Thông Luận

Chiến tranh Ukraine : Mùa đông sẽ mang lại lợi thế cho Nga ?

Thời sự bầu cử tại Mỹ và Brazil là hai chủ đề được báo chí Pháp ra ngày 02/11/2022 quan tâm nhiều nhất, đặc biệt là những thách thức đang đón chờ tổng thống Lula vừa đắc cử tại Brazil, và những nguy cơ mất đa số đang rình rập đảng Dân chủ Mỹ nhân cuộc bầu cử giữa kỳ sẽ mở ra ngày 08/11 tới đây.

Quân đội Ukraine đang tiến hành huấn luyện với xe tăng T-72 thu được từ quân Nga, tại vùng biên giới với Belarus, ngày 28/10/2022. AP - Aleksandr Shulman

Một chủ đề khác cũng tiếp tục thu hút sự chú ý là cuộc chiến tranh Ukraine, nhất là khi tình hình có khả năng biến đổi với mùa đông vừa đến. 

Ngay trên trang nhất của mình, nhật báo thiên hữu Le Figaro chạy hàng tựa lớn "Ukraine : Mùa đông sẽ làm cuộc chiến khốc liệt hơn như thế nào", kèm theo lời giải thích : "Thời tiết cực lạnh và băng giá làm thay đổi điều kiện các trận đánh, làm phức tạp thêm công tác hậu cần và làm chậm các cuộc tấn công. Cả Nga lẫn Ukraine đang chuẩn bị đối phó". 

Mùa Đông Ukraine khắc nghiệt ra sao

Trong bài phân tích trang trong : "Ukraine : Mùa đông sẽ thay đổi các quy luật của chiến tranh", Le Figaro đã nêu bật tính chất cực kỳ khắc nghiệt của mùa đông tại Ukraine. 

Theo tờ báo, thông thường vào khoảng giữa tháng 12 và tháng 2, nhiệt kế sẽ ở mức trung bình dưới 0°C tại khu vực Kiev, trong lúc ở phía bắc, nhiệt độ có thể giảm xuống thấp hơn nữa. Vào giữa mùa đông năm 2006 chẳng hạn, ở Luhansk, nhiệt kế từng hạ xuống mức kỷ lục là âm 30°C. Miền nam có khí hậu ôn hòa hơn nhưng mùa đông vẫn ẩm ướt và khắc nghiệt, có mưa và tuyết thường xuyên. Đó là hiện tượng gọi là "rasputitsa", những cơn mưa rào biến mặt đất thành bùn. Sau đó, các vùng đất và con sông bắt đầu đóng băng. 

Vào tháng 10 vừa qua, khi được hỏi về sự xuất hiện của thời tiết lạnh giá ở mặt trận Ukraine, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, chuẩn tướng Không quân Pat Ryder nhận xét : "Khí hậu là một yếu tố quan trọng trong bất kỳ hoạt động quân sự nào… Tác động của mưa, tuyết, bùn, trên mặt đất sẽ làm tăng thêm mức độ phức tạp cho một chiến trường vốn đã rất năng động". Vấn đề là không ai có thể biết được là các điều kiện khắc nghiệt đó xuất hiện khi nào và kéo dài trong bao lâu. 

Theo Le Figaro, lực lượng Ukraine đang rốt ráo chuẩn bị đối phó với các khó khăn được dự báo trước này, trong lúc các nước phương Tây cũng cấp tốc viện trợ cho đồng minh các loại quần áo ấm cũng như giầy, mũ, găng tay, lều trại phù hợp với mùa đông. Các khoản viện trợ rất lớn, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu có đủ hay không cho một đạo quân hơn 150.000 người.

Nga lợi dụng mùa đông để củng cố lực lượng

Quân đội Nga, theo Le Figaro, cũng chuẩn bị, nhưng đồng thời đang cố tình đánh phá màng lưới năng lượng của Ukraine, tựa như muốn sử dụng khí hậu một cách tàn nhẫn để triệt hạ cả binh lính lẫn dân thường Ukraine.

Về ý đồ của Nga, Le Figaro ghi nhận : "Moskva đang đặt cược vào giai đoạn này (tức là mùa đông) để xây dựng lại lực lượng của mình", cụ thể là triển khai trên chiến trường số "tân binh" vừa được gọi nhập ngũ và chuẩn bị cho những chiến dịch tấn công khi mùa xuân trở lại vào năm 2023. 

Đối với tờ báo, từ chiến dịch của Napoléon năm 1812, cho đến Đệ Nhị Thế Chiến, nước Nga thường lợi dụng được mùa đông để đả bại quân địch. Thế nhưng, trên chiến trường Ukraine, thách thức đặt ra cho cả hai bên. 

Tướng Mùa Đông chưa hẳn có lợi cho Nga

Trong bài xã luận mang tựa đề bí hiểm : "Thử thách của tất vớ", Le Figaro không mấy bi quan cho Ukraine. 

Theo tờ báo, bị một kẻ thù mà ông từng cho rằng có thể dễ dàng nuốt chửng gây khó khăn, Vladimir Putin hiện đang đặt cược vào thời tiết xấu đi để làm chậm đà tiến của lực lượng Ukraine, câu giờ để tìm cách giành ưu thế vào mùa xuân tới với một đạo quân hùng mạnh trở lại. 

Vị "Tướng Mùa Đông" trong truyền thuyết, được cho là đã cứu nước Nga khỏi tay Napoléon và Hitler, đương nhiên sẽ đứng về phía ông. Không chỉ có cái lạnh cực độ từ tháng 12 đến tháng 2, thách thức cả binh lính lẫn trang thiết bị, mà còn là mùa rasputitsa từ tháng 11, khiến cho pháo binh mắc kẹt trong đất bùn. 

"Cuộc chiến khí đốt" đã được tuyên bố với Châu Âu và việc pháo kích vào các cơ sở hạ tầng năng lượng ở Ukraine cũng diễn ra theo cùng một tính toán : Lôi kéo mùa đông về phía mình bằng cách khiến cho đối thủ không thể chịu đựng được càng nhiều càng tốt.

Theo Le Figaro, chiến lược kể trên chỉ có thể thành công nếu đối thủ mất cảnh giác, thế nhưng, người Ukraine đang ở trong nhà của họ và khả năng kháng cự của họ không có gì phải ghen tị trước những người lính Nga bị động viên để làm bia đỡ đạn. Nếu cái lạnh và băng giá có thể gây thương vong, và đặt thêm thách thức cho quân đội, đặc biệt là khi phát động các cuộc tấn công quy mô lớn, thực tế vẫn là trong trò chơi này, người chuẩn bị tốt nhất là người chiến thắng. 

Như một sĩ quan Ukraine trên mặt trận đã tóm tắt một cách bình dân, chiến tranh vào mùa đông "trước hết là vấn đề ủng và tất bị ướt". Có một cặp dự phòng khô ráo sẽ tạo nên khác biệt, nâng cao sức cơ động cũng như tinh thần của người lính. Thêm vào đó là găng tay, mũ, quần áo ấm mà quân đội NATO hiện đang cung cấp cho người Ukraine. 

Tóm lại, theo Le Figaro, lợi thế được cho là của Nga cần phải được chứng minh trong thực tế, và phụ thuộc phần lớn vào khả năng của Nga giành được chiến thắng trong "thử thách tất vớ". 

Lula, niềm hy vọng của Brazil

Ngoài Ukraine, chiến thắng khít khao của cựu tổng thống Brazil Lula da Silva trước tổng thống mãn nhiệm Jair Bolsonaro tiếp tục được quan tâm. Nhật báo công giáo La Croix đã dành trọn trang nhất cho chủ đề này với hàng tựa lớn : "Lula, hy vọng mong manh" 

Nhận định chung của tờ báo là sau chiến thắng trong gang tấc của ông Lula trong cuộc bầu cử tổng thống Brazil, thái độ im lặng của Bolsonaro có nguy cơ gây bất ổn cho đất nước. 

Trong bài "Phục hồi nền kinh tế và hòa giải xã hội, những thách thức của Lula", La Croix nhấn mạnh rằng 12 năm sau khi rời bỏ quyền lực, Lula đã trở lại. Nhưng bối cảnh kinh tế và chính trị không còn thuận lợi như đầu những năm 2000. Chiến thắng không dứt khoát vừa qua sẽ buộc nhà lãnh đạo Brazil phải chấp nhận những thỏa hiệp để hòa giải một xã hội Brazil bị rạn nứt sau 4 năm dưới nhiệm kỳ của tổng thống Bolsonaro. 

Phản ứng im lặng cho đến cuối ngày hôm qua của tổng thống mãn nhiệm, không chịu công nhận kết quả bầu cử đã bị tờ báo phê phán trong bài "Jair Bolsonaro chơi trò kích động". 

La Croix ghi nhận tình trạng những người ủng hộ Bolsonaro vào hôm qua đã ngăn chặn nhiều trục lộ giao thông trên khắp đất nước Brazil, vào lúc mà tổng thống mãn nhiệm vẫn im hơi lặng tiếng. 

Trong bài xã luận mang tựa đề ngắn gọn : "Tin tốt", La Croix cho rằng phần khó khăn nhất mới chỉ bắt đầu đối với ông Lula.

Trước hết, đối thủ của ông, tổng thống mãn nhiệm, đã cho thấy là ông ta khó chấp nhận thất bại. Vẫn tại vị cho đến ngày bàn giao quyền lực dự kiến vào mùng 1 tháng Giêng 2023, Bolsonaro có thể sử dụng 2 tháng tới đây để gây bất ổn cho các thể chế và toàn bộ đất nước. 

Lula cũng sẽ phải đối phó với một Nghị Viện bất lợi cho ông, nơi các đảng cực hữu đã củng cố vị trí của họ. Nếu không có đa số, ông sẽ phải tìm kiếm hậu thuẫn nơi "đầm lầy" cánh trung, vốn đã quen với việc đổi chác phiếu bầu của mình để lấy trợ cấp và các vị trí tốt trong chính quyền, một logic đổi chác mà dư luận không còn chấp nhận nữa.

Được bầu lên với hy vọng đẩy mạnh thêm cuộc chiến chống đói nghèo cũng như tăng cường các chính sách xã hội, Lula sẽ phải đối phó với các đồng minh trong cánh tự do đã ủng hộ ông trong việc tái tranh cử. 

Cho dù vậy, La Croix vẫn tin tưởng : "Bất chấp những kềm hãm đó, Brazil sẽ nối lại với một chính sách quan tâm nhiều hơn đến các cộng đồng thiểu số, sinh thái, dân chủ, sau những thái quá trong nhiệm kỳ Bolsonaro. Chiến thắng của Lula do đó là một tin tốt. Một lời hy vọng và đoàn kết chiếm ưu thế hơn một lời nói hận thù và co cụm. Brazil này xứng đáng được ủng hộ. 

Lula trước nhiều thách thức

Libération cũng dành một phần trang nhất cho diễn biến tại Brazil. Tờ báo chạy tựa : "Những thách thức của Lula, mùa thứ 3", mô phỏng cách đặt tên theo từng mùa các bộ phim truyền hình nhiều tập mà người Brazil rất ưa chuộng. Mùa thứ 3 ở đây phải hiểu là nhiệm kỳ thứ ba.

Tờ báo cho rằng sau 4 năm bị suy sụp, cuộc chiến chống đói nghèo và bảo vệ môi trường, đặc biệt là ở vùng Amazon, sẽ là những vấn đề ưu tiên của tổng thống đắc cử, người sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 1 tháng 1 sắp tới. 

Cú tát giữa kỳ cho Biden ?

Thời sự Brazil tuy nhiên chỉ chiếm vị trí thứ hai trên trang nhất Libération vào hôm nay, còn tựa đầu tiên được dành cho cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ sẽ được tổ chức vào ngày 08/11 tới đây. 

Dưới hàng tựa "Midterms : Joe Biden sắp bi cú tát giữa kỳ",tờ báo ghi nhận nỗi lo ngại ngày càng tăng trong đảng Dân chủ Mỹ khi còn chưa đầy một tuần là đến ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ. Theo tờ báo, với cuộc bầu lại toàn bộ Hạ Viện và một phần ba Thượng Viện, các cuộc thăm dò cho thấy một bước lùi cho đảng Dân chủ. 

Tâm lý lo âu đã bao trùm đảng Dân chủ từ nhiều tuần lễ nay, sau một thoáng lạc quan vào cuối mùa hè khi thấy thăm dò khả quan một chút. Mối quan ngại thâm chí còn tăng cao ngay tại các cứ địa lịch sử của đảng Dân chủ, từng được cho là bất khả xâm phạm đối với đảng Cộng hòa, ở bang New York, bang Washington hoặc Oregon chẳng hạn.

Trong lúc đó thì theo ghi nhận của Libération, các thành phần theo chủ nghĩa dân túy-dân tộc đi theo cựu tổng thống Trump một cách cuồng tín nhất giờ đây dường như có khả năng giành được các vị trí quan trọng khác nhau ở Arizona hoặc Nevada.

Pháp vẫn đứng đầu vùng euro về mức áp thuế nặng

Riêng nhật báo kinh tế Les Echos đã chú ý đến tình hình Pháp và thông báo trong hàng tựa lớn trang nhất : "Thuế : Pháp thu hẹp khoảng cách với các nước láng giềng" 

Theo tờ báo, từ năm năm nay, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã xem vấn đề cắt giảm thuế một trong những hành động chính trị tiêu biểu của ông, giải thích rằng điều đó sẽ đưa nước Pháp xích lại gần hơn với những gì đang được thực hiện ở những nơi khác ở Châu Âu.

Ông đã bước đầu thành công khi chênh lệch về mức độ gọi là áp lực thuế khóa giữa Pháp và các nước khác trong khu vực đồng euro đã được thu hẹp thêm trong năm 2021, đặc biệt là nhờ chủ trương giảm thuế sản xuất.

Tuy nhiên, Pháp vẫn là quốc gia dẫn đầu trong về áp lực thuế khóa trên người dân trong khối dùng đồng euro, và đứng thứ hai toàn Châu Âu, đằng sau Đan Mạch

Trọng Nghĩa

Kherson, trận quyết định trong cuộc chiến Ukraine

Quân đội Ukraine đã có nhiều chiến thắng ấn tượng, nhưng Nga vẫn còn giữ 90% lãnh thổ chiếm được từ ngày 24/02. Thế nên trận Kherson mang tính quyết định. Nếu Ukraine giành lại được, Nga sẽ phải quên giấc mộng chiếm Odessa, Kremlin khó biện minh nổi và chế độ Putin có nguy cơ lung lay.

Quân nhân Ukraine kiểm tra những chiến hào do quân Nga đào tại một khu vực tái chiếm ở Kherson, Ukraine, ngày 12/10/2022. AP - Leo Correa

Không điện nước, những bất an khi mùa đông sắp đến với Ukraine

Le Figaro có bài phóng sự "Moskva tung ra đợt oanh kích ồ ạt nhắm vào cơ sở hạ tầng", còn La Croix nói về "Khủng hoảng của người dân Ukraine trước mùa đông". Hôm qua, Moskva đã bắn khoảng 50 hỏa tiễn hành trình vào Ukraine, từ các phi cơ bay trên phía bắc biển Caspian và vùng Rostov của Nga, trong đó 44 bị Ukraine bắn hạ. Ở phía bắc Kiev, Nga nhắm đến đập thủy điện Vyshgorod, nhưng đập này không bị thiệt hại. Cúp điện diễn ra thường xuyên, 80% cư dân không có nước dùng.

Một người dân Kiev cho biết đã sắp sẵn ba chiếc vali, một để chạy gấp vào métro, chiếc thứ hai dùng trong trường hợp bị buộc phải rời khỏi khu phố, và thứ ba nếu bị tấn công nguyên tử. Một người khác tức giận nói : "Không có nước, không điện, không lò sưởi, không ánh sáng, không có mạng điện thoại lẫn internet… Chúng tôi chẳng có gì cả ! Nga không thắng nổi quân đội chúng tôi nên tấn công vào thường dân".

Về khía cạnh môi trường, nhà khoa học Mỹ Amory Lovins khi trả lời Le Monde đã cho rằng "Putin đã phá tan kỷ nguyên năng lượng hóa thạch". Ông ta đã tạo ra tại Châu Âu phong trào quy mô nhằm từ bỏ dầu khí Nga, hướng sang năng lượng tái tạo. Cho dù đã có từ trước, nhưng cuộc xâm lăng Ukraine đã đẩy nhanh xu hướng này.

Kherson, bước ngoặt cho cả đôi bên

Trên chiến trường, Le Figaro nhận định "Kherson là bước ngoặt quan trọng của cuộc chiến". Trong một cuộc phỏng vấn hôm 29/10, giám đốc tình báo quân đội Ukraine, Kyrylo Budanov nói rằng sẽ tái chiếm Kherson từ nay cho đến cuối tháng 11, dự báo đó là một trận đánh kéo dài và khó khăn.

Phát biểu từ vị tướng 36 tuổi này cho thấy vẫn không thể chủ quan trước quân Nga. Quân đội Ukraine đã chứng tỏ linh hoạt hơn, quyết tâm hơn, có nhiều thông tin và trang bị tốt hơn kẻ thù, đã làm nên được chiến công gây ấn tượng với công chúng, là niềm tự hào của người Ukraine. Nhưng Nga vẫn còn giữ 90% lãnh thổ chiếm được từ ngày 24/02.

Thế nên trận Kherson rất quan trọng cho cả đôi bên, là bước ngoặt mang tính quyết định. Nếu giành lại được thủ phủ vùng đất do vị tướng nổi tiếng Potemkin lập ra năm 1778, Ukraine sẽ có được lợi thế cả về chiến thuật và tâm lý đối với quân xâm lăng.

Nếu Kherson bị tái chiếm, chế độ Putin khó đứng vững

Về chiến thuật, ai nắm giữ thành phố Kherson nằm cạnh sông Dniepr cũng nắm cả nguồn nước cho bán đảo Crimea. Nếu thua, các tướng lãnh Nga sẽ phải quên hẳn giấc mộng tiến đến Odessa, và Crimea sẽ thường xuyên bị đe dọa bởi các đợt tấn công của Ukraine. 

Về mặt tâm lý, việc mất Kherson sẽ tác động lớn lên người Nga. Cho dù truyền thông bị kiểm soát, chủ nhân điện Kremlin rất khó nói rằng chỉ là rút lui chiến thuật. Putin đã trịnh trọng loan báo việc sáp nhập tỉnh này vào Liên bang Nga trong một buổi lễ hoành tráng trên Quảng trường Đỏ.

Từ ngày 22/10, dân Kherson đã được sơ tán, thậm chí di cốt của tướng Potemkin cũng được bốc đi. Nga chuẩn bị một trận cận chiến ác liệt trên đường phố chăng ? Quân chiếm đóng đã được thay bằng những đội quân chuyên nghiệp. Moskva muốn làm chảy máu tối đa quân đội Ukraine, và giúp Vladimir Putin có thêm thời gian để huấn luyện 300.000 tân binh.

Trong giai đoạn này, Zelensky muốn rút ngắn thời gian để tiếp tục làn sóng chiến thắng, còn Putin ngược lại muốn kéo dài để mong Châu Âu và Hoa Kỳ chán nản. Về phía Mỹ, không chỉ thủ lãnh Cộng hòa ở Hạ Viện không muốn phóng tay viện trợ, mà một nhóm dân biểu cực tả cũng viết thư đòi tổng thống Biden thương lượng hòa bình. Thua nặng trong giai đoạn đầu, Putin nay mong một cuộc xung đột đóng băng như Gruzia, nhưng một thất bại ở Kherson sẽ khiến chế độ của ông khó thể đứng vững.

Thân thiết với độc tài Bắc Kinh, Đức đi ngược chiều Châu Âu

Chuyển sang mối quan hệ giữa Châu Âu và Trung Quốc, Le Monde đặt vấn đề "Đức muốn gì đây ?". Trong khi Châu Âu tìm cách đứng ra xa Bắc Kinh, Berlin vẫn tính chuyện làm ăn như thường lệ. Ngày 04/11 tới, thủ tướng Olaf Scholz sẽ công du Bắc Kinh, được các lãnh đạo doanh nghiệp Đức tháp tùng. Vội vã đến thăm "Người cầm lái vĩ đại" mới ngay sau đại hội đảng thứ 20, vào lúc Hoa Kỳ muốn tách rời hai nền kinh tế và Liên Hiệp Châu Âu giữ một khoảng cách với chế độ ngày càng tỏ ra độc tài, Đức dường như muốn đặt việc kinh doanh lên trên hết.

Trơ trẽn con buôn, ngây thơ một cách đáng ngạc nhiên, ích kỷ hay thiếu tầm nhìn địa chính trị ? Thật khó đoán, vì chính sách ngoại giao Đức vẫn không rõ ràng. Khi ngoại trưởng Annalena Baerbock kêu gọi "không nên lệ thuộc vào một quốc gia không chia sẻ những giá trị của chúng ta" để khỏi trở nên "dễ tổn thương trước những bắt bí về chính trị", không phạm cùng "sai lầm" với Nga, thủ tướng Đức chừng như vẫn cho rằng thời kỳ hoàng kim của toàn cầu hóa đã quay lại.

Berlin lo sợ trước sự sụp đổ của hai trụ cột trong mô hình kinh tế Đức. Năng lượng giá rẻ từ Nga đã "bốc hơi" sau cuộc xâm lăng Ukraine, xuất khẩu sang Trung Quốc đang lung lay với sự chuyển hướng chính trị của Tập Cận Bình. Chủ trương thực dụng đã được thay thế bằng ý thức hệ, an ninh quốc gia và sự kiểm soát của đảng.

Do đang căng thẳng với phương Tây, Bắc Kinh muốn xây dựng một nền kinh tế vững chải về địa chính trị, ít lệ thuộc thị trường và đầu tư nước ngoài. Sự cứng rắn này đi kèm với quan hệ đối tác với Nga, mà nhà Trung Quốc học Jean-Pierre Cabestan coi là "trục ý thức hệ mà mục tiêu chính là các nền dân chủ". Chống lại Đài Loan độc lập nay đã được ghi vào điều lệ Đảng Cộng sản Trung Quốc, cho thấy khả năng xảy ra một cuộc xung đột lớn trong khu vực. Ông Scholz có thể hy vọng những gì trong bối cảnh đó ?

Cảng Hamburg, món quà "triều cống" Tập hoàng đế ?

Hiện nay xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc đã vượt 100 tỉ euro; doanh thu tại Hoa lục của BMW, Mercedes và Volkswagen chiếm 30-40%. Duy trì kết quả này có cái giá của nó. Việc bán một phần cảng Hamburg cho tập đoàn quốc doanh Trung Quốc Cosco trước chuyến thăm chính thức phải chăng là món cống nạp cho Tập Cận Bình ? Georg Fahrion, thông tín viên tờ Spiegel tại Bắc Kinh mỉa mai : "Đó là vật phẩm triều cống của chư hầu như thời các hoàng đế Trung Hoa. Bộ máy tuyên truyền Trung Quốc sẽ rất thích thú".

Berlin đã sớm quên vụ Kuka, công ty robot tân tiến nhất của Đức bị bán cho Trung Quốc năm 2016 gây chấn động, giới chủ nước Đức bắt đầu ý thức được cần phải bảo vệ những viên ngọc công nghệ trước sự "phàm ăn" của Bắc Kinh.

Nhà nghiên cứu Philippe Le Corre của Havard Business School nhấn mạnh : "Trung Quốc là bậc thầy trong nghệ thuật gây chia rẽ". Mục đích là gây bất đồng trong Châu Âu và rộng hơn là cả phương Tây. Chuyến thăm này giúp Bắc Kinh chứng tỏ với Hoa Kỳ là Trung Quốc vẫn có thể "mua sắm" ở cựu lục địa, và đồng minh Châu Âu thiếu đoàn kết với Trung Quốc so với trước Nga. Trong cách nhìn này, ông Scholz đã tiếp tay cho trò chơi của Bắc Kinh. Philippe Le Corre cho rằng "Thái độ của Đức rất ích kỷ, thiển cận, không tính đến lợi ích của Châu Âu mặc dù những nguy cơ đã hiển hiện".

Trại heo lớn nhất thế giới ở Trung Quốc : Cao ốc 26 tầng

Trong lãnh vực nông nghiệp, Le Figaro và Le Monde cùng chú ý đến "trại nuôi heo lớn nhất thế giới", "heo được nuôi trong những tòa nhà chọc trời" tại Trung Quốc. Ở Ngạc Châu (Ezhou) thuộc tỉnh Hồ Bắc, hai khối nhà bê-tông cao 26 tầng sừng sững mọc lên từ đầu tháng Mười, cư dân là 650.000 con heo đủ mọi lứa tuổi.

"Khách sạn" này không chỉ ấn tượng về kích thước mà cả về công nghệ. Từ việc tắm rửa, cho ăn đến hạ thịt đều được tự động hóa, trung tâm điều khiển hiện đại đặt ở tầng hầm. Những chú heo được tự do di chuyển trong hành lang, tòa nhà có 6 thang máy trọng tải lên đến 40 tấn. Hệ thống điều hòa bảo đảm cùng một nhiệt độ suốt năm, mỗi ngày các robot theo dõi tình trạng sức khỏe đàn heo, nước thải được xử lý tại chỗ.

Trên 580 triệu euro được đầu tư cho trại heo khổng lồ này. Quốc gia 1,4 tỉ dân là nước tiêu thụ thịt heo nhiều nhất thế giới, bình quân 52 ký/người/năm, hy vọng gầy dựng lại đàn heo sau bốn năm bị dịch sốt Châu Phi và dịch hạch heo. Lạm phát toàn cầu và chiến tranh Ukraine khiến giá đậu nành, bắp, những thức ăn chính cho heo, tăng vọt, trong khi Trung Quốc phải nhập khẩu những nguyên liệu này đến 80%. Với chủ trương tự cung tự cấp, chính quyền Trung Quốc khuyến khích "chăn nuôi đại trà".

Le Figaro lưu ý là trại heo lớn nhất thế giới này nằm cách Vũ Hán chỉ vài cây số - thành phố nổi tiếng thế giới vì là nơi xuất phát đại dịch Covid. Le Monde dẫn lời Agathe Gignoux của Compassion In World Farming France, một hiệp hội đấu tranh cho việc cải thiện điều kiện chăn nuôi, cảnh báo : "Chăn nuôi đại quy mô gia súc, vốn có hệ di truyền yếu, sẽ tạo nguy cơ lớn cho việc truyền nhiễm bệnh".

Hầm mộ Paris : Gần 200 người thích cảm giác mạnh đêm Halloween bị phạt vạ

Hôm nay là lễ Toussaint (Lễ Các Thánh Nam Nữ), chỉ có Le Figaro xuất bản và Le Monde ra từ chiều hôm qua, các báo khác đều nghỉ lễ. Trong dịp này và tiếp theo là Lễ Các Đẳng Linh Hồn, báo chí Pháp có nhiều bài viết xung quanh việc tưởng nhớ người đã khuất. Le Figaro cho biết phân nửa số người Pháp vẫn luôn đến nghĩa trang thăm mộ những người thân đã qua đời trong kỳ nghỉ lễ này, một truyền thống không hề phai nhạt.

Trùng hợp với lễ hội Halloween, các báo cũng bàn luận về "cơn ác mộng", "thảm kịch chen lấn" ở khu Itaewon, thủ đô Seoul, Hàn Quốc làm 156 người thiệt mạng. Riêng tại Paris, cảnh sát đã phải vất vả tuần tra trong khu hầm mộ (Catacombes) đêm 31 rạng sáng 01/11. Có 199 người đã bị phạt vạ vì những khu hầm mộ chính thức mới được xuống thăm, vào ban ngày và phải trả phí, những nơi khác nguy hiểm lại không có sóng điện thoại, bị cấm vào. Những người phiêu lưu thích cảm giác mạnh vào đêm Halloween đã phải trả tiền phạt có khi lên đến 1.500 euro.

Thụy My

Quân Nga ồ ạt tấn công Ukraine bằng tên lửa hành trình

Thùy Dương, RFI, 31/10/2022

Trong khi chiến dịch giải phóng Kherson ở miền nam Ukraine tiếp diễn, nhiều vùng tại Ukraine sáng hôm 31/10/2022 lại bị quân Nga ồ ạt tấn công bằng tên lửa hành trình. Nhiều khu vực ở thủ đô Kiev đã bị mất điện, do mục tiêu chủ yếu mà quân Nga nhắm tới vẫn là cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Một chiếc oanh tạc cơ chiến lược Tupolev Tu-160 tại sân bay Caracas năm 2018. Đây là phương tiện được sử dụng để oanh kích Ukraine hôm nay, 31/10/2022, với các tên lửa hành trình. AFP

Trên mạng Telegram, không quân Ukraine cho biết quân Nga đã phóng hơn 50 tên lửa hành trình vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Các tên lửa X-101/X-555 đã được phóng đi từ các phi cơ Tu-95 và Tu-160 từ phía bắc biển Caspian và vùng Rostov của Nga. 

Riêng tại thủ đô Kiev, sáng sớm hôm nay, các nhà báo của AFP nghe thấy ít nhất 5 vụ nổ. Đô trưởng Vitaly Klitschko cho biết một phần Kiev mất điện và nhiều khu vực bị cúp nước sau các cuộc không kích của Nga. Trước đó, trong hai hôm 10 và 17/10, các cơ sở hạ tầng năng lượng của Kiev cũng đã bị Nga tấn công ồ ạt bằng drone, được xem là do Iran chế tạo. 

Mặt trận Kherson phức tạp hơn dự kiến

Nhìn về miền nam Ukraine, chiến dịch giải phóng Kherson sẽ phải kéo dài đến cuối tháng 11, theo dự báo của Kyrylo Budanov, lãnh đạo cơ quan tình báo của Bộ Quốc phòng Ukraine. Mặc dù đã giải phóng một số làng mạc ở miền nam đất nước, nhưng lực lượng Ukraine đã vấp phải nhiều kháng cự khi tiến về Kherson.

Thông tín viên Anastasia Becchio và Boris Vichith gặp gỡ những người lính đang chiến đấu trên mặt trận. Sau đây là bài phóng sự gửi về từ Kherson :

"Nghỉ ngơi một vài giờ trong đơn vị, ở một ngôi làng đã được giải phóng hồi tháng 9, trước khi trở lại mặt trận. Đó là lịch trình của Evguen, thuộc lữ đoàn 60. Là thợ cơ khí dân sự, Evguen được huy động từ những ngày đầu nổ ra chiến tranh. Evguen nói : "Chiến dịch này phức tạp hơn chúng tôi tưởng, chúng tôi không nghĩ rằng họ sẽ tháo chạy và để lại mọi thứ. Chúng tôi phải chiến đấu để giải phóng từng làng, từng cánh đồng. Địa hình vùng này gây khó khăn cho chúng tôi, bởi vì đây là vùng thảo nguyên bằng phẳng, nên khi tấn công, chúng tôi sẽ bị phát hiện ngay. Nhưng không sao, rồi chúng tôi sẽ thắng, chỉ là vấn đề thời gian thôi".

Mục tiêu của họ vẫn là tái chiếm Kherson. Lực lượng chiếm đóng Nga đã thề sẽ biến Kherson thành một "pháo đài" và đã di tản một phần thường dân sang phía bờ bên kia sông Dniepr. Đối với viên sĩ quan đến từ làng lân cận để sửa xe, điều đó sẽ khiến nhiệm vụ của lực lượng Ukraine phức tạp hơn. Ông giải thích : "Họ đã cố tình đưa người dân sang phía bờ bên kia của Kherson, bởi vì họ sẽ dùng dân chúng làm lá chắn. Đó là chiến lược quân sự của họ. Rồi sau đó, họ sẽ loan tin chính chúng tôi đã bắn vào người dân của chúng tôi. Cũng giống như ở Enerhodar vậy. Họ đã chiếm nhà máy điện hạt nhân và tự cho phép mình làm mọi điều, vì biết rằng chúng tôi sẽ không bắn vào đó".

Hai quân nhân này không ảo tưởng, họ nói rằng chiến dịch sẽ còn kéo dài và sẽ gây ra nhiều thiệt hại cho cả hai bên".

Thùy Dương

************************

Nhiều nơi ở Ukraine bị cúp điện và nước sau các cuộc oanh kích của Nga

Phan Minh, RFI, 01/11/2022

Hơn 80% người dân Kiev không có nước dung và "hàng tram địa phương" ở Ukraine không có điện sau các cuộc oanh kích của Nga hôm  31/10/2022 nhắm vào cơ sở hạ tầng ở nhiều khu vực trong nước.

Người dân Kiev xếp hàng chờ lấy nước sau khi 80% người dân thủ đô Ukraine bị cúp nước do các cuộc oanh kích của quân Nga. Ảnh chụp ngày 31/12/2022. Reuters – Gleb Garanich

Theo AFP, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine Valeriy Zaluzhnyi cho biết trên mạng Telegram rằng quân đội Nga hôm qua đã phóng 55 tên lửa hành trình, một tên lửa địa đối không, 22 tên lửa phòng không và 5 drone "nhắm vào các mục tiêu dân sự ở Ukraine". Trong một thông cáo báo chí, bộ tư lệnh miền nam Ukraine cho biết ở miền nam, "kẻ thù tiếp tục phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng quan trọng". Còn theo bộ Quốc phòng Nga, "tất cả các cuộc oanh kích đều đã đánh trúng mục tiêu".

Cũng trong tối qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đã có cuộc điện đàm với thủ tướng Đức Olaf Scholz. Ông đã cảm ơn thủ tướng Scholz về các loại vũ khí phòng không mà Berlin cung cấp. Ông Zelensky viết trên mạng Twitter : "Chúng ta cần phải xây dựng một lá chắn phòng không cho Ukraine".

Cố vấn tổng thống Ukraine, ông Oleksiy Arestovych, thì nhận định rằng vụ oanh kích hôm qua là một trong những vụ oanh kích dữ dội nhất của quân đội Nga. Tuy nhiên, theo ông, "mức độ tàn phá không quá nghiêm trọng" nhờ các hệ thống phòng thủ, đặc biệt là Iris-T của Đức "đã chứng minh là rất hiệu quả".

Về tình hình ở Kherson, chính quyền chiếm đóng của Nga hôm nay 01/11 thông báo đã bắt đầu di dời thêm 70.000 người dân khỏi vùng này, nơi mà quân đội Ukraine đang tiến hành một cuộc phản công để tái chiếm các vùng lãnh thổ đã lọt vào tay quân Nga.

Phan Minh

Từ hạm đội Hắc Hải đến Kherson : Nga ở thế thủ trước Ukraine

Nga lấy cớ các drone Ukraine tấn công vào hạm đội Hắc Hải để ngưng thực hiện thỏa thuận ngũ cốc, nhằm gây áp lực để phương Tây bỏ rơi Kiev. Trên chiến trường, Kherson có thể trở thành một Mariupol đảo ngược trong thế trận vây hãm của lực lượng Ukraine - một trận đánh mang tính quyết định.

Đô đốc Makarov, hộ tống hạm Nga trang bị tên lửa dẫn đường tại vịnh Sevastopol, Nga, ngày 05/10/2018. Reuters

Thời tiết ấm áp kỷ lục vào tháng Mười, Wikipedia trở thành trung tâm tranh luận ý tưởng, nguy cơ các công trình trong lòng biển bị phá hoại, lạm phát, bầu cử tổng thống Brazil là những chủ đề chiếm trang nhất các báo hôm nay.

Về tình hình Ukraine, Le Figaro chú ý đến sự kiện "Hạm đội Nga tại Sébastopol bị các drone tấn công" : Một cuộc tập kích ồ ạt cả trên không lẫn trên biển của các thiết bị bay tự hành vào các tàu chiến Nga ở Crimea. Hôm qua, Chủ nhật, không một tàu chở ngũ cốc nào hoạt động trên Hắc Hải ở phía Ukraine : Moskva tố cáo "hoạt động khủng bố" và loan báo ngưng thỏa thuận đã ký hồi tháng Bảy. Tổng thống Volodymyr Zelensky nói rằng Nga thực ra đã quyết định chận xuất khẩu ngũ cốc từ nhiều tuần trước và đây lại là ý đồ "gây ra nguy cơ nạn đói ở Châu Phi và Châu Á".

Vụ tập kích drone và tổn thất của hạm đội Nga ở Sevastopol

Vẫn còn nhiều nghi hoặc xung quanh vụ "9 thiết bị bay không người lái và 7 drone trên biển" gây ra những "thiệt hại không đáng kể" cho tàu phá mìn Ivan Golubets và con đập ở vịnh Sevastopol - theo Bộ Quốc phòng Nga. Moskva nói rằng các drone này đã sử dụng hành lang an toàn để vận chuyển ngũ cốc, và hầu hết đã bị vô hiệu hóa, nhưng không đưa ra hình ảnh nào để chứng minh. Trên mạng có thông tin cho rằng chiến hạm Amiral Makarov (Đô đốc Makarov) cũng bị thiệt hại, thậm chí được cho là đã bị đắm. Đây là soái hạm mới thay cho chiếc Moskva nổi tiếng đã bị Ukraine đánh chìm hồi tháng Tư.

Dù bị tổn thất nặng vì Nga dùng các drone mua của Iran đánh vào cơ sở hạ tầng dân sự, Ukraine vẫn rất thiện nghệ trong việc phối hợp các drone trên không lẫn trên biển. Theo Libération, ngoài soái hạm Đô đốc Makarov, còn có ít nhất hai chiến hạm khác của Nga bị drone đánh trúng. Thêm một cái tát cho hải quân Nga, ba tuần lễ sau vụ tấn công cầu Kerch ở Crimea, vài tháng sau khi drone đánh vào bộ tham mưu hạm đội Hắc Hải, và đúng sáu tháng sau sự kiện Moskva.

Nga còn lên án Anh đã trợ giúp Kiev, nhưng Luân Đôn bác bỏ, nói rằng Moskva tung tin giả để đánh lạc hướng. Hồi tháng 8, ông Boris Johnson thông báo giao cho Ukraine 6 drone dò mìn trên biển, rất khác với các drone trong vụ này. Như vậy các drone hải chiến từ đâu ra ? Được biết trước đó vào tháng 4, Hoa Kỳ có viện trợ các "tàu tuần duyên không người điều khiển".

Lại dùng ngũ cốc để bắt bí, Moskva cần một cái cớ

Les Echos nhận định "Moskva lại dùng ngũ cốc làm con tin", nhấn mạnh từ nhiều tuần qua Nga cho rằng thỏa thuận hôm 21/07 làm thiệt hại cho mình, nên muốn gây áp lực lên các đồng minh của Kiev. Theo nhật báo kinh tế, lý do bị tấn công nêu trên không thuyết phục, nhưng Nga chỉ cần một cái cớ. Moskva làm mọi cách để phương Tây bỏ rơi Ukraine : cắt một đường ống dẫn khí, đe dọa dùng vũ khí nguyên tử, đổ cho Kiev dùng "bom bẩn"...

Làm tăng giá lúa mì là một trong những ngón võ cuối cùng của Kremlin. Ông Vladimir Putin từ nhiều tuần qua đã chỉ trích thỏa thuận, nhấn mạnh rằng xuất khẩu ngũ cốc của Nga bị thiệt hại vì trừng phạt của phương Tây đối với ngân hàng và bảo hiểm, cáo buộc EU giành phần ngũ cốc trước khi đưa sang các nước nghèo - dù trung tâm điều phối đặt ở Thổ Nhĩ Kỳ đã bác bỏ. Hôm qua Moskva còn nói rằng có thể "thay thế" Ukraine để cung cấp cho các nước nhập khẩu lớn (Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc...).

Tương tự, Libération cũng cho rằng đó chỉ là một cái cớ, khẳng định lời đe dọa của Vladimir Putin lâu nay. Bởi vì nếu Ukraine có thể xuất khẩu được một phần trong số hàng triệu tấn ngũ cốc đang kẹt lại trong kho, Nga lại rất bực tức do không dễ dàng bán được sản phẩm do bị trừng phạt. Khi trả lời phỏng vấn của Libération vào giữa tháng 10, chuyên gia Andrey Sizov đã dự báo Vladimir Putin sẽ chấm dứt thỏa thuận trước thời hạn, dẫn đến tăng giá ngũ cốc. Theo ông, Nga muốn bóp nghẹt Ukraine trước mùa đông. Có thể Moskva đã ngầm ký kết với Syria, Azerbaijan, Armenia ; nhưng xem chừng những khó khăn trên chiến địa mới là mối quan tâm hàng đầu của Kremlin, bất chấp phần còn lại của thế giới bị đói.

Kherson, trận đánh quyết định

Trên chiến trường, lực lượng Ukraine tiếp tục tiến, chậm nhưng chắc về phía thành phố chiến lược Kherson, nay chỉ còn cách khoảng 30 cây số. Les Echos lưu ý loạt thất bại liên tiếp từ đầu tháng 9 đã khiến tướng Alexander Lapine bị cách chức, năm thủ lãnh quân khu đều đã bị thay thế. Ngoại trưởng Sergey Lavrov lần đầu tiên từ nhiều tháng qua kêu gọi phương Tây đàm phán.

Libération cho rằng trận Kherson là một trận đánh "vừa kéo dài vừa mang tính quyết định". Việc tái chiếm thành phố miền nam - thủ phủ duy nhất bị Nga chiếm từ đầu cuộc xâm lăng, được cho là do nội gián - là mục tiêu ưu tiên của Kiev. Tại Kherson, báo động phòng không diễn ra hàng ngày, thường dân (còn lại 70.000 người trong số 280.000 trước chiến tranh) được lệnh rời thành phố, lối thoát duy nhất được Nga cho phép dẫn sang miền đông và các vùng tạm chiếm khác. Chính quyền do Nga dựng lên cũng đã ra đi.

Đã giành lại được hàng ngàn cây số vuông, giải phóng 1.500 địa điểm ở miền đông và miền nam, quân đội Ukraine phấn khởi mong chiếm được Kherson vào Noël, tạo bước ngoặt mới cho cuộc chiến. Nhưng cuộc phản công ở thành phố này khó khăn hơn Kharkiv nhiều, vì thời tiết xấu và mạng lưới kênh tưới tiêu bị quân Nga dùng làm chiến hào.

Thế trận vây hãm của Ukraine, một Mariupol đảo ngược

Nhà nghiên cứu Thibault Fouillet, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS) nhận thấy cả hai bên đều có thời gian để củng cố công sự và đều bị thiệt hại nặng. Ukraine không thể nhanh chóng chiếm được Kherson để tiến về Crimea như dự tính. Nga cho di tản phòng ngừa trường hợp Kherson bị bao vây, để tránh phải nuôi ăn và chăm sóc y tế một lượng lớn thường dân, cũng như việc thương lượng một hành lang nhân đạo - một Mariupol đảo ngược. Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, 1.000 tân binh Nga vừa được đưa tới Kherson. 

Ông Fouillet cho rằng thế trận vây hãm đã bắt đầu hình thành. Thành phố được xây dựng ở hữu ngạn sông Dniepr khiến quân Ukraine không cần phải tiến đến ngoại ô, mà chỉ cần cắt đứt với bên kia sông bằng cách nhắm vào những nơi phà có thể đi qua, sau khi phá hư những chiếc cầu. Phía Ukraine có thể bắn pháo làm tiêu hao dần lực lượng địch, thay vì tiến hành những trận đánh trong thành phố hao tốn nhiều sinh mạng.

Vì sao Kherson mang tính biểu tượng lẫn chiến lược ? Thành phố này đã bị coi là "lãnh thổ" Nga, sau khi Vladimir Putin tự tiện ra quyết định sáp nhập cùng với ba vùng đất khác của Ukraine hồi cuối tháng 9. Nằm ở phía bắc bán đảo Crimea, Kherson trấn giữ lối vào Hắc Hải, có thể là điểm tựa để Kremlin tấn công Odessa, hải cảng cuối cùng còn do Kiev kiểm soát. Về kinh tế, là nguồn tạo ra phần lớn tổng sản phẩm nội địa của Ukraine, việc Nga kiểm soát Kherson khiến Ukraine mất đi nguồn thu lớn, góp phần bóp nghẹt đất nước này. 

Ukraine có thể hy vọng tái chiếm Crimea hay không ? Theo Le Figaro, cho đến nay Kiev vẫn không có đủ phương tiện, nhưng cuộc phản công ở Kherson có thể sắp xếp lại bàn cờ.

Một phần vận mệnh Ukraine trong cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ 

Nhìn sang nước Mỹ, Les Echos nhận thấy cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ rất khó khăn cho đảng Dân chủ, và thực ra một phần vận mệnh của Ukraine được đặt cược ở đây. Gần 60% người Mỹ chỉ trích cách quản lý kinh tế của tổng thống Biden, mà theo tờ báo thì khá bất công so với 10 triệu việc làm đã tạo ra và tỉ lệ thất nghiệp không quá 3,5%. Nhưng lạm phát đã lên đến 8,2%, nên đảng Dân chủ có thể mất Hạ Viện, thậm chí cả Thượng Viện. Đảng này trông cậy vào cử tri nữ vốn hăng hái đi bầu hơn nam, nhưng như thế sẽ vẫn chưa đủ.

Đã hẳn đảng cầm quyền thường thua trong các cuộc bầu cử giữa kỳ, nhưng cuộc chiến tranh Ukraine khiến lần bỏ phiếu này càng quan trọng về chính sách đối ngoại. Một Quốc hội trở thành Cộng hòa liệu có giúp Biden duy trì quan điểm cứng rắn về vấn đề Ukraine ? Sự đồng thuận hỗ trợ Zelensky hiện nay có qua được mùa đông ? Ngày 08/11, có thể không phải số phận ông Donald Trump hay Joe Biden năm 2024 được định đoạt, mà cả một phần vận mệnh Ukraine.

Ai sẽ là Bill Clinton mới của đảng Dân chủ ?

Điều chắc chắn là đối với nhiều người Mỹ cả Dân chủ lẫn Cộng hòa, ông Trump vẫn đầy thế lực. Sự thất bại của bà Liz Cheney trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Wyoming cho thấy sức mạnh của phe cựu tổng thống : 70% bỏ phiếu cho ứng cử viên được Donald Trump ủng hộ, trong khi con gái của phó tổng thống thời George W. Bush lâu nay vẫn có uy tín ở bang này. Gần hai năm sau cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2020, có đến 70% cử tri Cộng hòa vẫn tin rằng chiến thắng của Donald Trump đã bị giành mất, hay vẫn nghi hoặc về kết quả.

Xã hội Mỹ ngày càng chia rẽ. Phe Dân chủ tố cáo thái độ bảo thủ của Tối cao Pháp viện trong các vấn đề phá thai, hôn nhân đồng tính...; còn Cộng hòa phẫn nộ vì tư pháp và FBI liên tục tấn công ông Trump, "chưa bao giờ một tổng thống và cựu tổng thống bị đối xử như thế trong lịch sử nước Mỹ". 

Liệu các ứng cử viên được ông Trump ủng hộ sẽ tập hợp được nhiều cử tri Cộng hòa nhất hay không, câu trả lời mang tính quyết định cho cơ hội Donald Trump quay lại năm 2024. Về phía Dân chủ, dù có những thành công về chống biến đối khí hậu và về địa chính trị (cảm ơn ông Putin), Joe Biden ngày càng già nua, kỳ bầu cử tới ông sẽ ở tuổi 82. Hồi năm 1992 một thượng nghị sĩ trẻ tuổi hầu như vô danh ở Arkansas, chiến thắng hoàn toàn bất ngờ trong bầu cử sơ bộ đảng Dân chủ, đã đánh bại tổng thống George H.W. Bush. Nhưng ngày nay ai là "Bill Clinton mới" của Dân chủ ?

Tỉ phú Elon Musk và mạng xã hội Twitter

Cũng liên quan đến Hoa Kỳ nhưng về mạng xã hội, Le Monde cho rằng "Elon Musk không phải là giải pháp cho Twitter". Khi nhà tỉ phú công bố ý định mua lại Twitter, tất cả mọi người đều bất ngờ. Tại sao người giàu nhất thế giới lại chi ra đến 44 tỉ đô la để kiểm soát một diễn đàn mà ông hoàn toàn có thể phát biểu tự do với trên 100 triệu người theo dõi ? Đây không phải là lần đầu tiên một tỉ phú sở hữu một đế chế truyền thông ở Hoa Kỳ. Có thể kể Michael Bloomberg, Rupert Murdoch (Wall Street Journal) hay Jeff Bezos (Washington Post), còn mạng xã hội Facebook thì của tỉ phú Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là Elon Musk ồn ào bày tỏ quan điểm – tất nhiên ông có quyền – tham gia vào các tranh luận chính trị và quốc tế như đề xuất kế hoạch hòa bình cho Ukraine và Đài Loan. Ngoài ra, phía sau ông là vương quốc Tesla, Space X ; dù Musk nói rằng hành động tốt cho nhân loại như hệ thống Starlink ở Ukraine và Iran, nhưng khó tránh xung đột lợi ích.

Les Echos nhận thấy gần đến bầu cử, chính quyền Biden không muốn bình luận về thương vụ này, nhưng quan hệ với nhà tỉ phú khá lạnh giá : tổng thống Mỹ chưa bao giờ tới thăm nhà máy Tesla, dù là số 1 nước Mỹ về xe hơi chạy điện, mà chỉ đến GM và Ford. Lần đầu tiên kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine, Lầu Năm Góc hôm 28/10 loan báo sẽ giao cho Kiev bốn ăng-ten vệ tinh để "gia tăng khả năng liên lạc vào thời điểm quan trọng", không quên nói rõ là "khác với những thiết bị Starlink".

Libération thì để ý đến việc tổng giám đốc Parag Agrawal bị nhân viên an ninh hộ tống ra khỏi đại bản doanh của Twitter ở San Francisco – theo Reuters - dù đã có niềm an ủi là thương lượng được món tiền đền bù lên đến 38,7 triệu đô la. Riêng luật gia Vijaya Gadde, được đền 12,5 triệu đô la, đã nằm trong tầm ngắm của ông chủ Tesla từ nhiều tháng qua. Bà là người năm ngoái đã chủ trương khóa danh khoản của đương kim tổng thống Donald Trump vĩnh viễn, và xóa một bài viết của New York Post tố cáo vụ việc liên quan đến con trai ông Joe Biden.

Thụy My

Moskva đình chỉ thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc sau khi hạm đội Hắc Hải bị tấn công

Thùy Dương, RFI, 30/10/2022

Các chuyến tàu xuất khẩu ngũ cốc Ukraine hôm 30/10/2022 đã bị Nga chặn lại ở Biển Đen. Vụ việc xảy ra do Moskva vào thứ Bảy 29/10/2022 thông báo đình chỉ thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, chỉ ít giờ sau khi soái hạm của Hạm đội Hắc Hải của Nga ở vịnh Sevastopol, bán đảo Crimea, bị tấn công bằng drone.

Một tàu chở ngũ cốc xuất khẩu từ cảng Odessa của Ukraine chờ bốc hàng hôm 29/07/2022. AP - David Goldman

Tuy nhiên, Kiev hôm qua khẳng định đó chỉ là cái cớ, bởi đây không phải lần đầu tiên Nga cản trở hoạt động xuất khẩu ngũ cốc Ukraine kể từ khi có thỏa thuận "Sáng kiến Hắc Hải", được Ukraine và Nga ký kết hồi cuối tháng 07/2022 với sự trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hiệp Quốc.

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan cho biết thêm chi tiết :

"Điện Kremlin thông báo quyết định rút khỏi thỏa thuận Istanbul vài giờ sau khi một drone, chắc chắn của Ukraine, vào thứ Bảy (29/10) đã bắn trúng một soái hạm trong Hạm đội Hắc Hải của Nga ở Vịnh Sevastopol. Moskva tố cáo đây là một hành động khủng bố của chính quyền Kiev, với sự tiếp tay của Anh quốc, nhắm vào các tàu góp phần bảo đảm an ninh cho hành lang vận chuyển ngũ cốc.

Dĩ nhiên là các phát biểu của Kiev khác hẳn. Các nhà quan sát của Ukraine coi hành động quân sự của Kiev là chính đáng khi nhằm vào chiến hạm Nga tấn công các thành phố của Ukraine bằng tên lửa hành trình chết người. Ngoại trưởng Dmytro Kuleba tố cáo Moskva viện cớ để ngăn chặn hoạt động xuất khẩu ngũ cốc nuôi sống hàng triệu người.

Phủ tổng thống Ukraine nhắc lại rằng Ukraine đã không ký thỏa thuận ngũ cốc với Nga, mà chỉ ký thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hiệp Quốc, bởi vì Nga, xin trích, "hầu như không bao giờ tôn trọng các cam kết của họ".

Tối hôm qua (thứ Bảy), tổng thống Volodymyr Zelensky cáo buộc Nga một lần nữa làm trầm trọng nguy cơ xảy ra nạn đói ở Châu Phi và Châu Á. Ông Zelensky nhắc lại rằng đây không phải là vấn đề mới, mà kể từ tháng 9 vừa qua, Hải quân Nga đã chặn 176 tàu và ngăn cản việc xuất khẩu hơn 2 triệu tấn ngũ cốc".

Thùy Dương

***************************

Mỹ tố cáo Nga biến cung cấp lương thực thực phẩm thành vũ khí

Thùy Dương, RFI, 30/10/2022

Liên Hiệp Quốc, Liên Hiệp Châu Âu cũng như Mỹ đều có phản ứng sau thông báo đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc mà Moskva đưa ra hôm 29/10/2022.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ (ngồi bên phải) và tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres chứng kiên lễ ký thỏa thuận giữa bộ trưởng quốc phòng Nga - Thổ Nhĩ Kỳ về việc bảo đảm an toàn cho xuất khẩu ngũ cốc Ukraine, ngày 22/07/2022, Istanbul. AP - Khalil Hamra

Theo AFP, tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua xem quyết định của Moskva là "quá đáng" và không có lý gì để Nga làm vậy. Phát ngôn viên của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ tố cáo Moskva biến hoạt động cung cấp lương thực thực phẩm thành vũ khí.

Trong khi đó, phát ngôn viên của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Stéphan Dujarric, kêu gọi các bên làm mọi việc để duy trì thỏa thuận. Ông lưu ý điều quan trọng sống còn là các bên phải loại trừ mọi hành động có thể gây nguy hiểm cho việc duy trì "Sáng kiến Hắc Hải".

Lãnh đạo ngành ngoại giao Châu Âu, Josep Borrell, hôm nay 30/10 kêu gọi Moskva thay đổi quyết định và duy trì thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Ukraine từ các cảng của nước này nhìn ra Biển Đen để tránh làm hại đến "trục đường chính xuất khẩu ngũ cốc và phân bón" mà thế giới rất cần để đối phó với cuộc khủng hoảng lương thực do tác động từ chiến tranh Ukraine.

Sức ép đối với Thổ Nhĩ Kỳ

Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, nước cùng với Liên Hiệp Quốc làm trung gian để Nga và Ukraine ký kết tại Istanbul hôm 22/07 thỏa thuận liên quan đến xuất khẩu ngũ cốc và phân bón qua ngả Biển Đen, hôm qua 29/10, cho biết Ankara không nhận được thông báo chính thức của Moskva về việc rút khỏi thỏa thuận. Tuy nhiên, thông báo của Nga đang đặt chính quyền của tổng thống Erdogan trước áp lực và thậm chí có thể khiến quan hệ Nga - Thổ căng thẳng.

Từ Istanbul, thông tín viên Anne Andlauer cho biết thêm chi tiết :

"Quyết định của tổng thống Nga Vladimir Putin, điều mà các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại trong thời gian qua, đang đặt đất nước của Recep Tayyip Erdogan vào thế khó xử và có nguy cơ tạo căng thẳng giữa Ankara và Moskva.

Trong những tuần qua, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ dường như đã có một số lời chỉ trích đối với người đồng nhiệm Nga, nhất là về việc Moskva duy trì việc cản trở xuất khẩu phân bón và ngũ cốc. Nhưng ở hậu trường, ngành ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã nỗ lực để bảo đảm thỏa thuận sẽ được kéo dài sau khi hết hạn vào ngày 19/11. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã thảo luận với ông Vladimir Putin, đặc biệt đề xuất việc xuất khẩu nông phẩm Nga qua lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ.

Với tư cách là người đồng bảo trợ để thỏa thuận được ký kết và giám sát việc thực hiện từ một trung tâm điều phối chung (JCC) ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ đang chịu nhiều áp lực. Cứu vãn thỏa thuận, Ankara không chỉ có lợi về kinh tế, mà trên hết là đạt được lợi ích về mặt ngoại giao. Đó là sự tín nhiệm về vai trò hòa giải và về sự hiện diện hiện nay, như phát ngôn viên của tổng thống Erdogan mới đây đã nhấn mạnh, theo đó thổ Nhĩ Kỳ là "nước duy nhất có thể nói chuyện được với Putin (…) và có kết quả".

Thùy Dương

***************************

Nga nói xác định được máy bay không người lái đã tấn công hạm đội Biển Đen ở Crimea

Reuters, VOA, 30/10/2022

Bộ Quốc phòng Nga hôm hủ nhật cho biết họđã thu hồi và phân tích xác của chiếc máy bay không người lái được sử dụng để tấn công các tàu của Hạm đội Biển Đen của họở Crimea một ngày trước đó, phát hiện ra rằng máy bay không người lái được trang bị hệ thống định vị do Canada sản xuất.

Tàu của Hạm đội Biển Đen của Nga neo đậu tại vịnh Sevastopol, thuộc Crimea bị Nga sáp nhập, ngày 31/03/2014. Vào ngày 29/10/2022, ít nhất hai tàu Nga tại cảng Sevastopol đã bị hư hại. (Ảnh tư liệu)

Bộ này cho biết Ukraine đã tấn công Hạm đội Biển Đen gần Sevastopol bằng 16 máy bay không người lái vào đầu ngày thứ Bảy 29/10 và rằng các "chuyên gia" của hải quân Anh đã giúp điều phối cái mà Moscow gọi là một cuộc tấn công khủng bố, một tuyên bố mà Anh bác bỏ.

Nga cho biết họđãđẩy lùi cuộc tấn công nhưng các tàu bị nhắm mục tiêu có liên quan đến việc đảm bảo hành lang xuất khẩu ngũ cốc ra khỏi các cảng Biển Đen của Ukraine.

Các quan chức Ukraine cho rằng chính Nga có thể phải chịu trách nhiệm về các vụ nổ, mà nước này lấy cớđể rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc do Liên hợp quốc làm trung gian, một động thái làm suy yếu nỗ lực xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Reuters đã không thể xác minh ngay lập tức tuyên bố của bên nào.

Bộ cho biết trong một tuyên bố : "Theo kết quả thu hồi thông tin từ bộ nhớ của máy thu điều hướng, việc phóng máy bay không người lái được thực hiện từ bờ biển gần thành phố Odesa".

Tuyên bố cho biết các máy bay không người lái đã di chuyển dọc theo khu vực an ninh "hành lang ngũ cốc", trước khi đổi hướng để hướng đến căn cứ hải quân của Nga ở Sevastopol, thành phố lớn nhất trên bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập từ Ukraine vào năm 2014.

Bộ cho biết một trong những máy bay không người lái dường nhưđã xuất phát từ trong khu vực an ninh của hành lang ngũ cốc.

Bộ Quốc phòng nói : "Điều này có thể cho thấy thiết bị bay này được phóng đi từ một trong những tàu dân sự do Kiev hoặc các khách hàng phương Tây thuêđể xuất khẩu nông sản từ các cảng biển của Ukraine".

(Theo Reuters)

Nga cáo buộc Ukraine dùng "bom bẩn" : Chuẩn bị leo thang hay chỉ đánh lạc hướng ?

Thanh Phương, RFI, 26/10/2022

Hôm 25/10/2022, trong cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Nga một lần nữa cáo buộc Kiev chuẩn bị cho nổ một quả "bom bẩn" ngay trên lãnh thổ Ukraine, để rồi vu cáo cho Moskva sử dụng loại vũ khí này. 

Moskva cáo buộc Kiev có thể dùng bom bẩn trong lúc quân Nga gặp khó khăn trên nhiều mặt trận tại Ukraine. Trong ảnh minh hoạt là vùng Donetsk bị pháo kích. AP - LIBKOS

Đó là những cáo buộc mà bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã đưa ra hôm Chủ nhật vừa qua trong các cuộc điện đàm với các đồng nhiệm Mỹ, Pháp, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngay từ thứ hai, các nước phương Tây và Ukraine đều đã bác bỏ cáo buộc "vô lý" này của Nga.

Câu hỏi được đặt ra bây giờ là khi đưa ra những cáo buộc như trên, Moskva chỉ muốn đánh lạc hướng, hay thật sự đang chuẩn bị leo thang trong chiến tranh Ukraine, tức là chuẩn bị sử dụng đến vũ khí hạt nhân chiến thuật ? 

Hãng tin AFP nhắc lại là lần đầu tiên, vào giữa tháng 5 vừa qua, tổng tham mưu trưởng quân đội Nga và quân đội Mỹ, Valery Gerasimov et Mark Milley, đã thảo luận về về kịch bản nổ "bom bẩn" ở Ukraine.  "Bom bẩn" là loại bom sử dụng chất nổ thông thường để rải chất phóng xạ trên một khu vực rộng lớn. Theo định nghĩa của Ủy ban An toàn Nguyên tử Mỹ, "bom bẩn" không phải là một "vũ khí hủy diệt hàng loạt", mà đúng hơn đây là một "vũ khí gây xáo trộn hàng loạt", chủ yếu gây nhiễm xạ và gây sợ hãi.

Trả lời nhật báo Pháp Le Monde hôm 24/10, tướng Dominique Trinquand, một chuyên gia quân sự về địa chiến lược, đã nhắc lại rằng "bom bẩn" chưa bao giờ được sử dụng trên thế giới, mà cho tới nay đấy chỉ là một vũ khí mang tính đe dọa.

Hôm qua, trả lời phỏng vấn hãng tin AFP trên chiếc hàng không mẫu hạm Mỹ USS George H.W. Bush, hiện đang thao dượt ở vùng Địa Trung Hải, tổng thư ký khối NATO John Stoltenberg cho rằng cáo buộc của Nga về khả năng Ukraine sử dụng "bom bẩn" là một "chiến thuật cố hữu" của Moskva : Cáo buộc người khác làm những gì mà chính họ có ý định làm. Ông Stoltenberg tuyên bố mạnh mẽ : "Nga phải hiểu là chúng ta không chấp nhận bất cứ những cái cớ ngụy tạo nào để leo thang trong chiến tranh Ukraine".

Nói chung, Kiev và các nước phương Tây nghi ngờ chính Nga đang chuẩn bị cho nổ một quả "bom bẩn" nhằm biện minh cho việc trả đũa bằng một vũ khí hạt nhân chiến thuật. 

Vào giữa tháng 3, sau khi thất bại trong cuộc tấn công chớp nhoáng để giành chính quyền ở Kiev, Moskva đã từng cáo buộc chính phủ của tổng thống Zelensky đang có những phòng thí nghiệm nhằm chế tạo các vũ khí hóa học và sinh học.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, kịch bản Nga cho nổ một quả "bom bẩn" để biện minh cho một cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật có vẻ khó xảy ra. Thứ nhất, các cơ quan tình báo phương Tây không quan sát thấy bất cứ thay đổi nào trong chiến lược hạt nhân của Nga. 

Thứ hai, trả lời AFP, ông William Alberque, chuyên gia về kiểm soát vũ khí tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế IISS ở Luân Đôn, cho rằng "nếu Nga dùng đến "bom bẩn", chúng ta sẽ biết ngay. Khác với việc chế tạo vũ khí hóa học, dùng đến vật liệu hạt nhân để chế tạo vũ khí sẽ để lại các dấu vết rất dễ xác định". Vị chuyên gia này cho rằng "đây chỉ là làm ồn ào để gây sợ hãi và sau này Moskva có thể tự nhận là chính họ đã khiến Kiev từ bỏ việc sử dụng bom bẩn".

Theo một nguồn tin quân sự phương Tây được AFP trích dẫn, phía Nga đưa ra những cáo buộc này do họ đang gặp những khó khăn thật sự trên chiến trường trước những đợt phản công của lực lượng Ukraine, 8 tháng sau khi tổng thống Putin phát động cuộc chiến tranh xâm lược nước láng giềng. 

Trên báo Le Monde, chuyên gia quân sự Dominique Trinquand cũng cho rằng các cáo buộc của Nga về việc Kiev chuẩn bị sử dụng "bom bẩn" chính là nhằm khỏa lấp việc lực lượng của họ đang lặng lẽ rút khỏi miền nam Ukraine, nhất là khỏi vùng Kherson hiện đang bị quân Ukraine tấn công. Nói cách khác, Moskva muốn đánh lạc hướng thế giới, để không ai để ý đến thất bại của quân đội Nga trong cuộc chiến này. 

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 26/10/2022

***************************

Tại Hội đồng Bảo an, Nga vẫn cáo buộc Ukraine sắp sử dụng "bom bẩn"

Thanh Phương, RFI, 26/10/2022

Hôm 25/10/2022, trong cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Nga đã một lần nữa cáo buộc Ukraine chuẩn bị sử dụng một quả "bom bẩn" và tuyên bố không tin là chuyến thanh tra của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế có thể phát hiện ra các hoạt động nhằm chế tạo bom bẩn.

Một phiên họp Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc về xung đột Nga- Ukraine, ngày 30/09/2022, New York, Hoa Kỳ. AP - Bebeto Matthews

Theo yêu cầu của Moskva, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã triệu tập một cuộc họp kín để thảo luận về những cáo buộc của Nga, mà Ukraine và phương Tây đã bác bỏ. Theo hãng tin AFP, phát biểu tại cuộc họp, phó đại sứ Nga Dmitry Polyanskiy khẳng định : "Ukraine có khả năng và có lý do để làm việc ấy, bởi vì chế độ Zelensky muốn tránh bị thua trận và muốn kéo NATO vào một cuộc xung đột trực diện với Nga". Đại diện của Nga cho biết ở Ukraine có hai cơ sở có thể sản xuất "bom bẩn", tức là loại bom sử dụng chất nổ thông thường để rải chất phóng xạ trên một khu vực rộng lớn.

Moskva đã đưa ra những cáo buộc về "bom bẩn" lần đầu tiên hôm Chủ nhật vừa qua trong các cuộc điện đàm giữa bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu với các đồng nhiệm Mỹ, Pháp, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ. Hôm thứ Hai, Paris, Luân Đôn và Washington đã ra thông cáo chung bác bỏ những cáo buộc đó. 

Hôm qua, sau cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, phó đại sứ Anh James Kariuki cho biết trong cuộc họp ông không nhìn thấy và cũng không nghe thấy những bằng chứng mới nào cho các cáo buộc của Nga. 

Theo yêu cầu của Kiev, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế hôm thứ Hai 24/10 xác nhận sẽ gởi một phái đoàn chuyên gia đến Ukraine "trong những ngày tới" để thanh tra hai cơ sở mà Moskva cho là có thể sản xuất "bom bẩn". Nhưng hôm qua, phó đại sứ Nga Polyanskiy cho rằng sau chuyến thăm của phái đoàn thanh tra này, không thể chắc chắn 100% là không có những hoạt động như vậy, vì theo ông, "rất khó mà phát hiện những hoạt động nhằm chế tạo bom bẩn".

Trận chiến dữ dội nhất ở Kherson ?

Về tình hình tại chỗ, theo hãng tin Reuters, trong một video, một cố vấn của tổng thống Ukraine, ông Oleksiy Arestovich, hôm nay khẳng định quân Nga và quân Ukraine sẽ có một trận chiến dữ dội nhất tại thành phố Kherson ở miền nam. Quân Nga hiện đang chiếm một phần của vùng chiến lược Kherson, trong khi lực lượng Ukraine đang tiến về thành phố Kherson. 

Trong khi đó, sau 8 tháng chiến tranh, chiến sự vẫn diễn ra ác liệt tại nhiều nơi, đặc biệt ở Bakhmut, thành phố của vùng Donetsk miền đông Ukraine, mà từ nhiều tháng qua, quân Nga vẫn cố đánh chiếm. Trên mạng Telegram, thống đốc vùng Pavlo Kurylenko hôm qua cho biết có ít nhất 7 thường dân đã thiệt mạng tại thành phố này. 

Thanh Phương

***********************

"Bom bẩn trong tay Ukraine" : Vũ khí tuyên truyền mới của Nga trong cuộc chiến

Trọng Nghĩa, RFI, 25/10/2022

Liên tiếp trong hai ngày 23-24/10/2022, Moskva rầm rộ tố cáo Ukraine là đang chế tạo một quả "bom bẩn", cho nổ ngay trên lãnh thổ của mình rồi đổ tội cho Nga. Kiev dĩ nhiên đã bác bỏ cáo buộc, mời quốc tế đến kiểm tra, trong lúc các nước phương Tây đồng loạt lên án Nga tung tin giả để viện cớ leo thang quân sự tại Ukraine.

Tổng thống Vladimir Putin và bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu, tại diễn đàn Công nghệ quân sự quốc tế tại Moskva, ngày 15/08/2022. AP

Bom bẩn là gì, nguy hại ra sao mà đã trở thành tâm điểm tranh cãi mới giữa Nga và Ukraine cùng với các đồng minh ?

Theo các chuyên gia phân tích, "bom bẩn" không phải là loại vũ khí có sức hủy diệt ghê gớm trên chiến trường, nhưng lại có khả năng uy hiếp tinh thần cực lớn.

Trong bài phân tích công bố ngày 24/10, hãng tin Pháp AFP giải thích: "Bom bẩn" - còn được gọi là "thiết bị phân tán phóng xạ" - không phải là bom hạt nhân mà chỉ là một loại bom thông thường, bên trong có chứa một hoặc nhiều sản phẩm độc hại về mặt hóa học hay sinh học, sẽ bị phát tán ra không khí dưới dạng bụi khi bom nổ.

"Vũ khí gây rối loạn hàng loạt"

Cách thức chế tạo một quả bom bẩn không mấy phức tạp vì các nguyên liệu cần thiết vẫn thường được sử dụng trong các bệnh viện, cơ sở nghiên cứu, các cơ sở công nghiệp dân sự hoặc quân sự.

Mục đích chính của việc sử dụng loại bom này là gây ô nhiễm trong một khu vực địa lý, khiến cho những người có mặt tại chỗ bị nhiễm phóng xạ trực tiếp hay sau đó do hít phải bụi hoặc ăn phải các chất nhiễm xạ. Và chính điều này khiến cho bom bẩn trở nên đáng sợ.

Theo AFP, Ủy Ban An toàn Hạt Nhân Hoa Kỳ đã tóm tắt đặc điểm của loại vũ khí này như sau : "Một quả bom bẩn không phải là 'vũ khí hủy diệt hàng loạt' mà là 'vũ khí gây rối loạn hàng loạt' nhằm mục đích chủ yếu là gây ô nhiễm và gây sợ hãi".

Trả lời nhật báo Anh The Financial Times ngày 24/10, ông Pavel Podvig, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Giải trừ Quân bị của Liên Hiệp Quốc, trụ sở tại Genève (Thụy Sĩ), cũng cho rằng bom bẩn không mấy ích lợi trên chiến trường.

Theo ông Podvig : "Loại bom đó có lẽ là cách kém hiệu quả nhất để phân tán những vật liệu này ra xung quanh" vì phạm vi ô nhiễm chỉ giới hạn trong một đường kính vài chục mét mà thôi.

Ngoài ra, cũng theo chuyên gia này: "Ngay cả khi bom nổ, dù nhiễm phóng xạ không phải là điều tốt, nhưng không phải ai cũng bị ngay một liều lượng có thể dẫn đến nguy hiểm ngay lập tức, chưa kể đến khả năng tử vong".

Cả một chiến dịch tuyên truyền rầm rộ

Dẫu sao thì Nga đã bất ngờ khởi động cả một chiến dịch tuyên truyền, rầm rộ tung ra những lời cáo buộc Ukraine là có âm mưu chế tạo và cho nổ một quả bom bẩn để rồi sau đó vu oan cho Moskva.

Một hôm sau khi chính bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu nêu lên với các đồng nhiệm Mỹ, Anh, Pháp, và Thổ Nhĩ Kỳ các "mối quan ngại" về "các hành động khiêu khích có thể xảy ra từ phía Ukraine với việc sử dụng 'bom bẩn'", ngày 24/10, đến lượt tướng Igor Kirillov, phụ trách các chất phóng xạ, hóa chất và sản phẩm sinh học của quân đội Nga vạch trần âm mưu được gán cho Ukraine.

Bản thông báo được AFP trích dẫn nêu rõ: "Theo thông tin chúng tôi có được, hai tổ chức của Ukraine đã có chỉ thị cụ thể để chế tạo cái gọi là "bom bẩn". Công việc của họ đã bước vào giai đoạn cuối cùng". Theo nhân vật này, chính quyền Ukraine có thể là đã sử dụng đến "các chất phóng xạ từ các cơ sở lưu trữ nhiên liệu hạt nhân trong nhà máy điện nguyên tử Chernobyl".

Theo ông, "mục đích của hành động khiêu khích này là cáo buộc Nga sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt ở Ukraine và qua đó phát động một chiến dịch chống Nga mạnh mẽ trên thế giới".

Cùng ngày, tổng tham mưu trưởng Quân Đội Nga tướng Valery Gerasimov cũng nhắc lại cáo buộc trong các cuộc thảo luận với các đồng nhiệm Anh và Mỹ, trong lúc ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết sẽ đưa các cáo buộc về bom bẩn Ukraine lên Liên Hiệp Quốc

Ukraine và phương Tây phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ

Các cáo buộc của Nga đã lập tức bị Ukraine và các đồng minh phương Tây nhanh chóng bác bỏ, xem đấy là những điều bịa đặt vô lý, chỉ nhằm mục tiêu gây thêm căng thẳng.

Đối với ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleba, "những lời bịa đặt của Nga về việc Ukraine chuẩn bị sử dụng 'bom bẩn' vừa vô lý, vừa nguy hiểm". Ông đồng thời cho biết là Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã chấp nhận lời mời cử chuyên gia khẩn cấp đến thanh tra các cơ sở của Ukraine bị Nga cho là đang phát triển bom bẩn.

Về phần mình, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky không ngần ngại tố cáo ngược lại "Nếu Nga nói rằng Ukraine đang chuẩn bị một cái gì đó, điều đó chỉ có nghĩa là Nga đã chuẩn bị tất cả những điều đó".

Tương tự như Ukraine, một số quốc gia phương Tây coi những cáo buộc này là một mưu toan tạo cớ để quân đội Nga leo thang chiến sự, thậm chí dùng đến bom bẩn tại Ukraine.

Trong một tuyên bố chung công bố vào sáng sớm hôm qua, 24/10, ngoại trưởng ba nước Pháp, Anh và Mỹ đã bác bỏ "những cáo buộc rõ ràng là sai lạc của Nga theo đó Ukraine đang chuẩn bị sử dụng một quả bom bẩn trên lãnh thổ của mình". Theo bản tuyên bố: "Không ai bị lừa trước nỗ lực sử dụng cáo buộc đó như một cái cớ để leo thang".

Lãnh đạo NATO Jens Stoltenberg cũng bày tỏ thái đô quan ngại của mình trên mạng Twitter sau khi nói chuyện với các bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin của Mỹ và Ben Wallace của Anh.

Liệu Nga có dám dùng bom bẩn ?

Theo nhật báo Anh The Financial Times, dù phản ứng của phương Tây là điều thường thấy từ khi Nga bắt đầu cuộc chiến xâm lược Ukraine, nhưng những tuyên bố hôm thứ Hai (24/10) có sức nặng lớn hơn do sự phối hợp diễn ra nhanh chóng, ngay vào ban đêm giữa ba cường quốc có vũ khí hạt nhân trong khối NATO.

Đối với nhật báo Anh, phản ứng nhanh chóng này bắt nguồn từ mối lo ngại ngày càng tăng trước những lời đe dọa hạt nhân gần đây do tổng thống Nga Vladimir Putin đưa ra sau những thất bại quân sự của Moskva trên chiến trường Ukraine.

Tuy nhiên, AFP nhắc lại rằng một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ xin giấu tên vào hôm qua vẫn xác định rằng Washington "vẫn không thấy dấu hiệu nào" về việc Nga đã quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân, hóa học hoặc sinh học. Khi được hỏi liệu điều này có bao gồm quyết định sử dụng "bom bẩn" hay không, quan chức này trả lời "có".

Trọng Nghĩa

************************

AIEA chấp thuận thanh sát hai địa điểm ở Ukraine sau những cáo buộc có "bom bẩn"

Minh Anh, RFI, 25/10/2022

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA), hôm 24/10/2022, cho biết trong những ngày tới sẽ gởi chuyên gia đến thanh tra hai nơi tại Ukraine, theo như đề nghị của chính quyền Kiev. Trong khi Nga tuyên bố sẽ đưa vụ bom bẩn ra trước Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. 

Phái đoàn Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế AIEA sau khi thanh tra, rời nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia, ở Enerhodar, đông nam Ukraine, ngày 01/09/2022. AP

Trong thông cáo ngắn được Reuters dẫn lại, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế khẳng định "đã biết các tuyên bố do Liên Bang Nga đưa ra, liên quan đến các hoạt động được cho là đáng ngờ tại hai địa điểm hạt nhân của Ukraine." AIEA nhắc lại, hai điểm này đã từng được thanh tra, "thậm chí, một trong hai điểm đã được thanh tra cách nay một tháng". Cơ quan này khẳng định sẽ gởi các chuyên gia đến trong những ngày sắp tới. 

Hãng tin Anh nhắc lại, trong hai ngày Chủ Nhật 23/10 và thứ Hai 24/10/2022, bộ trưởng quốc phòng Nga liên tiếp có các cuộc điện đàm với đồng nhiệm Mỹ và châu Âu, bày tỏ mối nghi ngờ Ukraine chuẩn bị một cuộc tấn công bằng "bom bẩn". Kiev đã bác bỏ cáo buộc này và tố ngược lại rằng chính Moskva mới đang tìm cách sử dụng vũ khí có chứa các phế liệu phóng xạ, để rồi sau đó tố cáo Ukraine. 

Trong một thư ngỏ gởi đến tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres và Hội Đồng Bảo An, đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassili Nebenzia xem việc "chế độ Kiev sử dụng bom bẩn như là một hành vi khủng bố hạt nhân". Đại diện ngoại giao Nga "hối thúc" các nước phương Tây "sử dụng ảnh hưởng của mình đối với Ukraine buộc nước này từ bỏ những kế hoạch nguy hiểm đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế." Đại sứ Nga còn kêu gọi tổng thư ký Liên Hiệp Quốc "làm tất cả những gì có thể trong quyền hạn của ông nhằm ngăn chặn tội ác bỉ ổi này xảy ra". 

Theo những nguồn tin ngoại giao mà Reuters có được, Nga đã thông báo cho nhiều thành viên khác trong Hội Đồng Bảo An rằng Moskva sẽ đề cập đến vấn đề này trong một phiên họp kín vào ngày 25/10.

Minh Anh

*************************

Ukraine : Đập thủy điện Kakhovka, vũ khí hủy diệt hàng loạt "thật sự" của Nga ?

Minh Anh, RFI, 25/10/2022

Thứ Năm ngày 20/10/2022, trong buổi phát biểu truyền hình thường nhật, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tố cáo Nga đã cho gài mìn đập thủy điện Kakhovka trong vùng Kherson, miền nam Ukraine, hiện do Nga kiểm soát. Moskva bác bỏ và cáo buộc trở lại là Kiev có âm mưu phá hoại cơ sở hạ tầng mang tính chiến lược cao. Liệu "thảm họa nhân đạo quy mô lớn" có khả năng xảy ra, hay chỉ là một "cuộc chiến thông tin" giữa hai phe ?

Lính Nga tuần tra tại nhà máy thủy điện Kakhovka ở Kherson. Ảnh chụp ngày 20/05/2022. © AFP/Olga Maltseva

Là một mục tiêu chiến lược đối với Nga, đập thủy điện Kakhovka, được xây dựng vào những năm 1950, dài hơn 3.000 mét, đã rơi vào tay Nga ngay ngày đầu cuộc chiến 24/02/2022. Con đập to lớn này là nguồn cung cấp nước ngọt duy nhất cho Crimea, bán đảo bị sáp nhập vào Nga năm 2014. Đây cũng là nguồn thủy lợi tưới tiêu cho những vùng hạ lưu ở Biển Đen, điều chỉnh dòng chảy sông Dniepr, và nhất là cho phép duy trì nhiệt độ các lò phản ứng của nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia.

Khi tố cáo Nga gài mìn đập thủy điện, tổng thống Ukraine gióng chuông báo động, xem đấy có thể là một "thảm họa quy mô lớn". Trên thực tế, Kiev có lý do phải lo sợ. Việc đập thủy điện bị nổ sẽ phá hủy hồ chứa nước nhân tạo dài 240 km, rộng đến 23 km và như vậy sẽ gây ra một kiểu sóng thần nhỏ, nhấn chìm một phần lớn làng mạc, thành phố ở miền nam Ukraine, và làm cho hàng ngàn người chết. Việc phá hủy đập thủy điện cũng sẽ tác động nặng nề đến khả năng làm nguội các lò phản ứng ở nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia.

Kiev tố cáo mưu đồ này của Nga là một phần trong "kế hoạch Surovikin", tên của tướng Serguei Surovikin vừa được bổ nhiệm chỉ huy các hoạt động quân sự trên chiến trường Ukraine, bao gồm, xin trích, "cài mìn đập thủy điện và các trạm biến thế, tiến hành di dân cưỡng bức và nhấn chìm lãnh thổ Ukraine nhằm chặn đà tiến của quân đội Ukraine". Vào lúc Nga đang gặp nhiều khó khăn trên chiến trường, việc cho nổ đập thủy điện sẽ là một loại vũ khí hủy diệt hàng loạt, một phương cách để tổng thống Nga Vladimir Putin đảo ngược tình thế, chặn đà phản công của quân đội Ukraine.

Đương nhiên, phía Nga đã bác bỏ những cáo buộc này, đồng thời tố ngược lại rằng đã nhận được nhiều thông tin về việc các lực lượng Ukraine đang chuẩn bị tấn công ồ ạt, rất có thể là bằng tên lửa Himars do Mỹ cung cấp nhắm vào đập thủy điện Kakhovka.

Cuộc chiến thông tin ?

Tuy nhiên, theo đài truyền hình Pháp France 24, dường như cả hai phe đang lao vào một cuộc chiến thông tin. Lãnh đạo cơ quan tình báo Ukraine, hôm qua, đã giảm nhẹ các phát biểu của tổng thống Ukraine khi thừa nhận rằng nếu con đập này bị nổ, đà tiến quân của Ukraine cũng chỉ "bị chậm lại có hai tuần". Nếu như ông nghi ngờ đập Kakhovka bị cài mìn "một phần", thì việc cho nổ tung cả con đập cũng không phải là điều dễ vì phải "cần đến hàng tấn chất nổ". Một chiến dịch như vậy, đương nhiên sẽ gây ra thảm họa môi trường mà Nga cũng phải trả giá, theo đó, "cả vùng tả ngạn Kherson do Nga chiếm đóng sẽ bị nhấn chìm".

Theo phân tích của France 24, những cáo buộc này giữa hai phe dường như là "khó tin". Một mặt, Ukraine không đủ khả năng và phương tiện để cho phá nổ đập thủy điện, do việc các lực lượng Ukraine về mặt hình thức, "không thể tiếp cận để cài mìn", và "tên lửa Himars cũng không thể phá sập được cả một khối bê-tông đồ sộ".

Mặt khác, nếu Nga phá đập sẽ là một hành động tự sát. Một phần lớn các lực lượng của Nga vẫn còn bên phía hữu ngạn, nếu đập bị phá, quân đội Nga cũng không thể băng sông, gây nguy hiểm cho việc tiếp tế nước ở Crimea, cũng như làm phức tạp thêm quy trình làm nguội các lò phản ứng ở Zaporijjia.

Tóm lại, theo kết luận của France 24, dường như "cả hai bên đang lao vào một cuộc chiến truyền thông, cáo buộc lẫn nhau những điều viển vông". 

Minh Anh

*************************

Phương Tây bác bỏ cáo buộc của Nga về việc Kiev sử dụng "bom bẩn" ở Ukraine

Thanh Phương, RFI, 24/10/2022

Hôm 24/10/2022, ba nước Pháp, Anh và Hoa Kỳ đã bác bỏ cáo buộc của Nga rằng chính quyền Kiev đang chuẩn bị sử dụng một "bom bẩn" ngay trên lãnh thổ Ukraine. "Bom bẩn" là loại bom sử dụng chất nổ thông thường để rải chất phóng xạ trên một khu vực rộng lớn.

Lính Ukraine bắn lựu pháo M777 về hướng quân đội Nga ở khu vực Donetsk, Ukraine ngày 23/10/2022. © AP - LIBKO

Trong một thông cáo chung, ngoại trưởng của ba nước phương Tây khẳng định : " Sẽ không ai bị lừa gạt về một mưu toan sử dụng cáo buộc này để lấy cớ làm xung đột leo thang". 

Tối qua, trên mạng xã hội, ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleba cho rằng cáo buộc của Nga về việc Kiev sẽ sử dụng "bom bẩn" là những cáo buộc "vừa vô lý vừa nguy hiểm". Về phần tổng thống Volodymyr Zelensky, ông tuyên bố : "Nếu Nga nói Ukraine đang chuẩn bị làm việc gì, thì điều này chỉ có nghĩa là Nga đã chuẩn bị làm việc đó".

Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã đưa ra cáo buộc nói trên trong các cuộc điện đàm với những đồng nhiệm phương Tây hôm qua. Từ Moskva, thông tín viên Jean-Didier Revoin tường trình : 

"Ông Sergei Shoigu tuyên bố rất quan ngại. Trong các cuộc điện đàm với các đồng nhiệm phương Tây, bộ trưởng quốc phòng Nga chỉ trích phương Tây chỉ lên án Moskva mà không để ý gì đến những hành động khiêu khích của Kiev.

Để làm nổi rõ tính chất trầm trọng của tình hình, bộ trưởng Nga còn cảnh báo về nguy cơ chính quyền Ukraine sử dụng đến bom bẩn, bên cạnh việc liên tục kêu gọi phương Tây cung cấp vũ khí.

Các nguồn tin mà các hãng thông tấn Nga cho là đáng tin cậy cho biết là Kiev có thể cho nổ một quả bom bẩn trên lãnh thổ Ukraine để cáo buộc Moskva dùng vũ khí hủy diệt hàng loạt trong chiến dịch quân sự của họ. 

Đó là những thông tin không thể kiểm chứng được, nhưng cho thấy là các cỗ máy tuyên truyền của điện Kremlin đang chạy hết công suất vào lúc lực lượng Nga phải di tản thường dân khỏi Kherson, một thành phố mà chắc chắn sẽ là nơi diễn ra các trận giao tranh ác liệt".

Nga lập lực lượng dân quân ở Kherson

Theo hãng tin Reuters, chính quyền do Moskva lập nên ở vùng Kherson của Ukraine hôm nay vừa thông báo thành lập một lực lượng dân quân địa phương. Trong một thông cáo đăng trên mạng Telegram, họ cho biết những người đàn ông chọn ở lại Kherson đều có thể tham gia các đơn vị của lực lượng dân quân này. Nhưng những thường dân tại những vùng Ukraine bị chiếm đóng khác đều đã bị buộc phải nhập ngũ và chiến đấu bên cạnh quân đội Nga. 

Vào tuần trước, tổng thống Vladimir Putin đã ban hành thiết quân luật tại những vùng Ukraine bị chiếm đóng, để các chính quyền do Moskva lập nên có thể đẩy nhanh việc động viên. 

Hãng tin Reuters nhắc lại việc bắt buộc thường dân phục vụ trong quân đội của nước chiếm đóng bị xem là một hành động vi phạm Công ước Genève về cách hành xử trong chiến tranh. 

Thanh Phương

Cuộc xâm lăng Ukraine thất bại, nhưng Putin chưa chịu hiểu

Theo tướng Pháp Michel Yakovleff, quân Nga có thể sụp đổ trong những tháng tới, lệnh động viên không giúp được gì. Liệu Vladimir Putin có thể tồn tại sau khi bại trận ? Nếu thế ông sẽ là nhà lãnh đạo duy nhất trong lịch sử nước Nga còn sống sót sau một sự kiện tầm cỡ như vậy. Đài Loan trước nguy cơ bị Trung Quốc xâm lăng, đang rút tỉa kinh nghiệm từ cuộc chiến tranh vệ quốc của Ukraine.

Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm một trung tâm huấn luyện tân binh của quân khu miền tây ở vùng Ryazan, ngày 20/10/2022, trong bối cảnh lực lượng Ukraine gây sức ép lớn lên tỉnh Kherson đang bị quân Nga chiếm đóng. AP - Mikhail Klimentyev

Trang nhất của L'Obs tuần này dành cho "Hồ sơ đen của Total về siêu lợi nhuận, khí hậu, địa chính trị...". L'Express tiết lộ mặt trái của những dịch vụ được cho là để nâng cao sức khỏe nhưng thực ra thiếu tính khoa học và không được kiểm soát chặt chẽ. Le Point đăng ảnh một đoàn chiến hạm trên biển, chạy tựa lớn "Một mối đe dọa khác : Cảnh báo ở Đài Loan". Trang bìa Courrier International là biếm họa vẽ một phụ nữ giận dữ cầm kéo định cắt bộ râu của giáo sĩ, chạy tựa "Iran, chế độ đang ở chân tường".

Lính đánh thuê được giao quyền bắn hạ quân nhân Nga đào ngũ

Courrier International đưa ra ba kịch bản cho quân Nga ở Kherson, nơi đang bị Ukraine vây hãm, theo đánh giá của tờ Meduza : "rút lui, xây thành đắp lũy, dùng vũ khí nguyên tử". Tuần báo Pháp cũng tiết lộ Nga có những "đơn vị đặc biệt phụ trách bắn hạ lính đào ngũ".

Tướng Nga Sergey Surovikin cáo buộc Kiev sử dụng các "zagradotriady" chuyên bắn vào những người lính chuyên nghiệp bỏ chạy hay ra đầu hàng. Nhưng trên thực tế chính lực lượng của ông ta có hành động này, thông qua lính Chechnya hay lính đánh thuê Wagner. Từ ngữ này có từ thời Stalin trong Đệ nhị Thế chiến. Theo nhà báo gốc Nga Tatiana Vaksberg làm việc cho ban tiếng Bulgaria của Radio Free Europe/Radio Liberty, trong những cuộc điện đàm mà SBU, cơ quan phản gián Ukraine nghe được, các thành viên của Rosgvardia (Vệ binh Nga) kể lại rất chi tiết cho người thân.

Chẳng hạn tại Bakhmut thuộc vùng Donetsk, một trong những trục hiếm hoi mà quân Nga vẫn luôn cố tiến một cách không thể hiểu được dù bị thiệt hại nặng nề (khoảng 50 lính tử trận một ngày, theo Kiev). Oleksiy Arestovich, cố vấn của tổng thống Zelensky giải thích, đó là do có đến hai hàng rào "zagradotriady", nếu không bắn vào lính đào ngũ thì chính mình sẽ bị lực lượng "zagradotriady" phía sau tiêu diệt. Ngay cả Stalin cũng không làm như vậy ! Tại Bakhmut, chủ yếu lính đánh thuê Wagner phụ trách việc bắn hạ các binh sĩ bỏ chạy, lực lượng này gần đây tuyển mộ rất nhiều tù hình sự.

Càng thắng thế, Ukraine càng có nguy cơ bị tấn công nguyên tử

Courrier International dịch bài viết của UnHerd nêu ra nghịch lý trên. Lâu nay nói về "chiến tranh nguyên tử" vẫn là điều cấm kỵ, ngay cả thời kỳ khủng hoảng tên lửa Cuba, Khrushchev và Kennedy đều tránh đề cập. Nhưng giờ đây, bất kỳ ai sở hữu bom nguyên tử đều có thể đe dọa người khác. Vì đâu nên nỗi ? Đó là do Vladimir Putin. Ông ta đã "bình thường hóa" khả năng gây thảm họa cho nhân loại. Truyền hình Nga thường xuyên nêu ra, người dẫn chương trình nối tiếng Dimitri Kisselev phấn khích nói rằng một hỏa tiễn nguyên tử Nga có thể "tiêu hủy hoàn toàn" hoặc biến nước Anh thành "sa mạc phóng xạ". Tất nhiên anh ta phải được Kremlin bật đèn xanh mới có thể tuyên bố nẩy lửa như vậy.

Quân đội Ukraine càng đẩy lùi quân Nga trên chiến trường thì giả thiết Putin dùng đến vũ khí nguyên tử chiến thuật càng được nêu ra, chiến thắng khiến Kiev càng trở nên dễ tổn thương. Càng cay đắng hơn khi Ukraine từng chấp nhận trao trả toàn bộ đầu đạn nguyên tử Liên Xô theo bản ghi nhớ Budapest để đổi lấy sự bảo đảm toàn vẹn lãnh thổ của Hoa Kỳ, Anh quốc và... Nga.

Mike Pompeo : Răn đe là cách đối phó tốt nhất

Cựu ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khi trả lời tuần báo L'Express nhấn mạnh "Để chặn đứng Putin, cần phải cung ứng nhiều vũ khí hơn cho Zelensky". Ông Pompeo cho rằng chính quyền Biden quá chậm chạp nên đã uổng phí khá nhiều thời gian, và cho đến nay, Châu Âu vẫn còn quá dè dặt. Theo ông, cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 sẽ không ảnh hưởng đến chủ trương hỗ trợ tổng thống Volodymyr Zelensky. Cựu ngoại trưởng nhắc lại, việc Putin sáp nhập Crimea diễn ra vào thời Barack Obama, còn trong nhiệm kỳ của ông Donald Trump Ukraine không bị mất dù chỉ một milimet lãnh thổ. Nếu chính quyền Biden lớn tiếng răn đe thì đã không xảy ra tình trạng hiện nay.

Từng nhiều lần nói chuyện tay đôi với Putin, Mike Pompeo nhận xét tổng thống Nga là người ác tâm nhưng sâu sắc, coi trọng chỉ ba điều : quyền hành, sức mạnh và bạo lực. Cựu ngoại trưởng hy vọng chính quyền Joe Biden đã thông tin cho ông chủ điện Kremlin theo cách riêng tư và bí mật, về danh sách những hậu quả sẽ phải chịu nếu vượt qua lằn ranh đỏ. Đó là cách mà chính quyền Donald Trump hoạt động trong suốt nhiệm kỳ bốn năm. Châu Âu cũng nên theo cách tương tự thay vì cứ lo lắng không biết Putin nghĩ gì và tìm cách đối thoại - dù sao đi nữa, khả năng này hoàn toàn bế tắc.

Tướng Pháp : Putin chưa chịu hiểu rằng đã bại trận

Theo tướng Pháp Michel Yakovleff, quân Nga có thể sụp đổ trong những tháng tới, lực lượng Nga ở Kherson bị bao vây từ nhiều tháng qua. Họ giống một con cá voi đang bị xẻo từng mảng thịt, không còn có thể xoay chuyển tình thế khi đã huy động hết đơn vị tác chiến của các quân khu. Lính Nga phụ thuộc rất nhiều vào pháo, và đang thiếu đạn do các cầu nối với vùng đất chiếm đóng ở bờ đông sông Dniepr đều đã bị phá hủy, như vậy khả năng tan rã là rất rõ. Nếu điều này diễn ra, có thể tâm lý tuyệt vọng có thể lây lan sang các đạo quân khác.

Lệnh động viên không thể giúp được gì, và một trong những vấn đề lớn của việc huy động trễ tràng này là Nga rất thiếu người huấn luyện cho 300.000 tân binh. Ở Pháp chẳng hạn, khi quân đội gởi 1.000 lính mới sang một trung tâm huấn luyện thì phải điều 300 binh sĩ đến hướng dẫn cho họ từ cách ngắm bắn, tiếp đạn, cứu thương cho đến lái xe, thủ tục hành chánh... Nói chung là, tỉ lệ người huấn luyện phải chiếm 1/4 đến 1/3 quân số. Chiến tranh thì không có chuyện tự học. Như vậy Nga tìm đâu ra 70.000 đến 100.000 binh sĩ đó ? Hầu như tất cả đều đang trên tuyến đầu ở Ukraine.

Vấn đề khác là những người Nga bị động viên không hề muốn tham gia cuộc chiến này, hết sức tương phản với các chiến binh Ukraine quyết tâm bảo vệ tổ quốc, đã có kinh nghiệm sau 8 tháng chiến tranh và đang phấn khởi trước thắng lợi. Moskva đã cạn kiệt phương tiện, và nếu bắt lính được 1 triệu người đi nữa, thì lấy gì trang bị cho họ ? "Putin đã bại trận, nhưng ông ta vẫn chưa chịu hiểu ra".

Lính Nga bị chế độ Kremlin đối xử tồi tệ

Tướng Yakovleff nhận thấy chế độ Nga coi người lính như loài vật. Ngoài vũ khí cổ lỗ sĩ, điều kiện sống tồi tệ, họ chẳng được thông tin gì cả. Trước cuộc xâm lăng, người ta bắt họ đi tập trận ở gần Ukraine mà không cho biết lý do, rồi khi vượt qua biên giới, một số đơn vị còn không biết mình đang trên đất Ukraine.

Bộ tham mưu điều quân từ nơi này sang nơi khác để lấp chỗ, làm bia đỡ đạn. Và quân đội này còn bị Putin và bè lũ của ông ta sỉ nhục : một loạt tướng lãnh bị thay thế, truyền hình phê phán quân đội Nga không có trình độ so với lính đánh thuê Wagner hay lính Chechnya của Kadyrov.

Về khả năng can thiệp của Belarus, tướng Yakovleff nhận định là không đáng kể vì quân đội nước này ít người và lại huấn luyện theo các tiêu chuẩn còn thấp hơn Nga, không phải là đối thủ của Ukraine. Hơn nữa, Lukashenko rất cần đến quân đội để giữ vững chính quyền ông ta, và dân chúng không muốn Belarus tham chiến. Nếu tấn công, quân đội Belarus sẽ bị Ukraine tiêu diệt và chế độ Lukashenko sụp đổ, không loại trừ khả năng một chính quyền mới thân thiện với Ukraine lên thay thế. Kết quả sẽ là thảm họa cho Putin.

Putin khó tránh khỏi số phận dành cho các nhà lãnh đạo bị đại bại

Quân đội Ukraine đang trở thành lực lượng mạnh nhất Châu Âu, nhưng vẫn cần tăng cường về quân số và vũ khí. Nhờ tổng động viên ngay từ đầu, Kiev đã có thêm 600.000 quân bổ sung vào lực lượng 100.000 quân nhân chuyên nghiệp, và lại dành thời gian đào tạo để thành lập các lữ đoàn đúng nghĩa. Một trong những hạn chế là trang thiết bị của Ukraine gồm đủ loại, rất phức tạp cho việc bảo trì và sử dụng. Pháo thủ phải học cách bắn những loại pháo của Mỹ, Pháp, Đức và nhiều nước khác.

Vấn đề nữa là Ukraine thiếu đạn nên không thể oanh tạc quy mô. Vì vậy họ để dành đạn cho việc phá hủy các kho đạn dược cho Nga và yểm trợ trực tiếp cho các đợt tấn công của quân mình. Ngược lại Putin đã sử dụng vô tội vạ các hỏa tiễn rất đắt tiền để tấn công vào thường dân Ukraine, đó là quyết định ngu xuẩn về mặt quân sự.

Bế tắc, Putin sẽ dùng đến vũ khí nguyên tử ? Tướng Michel Yakovleff không tin. Trước hết là Ukraine đã tấn công sâu vào những vùng đất mà Vladimir Putin tuyên bố chủ quyền nhưng vẫn không thấy động tĩnh gì. Kế tiếp, việc thi hành còn liên quan đến vài chục người khác, không loại trừ khả năng ai đó từ chối thực hiện. Cuối cùng, phương Tây và nhất là Mỹ sẽ trả đũa bằng vũ khí quy ước, tiêu diệt toàn bộ lính Nga có mặt trên đất Ukraine, có thể cả những mục tiêu khác như Kaliningrad.

Liệu Vladimir Putin có thể tồn tại sau khi bại trận ? Nếu vậy ông ta sẽ là nhà lãnh đạo duy nhất trong lịch sử Nga còn sống sót sau một sự kiện tầm cỡ như thế. Theo tướng Yakovleff, số phận Putin đã được định đoạt. 

Bao giờ Trung Quốc tiến đánh Đài Loan ?

Nhìn sang Châu Á, Le Point có các bài phóng sự, điều tra về một nguy cơ địa chính trị lớn khác : Tập Cận Bình muốn chiếm Đài Loan bằng vũ lực và quân đội Trung Quốc đang chuẩn bị.

Cuộc chiến tranh Đài Loan bao giờ sẽ diễn ra, trong thời gian này hay trong một thập niên nữa ? Đó là một cuộc xâm lăng hay chỉ là phong tỏa ? Một cuộc chiến chớp nhoáng, hay đại chiến thế giới ? Hiếm khi một sự kiện địa chính trị lại gây ra nhiều ý kiến khác biệt như thế. Mùa hè vừa qua, khi Bắc Kinh tổ chức cuộc tập trận mang tính răn đe nhất trong lịch sử, bao vây đảo quốc và bắn hỏa tiễn ồ ạt vào vùng biển xung quanh, cả thế giới nín thở theo dõi. Còn người Đài Loan chỉ nghi ngại, sau 70 năm liên tục bị hăm dọa và ba cuộc khủng hoảng quân sự năm 1955, 1958 và 1995-1996, khi Trung Quốc oanh tạc vùng duyên hải trong nhiều tháng.

Giới tinh hoa bất đồng về thực chất mối đe dọa. Các nhà ngoại giao Đài Loan cho rằng nhìn thấy thất bại của Vladimir Putin ở Ukraine, Tập Cận Bình trước mắt sẽ không dám ra tay, đành chịu mất mặt sau chuyến thăm của bà Nancy Pelosi. Chuyên gia Bonnie Glaser nói rằng không có dấu hiệu khẩn cấp nào, còn cựu thủ tướng Úc Kevin Rudd tin là Bắc Kinh không tấn công Đài Loan trong những năm 2020.

Nhưng số khác cảnh giác hơn, khi Tập Cận Bình ngày càng giương móng vuốt. Hải quân Trung Quốc nay đã vượt qua Hoa Kỳ về số lượng tàu chiến, đã cho hạ thủy hàng không mẫu hạm thứ ba, và mới đây phó đô đốc Karl Thomas, chỉ huy trưởng Đệ thất Hạm đội nhìn nhận Bắc Kinh có khả năng phong tỏa Đài Loan nếu muốn. Riêng cảng Cao Hùng, trung tâm xuất khẩu chip được cho là mục tiêu số 1 mà Trung Quốc muốn đánh chiếm. Tỉ phú Tào Hưng Thành (Robert Tsao), người sáng lập tập đoàn bán dẫn UMC hứa chi ra 100 triệu đô la cho việc cảnh báo dân chúng và hình thành lực lượng phòng vệ dân sự - nếu chỉ luôn dựa vào chính phủ có khi quá trễ.

Đài Bắc học hỏi kinh nghiệm Ukraine, tăng chi quốc phòng

Năm 2024, khi tổng thống ôn hòa Thái Anh Văn phải nhường chỗ cho một người kế nhiệm rất có thể là cứng rắn hơn, như đương kim phó tổng thống Lại Đức (William Lai) chẳng hạn, có thể Bắc Kinh sẽ nhảy nhổm trước mọi hành động bị coi là "tuyên bố độc lập". Cựu viên chức Lầu Năm Góc Elbridge Colby nhấn mạnh, phải mất năm năm để chuẩn bị chống xâm lăng. Nếu Trung Quốc tấn công năm 2027 thì phải chuẩn bị ngay từ bây giờ, nên không thể hiểu tại sao Đài Bắc chỉ dành 10% GDP chi quốc phòng.

Le Point nhận thấy Đài Loan đang dần dà tỉnh giấc, gia tăng đặt mua vũ khí, đưa ra chương trình tự chế tạo tàu ngầm, tàu chở trực thăng, drone thám thính. Thời gian đi quân dịch kể từ 2024 sẽ kéo dài thành một năm thay vì bốn tháng. Theo mô hình của Ukraine, Đài Bắc tổ chức những đơn vị nhỏ gọn trang bị vũ khí tân tiến có thể gây thiệt hại tối đa cho địch, nhưng hiện nay chỉ ở bước đầu.

Phe lạc quan cho rằng Tập Cận Bình hành động lý trí hơn Vladimir Putin, và để chuẩn bị chiến tranh cần phải sản xuất hàng loạt đạn dược, đóng các tàu đổ bộ, dự trữ nhiều hàng hóa để phòng cú sốc thương mại, tuyên truyền, cấm quân nhân rời khỏi quân đội… Phe cảnh giác phản bác, Bắc Kinh biết rằng phương Tây theo dõi các chỉ dấu, và về tàu đổ bộ chẳng hạn, có thể dùng phà dân sự để chở lính qua eo biển, nhảy dù để chiếm các cảng…

Thế thì chừng nào ? 2024, 2027 hay không bao giờ ? Sự nhập nhằng cũng là vũ khí bí mật của Bắc Kinh. Để giải thích về vật lý lượng tử, bác học Đức Erwin Schrödinger từng lấy ví dụ một con mèo bị nhốt trong hộp, sống dở chết dở, và Le Point cho rằng Đài Loan cũng bị Bắc Kinh nhốt trong một chiếc hộp như vậy. Một Nhà nước không được quốc tế công nhận, và phải đối mặt với mối nguy diệt vong, điều bất công cho một quốc gia năng động có 23 triệu dân.

Trung Quốc tuyển mộ phi công Pháp dạy kỹ thuật tàu sân bay

Le Figaro số cuối tuần có thông tin độc quyền về việc "quân đội Trung Quốc tuyển mộ phi công Pháp". Một cựu phi công giàu kinh nghiệm của Không quân Pháp, tạm gọi là François cho biết mới đây đã được một công ty bí ẩn đặt ở Nam Phi tiếp cận. Test Flying Academy of South Africa (TFASA) tìm kiếm những huấn luyện viên giỏi để dạy cách đáp xuống hàng không mẫu hạm, hợp đồng 20.000 euro một tháng đã trừ thuế. Anh suýt gật đầu vì hiếm khi có dịp nắm trong tay một phi cơ tiêm kích hiện đại như họ đề nghị : J-11, phiên bản của Sukhoi 27. François từng huấn luyện cho nhiều nước, chủ yếu ở Châu Phi.

Nhưng công ty Nam Phi do người Anh điều khiển thật ra chỉ làm bình phong cho tham vọng của Trung Quốc. Những năm gần đây nhiều phi công tiêm kích làm việc cho Bắc Kinh. Khoảng 30 cựu phi công máy bay tiêm kích hay trực thăng của Không quân Hoàng gia Anh trở thành "lính đánh thuê" trên bầu trời, huấn luyện cho người Trung Quốc – theo tiết lộ của Sky News hôm 18/10. Bộ trưởng Quốc phòng Anh cho rằng đây là "mối đe dọa nghiêm trọng", ra lệnh cho các cựu sĩ quan ngưng các hoạt động này, và dự định siết lại các điều khoản của lực lượng. Bộ Quân lực Pháp hiện không trả lời Le Figaro.

Tờ báo nhận thấy người Pháp đang là mục tiêu quan trọng trong tham vọng của Trung Quốc, nhằm thách thức Hải quân Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương. Pháp có vốn quý là nhiều cựu sĩ quan nắm chắc kỹ thuật cất cánh và hạ cánh trên boong hàng không mẫu hạm. Chiếc Phúc Kiến mới trình làng sẽ được trang bị hệ thống đáp điện từ, công nghệ chỉ có Hoa Kỳ sử dụng và sắp tới là Pháp. Nhưng Mỹ nằm ngoài tầm tay với của Bắc Kinh vì tình báo Mỹ vô cùng cảnh giác. Quân đội Trung Quốc cần đào tạo 100 đến 150 phi công trong thập niên tới cho các tàu sân bay. Một đoạn đường dài đôi khi kèm theo những bi kịch, như Mỹ và Pháp đã trải qua trong thập niên 60. Báo chí Hoa lục cho biết hai tiêm kích J-15 đã bị rơi năm 2016, một phi công tử nạn.

Tuyển dụng phi công phương Tây giúp Bắc Kinh đốt giai đoạn, vào lúc Tập Cận Bình khẳng định việc đưa Đài Loan về với "mẫu quốc". Mệnh lệnh chính trị này làm tăng áp lực lên quân đội Trung Quốc, vốn chưa thử lửa từ sau chiến tranh với Việt Nam. Bắc Kinh chỉ mới tập tành, mua lại hàng không mẫu hạm cũ Ukraine và cải tiến thành chiếc Liêu Ninh. Trong cuộc tập trận gần đây ở Bột Hải, tàu sân bay này đã triển khai 24 tiêm kích J-15. Về phía François rốt cuộc đã từ chối bản hợp đồng béo bở, vì sợ phiền phức, và vì lương tâm. Anh nói : "Đó là một sự chọn lựa về đạo đức. Trung Quốc là cường quốc đối địch thường xuyên bị tình báo điểm mặt, chúng ta không ở cùng bên".

Thụy My

Chiến tranh Ukraine : Hội đồng Bảo an họp kín về hồ sơ drone Iran

Thùy Dương, RFI, 20/10/2022

Thứ Tư 19/10/2022, theo đề xuất của Pháp, Mỹ và Anh, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tổ chức họp kín, bàn về việc Nga sử dụng drone của Iran để tấn công Ukraine, trong bối cảnh quân đội Ukraine khẳng định là tính từ giữa tháng 09 tới nay họ đã bắn hạ được tổng cộng 233 drone do Iran chế tạo. Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết các drone của Iran nhắm vào Kiev hôm qua giết hại 4 người, trong đó có một phụ nữ mang thai. 

Ảnh minh họa do quân đội Iran đăng ngày 25/08/2022 cho thấy drone được phóng từ một tầu chiến trong một cuộc tập trận tại Iran. AP

Cuộc họp kín của Hội đồng Bảo an kéo dài 2 giờ đồng hồ. Theo phương Tây, việc Nga sử dụng drone của Iran vi phạm nghị quyết 2.231 được phê chuẩn thỏa thuận hạt nhân Iran 2015. Mặc dù Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân, nhưng theo Ukraine và phương Tây, các quy định hạn chế Iran xuất khẩu tên lửa và các công nghệ tiên tiến như drone vẫn phải được duy trì đến tháng 10/2023.

Trên Twitter, sau cuộc họp, phó đại sứ Anh tại Liên Hiệp Quốc, James Kariuki, khẳng định "Iran không được xuất khẩu những vũ khí như vậy (…) Là thành viên Liên Hiệp Quốc, Iran có trách nhiệm không hỗ trợ Nga trong cuộc chiến tranh xâm lược" Ukraine.

Về phía Nga và Iran, sau cuộc họp kín, phát biểu trước báo giới, đại diện cả hai nước đều kiên quyết bác bỏ mọi cáo buộc. Đại sứ Iran bên cạnh Liên Hiệp Quốc khẳng định Tehran muốn xung đột Nga - Ukraine được giải quyết "hòa bình". Trong khi đó, phó đại sứ Nga bên cạnh Liên Hiệp Quốc, Dmitri Polianski gọi đó là những "cáo buộc vô căn cứ", "thuyết âm mưu" và cho rằng "không có bằng chứng nào" được đệ trình lên Hội đồng Bảo an. Quan chức Nga khẳng định các loại drone mà quân Nga dùng để oanh kích Ukraine được chế tạo tại Nga chứ không có nguồn gốc từ Iran.

Phó đại sứ Nga bên cạnh Liên Hiệp Quốc còn có những lời đe dọa nhắm vào ban thư ký Liên Hiệp Quốc và tổng thư ký Antonio Guterres, khẳng định nếu Liên Hiệp Quốc tiến hành một cuộc điều tra "hoàn toàn không chuyên nghiệp và mang tính chính trị" để xác định nguồn gốc drone được sử dụng để bắn phá Ukraine, Moskva sẽ buộc phải xem xét lại việc hợp tác với ban thư ký Liên Hiệp Quốc và điều đó "chẳng có lợi cho bất cứ ai".

Thùy Dương

***********************

Drone vũ trang : Liên Hiệp Châu Âu đồng thuận trừng phạt Iran

Thùy Dương, RFI, 20/10/2022

Phủ tổng thống Cộng hòa Czech, nước chủ tịch luân phiên Liên Âu, hôm 20/10/2022 thông báo trên Twitter là 27 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu đã đồng ý về các biện pháp trừng phạt mới nhắm vào Iran do nước này đã giao drone vũ trang cho Nga bắn phá Ukraine.

Quân đội Iran thử drone trong một cuộc tập trận tại Iran ngày 25/08/2022. AP

Reuters trích dẫn thông báo của phủ tổng thống Cộng hòa Czech, theo đó "các nước Liên Âu đã quyết định phong tỏa tài sản của 3 người và một thực thể chịu trách nhiệm về việc chuyển giao drone. Liên Hiệp Châu Âu cũng đã sẵn sàng mở rộng các biện pháp trừng phạt nhắm vào 4 thực thể khác của Iran vốn dĩ đã có tên trong một danh sách trừng phạt".

Thông báo của nước chủ tịch luân phiên Liên Âu được đưa ra sau khi bà Nabila Massrali, phát ngôn viên của lãnh đạo ngoại giao Châu Âu, Josep Borrell, hôm qua 19/10 tuyên bố Bruxelles có "đủ bằng chứng" cho thấy các drone mà quân Nga sử dụng để bắn phá Ukraine có xuất xứ từ Iran, cho dù cho đến nay cả Nga và Iran vẫn bác bỏ các cáo buộc Nga sử dụng drone do Iran chế tạo để tấn công Ukraine. Liên Âu đã hứa có "biện pháp đáp trả rõ ràng, nhanh chóng và cứng rắn" ngay trong tuần này. 

Trong khi đó, AFP trích dẫn một nguồn tin ngoại giao, cho biết theo đề xuất của Pháp và Mexico, Hội đồng Bảo an vào thứ Sáu 21/10 sẽ tổ chức một cuộc họp về việc bảo vệ thường dân và xem xét việc coi các cuộc oanh kích nhắm vào thường dân là "tội ác chiến tranh".

Thùy Dương

"Tướng quân Mùa Đông" có đứng về phía Putin ?

Đang gặp khó khăn trên chiến trường, điện Kremlin cố gắng "câu giờ". Moskva nghĩ rằng mùa đông sẽ làm tê liệt các cuộc tấn công của Ukraine, và dư luận Châu Âu sẽ bỏ rơi Kiev. Liệu tính toán này có đúng ?

Các quân nhân Ukraine tuần tra tại khu vực tiền tuyến ở Donetsk, nơi họ phải chiến đấu với quân ly khai thân Nga. Ảnh chụp ngày 27/12/2021. AP - Andriy Andriyenko

Oanh kích ồ ạt vào Ukraine : Nga thay đổi chiến lược

Le Figaro nhận thấy việc bổ nhiệm tướng Surovikin chỉ huy "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine đi kèm với một sự thay đổi chiến lược. Từ một tuần qua, Nga oanh kích dữ dội vào thường dân và cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine.

Phương Tây tỏ ra nghi hoặc trước khả năng Moskva oanh tạc lâu dài vì số lượng hỏa tiễn có hạn, số bắn đi nhiều hơn số sản xuất được. Nhưng từ nay cho đến mùa đông, quân Nga vẫn có thể gây ra thiệt hại lớn. Theo tổng thống Volodymyr Zelensky, kể từ ngày 10/10 đã có 30% nhà máy điện bị phá hủy, gây mất điện tại nhiều nơi trên toàn quốc. Một viên chức cảnh báo sẽ còn những vụ cúp điện, nước, hệ thống sưởi trong khi ban đêm nhiệt độ xuống dưới 10°C. Chỉ riêng hôm qua đã có hơn 100 vụ tấn công bằng hỏa tiễn và drone tự sát Iran, NATO hứa sẽ gởi các hệ thống chống drone trong những ngày tới.

Kiev, Kharkiv, Dnipro, Kryvyï Rih hay Jytomyr đều bị nhắm đến, không khí khủng hoảng bao trùm, hai cán bộ quản lý nhà máy điện nguyên tử Zaporijia bị quân Nga bắt giữ. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tố cáo Nga đánh vào các cơ sở cần thiết trong đời sống thường nhật của cư dân, không phải là mục tiêu quân sự, khẳng định "Đây là dấu hiệu tuyệt vọng của Nga" và có thể là tội ác chiến tranh.

Cuộc tấn công không che giấu được những chia rẽ trong nội bộ Moskva. Chủ công ty lính đánh thuê Wagner, Evgueni Prigogin, công khai chỉ trích các định chế quân sự truyền thống là không hiệu quả. Phát ngôn viên điện Kremlin tuyên bố các vùng đất bị sáp nhập nay là lãnh thổ của Nga và sẽ được bảo vệ cùng một mức độ như các vùng khác, hàm ý bằng vũ khí nguyên tử.

Putin khiến thế giới bước vào kỷ nguyên hạt nhân thứ ba

Theo nhận xét của ông Louis Gautier ở Viện Thẩm Kế trong một hội nghị chuyên đề, "Với đe dọa của Putin, thế giới bước vào kỷ nguyên hạt nhân thứ ba". Kỷ nguyên thứ nhất là sự đối đầu giữa Hoa Kỳ và Liên Xô, thứ hai là cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba. Và nay việc Vladimir Putin mưu toan dùng vũ khí hạt nhân để thay đổi nguyên trạng lãnh thổ trong một cuộc chiến tranh quy ước, liệu có thể dọn đường cho Trung Quốc vốn luôn lăm le muốn chiếm Đài Loan ?

Rõ ràng vũ khí nguyên tử là bảo đảm tốt nhất để tránh một cuộc tấn công quân sự. Trước Ukraine, Iraq của Saddam Hussein và Libya của Kadhafi đã phải trả giá khi từ bỏ chương trình hạt nhân. Cuộc xâm lăng Ukraine khiến Tehran một lần nữa hoãn việc quay lại với JCPOA, hiệp ước nguyên tử năm 2015 ; tạo điều kiện cho Bắc Triều Tiên tha hồ phóng đi các hỏa tiễn đạn đạo và thử vũ khí nguyên tử chiến thuật mà ít ai để ý. Iran không phải là nước duy nhất muốn vượt qua lằn ranh, mà ở Nhật Bản, Hàn Quốc cũng có những tiếng nói đòi hỏi phát triển vũ khí hạt nhân.

Nếu Nga không phải là một cường quốc nguyên tử, phương Tây đã can thiệp để bảo vệ Ukraine. Lời đe dọa của Putin đã có ít nhiều hiệu quả, các nước dân chủ phải cố kềm chế. Nhà phân tích Mélanie Rosselet tỏ ý tiếc là đã không lắng nghe các nước Đông Âu vốn hiểu rõ chế độ Moskva. Trước thành công của đợt phản công từ phía Kiev, nỗi lo càng tăng lên. Theo bà Rosselet, "chỉ có một thất bại chiến lược của Nga mới khiến săng-ta nguyên tử của Kremlin vô tác dụng". Dưới bóng đen nguyên tử, con đường dẫn đến chiến thắng của Ukraine đồng thời răn đe Vladimir Putin không dùng đến vũ khí hạt nhân có vẻ đầy mìn bẫy. Những ai đang dấn bước trên con đường này cần phải chứng tỏ máu lạnh như thời kỳ khủng hoảng hỏa tiễn ở Cuba.

NATO thử nghiệm năng lực răn đe nguyên tử

Trong bối cảnh đó, NATO từ hôm thứ Hai bắt đầu cuộc tập trận "Steadfast Noon", kéo dài đến cuối tháng. Việc Moskva thường xuyên đe dọa, tuy chỉ bằng ngôn từ, nhưng cũng đủ để gợi lên nguy cơ biến cuộc chiến tranh ở Ukraine thành một cuộc khủng hoảng nguyên tử. Và NATO tập dợt để đối phó với mối nguy này, tuy đây là cuộc tập trận thường lệ. "Vũ khí nguyên tử còn hiện diện thì NATO vẫn là một liên minh hạt nhân" - hồi tháng 6 NATO đã nhắc lại nguyên tắc chiến lược này, trên tinh thần răn đe "chắc chắn, an toàn, hiệu quả".

Tuy vậy không phải toàn bộ năng lực hạt nhân đều được huy động trong "Steadfast Noon". Trung tâm của cuộc tập trận diễn ra cách biên giới Nga đến 1.000 km, Không quân diễn tập trên bầu trời nước Bỉ, Anh và biển Bắc. Le Figaro và Le Monde cho biết có 14 nước đồng minh tham gia với khoảng 60 chiến đấu cơ đủ loại : tiêm kích thế hệ thứ tư và thứ năm, phi cơ tiếp liệu, thám sát, oanh tạc cơ B-52 Mỹ. Về phía Nga có thể tổ chức một cuộc tập trận tương tự mang tên "Grom" (Sấm sét), huy động các tàu ngầm, các cơ sở hỏa tiễn liên lục địa, thường diễn ra hàng năm vào tháng Mười.

"Tướng quân Mùa Đông" đứng về phía Kremlin ?

Trong bài "Putin trông cậy vào "Tướng quân Mùa Đông", Les Echos nhận định đang gặp khó khăn trên chiến trường, điện Kremlin cố gắng câu giờ. Moskva nghĩ rằng mùa đông sẽ làm tê liệt các cuộc tấn công của Ukraine, và dư luận Châu Âu sẽ bỏ rơi Kiev. Liệu tính toán này có đúng ?

"Tướng quân Mùa Đông" vốn là từ ngữ để chỉ thời tiết giá băng đã khiến đội quân của Napoléon phải thất bại tại Nga năm 1812. Một số nhà phân tích và những người ủng hộ Nga cho rằng vị tướng này sẽ cứu được Vladimir Putin khi đóng băng các chiến tuyến. Tuyết và thời tiết giá buốt có thể đến -30°C trong tháng 12 ngăn cản mọi cuộc tiến công.

Sự năng động của người Ukraine sẽ cạn kiệt trong khi Vladimir Putin có những tháng quý giá trước mùa xuân để tái tổ chức và bổ sung cho quân đội. Từ nay đến tháng Giêng, sẽ có thêm 300.000 lính nghĩa vụ được huấn luyện và trang bị. Ông ta có thể đàm phán trên thế mạnh, còn người dân phương Tây, run rẩy trong những căn nhà không có khí đốt Nga, sẽ làm áp lực lên các nhà lãnh đạo để bỏ rơi Ukraine. Tóm lại, thời gian đứng về phía Nga nên Kremlin cố "câu giờ" : quân Nga đào hào đắp lũy ở Kherson và mở chiến dịch oanh tạc mang tính hủy diệt.

Những trận chiến mùa đông trong lịch sử

Có điều mọi chuyện không đơn thuần như thế.

Trước hết về quân sự. Đã đành bùn lầy do mưa thu, "rasputisa", sẽ khiến xe bọc thép khó di chuyển trong tháng 11, nhưng sau đó mặt đất đóng băng thì vẫn chạy được. Thời tiết gây trở ngại cho máy bay, các vũ khí nhẹ có thể bị tuyết bám, nhưng người Nga cũng như Ukraine đều quen với cái lạnh. Hơn nữa, cựu đại tá nay là nhà sử học Michel Goya nhấn mạnh, vẫn có thể tấn công trong mùa đông.

Cuộc xâm lăng của Nga bắt đầu vào cuối tháng Hai, Đức và Liên Xô từng đụng độ nhiều trận trong các mùa đông 1941-1945 trong đó có trận Stalingrad. Liên Xô năm 1939 tiến hành "trận chiến mùa đông" với Phần Lan, những tay súng bắn tỉa vẫn rất cơ động. Trận hồ Trường Tân (Chosin) ở Triều Tiên năm 1950 còn diễn ra dưới cái lạnh kỷ lục -36°C. Xe tăng khó di chuyển cũng không ảnh hưởng nhiều cho Ukraine vì không cần tiến công sâu : tiền tuyến chỉ cách biên giới Nga khoảng 100 cây số đường chim bay ở Donbass, và 130 cây số ở Crimea, nơi có thời tiết Địa Trung Hải.

Chiến đấu ở -30°C thật vất vả, nhưng chỉ với những người lính kém trang bị, và rất nhiều bộ quân phục mùa đông của quân đội Nga chưa bao giờ được giao, hay đã bị đánh cắp. Moskva cũng khó thể đào tạo, cung cấp vũ khí, quân nhu cho 300.000 tân binh trong hai tháng tới, đội ngũ hạ sĩ quan thì đã thiệt hại khá nhiều.

Quân Nga phải rút hay đầu hàng ở Kherson : Nỗi lo cho Putin

Về dư luận Châu Âu, 27 nước EU đã lấp đầy 90% dự trữ khí đốt. Một số còn ước tính ngay cả nếu Gazprom cắt luôn ống dẫn khí cuối cùng là Turkstream, vẫn không ảnh hưởng mấy. Đặc biệt nhân tố chính trị quan trọng nhất kiêm nhà cung cấp vũ khí chính cho Ukraine lại là Washington, vốn không cần một giọt dầu nào của Nga nhờ có khí đá phiến. Khó có việc Kiev bị Hoa Kỳ bỏ rơi vì đến 73% người Mỹ cho biết quyết tâm ủng hộ Ukraine.

Cuối cùng, quân đội Nga vẫn chưa thể lấy lại được sức mạnh trong mùa đông này vì trừng phạt của phương Tây làm kỹ nghệ vũ khí khó hoạt động. Cấm vận là thứ thuốc độc ngấm từ từ vào chuỗi cung ứng, Moskva khó thể thay thế lượng xe tăng đã bị phá hủy đến phân nửa, và hỏa tiễn thì hai phần ba số bộ phận không được sản xuất tại Nga. Kremlin hiện có chưa đến 1.000 hỏa tiễn hành trình, phải dùng loại Tockha có cách đây nửa thế kỷ để tiết kiệm số Islander hiện đại (theo Kiev, Nga chỉ còn 210 quả) và Kalibr (còn 120 quả, có giá 6 triệu đô/quả).

Tóm lại, thời gian không mang lại lợi thế cho Putin như đã hy vọng. Ông ta có nhận ra điều này ? Có thể vì vậy mà Nga đột ngột đẩy nhanh nhịp độ oanh kích và triển khai quân ở Belarus trong những ngày gần đây. Mùa đông năm nay, đúng hơn là dành cho việc rút lui hay đầu hàng của quân Nga ở Kherson hay một phần Donbass, mà Vladimir Putin phải đối mặt. Người mà hồi năm 2008 đã từng nói với tổng thống George W. Bush : "Hình như ông không thấy rằng Ukraine gần như không phải là một quốc gia !".

Câu chuyện anh thanh niên họ Tập thời Cách mạng văn hóa

Liên quan đến Trung Quốc, nhân đại hội đảng cộng sản, các báo tiếp tục đề cập đến nhiều khía cạnh. Về kinh tế, Bắc Kinh khoe rằng đã đuổi kịp phương Tây trong ngành hàng không, vũ trụ, nguyên tử, thương mại điện tử và đang trở thành cường quốc xe hơi. Tuy nhiên Les Echos nhấn mạnh, lần đầu tiên kể từ ba thập niên, tăng trưởng của Trung Quốc thấp hơn phần còn lại của Châu Á, thế nên hôm qua Bắc Kinh tránh né không công bố vào dịp đảng đang họp đại hội. Cách biệt giàu nghèo giữa các vùng vô cùng lớn : GDP tính trên đầu người ở khu vực Bắc Kinh tương đương Bồ Đào Nha, nhưng ở tỉnh Thanh Hải còn thấp hơn… Namibia ở Châu Phi.

Về chính trị, La Croix tiếp tục loạt bài "Hành trình của một hoàng đế đỏ", hôm nay nói về Tập Cận Bình "Trong vòng xoáy của Cách mạng văn hóa". Theo các nhà sử học, ông Tập vào đầu năm 1969 mới ở tuổi 15 đã xung phong đi về miền quê để được "quần chúng nông dân cải tạo". Thực ra do người cha, ông Tập Trọng Huân bị kết tội "phe nhóm chống đảng" và bị bỏ tù, con cái bị coi là "phản động", "lý lịch xấu" nên Tập Cận Bình phải tỏ ra "đỏ" hơn cả Hồng vệ binh, thậm chí còn công khai phê phán cha mình. Khi Tập Trọng Huân được phục hồi, người con trở thành thái tử đỏ và nhờ sự vận động khôn khéo của cha, một người có trình độ văn hóa thấp như Tập Cận Bình mới có thể ngoi dần lên ngôi cao.

Anh : Lãnh sự Trung Quốc "côn đồ" với người biểu tình Hồng Kông

Riêng về vụ lãnh sự Trung Quốc ở Anh hành hung người biểu tình, các báo đều tỏ ra bàng hoàng. "Người biểu tình bị đánh đập ở Manchester : Lãnh sự Trung Quốc côn đồ khiến nước Anh phẫn nộ", tựa của Le Figaro ; "Tại Manchester, một người Hồng Kông là nạn nhân của ‘chiến binh sói’ ở lãnh sự quán Trung Quốc", tựa của Libération.

Vào lúc 15 giờ chiều Chủ nhật 16/10, khoảng 50 người Hồng Kông biểu tình trước lãnh sự quán Trung Quốc tại Manchester (miền bắc Anh quốc), với biếm họa "hoàng đế cởi truồng", các biểu ngữ "Trời tru đất diệt Đảng cộng sản Trung Quốc", "Giải phóng Hồng Kông, cách mạng thời đại". Cuộc biểu tình đã được xin phép trước, diễn ra trong không khí ôn hòa, cảnh sát Manchester chỉ gởi hai cảnh binh đến bảo vệ.

Bỗng dưng một nhóm người che mặt từ lãnh sự quán xông ra, trong đó có hai người mặc trang phục chống bạo động, xé biểu ngữ, tấn công người biểu tình. Trong những video do các nhân chứng ghi lại, thấy rõ một người đàn ông ăn mặc lịch sự, đội nón bê-rê, được xác định là tổng lãnh sự Trịnh Hy Nguyên (Zheng Xiyuan) - hung hăng đá đổ pa-nô và nắm tóc một thanh niên Hồng Kông. Anh này bị lôi vào bên trong khuôn viên lãnh sự, bị năm người đánh "hội đồng" cho đến khi một cảnh sát Anh vào được trong vài giây để giải cứu. Nhà đấu tranh trẻ tuổi định cư ở Anh từ tháng 3/2021 phải nhập viện.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng những "phần tử gây rối" đã "xâm nhập bất hợp pháp", "gây nguy hiểm cho an ninh của cơ quan ngoại giao", nhưng từ chối xác nhận việc chính ông tổng lãnh sự đã tham gia vụ hành hung. Theo Libération, văn phòng thủ tướng Anh nói rằng "vô cùng quan ngại" và loan báo mở điều tra. Tuy có quyền đặc miễn theo Công ước Vienna, nhưng các nhà ngoại giao và nhân viên phải tuân theo luật pháp nước sở tại. Le Figaro cho biết vấn đề đã được khẩn cấp đặt ra tại Nghị Viện hôm qua, các nghị sĩ Anh đòi hỏi trục xuất tổng lãnh sự Trịnh Hy Nguyên. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Alicia Kearns nhấn mạnh không thể chấp nhận việc "đàn áp tự do ngôn luận ngay trên đất Anh".

Thụy My

Liên Âu quyết định huấn luyện 15.000 binh sĩ Ukraine trên lãnh thổ của khối

Thùy Dương, RFI, 17/10/2022

Liên Hiệp Châu Âu đang tích cực hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Hôm 17/10/2022, ngoại trưởng 27 nước thành viên họp tại Luxembourg để chính thức ra quyết định bắt đầu thực hiện kế hoạch huấn luyện 15.000 binh sĩ Ukraine trên lãnh thổ Liên Âu và cấp thêm 500 triệu euro để trang vị vũ khí cho Kiev.

Một đơn vị Ukraine khai hỏa pháo tự hành 155 mm Caesar của Pháp viện trợ, vùng Donbass, miền đông Ukraine. Ảnh chụp ngày 15/06/2022. AFP – Aris Messinis

AFP trích dẫn một quan chức Liên Âu, cho biết đây là lần đầu tiên Liên Âu thực hiện một sứ mệnh với quy mô lớn đến như vậy. Theo một nguồn tin ngoại giao, sau cuộc họp của ngoại trưởng các nước thành viên, chương trình sẽ ngay lập tức được triển khai. Các chương trình huấn luyện binh sĩ Ukraine tại Liên Âu sẽ được thực hiện với kinh phí từ Quỹ Hòa bình Châu Âu (FEP), nằm ngoài ngân sách Liên Âu viện trợ quân sự cho Kiev. Mục tiêu là "huấn luyện cơ bản" cho tổng cộng 12.000 binh sĩ Ukraine và "tập huấn chuyên biệt" cho khoảng 2.800 quân nhân.     

Trên thực tế, một số chương trình đào tạo đang được tiến hành ở nhiều nước thành viên Liên Âu, nhất là Đức và Pháp, nơi binh sĩ Ukraine được huấn luyện sử dụng pháo, bệ phóng tên lửa và hệ thống phòng không do Liên Hiệp Châu Âu cung cấp. Riêng về Pháp, bộ trưởng Quân lực Sébastien Lecornu hôm thứ Bảy 15/10 thông báo Pháp sẽ huấn luyện khoảng 2.000 lính Ukraine ngay trên lãnh thổ Pháp.

Về các khoản tài trợ, Bruxelles cho biết hôm nay ngoại trưởng 27 nước thành viên cũng phải chính thức thông qua ngân sách 50-60 triệu euro/năm trong giai đoạn đầu thực hiện nhiệm vụ huấn luyện quân Ukraine. Đồng thời, Liên Âu cũng thông qua khoản tài trợ mới 500 triệu euro để Kiev trang vị vũ khí, nâng tổng số tiền Liên Âu tài trợ cho Ukraine lên thành 3 tỉ euro. Khoản tiền này không bao gồm các khoản viện trợ riêng của từng nước thành viên của khối, ước tính cao hơn con số nói trên rất nhiều.

Quỹ Hòa bình Châu Âu được cấp ngân sách 7,5 tỉ đô la. Nhưng một quan chức cấp cao của Liên Âu nhấn mạnh ngân sách cho 7 năm đã bị sử dụng hết trong vòng chỉ có 7 tháng. Các nước thành viên sẽ phải đóng góp thêm. Đức, Pháp, Ý và Tây Ban Nha là những nước đóng góp nhiều nhất cho Quỹ Hòa bình Châu Âu.

Thùy Dương

**********************

Nga gia tăng dùng drone tấn công Kiev và nhiều nơi khác ở Ukraine

Trọng Nghĩa, RFI, 17/10/2022

Vào sáng 17/10/2022, trung tâm thủ đô Kiev và nhiều thành phố khác của Ukraine lại hứng chịu nhiều cuộc tấn công của lực lượng Nga, với các loại drone "cảm tử" bị nghi là do Iran chế tạo. Liên Âu cho biết sẽ điều tra về sự can dự của Teheran vào cuộc chiến Ukraine.

Một chiếc drone trên bầu trời Kiev, Ukraine, trong một cuộc oanh kích của Nga, ngày 17/10/2022. AFP – Sergei Supinsky

Theo hãng tin Pháp AFP, một quận trung tâm của thủ đô Ukraine vào sáng nay đã liên tiếp bị nhiều đợt tấn công bằng drone, đúng một tuần sau một loạt các cuộc không kích của Nga. Một loạt tiếng nổ liên tiếp được nghe thấy vào khoảng 06g35, 06g45 và 06g58 giờ địa phương.

Theo thị trưởng Kiev ông Vitali Klitschko, các cuộc tấn công nhằm vào quận Shevshchenko, một khu dân cư sôi động ở trung tâm thủ đô Ukraine, trong lúc Andrii Yermak, chánh văn phòng tổng thống Ukraine, đã tố cáo Nga là đã tấn công Kiev bằng máy bay không người lái Shahed của Iran.

Một nhiếp ảnh gia của hãng tin Mỹ AP đã chụp được ảnh một chiếc drone có cánh hình tam giác và đầu đạn nhọn. Còn một phóng viên Reuters đã nhìn thấy các mảnh của một drone được sử dụng trong tấn công mang dòng chữ : " Trả thù cho Belgorod", tên thành phố Nga giáp giới Ukraine thường xuyên bị lực lượng Kiev pháo kích.

Ngoài Kiev, Nga cũng dùng drone tấn công những nơi khác. Trong một thông báo đăng trên mạng Telegram, Không quân Ukraine cho biết đã bắn hạ được 15 chiếc máy bay không người lái do Iran chế tạo từ 3g30 sáng đến 6g50 sáng thứ Hai : sáu chiếc ở khu vực Odessa và chín chiếc ở khu vực Mykolaiv. Tổng cộng đã 26 chiếc Shahed-136 đã bị phá hủy vào đêm 16–17 tháng 10.

Cách nay đúng một tuần, hôm thứ Hai, 10/10, các cuộc oanh tạc của Nga với quy mô chưa từng có trong nhiều tháng nhắm vào Kiev và các thành phố khác ở Ukraine, đã làm ít nhất 19 người thiệt mạng và 105 người bị thương, gây nên một làn sóng phản đối dữ dội trên toàn thế giới.

EU sẽ điều tra về sự can dự của Iran

Trước tình hình đó, Liên Hiệp Châu Âu cho biết sẽ điều tra về sự can dự của Iran vào cuộc chiến Ukraine. Phát biểu với một số nhà báo tại Bruxelles vào hôm nay, ông Josep Borrell, lãnh đạo ngành ngoại giao Liên Âu cho biết là Bruxelles sẽ tìm kiếm bằng chứng cụ thể về việc Iran tham gia vào cuộc chiến.

Theo Reuters, hai nhà ngoại giao tham gia vào việc chuẩn bị các cuộc đàm phán giữa các ngoại trưởng Liên Âu, EU có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nhắm vào Iran trên vấn đề này.

Bộ Ngoại giao Iran dĩ nhiên đã phủ nhận việc cung cấp drone cho Nga.

Chiến sự tại các nơi khác

Cuộc tấn công vào Kiev diễn ra trong bối cảnh giao tranh gia tăng ở các khu vực phía đông tại các vùng Donetsk và Luhansk trong những ngày gần đây, cũng như cuộc phản công tiếp tục của Ukraine ở phía nam gần Kherson và Zaporijjia.

Trong bài phát biểu tối hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đã có giao tranh dữ dội xung quanh các thành phố Bakhmut và Soledar trong vùng Donetsk.

Vào hôm qua, chính quyền Nga hậu thuẫn ở vùng Donetsk cho biết Ukraine đã nã pháo vào tòa nhà hành chính trung tâm của họ, nhưng không có thương vong được báo cáo.

Trọng Nghĩa

************************

Elon Musk tiếp tục tài trợ dịch vụ vệ tinh Starlink cho Ukraine

Thùy Dương, RFI, 16/10/2022

Chỉ một hôm sau khi tuyên bố không thể tiếp tục tài trợ cho chính phủ Ukraine về mạng lưới internet qua vệ tinh Starlink và đề nghị Bộ Quốc phòng Mỹ gánh chi phí cho Kiev, ông chủ tập đoàn Tesla, tỉ phú Elon Musk, thứ Bảy, 15/10/2022, thông báo tiếp tục duy trì dịch vụ vệ tinh Starlink miễn phí cho Ukraine.

Ngày 15/10/2022, trên Twitter, tỉ phú Elon Musk thông báo tiếp tục tài trợ dịch vụ Starlink cho Ukraine. Ảnh minh họa. © Sipa

Starlink là dịch vụ đường truyền internet qua vệ tinh quan trọng thiết yếu cho Ukraine trong cuộc chiến chống quân Nga xâm lược, bảo đảm bảo thông tin liên lạc ổn định tại đất nước đang bị chiến tranh tàn phá.

Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki giải thích :

Như đã thành thói quen,sau khi đưa ra một thông báo gây ồn ào, Elon Musk lại quay ngược phủ nhận vấn đề. Thứ Sáu, ông chủ của Space X đã làm dấy lên một làn sóng lo ngại khi khẳng định doanh nghiệp của ông không còn khả năng tài chính để tài trợ cho mạng lưới vệ tinh liên lạc Starlink tại Ukraine.

Đây là một hệ thống vô cùng quan trọng đối với chính phủ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga, bởi vì Starlink bảo đảm việc kết nối mạng internet tại các vùng của Ukraine bị quân Nga tấn công và cho phép quân đội Ukraine thực hiện chuẩn xác các hành động.

Xin nhắc lại là kể từ đầu cuộc chiến tại Ukraine, Space X đã giao hơn 25.000 thiết bị thu phát tín hiệu qua Starlink cho Kiev. Theo Elon Musk, chi phí cho việc này lên tới gần 80 triệu đô la. Ông chủ tập đoàn Tesla hôm thứ Sáu phát biểu : "Chúng tôi không thể cứ tiếp tục mãi như vậy", đồng thời kêu gọi Lầu Năm Góc từ giờ phải bảo đảm tài chính cho các hoạt động này.

Thế nhưng, đến hôm qua, Elon Musk dường như đã thay đổi quan điểm. Tỉ phú này viết trên Twitter : "Kể cả khi vẫn tốn kém thêm nhiều tiền vì Starlink, trong khi các công ty khác nhận được hàng tỷ đô la từ người đóng thuế, chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục tài trợ cho chính phủ Ukraine". Tuy nhiên, những tuyên bố này không hẳn trấn an được chính quyền Ukraine, vốn phụ thuộc vào mạng lưới vệ tinh Starlink.

Thùy Dương

************************

Xả súng tại một căn cứ quân sự Nga : Ít nhất 11 binh sĩ thiệt mạng

Thùy Dương, RFI, 16/10/2022

Ít nhất 11 binh sĩ Nga thiệt mạng trong một vụ xả súng nhắm vào một trung tấm huấn luyện trong vùng Belgorod sát biên giới với Ukraine. Vụ xả súng xảy ra vào buổi sáng thứ Bảy 15/10/2022 nhưng đến tối hôm qua thông tin mới được chính quyền loan báo.

Quân dự bị Nga vừa được động viên tập luyện trong một căn cứ quân sự chuẩn bị để đưa vào mặt trận ở Ukraine, ngày 10/10/2022 Reuters – Alexander Ermochenko

Từ Moskva, thông tín viên Julian Colling cho biết thêm chi tiết :

"Theo thông báo Bộ Quốc phòng Nga vào cuối buổi tối hôm qua bố, hai người đàn ông đã dùng súng tự động bắn vào các lính tình nguyện đang tập luyện trước khi ra mặt trận. Bộ Quốc phòng Nga cho biết là hai kẻ tấn công này đến từ một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Họ đều đã bị bắn hạ.

Tổng cộng, trong số các binh sĩ đang huấn luyện, có ít nhất 11 người chết và 15 người bị thương. Tất cả đều không mang vũ khí vào thời điểm xảy ra vụ tấn công. Đó là những thông tin chính thức từ chính quyền Nga.

Thế nhưng, nhiều cơ quan truyền thông độc lập, chủ yếu dựa vào các nguồn tin từ trong căn cứ quân sự, cho biết có 22 người chết và 16 người bị thương, trong đó dường như một số người vừa được động viên nhập ngũ. Và không chỉ có 2 mà là 3 kẻ xả súng.

Trên mạng Telegram, một số kênh thân chính phủ khẳng định những kẻ tấn công đến từ Tadjikistan, nhưng không thể giải thích bằng cách nào họ vào được trung tâm huấn luyện này.

Tuy nhiên, tối hôm qua, các mạng xã hội Nga cũng chỉ trích là các nhà chức trách đã để quá lâu mới thông báo tin tức vụ xả súng trong khi vụ tấn công xảy ra ngay từ khoảng 10 giờ sáng thứ Bảy. Như vậy là chính quyền Nga đã che giấu thông tin suốt cả ngày hôm qua.

Dù là mọi chuyện xảy ra thế nào đi chăng nữa, lại một lần nữa khu vực chiến lược Belgorod, giáp giới với Ukraine và cũng là hậu phương thực sự của quân đội Nga, đã bị nhắm tới. Đây thường xuyên là mục tiêu trong các vụ oanh kích bắn đi từ Ukraine".

Cũng trong ngày hôm qua, theo chính quyền vùng Belgorod, một vụ oanh kích đã nhắm trúng vào một kho dầu của Nga gần thành phố Belgorod, thủ phủ vùng. AFP cho biết trong tuần qua, Nga tố cáo số vụ Ukraine oanh kích vào các vùng biên giới của Nga đã "tăng đáng kể", không chỉ nhắm tới Belgorod, mà cả Koursk và Briansk.

Những binh sĩ Nga đầu tiên đến Belarus

Cũng trong ngày 15/10, Nga đã điều những binh sĩ đầu tiên đến Belarus trong khuôn khổ lực lượng quân sự chung được thành lập theo thỏa mới giữa Moskva và Minsk. Bộ trưởng quốc phòng Belarus trong thông cáo cho biết những chuyến tầu lửa đầu tiên chở binh sĩ Nga đã đến Belarus, nhưng không cho biết thông tin về số quân Nga được triển khai. Minsk khẳng định lực lượng chung chỉ nhằm phòng vệ và bảo vệ biên giới trước mối đe dọa từ Ukraine. Tuy nhiên, các động thái gần đây của Minsk khiến công luận lo ngại Belarus sẽ trực tiếp tham gia cuộc chiến chống nước láng giềng Ukraine.

Tổng thống Ukraine : Tình hình gần Bakhmout ngày càng khó khăn 

Về tình hình chiến sự Ukraine, sáng hôm nay 16/10, tổng thống Zelensky khẳng định quân đội vẫn trụ vững và kiểm soát được thành phố Bakhmout, miền đông đất nước, bất chấp các cuộc tấn công ồ ạt của quân Nga. Tuy nhiên, ông Zelensky thừa nhận tình hình khó khăn vẫn tiếp diễn trong vùng Donetsk và Lugansk.

Thùy Dương

*******************

Hoa Kỳ cấp thêm viện trợ quân sự cho Ukraine

Thanh Phương, RFI, 15/10/2022

Hôm 14/10/2022, Lầu Năm Góc và bộ Ngoại Giao Mỹ thông báo Washington sẽ cấp thêm một khoản viện trợ quân sự 725 triệu đô la cho Ukraine để giúp nước này chống trả quân xâm lược Nga.

Mỹ có nhiều đợt viện trợ quân sự cho Kiev từ khi Nga mở chiến dịch quân sự tấn công Ukraine. (Ảnh: AP)

Trong một thông cáo, ngoại trưởng Antony Blinken nhấn mạnh, với khoản viện trợ mới, tổng viện trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine đã lên đến mức chưa từng có là 18,3 tỷ đô la. Lầu Năm Góc thì cho biết viện trợ quân sự mới chủ yếu bao gồm đạn dược cho hệ thống pháo phản lực Himars rất lợi hại, cùng với hơn 23.000 đạn pháo, 5.000 mìn điều khiển từ xa chống xe thiết giáp, 5.000 súng chống tăng và 200 xe vận tải quân sự Humvees.

Về phần nước Pháp, theo nhật báo Le Figaro, Paris sẽ cấp cho Kiev các tên lửa địa đối không tầm ngắn Crotale và hệ thống radar GM20, để tăng cường hệ thống phòng không của quân đội Ukraine. 

Trong khi đó, theo hãng tin chính thức SPA, Saudi Arabia hôm nay vừa thông báo cấp một khoản viện trợ nhân đạo 400 triệu đô la cho Ukraine. Cũng theo hãng tin này, hoàng thái tử Mohammed bin Salman đã nói chuyện qua điện thoại với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Saudi Arabia đã từng đóng vai trò trung gian giữa Ukraine và Nga, dẫn đến một cuộc trao đổi tù nhân giữa hai bên.

Về phần nhà tỷ phú Elon Musk, hôm qua ông tuyên bố là công ty SpaceX của ông sẽ không thể tiếp tục tài trợ cho mạng Internet qua vệ tinh Starlink ở Ukraine. Kể từ đầu cuộc chiến tranh ở Ukraine, SpaceX đã cung cấp khoảng 25.000 thiết bị cuối (terminal) để duy trì việc truy cập Internet cho nước này. Theo lời ông Elon Musk, chiến dịch đó đã tiêu tốn 80 triệu đô la cho công ty SpaceX và tổng chi phí từ đây đến cuối năm có thể lên tới 100 triệu đô la.

Thanh Phương