Hôm 14/10/2022, trong một cuộc họp báo tại Astana, thủ đô Kazakhstan, nơi diễn ra thượng đỉnh Nga – Trung Á, tổng thống Vladimir Putin tuyên bố Nga đã "làm đúng như dự trù" trong cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine kéo dài từ gần 8 tháng nay.

Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo tại hội nghị thượng đỉnh Nga – Trung Á ở Astana, Kazakhstan, ngày 14/10/2022 via Reuters - Sputnik

Theo hãng tin Pháp AFP, tại thượng đỉnh Trung Á, lãnh đạo Nga lần đầu tiên phải thừa nhận là các đối tác truyền thống, vốn là những nước thuộc Liên Xô cũ, đang "lo ngại" về tình hình tại Ukraine. Ông Putin cũng khẳng định "trong hiện tại" chưa cần thiết phải mở thêm một đợt oanh kích quy mô lớn tại Ukraine, như đợt tấn công ồ ạt đầu tuần này, nhắm vào nhiều cơ sở hạ tầng dân sự và khu dân cư ở Ukraine.

Tổng thống Nga đồng thời cam kết là đợt động viên hàng trăm nghìn tân binh cho chiến trường Ukraine, đang gây nhiều lo ngại trong xã hội Nga, sẽ kết thúc vào cuối tháng này. Thông tín viên Anissa el-Jabri từ Moskva cho biết cụ thể:  

"Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký các sắc lệnh bổ sung, để làm rõ và giám sát việc động viên binh sĩ cho cuộc chiến tại Ukraine, hơn hai tuần lễ sau khi lệnh động viên được ban hành. Lãnh đạo Nga cho biết cụ thể là, theo số liệu thống kê, đã có 222 nghìn người nhập ngũ, rất gần mục tiêu 300 nghìn. Do đó, tổng thống Nga bảo đảm đợt động viên sẽ dừng lại vào cuối tháng này.

Trong khi chờ đợi, để đốc thúc tinh thần chiến đấu của các tân binh, lãnh đạo Nga nhấn mạnh : ‘Tất cả các công dân được gọi nhập ngũ đều phải trải qua huấn luyện. Khóa đào tạo ban đầu kéo dài từ 5 đến 10 ngày. Sau đó, tùy theo lĩnh vực quân sự, những người được động viên tham gia vào các đơn vị chiến đấu sẽ được huấn luyện từ 5 đến 15 ngày. Giai đoạn huấn luyện tiếp theo diễn ra trực tiếp tại các đơn vị tham chiến’.   

Ông Putin cũng nói rõ, sẽ không thể bảo vệ được 1.100 km chiến tuyến, nếu không có các lực lượng tân binh được động viên trong dịp này. Điều này cho thấy nhiệm vụ mà lãnh đạo Nga giao phó cho họ là phòng thủ. Ít nhất cũng là trong thời điểm hiện tại.  

Đối với những người trốn khỏi nước để tránh phải ra mặt trận, đặc biệt là tới vùng Trung Á, nơi ông Putin đang có mặt, tổng thống Nga cho biết muốn đưa ra một câu trả lời ‘pháp lý’, chứ không phải là phản ứng mang tính ‘cảm xúc’. Tổng thống Nga nói đến những trường hợp cụ thể cần xác định rõ. Không có việc thừa nhận hiện tượng đào thoát quy mô lớn. Người phát ngôn điện Kremlin đã đánh giá con số người Nga chạy trốn rất cao, mà tạp chí Forbes đưa ra, là "không chính xác". 

Cũng trong cuộc họp báo hôm qua, tổng thống Nga cho biết hiện tại chưa quyết định có tham gia thượng đỉnh G20 tháng 11 tới tại Indonesia hay không. Về khả năng gặp tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nhân dịp này, ông Putin khẳng định chưa nhìn thấy lợi ích gì trong một cuộc hội kiến như vậy, và điều này còn phụ thuộc vào việc tổng thống Mỹ "có sẵn sàng cho các thương lượng với tôi hay không".  

Điện Kremlin hôm qua thông báo vào tháng 7/2023 sẽ hoàn tất việc sửa chữa cây cầu chiến lược Crimea. Cầu Crimea bắc qua eo biển Kerch, nối liền nước Nga với bán đảo Crimea của Ukraine bị Moskva sáp nhập từ năm 2014, vừa bị hư hại một phần ngày 08/10, sau hàng loạt vụ nổ, xảy ra ngay sau ngày sinh nhật ông Putin, 07/10. Chính quyền Putin đã quyết định trả đũa thiệt hại này bằng đợt oanh kích chưa từng có nhắm vào nhiều thành phố lớn của Ukraine.

Trọng Thành

Cơ sở hạ tầng năng lượng bị Nga oanh kích, Ukraine chuẩn bị đối mặt với mùa đông khắc nghiệt

Phan Minh, RFI, 12/10/2022

Hôm 11/10/2022, quân đội Nga tiếp tục oanh kích các cơ sở hạ tầng năng lượng thiết yếu của Ukraine. Mặc dù Kiev ít bị ảnh hưởng, nhưng một số nhà máy điện và nhiệt điện ở một số nơi như Lviv hay Vinnytsia đã bị trúng tên lửa. Điều này báo hiệu một mùa đông khắc nghiệt đối với người dân Ukraine.

Xe bị trúng tên lửa của Nga oanh kích vào Kiev, Ukraine hôm 10/10/2022. Reuters – Valentyn Ogirenko

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan cho biết thêm chi tiết :

Người dân Ukraine đang gắng chịu đựng nhưng các cuộc oanh kích của Nga gây hậu quả nghiêm trọng. Theo bộ trưởng Năng lượng Herman Haluschshenko, quân đội Nga kể từ hôm thứ Hai đã oanh kích 30% cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, chủ yếu là các nhà máy nhiệt điện than, vốn hết sức quan trọng, trong khi hệ thống sưởi tập thể ở Ukraine phải hoạt động khoảng từ ngày 15 tháng 10 cho cả mùa đông.

Chính quyền Ukraine đã yêu cầu người dân giảm tiêu thụ năng lượng, trong khi ở thủ đô Kiev, một số quận đang bị cắt điện và nước trong nhiều giờ. Dự ứng tình hình, giá gỗ và viên củi đã tăng mạnh trong những tuần gần đây, trong khi máy phát điện chạy bằng diesel đang bị khan hiếm. Ở các thành phố và vùng nông thôn, cư dân chuẩn bị đối phó với một mùa đông theo kiểu thời xưa, trong khi Kiev hy vọng vào nguồn cung cấp năng lượng từ các đối tác châu Âu.

Theo chính phủ Ukraine, cách tốt nhất để chấm dứt cuộc khủng hoảng là cộng đồng quốc tế cung cấp hệ thống phòng không để Kiev ngăn chặn việc Moskva phá hủy toàn bộ hệ thống năng lượng một cách có hệ thống.

Phan Minh

**********************

Nga lại phóng tên lửa vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine

Thùy Dương, RFI, 11/10/2022

Một số cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng ở miền tây Ukraine sáng 11/10/2022 lại trúng tên lửa trong đợt oanh kích mới của Nga. Thống đốc vùng Lviv, Maksym Kozyski, thông báo có ba vụ nổ tại hai địa điểm cơ sở hạ tầng trong vùng.

Trung tâm thành phố Lviv mất điện sau khi cơ sở hạ tầng bị tên lửa Nga tấn công. Ảnh chụp ở Lviv, Ukraine ngày 10/10/2022. Reuters – Stringer

Theo thông báo của thị trưởng của thành phố cùng tên, thủ phủ vùng Lviv, Andriy Sadovy, "một cuộc tấn công bằng tên lửa vào một cơ sở hạ tầng quan trọng" khiến 30% thành phố mất điện. Cư dân thành phố được kêu gọi dự trữ nước sinh hoạt do nguồn cung cấp nước sạch ở hai khu vực trong thành phố bị hư hại. Thị trưởng Andriy Sadovy cảnh báo vấn đề có thể lan rộng ra toàn bộ thành phố Lviv.

Tại thủ đô Kiev, theo AFP, dù còi báo động vang lên nhiều lần trong suốt 5 giờ đồng hồ sáng hôm nay, nhưng Kiev không bi trúng lên lửa. Công ty điện lực DTEK phục vụ thủ đô Kiev thông báo từ hôm nay 11/10 điện bị cúp thường xuyên và luân phiên do mạng điện bị hư hại sau loạt tên lửa của Nga hôm thứ Hai 10/10.

Về phía Nga, Bộ quốc phòng hôm nay thông báo đã cho tiến hành các vụ oanh kích ồ ạt mới nhắm vào các mục tiêu quân sự và cơ sở hạ tầng về điện tại Ukraine. Phát ngôn viên Bộ quốc phòng Nga, Igor Konachenkov, khẳng định : "Hôm nay (thứ Ba 11/10), các lực lượng vũ trang Nga đã tiếp tục oanh kích ồ ạt với các vũ khí tầm xa có độ chính xác cao, từ các căn cứ trên bộ và trên biển, nhắm vào các cơ sở quân sự và cơ sở điện của Ukraine". Quan chức này khẳng định quân đội Nga đã bắn trúng tất cả các mục tiêu nhắm tới.

Thùy Dương

******************************

Tổng thống Mỹ Biden hứa tiếp tục cung cấp hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến cho Ukraine

Thùy Dương, RFI, 11/10/2022

Ngày 10/10/2022, sau khi Nga ồ ạt nã tên lửa vào nhiều thành phố Ukraine, tổng thống Mỹ Joe Biden đã hứa với đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky là Washington "tiếp tục cung cấp cho Ukraine những gì Ukraine cần để phòng thủ, kể cả các hệ thống tiên tiến" về phòng không.

Ảnh tư liệu : Tổng thống Mỹ Joe Biden tiếp đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ ngày 01/09/2021. AP - Evan Vucci

Thông cáo của Nhà Trắng được đưa ra hôm qua 10/10 sau cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ Mỹ và Ukraine. Hoa Kỳ đã cam kết trợ giúp cho Ukraine các bệ phóng tên lửa đất đối không NASAMS tiên tiến : hai bệ phóng sẽ được giao trong những tuần hoặc tháng tới, và 6 bệ phóng tên lửa khác sẽ được cung cấp theo khuôn khổ chương trình viện trợ dài hạn. Hệ thống tên lửa đất đối không NASAMS do nhà sản xuất Mỹ Raytheon và tập đoàn Kongsberg của Na Uy hợp tác chế tạo.

Trên Twitter, tổng thống Ukraine gọi đó là "một cuộc nói chuyện hiệu quả". Tổng thống Zelensky cũng coi "phòng không hiện là ưu tiên số 1 trong hợp tác quốc phòng" giữa hai nước. Cuối ngày hôm qua, ông cho biết : "Trong số 84 tên lửa Nga phóng đến Ukraine, có 43 hỏa tiễn đã bị bắn hạ. Trong số 24 drone của Nga, có 13 chiếc bị bắn hạ".

Đức chuẩn bị chuyển hệ thống phòng không Iris-T cho Ukraine

Cũng trong ngày 10/10, chính phủ Đức cam kết cung cấp cho Ukraine trong những ngày tới hệ thống phòng không Iris-T với tầm bắn cao 20 km và xa 40 km. Theo AFP, bộ trưởng Quốc Phòng Đức, Christine Lambrecht, khẳng định loạt tấn công bằng tên lửa của Nga hôm qua cho thấy rõ ràng là cần khẩn trương giao các hệ thống phòng không cho Ukraine. Bộ trưởng Quốc Phòng Đức cũng cho biết thêm là có thể cung cấp thêm cho Ukraine 3 hệ thống vào năm 2023.

Thùy Dương

Trả thù bằng mưa hỏa tiễn vào thường dân Ukraine, Putin bộc lộ thế yếu

Với trận mưa hỏa tiễn tấn công vào thường dân Ukraine, Vladimir Putin muốn trả thù cho vụ nổ ở chiếc cầu nối với bán đảo Crimea. Sự lựa chọn khủng bố, về mặt luật pháp có tên gọi là "tội ác chiến tranh", còn về quân sự thì vô nghĩa, chỉ là lời thú nhận yếu kém. Ngược với Putin trong ngõ cụt, đồng minh của ông là Tập Cận Bình duy trì ngôi cao trong dịp Đại Hội Đảng, tiếp tục chế ngự hơn 1 tỉ người Trung Quốc.

Lính cứu hỏa giúp một phụ nữ bị thương ôm theo những chú chó đi di tản sau khi hỏa tiễn Nga tấn công vào Ukraine ngày 10/10/2022. via Reuters – State Emergency Service of Emergency

Hai ngày sau vụ nổ cầu Kerch, một trận bão hỏa tiễn ập xuống thủ đô Kiev và nhiều thành phố Ukraine, sự kiện này chiếm trang nhất tất cả các báo Pháp hôm nay. 

Le Monde chạy tựa "Nga tấn công ồ ạt vào Ukraine". Libération đăng hình một phụ nữ lớn tuổi bị thương với dòng tít "Nga đánh vào Ukraine : Chiến lược khủng bố". Tương tự, La Croix có ảnh trang bìa là những người dân trong căn nhà đổ nát, nhấn mạnh "Sự lựa chọn khủng bố". Le Figaro và Les Echos gần như có cùng ý tưởng, khi chọn những chiếc xe đang bốc cháy hay những cột khói đen bốc lên trên đường phố thủ đô Kiev làm ảnh lớn trang nhất, với dòng tựa "Putin trả thù vào những thành phố Ukraine", "Ukraine : Sự trả thù của Putin".

Thua trên chiến trường, Nga đánh vào người dân ở hậu phương

Phóng viên Le Figaro ở Kiev mô tả "Ngày vừa lên và ba hỏa tiễn ập xuống". Chiến tranh bất thần quay lại ngay trung tâm thủ đô Ukraine, tấn công vào những mục tiêu không hề có giá trị quân sự hay chiến lược. Tám giờ sáng, mặt đất và những bức tường rung chuyển, điện bị cúp. Thủ đô rơi vào bóng tối của những căn hầm, chỉ được soi sáng bằng màn hình điện thoại, nơi hiện lên những tin nhắn báo động và những cuộc gọi của người thân. Trong nhiều tiếng đồng hồ, những tiếng nổ vang động. Hỏa tiễn Nga và drone Iran rơi xuống hàng loạt, chủ yếu vào những địa điểm sinh hoạt : vườn chơi trẻ em trong công viên Chevchenko vốn đông đúc, trường đại học cùng tên vào lúc sinh viên đến trường, một cây cầu dành cho người đi bộ và xe đạp... Số nạn nhân vẫn chưa được xác định.

Adrian lái xe gần trường đại học, bị một số vết thương nhẹ vì kính vỡ, nhưng chiếc xe thì tan thành từng mảnh vụn. Anh cho biết còi báo động còn chưa kịp nổi lên, thì hỏa tiễn đã bay đến, những chiếc xe chạy phía trước bốc cháy, thiêu đốt khoảng 10 người. Adrian nói : "Giờ thì quá rõ, Nga là một Nhà nước khủng bố. Ở đây chỉ có thường dân". Một hố sâu đang bốc khói gần ngã tư, công nhân sửa chữa mặt đường, khách xếp hàng trước các quán cà phê, tiệm ăn mở cửa như thường lệ. Những bà cụ bình thản quét dọn đường phố, không phân biệt các mảnh vỡ hỏa tiễn và lá vàng.

Khả năng lập tức quay lại cuộc sống bình thường sau hàng loạt biến cố là đặc trưng của người Ukraine. Và chính sự kháng cự này mà Putin muốn triệt hạ. Zelensky nói ngay : "Nga có hai mục tiêu : cơ sở hạ tầng năng lượng và người dân". Bị đánh bại trên chiến trường, Moskva muốn khủng bố hậu phương. Đến 15 giờ, lại báo động, người dân lại trú ngụ ở các trạm xe điện ngầm. Nhiều người đã chuẩn bị tinh thần từ sau vụ cầu Kerch : tránh xa cửa kiếng, mang theo thức ăn, nước uống, mền và pin dự phòng đến nơi trú ẩn.

Vũ khí phòng không cho Ukraine ?

Từ ngày 24/02, đã có 3.500 hỏa tiễn Nga bắn vào Ukraine. Hôm qua, Moskva dùng đến hỏa tiễn tầm trung như Iskander và Tochka-U, hỏa tiễn hành trình Kalibr, tấn công vào thủ đô Kiev và các thành phố Lviv, Ternopil, Jytomyr ở miền tây, Dnipro thuộc miền trung, Zaporijjia ở miền nam, Kharkiv ở miền đông.

"Họ muốn tận diệt chúng tôi trên mặt đất" - tổng thống Volodymyr Zelensky nói. Phương Tây tố cáo một sự "leo thang không thể chấp nhận được", từ ngữ của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres. Cuộc họp của nhóm ủng hộ Ukraine gồm khoảng 50 nước sẽ diễn ra vào ngày thứ Tư và thứ Năm tại Bruxelles, có sự tham dự của bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, và tiếp đến là hội nghị các bộ trưởng quốc phòng NATO.

Phương Tây cần tiếp tục viện trợ vũ khí cho Kiev, và phương tiện phòng không rất quan trọng. Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết đã chận được 52/83 hỏa tiễn hôm qua. Nếu có được hỏa tiễn địa-không, Ukraine sẽ chiếm được ưu thế. Đức sắp giao hệ thống phòng không Iris-T SLM, và Mỹ hứa viện trợ 8 hệ thống Nasams, trong đó có 2 sắp đến nơi. Trong giai đoạn ba của cuộc chiến, Kiev đang chiếm lợi thế, quân đội Ukraine tiếp tục tiến dọc theo sông Dniepr tuy có gặp khó khăn ở Bakhmut. Việc tham gia của Belarus có thể làm tăng sức mạnh cho Nga, trong khi lực lượng Ukraine phải rải ra trên nhiều mặt trận. Nhưng một nguồn tin quân sự cho rằng quân đội Belarus rất xoàng, không đáng ngại.

Litva : Belarus đã trở thành căn cứ quân sự của Nga

Thủ tướng Litva, bà Ingrida Simonyte khi trả lời Le Figaro nhận xét "Belarus đã trở thành căn cứ quân sự của Nga". Bà nhấn mạnh, chế độ này đồng lõa với Moskva, dù Lukashenko có nói gì đi nữa, những cuộc tấn công đầu tiên vào Kiev là từ lãnh thổ Belarus, ông ta hỗ trợ hậu cần và có thể đã cung cấp vũ khí. Sở dĩ quân đội lâu nay không tham gia chiến đấu với Nga là vì cuộc xâm lược này bị người dân Belarus phản đối. Libération dẫn một số nguồn tố cáo Nga đang chuẩn bị một căn cứ không quân ở Belarus để từ đó dùng drone Iran tấn công vào phần lớn đất Ukraine.

Thủ tướng Simonyte cho rằng càng nhân nhượng thì Nga sẽ càng lấn tới, và sai lầm của phương Tây là đánh giá thấp quyết tâm vệ quốc của người Ukraine. Mọi người đều ngỡ rằng Kiev sẽ thất thủ chỉ sau vài ngày, thế nên nhiều nước không muốn viện trợ vũ khí, chỉ có vài quốc gia trong đó có Litva làm ngược lại. Và giờ đây những nước có khả năng nên tăng tốc yểm trợ cho Ukraine.

Moskva khó thể duy trì nỗ lực chiến tranh vài ba năm

Giảng viên Juline Théron của Sciences-Po trên Libération nhận định, Nga có thói quen tấn công vào thường dân, như ở Chechnya hay Syria. Hiến pháp mới sửa đổi của Nga cũng đặt luật quốc gia lên trên luật pháp quốc tế kể cả vấn đề nhân đạo.

Về quân sự, ông đánh giá các cuộc phản công của Ukraine ở Kharkiv (đông bắc) và Kherson (nam) là rất ấn tượng, sẽ được giảng dạy trong sách sử. Hiện nay Ukraine cần có thời gian để bảo đảm an ninh tại những nơi tái chiếm, mở tuyến hậu cần mới hay tổ chức lại những đơn vị bị thiệt hại. Phía Nga muốn đưa quân ồ ạt ra mặt trận để câu giờ nhằm sản xuất thêm vũ khí. Với tốc độ xe tăng, xe bọc thép bị phá hủy như hiện nay, Moskva khó thể duy trì chiến tranh trong hai, ba năm. Và quân càng đông thì càng phải lo nuôi lính, lo trang bị quân phục, súng đạn, phương tiện giao thông liên lạc... trong khi tinh thần quân Nga đang xuống rất thấp, so với những người lính Ukraine chiến đấu cho sự tồn vong của đất nước mình.

Ông Théron đưa ra hai khả năng chấm dứt chiến tranh. Hoặc chế độ Vladimir Putin sụp đổ - điều này khó xảy ra khi Nicolai Patruchev làm chủ tịch Hội đồng An ninh và Alexander Bortnikov đứng đầu FSB. Hoặc một bước ngoặt, như Nga dùng vũ khí nguyên tử chiến lược để dọa phương Tây, chẳng hạn gởi ngư lôi Poséidon, hỏa tiễn đạn đạo Iskander, oanh tạc nhà máy điện hạt nhân Zaporijia. Cũng không thể loại trừ vũ khí hóa học, như đã dùng khí sarin ở Syria.

Một lằn ranh đỏ cho vũ khí nguyên tử

Trong bài xã luận "Tái khẳng định lằn ranh đỏ về vũ khí nguyên tử", Le Monde đả kích việc bình thường hóa loại vũ khí khủng khiếp này, như Vladimir Putin vẫn thường xuyên nêu ra để hăm dọa. Bị lăng nhục trong vụ nổ cầu Kerch, vũ khí hạt nhân thường xuyên được phe diều hâu Nga nhắc đến trên truyền hình, và Putin thì gợi ra ngay từ ngày đầu cuộc xâm lược một cách hoàn toàn vô trách nhiệm. Các chuyên gia cũng thường bàn bạc về việc liệu Moskva có dùng đến bom nguyên tử chiến thuật hay không.

Ukraine và đồng minh đứng trước thế lưỡng nan, nên tránh đề cập hay lên tiếng để ngăn ngừa ? Joe Biden đã chọn cách thứ hai hôm 06/10. Tác động từ việc bi kịch hóa của ông Biden khiến Nhà Trắng sau đó phải trấn an, nói rằng không có "chỉ dấu" gì liên quan đến việc loại vũ khí này sắp được sử dụng. Theo tờ báo, không bao giờ nên coi vũ khí nguyên tử là một công cụ như bao vũ khí khác, có thể trao vào tay bất kỳ kẻ phiêu lưu nào. Một lằn ranh đỏ căn bản cần được các cường quốc tái khẳng định, vì đó là lợi ích cho tất cả mọi người.

Tấn công thường dân : Tội ác chiến tranh, lời thú nhận đang yếu thế

Libération nhận xét, Vladimir Putin muốn theo luật "mắt đổi mắt, răng đổi răng". Nhưng vụ nổ chiếc cầu ở Crimea chỉ nhằm phá một công trình mang tính biểu tượng, còn trận mưa hỏa tiễn xuống Ukraine từ Chủ nhật là nhằm khủng bố thường dân, giết người vô tội vạ, cho thấy trình độ và thế yếu của con người đang ngự trị ở Kremlin. Loạt tấn công này chỉ đơn thuần để trả thù, không hề mang tính chiến lược quân sự vì trên chiến trường quân của Zelensky vẫn tiến lên. Và người Ukraine từ đầu cuộc chiến vẫn chứng tỏ nỗi sợ cái chết không làm họ phải thối lui mà còn làm tăng tính chiến đấu. Kirill Martnov, tổng biên tập Novaia Gazeta Europe cũng nhận thấy cuộc tấn công hoàn toàn vô nghĩa về quân sự.

La Croix cho rằng nếu đây là "một sự thay đổi sâu sắc tính chất cuộc chiến" - lời của tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thì có một điều không thay đổi. Đó là sự chọn lựa khủng bố, hoàn toàn phù hợp với tính cách của Vladimir Putin và quan niệm về quyền lực của ông : những ai chống lại phải bị đè bẹp. Phe trung thành với Putin được xây dựng trên nguyên tắc này, và tấn công thường dân cũng chỉ là một chọn lựa trong số nhiều phương án. Về mặt luật pháp, nó có tên hẳn hoi : "tội ác chiến tranh", còn về quân sự, chỉ là lời thú nhận yếu kém thay vì biểu dương sức mạnh.

Le Figaro nhận thấy giọng điệu của Putin lần này tuy vậy nhẹ hơn hẳn hôm tưng bừng mừng sáp nhập bốn vùng đất của Ukraine. Tờ báo mỉa mai, tổng thống Nga đã tránh cho chúng ta việc tổng động viên, thiết quân luật và đe dọa nguyên tử.

Tập hoàng đế có thể trị vì thêm vài nhiệm kỳ 5 năm, nếu muốn

Nhìn sang Châu Á, Le Monde nói về sự áp đảo của Tập Cận Bình lên đảng cộng sản Trung Quốc. Đây là bài đầu tiên của loạt năm bài viết trong bối cảnh sắp diễn ra đại hội đảng lần thứ 20. Để đánh giá tầm vóc khuynh loát của ông Tập, nhật báo Pháp khuyên nên đến thăm một viện bảo tàng khổng lồ rộng đến 147.000 mét vuông, được khánh thành nhân kỷ niệm 100 năm ngày thành lập đảng.

Cầu thang rộng mênh mông trải chiếc thảm đỏ dày cộp dẫn lên tầng một, trình bày quá trình giành chính quyền từ 1921 đến 1949. Tầng hai dành cho những năm 1949-2007, Mao Trạch Đông tiến vào Bắc Kinh cho đến khi Tập Cận Bình trở thành ủy viên thường trực Bộ Chính trị, trước khi bước lên ngôi cao nhất. Tuy đã hiện diện đầy khắp hai tầng này, nhưng ông Tập vẫn chiếm trọn tầng ba để phô trương những thành tựu của mình.

Một con người áp đặt được việc ca ngợi vinh quang của chính mình như thế, khó thể không ngự trị tiếp. Đại hội đảng chỉ là hồi cuối của một tiến trình được chuẩn bị từ hai năm trước, số 2.296 đại biểu ngồi đó chỉ để bỏ phiếu thông qua. Câu hỏi không phải là Tập Cận Bình có ngồi tiếp nhiệm kỳ thứ ba hay không, mà là ông ta có muốn trị vì thêm nhiệm kỳ 5 năm thứ tư, thậm chí kỳ năm - đến tận 2032.

"Chống tham nhũng", chiêu bài để Tập Cận Bình khống chế đảng

Nhà sử học Mỹ David Shambaugh nhận định Tập Cận Bình là một "đại đế thời hiện đại", thích được sùng bái cá nhân. Ông ta quyền lực đến nỗi hồi tháng 11/2021 thông qua được một nghị quyết lịch sử tố cáo "việc quản lý yếu kém" của những người tiền nhiệm, dù họ vẫn còn sống sờ sờ, và trên lý thuyết thì vẫn còn ảnh hưởng. Trên thực tế, cả nước phải khom lưng.

Từ 2014, Tập Cận Bình đã cải cách sâu rộng quân đội, vốn được coi là Nhà nước trong Nhà nước. Hai tướng Từ Tài Hậu (Xu Caihou) và Quách Bá Hùng (Guo Boxiong) bị bắt giam, sau đó thêm 70 sĩ quan cao cấp. Bốn ban của Quân ủy trung ương bị chia thành 15 bộ phận nhỏ, trực tiếp dưới quyền trung ương, có nghĩa là Tập Cận Bình. Công an cũng bị chấn động vì chiến dịch chống tham nhũng. Việc bắt bộ trưởng Chu Vĩnh Khang (Zhou Yongkang) năm 2013 cho thấy "đả hổ" không chỉ trong quân đội. Ông Chu là người thân cận của Bạc Hy Lai (Bo Xilai), đối thủ của Tập Cận Bình đã bị bắt hồi 2012.

Tổng cộng 1 triệu rưỡi đảng viên đã bị kết án vì tham nhũng, năm con hổ bị "đả" nhưng tệ nạn này 10 năm sau vẫn không chấm dứt, cho thấy chống tham nhũng chỉ là phương tiện để củng cố quyền lực của Tập Cận Bình. Ở các tỉnh, ông bố trí những người thân tín, một số lên nắm quyền ở miền nam dù không nói được tiếng Quảng Đông, và lưu chuyển nhanh chóng khiến khó thể hình thành những phe nhóm. Việc tập trung quyền lực trong tay một cá nhân duy nhất ở đất nước cả tỉ người còn kéo dài bao lâu ? Ở viện bảo tàng nói trên, hãy còn ba tầng để trống, và lịch sử vẫn chưa kết thúc.

Thụy My

"Tôi muốn sống", chương trình chiêu hồi lính Nga của Ukraine

Vụ tấn công cầu Kerch nối với Crimea là một đòn quá nặng cho Putin, Nga trả đũa với loạt hỏa tiễn bắn vào dân thường ở nhiều thành phố Ukraine. Moskva bổ nhiệm một tướng nổi tiếng hung bạo và tham nhũng phụ trách mặt trận Ukraine. Phía Kiev bắt đầu tiến hành chương trình "chiêu hồi" mang tên "Tôi muốn sống", và đã nhận được hơn 2.000 đề nghị xin đầu hàng từ lính Nga.

Quân dự bị Nga tập trung trước một trung tâm tuyển mộ ở thành phố Tara ở Siberia ngày 26/09/2022 theo lệnh động viên từng phần của tổng thống Vladimir Putin. © Reuters

Quốc hội Pháp xem xét luật ngân sách, hứa hẹn nhiều căng thẳng. Nạn thiếu xăng dầu do nhân viên ngành lọc dầu đình công. Tranh cãi về việc tổ chức Cúp bóng đá thế giới ở Qatar trong lúc chỉ còn vài tuần nữa sẽ khai mạc. Đó là những chủ đề chiếm trang nhất các báo Pháp hôm nay. Ở các trang trong, chiến tranh Ukraine vẫn được đề cập nhiều nhất và trên trang web các báo lớn đều có tường thuật trực tiếp về các vụ nổ tại thủ đô Kiev và một số thành phố lớn của Ukraine, trong bối cảnh Moskva đang hết sức cay cú vì cầu Kerch nối với Crimea bị sập một phần do vụ nổ hôm thứ Bảy 08/10.

Cây cầu nối với Crimea bị sập một phần : Cái tát vỗ mặt Putin

Le Figaro nhận định trên ấn bản có từ tối qua : "Vladimir Putin bị yếu đi vì vụ tấn công cầu Crimea". Cho tới chiều hôm qua, nhà báo quan sát thấy lưu lượng xe hơi qua cầu chỉ nhỏ giọt, phải chờ đợi nhiều tiếng đồng hồ, một chiếc phà sẽ được điều đến để đưa xe buýt và xe tải qua eo biển.

Đây là một đòn quá nặng cho Moskva về mặt biểu tượng. Vụ nổ xảy ra ngay sau ngày sinh nhật thứ 70 của Vladimir Putin, đã đánh vào một trong những công trình hàng đầu tốn nhiều tiền của, được tổng thống Nga đích thân khánh thành năm 2018 để cụ thể hóa việc sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine bốn năm trước đó. Vào lúc quân Nga liên tiếp bị đẩy lùi, cái tát này càng thêm "nháng lửa", vì cầu Kerch - bắc qua eo biển nối Hắc Hải và biển Azov - được dùng để tiếp tế cho binh lính Nga ở mặt trận Kherson. Một đường tiếp liệu trên lý thuyết là ngoài tầm tấn công của Ukraine.

Tổng thống Putin đến tối qua mới có tuyên bố, tức 38 tiếng đồng hồ sau sự kiện, tố cáo tình báo Ukraine đứng phía sau, và chủ tịch ủy ban điều tra Alexandre Bastrykine nói thêm, "với sự tham gia của các công dân Nga sống ở nước ngoài". Nga tiếp tục nêu ra giả thiết xe tải gài bom, dù vài chuyên gia độc lập phương Tây tỏ ra hoài nghi. Chiếc xe tải này đã di chuyển qua Bulgaria, Armenia và Georgia, chở những tấm nhựa và người tài xế cuối cùng là một công dân Nga, nhận chở tiếp chuyến hàng từ trên đất Nga thông qua một ứng dụng internet. Người này nằm trong số ba nạn nhân thiệt mạng, theo số liệu chính thức.

Vụ tấn công cầu Kerch, cú đòn ngoại hạng

Trả lời phỏng vấn Le Figaro, chuyên gia địa chính trị Pascal Le Pautremat nhận định vụ nổ cầu Kerch, "cuống rún" nối liền Nga với bán đảo Crimea bị chiếm đóng, tỏ rõ tính dễ tổn thương của chế độ Putin. Món quà tẩm thuốc độc cho sinh nhật 70 tuổi của Vladimir Putin cho thấy một thất bại thực sự cả về chiến thuật lẫn chiến lược. Vụ nổ gây trở ngại lâu dài cho việc tiếp tế toàn bộ mặt trận miền nam, làm hạn chế các đợt tấn công do thiếu đạn chẳng hạn. Đây là minh chứng cho hồi kết của Putin.

Cũng như thời Đệ nhị Thế chiến, cuộc chiến tranh này không chỉ có những lực lượng bộ binh, không quân và hải quân tham gia, mà cả biệt kích. Sự kiện cầu Kerch là một cú đòn bậc thầy, vì huy động những nhóm nhỏ rất cơ động, có thể là đặc nhiệm hay tình báo, phối hợp chặt chẽ với các phương tiện hậu cần. Hơn nữa, việc phá vỡ tuyến tiếp liệu vào thời kỳ thời tiết ngày càng lạnh giá, cần đến những trang thiết bị cho mùa đông, có thể gây hoang mang lớn cho quân Nga ngoài mặt trận.

Moskva trả thù bằng loạt hỏa tiễn bắn vào thường dân

Để trả đũa, trong đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ nhật 09/10, Nga dùng hỏa tiễn hành trình tấn công vào Zaporijia làm 17 người chết và vài chục người khác bị thương. Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố : "Thật vô nghĩa, tận cùng ác độc. Bọn khủng bố tàn bạo". Và sáng sớm hôm nay 75 hỏa tiễn đã được bắn vào thủ đô Kiev cũng như một số thành phố khác của Ukraine - để làm quên đi những hình ảnh nhịp cầu chìm xuống nước và đường xe lửa bốc cháy hừng hực - theo trang web Le Monde. Phòng không Ukraine bắn chận được 41 quả, và theo ghi nhận ban đầu, có ít nhất 10 người thiệt mạng và 60 người bị thương. NATO, Liên Hiệp Quốc và các nước phương Tây đều lên án, Anh, Pháp, Đức, Hoa Kỳ khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine tự vệ.

Trang web The Economist cho rằng cuộc tấn công có thể đánh dấu cho việc khởi đầu một chương mới khó khăn, trong cuộc chiến vốn đã tàn bạo. Chiến tranh thậm chí còn có thể lan ra : Belarus cho đến nay vẫn không gởi quân tham chiến, nay tuyên bố lập "lực lượng hiệp đồng" với Nga. Dimitri Medvedev nói rằng đây chỉ mới là "khởi đầu", Vladimir Putin đe dọa sẽ ra tay mạnh hơn, nhưng theo tờ báo, vẫn không thể cứu vãn được cuộc chiến thất bại của ông ta.

Sử gia Jean-François Colosimo cho rằng Ukraine - quá gần gũi với Nga về ngôn ngữ, chủng tộc, văn hóa - dưới mắt Putin thì diệt trừ cuộc sống ở Kiev là điều kiện sống còn của Moskva. Giống như những cặp song sinh trong Kinh Thánh và thần thoại cổ đại !

Tham mưu trưởng mới của quân Nga nổi tiếng tham tàn

Không rõ là trùng hợp tình cờ hay cố ý, cơ quan tình báo Nga FSB tối qua công bố tài liệu cho biết số vụ oanh kích của Ukraine tại các vùng đất biên giới phía nam (Belgorod, Briansk, Kursk) tăng cao kể từ đầu tháng 10, gồm 100 vụ vào 32 địa điểm, có 1 thường dân chết. Bản thân FSB cũng bị chỉ trích vì thiếu sót về an ninh ở cầu Kerch. Áp lực lên Kremlin còn đến từ phe dân tộc chủ nghĩa. Thủ lãnh Chechnya nói rằng có 70.000 lính sẵn sàng sang Ukraine, và Evgueni Prigogine, chủ công ty lính đánh thuê Wagner cũng phụ họa.

Trong bối cảnh đó, Nga công bố chỉ huy mới cho "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine là Sergey Surovikin, 55 tuổi. Ông ta là ai ? Libération cho biết nhân vật này nổi tiếng là "đồ tể" tàn bạo, được Kremlin bổ nhiệm để làm giảm bớt những chỉ trích từ phe diều hâu Nga.

Tình báo Anh trong một báo cáo được The Guardian tiết lộ đã nhận định : "Từ hơn 30 năm qua, sự nghiệp của Surovikin được ghi dấu bằng tham nhũng và sự thô bạo". Viên tướng đầu trọc này từng tham gia nhiều mặt trận : ở Afghanistan, Tadjikistan, Chechnya. Tháng 3/2017, ông ta khi lãnh đạo quân Nga tại Syria để hỗ trợ Bachar Al Assad, đã ra lệnh thả bom vô tội vạ xuống những chiến binh chống chế độ. Trong một báo cáo về tội ác chiến tranh ở Idlib, Human Rights Watch cho rằng Surovikin nằm trong số những người ra mệnh lệnh. Ông ta được Putin đích thân trao cho danh hiệu anh hùng Liên bang Nga tháng 12/2017.

Thành tích của Surovikin không chỉ có vậy. Giám đốc tình báo Ukraine Kyrylo Budanov tố cáo tướng quân đội này đã cho đánh vào một khu nhà dân và hai trại hè ở Odessa hồi tháng Bảy, làm 21 thường dân thiệt mạng. Ông ta còn là một tay tham nhũng có hạng : năm 1995 bị kết tội đánh cắp và buôn lậu vũ khí, nhưng sau đó được hủy án nhờ "tình tiết giảm nhẹ". Theo Novaïa Gazeta, trong cuộc đảo chánh hụt năm 1991 Surovikin lúc đó chỉ là đại úy đã ra lệnh cho đơn vị tấn công vào hàng rào người biểu tình đòi dân chủ làm ba người chết, phải ngồi tù bảy tháng rồi được Boris Yeltsin thả ra và thăng chức.

"Tôi muốn sống" : Chương trình "chiêu hồi" lính Nga của Ukraine

Trong khi đó trên chiến trường, Ukraine tổ chức đường dây nóng cho lính Nga ra đầu hàng. Le Monde cho biết những người lính ra hàng còn được thưởng tiền nếu mang theo vũ khí.

Kể từ ngày 18/09, Kiev bắt đầu cho hoạt động chương trình mang tên "Tôi muốn sống" với hai số điện thoại có thể liên lạc bất cứ lúc nào, và một kênh Telegram là @hochu_zhyt. Kênh này đăng những thông tin cần thiết cho việc ra hàng, kêu gọi những người lính "không nên trở về nhà trong những túi đen đựng xác". Chẳng hạn một bài đăng hôm 03/10 : "Các bạn Nga ! Cơ hội duy nhất để không phải chết ở Ukraine là ra hàng. Hãy tránh bị động viên, và nếu bạn đã có mặt ở Ukraine, hãy đầu hàng lập tức, gọi lại số +38 066 580 34 98 và +38 093 119 29 84 (24/24). Hoặc sử dụng hệ thống chat tự động "Tôi muốn sống".

Nhật báo Pháp đã thử vào và nhận thấy thủ tục rất đơn giản. Bộ Tổng tham mưu Ukraine bảo đảm tôn trọng Công ước Genève đối với tù binh, trả lời trong vòng một ngày, và cho biết những thủ tục cụ thể để ra hàng một cách an toàn. Chương trình đã nhận được trên 2.000 đề nghị đầu hàng. Để trấn an những người lính Nga, tổng thống Ukraine hứa bảo đảm ba điều. Trước hết, họ sẽ được đối xử một cách văn minh, phù hợp với tất cả mọi công ước. Kiev hứa cung cấp "ba bữa ăn một ngày, được chăm sóc y tế và có thể liên lạc với người thân".

Còn nếu giao nộp khí tài, họ được thưởng 50.000 đô la cho một chiếc xe tăng, 15.000 đô la cho một khẩu đại bác tự hành và 5.000 đô la một xe bọc thép. Nhà phân tích người Anh James Rushton cho rằng chương trình "chiêu hồi" này rất có nhiều cơ hội thành công, nhất là với những người lính ký hợp đồng ngắn hạn nay bỗng trở thành vô thời hạn vì lệnh động viên của Putin. Trước nguy cơ phải chiến đấu cho đến khi tử trận hoặc bị thương trên chiến trường Ukraine, họ sẽ cân nhắc việc đầu hàng.

Glukhovski : Nhiều người Nga không ủng hộ chiến tranh nhưng sợ Putin

Về thái độ của thường dân, theo nhà văn Nga Dimitri Glukhovsky đang sống lưu vong, "Người Nga cảm thấy họ như con mồi, trước một Nhà nước là kẻ săn mồi mà họ không thể chống cự nổi". Ông cho rằng người Nga thật ra không ủng hộ chiến tranh với Ukraine, sự thụ động của họ là do sợ hãi và việc khuynh loát xã hội của Vladimir Putin. Nhà văn 43 tuổi từng cho ra mắt cuốn tiểu thuyết viễn tưởng rất thành công ở Nga và được dịch ra 20 thứ tiếng, từ tháng Giêng năm nay định cư ở châu Âu, và có nguy cơ bị 10 năm tù vì "làm mất uy tín quân đội". Đó là do ông đăng trên Instagram câu "Phản đối chiến tranh với Ukraine. Hãy nhìn nhận rằng đó là một cuộc chiến thực sự với toàn bộ nhân dân Ukraine, và ngưng lại !".

Glukhovsky cho biết có ba thời điểm ông cảm thấy bức màn đen bỗng buông xuống trước mắt. Đầu tiên là hôm khởi chiến 24/02, kế tiếp là lúc phát hiện tội ác Bucha ngày 01/04, và thứ ba là hôm 21/09 khi ông hiểu rằng không ai ở Nga có thể cản được Putin lôi kéo cả nước vào một cuộc chiến tổng lực. Bởi vì đó không chỉ là một cuộc chiến chống lại Ukraine mà còn đi ngược lại với tương lai nước Nga, biến nhân dân thành nô lệ để Putin duy trì chế độ trong máu và nước mắt, ngay cả khi ông ta chết.

Nỗi sợ có từ thời Stalin thấm vào từng gia đình, theo lời kể của ông bà và giáo dục của cha mẹ - theo đó chống lại chính phủ là không tốt và sẽ bị trừng phạt. Quan hệ giữa Nhà nước và cá nhân giống như giữa thú dữ chuyên săn mồi bất khả chiến bại, và những con thú nhỏ cố thu mình lại ở phía sau, ráng không gây chú ý, không để cọp dữ nhìn thấy. Người Nga tin rằng phản kháng sẽ không đi đến đâu, ngược với người Ukraine đổ ra quảng trường Maidan. Dưới thời Vladimir Putin, không có phong trào phản kháng nào đạt được mục tiêu. Từ chống lại gian lận bầu cử năm 2010, chống việc Putin quay lại Kremlin năm 2011, sửa đổi Hiến pháp năm 2020, cho đến lên án việc đầu độc và bỏ tù nhà đối lập Alexei Navalny.

Nếu Nga bại trận, liệu người dân có thể nổi loạn hay các phe phái sẽ lật đổ Putin ? Dimitri Glukhovsky cho rằng với lệnh động viên, nguy cơ Putin bị đảo chánh cao hơn là nổi dậy. Tuy nhiên nhà văn Nga cảnh báo, đừng quên là Putin từ lâu đã chuẩn bị khả năng này, với bộ máy an ninh được ưu đãi từ nhiều năm qua. Lực lượng an ninh không bị gởi ra mặt trận mà triển khai ở khắp các đô thị, được trang bị vào loại tốt nhất thế giới, trong đó có những thiết bị Made in France.

Thụy My

Quân Nga liên tục thua chạy, có thể coi Putin đã bại trận trước Ukraine ?

Những quân cờ domino lần lượt rơi xuống tại ba trong số bốn vùng mới bị "sáp nhập", Nga lần lượt mất hết vị trí này đến vị trí khác tại vùng đất chiến lược Kherson và Donbass. Moskva cũng bị mất một phần lớn vũ khí hạng nặng, một điều hiếm thấy chỉ sau hơn 7 tháng chiến tranh. Đặc biệt chiến trường Lyman là nỗi kinh hoàng của lính Nga.

111111111111111111111

Các xe quân sự Nga bị phá hủy tại thành phố Lyman được Ukraine tái chiếm. Ảnh chụp ngày 05/10/2022. AP - Leo Correa

Quân Nga liên tiếp bị đẩy lùi ở 3 vùng bị sáp nhập

Les Echos nói về "Thất bại mới của quân Nga tại Ukraine". Nga lần lượt mất hết vị trí này đến vị trí khác tại vùng đất chiến lược Kherson và Donbass, chỉ trong vài ngày phải lùi hơn 20 kilomet. Nhưng Vladimir Putin nói rằng tình hình vẫn "ổn định".

Hôm qua, tại ba trong số bốn vùng mới bị "sáp nhập", những quân cờ domino lần lượt rơi xuống. Tại Kherson, vốn rất quan trọng để kiểm soát vùng duyên hải, sau đợt tấn công của Ukraine mặt trận đã lùi lại 26 kilomet về hướng nam sông Dniepr, Snihurnivka và Davydiv Brid đã được tái chiếm. Bước tiến này mở ra khả năng tiêu diệt hoặc buộc đầu hàng đội quân Nga đang kẹt tại đây, vì không còn cầu để xe bọc thép qua sông. Trong vài ngày tới, họ ở thế bị vây hãm. Kherson thất thủ sẽ là một cái tát trời giáng cho Kremlin, vì đây là vùng quan trọng duy nhất bị quân Nga chiếm ngay từ đầu cuộc xâm lăng.

Song song đó, ở miền đông bắc, quân đội Ukraine nhanh chóng củng cố các vị trí ở Donetsk và Lugansk, bị Moskva và quân ly khai kiểm soát từ 2014. Ukraine tiếp tục tấn công sau chiến thắng Lyman, mục tiêu sắp tới là thành phố Kreminna và Mylovié. Trên tất cả mặt trận, Kiev đã cắt hầu hết đường tiếp tế của Nga, và đang oanh kích những tuyến còn lại. Quân Nga không còn đủ xe bọc thép để trấn giữ, và tấn công lại càng không thể. La Croix cho biết giờ đây Nga chỉ còn có thể tiếp liệu bằng những phương tiện tạm bợ như phà, cầu phao dưới lưới lửa đạn pháo chính xác của Ukraine.

Sắp thất thủ, vẫn ra quyết định chiếm "vĩnh viễn"

Theo La Croix, hơn bao giờ hết quân đội Nga phải chịu đựng nhịp độ do lực lượng Ukraine áp đặt. Bước tiến ở Kherson là kết quả của chiến dịch từ cuối mùa hè, nhằm đuổi quân Nga khỏi hữu ngạn sông Dniepr. Cuộc phản công được loan báo rầm rộ, khiến Moskva phải điều hơn 20.000 lính đến Kherson, trong đó có những đơn vị tinh nhuệ. Nhờ vậy Kiev bất ngờ tấn công ở miền bắc khiến lính Nga phải tháo chạy khỏi Kharkiv, đồng thời thu hút 1/6 quân đội Nga tại những khu vực rất khó tiếp tế. Kherson đang trở thành một "hòn đảo".

Việc quân Nga bị đẩy lùi ở Kherson và quân Ukraine dấn lên ở Lugansk khiến các nhà bình luận quân sự Moskva cay cú. Alexander Kots, một người nhiều ảnh hưởng trên Telegram, viết : "Sắp tới sẽ không có tin vui nào ở Kherson lẫn Lugansk". Kênh Rossiya 1 cũng lặp lại nhận định này. Nhưng Kremlin cố trấn an rằng các tân binh sắp được đưa ra mặt trận sẽ làm thay đổi tình hình. Ngoài việc khẳng định bốn vùng mới sáp nhập "vĩnh viễn" thuộc về Liên bang Nga, Vladimir Putin còn ký quyết định thâu tóm luôn nhà máy điện nguyên tử Zaporijjia của Ukraine.

Dấu hiệu cho thấy sự lúng túng là phải mất đến 5 ngày Kremlin mới cụ thể hóa đường biên giới. Les Echos nhận thấy việc sáp nhập những vùng đất mà quân Nga sắp sửa thất thủ là sự kiện chưa từng thấy trong lịch sử. Dù vậy, Andrey Kartapolov, chủ tịch Ủy ban Quốc phòng của Quốc hội đã kêu gọi quân đội "ngưng nói láo" về những thất bại ở Ukraine. Liên Hiệp Châu Âu chuẩn bị đợt trừng phạt thứ tám, tập trung vào những tay chân thân tín của Putin. 

Nga mất phần lớn vũ khí hạng nặng sau 7 tháng chiến tranh

Les Echos cũng cho biết "Nga bị mất một phần lớn vũ khí hạng nặng", một điều hiếm thấy chỉ sau gần 7 tháng chiến tranh. Một phần mười số chiến đấu cơ, chiến hạm và giàn hỏa tiễn, phân nửa số xe tăng có thể hoạt động và 40% xe bọc thép bị tiêu hủy, đó là thiệt hại của quân đội Nga kể từ đầu cuộc xâm lăng. Ukraine đã trở thành nghĩa trang lớn nhất cho xe bọc thép Nga. Trang web Oryx đếm được 1.250 xe tăng bị phá hủy, đã được xác định qua những hình ảnh từ smartphone có ngày tháng và địa điểm cụ thể, con số này cao gấp 9 lần số xe tăng bị mất ở Afghanistan trong 10 năm.

Về xe bọc thép nhất là xe chở lính (IFV) có hỏa lực kém hơn, ít nhất 2.200 chiếc đã bị tiêu hủy, theo Oryx. Nếu tính cả số xác xe không được nhận ra hay đã tan tành không thể nhận dạng, tỉ lệ lên đến 45%. Đa số chuyên gia cho rằng một đội quân viễn chinh không thể hoạt động hiệu quả khi bị mất trên 40% số vũ khí hạng nặng. Moskva có gần 8.000 xe tăng, nhưng hầu hết quá cũ để chiến đấu, hoặc để ngoài trời hơn 40 năm qua không bảo trì, không đủ phụ tùng thay thế. Ukraine cũng mất 277 xe tăng, nhưng nay số chiến xa sở hữu lại cao hơn lúc ban đầu, vì được các láng giềng hỗ trợ và tịch thu được 421 xe tăng của Nga.

Thiệt hại của pháo binh, không quân và hải quân ít hơn. Chỉ có 118/1.300 hỏa tiễn Grad và Uragan bị phá hủy, khoảng 50/464 Sukhoi các loại vì phi cơ Nga dè dặt hơn trước hỏa tiễn phòng không của Ukraine. Hạm đội sau khi mất soái hạm Moskva đã thu mình lại ở cảng Novorossiysk, không tham gia tác chiến, ngoài việc thỉnh thoảng bắn vài quả Kalibr. Kho hỏa tiễn hành trình, vốn lợi hại nhờ chính xác và khó bắn chặn, sắp cạn kiệt : đã bắn vào Ukraine 2.500 quả trong khi tình báo phương Tây đánh giá Nga có tổng cộng 3.000 quả. Nga khó thể thay thế vì thiếu linh kiện điện tử.

Dùng drone Iran thay cho hỏa tiễn thông minh sắp cạn

Đặc phái viên Libération tại Bila Tserkva, phía nam Kiev ghi nhận trong ngày hôm qua đã có 6 drone tự sát do Iran cung cấp tấn công vào một căn cứ quân sự của Ukraine. Loại vũ khí này đang thay thế dần các hỏa tiễn đạn đạo Nga.

Trong khi những người lính của lữ đoàn 72, một trong những đơn vị tinh nhuệ của quân đội Ukraine, đối đầu với quân Nga ở Horlivka (Donbass), Moskva đã chọn tổng hành dinh của lữ đoàn để trả đũa bằng các drone hủy diệt mua của Iran. Việc phải dùng đến các thiết bị bay không người lái Shahed-136, Shahed-129 và Mohajer-6 chứng tỏ Nga đang thiếu hỏa tiễn đạn đạo loại Kalibr, trị giá đến 6 triệu đô la một quả.

Ngoại trưởng Iran Nasser Kanaani vội vàng chối cãi : "Cộng hòa Hồi giáo Iran coi thông tin nói rằng cung cấp drone cho Nga chống lại Ukraine là không có cơ sở". Nhưng những mảnh vụn của drone ghi rõ chữ "Geran-2", tên của Nga dành cho Shahed-136, loại drone tự sát mà Tehran đã cung cấp khoảng mấy trăm chiếc cho Moskva. Phát ngôn viên không quân Ukraine khẳng định Nga đang chuyển qua dùng hàng loạt drone loại này để tiết kiệm hỏa tiễn có độ chính xác cao.

Lyman, nỗi kinh hoàng của quân Nga

Trên chiến trường Donbass, đặc phái viên Le Monde mô tả "Tại Lyman vừa được giải phóng, cảnh kinh hoàng sau trận đánh". Cuộc chinh phục Lyman kéo dài và dữ dội, vì sau vụ chạy trốn nhục nhã ở Izyum, Moskva ra lệnh phải tử thủ. Khung cảnh thật đáng sợ. Những xác chết không chỉ là những người lính ngã xuống trong chiến đấu - điều bình thường trên các chiến trường. Dọc theo một con đường ở Lyman, nhiều thi thể lính Nga nằm trên những băng-ca quân đội. Không ai hiểu tại sao những người lính bị thương này không được đưa về hậu cứ mà lại bị đồng đội bỏ rơi.

Người dân duy nhất xuất hiện trên ngưỡng cửa chỉ biết "có 3 xác bị để lại vào buổi tối trước khi quân Nga rút chạy và hôm sau thêm 14 xác nữa". Bà run rẩy nói với các binh sĩ Ukraine : "Mùi hôi thật kinh khủng, chó đã ăn mất hai xác. Bao giờ các anh mới thu dọn những thi thể này ?". Nhưng toán tuần tra không thể chạm vào trước khi đội dò mìn tới, vì quân Nga thường gài lựu đạn dưới các xác chết. Một sĩ quan Ukraine cho rằng quân Nga không chỉ bỏ lại các binh sĩ tử trận mà cả những người bị thương nặng, họ hoảng loạn vì sĩ quan đã chạy trước lính ; và đôi khi còn nhằm dành chỗ trên xe để chở "chiến lợi phẩm" cướp được.

Những người lính tiểu đoàn vệ binh quốc gia Dnipro-1 kể lại, đơn vị của họ phối hợp với lữ đoàn cơ giới 66 và tiểu đoàn phòng vệ lãnh thổ 106 tấn công từ Sloviansk vào phía nam Lyman. Việc băng qua rừng hết sức gian khổ, và trước đó phải vượt sông Donets. Để tránh bị phát hiện, các ca-nô không dùng động cơ mà được kéo qua bằng ròng rọc và dây tời. Đợt tấn công đầu vào làng Chchurove thất bại vì mìn quá nhiều, binh sĩ phải lội ruộng, nước ngập đến đùi. Quân Nga bị bất ngờ bèn rút lui và gọi pháo bắn vào, đội quân tiền phương của Ukraine báo với chỉ huy cho bắc cầu phao đưa xe tăng và pháo qua sông để đẩy nhanh tấn công.

Dù chiến thắng, đại tá Yuri Bereza chỉ huy tiểu đoàn Dnipro-1 vẫn giữ vẻ trầm tĩnh. Ông cho rằng bước ngoặt thực sự chỉ đến khi nào biên giới trở lại như trước ngày 24/02, giai đoạn kế tiếp là giải phóng hoàn toàn Donetsk và Lugansk (Donbass), rồi đến Crimea. Ukraine đã chứng minh Nga là "người khổng lồ chân đất sét", và nay cần nhanh chóng có thêm vũ khí trước khi Moskva gởi thêm những "bia thịt" mới. Theo ông, nếu bất ngờ, thần tốc là đồng minh của Ukraine, thì thời gian lại là đồng minh của Nga.

Tuyên bố chống thực dân, Putin xua người thiểu số ra đỡ đạn

Về mặt tuyên truyền, trong bài diễn văn mới nhất tổng thống Nga tự cho mình là thành lũy chống lại "chế độ thực dân mới" của phương Tây. Le Monde cho rằng Vladimir Putin đã cố tình bỏ quên các hoạt động của lính đánh thuê Wagner ở Châu Phi.

Tờ báo mỉa mai, những "nô lệ ở thế gian" có thể trông cậy vào người bảo vệ mới mẻ này, để chống lại một phương Tây "ăn bám, cướp bóc thế giới". Trong khi đó Moskva không ngừng hỗ trợ quân sự cho các chế độ độc tài từ Trung Phi tới Mali, theo CSIS là khoảng 15 nước, thông qua Wagner để có thể phủi trách nhiệm. Nhờ đó Nga thu được nhiều lá phiếu ủng hộ của Châu Phi ở Hội Đồng Bảo An cũng như Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ; sự hiện diện của lính đánh thuê giúp Nga thâu tóm nhiều mỏ đất hiếm, vàng và uranium.

Theo nhà sử học Botakoz Kassymbekova, việc khoác lên chiếc áo chống thực dân còn nhằm mục đích đối nội, biến hóa cuộc xâm lược Ukraine thành cuộc kháng chiến chống lại sự tấn công của phương Tây. Bà lưu ý, trước đó tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky đã có tuyên bố hướng về "nhân dân các lãnh thổ thuộc Nga", khẳng định "Không ai bị bắt buộc tham gia một cuộc chiến tranh nhục nhã. Người Daghestan không việc gì phải chết ở Ukraine. Người Chechnya, người Ingush, Ossetia, Kavkaz... cũng vậy". Botakoz Kassymbekova nhắc nhở bối cảnh là sự phẫn nộ từ việc bắt lính ồ ạt nơi các sắc tộc thiểu số, nhất là ở Daghestan và Buryat. Khó thể nói rằng bảo vệ những dân tộc bị đàn áp, nhưng lại xua họ ra làm bia đỡ đạn.

Có thể coi như Putin đã bại trận ?

Nhìn chung, "phải chăng Vladimir Putin đã bại trận ?", đó là câu hỏi mà Le Figaro đặt ra cho hai vị tướng đồng thời là nhà nghiên cứu Olivier Kempf và François Chauvancy. Sau khi giải phóng hai vùng đất chiến lược là Izyum và Lyman, quân đội Ukraine còn chiếm được mấy chục địa phương ở Kherson và vào được Lugansk, vốn bị quân Nga kiểm soát toàn bộ. Liệu nhịp độ này sẽ chậm lại vào mùa đông, hay ngược lại, có thể đánh bại hoàn toàn quân Nga ?

Theo tướng Chauvancy, tiền tuyến kéo dài trên 1.000 kilomet trong khi đội quân viễn chinh chỉ có 150.000 đã mệt mỏi, lại không ngừng bị điều sang nhiều mặt trận nhưng chưa được thay thế ; và vũ khí giờ đây kém tân tiến so với Ukraine. Tuy nhiên Kiev cần phải tăng tốc trước khi phía Nga được tăng viện. Moskva thì phải cầm cự cho đến mùa đông, bổ sung lính, vũ khí, và còn phải cứu 20.000 quân đang kẹt ở Kherson. Nếu Kherson thất thủ, Putin khó thể giữ được chiếc ghế; nhưng người lên thay ông ta có thể hiếu chiến hơn.

Tướng Kempf nhận thấy quân đội Ukraine có khả năng chịu được những cú sốc trong những cuộc chiến kéo dài, và điểm yếu của quân đội Nga còn là cách tổ chức và chỉ huy chứ không chỉ vũ khí và đội ngũ. Hãy còn quá sớm để nói đến thắng bại, vì chiến tranh còn là chính trị chứ không chỉ quân sự. Người ta bại trận khi chấp nhận thất bại, nhưng trong diễn văn hôm sáp nhập bốn vùng đất của Ukraine, Vladimir Putin cho thấy không sẵn sàng nhận ra thực tế, mà muốn lao vào một cuộc chiến kéo dài. Dù quân Nga liên tục hứng đòn, nhưng chưa hẳn chính quyền mới, nếu có, muốn chấm dứt chiến tranh.

Thụy My

Truyền thông Nhà nước Nga chỉ trích thất bại quân sự tại Ukraine

Trọng Thành, RFI, 05/10/2022

Cho đến nay, truyền thông Nhà nước Nga đã im lặng trước các thất bại dồn dập của quân đội Nga và lực lượng ly khai thân Nga, tại miền đông và đông bắc Ukraine, kể cả sau vụ thất thủ tại thành phố chiến lược Lyman thuộc vùng Donbass mà Moskva tuyên bố sáp nhập vào Nga. Tuy nhiên, hôm 04/10/2022, nhiều phương tiện truyền thông Nhà nước Nga đã thay đổi giọng điệu.

Quân dự bị mới động viên Nga đang được huấn luyện để tung vào chiến trường Ukraine, tại một căn cứ ở Rostov trên sông Don (nam Nga), ngày 04/10/2022. AP

Nhiều nhà bình luận quân sự Nga đã trực tiếp lên tiếng thừa nhận các thất bại quân sự.

Từ Moskva, thông tín viên RFI Anissa el-Jabri ghi nhận thay đổi đáng chú ý này :

"Vào kỳ nghỉ cuối tuần trước khi quân đội Ukraine giành lại thành phố Lyman, truyền thông Nhà nước Nga đã hoàn toàn im lặng. Tuy nhiên, ngày hôm qua, 04/10, trong một chương trình được người Nga theo dõi rất nhiều, công chúng có thể thấy người dẫn chương trình đã chất vấn một chỉ huy quân sự của lực lượng ly khai thân Nga tỉnh Lugansk : "Vì sao chúng ta lại chỉ tiến được từng mét một, trong lúc họ lại liên tục chiếm được hết làng này đến làng khác ?"

Điều đáng quan tâm không phải là nội dung câu trả lời, bởi đối thủ của Nga không phải là Ukraine mà là NATO, mà là việc nêu ra câu hỏi.

Trên mạng Telegram, các bình luận còn quyết liệt hơn. Sau một loạt các chỉ trích dữ dội rất trực diện của giới dân tộc chủ nghĩa, lên án các chỉ huy quân sự Nga về thất bại tuần trước, chứ không lên án điện Kremlin, quân đội. Lần nay, các nhà báo chuyên về quân sự trên các phương tiện truyền thông Nga, trung thành với điện Kremlin, đã bày tỏ quan điểm dứt khoát trên kênh Telegram, vốn được rất nhiều người theo dõi. Hôm qua, một nhà bình luận rất nổi tiếng được khoảng 800.000 người đăng ký, viết : "tình hình khó khăn ở miền bắc, căng thẳng ở miền nam". Với khoảng 600.000 người đăng ký trên Telegram, một nhà báo rất có uy tín chuyên bình luận về quân sự của tờ Komsomolskaya Pravda, hôm qua, đăng một tin nhắn dài : "Ở đây có một số người cáo buộc tôi là đã làm mất tinh thần công chúng với những thông tin mà tôi loan tải. Rõ ràng mọi người cần được nghe những thông tin tích cực, nhưng hiện tại tình hình không phải như vậy".

Nhà báo này nhấn mạnh : "Sẽ không có những tin tức tốt lành trong tương lai gần, cả ở mặt trận Kherson, cả ở mặt trận Lugansk. Chúng ta không có đủ lực để giữ được tất cả các vùng đất đã giành được. Vì sao lại như vậy ? Bởi chúng ta không có đủ binh sĩ".

Đây dĩ nhiên là một vấn đề quân sự, nhưng cũng còn là một vấn đề mang tính chính trị. Hình ảnh và quan hệ với phương Tây đã không còn là mối quan tâm đối với tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên đối với chế độ Nga, người lãnh đạo không được phép tỏ ra là một kẻ thua cuộc trước con mắt của dân chúng trong nước". 

Vladimir Putin ký ban hành luật sáp nhập 4 vùng lãnh thổ của Ukraine

Hôm 05/10/2022, tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký luật chính thức sáp nhập bốn vùng lãnh thổ của Ukraine, thuộc các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporijjia. Luật được ký sau khi đã được Quốc Hội lưỡng viện Nga phê chuẩn. Theo Reuters, các đòi hỏi về lãnh thổ của Nga chiếm đến 18% diện tích lãnh thổ Ukraine, cho dù đường biên giới cụ thể chưa được xác lập.

Moskva biện minh cho quyết định sáp nhập nói trên với "các cuộc trưng cầu dân ý", tổ chức cấp tốc tại bốn tỉnh của Ukraine hồi cuối tháng 9. Các cuộc trưng cầu dân ý Nga tổ chức trên lãnh thổ Ukraine bị nhiều quốc gia lên án mạnh mẽ. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres lên án hành động "phi pháp", "không thể chấp nhận trong xã hội hiện đại".

Ngày 30/09, Nga dùng quyền phủ quyết bác bỏ một dự thảo nghị quyết của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc lên án các cuộc trưng cầu dân ý nói trên. Dự thảo nghị quyết nói trên có thể sẽ được chuyển sang bỏ phiếu tại Đại hội Đồng Liên Hiệp Quốc trong những ngày tới.

Trọng Thành

***********************

Ukraine : Quân Nga bị đẩy lùi ở chiến trường miền nam và miền đông

Thu Hằng, RFI, 05/10/2022

Trong buổi tổng kết tình hình hàng ngày tối 04/10/2022, tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định quân đội Ukraine đã tổ chức nhiều cuộc tấn công "mạnh" ở miền nam, "giải phóng được vài chục địa phương chỉ riêng trong tuần này", cùng thời điểm Nga chính thức sáp nhập 4 bốn vùng lãnh thổ chiếm đóng và ly khai ở miền đông và miền nam Ukraine.

Quân đội Ukraine trên đường từ Izium qua Lyman, 2 thành phố Ukraine vừa giành lại từ quân Nga, ngày 04/10/2022. AP - Francisco Seco

Đà tiến của quân đội Ukraine ở các vùng quan trọng Kharkiv (đông bắc) và Kherson (miền nam) được bộ Quốc Phòng Nga gián tiếp xác nhận ngày 04/10 khi công bố nhiều bản đồ quân sự. Theo đó, quân Nga đã rút gần như hoàn toàn khỏi bờ đông của sông Oskil (miền đông), khu vực cuối cùng trong vùng họ còn chiếm đóng.

Ở mặt trận miền nam, quân đội Nga không thông báo rút quân, nhưng chính quyền thân Nga ở vùng chiếm đóng kêu gọi người dân "đừng hoảng loạn". Từ vài ngày nay, nhiều đoạn video của lính Ukraine trên mạng xã hội cho thấy cờ Ukraine được treo ở nhiều ngôi làng phía bắc vùng Kherson. Chánh văn phòng tổng thống Ukraine Andri Iermak đăng trên mạng Telegram hình quốc kỳ Ukraine và một quả dưa hấu, nông phẩm chính của vùng Kherson.

Nga cảnh báo nguy cơ đối đầu trực tiếp với phương Tây

Lợi thế mà Ukraine có được trên chiến trường hiện nay là nhờ vào vũ khí do phương Tây cung cấp, đặc biệt là Hoa Kỳ. Trong cuộc điện đàm với đồng nhiệm Zelensky ngày 04/10, tổng thống Joe Biden thông báo cung cấp thêm 4 hệ thống tên lửa Hirmars, cùng với 32 đại bác nòng ngắn Howitzer, 200 xe bọc thép và đạn dược cho chính quyền Kiev trong khuôn khổ gói viện trợ mới trị giá 625 triệu đô la. Ông Zelensky đã cảm ơn Hoa Kỳ "liên tục ủng hộ quân sự và tài chính" để giúp Kiev chống cuộc xâm lược Nga.

Tuy nhiên, quyết định gia tăng viện trợ quân sự Ukraine của Washington bị đại sứ Nga ở Mỹ coi là "một mối đe dọa tức thì cho lợi ích chiến lược" của Moskva. Trên mang Telegram ngày 04/10, ông Anatoly Antonov viết : "Việc Hoa Kỳ và đồng minh cung cấp thêm vũ khí không chỉ gây thêm bể máu và nạn nhân mới mà còn thúc đẩy nguy cơ xảy ra đối đầu trực tiếp giữa Nga và các nước phương Tây".

Thu Hằng

Đem Ukraine đổi Nga vì đó là ‘Hà Nội Mới’ !

Trân Văn, VOA, 05/10/2022

Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam vừa gửi Thư ngỏ cho tờ Hà Nội Mới – cơ quan ngôn luận của Thành ủy Hà Nội.

Một số hình trong thư ngỏ Đại sứ quán Ukraine ở Hà Nội gởi báo Hà Nội Mới. Bên trái là hình ảnh trong ngày 2/10. Bên phải là hình ảnh ngày 3/10.

Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam vừa gửi Thư ngỏ cho tờ Hà Nội Mới – cơ quan ngôn luận của Thành ủy Hà Nội. Thư được viết bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh. Nếu không muốn đọc trực tiếp trên trang facebook của cơ quan đại diện Ukraine tại Việt Nam (1) thì có thể xem toàn văn bên dưới vì thư không quá dài...

Vào sáng Chủ nhật, ngày 2/10, một sự kiện đầy ý nghĩa đã diễn ra tại trung tâm thủ đô Việt Nam : Giải chạy Báo Hà NộiMới lần thứ 47 vì hòa bình.

Gần 1.500 vận động viên chuyên nghiệp và nghiệp dư đã tham gia sự kiện này để truyền tải thông điệp hòa bình đến thế giới, kêu gọi nỗ lực chung để thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Sống sót qua bao cuộc chiến tranh xâm lược, người Việt Nam biết rõ tầm quan trọng của hòa bình. Cũng đáng quý như vậy là phấn đấu vì hòa bình của những người Ukraine, những người ngày nay đang nỗ lực hết sức có thể để đẩy lùi kẻ xâm lược và khôi phục cuộc sống hòa bình trên đất nước của họ.

Cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Ukraine tự hào được tham gia Cuộc chạy vì Hòa bình cùng với các đại biểu quốc tế và Việt Nam. Chúng tôi cũng rất vui và biết ơn phóng viên khi xem những hình ảnh của chúng tôi trong bản tin của Báo Hà NộiMới chiều ngày 2/10. Điều đó rất có ý nghĩa : Một lời kêu gọi hòa bình từ trái tim Hà Nội.

Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của chúng tôi khi mở bài báo vào ngày 3/10 và thấy rằng những bức ảnh của những người Ukraine tham gia không còn ở đó nữa.

Trớ trêu thay, bài báo vẫn đưa ra những bức ảnh của những vận động viên từ đất nước mà ngày nay đang làm những việc hoàn toàn trái ngược với hòa bình : Ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh.

Hãy xem những hình ảnh trong bài báo của Báo Hà NộiMới, phiên bản ngày 2/10 và ngày 3/10, và hãy tìm sự khác biệt.

Năm 1999 Hà Nội được UNESCO vinh danh "Thành phố vì hòa bình". Vào năm 2022, tờ báo hàng đầu của thành phố Hà Nội có kiểm duyệt ảnh của chính mình về các vận động viên chạy vì hòa bình, những người đến từ một đất nước đang phải hứng chịu chiến tranh không ? Báo Hà NộiMới, tờ báo có thể giải thích chuyện gì đã xảy ra không ?

***

Tất nhiên tờ Hà Nội Mới sẽ không giải thích tại sao lại "đục bỏ" hình ảnh những nhân viên ngoại giao đại diện Ukraine tại Việt Nam tham gia "Giải chạy lần thứ 47 vì hòa bình" do chính tờ báo này tổ chức, rồi thay vào đó là hình ảnh của những người đại diện cho quốc gia "ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh",song ai cũng có thể đoán được lý do...

Chỉ đạo và giám sát nội dung trên tờ Hà Nội Mới vốn là Ban Tuyên giáo của Thành ủy Hà Nội nhưng trong những trường hợp cần thể hiện "chủ trương, đường lối đối ngoại của đảng" như "Giải chạy lần thứ 47 vì hòa bình" do Hà Nội Mới tổ chức, chắc chắn Ban Tuyên giáo của Thành ủy Hà Nội không dám mạo muội ra quyết định.

Ai đó, từ nơi nào đó hiểu rất rõ cung cách quản trị - điều hành ở Việt Nam đã phàn nàn với một hoặc một số cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam. Một hoặc một số cá nhân này đã yêu cầu Ban Tuyên giáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam hành động ngay lập tức !

Chính Ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương đảng đã yêu cầu Thành ủy Hà Nội ra lệnh cho Ban Biên tập tờ Hà Nội Mới "sửa sai". Bởi việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia "Giải chạy lần thứ 47 vì hòa bình" do tờ Hà Nội Mới tổ chức chưa đủ để chứng tỏ "thành tâm, thiện ý" nên tờ Hà Nội Mới mới thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho Cộng hòa Liên bang Nga !

***

Chỉ trích tờ Hà Nội Mới có lẽ chỉ là mới "thấy cây" chứ "chưa thấy rừng". Cứ đối chiếu thái độ của thiên hạ về xung đột Nga – Ukraine với việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia "Giải chạy lần thứ 47 vì hòa bình" và thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho Cộng hòa Liên bang Nga ắt sẽ mường tượng được lối chỉ đạo, cách hành xử đó là khôn hay dại và hậu quả là lớn hay nhỏ ?

Liệu cộng đồng các viên chức ngoại giao, đại diện các quốc gia, tổ chức quốc tế ở Việt Nam có biết chuyện này không ? Chắc chắn là biết ! Không phải bây giờ mới biết mà đã biết từ lâu. Việc loại bỏ hình ảnh những nhân viên ngoại giao – đại diện Ukraine tại Việt Nam đã tham gia "Giải chạy lần thứ 47 vì hòa bình" và thay những hình ảnh đó bằng hình ảnh của những người đại diện cho Cộng hòa Liên bang Nga chỉ giúp chứng minh hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam rất nhất quán (cản trở việc bày tỏ sự đồng cảm với Ukraine hay quyên góp giúp đỡ Ukraine...) và cương quyết không để hệ thống truyền thông chính thức "lạc" vào con đường mà đa số thiên hạ đang đi !

Chuyện loại bỏ ảnh những cá nhân là nhân viên ngoại giao đại diện cho một quốc gia để thay bằng ảnh những cá nhân là nhân viên ngoại giao đại diện cho một quốc gia khác giúp minh họa thêm đường lối, chủ trương đối ngoại của một tập thể mà lãnh đạo tập thể đó – ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, từng quảng bá là "trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh" - trường phái "cây tre Việt Nam" – "gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển" luôn "biết nhu- biết cương, biết thời- biết thế, biết mình- biết người, biết tiến- biết thoái, tùy cơ ứng biến, lạt mềm buộc chặt, mềm nắn rắn buông" (2)...

"Trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh" thường tỏ ra rất "rắn" với những quốc gia như Ukraine bất kể Cộng đồng Châu Âu nhiều lần khẳng định dân chúng Ukraine đang hành xử như những người bảo vệ cho các giá trị của Châu Âu song luôn rất "mềm" với một số quốc gia như Cộng hòa Liên bang Nga, hoặc liên tục bỏ "cương" – chọn "nhu", bỏ "tiến" - chọn "thoái" với Trung Quốc, thậm chí "buông" tới mức, hệ thống truyền thông chính thức phải "uyển chuyển", trong một thời gian dài, không cơ quan truyền thông chính thức nào dám "chỉ mặt, gọi tên" mỗi khi Trung Quốc làm càn mà chỉ nêu chung chung là "lạ" !

Trường phái "cây tre Việt Nam" – "gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển" có thể chuyển "lạ" từ tính từ thành danh từ thì trong cách hành xử liên quan đến đối ngoại đối với không chỉ một xứ như Ukraine, tờ Hà Nội Mới không phải là đối tượng đáng để bận tâm. Đối tượng cần phải bận tâm là "Hà Nội" "mới". Một "Hà Nội" chưa từng có trước khi có đảng lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối, trong đối ngoại luôn "biết nhu- biết cương, biết thời- biết thế, biết mình- biết người, biết tiến- biết thoái, tùy cơ ứng biến, lạt mềm buộc chặt, mềm nắn rắn buông" !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 05/10/2022

Chú thích

(1) https://www.facebook.com/UKRinVNM/posts/pfbid0DoDdCda9ahvg2joZ1hycSSjpNGxVT6t7Q6QPi5HQXyn9yT3jihPVKAjeoFkJw9Ril

(2) https://nld.com.vn/chinh-tri/tong-bi-thu-xay-dung-truong-phai-ngoai-giao-mang-ban-sac-cay-tre-viet-nam-20211214152909679.htm

***********************

Hình đoàn Ukraine tham dự cuộc thi chạy ở Hà Nội bị xóa : khó tin hay dễ hiểu ?

RFA, 05/10/2022

Mạng báo Hà Nội Mới hôm 3/10 đã rút đoàn bộ hình ảnh của những người Ukraine tham gia vào cuộc thi chạy với chủ đề "Vì hòa bình", nhưng vẫn để lại hình của đoàn Nga.

Đoàn của Đại sứ quán Ukraine tham gia "Giải chạy Báo Hà Nội Mới" hôm 2/10/2022 - FB Ukraine Embassy in Vietnam

Do đó, Ngày 4/10 vừa qua, Facebook page chính thức của Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam đăng tải một bức thư ngỏ gởi đến báo Hà Nội Mới. Nội dung bức thư bày tỏ sự "bất ngờ", cũng như yêu cầu tờ báo giải thích về hành động này.

Hà Nội Mới rút hình đoàn Ukraine, để hình đoàn Nga

Sự việc bắt đầu vào sáng Chủ nhật, ngày 2/10, "Giải chạy Báo Hà Nội Mới" lần thứ 47 được tổ chức tại Hà Nội. Chủ đề của năm 2022 là "Vì hòa bình", với sự tham gia của khoảng 1.500 vận động viên chuyên nghiệp và nghiệp dư, nhằm truyền đi thông điệp về hòa bình, kêu gọi nỗ lực chung để thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Đại sứ quán Ukraine là một đơn vị được mời tham gia sự kiện này.

"Cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Ukraine tự hào được tham gia cuộc chạy vì Hòa bình cùng với các đại biểu quốc tế và Việt Nam. Chúng tôi cũng rất vui và biết ơn phóng viên khi xem những hình ảnh của chúng tôi trong bản tin của Báo Hà Nội Mới chiều ngày 2/10. Điều đó rất có ý nghĩa : Một lời kêu gọi hòa bình từ trái tim Hà Nội". - Theo nội dung bức thư ngỏ.

Tuy nhiên, đến ngày 3/10, toàn bộ hình ảnh của đoàn vận động viên đến từ Ukraine đột nhiên bị xóa khỏi trang báo Hà Nội Mới, mà không có lời giải thích thích nào. Vậy nhưng, hình ảnh của đoàn Nga, là đất nước phát động chiến tranh với Ukraine, thì vẫn được giữ nguyên.

Đại sứ quán Ukraine bày tỏ cảm xúc trong thư ngỏ :

"Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của chúng tôi khi mở bài báo vào ngày 3/10 và thấy rằng những bức ảnh của những người Ukraine tham gia không còn ở đó nữa.

Trớ trêu thay, bài báo vẫn đưa ra những bức ảnh của những vận động viên từ đất nước mà ngày nay đang làm những việc hoàn toàn trái ngược với hòa bình : ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh".

Bà Nataliya Zhynkina, Tham tán Chính trị của Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam bình luận với RFA qua email về cảm xúc của mình khi biết tin này :

"Đó là một sự hoang mang thật sự. Tôi đã nghĩ rằng toàn bộ ý tưởng của cuộc chạy đua là vì hòa bình đã bị hoen ố. Hiện nay, trên thế giới đang diễn ra một số cuộc xung đột vũ trang. Cuộc chiến hiện thu hút nhiều sự chú ý nhất và có tác động lớn nhất trên thế giới, đó là cuộc chiến của Nga xâm lược Ukraine.

Tại sao bạn mời người Ukraine tham gia cuộc thi chạy vì hòa bình mà không để hình ảnh của họ được xuất hiện ? Tại sao bạn đăng tải hình ảnh và rồi sau đó xóa chúng đi ?

Thay vào đó, tại sao bạn lại trưng ra những lá cờ của quốc gia đã gây ra cuộc chiến lớn nhất ở Châu Âu ? Điều này nghĩa là gì ? Nhiều câu hỏi được đặt ra nhưng chưa có câu trả lời…"

Cho đến hết ngày 5/10/2022, báo Hà Nội Mới vẫn chưa có phản hồi bức thư ngỏ này, bà Nataliya Zhynkina cho biết.

Phóng viên RFA gọi điện đến tòa soạn báo Hà Nội Mới để hỏi về thêm thông tin về vụ việc này. Nhân viên trực điện thoại sau khi nghe nội dung câu hỏi đã chủ động ngắt máy.

Hình ảnh vận động viên giơ cao lá cờ Ukraine bị báo Hà Nội Mới rút xuống hôm 3/10. FB Ukraine Embassy in Vietnam

Báo chí làm theo định hướng ?

Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Mai - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Minh triết, bình luận với RFA rằng chủ trương của Chính quyền cộng sản Việt Nam là không chỉ trích Nga. Do đó, các tờ báo trong nước cũng bám sát theo thái độ chính trị này mà đưa tin :

"Cho nên là báo chí ăn theo. Họ đưa tin không đến nơi đến chốn, thường là đưa tin có lợi cho Nga.

Nhưng mà họ không biết rằng như thế là có hại. Bởi vì nó đánh lạc hướng, làm cho dân không biết đâu là chính nghĩa, tội ác là ai. Báo chí họ không công bằng, mù quáng trong vấn đề này".

Chính quyền Việt Nam cho đến nay vẫn không gọi cuộc chiến do Nga phát động ở Ukraine là một cuộc xâm lược. Thậm chí, quốc gia độc đảng này còn liên tiếp bỏ phiếu có lợi cho Nga tại Liên Hiệp Quốc.

Vì vậy, báo chí trong nước, vốn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước, khi đưa tin về cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đều tránh sử dụng từ "xâm lược".

Một số trang web của các bộ ngành nhà nước thậm chí còn đăng các bài viết nêu quan điểm ủng hộ Nga trước khi cuộc chiến nổ ra. Điển hình là bài "Ai hưởng lợi trong cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine ?", được đăng trên tờ Quân dội Nhân dân hôm 13/2. Trong bài có đoạn khẳng định rằng : "Nga chắc chắn là quốc gia không muốn gây xung đột với Ukraine".

Tuy nhiên, bà Nataliya Zhynkina vẫn đánh giá rằng nhìn chung thì các tờ báo lớn ở Việt Nam đưa tin khá cân bằng về cuộc chiến này :

"Báo chí trung ương giữ tính trung lập trong các bài báo của họ, đưa tin về các sự kiện, trích dẫn quan điểm và bình luận của các bên khác nhau.

Trong số báo chí địa phương và tư nhân, có một số báo ủng hộ chiến tranh, một số lại ủng hộ hòa bình. Đánh giá của tôi là nhìn chung có sự cân bằng trong cách đưa tin".

Kể từ khi Nga mở cuộc xâm lược hồi tháng 2/2022, Chính quyền Hà Nội đã nhiều lần ngăn cản các sự kiện có liên quan đến Ukraine.

Ví dụ như vào hôm 16/7, một buổi toạ đàm về văn hóa Ukraine được tổ chức ở Hà Nội bị phá rối giữa chừng, nhiều người người bị công an canh cửa không cho đến dự.

Trước đó, hôm 5/3, một số người dân Hà Nội thông báo họ bị công an giam lỏng tại nhà, không cho đến tham dự một buổi hội chợ gây quỹ tại Đại sứ quán Ukraine.

Một sự kiện hội chợ gây quỹ khác do một nhóm người Ukraine sinh sống tại Hà Nội, dự định tổ chức vào ngày 19 tháng 3 cũng đã phải hủy bỏ, do có tác động từ phía công an.

RFA, 05/10/2022

**********************

https://youtu.be/1n7TMaVvMPA

Lá thư nẩy lửa của Đại sứ Ukraine ở Hà Nội gửi báo Hà Nội Mới ! Khiếp quá !

Nguồn : Nhân Việt TV, 05/10/2022

***************************

Thư ngỏ gửi báo Hà Nội Mới :

Đại sứ quán Ukraine ở Việt Nam, 04/10/2022

Vào sáng Chủ nhật, ngày 2/10, một sự kiện đầy ý nghĩa đã diễn ra tại trung tâm thủ đô Việt Nam : Giải chạy báo Hà Nội Mới lần thứ 47 vì hòa bình.

Gần 1500 vận động viên chuyên nghiệp và nghiệp dư đã tham gia sự kiện này để truyền tải thông điệp hòa bình đến thế giới, kêu gọi nỗ lực chung để thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Sống sót qua bao cuộc chiến tranh xâm lược, người Việt Nam biết rõ tầm quan trọng của hòa bình. Cũng đáng quý như vậy là phấn đấu vì hòa bình của những người Ukraine, những người ngày nay đang nỗ lực hết sức có thể để đẩy lùi kẻ xâm lược và khôi phục cuộc sống hòa bình trên đất nước của họ.

Cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Ukraine tự hào được tham gia Cuộc chạy vì Hòa bình cùng với các đại biểu quốc tế và Việt Nam. Chúng tôi cũng rất vui và biết ơn phóng viên khi xem những hình ảnh của chúng tôi trong bản tin của báo Hà Nội Mới chiều ngày 2/10. Điều đó rất có ý nghĩa : một lời kêu gọi hòa bình từ trái tim Hà Nội.

Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của chúng tôi khi mở bài báo vào ngày 3/10 và thấy rằng những bức ảnh của những người Ukraine tham gia không còn ở đó nữa.

Trớ trêu thay, bài báo vẫn đưa ra những bức ảnh của những vận động viên từ đất nước mà ngày nay đang làm những việc hoàn toàn trái ngược với hòa bình : ném tên lửa và bom vào các thành phố của Ukraine, giết chết trẻ em và người lớn tuổi, đàn ông và phụ nữ, bắt cóc, tra tấn, cưỡng hiếp, cưỡng bức, buộc hơn 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa của họ và chạy trốn chiến tranh.

Hãy xem những hình ảnh trong bài báo của Báo Hà Nội Mới, phiên bản ngày 2/10 và ngày 3/10, và hãy tìm sự khác biệt.

Năm 1999 Hà Nội được UNESCO vinh danh "Thành phố vì hòa bình". Vào năm 2022, tờ báo hàng đầu của thanh phố Hà Nội có kiểm duyệt ảnh của chính mình về các vận động viên chạy vì hòa bình, những người đến từ một đất nước đang phải hứng chịu chiến tranh không ? Báo Hà Nội Mới, tờ báo có thể giải thích chuyện gì đã xảy ra không ?

Nguồn : Đại sứ quán Ukraine ở Việt Nam
04/10/2022

Chiến tranh Ukraine : Nga có nguy cơ mất Kherson

Các tờ báo Pháp hôm 05/10/2022 quan tâm đến nhiều chủ đề khác nhau, mặc dù chiến tranh Ukraine vẫn là chủ đề nóng nhất. 

Một lính Nga trong vùng chiếm đóng Kherson, Ukraine, ngày 20/05/2022. AP

Nhật báo thiên hữu Le Figaro tiếp tục chú ý đến đà phản công của quân đội Ukraine. Từ cuối tháng 8, quân đội Ukraine đã tập trung tấn công vào các vị trí của Nga ở bờ bên phải sông Dnepr, cũng như vào các cây cầu bắc qua con sông nhằm cắt đứt mối liên lạc với các khu hậu cứ của Nga ở tả ngạn. Trong khi các nhà chức trách Ukraine cho đến nay vẫn giữ im lặng về tiến độ của các hoạt động này, thì hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng quân đội của ông đã có những tiến bộ đáng kể ở miền nam. Ông nói thêm : "Hàng chục địa phương đã được giải phóng trong tuần này".

Việc mất Kherson sẽ là một vố đau đối với Nga, cả về mặt biểu tượng lẫn chiến lược. Kherson là thủ phủ vùng duy nhất mà quân đội Nga đã chiếm được kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu vào ngày 24/02. Bước đột phá của quân đội Ukraine vào Kherson diễn ra sau một chuỗi thất bại của Nga kể từ đầu tháng 9 ở phía đông bắc và phía đông đất nước. Hôm 30/09, Kiev đã thông báo về việc tiếp quản Lyman, một khu vực có tuyến đường sắt chiến lược ở phía đông. Việc huy động một phần binh sĩ, được cho là để cung cấp nhân lực mới cho quân đội, diễn ra một cách hỗn loạn, trong khi điện Kremlin bị chỉ trích đã triệu tập những người lính dự bị tuổi đã già hoặc sức khỏe kém. Tuy nhiên, bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu hoan nghênh việc hơn 200.000 người đã quyết định nhập ngũ. Vladimir Putin đang phải chịu nhiều áp lực, đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân và kêu gọi Ukraine đầu hàng. Về phần mình, tổng thống Zelensky khẳng định hôm 30/09 rằng sẽ không đàm phán với Nga chừng nào ông Putin còn là tổng thống. 

Chiến tranh hạt nhân, thế giới sẽ đi về đâu ? 

Nhật báo kinh tế Les Echos thì quan tâm đến hậu quả của chiến tranh hạt nhân nếu nổ ra. Kể từ khi Liên Xô sụp đổ, nguy cơ về một ngày tận thế do vũ khí hạt nhân gây ra không còn được nhắc đến nhiều. Thay vào đó, loài người bắt đầu phải đối mặt với những mối đe dọa mới mẻ hơn. Trung tâm Nghiên cứu về sự Sinh Tồn thuộc đại học Cambridge, chuyên nghiên cứu các hiện tượng có thể dẫn đến sự diệt vong của toàn bộ hoặc một phần của loài người, đa phần nghiên cứu về sự sụp đổ của các hệ sinh thái khi vượt quá ngưỡng cho phép hay là những biến đổi khí hậu, bao gồm hiện tượng ấm lên toàn cầu… Nhưng cơ quan này không hề nghiên cứu về hậu quả của việc sử dụng bom nguyên tử. 

Và giờ đây, tổng thống Nga Putin với việc công khai coi phương Tây là kẻ thù và không ngừng đe dọa "bấm nút hạt nhân", đang buộc loài người phải tính đến tình huống xấu nhất. Điều này làm gợi nhớ đến câu nói đùa ngày xưa của nhà bác học Albert Einstein : "Tôi không biết Thế chiến III sẽ sử dụng vũ khí gì, nhưng điều tôi chắc chắn là Thế chiến IV con người sẽ đánh nhau bằng gậy và đá". 

Dường như những gì diễn ra ở Tchernobyl có thể cho chúng ta cơ sở để lạc quan. Trong một trong những bộ phim tài liệu mới nhất của minh có tên "A Life On Our Planet", nhà khoa học tự nhiên nổi tiếng người Anh David Attenborough đã công bố những hình ảnh ngoạn mục về Tchernobyl, giờ đang tràn đầy sự sống với cây cối che khuất các tòa nhà, cỏ mọc đầy đường, những con thú hoang dã nô đùa. 

Chỉ hơn 30 năm sau thảm họa hạt nhân, Tchernobyl là nơi sinh sống của hàng trăm loài động vật và là nơi trú ẩn của những loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng ở những nơi khác như gấu nâu, bò rừng Châu Âu, ngựa Przewalski, cò đen hay đại bàng Pomeranian. 

Tuy nhiên, điều đó có thể sẽ không xảy ra ở khắp mọi nơi nếu chiến tranh hạt nhân thực sự nổ ra. Các nhà nghiên cứu Mỹ và Úc đã công bố hồi đầu hè, trên tạp chí nổi tiếng "AGU Advances", một nghiên cứu mô tả chi tiết tác động của một cuộc chiến tranh hạt nhân đối với khí hậu, tính đến tất cả kho vũ khí của các nước trên thế giới nếu tham gia chiến tranh. 

Bụi từ các vụ nổ sẽ chặn tia nắng mặt trời đủ để làm giảm nhiệt độ toàn cầu khoảng 7 độ C, nghĩa là lạnh hơn so với thời kỳ băng hà gần đây nhất. Hơn 15 triệu km2 nước đại dương sẽ bị đóng băng, làm tê liệt hoạt động hàng hải ở bán cầu bắc. 

Do vậy, đối với các chuyên gia, chiến tranh hạt nhân sẽ không mang lại điều gì có lợi cho hành tinh của chúng ta. Loài người ngoài khả năng bảo tồn hệ sinh thái, còn có khả năng củng cố nó. Vậy thay vì một Tchernobyl phải xây mới lại, thì hãy mơ về những thành phố được xanh hóa. 

Cộng đồng quốc tế bất lực với Bắc Triều Tiên 

Nhìn sang Châu Á, nhật báo công giáo La Croix có bài viết về sự bất lực của cộng đồng quốc tế với Bắc Triều Tiên. Hôm qua, sau khi Bắc Triều Tiên bắn một tên lửa đạn đạo tầm trung ngang qua lãnh thổ Nhật Bản, cộng đồng thế giới đã lên án và đe dọa sẽ trả đũa Bình Nhưỡng, nhưng vẫn bất lực trong việc chấm dứt những hành động khiêu khích này. 

Nhật Bản đã kích hoạt cảnh báo khẩn cấp và lên án vụ phóng tên lửa là một "hành động bạo lực". Washington sau khi tham vấn với Nhật Bản và Hàn Quốc thông báo sẽ có "phản ứng mạnh mẽ" đối với vụ phóng này. Liên Âu cũng lên án "một hành động gây hấn phi lý". 

Tuy nhiên, mặc dù bị cộng đồng thế giới đồng loạt lên án, Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục những vụ thử tên lửa của mình. Bà Valérie Niquet, chuyên gia về Bắc Triều Tiên tại Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS) giải thích : "Đúng là tên lửa vừa rồi đã bay qua lãnh thổ Nhật Bản, nhưng trong quá trình phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo, nước này có rất ít sự lựa chọn, trừ khi họ bắn về phía Nga, điều mà họ sẽ không làm. Và cũng phải thấy rằng các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế có rất ít khả năng để chấm dứt các vụ phóng tên lửa đạn đạo này". 

Cụ thể, Liên Hiệp Quốc đã ban hành các lệnh trừng phạt kinh tế rất hà khắc với Bắc Triều Tiên kể từ năm 2006 khi Bình Nhưỡng thực hiện vụ thử hạt nhân trong lòng đất đầu tiên của mình. 

Mặc dù phương Tây vẫn tiếp tục trừng phạt Bắc Triều Tiên, thì Trung Quốc và Nga vẫn không ngừng cung cấp năng lượng và lương thực cho Bình Nhưỡng. Các mạng lưới tài chính của Bắc Triều Tiên ở Đông Nam Á cũng cho phép nước này tiếp tục phát triển chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo. 

Trong khi các cuộc đàm phán về việc phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên bị đình trệ sau khi đối thoại với cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ở Hà Nội thất bại, Bình Nhưỡng đã tăng cường các kế hoạch hiện đại hóa vũ khí của mình. Đáng chú ý là lần đầu tiên kể từ năm 2017, Bắc Triều Tiên vào đầu năm nay đã phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) và thông qua đạo luật về quy chế quốc gia có vũ khí hạt nhân. 

Bà Valérie Niquet kết luận rằng Bình Nhưỡng vẫn sẽ tiếp tục mạnh dạn thử tên lửa vì họ biết rằng sẽ không gặp rủi ro gì, trong khi các quan chức Hàn Quốc và Mỹ đã cảnh báo trong nhiều tháng rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang chuẩn bị thực hiện vụ thử hạt nhân thứ 7. Một kịch bản thậm chí còn đáng lo ngại hơn là các biện pháp trừng phạt hiện tại đã cực kỳ hà khắc, và việc áp dụng những biện pháp mới sẽ là vô ích. 

Na Uy tăng cường an ninh cho các cơ sở hạ tầng thiết yếu 

Quay trở lại Châu Âu, nhật báo Le Monde có bài viết nói về những binh sĩ được giao nhiệm vụ bảo vệ những cơ sở hạ tầng thiết yếu của Na Uy. Là một phần không thể thiếu của quân đội Na Uy, lực lượng vệ binh quốc gia hầu hết là dân thường đã được huấn luyện quân sự. Tổng cộng, hơn 40.000 binh sĩ có thể được huy động một cách nhanh chóng. Nhiệm vụ chính của họ là bảo vệ các cơ sở hạ tầng dân sự và quân sự của đất nước. 

Trong số các cơ sở hạ tầng mà họ thường bảo vệ có nhà máy lọc dầu, nhà máy chế biến khí đốt, nhưng cũng có một địa điểm làm hóa lỏng khí tự nhiên ở Hammerfest, ở phía bắc đất nước, cũng là nơi sản xuất gần 6,5 tỷ mét khối khí hóa lỏng (LNG) mỗi năm, tức là hơn 5% lượng xuất khẩu của Na Uy. Hôm 30/09, chính quyền Na Uy đã nâng mức cảnh báo an ninh tại 20 địa điểm, được coi là những địa điểm chiến lược của Na Uy, quốc gia đã trở thành nhà cung cấp khí đốt tự nhiên chính của Châu Âu từ đầu tháng 9. 

Động thái này diễn ra 4 ngày sau vụ nổ đường ống dẫn khí đốt Nord Stream, nối Nga với Đức, qua biển Baltic hôm 26/09. Jan Hallenberg, một chuyên gia về chính sách an ninh tại Viện nghiên cứu các vấn đề Quốc tế ở Stockholm, nhận xét sự kiện này đã gây ra một làn sóng gây chấn động trong khu vực : "Các chính phủ đã nhận thức được rằng các cơ sở hạ tầng then chốt ở quốc gia họ đang bị đe dọa". 

Đối với ông Hallenberg, vụ nổ này không phải là tai nạn khi vùng bị nổ nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Đan Mạch và Thụy Điển, nhưng giáp với lãnh hải của cả hai quốc gia, gần đảo Bornholm và đối diện với căn cứ hải quân Karlskrona. Đối với ông, cũng như đối với hầu hết các chuyên gia an ninh trong khu vực, Nga là thủ phạm đằng sau vụ tấn công này. 

Trong bối cảnh đó, việc các drone chưa được xác định được nhìn thấy trong những ngày gần đây ở gần các giàn khoan dầu khí ở Biển Bắc, khiến nhà chức trách Na Uy lo lắng. Trong một bức thư gửi đến những người vận hành các cơ sở hạ tầng này vào ngày 23/09, bốn ngày trước khi các vụ nổ xảy ra, cơ quan An toàn Dầu mỏ Na Uy đã kêu gọi "tăng cường cảnh giác". Vào ngày 27/09, Oslo đã quyết định nâng cao mức độ an ninh xung quanh cơ sở hạ tầng của mình. 

Đến thăm mỏ Sleipner hôm 01/10, thủ tướng Jonas Gahr Store cho biết đất nước của ông không nhận được mối đe dọa trực tiếp nào, nhưng mọi người vẫn phải đề cao cảnh giác. Ông cũng khẳng định coi trọng sự an toàn của những nhân viên làm việc tại chỗ và nhắc lại rằng không chỉ Na Uy, "mà là toàn bộ Châu Âu và thế giới", hiện đang bị ảnh hưởng bởi những gì đang diễn ra ở trong khu vực. Một ngày trước đó, ông Gahr Store đã thông báo rằng đất nước của ông sẽ nhận được sự hỗ trợ của Anh Quốc, Đức và Pháp để bảo đảm an ninh cho hơn 90 mỏ dầu và khí đốt của họ. 

Các nước láng giềng của Na Uy cũng đã thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ cơ sở hạ tầng của mình. Thụy Điển đã nâng cao mức độ cảnh giác đối với các nhà máy điện hạt nhân còn Phần Lan đã tăng cường an ninh cho các cơ sở hạ tầng chiến lược của họ. 

Phan Minh

Chiến tranh Ukraine : Quyền lực Putin lung lay, nước Nga phí hoài tương lai

Chừng như Vladimir Putin không hề cân nhắc lợi hại trước khi tiến đánh Ukraine, và cũng không chuẩn bị một kế hoạch B trong trường hợp thất bại. Giới tinh hoa Nga bắt đầu nhận ra những điều này, lòng tin rạn vỡ. Cuộc xâm lăng Ukraine còn gây ra hai làn sóng di tản, một triệu người đã bỏ quê hương mà đi. Họ mang theo không chỉ những kỷ niệm, mà cả những mảnh tương lai của đất nước mình.

Thanh niên Nga trong độ tuổi quân dịch tìm mọi cách chạy sang nước khác sau khi Putin ra lệnh động viên. Ảnh chụp đường đến trạm biên phòng Verkhny Lars ở biên giới Georgia, ngày 28/09/2022. AP

Ngồi quá lâu trên ngôi cao, Putin tách rời thực tế

Phân tích "Những rạn vỡ của quyền lực Putin", Le Figaro nhận thấy tổng thống Nga sau 22 năm nắm trọn quyền hành, dường như hoàn toàn bị cắt đứt với thực tại. Putin cho tổ chức buổi lễ huy hoàng trên quảng trường Đỏ để mừng việc sáp nhập bốn vùng của Ukraine, trong lúc đó quân Nga phải chạy bán sống bán chết khỏi Lyman - một trong bốn vùng đất bị biến thành đất Nga trên giấy. Theo lẽ thông thường, một khi chiếm xong mới nhập vào được, đằng này Putin sáng tác ra kiểu sáp nhập tuy vẫn chưa kiểm soát nổi. Le Monde tiết lộ thêm, lẽ ra nếu được rút lui thì lính Nga không chết nhiều như thế trong trận Lyman, nhưng Putin muốn cho buổi lễ được trọn vẹn...

Bài diễn văn của Vladimir Putin hoàn toàn là kỹ thuật thao túng tâm lý, quy trách nhiệm cho đối thủ về những sai lầm của mình cách tố ngược. Ông ta nói rằng phương Tây đã tấn công Nga, trong khi chính ông đã khởi động cuộc chiến hôm 24/02, và chẳng ai tin nổi Ukraine có thể đe dọa được một cường quốc nguyên tử như Nga.

Đành rằng phương Tây đã mở rộng NATO và trừng phạt Moskva sau khi Crimea bị chiếm năm 2014, nhưng vẫn tiếp tục đầu tư và buôn bán với Nga. Mùa hè 2021, thủ tướng Đức khi rời chức vụ đã đích thân đến Moskva chào từ biệt tổng thống Nga. Khi gặp Vladimir Putin ở Genève hôm 16/06/2021, tổng thống Mỹ Joe Biden đã mang đến một món quà quý, đó là chấp nhận đường ống Nord Stream 2 nối Nga với Đức thông qua biển Baltic. Nhưng Putin đã "tự bắn vào chân mình" khi ngang nhiên xua quân xâm lược Ukraine.

Không hề có kế hoạch B, giới tinh hoa ngỡ ngàng

Giờ đây Nga không còn có được công nghệ phương Tây, đành trở thành chư hầu của Trung Quốc. Khi không thể hiện đại hóa quân đội và kỹ nghệ, nhiệm vụ đầu tiên của một nhà lãnh đạo là phải nhận ra điều đó, và kế tiếp phải tránh những cuộc phiêu lưu quân sự. Ngược lại, Putin đi tấn công một nước láng giềng mà quân đội từ tám năm qua đã được Mỹ và Anh trang bị, huấn luyện. Nhìn chung, khi sắp ra một quyết định chiến lược quan trọng, ít nhất phải cân nhắc lợi hại trước đã. Chừng như Vladimir Putin không hề làm bài toán này, và cũng không chuẩn bị một kế hoạch B trong trường hợp quân Nga thất bại trước Ukraine.

Tệ hại nhất cho Putin là giới tinh hoa Nga bắt đầu nhận ra những điều này. Lòng tin đối với nhà lãnh đạo cao nhất bị rạn vỡ, quyền lực của Putin bị lung lay. Hàng trăm ngàn thanh niên Nga đã chạy ra khỏi nước để tránh bị bắt lính, cơ quan an ninh không thể hoặc không dám đóng hoàn toàn biên giới với Georgia và Kazakhstan. Truyền thông nhà nước nay nói đến những thất bại của quân đội và về chiến tranh, chứ không còn gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" như đã bị bắt buộc.

Những rạn vỡ về quân sự, an ninh, truyền thông báo trước sự sụp đổ của quyền lực Nga chăng ? Riêng về quân sự, 300.000 quân dự bị ít huấn luyện và kém trang bị liệu có thể đảo ngược tình hình trên chiến trường ?

Putin khó giữ được quyền lực sau thất bại

Về việc sử dụng vũ khí nguyên tử, các đồng minh Trung Quốc và Ấn Độ coi là cấm kỵ. Kremlin biết rằng dù chỉ dùng đến "vũ khí chiến thuật", Mỹ sẽ trả đũa nặng nề và toàn thế giới sẽ lên án.

Le Figaro cho biết cựu giám đốc CIA, tướng bốn sao David Petraeus khi trả lời phỏng vấn kênh ABC về khả năng Putin sử dụng vũ khí nguyên tử, đã khẳng định cho dù Kiev không phải là thành viên Liên minh Bắc Đại Tây Dương, sự đáp trả của Hoa Kỳ và NATO là cần thiết. NATO có thể "trừ khử" các lực lượng quy ước của Nga trên chiến trường cũng như tại Crimea bị chiếm đóng. Toàn bộ chiến hạm Nga trên Hắc Hải cũng sẽ bị phá hủy.

Nguy cơ chiến tranh lan ra ngoài khu vực vẫn còn đó, Pháp có lý khi duy trì đối thoại để tránh khả năng này. Nhưng làm thế nào ra khỏi khủng hoảng, Putin làm sao giữ được quyền lực trong tình thế hiện nay ? Trong lịch sử, hiếm khi một chế độ độc tài sống sót sau khi thất bại về quân sự.

Nga còng lưng với gánh nặng chiến tranh

Libération hôm nay chạy tựa trang nhất về sự kiện đương kim bộ trưởng Tư Pháp phải ra tòa, Le Figaro quan tâm đến hiện tượng người Pháp không còn đặt công việc lên trên tất cả. Về thời sự quốc tế, Le Monde nói về một vòng hai bất định giữa Lula và Bolsonaro trong cuộc bầu cử tổng thống Brazil, Les Echos nêu ra một cảnh báo mới cho Châu Âu về khí đốt, còn La Croix chạy tít "Nước Nga, gánh nặng chiến tranh".

Theo nhật báo công giáo, lệnh động viên là một cú sốc mới cho nền kinh tế Nga, mà cho đến nay vẫn chịu đựng được những hậu quả của trừng phạt quốc tế. Số liệu chính thức nói rằng 300.000 người sẽ bị gọi nhập ngũ, nhưng tờ Novaia Gazeta cho biết, thật ra có đến 1,3 triệu người phải vào lính. Dù sao đi nữa, những hậu quả của loan báo động viên hôm 21/09 đã thấy ngay trước mắt. Chẳng hạn ở Yakoutie thuộc miền đông bắc, cả một đội ngũ công nhân vừa ra khỏi hầm mỏ đã bị trực tiếp đưa đến ủy ban quân sự. Có những bác sĩ cấp cứu, giáo sư đại học, kỹ sư vi tính nhận được lệnh động viên, nhiều nhà máy ở Ural kêu cứu vì thiếu nhân viên…

Nếu chỉ tính đến con số 300.000, thì cứ 100 dân số hoạt động nam giới ở Nga có 1 người phải ra chiến trường. Tác động đặc biệt nặng nề ở nông thôn, nguồn nhân lực cho ngành xây dựng. Chưa kể một số lớn những người trốn không đến nơi làm việc để khỏi phải nhận lệnh nhập ngũ. Tất cả khiến lao động càng thiếu hụt, cản trở hoạt động sản xuất cũng như thương mại. Cộng thêm ít nhất 260.000 người đã chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ, Georgia, Kazakhstan, hầu hết là thanh niên có học vấn. Trong khi đó dân số là một trong những điểm yếu của Nga, mỗi năm giảm đi 400.000 người vì số sinh thấp. Thế hệ 20-30 tuổi cũng chính là lớp chịu ảnh hưởng nhiều nhất vì tỉ lệ sinh đẻ giảm xuống vào lúc Liên Xô sụp đổ năm 1991.

Cấm vận công nghệ : Kỹ nghệ quốc phòng lao đao

Chính quyền nói rằng trừng phạt quốc tế không làm gì được, Nga "chẳng mất gì cả" vì chiến tranh. Tuy nhiên theo La Croix, sở dĩ đến nay Moskva còn trụ được là nhờ Liên Hiệp Châu Âu (EU) trong thời gian đầu vẫn mua dầu khí của Nga, lượng cung giảm dẫn đến giá tăng. Nhưng sắp tới nguồn thu này sẽ không còn, Moskva phải bán rẻ cho Trung Quốc và Ấn Độ.

Quan trọng nhất là cấm vận công nghệ khiến Moskva phải tìm mua ở những nguồn không chính thống. Các công ty Nga vội vã lập chi nhánh ở Hồng Kông, Thổ Nhĩ Kỳ, Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất. Kỹ nghệ quốc phòng đặc biệt khó khăn. Viện Royal United Service Institut của Anh khi nghiên cứu 27 hỏa tiễn và hệ thống vũ khí tịch thu được, nhận thấy đến 2/3 bộ phận là của phương Tây. Nga đành phải nhập hàng điện tử tiêu dùng, lấy chip bán dẫn ráp vào vũ khí, nhưng còn phải mất thời gian lập trình lại…

Lạm phát hiện nay khoảng 15%, lương của người Nga vốn thấp lại còn sắp bị đánh thêm thuế để phục vụ chiến tranh. Cuộc chiến ở Ukraine càng kéo dài thì Nga càng hao tốn, và đó cũng là mục đích của phương Tây.

Nhân tài lưu vong, nước Nga lãng phí tương lai

Nhìn rộng hơn, trong bài "Nước Nga lãng phí tương lai như thế nào", Les Echos nhận thấy cũng như xưa, Moskva tiếp tục làm cho giới tinh hoa phải bỏ nước ra đi. Cuộc xâm lăng Ukraine đã gây ra một làn sóng di tản hồi tháng Hai, và loan báo động viên vào tháng Chín đã tạo thêm một đợt đào thoát thứ hai. Khoảng một triệu người gồm nam, nữ, trẻ em đã bỏ quê hương mà đi. Họ mang theo không chỉ những kỷ niệm và hy vọng, mà cả những mảnh tương lai của đất nước mình.

Bởi vì những người lưu vong thường là giới có học ; các kỹ sư, lập trình viên, nhà nghiên cứu có khả năng tài chánh để ra đi. Đành rằng mọi người đều bình đẳng, nhưng có những con người có thể góp phần làm thay đổi thế giới. Apple chẳng bao giờ ra đời nếu không có sự sáng tạo của Steve Jobs (cha là người Syria nhập cư).

Nga đã đi theo truyền thống cách đây hơn một thế kỷ : truy quét giới tinh hoa. Cuộc cách mạng 1917 làm các nhà quý tộc phải lưu vong, và sau đó Lênin lập những trại cưỡng bức lao động để cải tạo không chỉ tội phạm hình sự mà cả tù chính trị. Stalin mở rộng quy mô những địa ngục này, thường được gọi là "Gu-lắc" (Goulag).

Những "kẻ thù nhân dân" làm nên thịnh vượng cho đất nước

Ít nhất 11 triệu người đã bị đưa vào 474 trại cải tạo, con số này thậm chí có thể gấp đôi. Trong đó có những "kẻ thù của nhân dân", gồm trí thức, giáo sư, nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp, kỹ sư, tất cả bị nghi ngờ hoạt động phản cách mạng. Theo một báo cáo chính thức của Liên Xô năm 1954, đã phát hiện gần 4 triệu "kẻ thù nhân dân" và 2,4 triệu bị đày vào gu-lắc, 800.000 lưu vong và 600.000 người bị hành quyết.

Những người phản kháng chế độ bị tố cáo là ăn bám, bị đuổi việc, bị tống vào trại tâm thần. Nhà vật lý Andrei Sakharov, cha đẻ bom H chẳng hạn bị cô lập, không được tiếp xúc với đồng nghiệp. Nhưng rồi các nhà khoa học tên tuổi dần dà được rời khỏi đất nước. Có thể kể Mikhail và Eugenia Brin, hai nhà toán học lỗi lạc gốc Do Thái, sau thời gian bị đàn áp rốt cuộc đã được visa đi Mỹ, nơi cậu bé Sergei Brin lớn lên và gặp gỡ Larry Page, thành lập Google.

Hai kinh tế gia Gerhard Toews và Pierre-Louis Vezina nhận thấy Liên Xô đã tự đánh mất nhiều cơ hội. Sau khi các trại cải tạo được giải tỏa, nhiều tù nhân làm lại cuộc đời ngay tại địa phương vì không có người thân nơi khác. Sáu mươi năm sau, những vùng có các trại cải tạo nhiều "kẻ thù nhân dân" nhất đã trở nên thịnh vượng nhất, lương cao hơn những nơi khác và đèn đuốc sáng rực ban đêm. Các cựu tù nhân đã chuyển giao cho con cháu năng lực trí tuệ và văn hóa của họ.

Nước Nga ngày nay tiếp tục truyền thống trù dập những tài năng, vì vậy kém thế trong các ngành công nghiệp mũi nhọn. Liên Xô là nước đầu tiên gởi người lên vũ trụ, nhưng chưa bao giờ xây dựng nổi kỹ nghệ hàng không, ngược lại Trung Quốc từng bước một đã sản xuất được chiếc máy bay thương mại đầu tiên C919. Theo tác giả, các nước Châu Âu không muốn cấp visa cho người Nga chạy trốn sang, cần nhớ rằng thu hút chứ không xua đuổi người tài là một trong những chìa khóa để thành công.

Thụy My

Ukraine tiếp tục phản công, tiến gần đến vùng Nga mới sáp nhập

Chi Phương, RFI, 04/10/2022

Sau khi giành lại được Lyman vào cuối tuần vừa qua, quân đội Ukraine tiếp tục đà phản công, tiến gần vùng Donbass. Tối thứ Hai, 03/10/2022, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã khẳng định 450 địa phương đã được giải phóng ở miền nam nước này. Quân Nga dường như đang gặp khó khăn trên chiến tuyến chỉ vài ngày sau khi tuyên bố sáp nhập 4 vùng lãnh thổ của Ukraine.

Xe tăng T-64 của Ukraine bắn về hướng quân đội Nga ở Bakhmut, Ukraine ngày 02/10/2022. AP - Inna Varenytsia

Thông tín viên RFI, Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :

"Lực lượng Nga dường như gặp khó khăn để vực dậy sau thất bại cay đắng ở Lyman, trong vùng Donetsk. Khu vực này kể từ nay hoàn toàn do quân đội Ukraine kiểm soát. Lực lượng Kiev tiếp tục tiến quân theo hướng đông. Hiện các thành phố Svatove và Kremnina trong vùng Lugansk đang nằm trong tầm bắn của đại bác Ukraine.

Theo nhiều tài khoản Telegram của quân đội Nga, lực lượng Kremlin đang gặp khó khăn trong khu vực này. Điều này làm suy yếu vị thế thống trị của Nga ở vùng Donbass. Ở miền nam cũng có điểm mới. Quân đội Ukraine đã phản công từ tháng 8, hiện đang gặp nhiều khó khăn hơn và bị thiệt hại nhiều về nhân mạng.

Tuy nhiên, các đơn vị thiết giáp của Ukraine đang đẩy lùi các phòng tuyến trong khu vực Kherson, dọc theo sông Dniepr, về phía nam, theo hướng thành phố chiến lược Nova Nakhovka. Mục tiêu chiếm lại được hữu ngạn sông Dniepr vẫn còn xa nhưng quân đội Ukraine đang tích cực hành động hơn bao giờ hết".

Theo Viện nghiên cứu chiến tranh Hoa Kỳ, Nga tiếp tục đánh bom bằng drone, tại các vùng như Kryvyi Rig và Mykolaiv. Còn trong vùng Zaporijjia mà Moskva đã kiểm soát khoảng 80%, hôm qua, quân Nga đã bắn 11 tên lửa và không kích vào 30 vị trí của quân Ukraine. Nhiều tòa nhà trong thành phố đã bị hư hại.

Cũng trong ngày hôm qua, theo Reuters, lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov, một thân cận của Vladimir Putin thông báo sẽ gửi 3 người con trai ở tuổi vị thành niên đến chiến trường Ukraine. Trước đó, ông Kadyrov đã yêu cầu tước huy chương của chỉ huy lực lượng Nga Aleksander Lapin ở miền đông Ukraine và yêu cầu được ra chiến tuyến.

Theo AFP, bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết hôm nay, đã huy động được hơn 200 000 lính cho chiến trường Ukraine, kể từ khi tổng thống Putin ký sắc lệnh động viên một phần vào ngày 21/09. Bộ trưởng Shoigu cũng đề nghị các đơn vị liên quan nhanh chóng huấn luyện các binh lính mới nhập ngũ.

Chi Phương

************************

NATO, Mỹ tin tưởng quân đội Ukraine có thể đẩy lùi quân xâm lược Nga

Trọng Thành, RFI, 03/10/2022

Việc quân đội Ukraine hôm 02/10/2022 giải phóng thành phố chiến lược Lyman, miền đông Ukraine, mà tổng thống Nga vừa tuyên bố sát nhập vào Liên bang Nga, làm tăng thêm niềm tin của phương Tây vào năng lực của các lực lượng vũ trang Ukraine.

Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg, trong cuộc họp báo tại Bruxelles, Bỉ, ngày 30/09/2022. Reuters – Yves Herman

Trả lời phỏng vấn đài truyền hình Mỹ NBC, hôm qua 02/10/2022, tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg khẳng định : Chiến thắng này cho thấy quân đội Ukraine đang tiến bước, và có khả năng đẩy lùi được quân Nga. Tổng thư ký NATO cũng nhấn mạnh là việc duy trì các hỗ trợ đối với Kiev là "phương tiện tốt nhất để chống lại chính sách sáp nhập nhiều vùng lãnh thổ Ukraine của Moskva". Ông Jens Stoltenberg một lần nữa cảnh báo việc Moskva liều lĩnh sử dụng vũ khí hạt nhân sẽ khiến Nga phải gánh chịu các hậu quả nghiêm trọng.

Cùng ngày, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Mỹ CNN, bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin xác nhận các lực lượng vũ trang Ukraine đã "đã làm rất, rất tốt ở khu vực Kharkiv". Theo lãnh đạo bộ Quốc Phòng Mỹ, cuộc phản công tại tỉnh Kherson (miền nam) diễn ra chậm hơn một chút, nhưng quân đội Ukraine cũng đang có nhiều tiến bộ.

Về tình hình tại chỗ, sau khi giành lại được thành phố chiến lược Lyman hôm qua, quân đội Ukraine tiếp tục tiến xa hơn về phía đông, trực tiếp đe dọa nhiều tuyến giao thông chiến lược của quân Nga tại vùng Donbass. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (IWS), có trụ sở tại Washington, dẫn một số nguồn tin Nga, cho hay các lực lượng Nga sau khi rút khỏi khu vực Lyman có khả năng dồn lực lượng về bảo vệ các vị trí xung quanh thị trấn Kreminna (Lugansk) và xa lộ R66 nối liền Kreminna với Svatove, một thành phố chiến lược khác thuộc tỉnh Lugansk, cách Lyman khoảng 50 km về phía đông bắc.

Thất bại Lyman gây bất bình trong nội bộ Nga 

Việc Lyman thất thủ gây nhiều phản ứng bất bình trong nội bộ chính quyền Nga. Viện ISW dẫn một số nguồn tin cho biết nhiều nhà bình luận quân sự Nga đã chỉ trích chính quyền "thất bại trong việc cung cấp đủ nguồn lực cho quân đội, cũng như việc thiếu minh bạch về tình hình chiến sự". Các nhà tuyên truyền của điện Kremlin thậm chí đã cắt ngang một phát biểu của cựu phó tư lệnh Quân khu phía nam của Nga, tướng Andrey Gurulyov, trong một chương trình trực tiếp, khi viên tướng này bắt đầu quy lỗi cho chỉ huy quân sự cấp cao hơn về thất bại tại Lyman.

Tổng thống cộng hòa Chechnya (thuộc Nga), Ramzan Kadyrov, đã lên án thượng tướng Alexander Lapin, chỉ huy cụm tập đoàn quân Trung tâm, trong "chiến dịch đặc biệt" tại Ukraine, phụ trách Lyman, và cáo buộc tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov "che giấu thất bại tại Lyman". Theo ISW hôm qua, các chỉ trích trực tiếp của tổng thống Chechnya nhắm vào thượng tướng Lapin có thể coi là một hành động "tấn công gián tiếp" nhắm vào uy tín của tổng thống Putin.

Trọng Thành

***********************

Nhiều nước Liên Hiệp Châu Âu giao thêm vũ khí cho Ukraine

Thu Hằng, RFI, 03/10/2022

Nhiều nước Liên Hiệp Châu Âu thông báo sẽ cung cấp thêm thiết bị quân sự cho Ukraine. Ngày 02/10/2022, chính quyền Berlin cho biết Đức, Đan Mạch và Na Uy sẽ giao cho Kiev 16 khẩu pháo tự hành ngay từ năm 2023. Còn Pháp sẽ cung cấp 20 xe bọc thép Bastion, sau khi có tin Paris sẽ giao thêm cho Kiev từ 6 đến 12 đại bác Caesar.

Bà Christine Lambrecht, bộ trưởng Quốc Phòng Đức trả lời phỏng vấn Reuters tại Berlin, Đức, ngày 14/09/2022 © Reuters

Thông báo được Berlin đưa ra sau chuyến thăm thành phố cảng Odessa, miền nam Ukraine, của bộ trưởng Quốc Phòng Christine Lambrecht. Đức, Na Uy và Đan Mạch nhất trí tài trợ toàn bộ số pháo Zuzana-2, do Slovakia sản xuất, với tổng trị giá 92 triệu euro. Theo dự kiến, Ukraine sẽ nhận được từ năm 2023.

Về phía Pháp, sau thông tin sẽ giao thêm đại bác Caesar, trang La Tribune ngày 03/10 cho biết Paris sẽ cung cấp 20 xe thiết giáp Bastion nặng 12,5 tấn, có thể chở 10 người, cho chính quyền Kiev. Bộ Quân lực Pháp đang hoàn tất hợp đồng với nhà sản xuất Arquus, thuộc tập đoàn Thụy Điển Volvo. Xe Bastion được quân đội nhiều nước Châu Phi sử dụng.

Ukraine tìm cách tăng cường kho vũ khí hạng nặng để đẩy lùi quân Nga. Tuy nhiên, Đức vẫn từ chối giao xe tăng Leopard, theo yêu cầu của chính quyền Kiev, vì cho rằng một quyết định như vậy phải được thảo luận với các đồng minh phương Tây. Để trấn an Kiev, bộ trưởng Quốc phòng Lambrecht khẳng định trên đài truyền hình Đức ARD1 rằng Berlin "sẽ tiếp tục cam kết bằng nhiều cách khác nhau".

Về mặt ngoại giao, theo AFP, Liên Hiệp Châu Âu sẽ tổ chức một cuộc họp toàn Châu Âu ngày 06/10 tại Praha (Cộng hòa Czech) để phối hợp đáp trả Nga. Tiếp theo, ngày 07/10, lãnh đạo của 27 nước sẽ họp thượng đỉnh phi chính thức về ba chủ đề : cuộc chiến của Nga tại Ukraine, năng lượng, tình hình kinh tế. Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel khẳng định "sẽ thảo luận về cách tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ kinh tế, quân sự, chính trị và tài chính cho Ukraine chừng nào còn cần thiết".

Thu Hằng