lên án làm "leo thang" căng thẳng. Một nhà ngoại giao Ba Lan cho báo Wall Street Journal biết hôm 06/01 là Warszawa cũng đang nghiên cứu khả năng viện trợ cho Ukraine xe tăng chiến đấu Leopard do Đức sản xuất.
Thu Hằng
***************************
Lệnh hưu chiến của Nga chứng tỏ sự tráo trở của Putin
Thùy Dương, RFI, 07/01/2023
Hôm 07/01/2023, theo đúng lịch Chính Thống giáo, các giáo dân theo truyền thống Chính Thống giáo tại Ukraine tổ chức Giáng sinh. Mặc dù tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố hưu chiến trong hai ngày 06-07/01/2023, dịp Giáng sinh của Chính Thống giáo, nhưng ngay từ hôm qua cả Moskva và Kiev đều tố cáo lẫn nhau về những vụ oanh kích.
Giáo dân Ukraine về dự lễ Giáng sinh Chính Thống giáo tại Nhà thờ lớn Assomption ở tu viện Petchersk, gần Kiev (Ukraine), ngày 07/01/2023. AP - Efrem Lukatsky
Trên thực tế, Kiev đã tuyên bố không có ý định đình chiến bởi theo Ukraine, lệnh hưu chiến mà Putin ban bố chỉ là chiêu "hoãn binh", "câu giờ" để chấn chỉnh đội ngũ sau các thiệt hại nặng nề trong những ngày qua trên chiến trường Ukraine. Bộ quốc phòng Nga cho biết các lực lượng vũ trang Ukraine đã pháo kích vào các vùng Luhansk, Donetsk và Zaporijjia. Reuters chưa kiểm chứng được về tình hình đình chiến tại Ukraine.
Về phía Mỹ, tổng thống Biden hôm qua nhận định trước báo giới là lệnh hưu chiến cho thấy Vladimir Putin đang gặp những khó khăn nghiêm trọng và đang "tìm cách lấy lại chút oxygène". Trong khi đó, Paris đánh giá đây là "ý đồ thô thiển của Nga để che giấu trách nhiệm" và là "bằng chứng bổ sung" về thái độ tráo trở của Moskva.
Chính Thống giáo Ukraine cử hành thánh lễ Giáng sinh tại trụ sở cũ của Chính Thống giáo Nga
Hôm 07/01/2023, vào đúng ngày lễ Giáng sinh Chính Thống giáo, lần đầu tiên người đứng đầu Giáo hội Chính Thống giáo Thống nhất của Ukraine cử hành thánh lễ tại Tu viện Laures ở Petchersk, nơi vốn dĩ là trụ sở của Tòa Thượng phụ Moskva tại Ukraine.
Theo thông tín viên RFI Stéphane Siohan tại Kiev, sự kiện này được xem là một cuộc cách mạng và sẽ làm phật lòng giới lãnh đạo Nga :
"Theo truyền thống, Tòa Thượng phụ Kiev, nay đã trở thành Giáo hội Ukraine Thống Nhất, tổ chức lễ Giáng sinh tại Tu viện Thánh Michel ở Kiev, trong khi Giáo hội Chính Thống có nguồn gốc từ Tòa Thượng phụ Moskva, thì làm lễ tại nhà thờ lớn nhất của tu viện Laures ở Petchersk, một công trình ngàn năm tuổi.
Có điều là từ vài tháng nay, một cuộc đấu tranh âm thầm đã đối lập chính quyền Ukraine chống lại Tòa Thượng phụ Moskva, dù vẫn mạnh mẽ, nhưng đang trên đà suy thoái. Một số linh mục và giáo xứ bị tố cáo là những đặc vụ của Thượng phụ Nga Kirill và điện Kremlin đang tìm cách gây ảnh hưởng tại Ukraine.
Mùa thu vừa qua, nhiều vụ khám soát đã được tiến hành tại tu viện Petchersk và đến cuối tháng 12/2022, Bộ Văn hóa Ukraine đã từ chối gia hạn hợp đồng, không cho phép Tòa Thượng phụ Moskva tiếp tục đặt trụ sở tại công trình vốn dĩ đã được UNESCO xếp hạng.
Sáng hôm nay, thứ Bảy, lần đầu tiên Giáo hội Ukraine Thống nhất cử hành thánh lễ quan trọng bậc nhất trong Nhà thờ lớn Assomption, vốn dĩ là một pháo đài tuyên truyền cho nước Nga trong suốt 3 thập kỷ qua.
Tại điện Kremlin, vụ việc sẽ được theo dõi rất sát sao, bởi vì một trong những lý do chính của cuộc chiến tranh lịch sử lớn này, là việc điện Kremlin muốn áp đặt quyền hành của mình tại Kiev. Nhiều người Nga cho rằng nước Nga đã ra đời từ Kiev cách nay một ngàn năm, rằng Kiev là một thành phố của Nga và các nhà thờ cổ chính là biểu tượng cho điều đó".
Thùy Dương
************************
Tấn công Ukraine bằng drone giá rẻ : Nga muốn triệt nguồn hậu thuẫn của phương Tây ?
Minh Anh, RFI, 06/01/2023
Với các cuộc tấn công Kiev bằng drone do Iran cung cấp, Nga dường như quyết tâm làm "chảy máu" kho tên lửa phòng không của Ukraine bằng loại máy bay không người lái tự sát giá rẻ.
Một mảnh vỡ từ drone Shahed của Iran bị quân đội Ukraine bắn hạ gần Kupiansk, Ukraine. AP – Ukrainian military's Strategic Communications Directorate
Trong vài tháng qua, đã có một sự thay đổi lớn trong chiến lược của Nga tại Ukraine. Trong khi chiến sự tại tiền tuyến tương đối rơi vào bế tắc, Moskva đã chuyển trọng tâm từ oanh kích dữ dội sang chơi trò tàn bạo "đập chuột chũi", khi mở hàng loạt cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tự sát và tên lửa hành trình vào các cơ sở hạ tầng chiến lược của Ukraine.
Kết quả của chiến dịch này là trong những ngày lễ cuối năm, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhìn nhận "gần chín triệu người dân", tức gần 1/5 dân số trước chiến tranh, đã bị mất điện. Trang mạng Responsible Statecraft của Mỹ trích dẫn nhận định gần đây của nhà nghiên cứu Barry Posen, Viện Công Nghệ Massachusetts, lưu ý rằng một chiến thuật như thế "có thể biến mùa đông thành một cuộc chiến tàn khốc cho sự sinh tồn đối với thường dân Ukraine".
Nhưng mục tiêu chính của chiến dịch này dường như còn đi xa hơn, tức là nhắm vào phương Tây. Theo báo Mỹ New York Times, drone tự sát do Iran sản xuất giá chỉ khoảng 20 ngàn đô la, trong khi tên lửa mà Ukraine sử dụng để bắn hạ chúng trị giá đến 140 ngàn đô la, và thường còn cao hơn thế nữa. Chẳng hạn, các loại tên lửa NASAMS do Mỹ sản xuất có giá 500 ngàn đô la và mỗi quả pháo của hệ thống phòng không Patriot có giá tới 4 triệu đô la.
Do vậy, khi phóng đi 80 chiếc drone như đã làm trong những ngày đầu năm 2023, điện Kremlin chỉ chi ra có 1,6 triệu đô la, trong khi Kiev (và các nước tài trợ phương Tây) phải bỏ ra đến 11,2 triệu đô la.
Hiện tại, những con số này chưa làm suy suyển khoản viện trợ 61,4 tỷ đô la mà chỉ riêng Hoa Kỳ cam kết cho Ukraine. Và cũng không chắc là điện Kremlin có khả năng sản xuất hàng loạt loại drone tự sát trong suốt cả năm.
Nhưng cuộc oanh kích bằng 80 drone vừa qua có thể là một dấu hiệu đầu tiên về một sự leo thang chiến lược đáng kể của Nga. Nếu Moskva duy trì được nhịp độ tấn công mỗi cuối tuần, các nước yểm trợ Kiev có thể phải gánh hơn một tỷ đô la mỗi năm chỉ riêng cho phòng không Ukraine.
Liên quan đến khả năng sản xuất vũ khí của Nga, mối ngờ vực của phương Tây hiếm khi thành sự thật. Trên trang mạng Foreign Affairs, nhà nghiên cứu Barry Posen, từng viết rằng "mặc dù các quan chức Mỹ và Anh thường xuyên dự đoán là quân đội Nga sẽ cạn kiệt nguồn cung đạn dược, nhưng rõ ràng họ vẫn tìm được chúng ở đâu đó".
Cuối cùng, trang mạng Responsible Statcraft dẫn lập luận gần đây của ông Michael Carpenter, đại sứ Mỹ bên cạnh Tổ chức Hợp tác và An ninh Châu Âu, theo đó, Hoa Kỳ phải đối mặt với nhiều thỏa hiệp khó khăn khi hậu thuẫn Ukraine, và mức phí cao của một vài hệ thống vũ khí sẽ khiến cho việc cung cấp nhiều hệ thống khác trở nên khó khăn hơn.
Trả lời báo Mỹ Politico, đại sứ Carpenter cảnh báo : "Quý vị phải tính đến chi phí. Kẻ thù chắc chắn cũng đang nhắm đến yếu tố chi phí".
***************************
Ukraine : Moskva ban hành lệnh ngừng bắn, Kiev và phương Tây chỉ trích Nga giả dối
Thanh Hà, RFI, 06/01/2023
Trước thềm lễ Giáng sinh của Chính Thống giáo, điện Kremlin hôm 05/01/2023 ban hành lệnh ngừng bắn trên mọi mặt trận tại Ukraine trong vòng 36 giờ. Quyết định của tổng thống Vladimir Putin có hiệu lực kể từ 12 giờ trưa ngày 06/01/2023, cho đến 12 giờ đêm 07/01/2023. Nhưng Kiev lên án Nga dùng kế hoãn binh, còn phương Tây nghi ngờ thiện chí của tổng thống Putin.
Cây thông được trang trí dịp Giáng sinh Chính Thống giáo tại thành phố Mariupol bị Nga chiếm đóng ở vùng Donetsk, Ukraine, ngày 05/01/2023. AP - Alexei Alexandrov
Hãng tin Pháp AFP nhắc lại đây là lệnh ngừng bắn "có quy mô lớn nhất kể từ khi Moskva đưa quân xâm chiếm Ukraine" vào tháng 02/2022 và quyết định được đưa ra một tuần sau thất bại ê chề của quân đội Nga tại Makiivka làm 89 quân nhân Nga tử vong, theo số liệu của Bộ quốc phòng Nga.
Kiev lập tức lên án thái độ "giả dối" của Nga. Tổng thống Volodymyr Zelensky xem lệnh ngừng bắn vào dịp lễ Giáng sinh Chính Thống giáo là "cái cớ để ngăn chặn đà tiến của lực lượng Ukraine tại vùng Donbass". Theo ông, Moskva dùng kế hoãn binh để "tiếp tế trang thiết bị và đạn dược cho quân đội Nga". Vẫn tổng thống Zelensky nêu lên câu hỏi : Nga ban hành lệnh ngừng bắn rồi "sẽ dẫn tới những hậu quả nào ? Hay sau đó sẽ có thêm nhiều tang tóc ?"
Thông tín viên RFI từ thủ đô Kiev, Abla Jounaidi và Boris Vichith tường thuật :
"Về phía Ukraine, không ai xem đây là một cử chỉ tỏ thiện chí của Moskva. Cố vấn của tổng thống Zelensky, Mikhailo Polodyak bác bỏ quyết định của Nga cũng như lời kêu gọi quân Ukraine ngừng bắn vào dịp lễ Giáng sinh của người Chính Thống giáo. Trên mạng Twitter, ông viết : "Quân Nga phải rút khỏi các vùng lãnh thổ đang chiếm đóng, và chỉ một khi đó mới có thể nói tới lệnh ngừng bắn. Đừng có giả dối".
Vài giờ trước đó, cũng ông Polodyak đã coi lệnh ngừng bắn phía Nga ban hành là một cái bẫy và chỉ trích thượng phụ Chính Thống giáo Kirill tuyên truyền cho Moskva. Tổng thống Vladimir Putin cho biết ông ban hành lệnh hưu chiến là thể theo lời kêu gọi của thượng phụ Kirill.
Đối với công luận Ukraine, nhân vật này đồng lõa với Moskva trong cuộc xâm lăng Ukraine. Mọi người ở đây đang quay lưng lại với nhà lãnh đạo tôn giáo này và cũng đang xa cách với truyền thống Giáng sinh của người Chính Thống giáo, xa lánh với quan điểm của Giáo hội tại Moskva. Dân Ukraine nay có khuynh hướng tổ chức Noel vào ngày 25/12 hơn là đón mừng Giáng sinh ngày 07/01. Ukraine năm nay đã đón Giáng sinh dưới các trận mưa bom của Nga nhắm vào các khu vực thường dân sinh sống".
Phản ứng quốc tế
Không chỉ có Kiev, phương Tây cũng hoài nghi về thiện chí của Nga. Tổng thống Mỹ, Joe Biden ngay hôm 05/01/2022 tuyên bố Vladimir Putin đã "không ngần ngại oanh kính các bệnh viện, nhà trẻ và nhà thời trong những ngày Giáng sinh 25/12 và mồng Một Tết dương lịch", đây chỉ là kế hoãn binh.
Ngoại trưởng Anh James Cleverly yêu cầu phải có một lệnh hưu chiến "vĩnh viễn", bởi thông báo của Moskva hôm qua "không cho phép vãn hồi hòa bình". Berlin thì đánh giá đề xuất của điện Kremlin "không mang lại tự do, không mang lại an ninh" cho Ukraine.
Nga kêu ngưng bắn nhưng vẫn nã pháo oanh kích Ukraine
Theo AFP, bất chấp lệnh hưu chiến hôm 06/01/2023 chính thức có hiệu lực theo lệnh của tổng thống Nga Vladimir Putin, tiếng đạn pháo vẫn vang lên từ hai phía ở mặt trận Bakhmut, phía đông Ukraine. Quân đội Nga còn hai lần oanh kích vào thành phố Kramatorsk, miền đông Ukraine. Trợ lý phủ tổng thống Ukraine Kyrylo Tymochenko, trên mạng Telegram cho biết, "quân xâm lược đã hai lần nã pháo rốc-kết. Một tòa nhà dân cư đã bị trúng đạn. Theo những thông tin ban đầu, hiện chưa có nạn nhân".
Thanh Hà
Chỉ trích ở Nga lại bùng lên sau thông báo 89 lính chết trong vụ Makiivka
Thùy Dương, RFI, 05/01/2023
Hôm 04/01/2023, nhiều chỉ trích trong công luận Nga nhắm vào bộ chỉ huy quân sự nước này lại bùng lên sau khi Moskva thông báo có đến 89 lính Nga thiệt mạng trong vụ Ukraine oanh kích vào một nơi trú đóng của quân Nga tại Makiivka, miền đông Ukraine, đêm 31/12/2022 rạng sáng 01/01/2023.
Một lễ tưởng niệm lính Nga thiệt mạng trong cuộc tấn công của Ukraine vào một cơ sở ở Makiivka (miền đông Ukraine), tại quảng trường Glory ở Samara, Nga, ngày 03/01/2023. Reuters – Albert Dzen
Đây là thiệt hại nhân mạng cao nhất trong một cuộc oanh kích mà Moskva thừa nhận kể từ khi Putin xua quân xâm lược Ukraine tháng 2 năm ngoái. Ban đầu, hôm 02/01, Nga chỉ thừa nhận có 63 nạn nhân. Truyền thông Nga loan báo các binh sĩ thiệt mạng là quân dự bị động viên chứ không phải quân nhân chuyên nghiệp.
Đích thân bà Margarita Simonyan, tổng biên tập kênh Russia Today, vốn giữ vai trò trung tâm trong chính sách tuyên truyền của Moskva trên trường quốc tế, hôm qua, kêu gọi công bố danh tính các sĩ quan Nga có liên quan và có các biện pháp xử lý về trách nhiệm của những sĩ quan này, bởi "việc không trừng phạt sẽ dẫn đến những tội ác mới", kéo theo đó là sự phản kháng trong xã hội.
Trong khi đó, trên mạng xã hội, nhiều người Nga yêu cầu điều tra minh bạch về hoàn cảnh diễn ra vụ oanh kích tại Makiivka. Về phía chính quyền, tổng thống Nga Vladimir Putin chưa có phản ứng chính thức.
Số binh lính thiệt mạng trong vụ oanh kích ở Makiivka mà Nga thông báo đã tăng thêm gần 1/3 so với con số ban đầu, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với số liệu mà Ukraine đưa ra. Theo AFP, cơ quan truyền thông chiến lược của quân đội Ukraine tổng kết vụ oanh kích đã tiêu diệt 400 lính Nga và làm 300 lính bị thương. Những con số này hiện vẫn chưa được một nguồn tin độc lập kiểm chứng.
Thùy Dương
**************************
Thực hư về cuộc pháo kích chết chóc của Ukraine ở Makiivka
Minh Anh, RFI, 04/01/2023
Ngày 02/01/2023, Nga thừa nhận ít nhất có 63 binh sĩ bị thiệt mạng trong một cuộc tấn công của Ukraine nhắm vào Makiivka, phía đông Ukraine. Đây là lần thiệt hại quân sự nặng nề nhất của quân đội Nga chỉ trong một lần tấn công duy nhất. AFP có bài giải thích về cuộc oanh kích mà quân đội Ukraine đã lên tiếng nhận trách nhiệm.
Tòa nhà một trường dạy nghề thành đống đổ nát sau cuộc pháo kích của quân đội Ukraine tại Makiivka, phía đông vùng Donetsk, ngày 02/01/2023. © RIA Novosti / Sputnik via AP
1. Chuyện gì đã xảy ra ở Makiivka ?
Đầu giờ chiều thứ Hai, 02/01/2023, bộ Quốc Phòng Nga trong một động thái hết sức hiếm có, đã thông báo rằng 63 trong số các binh sĩ đã bị giết chết trong một cuộc pháo kích được thực hiện nhờ sự hỗ trợ từ hệ thống tên lửa Himars, một loại vũ khí do Mỹ tài trợ cho Ukraine trong cuộc chiến chống Moskva, và có thể pháo kích vào vùng lãnh thổ nằm rất sâu sau những đường chiến tuyến của kẻ thù.
Cuộc pháo kích này xẩy ra tại thành phố Makiivka, một thành phố nằm trong vùng đất bị Moskva chiếm đóng từ lâu, nằm sâu ở phía đông vùng Donetsk, một trong những cứ địa do phe ly khai thân Nga kiểm soát kể từ khi cuộc xung đột với Kiev bùng phát năm 2014.
Phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Nga, Igor Konachenkov, tuy không nêu rõ ngày giờ xảy ra cuộc tấn công, nhưng cho biết là bốn tên lửa đã bắn trúng "một trung tâm triển khai tạm thời" của quân đội. Hai tên lửa rốc-kết khác đã bị bắn chặn.
Thông báo này là một ngoại lệ : Không những đây còn là thiệt hại nặng nề nhất chỉ trong một cuộc tấn công mà Nga thừa nhận kể từ khi cuộc chiến xâm lược bắt đầu vào tháng 02/2022, mà thông báo này còn là lần công bố đầu tiên về những thiệt hại quân sự kể từ tháng 9/2022, khi bộ trưởng Quốc Phòng Nga Serguei Choigu nhắc đến con số 5.937 người chết trong hàng ngũ quân đội Nga.
2. Phía Ukraine nói gì ?
Ukraine, một mặt thừa nhận đã tiến hành cuộc oanh kích này vào ngày 31/12/2022, trước thềm Năm Mới, nhưng mặt khác, lại đưa ra những thông tin trái ngược nhau về những mất mát của quân đội Nga ở Makiivka.
Cơ quan thông tin chiến lược (Departement des communications stratégiques) của quân đội Ukraine, trên mạng Telegram, với những lời lẽ phấn khích, đã nhắc đến con số 400 người chết và 300 người khác bị thương.
Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine, thái độ chừng mực hơn, cho biết không có thông tin chính xác về số nạn nhân Nga, nhưng lại đưa ra con số "có đến 10" phương tiện quân sự Nga "đủ loại" đã bị phá hủy trong cuộc pháo kích này. Thứ Hai, 02/01, trong một tin nhắn trên mạng xã hội Facebook, bộ tham mưu Ukraine còn nói thêm rằng "thiệt hại nhân mạng của phe chiếm đóng đang được hiện rõ".
3. Vì sao có đến ngần người chết ?
Quân đội Nga không giải thích vì sao thiệt hại đặc biệt nặng nề đến như thế. Các lực lượng Ukraine chỉ đơn giản nói đến một "khu vực tập trung" binh sĩ ở Makiivka.
Hôm Chủ nhật, 01/01, truyền thông Nga và Ukraine đã bắt đầu loan báo về cuộc tấn công này khi khẳng định rằng tòa nhà bị bắn trúng đón tiếp các tân binh Nga, tức là những binh sĩ không chuyên nghiệp.
Một nguồn tin nội bộ từ giới chức phe ly khai địa phương cho hãng thông tấn Nga TASS biết rõ là cuộc pháo kích này là có thể xảy ra do việc "một số đông tân binh mới đến đã sử dụng điện thoại di động" và điều này có thể đã cho phép quân đội Ukraine xác định được vị trí.
Theo Igor Strelkov, cựu chỉ huy phe ly khai, vốn rất am tường tình hình tại địa bàn, tòa nhà mà các tân binh Nga trú ngụ đã hoàn toàn bị cuộc pháo kích phá tan do đạn dược cũng được cất trữ ở đó. Trên mạng Telegram, người này viết : "Hầu như toàn bộ thiết bị quân sự được cất trữ xung quanh tòa nhà mà không hề có chút ngụy trang nào đã bị phá hủy". Vị cựu chỉ huy này ước tính con số nạn nhân là "nhiều trăm" người.
Còn kênh Telegram "Rybar", một trong những nguồn tin thân Nga chính về cuộc chiến Ukraine, tòa nhà này chứa đến 600 người.
4. Nga phản ứng ra sao ?
Thông báo về những mất mát này không chỉ gây ra một cú sốc mạnh ở Nga, mà còn làm dấy lên nhiều chỉ trích nhắm vào bộ chỉ huy quân sự Nga, vốn dĩ đã gặp bối rối vì một chuỗi các thất bại nhục nhã trên chiến trường Ukraine từ vài tháng gần đây.
Blogger Boris Rojine, rất gần gũi với phe ly khai thân Nga người Ukraine, ghi nhận : "Dù đã trải qua nhiều tháng chiến tranh, nhiều bài học vẫn chưa được rút ra", đồng thời chỉ trích mạnh mẽ "sự bất tài" của nhiều sĩ quan cao cấp quân đội Nga.
Về phần mình, thông tín viên chiến trường Nga Alexandre Kots tự hỏi : "Vì sao chúng ta cứ tiếp tục để tân binh trú đóng trong các khách sạn, nhà trọ và các trường chuyên nghiệp…".
Còn cựu chỉ huy phe ly khai Igor Strelkov cảnh báo rằng một cuộc tấn công chết người như thế có nguy cơ tái diễn "bất kỳ lúc nào", và lấy làm tiếc rằng các tướng lĩnh Nga "không có khả năng học hỏi về nguyên tắc".
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ (ISW), bộ Quốc Phòng có nhiều khả năng sẽ tìm cách "quy trách nhiệm cho giới lãnh đạo phe ly khai về việc an ninh tác chiến tồi và nguồn nhân sự được huy động".
Nhiều lễ tưởng niệm đã diễn ra trong ngày thứ Ba 03/01 nhất là ở Samara và nhiều thành phố lân cận, nguyên quán của một bộ phận các nạn nhân.
Minh Anh
