Dịch virus corona - Covid-19 cho thấy thế giới phụ thuộc vào Trung Quốc. Trong số 10 nước Đông Nam Á, Việt Nam có lẽ là nước bị ảnh hưởng trực tiếp, do mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực, từ hàng không, du lịch-dịch vụ, đến cung cấp nguyên vật liệu, giao thương… với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt khoảng 117 tỉ đô la, xấp xỉ 19% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2019.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc đặc biệt về bệnh coronavirus được tổ chức hôm thứ Năm tại thủ đô Viêng Chăn của Lào ngày 20/02/2020

Theo giới chuyên gia, dịch Covid-19 cũng là cơ hội cho Việt Nam mở rộng thị trường xuất-nhập khẩu để tránh bớt phụ thuộc vào Trung Quốc, trong đó phải kể đến Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Liên Hiệp Châu Âu (EVFTA), có hiệu lực từ năm 2020. Tuy nhiên, thị trường Đông Nam Á, ngay sát sườn, vẫn chưa được Việt Nam khai thác hết tiềm năng, trong khi đây là một thị trường trẻ và năng động.

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad cho rằng các nước ASEAN đã không biết tận dụng hết tiềm năng dân số và đã đến lúc "có thể làm điều này". Tại Hội nghị Cấp cao Kinh doanh và Đầu tư ASEAN 2019 (ABIS-2019) ngày 02/11/2019, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 tại Bangkok-Nonthaburi, thủ tướng Malaysia lấy ví dụ của Trung Quốc, "trong vòng 10 năm, Trung Quốc đã vượt xa mọi nền kinh tế khác và trở thành cường quốc kinh tế thế giới", nhờ tận dụng triệt để quy mô dân số lớn.

Tận dụng thị trường lớn thứ ba thế giới

Với 650 triệu dân, ASEAN trở thành khu vực đông dân thứ ba trên thế giới, sau Trung Quốc và Ấn Độ, đặc biệt là hơn một nửa số dân trong độ tuổi trẻ. ASEAN cũng là nền kinh tế thế giới năng động thứ ba tại Châu Á, sau Trung Quốc và Nhật Bản, và đứng thứ bẩy trên thế giới. Theo trang Statista.com, ước tính tổng GDP của ASEAN năm 2018 lên tới xấp xỉ 2,95 nghìn tỷ đô la, tăng đáng kể so với mức 2,2 nghìn tỷ đô la năm 2017. Kết quả này phản ánh nền kinh tế thịnh vượng của khu vực.

ASEAN là một đối tác thương mại rất quan trọng, "là cánh cửa hướng ra thế giới" của Việt Nam, theo phát biểu của bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, được trang Le Courrier du Vietnam trích đăng ngày 28/01/2020. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã được cải thiện để có sức cạnh tranh hơn, đặc biệt kể từ khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN được thành lập năm 2015.

Công ty cổ phần Bóng đèn Điện Quang, được chọn tham gia triển lãm bên lề Hội nghị Cấp cao Kinh doanh và Đầu tư ASEAN 2019 (ABIS-2019) tại Bangkok-Nonthaburi, là một ví dụ cho việc doanh nghiệp Việt Nam đổi mới để thích nghi với thị trường quốc tế.

Anh Nguyễn Hoàng Hân, phụ trách xuất khẩu chung của công ty Điện Quang, giải thích với RFI tiếng Việt về những ưu điểm giúp Điện Quang được chọn tham gia triển lãm bên lề Hội nghị ABIS-2019 :

"Được chọn là một trong hai thương hiệu quốc gia được trưng bày ở sản phẩm, được giới thiệu về thương hiệu đến cộng đồng quốc tế, đây quả là một vinh dự của thương hiệu Điện Quang. Theo xu hướng của hiện đại, ngoài sản phẩm truyền thống, Điện Quang còn triển lãm những sản phẩm thông minh Smart Lighting và những công nghệ, cũng như giải pháp dành cho những căn hộ, nhà xưởng, thậm chí là thành phố thông minh. Với chiến lược đó, Điện Quang được thành phố cũng như chính phủ hỗ trợ để phát triển những công nghệ mới.

Đồng thời, Điện Quang luôn giữ tiêu chí của mình, đó là an toàn, chất lượng và thẩm mỹ cho sản phẩm, không ngừng đáp ứng về mẫu mã, cũng như về công nghệ. Đây cũng là một trong những đặc trưng độc đáo nhằm phát lên một thông điệp dành cho bạn bè quốc tế, đó là Việt Nam cũng có những doanh nghiệp bền vững, phát triển theo công nghệ 4.0 của thế giới. Chúng tôi có một thương hiệu lâu đời, nhưng cũng bắt được những xu hướng phát triển của thời đại".

ASEAN, thị trường tiềm năng và đầy cạnh tranh

So với các doanh nghiệp trong vùng, doanh nghiệp Việt Nam có một số khó khăn, như yếu hơn về vốn, về khả năng quản lý, kỹ năng ngôn ngữ… Trong một bài viết ngày 25/07/2019, Tạp chí Tài chính trích một số nhận định của một số doanh nhân, chuyên gia về thực tế của các doanh nghiệp Việt Nam.

Trước hết là mù mờ về thị trường. Vì vậy, ông Nguyễn Thanh Hải, tổng giám đốc công ty trách nhiệm hữu hạn sản xuất và thương mại dịch vụ Quy Phúc, cho rằng "các doanh nghiệp Việt Nam nên mạnh dạn đầu tư nghiên cứu tìm hiểu thị trường, tham dự các hội chợ chuyên ngành tại nước sở tại để đưa ra những chiến lược phù hợp với đơn vị mình". Thứ hai, cần phải sáng tạo, "doanh nghiệp nào nắm được công nghệ, sản phẩm độc đáo thì sẽ bán được vào thị trường ASEAN". Thứ ba, các doanh nghiệp Việt chưa biết tận dụng cơ hội để tiếp cận thị trường ASEAN.

Ngoài ra, trong khuôn khổ Cộng đồng Kinh tế ASEAN, sản phẩm mang tính cạnh tranh của các nước thành viên khác cũng có cơ hội chinh phục người tiêu dùng Việt Nam. Đây cũng là một trong những thách thức lớn đối với các nhà sản xuất trong nước, cũng như đối với Điện Quang, theo nhận định của anh Nguyễn Hoàng Hân :

"ASEAN là một thị trường rất tiềm năng, nhưng bên cạnh đó cũng có rất nhiều thử thách và khó khăn trước mắt. Cạnh tranh cũng rất khốc liệt. ASEAN có 11 nước thành viên, nhưng trong đó có khoảng 4 đến 5 nước có ngành công nghệ chiếu sáng rất phát triển, ngoài Việt Nam, còn có Thái Lan, Indonesia, Malaysia. Những quốc gia này có những nhà máy, những thương hiệu đèn, cũng như công nghệ chiếu sáng rất phát triển. Đây quả thực là một khó khăn đối với Điện Quang khi cạnh tranh, cũng như thâm nhập vào những thị trường này.

Bên cạnh đó cũng có những mặt tiềm năng, như những thị trường đang phát triển, ví dụ Miến Điện, Cam Bốt, những thị trường này có cơ sở hạ tầng cũng đang phát triển. Đây cũng là những dự án mà Điện Quang đang hướng tới để cung cấp những thiết bị đèn, cũng như là các giải pháp thông minh cho những đất nước đang phát triển như này.

Quả thực, để thâm nhập vào những thị trường này, chiến lược của Điện Quang, thứ nhất, chất lượng luôn phải đảm bảo. Thứ hai, giá thành lúc nào cũng phải cạnh tranh. Thứ ba, luôn tiếp nhận phản hồi từ thị trường để kịp thời cải tiến và phát triển mẫu mã sản phẩm luôn đáp ứng được những yêu cầu thay đổi mỗi ngày của thị trường cũng như người tiêu dùng".

Phải chấp nhận tư duy ra "biển lớn"

Ông Nguyễn Công Danh, chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Việt An Khang, được Tạp chí Tài chính (25/07/2019) trích dẫn, nhận định : 

"Ở thị trường ASEAN, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh không chỉ với các doanh nghiệp bản địa mà từ các đối thủ toàn cầu, đặc biệt là các nhà sản xuất từ Trung Quốc. Doanh nghiệp cần nâng cao hơn nữa về chất lượng, phải chấp nhận tư duy ra "biển lớn" chứ không phải sản xuất nhỏ".

Đây cũng là chiến lược được công ty cổ phần Điện Quang triển khai từ lâu. Anh Nguyễn Hoàng Hân cho biết công ty đã cố gắng từ nhiều thập niên để chiếm được lòng tin của người tiêu dùng trong nước, qua đó đạt được danh hiệu "Hàng tiêu dùng chất lượng cao" của Thương Hiệu Việt.

"Để đưa những sản phẩm của mình vào thị trường, nói chung là cao cấp ngang hoặc cao hơn Việt Nam, như Thái Lan chẳng hạn, thì đó quả là một bài toán khó đối với không chỉ Điện Quang mà còn với các doanh nghiệp ở Việt Nam.

Chúng tôi luôn tìm ra những đặc trưng của sản phẩm. Đối với những tiêu chuẩn cơ bản, chắc chắn là phải đáp ứng được. Ngoài ra, chúng tôi còn phải đưa ra những điểm khác biệt, những đặc trưng sản phẩm của chúng tôi. Ví dụ, chúng tôi giới thiệu những loại đèn giải pháp thông minh, có thể điều chỉnh từ xa bằng các công nghệ như wifi, bluetooth, hoặc là những công nghệ thông minh hơn, rồi có những sản phẩm cảm biến, cảm biến chuyển động, cảm biến ánh sáng…

Đó là những sản phẩm mà chúng tôi mang đến, nhưng giá trị của sản phẩm thì luôn được đặt lên hàng đầu : Đó là làm sao phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng, làm sao đánh đúng nhu cầu sử dụng của các nhà đầu tư chẳng hạn. Đó là điểm mà chúng tôi luôn hướng đến khi tiếp xúc với các nhà phân phối ở Thái Lan, hoặc khi thâm nhập vào thị trường Thái Lan, chúng tôi có thể nói mẫu mã của Điện Quang đặc sắc, mà giá thành thì hợp với túi tiền người tiêu dùng".

Theo thống kê được trang Le Courrier du Vietnam đăng ngày 28/01/2020, trao đổi mậu dịch giữa Việt Nam và các thành viên khác trong khu vực đạt khoảng 60 tỉ đô la năm 2019, so với khoảng 45,23 tỉ năm 2017. Ngoài những lĩnh vực xuất khẩu thế mạnh như nông phẩm, thủy sản, các doanh nghiệp Việt Nam cần mở rộng mặt hàng xuất khẩu, tận dụng những ưu đãi thuế quan trong khu vực ASEAN, vị trí thuận lợi trong hành lang Đông-Tây di chuyển hàng hóa…

Một số chuyên gia cho rằng doanh nghiệp Việt Nam cũng cần cải thiện ngay chất lượng hàng hóa, dịch vụ, cũng như cách trưng bày, giới thiệu mặt hàng vì "một khi sản phẩm Việt Nam bị định hình là hàng rẻ tiền, việc thay đổi nhận diện sản phẩm là rất khó", theo khyến cáo của ông Nguyễn Đương Kiên, Vụ Thị trường Châu Á-Châu Phi (bộ Công Thương).

Thu Hằng

Nguồn : RFI, 02/03/2020

Hôm 21/2 Tân Hoa Xã chi tiền quảng cáo trên Facebook để chuyển một bài viết bằng tiếng Anh tới độc giả trên thế giới. Đó là bài ca ngợi những "kết quả đáng kể" của quốc gia đông dân nhất thế giới trong cố gắng phòng chống vi-rút xuất phát từ Vũ Hán. Chỉ một ngày sau Facebook đã quyết định ngưng chạy quảng cáo này. Lý do ? Tân Hoa Xã đã quảng cáo tin chính trị mà không kèm theo nhãn giải thích đó là tin chính trị xã hội được dùng tiền để kiếm thêm độc giả, vi phạm qua định của Facebook.

Khi đã biết có dịch bệnh hoành hành, giới quan chức tỉnh Hồ Bắc vẫn tổ chức sự kiện ăn mừng Tết âm lịch với sự tham gia của 40.000 gia đình.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc thường tập trung vào những nỗ lực trong hiện tại của Bắc Kinh, dù là những cố gắng đáng kể, mà lờ đi những tuần án binh bất động ban đầu khi họ để cho ngọn lửa dịch bùng cháy. Ngay cả khi sau khi đã biết có dịch bệnh hoành hành, giới quan chức tỉnh Hồ Bắc vẫn tổ chức sự kiện ăn mừng Tết âm lịch với sự tham gia của 40.000 gia đình. Lãnh đạo Trung Quốc chính là thủ phạm khiến số ca lây nhiễm trong Trung Quốc vượt quá 100.000 và số người tử vong lên trên 1.000. Nếu họ không bưng bít thông tin trong những tuần đầu tiên, số người nhiễm ở Trung Quốc sẽ ít hơn nhiều và bệnh dịch sẽ không tràn ra tới trên 50 nước như vừa qua.

Các nhà phân tích đưa ra các cách lý giải khác nhau về chuyện Trung Quốc phản ứng chậm trong dịch cúm Covid-19. Phó giáo sư Zeynep Tufekci ở Đại học Bắc Carolina viết cho trang The Atlantic rằng chính hệ thống kiểm soát và kiểm duyệt ở Trung Quốc có thể đã khiến ông Tập Cận Bình cũng không biết những gì đang diễn ra ở chính đất nước mình. Bà Tufekci coi đây là "chứng mù chuyên chế", điều đã khiến Chủ tịch Mao Trạch Đông của Trung Quốc khuyến khích người dân ăn "năm bữa mỗi ngày" hồi năm 1958 vì được báo cáo láo rằng Trung Quốc đang thừa đồ ăn. Chỉ vài tháng sau khi người dân đổ cả đồ ăn xuống cống vì phải ăn cho đủ thành tích, Trung Quốc đã gặp một trong những nạn đói khủng khiếp trong lịch sử khiến hàng chục triệu người chết vì sức tàn phá của chính sách Đại Nhảy Vọt. Một lần nữa Mao chỉ biết được tác hại của Đại Nhảy Vọt khi đã quá muộn, theo bài viết của bà Tufekci.

Ông Tập Cận Bình có lẽ cũng không biết tới những lời cảnh báo sớm của bác sĩ Lý Văn Lượng từ đầu tháng Một, lúc bệnh dịch đã tồn tại được hơn ba tuần. Các nhà kiểm duyệt đã nhanh chóng xóa nó đi khỏi các diễn đàn và mạng xã hội trong lúc công an hỏi tội bác sĩ Lý và các đồng nghiệp của ông. Một trong những lời nói cuối cùng của bác sĩ Lý trước khi chết vì vi-rút Covid-19 là : "Trong một xã hội lành mạnh không thể chỉ có một giọng nói được".

Các chính thể cộng sản trong đó có cả Việt Nam muốn tạo ra : nhiều đàn cừu không có tư duy độc lập hoặc phải tự bóp méo tư duy độc lập của mình để có thể hưởng lợi từ hệ thống bệnh hoạn.

Thật trái khoáy đây chính là những gì các chính thể cộng sản trong đó có cả Việt Nam muốn tạo ra : xã hội một giọng. Đó là lý do ban tư tưởng tồn tại với một ông tổng biên tập cho cả quốc gia trong đó báo chí là độc quyền sở hữu của nhà nước. Chính sách này tạo ra nhiều đàn cừu không có tư duy độc lập hoặc phải tự bóp méo tư duy độc lập của mình để có thể hưởng lợi từ hệ thống bệnh hoạn.

Nhưng khi dịch bệnh hoành hành như ở Hồ Bắc, cả cừu lẫn những người có suy nghĩ tự do đều bị ảnh hưởng như nhau. Một đất nước với quân đội có thể coi là mạnh nhất Châu Á mà chật vật trước con vi-rút nhỏ xíu mắt thường nhìn không ra. Covid-19 cho thấy Trung Quốc còn lâu mới là siêu cường, theo lời một giáo sư từ Viện Khoa học Chính trị Paris. Trong bài viết cho ban Brazil của Đài tiếng nói quốc tế Pháp, ông Alfredo Valladão nói rằng các giá trị của Trung Quốc đang gặp thách thức lớn, nhất là sau các cuộc biểu tình kéo dài ở Hong Kong. Cộng thêm với cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ, mọi việc không hề suôn sẻ với ông Tập Cận Bình trên đường tiến tới đại hội 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2022.

Nguy cơ từ dịch bệnh ở nước láng giềng Trung Quốc cũng là phép thử đối với các nhà lãnh đạo Việt Nam trước đại hội 13 vào năm sau. Sau vụ đốt làng ở Đồng Tâm, bất cứ chính sách sai lầm nào trong xử lý dịch bệnh sẽ gây phương hại tới cơ hội thăng tiến của các chính trị gia chóp bu đang cầm quyền. Vụ Đồng Tâm và cả vụ Covid-19 còn cho thấy bệnh dịch kinh niên ở cả Việt Nam và Trung Quốc chính là bệnh "mù chuyên chế" và điều này phải đáng sợ hơn con Covid-19 gấp nhiều lần. "Mù chuyên chế" gây ảnh hưởng tới não chứ không phải phổi.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 02/03/2020

Covid-19 tác động mạnh vào Mỹ, Trung Quốc, Việt Nam và kinh tế toàn cầu

Phạm Đỗ Chí, BBC, 01/03/2020

Việc virus corona nay lan rộng ra nhiều nơi với các ca tử vong tăng mạnh bên ngoài Trung Quốc đã khiến kinh tế thế giới chao đảo.

Nếu cơn khủng hoảng kéo dài, chứng khoán thua lỗ tiếp cho tới mất 20% hay hơn nữa (từ mức 12% hôm nay), suy thoái kinh tế Mỹ và Trung Quốc cũng như toàn cầu có thể xảy ra năm nay hay năm tới

Chỉ số FTST100 trên thị trường chứng khoán London đã có một tuần rớt giá thê thảm nhất kể từ 2008 tới nay, lao dốc 13%, tính đến cuối phiên giao dịch hôm thứ Sáu, 28/2.

Sắc đỏ trải rộng trên thị trường chứng khoán toàn cầu, từ Châu Á, Châu Âu tới Hoa Kỳ.

BBC News tiếng Việt có cuộc phỏng vấn qua bút đàm với Tiến sĩ Phạm Đỗ Chí từ Florida, Hoa Kỳ, cựu chuyên viên Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

BBC : Điều gì bất thường của lần sụt giảm chứng khoán Mỹ tuần qua khiến dư luận lo lắng, thưa ông ?

Phạm Đỗ Chí  : Tuần qua, tình hình thị trường chứng khoán của Mỹ giảm mạnh với số lượng lớn, và nhanh với tốc độ chưa từng thấy từ khủng hoảng năm 2008.

Chỉ số DJ giảm 3500 điểm hay 12% so với đỉnh cao kỷ lục trước đó chỉ hai tuần vào hôm 13/2, suốt sáu ngày giảm liên tiếp không ngừng nghỉ, khác với thông lệ của thị trường có ngày phải có phản ứng bật lại (lên tạm thời do có người mua vào tích trữ).

Theo lối nói thị trường chứng khoán ("market parlance"), hễ chỉ số chứng khoán tiêu biểu giảm 10% là thị trường bị xếp vào vùng "tạm giảm" (correction territory"), nếu sự cố này tiếp tục đến 20%, thị trường sẽ đi vào vùng "suy thoái" (hay "bear market") có tính trầm trọng hơn.

Các dòng tin headlines trên báo chí và truyền thông cho biết khoảng 3.600 tỷ đô la đã "bay mất" theo dòng lây lan của virus corona, được coi là đã chính thức vào lãnh thổ Mỹ qua các tác nhân mang mầm cúm từ các vùng dịch ở Trung Quốc hay Nam Hàn hay ngay cả qua "lây chéo" (mặc dù chưa tìm ra nguyên nhân gốc của hai trường hợp bị bệnh và tử vong !).

Chính phủ Mỹ và dân chúng thực sự mới bắt đầu lo ngại sau cuộc họp báo ở Tòa Bạch ốc của Tổng thống Trump, tuyên bố ảnh hưởng của cơn dịch này "sẽ nhẹ ở Mỹ và còn ngăn chặn được".

Đối với thị trường, điều này nói lên phản ứng hoàn toàn dứt khoát của các nhà đầu tư Mỹ và thế giới, nhất định muốn bán nhanh để "chạy khỏi" thị trường cuối cùng trên toàn cầu, vì đã có phản ứng hơi chậm so với các thị trường Âu Á đã sụt giảm từ vài tuần trước.

Có lẽ dân chúng ở Mỹ phản ứng bán tín bán nghi với những lời tuyên bố chính trị của Tổng thống Trump có mục đích làm yên lòng đám đông.

Nhưng họ có vẻ chú tâm hơn các lời cảnh báo của giới chuyên môn về dịch nhiễm, như lời bà phó giám đốc CDC ở Atlanta đã nói "vấn đề bây giờ là không phải là dịch cúm liệu có đến Mỹ hay không, mà là sẽ đến lúc nào và cường độ ra sao ?".

Vì thế, họ cũng đôn đáo tìm mua trữ sẵn khẩu trang phòng chống, dù vài giới chuyên môn cũng lên tiếng cho rằng việc đeo mặt nạ không có hiệu quả lắm ; kết quả đầu tiên là đã khó tìm mua được dụng cụ đơn giản nhất này ở nhiều thành phố.

Ở vài nơi có phố Tàu đông đúc vốn sinh hoạt phồn thịnh, các hiệu ăn và bán thực phẩm Á đông đã thưa thớt vắng khách hẳn.

BBC : Tác động của virus corona với kinh tế và chính trị Mỹ và Trung Quốc, cụ thể là cơ hội tái đắc cử của Tổng thống Trump ở Mỹ và vai trò của Chủ tịch Tập ở Trung Quốc sẽ ra sao ?

Phạm Đỗ Chí : Đối với cá nhân tôi, mãi là một sinh viên lâu đời của môn kinh tế học qua cả quá trình học vấn và kinh nghiệm làm việc, thì kinh tế gia xuất sắc nhất để tiên đoán cơn suy thoái kinh tế ("recession") sắp đến không hẳn là một nhà chuyên môn đã từng đoạt giải Nobel hay một mô hình kinh toán học nổi tiếng, mà thường là thị trường chứng khoán vì nơi đó tụ tập toàn thể các tác nhân (các cá nhân và các hãng) trong một nền kinh tế.

Lần này, thị trường giảm mạnh và nhanh như vậy, dù phần lớn do tác động tâm lý lo sợ suy giảm của kinh tế toàn cầu mà điểm kích động ("trigger point") là dịch cúm làm tê liệt nền kinh tế Trung Quốc lớn thứ nhì thế giới và nổi tiếng là "công xưởng sản xuất toàn cầu", cho thấy đã có vết nứt mạnh trong kinh tế Mỹ, do những lo ngại các hãng sẽ mất nặng doanh thu do nguồn cung nhiều nguyên vật liệu từ Trung Quốc sẽ bị chặn đứng hay chậm trễ.

Cuối ngày thứ Sáu vừa qua, thị trường DJ phục hồi được gần 600 điểm đã mất trong nửa giờ cuối cùng, nhờ tin từ Tòa Bạch ốc là Ngân hàng Dự trữ Mỹ FED có thể giảm lãi suất lần nữa trong kỳ họp tháng 3 sắp tới để yểm trợ nền kinh tế.

Tuy tác động lên thị trường trong vài ngày tới có thể xảy ra để làm nhà đầu tư yên tâm trong ngắn hạn, tác dụng thật sự của FED bây giờ tương đối sẽ giới hạn cho nền kinh tế Mỹ và cả thế giới.

Vấn đề bây giờ không phải là cần "kích cầu", khuyến khích mặt cầu của kinh tế Mỹ vốn đã có sẵn khá đủ, với chính sách giảm thuế và chi tiêu quốc phòng mạnh của Chính phủ cũng như giới tiêu thụ vẫn sẵn sàng chi tiêu mạnh.

Lãi suất Mỹ vốn đang ở vùng trũng khá thấp, sự giảm thêm nhỏ giọt 0,25-0,50 % của FED không đủ làm các hãng tăng mạnh thêm đầu tư để kích thích bên mặt "cầu".

Vấn đề là khủng hoảng ở mặt "cung" do thiếu "nguồn cung" ("supply chains") bắt đầu từ Trung Quốc.

Câu hỏi không ai trả lời nổi lúc này, là cơn dịch sẽ kéo dài thêm bao lâu và lúc nào thì Trung Quốc gượng dậy được ?!

Nếu cơn khủng hoảng kéo dài, chứng khoán thua lỗ tiếp cho tới mất 20% hay hơn nữa (từ mức 12% hôm nay), suy thoái kinh tế Mỹ và Trung Quốc cũng như toàn cầu có thể xảy ra năm nay hay năm tới (được định nghĩa bởi hai quý liên tiếp với tăng trưởng GDP âm).

Riêng ở Mỹ, nếu chứng khoán suy sụp và nạn mất việc làm có thể xảy ra trong mùa tranh cử, thành tích "kinh tế mạnh" và "Make America Great" như "cliché" của ông Trump có thể sụp theo và ảnh hưởng đến triển vọng tái đắc cử, dù ông đang thắng thế ở đầu mùa bầu cử lúc này.

Không cần suy diễn nhiều thêm cho Trung Quốc và cá nhân Chủ tịch Tập Cận Bình, triển vọng kinh tế rất u tối sau năm chống trả với thế Cờ Vây thương mại của Mỹ, nay lại bị lồng thêm sự tê liệt do dịch cúm.

Nhiều bình luận gia đã phân tích sự lung lay trong vai trò chính trị của Chủ tịch Tập và ngay cả cơ chế chính trị của Trung Quốc.

Liên bang Xô Viết đã sụp đổ sau 70 năm, bắt đầu từ nguyên nhân kinh tế. Liệu có đến lượt Trung Quốc, cũng sau cùng khoảng thời gian dài đó ?

BBC : Nhiều ý kiến nói kinh tế Mỹ và thế giới phụ thuộc nhiều vào kinh tế Trung Quốc, vậy Hoa Kỳ sẽ vượt qua giai đoạn này ra sao ?

Phạm Đỗ Chí : Vai trò "cơ xưởng sản xuất" nguyên vật liệu của Trung Quốc nêu trên sẽ gây tác dụng thiệt hại lâu dài cho Mỹ và các nước khác (nhất là Việt Nm).

Mỹ cần tìm các nguồn cung mới ("supply chains") từ chính sản xuất nội địa hay các nước khác ở Á Châu (kể cả Việt Nam), và sẽ cần thay đổi nền công nghệ, bớt đi phần công nhân rẻ vẫn do Trung Quốc cung cấp và thay bằng công nghệ cũng như công nhân cấp cao hơn ở Âu châu.

Nhưng việc này sẽ mất nhiều thì giờ, và đó là lý do suy thoái kinh tế cho Mỹ có thể xảy ra trong 12-18 tháng tới.

BBC : Theo ông đánh giá thì Việt Nam bị virus corona đánh vào kinh tế thế nào ?

Phạm Đỗ Chí : Kinh tế Việt Nam bị dịch cúm đánh vào cả ba mặt :

- Tác động trực tiếp lên dân chúng trong việc phòng bệnh như trường hợp Trung Quốc, làm tê liệt nền kinh tế và đời sống xã hội.

- Về mặt cầu, suy giảm kinh tế Trung Quốc sẽ ảnh hưởng nặng nề đến việc mua hàng của Việt Nam. Thí dụ điển hình nhất là việc đóng cửa biên giới đã chặn đứng việc xuất cảng nông sản.

- Về mặt cung, Việt Nam đang bị khủng hoảng nặng nề về thiếu cung cấp "nguồn cung" các nguyên vật liệu để sản xuất và xuất cảng.

BBC : Với Việt Nam thì những kêu gọi giảm phụ thuộc vào kinh tế Trung Quốc có khả thi không ? Theo ông, giả sử như Việt Nam muốn thì nên làm thế nào, và phải làm trong bao lâu ?

Phạm Đỗ Chí : Rất nhiều giới chuyên viên và bình luận gia coi đây là dịp may hiếm có để kinh tế Việt Nam có thể "thoát Trung".

Có thể khả thi nếu bàn thuần túy về phương diện chuyên môn hay kỹ thuật. Nhưng điều cốt yếu lại về mặt chính trị, liệu các nhà lãnh đạo Việt Nam có sẵn sàng ?

Cách đây vài tuần, nhân câu chuyện đóng cửa tạm thời biên giới với Trung Quốc để phòng dịch bệnh, đã có phát biểu chính thức là Việt Nam không thể đơn phương làm được chuyện này vì đã ký hiệp ước đòi hỏi sự chấp thuận của hai bên và trong thời hạn tối thiểu phải được thông báo trước.

Dư luận trong nước ngẩn ngơ không hiểu hiệp ước này được ký bởi ai và lúc nào ?

Và ngay câu hỏi dù có muốn làm chăng nữa, phải có các nghiên cứu và dự án kỹ thuật trong việc sản xuất nội địa và tìm nguồn cung từ các nước khác trong khu vực hay trên thế giới, cũng như việc áp dụng các phương pháp sản xuất mới và đào tạo nhân lực quan trọng ở nhiều cấp. Cũng chỉ là đoán mò nếu nói mất ít nhất độ 3-5 năm ? !

Nhưng điều đáng nói là Việt Nam cần tách bớt khỏi Trung Quốc ngay lúc này không thuần túy chỉ vì lý do kinh tế như một số đông mong muốn, mà chính là vì lý do chính trị. Trước triển vọng không sáng sủa của Trung Quốc như nêu trên, Việt Nam có lẽ mong mỏi sẽ trung lập hơn trong số vài nước theo chủ nghĩa xã hội nhỏ nhoi còn lại trên Trái Đất !

Nguồn : BBC, 01/03/2020

********************

Virus corona - Covid-19 : Số ca bị nghi nhiễm virus tiếp tục tăng tại Việt Nam

Trọng Thành, RFI, 29/02/2020

Việt Nam căng thẳng đối phó với nguy cơ dịch virus corona (Covid-19). Số ca nghi nhiễm virus tính đến chiều hôm nay, 29/02/2020, tăng lên mức cao nhất kể từ đầu mùa dịch. Trừ cấp phổ thông trung học và đại học, các trường mẫu giáo, tiểu học và trung học cơ sở sẽ đóng cửa thêm từ một đến hai tuần nữa để phòng dịch.

Covid-19 : nhân viên y tế kiểm soát xe chở hàng đến từ Trung Quốc. Ảnh ỏ cửa khẩu Hữu Nghị, Lạng Sơn, ngày 20/02/2020. Reuters/Kham

Theo thông tin của Bộ Y tế Việt Nam, số người nghi nhiễm virus, được đặt dưới chế độ theo dõi nghiêm ngặt tính đến 15g30 ngày 29/02, là 105 người. Số trường hợp nghi ngờ nhiễm bệnh dịch Covid-19 là những người có dấu hiệu sốt, ho... đến từ vùng dịch. Con số cao nhất trước đó là 97 người bị nghi ngờ, ghi nhận ngày 11/02.

Cùng với việc kiểm dịch chặt chẽ khách đến từ Hàn Quốc, ngừng chế độ miễn thị thực nhập cảnh với du khách Hàn Quốc, bắt đầu từ 0 giờ ngày 29/02, Bộ Y tế yêu cầu các chính quyền địa phương áp dụng khai báo y tế đối với khách nhập cảnh đến từ hoặc đi qua Iran và Ý, hai tâm dịch chủ yếu khác hiện nay, ngoài lãnh thổ Trung Quốc.

Hiện tại, ở Việt Nam, có hơn 6.200 người nhập cảnh từ vùng dịch đang được theo dõi sức khỏe.

Hôm qua, theo thông báo chính thức từ các địa phương, học sinh trung học phổ thông và sinh viên đại học tại 59 trên tổng số 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, sẽ đi học trở lại kể từ tuần tới (không kể thành phố Hồ Chí Minh, Ninh Bình, Tiền Giang và Thái Bình). Thời gian trở lại trường của học sinh mẫu giáo, tiểu học và trung học cơ sở sẽ lui lại từ một đến hai tuần lễ (tức từ ngày 09/03 hoặc 16/03).

Cơ sở cách ly : Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh sắp quá tải

Số lượng người Việt trở về từ Hàn Quốc quá đông, trong những ngày gần đây, khiến hai thành phố lớn nhất Việt Nam, Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, đang trong tình trạng không đảm đương nổi số lượng người cần cách ly, theo dõi.

Theo báo chí trong nước, tính đến ngày hôm qua, sở Y Tế phối hợp với Bộ Tư lệnh Thủ đô đang cách ly tập trung khoảng 1.700 người. Theo Bộ Tư lệnh Thủ đô, toàn bộ các khu cách ly với sức chứa khoảng 2.500 người có thể sẽ quá tải nội trong ngày 29/02. Hà Nội đang yêu cầu Bộ Quốc phòng và các tỉnh lân cận, như Vĩnh Phúc, Bắc Giang hỗ trợ.

Về phần mình, Sài Gòn cũng đang chuẩn bị đón thêm hàng nghìn người Việt trở về từ Hàn Quốc. Trong cuộc họp chiều tối nay, 29/02, chủ tịch thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Thành Phong, cho biết đang chuẩn bị phương án phối hợp với các tỉnh phía nam để tổ chức đón tiếp và cách ly người trở về. Hiện tại, thành phố có khoảng 1.500 giường cách ly.

Sài Gòn muốn chặn dịch "từ đầu", Hà Nội chủ trương gia tăng "giường bệnh"

Trong số 22.000 người Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc, ước tính có 7.000 người ở các tỉnh phía Nam. Chính quyền Sài Gòn đề xuất chính phủ cho học sinh đại học nghỉ hết tháng 3, để thành phố có thể huy động được khoảng 40.000 giường tại các ký túc xá làm nơi cách ly tập trung. Chính quyền sở tại cũng lo ngại ký túc xá sẽ trở thành môi trường lây nhiễm dễ dàng khi 600.000 sinh viên trở lại trường.

Trước đó, bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh khẳng định Sài Gòn sẽ khó lòng đảm đương nổi việc điều trị quá 1.000 người mắc bệnh dịch Covid-19, vốn đòi hỏi một lực lượng lớn nhân viên y tế, trong bối cảnh thành phố hiện chỉ có 350 bác sĩ chuyên khoa nhiễm, còn điều dưỡng chuyên khoa nhiễm khoảng 1.000 người. Chủ trương của lãnh đạo Sài Gòn là cần ngăn chặn dịch ngay từ đầu, có nghĩa là ngay từ khâu cách ly.

Trong khi từ đầu tháng 2/2020, chính quyền Hà Nội đã nhấn mạnh là các cơ sở y tế của thủ đô có đủ khả năng bảo đảm đến 5.000 giường bệnh cách ly điều trị người bệnh Covid-19. Những ngày gần đây, chính quyền thủ đô thông báo đã trình phương án xây dựng thêm hai "bệnh viện dã chiến", có sức chứa tổng cộng 1.200 giường bệnh. Ý tưởng lập bệnh viện dã chiến đã được đưa ra ngay từ đầu dịch.

Việt Nam ra khỏi nhóm nước "có nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng"

Hôm qua, truyền thông trong nước đăng tải rộng rãi thông tin về việc cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đã đưa Việt Nam ra khỏi nhóm các nước "có nguy cơ lây lan dịch bệnh Covid-19 trong cộng đồng" (hiện còn có Singapore, Thái Lan, Đài Loan). "Có nguy cơ dịch bệnh Covid-19 trong cộng đồng" là khuyến cáo đề phòng ở mức thấp nhất. Ba mức cao hơn là "Cấp 3 - Cảnh báo" (cao nhất), "Cấp 2 - Cảnh giác" và "Cấp 1 - Theo dõi". Ý, Iran và Hàn Quốc thuộc nhóm "Cấp 3 - Cảnh báo".

Một số nhà quan sát cho rằng việc cơ quan y tế Hoa Kỳ đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các điểm đến "có nguy cơ lây lan dịch bệnh Covid-19 trong cộng đồng" có thể đã không phản ánh đúng mức độ nguy cơ dịch bệnh tại Việt Nam. Nếu căn cứ vào số lượng chính thức 16 người nhiễm virus, và toàn bộ đã khỏi bệnh, thì kết luận như vậy là đúng. Nhưng nhiều người cũng tỏ ra hoài nghi là chính quyền đã không tiến hành xét nghiệm đủ.

Cho đến hôm nay, có tổng cộng hơn 1.500 người được xét nghiệm Covid-19 tại Việt Nam. Có khả năng trên thực tế, đã có nhiều người nhiễm virus nhưng không được xét nghiệm. Cho đến những ngày gần đây, nhiều chuyên gia dịch tễ học quốc tế cũng đặt câu hỏi dịch Covid-19 không thấy xuất hiện tại Nam Mỹ là khu vực có nhiều quan hệ với Trung Quốc. Phải chăng hệ thống y tế tại các nước liên quan đã không có đủ phương tiện để nhận diện dịch bệnh ?

Trọng Thành

Nguồn : RFI, 29/02/2020

"Một xã hội lành mạnh không nên chỉ có một tiếng nói" 

(Bs Lý Văn Lượng)

Trước giao thừa năm Canh Tý (2020), khi Hà Nội chuẩn bị bắn pháo hoa để tiễn năm cũ (con heo) và đón năm mới (con chuột) thì trời bỗng nổi sấm chớp và mưa rào như giữa mùa hè. Một hiện tượng lạ chưa bao giờ thấy ! Dù đó là do biến đổi khí hậu hay Thượng đế báo hiệu điềm gở cho năm mới (như "một năm vi-rút"), biến cố Đồng Tâm gây đổ máu đã được bồi tiếp bằng dịch Vũ Hán gây hoảng loạn, như là "khủng hoảng kép" (double crises).

Coronavirus, nay gọi là Covid-19

Kể từ khi dịch bùng phát tại Vũ Hán cách đây hơn hai tháng, thế giới chỉ biết là Coronavirus, nay gọi là Covid-19. Trung Quốc và thế giới chỉ biết rất ít về vi-rút mới. Trong khi nhiều câu hỏi vẫn chưa được giải đáp, thì vi-rút mới này đã trở thành "yếu tố thay đổi to lớn" làm bộc lộ "gót chân A-Sin" của Trung Quốc. Covid-19 đã tạo ra một cuộc khủng hoảng lớn và bước ngoặt mới cho Trung Quốc sau Thiên An Môn, với những biến số khó lường.

Gót chân Asin

Theo cập nhật của Worldometer (đến 25/2/2020), có 80.354 ca lây nhiễm và 2.707 ca tử vong. Từ khi bùng phát, vi-rút mới từ Vũ Hán đã lan ra 40 quốc gia và lãnh thổ, gồm con tàu Diamond Princess đậu tại cảng Yokohama, với 691 ca lây nhiễm. Đến nay, Việt Nam có 16 ca lây nhiễm trong khi Hàn Quốc có 977 ca. Việt Nam đã công bố tình trạng khẩn cấp về y tế và dừng các chuyến bay tới/từ Trung Quốc, nhưng vẫn chưa đóng cửa biên giới.

Trong khi lãnh đạo WHO kêu gọi các nước chuẩn bị cho đại dịch (pandemic), trong khi chính quyền Mỹ đề nghị Quốc hội chi 2,5 tỷ USD để chống Covid-19, trong khi các nước láng giềng với Trung Quốc (như Hàn Quốc) đang phải vất vả đối phó với nguy cơ dịch bùng phát, thì các quan chức y tế Việt Nam tự tin đã "kiểm soát được vi-rút Covid-19", và các quan chức giáo dục Việt Nam chủ quan quyết định cho học sinh đến trường vào ngày 2/3.

Phải chăng sự chủ quan và tự tin hơi sớm vì bệnh thành tích ? Với Trung Quốc, Việt Nam là nước láng giềng liền kề về địa lý, và "cùng chung vận mệnh" về chính trị. Với Hàn Quốc, Việt Nam cũng có quan hệ gần gũi : có gần 25.000 người Hàn sinh sống ở Việt Nam (là cộng đồng đông nhất), và có gần 200.000 người Việt sinh sống ở Hàn Quốc (rất đông). Mỗi ngày có 11 chuyến bay từ Hàn Quốc về Việt Nam, tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường.

Còn quá sớm để chủ quan và tự mãn rằng "Việt Nam là nước đầu tiên dập được dịch Covid-19". Những kết quả ban đầu của Việt Nam là đáng tự hào vì trong gần 2 tuần chỉ có 16 người bị lây nhiễm và nay đã hồi phục, trong khi không có ca nào bị chết. Nhưng đó cũng có thể là "khoảng lặng trước cơn bão". Một số bác sĩ ở Vũ Hán đã cảnh báo là một số bệnh nhân đã phục hồi vẫn có thể bị tái nhiễm, và thời gian ủ bệnh có thể kéo dài lâu hơn 14 ngày.

Theo James Palmer (Foreign Policy, 12/2/2020), việc tăng đột xuất số ca lây nhiễm và tử vong chủ yếu là do Trung Quốc thay đổi cách chẩn đoán và thống kê, trong khi vi-rút này vẫn là một bí ẩn được che đậy làm người ta nghi ngờ. Neil Ferguson (một chuyên gia về dịch) cho rằng đến nay mới phát hiện được 10% số ca lây nhiễm và con số tử vong còn khá xa sự thật. Có 3.000 nhân viên y tế ở Vũ Hán bị lây nhiễm (gấp đôi con số đã thông báo).

Theo báo cáo của trường đại học Imperial College London (21/2/2020), "khoảng 2/3 số ca lây nhiễm Covid-19 xuất phát từ Trung Quốc chưa được phát hiện trên thế giới". Năm triệu người đã rời khỏi Vũ Hán trước khi thành phố bị phong tỏa (ngày 23/1). Theo ông Tedros Adhanom Ghebreyesus (Tổng giám đốc WHO) "cửa sổ cơ hội đang khép lại" với việc kiểm soát Covid-19, và các nước cần chuẩn bị cho tình huống có đại dịch (pandemic).

Covid-19 là một tai họa bất ngờ cho Trung Quốc, không chỉ thách thức y học hiện đại mà còn đe dọa "trò chơi vương quyền" của Tập Cận Bình, làm bộc lộ những tử huyệt như "gót chân A-Sin" của Trung Quốc. Lần này, chắc Trung Quốc không đủ nguồn lực mà họ đã dựa vào để phục hồi sau khủng hoảng SARS 17 năm trước. Người Trung Quốc, từ lãnh đạo đến dân thường, từ bác sĩ đến bệnh nhân, nay đều "bình đẳng" trước Covid-19 và tử thần.

Covid-19 còn mạnh hơn cả một đạo quân lớn với vũ khí hiện đại. Nó không chỉ lây nhiễm trong nước và trong quân đội Trung Quốc, làm suy yếu sức chiến đấu của PLA, mà còn lan ra khắp thế giới (đến nay là 37 quốc gia và vùng lãnh thổ). Nó đe dọa bùng phát tại một số nước khác, với làn sóng "bài Trung" làm cô lập Trung Quốc, và có thể làm tê liệt các chương trình mang dấu ấn Tập Cận Bình như "Vành đai Con đường" và "MIC 2025".

Theo Richard Haass (Chủ tịch CFA), "Tác động lâu dài nhất đối với Trung Quốc là về chính trị"… Hệ quả của nó có thể làm tê liệt hệ thống khi Tập củng cố quyền lực, làm các quan chức địa phương không dám nói thật và làm thật. "Chương trình chống tham nhũng của Tập thay thế các quan chức có năng lực bằng các quan chức trung thành" (1).

Nay Trung Quốc phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu để duy trì nền kinh tế. Khoảng 20% GDP của Trung Quốc là từ xuất khẩu. Mỹ là thị trường lớn nhất của Trung Quốc. Nếu chiến tranh thương mại tiếp tục gia tăng sẽ biến khó khăn kinh tế thành khủng hoảng chính trị. Trung Quốc sẽ bị cô lập và suy thoái bởi hai "đòn kép" (twin blows) là chiến tranh thương mại và Covid-19. Hệ quả là "bất an về kinh tế sẽ dẫn đến những vấn đề về an ninh".

Dịch Covid-19 bùng phát tuy không phải là vấn đề địa chính trị hay sự kiện chính trị, nhưng nó có hệ quả địa chính trị và dẫn đến các sự kiện chính trị. Căng thẳng xã hội có thể làm suy xụp về chính trị (political implosion). "Covid-19 là giọt nước tràn ly, có thể biến đổi vị thế quốc tế của Trung Quốc, và làm thay đổi căn bản hệ thống quốc tế" (2).

Từ giấc mơ đến ác mộng

Theo Minxin Pei và Nicholas Kristof, Trung Quốc không học được bài học kinh nghiệm SARS (2002-2003) để đối phó với Civid-19 tại Vũ Hán (2019-2020) (3).

Vũ Hán, tâm chấn của Covid-19, có vị trí chiến lược và thu nhập bình quân cao (20.000 USD), nhưng khi vi-rút bùng phát thì Bắc Kinh không phản ứng kịp thời. Kết quả là năm triệu người hoảng loạn rời Vũ Hán trước khi bị phong tỏa. Theo Minxin Pei, "Bắc Kinh không sẵn sàng đối phó với bùng phát có quy mô lớn như vậy". Sau dịch SARS, "chưa thấy có sự biến chuyển thực sự nào về cách thức Trung Quốc xử lý các cuộc khủng hoảng lớn".

Mixin Pei nói rằng trong vòng một tháng (từ giữa tháng 12/2019 đến giữa tháng 1/2020) Trung Quốc đã để mất "cơ hội vàng" khi chính quyền thẩm vấn và kỷ luật tám bác sĩ về tội "tung tin đồn" khi họ cảnh báo về vi-rút lạ. Sau mấy tuần bất động và lúng túng (đến 20/01/2029) số người lây nhiễm đã tăng gấp đôi. Covid-19 làm người ta nhớ tới tiểu thuyết "The Eyes of Darkness" của Dean Koontz (1981), làm xuất hiện các thuyết âm mưu.

Thế giới "hậu sự thật" mà Yuval Harari cảnh báo, với những tin vịt (fake news) làm thật giả lẫn lộn (half truth) là mảnh đất tốt cho các thuyết âm mưu. Nhưng không ai có thể xác nhận những thông tin của tỷ phú lưu vong Quách Văn Quý (Guo Wengui) có cơ sở hay không, hoặc khẳng định bà Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli) phụ trách phòng thí nghiệm P4 ở Vũ Hán có liên quan đến bùng phát dịch Covid-19 và trở thành "con dê tế thần" hay không.

Nguyên nhân chính là "lỗi hệ thống" của chế độ tìm cách bưng bít thông tin để che dấu sự thật, đẫn đến sự "mù lòa của chuyên chế" (authoritarian blindness). Khi vi-rút mới được phát hiện tại Vũ Hán (8/12/2019) chính quyền đã bịt miệng các bác sĩ và nhà báo. Khi bắt đầu có người bị chết (11/01/2020) chính quyền vẫn phủ nhận vi-rút mới có thể lây từ người sang người. Tình trạng bất động và lúng túng làm cho vi-rút bùng phát, không thể kiểm soát.

Khi tình hình đã bị mất kiểm soát, với hàng chụcngàn người bị lây nhiễm và tử vong (đến 20/1) chính quyền buộc phải có "hành động quyết liệt", nhưng đã quá muộn. Ngày 6/2, bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), một trong tám bác sĩ ở Vũ Hán bị thẩm vấn, đã chết vì Covid-19 như một kẻ "tử vì đạo", làm bùng lên một làn sóng phẫn nộ và tuyệt vọng. Tập Cận Bình và lãnh đạo Bắc Kinh đã bị bất ngờ và lúng túng đối phó với cơn bão truyền thông.

Khi các quan chức Trung Quốc đứng trước một vấn đề, "họ thường xem vấn đề đó thực chất là kỹ thuật hay chính trị". Nếu là chính trị, "họ sẽ đá vấn đề đó lên trên, để chờ quyết định, thường là rất chậm trong một thể chế quá tập trung". Trong khi Ian Johnson coi "chủ nghĩa hành động" (actionism) "là nhu cầu chính trị để cho người khác thấy mình có hành động", thì Minxin Pei coi hành động quyết liệt của Bắc Kinh là "quân sự hóa chính quyền".

Chiến tranh thương mại của Mỹ đánh vào kinh tế Trung Quốc khi nó đang chu kỳ suy thoái. Covid-19 bồi tiếp một đòn nữa làm Trung Quốc lao đao. Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, chứng khoán Trung Quốc giảm mạnh : Shanghai composite giảm 7,7%, và Shenzhen Component Index giảm 8,5%. Goldman Sachs dự báo tăng trưởng GDP giảm 0,4% và S&P dự báo tăng trưởng 5% (năm 2020), và Financial Times dự báo tăng trưởng 4% (năm 2024). 

Trung Quốc đóng góp tới 1/3 tăng trưởng toàn cầu (còn lớn hơn cả Mỹ, EU và Nhật cộng lại), nên tác động toàn cầu của Covid-19 bùng phát "còn lớn hơn nhiều so với dự kiến" và có thể dẫn đến sự kiện "Thiên nga đen" (black swan). Covid-19 bùng phát làm thay đổi triệt để động lực của kinh tế Trung Quốc" (4). 

Nhưng điều làm lãnh đạo Trung Quốc lo nhất là sự bưng bít của chính quyền địa phương về dịch Covid-19, sẽ xô đẩy người dân Trung Quốc chĩa sự phẫn nộ và tuyệt vọng của họ vào hệ thống chuyên quyền của Đảng. Vì vậy, Tập phải "chiến đấu trên hai mặt trận" là chống vi-rút Corona và vi-rút chính trị (5).

Giáo sư Hứa Chương Nhuận (Xu Zhangrun ) của Đại học Thanh Hoa đã bày tỏ sự phẫn nộ và tuyệt vọng khi viết bài tiểu luận "Báo động lây lan : Khi phẫn nộ vượt qua sợ hãi". Theo ông, "cả hệ thống đã bất lực. Điều còn lại là tâm trạng vô vọng". Đó là "tình trạng thoái hóa giai đoạn cuối" và "sự vô năng của lú lẫn về tổ chức và bất lực của hệ thống" (6).

Để đối phó, Bắc Kinh đã thay các quan chức đứng đầu Hồ Bắc và Vũ Hán bằng người thân tín của Tập (13/2/2020), và trấn áp tiếng nói phản biện của trí thức Trung Quốc, là nạn nhân của Covid-19 và chế độ chuyên quyền. Hơn 60 học giả các trường đại học lớn trên thế giới vừa ký vào bức thư ngỏ gửi Tập Cận Bình do giáo sư Andrew Nathan khởi xướng (22/2/2020) để phản đối việc bắt giam luật sư Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong) và nhóm trí thức.

Covid-19 đã tạo ra thách thức nghiêm trọng đầu tiên trong nước đối với quyền lực của Tập. Trước sự rạn nứt của Bắc Kinh, Tập đang đứng trước một cuộc khủng hoảng chính trị tiềm ẩn. Trấn áp xã hội dân sự càng làm bộc lộ sự bất cập và bất lực của hệ thống khi bị khủng hoảng như SARS hay Corona. Nói cách khác, Trung Quốc là "người khổng lồ chân đất sét" (Does China Have Feet of Clay, Joe Nye, Project Syndicate, April 4, 2019).

Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh về trí tuệ nhân tạo toàn cầu (9/7/2017 tại Trung Quốc), sử gia Yuval Harari cảnh báo : "thuật toán có nguy cơ tạo ra nền độc tài số…Điều đó có thể kết thúc rất tồi tệ… Họ đặt nền văn minh nhân loại trước rủi ro, nếu không có giải pháp, chúng ta sẽ gặp vấn đề rất lớn... Chúng ta không bao giờ được đánh gía thấp sự ngu xuẩn của con người" (7).

Nay người Trung Quốc nhận thấy rằng họ đang phải trả giá cho hệ thống kiểm duyệt thông tin của Bắc Kinh, rằng chỉ có minh bạch và tự do ngôn luận mới cứu được họ. Vì không kiểm soát được vi-rút Corona, Bắc Kinh đang cố kiểm soát vi-rút chính trị để bảo vệ giới lãnh đạo. Điều đó có nghĩa là chính danh của Tập Cận Bình đang gặp nguy hiểm. Vậy làm thế nào để Việt Nam tránh được con đường mòn của Trung Quốc và thoát khỏi nguy cơ ?

Biến số khó lường

Khi nói về Trung Quốc, chúng ta phải nghĩ đến Việt Nam. Khủng hoảng Covid-19 làm bộc lộ sự bất lực của thể chế chính trị lỗi thời, với những nút thắt làm tắc nghẽn dòng năng lượng như các khối u ác tính. Ông Trần Quốc Vượng có lý khi nói (2/12/2019) "Cơ đồ ta xây dựng 75 năm nay sụp đổ hay không cũng do chúng ta thôi, chẳng phải do kẻ thù đâu. Chẳng ai xâm lược mình… Chẳng ai lật đổ chúng ta đâu. Ta không làm tốt thì tự ta lật đổ ta thôi".

Năng lực xử lý khủng hoảng của Việt Nam vẫn yếu vì thể chế lỗi thời và quản trị kém. Hiện nay, khách Trung Quốc nhập cảnh Việt Nam không cần visa nên rất rủi ro. Sau bùng phát Covid-19 và sau khi WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu, Việt Nam buộc phải hạn chế nhập cảnh, tuy chưa tuyên bố đóng cửa biên giới với Trung Quốc (như Nga và Triều Tiên) vì sợ làm mất lòng Trung Quốc và đình trệ xuất khẩu qua biên giới.

Sau Tết càng rủi ro vì có nhiều lễ hội truyền thống, làm người dân ham vui chơi và các công ty du lịch ham kinh doanh, nên có thể "trên bảo dưới không nghe". Từ sau Tết Nguyên Đán, học sinh được nghỉ học tiếp đến hết tháng hai. Nếu Bộ Giáo Dục định cho học sinh đi học trở lại vào ngày 2/3 là một quyết định rất rủi ro. Tình trạng Covid-19 lây lan nhanh với nguy cơ bùng phát ở Hàn Quốc là một cảnh báo cho Việt Nam về rủi ro tiềm ẩn. 

Trong bối cảnh phải đối phó với sức ép từ hai phía, Chính phủ Việt Nam "tiến thoái lưỡng nan" (như "catch-22"), nhưng cần quyết đoán để thoát hiểm. Việc hạn chế hay đóng cửa biên giới để ngăn chặn dịch lây lan, hay mở cửa vì sức ép của Trung Quốc và cộng đồng doanh nghiệp, là một quyết định rất khó khăn. Tình trạng khan hiếm khẩu trang là một ví dụ Việt Nam có thể đối phó thế nào với khủng hoảng Covid-19 và nạn ô nhiễm không khí.

Việt Nam buộc phải phong tỏa một số địa điểm (như ở Vĩnh Phúc) và dừng một số hoạt động (như du lịch và giáo dục). Theo các chuyên gia kinh tế, GDP của Việt Nam năm 2020 sẽ giảm ít nhất 0,4% (còn 6%), vì phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc. Du lịch chiếm 7% GDP, nên sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi Covid-19 (dự kiến sẽ mất 6-7 tỷ USD trong 3 tháng tới). Khách Trung Quốc chiếm 1/3 tổng số khách du lịch, nên sẽ giảm ít nhất là 90%. 

Theo ông Akira Kawamoto  (Project Syndicate, 12/2/2020) việc đóng cửa sẽ gây sốc lớn cho chuỗi cung ứng toàn cầu tại Châu Á. Về xuất khẩu, Đài Loan sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, kế đến là Việt Nam, Malaysia, và Hàn Quốc. Về du lịch, Thailand, Việt Nam, Singapore sẽ bị thiệt hại lớn nhất. Nhưng ông cho rằng "chia sẻ thông tin với công chúng có thể hiệu quả trong việc kiềm chế bùng phát, hơn là cách hạn chế tự do đi lại một cách khắt khe".

Có người lo ngại dịch Covid-19 bùng phát làm "Đồng Tâm có thể bị lãng quên" và "EVFTA có thể là câu chuyện của hành tinh khác". Tuy lo ngại đó phản ánh nguy cơ của Covid-19, nhưng chưa thấy hàm ý và quan hệ nhân quả của các sự kiện đối với Việt Nam. Ngày 12/2/2020, 401 nghị sĩ EU đã bỏ phiếu thuận cho EVFTA, với 192 phiếu chống, và 40 phiếu trắng. EVFTA là cơ hội tốt để Việt Nam giảm phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc.

Lời cuối

Tại Trung Quốc, Covid-19 đã trở thành yếu tố thay đổi to lớn (a huge game changer), biến "Giấc mơ Trung Quốc" thành cơn ác mộng Vũ Hán, báo hiệu "màn chót" đang tới gần một sự suy xụp về kinh tế và chính trị. Tại Việt Nam, biến cố Đồng Tâm được bồi tiếp bằng dịch Vũ Hán gây kinh hoàng như "khủng hoảng kép". Vô hình trung Covid-19 đang giúp Việt Nam một cơ hội tốt và động lực mới để "thoát Trung", như "hệ quả không định trước".

Khi Peter Navaro viết cuốn sách "Chết dưới tay Trung Quốc", chắc ông không biết có ngày Vũ Hán bị Covid-19 biến thành tử địa. Nay người dân Vũ Hán và các nơi khác ở Trung Quốc đang trở thành nạn nhân của Covid-19. Đó là điều mà Bắc Kinh tự chuốc lấy khi lãnh đạo của họ không xử lý được, để dịch mới bùng phát và biến thành khủng hoảng lớn. Với ý nghĩa đó, Covid-19 có "công lớn" làm cho người dân Trung Quốc đang tỉnh ngộ.

Không biết khi nào thì Covid-19 sẽ được kiểm soát và lặng lẽ rút lui sau khi gây tổn thất to lớn. Có thể vi-rút khác sẽ xuất hiện vì loài người đã tàn phá và đảo lộn tự nhiên. Covid-19 còn làm cho các người ta hiểu rằng muốn hoạch định kinh tế trong tương lai phải hiểu về dịch học. Trung Quốc chắc sẽ không còn giống như trước, và khó có thể bịt được miệng người dân. Đó là bước ngoặt khi "phẫn nộ vượt qua sợ hãi", khi bác sĩ Lý Văn Lượng đã nói lên một sự thật đơn giản trước khi chết : "Một xã hội lành mạnh không nên chỉ có một tiếng nói".

Nguyễn Quang Dy

Nguồn : viet-studies, 25/02/2020

Ghi chú :

(1) How the coronavirus crisis destroyed the Xi’s myth, Gordon Watts, Asia Times, February 19, 2020

(2) The Geopolitics of the Novel Coronavirus, George Friedman, Geopolitical Futures, February 4, 2020

(3) The Coronavirus Is a Disease of Chinese Autocracy, Project Syndicate, January 25, 2020 ; Coronavirus Spreads and the World Pays for China’s Dictatorship, New York Times, January 29, 2020

(4) Coronavirus economic impact : Australia could be among world’s hardest hit nations, Martin Farrer, Guardian, February 7, 2020

(5) Coronavirus : what Xi fears most is Chinese turning on the Communist Party, Wang Xiangwei, South China Morning Post, February 8, 2020

(6) Viral Alarm : When Fury Overcomes Fear, Xu Zhangrun , China File, February 10, 2020

(7) Humans are a post-truth species, Yuval Harari , Guardian, August 5, 2018

Tham khảo :

1. The Wuhan Virus : How to Stay Safe, Laurie Garrett, Foreign Policy, January 25, 2020

2. Xi’s one-man Rule Hamstrings Coronavirus Response, Katsuji Nakazawa, Nikkei Asian Review, January 30, 2020

3. Coronavirus Outbreak Highlights Cracks in Beijing’s Control, Lenora Chu, Christian Science Monitor, January 31, 2020

4. Weak and Undemocratic Governance is Dangerous for Your Health, Joshua Kurlantzick, Globalist, February 1, 2020

5. Coronavirus will hit global growth, Rana Foroohar, Financial Times, February 3, 2020.

6. Coronavirus Crisis Shows China’s Governance Failure, Li Yuan, NYT, February 4, 2020

7. The Geopolitics of Novel Coronavirus, George Friedman, Geopolitical Futures, Feb 4, 2020

8. Coronavirus economic impact : Australia could be among world’s hardest hit nations, Martin Farrer, Guardian, February 7, 2020).

9. China’s Leader Wages a War on Two Fronts : Viral and Political, Jeremy Page and Lingling Wei, Wall Street Journal, February 7, 2020

10. Where’s Xi ? China’s Leader Commands Coronavirus Fight From Safe Heights, Chris Buckley  and Steven Lee Myers , New York Times, February 8, 2020

11. The coronavirus outbreak has exposed the deep flaws of Xi’s autocracy, Richard McGregor, Guardian, February 9, 2020.

12. Coronavirus : China’s Chernobyl moment ? Peter Frankopan, London Times, Feb 9, 2020

13. Viral Alarm : When Fury Overcomes Fear, Xu Zhangrun , China File, February 10, 2020

14. As Numbers Soar, Here’s Everything We Dont Know About the Coronavirus, James Palmer, Foreign Policy, February 12, 2020.

15. Economic Consequences of Coronavirus, Akira Kawamoto , Project Syndicate, Feb 12, 2020 

16. A virus called Wuhan-400 causes outbreak in a Dean Koontz thriller from 1981, Kate Whitehead, South China Morning Post, February 13, 2020

17. Is Political Change Coming to China ? Yuen Yuen Ang , Project Syndicate, Feb 14, 2020

18. Political carnage of China’s coronavirus outbreak is just beginning, Minxin Pei, Nikkei Asian Review, February 19, 2020 

19. How the coronavirus crisis destroyed the Xi’s myth, Gordon Watts, Asia Times, Feb 19, 2020

20. China’s Leaders Obsessed With Secrecy, Frank Ching, YaleGlobal, February 20, 2020 

21. How the Coronavirus Revealed Authoritarianisms Fatal Flaw, Zeynep Tufekci, Atlantic, February 22, 2020

22. Vietnam is set to lose billions of dollars due to coronavirus, and it's already feeling the impact of the deadly outbreak, Kate Taylor, Business Insider, Februảy 24, 2020,

23. Wall Street Is Finally Waking Up to the Damage Coronavirus Could Do, Neil Irwin, New York Times, February 25, 2020 

24. Coronavirus là tai họa cho Trung Quốc năm 2020, Nguyễn Quang Dy, Viet-studies, February 3, 2020

Covid-19, càng dấm dúi càng chết

Viết từ Sài Gòn, RFA, 24/02/2020

Số nạn nhân dịch cúm Covid-19 bị chết ở các nước tăng cao. Thế nhưng Việt Nam vẫn trong "vùng an toàn", nghĩa là chống dịch tốt ? Liệu điều này có đúng sự thật ? Và đâu là biểu hiện chết vì dịch cúm ? Trong lúc ở các tỉnh Thừa Thiên Huế, Khánh Hòa, Quảng Nam, nơi có nhiều khách du lịch, có vùng du lịch nổi tiếng đã có người chết với những biểu hiện rất gần với hội chứng của Covid-19. Nhưng nhà nước vẫn khăng khăng Việt Nam an toàn. Trong khi đó, chưa biết Sài Gòn, Đà Nẵng, Nha Trang đã có người chết hay chưa ? Và đặc biệt, tại huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa đã có người chết với biểu hiện rất gần với Covid-19. Liệu đây có phải là sự dấm dúi, cố tình giấu đi những cái chết vì Covid-19 ? Và nếu có dấm dúi thì chuyện gì sẽ xảy ra ?

Ở Việt Nam có người chết với những biểu hiện rất gần với hội chứng của Covid-19 ?

Ở câu hỏi thứ nhất, liệu đây có phải là sự dấm dúi ? Thì có lẽ, câu trả lời lại nằm ở biểu hiện của người chết. Cô bé nữ sinh lớp 12 ở Huế chết vì sốt, não có vấn đề, và bệnh viện trung ương Huế kết lận chết do bệnh về não. Tại Cam Lâm, Khánh Hòa, một cô bé chết vì triệu chứng ho, sốt và mất khả năng thở. Nhưng không nghe nhà cầm quyền nói gì về Covid-19 ? Tại Quảng Nam, một người ở Điện Bàn, nơi giáp ranh với thành phố Hội An, cũng có người chết vì đi du lịch về, sau đó ho và ói máu, đưa vào bệnh viện Quảng Nam thì chết. Bệnh viện kết luận bị bệnh lao, trong khi trước đó, người này hoàn toàn khỏe mạnh và bản thân cũng như gia đình anh ta không có tiền sử bệnh lao !

Và, nếu xâu chuỗi các ca bị chết mà "không phải do nhiễm corona" vừa qua ở các tỉnh vừa nêu trên, thì họ có thể đã nhiễm Covid-19. Vì lẽ, virsus Covid-19 là một biến thể mới của corona, Nó không giống với SARS năm 2003 là virus chỉ ăn phổi, phá tan hệ hô hấp con người. Lần này, khi nhiễm, covid -19 có thể bắt đầu xâm nhập nhiều tế bào ở đường thở. Virus này dễ gây nhiễm ở đường hô hấp trên, trong khi SARS xâm nhập sâu vào phổi. Khi covid-19 mạnh lên, những tế bào chết bị loại bỏ và đọng lại trong đường thở, gây ra tình trạng khó thở.

"Nếu virus tái tạo rất nhanh, trước khi cơ thể có cơ hội cố gắng và ngăn chặn virus bằng ứng phó miễn dịch, hoặc việc ứng phó miễn dịch quá chậm, hệ miễn dịch không thể kiểm soát virus và bắt đầu nổi quạu", chuyên gia virus Anthony Fehr thuộc Đại học Kansas (Mỹ), cho hay. Đây là tình trạng các nhà khoa học gọi là "bão cytokine", khiến hệ thống miễn dịch bắt đầu điều các tế bào chiến đấu trong phổi. Khi đó, không chỉ virus Corona mới mà cả hệ miễn dịch cũng gây tổn hại cho người bệnh.

Như vậy, các biểu hiện của những cái chết do Covid-19 là vô cùng phức tạp và không có dấu hiệu cụ thể.

Hơn nữa, các cập nhật y học về Covid-19 vẫn đang là những thông tin bổ sung và chưa có bất kì thông tin đầy đủ nào về dấu hiệu chết do Covid-19 gây ra. Chính vì sự phức tap này mà mọi sự chủ quan, bỏ lơ đều trả giá vô cùng đắt. Giả sử như những ca tử vong tại Việt Nam trong thời gian qua là do virus Covid-19 gây ra thì sao ?

Trả lời câu này cũng là trả lời câu hỏi thứ hai, đó là cái giá của việc dấm dúi trong công bố bệnh dịch sẽ mang lại hậu quả gì ? Thứ nhất, một nạn nhân của Covid-19 khi chết đi phải được khử trùng và cách ly tuyệt đối, sau đó phải hỏa táng sớm nhất có thể để tránh tình trạng phát tán virus. Và nếu trường hợp ngược lại xảy ra, nghĩa là người chết được cho là không do Covid-19 gây ra và được đưa về nhà làm đám tang như bình thường thì hậu quả khôn lường. Bởi với người Việt, nghĩa tử là nghĩa tận, khi xóm làng có người chết, cả xóm sẽ xúm xít lại giúp đỡ khâm liệm, chẻ lạt, làm nhà đòn, sau đó phúng viếng, phát tang, con cháu sẽ cúng kính bênh linh cửu suốt nhiều ngày trước khi đưa ra nghĩa trang. Và khi ra đến nghĩa trang thì đội xây dựng mồ mã mới bắt đầu làm việc, xây bia mộ, sau đó có lễ mở cửa mả, người thân lại ra cúng kính, thắp nhang mộ… Nói chung, người sống gắn với người chết khá lâu, ít nhất là 49 ngày. Và khi linh cửu còn tại gia thì người đến viếng cũng không ít, rồi người đi khiêng đám… Thử hình dung, nếu người chết vì Covid-19 thì có đến cả vài trăm người bị nhiễm, sau đó là lây lan theo cấp số nhân và trong thời gian 14 ngày, gần đây là 24 ngày trước khi có biểu hiện dịch bệnh, một người có thể lây và nhân rộng theo cây phổ hệ lây lan ra cả vài trăm người. Mức độ nguy hiểm thì miễn bàn.

Và, giả sử như cho đến thời điểm hiện tại, Việt Nam vẫn tuyên bố không có người chết vì dịch Covid-19 và những bệnh án bị thay đổi từ người bị nhiễm dịch thành người bị các loại bệnh ác tính thì có lẽ, không phải là Hàn Quốc hay Nhật, mà Việt Nam chính là cái ổ dịch khủng khiếp nhất đang được ngụy trang bằng cái vỏ an toàn và chống dịch tốt !

Nói cho cùng, vì bất kì lý do nào, nếu như nhà nước, ngành y tế đã bỏ qua, không công bố dịch ở những ca tử vong vừa rồi tại Cam Lâm – Khánh Hòa, TP.Huế - Thừa Thiên Huế và Điện Bàn – Quảng Nam cũng như nhiều cái chết khác trong vòng bí mật thì mối nguy, hậu quả của việc này là vô cùng khủng khiếp. Đến khi mọi sự bùng phát thì mọi chuyện đã quá muộn màng.

Vì, hiện nay, mặc dù chính phủ công bố Việt Nam vẫn đang khống chế lây lan của dịch rất tốt nhưng lại có nhiều thông số rất trái ngược. Ví dụ như việc đi lại, tham quan của rất nhiều khách Trung Quốc đến từ vùng dịch vẫn là một ẩn số, hoàn toàn không có số liệu cụ thể, và gần như không quản lý được số liệu. Việt Nam là quốc gia gần gũi, có nhiều khách du lịch đến từ Trung Quốc nhất nhưng lại đóng cửa khẩu muộn nhất so với các quốc gia khác nhưng các quốc gia khác đã có người chết vì Covid-19 mà Việt Nam thì không ? ! Việt Nam là quốc gia sớm tuyên bố đón tàu du lịch nghi nhiễm dịch nhất nhưng vẫn chưa đặt mình vào vạch báo động đỏ về dịch ? ! Kể cũng lạ !

Hơn nữa, các quyết định cho học sinh nghỉ học hoặc dừng hoạt động nơi công cộng, lễ hội của Việt Nam được ban bố rất muộn và có thể còn kéo dài. Điều này chứng tỏ dịch vẫn là một ẩn số nội địa và người ta chưa xác định được những vùng dịch tiềm ẩn ngoài Vĩnh Phúc. Hơn nữa, cách mà các sở giáo dục lấy ý kiến cha mẹ học sinh để đi đến quyết định tiếp tục nghỉ học hay không chỉ cho thấy nhà nước thiếu hẳn sự quyết đoán và mọi quyết định từ phía nhà nước không phải là sự hiểu biết, trách nhiệm lãnh đạo mà là một sự lăn banh trách nhiệm.

Và gần đây nhất, vụ huấn luyện viên Park Hang Seo nhập cảnh trở lại Việt Nam và đi thẳng đến khu tập luyện nhưng không qua cách ly, điều này cho thấy cái gọi là tinh thần thể thao lành mạnh hay chống dịch gì gì đó không ổn. Mà yếu tố thành tích, lăn banh trách nhiệm vẫn là câu chuyện đau đầu tại đất nước này !

Phải nói một cách công tâm rằng quá trình chống dịch, phòng dịch của Việt Nam rất tốt. Nhưng, sự tốt này không phải ở tính đồng bộ hay minh bạch mà có sự can thiệp chính trị rất nặng và mọi thứ được đồng bộ hóa với bí mật quốc gia nên câu chuyện có thể rất đáng sợ nếu như một lúc nào đó, người ta không thể giấu diếm mà buôc phải công bố nhằm kêu gọi sự cứu tế !

Nói cho cùng, đừng bao giờ để tình trạng dấm dúi xảy ra với dịch, mãi cho đến khi bất lực mới nói ra gần hết sự thật và kêu gọi quốc tế giúp đỡ ! Vũ Hán và các thành phố khác ở Trung Quốc là một bài học rất điển hình. Phải minh bạch và thận trọng, nghiêm túc với dịch bệnh ngay từ lúc này nếu không muốn đại họa xảy ra !

Viết từ Sài Gòn

Nguồn : RFA, 24/02/2020 (VietTuSaiGon's blog)

********************

Dịch Vũ Hán không khả quan như tuyên truyền !

Nguyễn Tường Thụy, RFA, 24/02/2020

Mấy hôm nay, Hà Nội, Sài Gòn đã nhộn nhịp trở lại. Các quán ăn cũng thế. Nhiều người đã bỏ thói quen đeo khẩu trang được hình thành kể từ khi có dịch.

Có thật Việt Nam công bố đã hết dịch Covid-19 ? - Ảnh minh họa

Bản tin của các tờ báo cho thấy, số người nhiễm virus corona ở Việt Nam vẫn dừng ở con số 16 và 15 người đã khỏi. Không có ca tử vong.

Trừ con số ở Việt Nam, thì con số ở 31 quốc gia và vùng lãnh thổ khác do những địa chỉ ấy đưa ra. Hàn Quốc, Ý và Iran được tô màu báo động.

Ngoài Trung Hoa lục địa, thông tin từ Hàn Quốc đang làm cho nhân loại quan tâm, lo lắng hàng đầu. Không chỉ vì con số nhiễm và tử vong ở quốc gia này cao mà còn do tốc độ lây lan đến chóng mặt của nó.

Mới ngày 20/2, Hàn Quốc mới có 51 người nhiễm bệnh, chưa có ca tử vong nào thì hôm nay, tức là 4 ngày sau con số nhiễm bệnh đã tăng vọt lên 794 với 7 ca tử vong.

Thế nhưng những con số từ 32 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ mang tính tham khảo hay đọc chỉ biết vậy bởi 2 lý do : một là các nước không đủ tai mắt để quản lý đầy đủ, hai con số bị giấu bớt.

Về lý do thứ nhất : Đây là bệnh lây lan chứ không như các bệnh không lây mà có thể kiểm soát được. Người ta nói Hàn Quốc lây nhanh là do một bà "cứng đầu" không chịu kiêng cho cộng đồng mà đi lung tung ở các nơi đông người và bệnh lây theo cấp số nhân. Điều này không có nghĩa là các nước khác không có những người bệnh "cứng đầu" như bà này, có điều chính quyền không phát hiện ra được mà thôi. Mặc dù chính phủ các nước đều cố gắng nhưng không thể kiểm soát được hết. Phát hiện ra người nhiễm đã khó nhưng để tính ra người nhiễm đã tiếp xúc với bao nhiêu người, bao nhiêu người ấy tiếp xúc với bao nhiêu người khác là chuyện vô cùng nan giải.

Về lý do thứ 2 là con số bị giấu giếm. Nghi ngờ này đặt ra với 2 quốc gia cộng sản là Trung Quốc và Việt Nam.

Theo công bố thì Trung Quốc chiếm 97,5% số ca nhiễm và gần 99% số ca tử vong. Tuy nhiên, có nhiều nguồn tin có phân tích và dẫn chứng cho viết con số mà Trung Quốc công bố thấp hơn thực tế rất nhiều, chỉ chưa bằng 1/10 thực tế. Người ta phân tích ô nhiễm sulfur dioxide ở bầu trời Vũ Hán và kết luận phải đốt 14.000 tử thi mới có nồng độ này trong khi con số tử vong công bố lúc ấy chưa tới 1000 người. Hoặc một số người can đảm vượt khỏi sự kiểm soát của nhà cầm quyền mà nói lên sự thật.

Còn với Việt Nam, những con số đưa ra làm người ta không khỏi nghi ngờ. Hãy so sánh Việt Nam với Hàn Quốc :

Trong khi tình hình ở Việt Nam đang khả quan, nhiều tỉnh chuẩn bị công bố hết dịch thì Hàn Quốc ở tình trạng nguy hiểm hàng đầu các quốc gia bị lây nhiễm từ Trung Quốc. Vậy sự thật có đúng như thế không ? Điều này còn nghi ngờ.

Xét về khả năng, trình độ của y, bác sĩ, Hàn Quốc chắc không thua kém Việt Nam. Về kinh nghiệm phòng chống dịch và quyết tâm của Hàn Quốc cũng thế. Ở đây không đặt ra chuyện hơn thua.

Nhưng Việt Nam lại có những bất lợi so với Hàn Quốc là ở sát Trung Quốc và số công nhân hay khách du lịch vào Việt Nam đông hơn, tiện hơn. Việt Nam lại không đóng cửa biên giới với Trung Quốc. Những điều này có nghĩa là khả năng mang bệnh vào Việt Nam nhiều hơn... Vì vậy, bức tranh sáng sủa về tình hình dịch bệnh Vũ Hán ở Việt Nam là rất khó hiểu.

*

Thông tin báo chí của các nước cộng sản có một đặc thù là theo định hướng và thổi phồng thành tích, giấu nhẹm hay giấu bớt những gì không hay. Những mảng tối (bị che đậy) của dịch Vũ Hán hẳn là ghê gớm lắm.

Đành rằng, làm đen tối thêm tình hình dịch bệnh là không nên, sẽ gây hoang mang cho nhân dân, nhưng việc giấu giếm thông tin sẽ dẫn đến tác dụng ngược. Nó làm cho người dân chủ quan, lơ là với việc phòng chống và do đó, tăng thêm số nạn nhân của dịch bệnh.

Trong bất cứ lĩnh vực nào của đời sống kinh tế xã hội, thông tin là rất quan trọng. Người điều hành căn cứ vào đấy để ra các quyết định quản lý. Nếu thông tin sai sẽ dẫn đến các quyết định sai lầm. Trong lĩnh vực y tế cũng như vậy.

Cần thấy dịch corona nguy hiểm như thế nào. Nó đe dọa cả nhân loại chứ không riêng gì Trung Quốc hay Hàn Quốc. Hiện nay, chưa có dấu hiệu gì cho thấy tình hình dịch bệnh đã lên tới đỉnh, đồng nghĩa với việc nó sẽ giảm. Cố vấn của Tổ chức y tế thế giới cảnh báo, 2/3 dân số thế giới với hàng tỉ người có thể nhiễm Covid-19.

Vì vậy, việc người dân Việt Nam có biểu hiện giảm cảnh giác, lơ là với việc phòng chống dịch là vô cùng lo ngại. Ngày 22/2, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các địa phương cho học sinh đi học từ ngày 2/3 mặc dù trước đó, việc cho các em nghỉ học đến hết tháng 3 là điều không phải bàn cãi. Điều này, hẳn là do bức tranh khả quan về dịch Vũ Hán do truyền thông Việt Nam vẽ nên.

Nguyễn Tường Thụy

Nguồn : RFA, 24/02/2020 (nguyentuongthuy's blog)

*********************

Che giấu thông tin hay "tự sướng" không làm cho dịch bệnh biến mất !

Song Chi, RFA, 23/02/2020

Kể từ lúc dịch bệnh Covid-19 (tên chính thức do WHO đặt), còn được gọi là dịch viêm phổi cấp do virus corona mới, bắt đầu bùng phát vào giữa tháng 12/2019 tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, đến nay dịch bệnh này đã lan ra 33 quốc gia, với số người nhiễm bệnh là 78.966 người, chết 2.468 người, hồi phục 23.418 (1).

Trung Quốc vẫn đang là nước có số người nhiễm bệnh và chết cao nhất : 76.940 người, 2.443 người chết. Hàn Quốc đứng thứ hai với 602 người nhiễm, 6 người chết, Nhật Bản 146 người nhiễm, 1 người chết, Ý 134 người nhiễm, 2 người chết. Trong khi đó Việt Nam chỉ có 16 người nhiễm, chưa có ai chết.

Không biết có bao nhiêu người Việt giống như tôi cảm thấy hoài nghi về con số này ? Mà tại sao lại có tâm lý hoài nghi đó ? Cũng dễ hiểu thôi. Các nước độc tài, nhất là độc tài do một đảng cộng sản lãnh đạo như ở Trung Quốc, Việt Nam... thường có thói quen bưng bít thông tin, không chịu nói thật với nhân dân khi có bất cứ thông tin, sự việc bất lợi nào cho đảng, cho chế độ xảy ra.

Trung Quốc đang trả giá cho vụ này khi bưng bít thông tin về dịch bệnh Covid-19 trong giai đoạn đầu khiến dịch bệnh lan truyền, đến khi chịu công bố thì hàng chục ngàn người đã nhiễm bệnh. Chúng ta còn nhớ đến cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng, một trong những người đầu tiên tìm cách cảnh báo về sự bùng phát của virus corona, đã bị nhà cầm quyền Trung Quốc cảnh cáo, điều tra vì tung tin đồn thất thiệt, bác sĩ Lượng đã bị nhiễm chính căn bệnh này và qua đời ngày 7/2/2020.

Đến nay, thế giới đã và đang chứng kiến Trung Quốc phải căng mình đối phó với dịch bệnh ra sao, đầu tiên là thành phố Vũ Hán, rồi nhiều thành phố khác phải bị cô lập như Hoàng Cương, Ngạc Châu, Xích Bích, Kinh Châu, Chi Giang… cùng với hàng triệu con người đang sinh sống tại đó. Tin tức về những cái chết của người dân, hình ảnh những thành phố "ma" của Trung Quốc khiến thế giới càng thêm lo lắng.

Căn bệnh đã lan ra nhiều quốc gia khác và ở những quốc gia có nền kinh tế hùng mạnh, y tế tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc mà phải nâng mức báo động, thừa nhận thất bại trong kiểm soát dịch ("Hàn Quốc nâng cảnh báo nCoV lên mức cao" - VnExpress, "Virus corona - Covid-19 : Nhật bó tay trước nguy cơ lây lan dịch bệnh" - RFI tiếng Việt, "Hàn quốc thừa nhận khống chế dịch thất bại" - VnExpress). Trong khi đó Việt Nam, núi liền núi sông liền sông với Trung Quốc, số người Hoa sang Việt Nam du lịch hoặc làm ăn đông vô kể và vẫn tiếp tục đều đều sang Việt Nam vì nhà cầm quyền Việt Nam không dám mạnh tay đóng cửa biên giới với Trung Quốc, y tế Việt Nam chắc chắn thua xa Nhật, Hàn, vậy mà Việt Nam lại chỉ có 16 người nhiễm, chưa có ai chết ? Thậm chí có một nữ sinh ở Huế tử vong với những dấu hiệu rất giống với nhiễm virus corona "sốt, ho, khó thở" nhưng lại được kết luận là chết vì bệnh lý não ? (2).

Không coi trọng vấn đề và tâm lý sợ hãi Trung Quốc

Ngay từ đầu, nhà nước Việt Nam đã không thực sự coi trọng vấn đề. Khi dịch bệnh bắt đầu lan tràn ở Trung Quốc, một số nước láng giềng trong đó Mông Cổ, Nga và cả Bắc Hàn, vốn là nước phụ thuộc vào Trung Quốc khá nhiều về mặt kinh tế, đã ngay lập tức đóng cửa biên giới vì sợ lây lan. Nhưng Việt Nam, vẫn chần chừ, lưỡng lự.

Về ý kiến có đóng cửa biên giới hay không, ngày 30/1 "Phó thủ tướng Phạm Bình Minh cho rằng đây là một mức độ khác : "Chúng ta có lẽ chưa nên đặt vấn đề đóng cửa biên giới vì tình hình chưa đến mức đó (3). Ông Phạm Bình Minh còn bị dư luận chửi vì đã nói "Việt Nam và Trung Quốc có ký kết hiệp ước, nếu liên quan an ninh và dịch bệnh thì có thể đóng cửa nhưng phải có thỏa thuận giữa hai bên chứ Việt Nam không thể đơn phương", câu nói này đã được rút xuống khỏi các tở báo chính thống của Việt Nam, chỉ còn lại trên VOA, RFA…

Hiện tại tình hình vẫn không khác : "Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 20/2 cho biết Việt Nam không đóng cửa hay tạm dừng hoạt động thương mại với Trung Quốc ở biên giới mà chỉ có các biện pháp về quản lý dịch bệnh Covid -19 (4).

Không dám quyết liệt chính là do tâm lý sợ hãi Trung Quốc của nhà cầm quyền Việt Nam.

Trước tình trạng cô lập vì bị hàng chục quốc gia "đóng cửa", Trung Quốc đã gia tăng sức ép lên các nước nhỏ như khối ASEAN hoặc vốn nhu nhược như Việt Nam : 

Tại cuộc gặp song phương ngày 19/2, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cảm ơn Việt Nam đã sẻ chia, hỗ trợ Trung Quốc trong việc phòng chống dịch virus corona, đề nghị sớm khôi phục việc đi lại của công dân Trung Quốc sang Việt Nam". Đổi lại, "Trung Quốc sẵn sàng tăng cường nhập khẩu các sản phẩm của Việt Nam ; tích cực phối hợp giải quyết các vấn đề tồn tại trong các dự án hợp tác giữa hai nước…" (5).

"Tình hữu nghị" giữa hai đảng có quan trọng hơn sinh mạng người dân ? Với đảng cộng sản Việt Nam, câu trả lời là có, tất nhiên. Chưa kể lý do kinh tế. Nhưng cái lợi về kinh tế khi tiếp tục mở cửa làm ăn với Trung Quốc giữa thời dịch, liệu có bù đắp nổi số tiền phải bỏ ra để chăm sóc, điều trị cho hàng ngàn, hàng vạn con người nếu dịch bệnh bùng phát ?

Bưng bít thông tin hay "tự sướng", tự huyễn hoặc mình không làm cho dịch bệnh biến mất

Một mặt bưng bít thông tin, mặt khác, giới chức Việt Nam còn đưa ra những tin tức rất lạc quan như :

…"Hiện có đến 3.000 nhân viên y tế ở Vũ Hán, Trung Quốc bị lây nhiễm bệnh dịch Covid-19. Tại Việt Nam, các bác sĩ đã điều trị khỏi hoàn toàn cho 15/16 bệnh nhân, không có cán bộ y tế nào bị lây bệnh. Chúng tôi sẽ sớm tổ chức rút kinh nghiệm và luôn sẵn sàng chống dịch ở mức cao nhất" - cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) Lương Ngọc Khuê chia sẻ" (6).

Rồi nào : "Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), đối phó với dịch Covid-19, Việt Nam luôn đi trước khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới…" (7).

Báo Công An Nhân Dân có bài "Mỹ đánh giá cao năng lực y tế của Việt Nam" : 

"Mỹ sẵn sàng hợp tác với Việt Nam và Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19. Đây là khẳng định được các quan chức Mỹ đưa ra tại cuộc trao đổi mới đây với cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ về tình hình dịch bệnh.

…Tại cuộc gặp, các quan chức đánh giá cao năng lực y tế của Việt Nam nói chung và đặc biệt trong công tác kiểm soát dịch Covid-19 nói riêng. Bộ Y tế Mỹ nhận định lãnh đạo Việt Nam từ trung ương đến địa phương đã quan tâm và chỉ đạo kịp thời, có các biện pháp toàn diện, quyết liệt và triệt để đối phó với Covid-19, nhất là trong việc nâng cao nhận thức của người dân và cộng đồng.

Ngoài ra, Việt Nam hiện có hệ thống cơ sở y tế về cơ bản tốt và đã triển khai xuyên suốt, rộng khắp công tác tiêm chủng, phòng bệnh từ lâu nay. Do đó, phía Mỹ tin rằng Việt Nam sẽ chống dịch bệnh Covid-19 hiệu quả".

Trên facebook của báo Công An Nhân Dân thậm chí còn có câu : "Đến Mỹ cũng phải ngả mũ trước sự phát triển của nền y tế Việt" !

Cái tin này được hàng chục báo đưa, trong đó có cả tờ Tuổi Trẻ : "Mỹ tin Việt Nam sẽ chống Covid-19 hiệu quả, sắp cử đoàn sang hợp tác".

Đây không phải là lần đầu tiên cũng sẽ không là lần cuối cùng, truyền thông Việt tìm cách "uốn nắn" sự thật để ru ngủ người dân và giúp cho đám lãnh đạo Việt Nam "tự sướng".

Và cũng có những người dân, vì chỉ đọc, nghe, tin theo báo chí truyền thông nhà nước, nên tin và tự hào theo. Ví dụ như cô giáo Chu Ngọc Thanh, giáo viên Trường Trung học cơ sở Hùng Vương, Gia Lai, làm bài thơ "Đất nước ở trong tim" về dịch Covid-19 và ngay lập tức khiến ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, "Vua Nổ" ở Việt Nam, hết sức hài lòng. Văn phòng Chính phủ bèn gửi công văn khen ngợi cô giáo Thanh, trong đó có câu "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận, đánh giá cao và gửi lời cảm ơn đến cô giáo Chu Ngọc Thanh bài thơ trên". Cả cô giáo, cả bài thơ và cái hành động trao tặng này liền bị dư luận ném đá tơi bời đến nỗi mọi tờ báo bèn lẳng lặng rút lại cái tin này.

Bưng bít thông tin, dối trá với nhân dân, ngoảnh mặt che tai làm ngơ không làm cho dịch bệnh biến mất được.

"Tự sướng" hay "thủ dâm tinh thần" không làm cho dịch bệnh biến mất được.

Chỉ có sự công khai, minh bạch, mới giúp cho người dân nắm rõ tình hình, tự phòng bệnh và tự giác hạn chế lây lan cho người khác nếu lỡ mắc bệnh. Và dịch bệnh mới có khả năng được kiểm soát.

Minh bạch còn giúp cho Việt Nam, một nước nghèo, nếu dịch bệnh lan tràn, có hy vọng vào sự trợ giúp của quốc tế. Trung Quốc, dẫu sao cũng là một nước lớn, thừa tiền, có thể xây những bệnh viện dã chiến với 1.000-1.500 giường bệnh trong vòng 10, 12 ngày như hai bệnh viện ở Vũ Hán, và nếu dịch bệnh kéo dài, kinh tế Trung Quốc có lao đao nhưng với nguồn tiền dự trữ dồi dào, rồi cũng vượt qua. Còn Việt Nam, nghèo hơn nhiều, dịch bệnh mà lan tràn thì sẽ khó khăn hơn Trung Quốc gấp bội.

Tất cả những điều tưởng như đơn giản : sự công khai, minh bạch, trung thực, chỉ có thể làm được nếu nhà cầm quyền Việt Nam, biết nghĩ và đặt sinh mạng người dân lên trện hết, điều mà họ chưa bao giờ làm được trong suốt 75 năm cầm quyền ở miền Bắc và 45 năm độc quyền lãnh đạo trên toàn đất nước Việt Nam.

Song Chi

Nguồn : RFA, 23/02/2020 (songchi's blog)

(1) https://www.worldometers.info ngày 23/02/2020

(2) "Nữ sinh chết sau khi khó thở, sốt ở Huế : Do bệnh lý não không phải Covid-19", VTC News

(3) "Phó thủ tướng : Chưa đến mức đóng cửa biên giới vì virus corona",Zing.vn

(4) "Bộ Ngoại giao Việt Nam : không đóng cửa biên giới với Trung Quốc vì dịch bệnh", RFA

(5 "Ông Vương Nghị đề nghị sớm khôi phục cho công dân Trung Quốc sang Việt Nam", Tuổi Trẻ

(6) "Việt Nam - nước đầu tiên dập được dịch Covid-19 ?", Tuổi Trẻ

(7) "Việt Nam đã có phác đồ điều trị hiệu quả đối với Covid-19", Vietnamplus

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho rằng : "Covid-19 là cơ hội cải cách và tái cơ cấu kinh tế Việt Nam"

Các đoàn tàu nằm chờ ở ga Sài Gòn – Hoạt động chạy tàu trên toàn quốc đang dự kiến phải tạm dừng vì không có tiền trả lương cho nhân viên

Một chuyên gia kinh tế hàng đầu của Việt Nam, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nhận định với VOA rằng nền kinh tế Việt Nam đang hứng chịu những tác động tiêu cực trên nhiều mặt của dịch Covid-19, nhưng đây cũng là thời điểm thuận tiện để đẩy mạnh cải cách và tái cơ cấu nền kinh tế nhằm "ít phụ thuộc hơn vào một thị trường duy nhất".

Trước đó, ngày 12/2, Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố báo cáo đánh giá ảnh hưởng của dịch Covid-19 đối với kinh tế-xã hội Việt Nam. Trong báo cáo mới mới nhất, Bộ này đã giảm mức dự báo GDP xuống chỉ còn 5,96% nếu dịch bệnh kéo dài đến quý II, so với mục tiêu đặt ra trước đó cho cả năm là 6,8%.

"Một là ngành hàng không, đường sắt đều đã đình chỉ. Hai, khách du lịch từ Trung Quốc chiếm khoảng 37%, ở Quảng Ninh có thể chiếm tới 60%, thì bây giờ giảm sút rất nhiều, hầu như không còn. Ba, doanh nghiệp Việt Nam cần phụ tùng của Trung Quốc".

Ngoài ra, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, thực trạng hàng ngàn công nhân Trung Quốc về quê ăn Tết vẫn chưa được phép trở lại Việt Nam làm việc cũng gây tác động không nhỏ lên các nhà máy và công trình tại Việt Nam, bên cạnh tình trạng ùn ứ nông sản trong những ngày qua vì các quy định hạn chế đi lại để phòng chống dịch.

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc năm 2019 đạt 75,452 tỷ USD, chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, trong khi nhập khẩu chỉ đạt 41,414 tỷ USD.

Với nền kinh tế bị phụ thuộc gần 1/3 nhập khẩu từ Trung Quốc như vậy, tình trạng gián đoạn về nguồn nguyên vật liệu từ các nhà máy ở quốc gia láng giềng vì dịch Covid-19 đang đề ra những thách thức lớn cho doanh nghiệp Việt Nam.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết thêm : "Doanh nghiệp dệt may đặt hàng từ sợi, vải, cho đến cúc từ các nhà máy của Trung Quốc. Đến hết tháng 2 này thì cạn dự trữ, nên nếu không giải tỏa được thì sẽ gặp khó khăn".

Sự phụ thuộc của kinh tế Việt Nam vào Trung Quốc, ngoài cơ chế chính sách, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, còn do yếu tố mà ông gọi là "phụ thuộc tự nhiên".

Ông phân tích : "Trung Quốc ở ngay sát Việt Nam, với 1.400 km đường bộ và vịnh Bắc Bộ nên rất gần gũi. Hai, link kiện, hàng hóa của Trung Quốc có giá rẻ và họ đáp ứng rất nhanh những yêu cầu của Việt Nam. Ví dụ với hàng dệt may, nếu Việt Nam nhận được các hợp đồng đòi hỏi phải thay đổi kiểu vải, mẫu mã cúc… thì với các công ty ở Italy hay các nước khác thì rất khó khăn, nhưng với các doanh nghiệp Trung Quốc thì họ thích nghi rất nhanh"…

Vì vậy, việc các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian qua nhập nhiều hàng hóa, nguyên phụ liệu từ quốc gia láng giềng là điều khó tránh khỏi.

Saigon Centre được xem là một trong những trung tâm thương mại lớn nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh thu hút lượng lớn người dân đến đây mua sắm và giải trí dịp cuối tuần. Tuy nhiên, vào tối chủ nhật mà trung tâm này vắng vẻ một cách lạ thường.

"Rời xa Trung Quốc nào có dễ" – Đó là một câu cảm thán của một chủ doanh nghiệp lớn ngành giày dép và cũng là tựa đề một bài viết trên Thời báo Kinh tế Sài gòn ngày 23/2/2020 của ông Đỗ Long, Tổng giám đốc Bita’s.

Không có cơ sở để kết luận toàn bộ kinh tế Việt Nam đều ảnh hưởng do dịch Covid-19. Tuy nhiên, với nền kinh tế mà doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm đến 98% và lệ thuộc rất lớn vào nguồn nguyên vật liệu từ Trung Quốc, tác động của việc tạm thời gián đoạn giao thương với "công xưởng thế giới" là một cơn ác mộng đối với họ.
Về con số GDP của quốc gia – chắc chắn sẽ giảm, hãy để các bộ ngành tính toán, đưa ra đánh giá. Riêng cá nhân tôi, sẽ nhìn vào cách thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về cơn dịch là khả quan hay nguy hiểm hơn để chẩn đoán tình hình kinh tế. Nói đúng hơn là để đánh giá trực tiếp sức khỏe của doanh nghiệp mình, và ngành hàng có liên quan là giày dép.

Chắc chắn, số ngành hàng và doanh nghiệp Việt Nam phụ thuộc nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc không nhỏ hơn 50%. Đó là những ngành như dệt may, da giày, vật liệu trong xây dựng, sản xuất nông nghiệp, nguyên liệu phụ trợ…

Và dễ tổn thương nhất là các doanh nghiệp sản xuất nông sản. Họ lệ thuộc gần như 100% vào thị trường Trung Quốc, và đang khóc ròng, khóc không ra thành tiếng nữa.

Tân Sơn Nhất là Cảng hàng không quốc tế luôn rơi vào tình trạng quá tải trầm trọng nhất cả nước. Chưa bao giờ sân bay này rơi vào vắng vẻ như những ngày vừa qua

Nếu soi cho kỹ, sẽ thấy chúng ta nhập chủ yếu là nguyên vật liệu, xuất chủ yếu nông sản và nguyên liệu thô.

Ngay vào cuối tháng 2 này, các doanh nghiệp nhỏ và vừa chắc cũng sẽ "ngáp ngáp", chết dần chết mòn rồi.
Về vấn đề tìm nguồn nguyên liệu thay thế từ nước khác và thị trường mới thay thế thị trường Trung Quốc thì sao ?

Nói thì quá dễ, nhưng với hơn 30 năm lăn lộn trên thương trường, tôi không thể tiếp tục đánh đố hay tưởng tượng hai chuyện đó giống như từ tay phải chuyển sang tay trái một cách dễ dàng được.

Hầu như mọi chủ doanh nghiệp đều cùng chung suy nghĩ của tôi. Tất cả đều "mắc kẹt" trong luồng chảy của chuỗi sản xuất, chuỗi kinh doanh.

Sự thể là như thế này : Đâu là nơi cung cấp nguyên vật liệu vừa nhanh, vừa rẻ, vừa ứng biến cho khách hàng uyển chuyển nhất ? Đó là Trung Quốc. Đâu là thị trường hao hao giống như Việt Nam cho phép thanh toán gối đầu, đổi trả, đền bù, đặt hàng từng chiếc đến từng tấn đều được, và cả sự thích nghi sáng tạo mẫu mã thật chớp nhoáng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ? Đó là Trung Quốc.

Vậy liệu việc lựa chọn một thị trường cung ứng nguyên vật liệu khác có đáp ứng được những yếu tố trên không ? Có đảm bảo được là "con dâu" ngoan, tốt, luôn "chiều chồng" như các nhà cung ứng Trung Quốc ?

Hình ảnh chụp ngày chủ nhật 23/02/2020 ở Trung tâm thương mại Vincom trên ở Gò vấp Thành phố Hồ Chí Minh, nơi luôn tập trung đông người nhưng nay vắng vẻ

Đó là chưa kể đến một thực tế khác : khi các nhà đầu tư Nhật Bản hay Hàn Quốc đặt hàng doanh nghiệp Việt Nam gia công sản xuất, nguyên vật liệu cũng được họ mua của Trung Quốc.

Tất nhiên, ngay cả với việc phải chọn mua nguyên vật liệu các nước khác nhằm thay thế Trung Quốc thì cũng cần có thời gian, ít nhất là sáu tháng. Đó là khoảng thời gian nhằm đi lùng sục, tìm kiếm rồi trao đổi để họ cung ứng nguyên vật liệu đúng theo yêu cầu của doanh nghiệp.

Chắc chắn, khi tìm được rồi, doanh nghiệp sẽ phải tính lại giá thành, sao cho giá không quá đắt so với hàng Trung Quốc, mà chất lượng lại tương đương để đảm bảo tính cạnh tranh.

Trong trường hợp, giá thành bị đội lên thì nó sẽ đồng nghĩa với việc không thể bán ra thị trường được, hoặc phải bỏ khá nhiều thời gian, công sức tiếp thị, thuyết phục khách hàng. Không dễ.

Một thực tế : dẫu cho doanh nghiệp năng động đến cỡ nào đi chăng nữa, cũng phải thay đổi toàn bộ kế hoạch. Họ còn phải giảm bớt chỉ tiêu, giảm bớt lao động, giảm giờ làm việc của khối gián tiếp ; cân đối nguyên vật liệu tồn kho…

Và hẳn cũng sẽ đẩy mạnh việc bán hàng qua mạng, tung nhân viên đi tìm khách hàng tận nhà. Giờ do có dịch, không mời khách hàng tập trung lại được, cho nên sẽ chủ động tìm tới khách để chào hàng.

Nói thế nào đi chăng nữa, doanh nghiệp cũng chỉ có thể xoay xở bó hẹp trong phạm vi ngành nghề của mình và tự bươn chải nhằm giải quyết khó khăn là chính.

Hình ảnh ở khu vực biên giới gần cửa khẩu Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn hàng ngày có hàng trăm cửu vạn ngang nhiên cõng hàng lậu từ Trung Quốc về Việt Nam

Ở một góc độ "cao", Chính phủ cần quan tâm nhiều hơn nữa, hành động ráo riết hơn nữa để hỗ trợ cho doanh nghiệp, ngay cả sau khi dịch được khắc phục. Bởi rõ ràng hậu quả để lại sẽ kéo dài đến hết năm 2020 là tối thiểu.

Bằng cách cắt giảm lãi suất ngân hàng thật mạnh, chứ không nhỏ giọt. Và tạm thời không thanh kiểm tra doanh nghiệp theo chỉ tiêu hàng năm nữa. Ngưng cả việc áp đặt một số luật lệ, quy định mới không mang tính hỗ trợ doanh nghiệp.

Theo tôi được biết, Singapore và Đài Loan đã công khai việc giúp đỡ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng của Covid-19. Phương thức hỗ trợ là giảm lãi suất, tiếp tục cho gia hạn các khoản vay, đáo hạn. Lãi suất cho vay của họ đã thấp, giờ lại còn giảm thêm ; điều kiện cho vay cũng không khó. Đối với Đài Loan, từ lãi suất 2,5%/năm xuống còn 1,2-1,5%/năm. Singapore cũng giảm từ 1,5% xuống còn 0,8-1%/năm.

Ở Việt Nam, các ngân hàng cũng nói sẽ giảm lãi suất, nhưng kèm theo đó là doanh nghiệp phải chứng minh rõ thiệt hại ; và mức lãi suất cũng cứ xoay quanh 7-9,5%/năm. Vậy cho nên doanh nghiệp Việt Nam thiệt thòi lắm.

Trước tình trạng "đóng băng" của nhiều ngành nghề, dịch vụ, sản xuất tại Việt Nam do ảnh hưởng của dịch Covid-19 từ Trung Quốc, một số ý kiến cho rằng đây cũng là một cơ hội tốt để Việt Nam "thoát Trung", giảm dần sự phụ thuộc về kinh tế vào quốc gia láng giềng.

Tại cuộc họp về phòng chống dịch cúm SARS-CoV-2, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định : Chính phủ chấp nhận thiệt hại về kinh tế để bảo vệ tính mạng, sức khỏe người dân

"Thoát Trung" là đề tài đã được nhiều kinh tế gia của Việt Nam bàn thảo, vận động cũng như đưa ra các kiến nghị cho chính phủ, đặc biệt sau khi tình trạng phụ thuộc kinh tế quá nhiều vào một thị trường là Trung Quốc bắt đầu cho thấy những tác động tiêu cực lên kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, để làm được việc này, đòi hỏi Việt Nam phải có một nỗ lực lớn và cả chấp nhận những thiệt thòi ban đầu.

"Người Trung Quốc rất giỏi kinh doanh và họ có thể tranh thủ được các khách hàng Việt Nam bằng nhiều thủ thuật. Vì vậy nên trong thời gian sắp tới, khi Việt Nam muốn đa dạng hóa, đa phương hóa thì có lẽ cũng phải điều chỉnh một số mặt hàng và một số khách hàng, và có lẽ giá một số sản phẩm cũng không tránh khỏi phải tăng lên".

"Việt Nam có câu trong họa có phúc, trong nguy có cơ. Nhân tình hình này, kinh tế Việt Nam sẽ phải tái cơ cấu, phải đổi mới sản xuất, tìm kiếm thị trường mới, linh kiện, kênh hợp tác mới".

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh hy vọng giới hữu trách có thể biến "nguy" thành "cơ" để đẩy mạnh việc cải cách và tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, dựa vào những cơ hội đang mở ra từ việc hợp tác với Châu Âu, Mỹ và các quốc gia Châu Á khác.

Container xuất nhập khẩu qua cảng Cát Lái Thành phố Hồ Chí Minh

Trung quốc là một đất nước đã áp dụng triệt để Chủ nghĩa Cộng sản để cai trị hơn 1 tỷ người dân nước này. Những tiếng nói phản biện ôn hòa ở đại lục đều bị đàn áp, khủng bố và cầm tù.

Việt Nam vẫn cử các đoàn cán bộ cấp cao sang Trung quốc để học tập mô hình độc tài toàn trị này, để áp dụng lên người dân trong nước, Đảng đã loại bỏ những người thực tài để thay vào đó là những cá nhân chỉ biết "còn đảng còn mình" hòng mưu lợi cá nhân.

Giờ đây, hậu quả do sự thiếu hiểu biết của lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam đang đổ lên đầu hàng triệu người dân và doanh nghiệp Việt Nam. Họ sẽ tiếp tục phải bỏ mạng và phá sản trong thời gian tới, vì thứ virus nguy hiểm đến từ Trung quốc.

Trung Hiếu (Thành phố Hồ Chí Minh)

Nguồn : Thoibao.de, 24/02/2020

Virus corona - Covid-19 : Ý, nước Châu Âu đầu tiên có thành phố bị cách ly (RFI, 23/02/2020)

Tại Châu Âu, Ý trở thành quốc gia đầu tiên đặt các thành phố trong tình trạng cách ly. Tình hình dịch bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng tại miền bắc nước này, với tổng cộng 2 người chết và 79 người bị nhiễm virus. Trung tâm ổ dịch được xác định tại Codogno, gần Milano.

Thị trấn Codogno, cách lá phổi kinh tế Milano của Ý 60 cây số trở thành ổ dịch Covid-19. Reuters/Flavio Lo Scalzo

Kể từ sáng 23/02/2020, 11 thành phố tại các vùng Lombardia và Vênto với 52.000 dân cư lâm vào cảnh "nội bất xuất, ngoại bất nhập". Thủ tướng Ý Giuseppe Conte thông báo việc ra vào các khu vực này chỉ được phép trong những trường hợp đặc biệt, với sự đồng ý của nhà chức trách.

Từ Roma, thông tín viên RFI Anne Le Nir cho biết chi tiết :

"10 thành phố ở tỉnh Lodi, nơi được xác định là có ổ dịch chính, cũng như một thành phố khác ở Veneto gần ổ dịch, giờ đây trông giống như những thành phố ma : Tất cả những nơi công cộng, từ trường học, trung tâm thương mại, công sở, đến nhà thờ, đều bị đóng cửa.

Với những biện pháp mới mà chính phủ thông qua khẩn cấp, sau một cuộc họp kéo dài, cuộc sống hàng ngày của người dân sẽ trở nên khó khăn hơn nữa. Việc đến các khu vực xung quanh trung tâm ổ dịch sẽ bị cấm và hơn 50.000 dân cư trong vùng không được phép rời khỏi những nơi bị cách ly. Những quy định này đồng nghĩa với việc người lao động sẽ phải tạm thời ngưng mọi hoạt động.

Để đảm bảo những quy định nói trên được tuân thủ, chính quyền Roma dự kiến huy động binh lính và lực lượng phòng vệ dân sự. Ngoài ra, các trường đại học tại Lombardia và Veneto cũng sẽ phải đóng cửa. Trong các vùng này, mọi hoạt động lễ hội và sự kiện thể thao đều đã bị hủy. Chúng ta cùng chờ xem liệu các biện pháp nói trên có đủ để ngăn chặn đà lây lan của virus corona hay không".

Bộ Y tế Pháp lưu ý khả năng lây lan virus

Tại Pháp, trả lời phỏng vấn báo Le Parisien ngày 23/02/2020, tân bộ trưởng Y Tế, Olivier Véran cho biết chính phủ đang lưu ý đến tình hình ở nước láng giềng Ý và đang chuẩn bị đối phó với "khả năng dịch bệnh Covid-19" lây lan sang Pháp với những ca lây nhiễm mới.

*********************

Virus corona – Covid-19 : WHO báo động trước những ca "không điển hình" (RFI, 22/02/2020)

Tổng giám đốc Tổ chức Y Tế Thế giới WHO ngày 22/02/2020 bày tỏ lo ngại về số ca lây nhiễm virus corona – Covid-19 mà không thể phát hiện những triệu chứng viêm phổi chủng mới. Trong số này có những trường hợp không từ Trung Quốc trở về, hay không có liên hệ với các bệnh nhân.

Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus tại Genève ngày 22/01/2020. PIERRE ALBOUY / AFP

Trên mạng xã hội Twitter ông Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh đến hai điểm : một là "lo ngại dịch bệnh tiềm tàng tiếp tục lây lan tại các quốc gia có hệ thống y tế yếu kém", lãnh đạo WHO muốn nói đến một số ca lây nhiễm vừa được phát hiện tại Iran, hay Liban . Điểm đáng lo thứ nhì liên quan đến những trường hợp viêm phổi vì virus corona "không điển hình". Đó có thể là những ca không liên quan đến Trung Quốc, cho dù số này hiện nay là rất thấp.

Ngoài ra ngày càng có nhiều trường hợp bệnh nhân bị lây nhiễm nhưng không có triệu chứng viêm phổi. Chính quyền Vũ Hán hôm nay (22/02/2020) thông báo phát hiện ca đã ủ bệnh trong vòng 27 ngày, hay trường hợp một cụ bà đã truyền virus cho 5 người chung quanh, dương tính với Covid-19 mà không hề có dấu hiệu ho, sốt hay viêm phổi.

Theo thống kê chính thức của Tổ Chức Y Tế Thế giới trong số những ca lây nhiễm, 80 % vẫn đang trong vòng điều trị và trong số này, có 20 % thuộc diện "bệnh tình nghiêm trọng". Dù vậy vẫn theo WHO các trường hợp tử vong chiếm 2 % trong số những người bị nhiễm.

Thanh Hà

******************

Virus corona – Covid-19 : Một vài ngộ nhận (RFI, 22/02/2020)

Thông tin về dịch virus corona (Covid-19) và cách thức trị bệnh tràn ngập trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là trên mạng xã hội. Để tránh tình trạng "bội thực" thông tin cả đúng lẫn sai, báo Pháp Le Parisien, ngày 20/02/2020, nêu ra 6 câu hỏi-đáp để làm rõ một vài ngộ nhận, hoặc thông tin chưa chính xác.

Virus corona mới AFP

Thời gian ủ bệnh là bao lâu ?

Các tờ báo đưa ra số ngày khác nhau, như 7, 14, 24, 34…Tại Pháp, Viện Pasteur thẩm định là thời gian ủ bệnh "dường như là khoảng 7 ngày nhưng có thể kéo dài đến 14 ngày". Đây cũng là số ngày mà Tổ Chức Y Tế Thế giới (WHO) thường xuyên nêu ra.

Cách nay hơn chục ngày, một nhóm chuyên gia Trung Quốc đã công bố một tiền-nghiên cứu (chưa được cơ quan độc lập thẩm định khoa học chính thức công nhận), với số liệu liên quan đến 1099 bệnh nhân Trung Quốc. Các tác giả khẳng định thời gian ủ bệnh có thể từ 0 đến 24 ngày, với thời gian trung bình là 3 ngày. Trong khi chờ đợi nghiên cứu được chấp nhận về mặt khoa học, các chuyên gia Trung Quốc nhấn mạnh là "không nên sử dụng nghiên cứu này để làm hướng dẫn cho các xử lý lâm sàng".

Virus corona (Covid-19) trở thành "đại dịch" ?

Cho đến lúc này, Tổ Chức Y Tế Thế giới chưa coi là "đại dịch". Vào cuối tháng Giêng, WHO mới chỉ nâng mức báo động dịch lên mức "khẩn cấp quốc tế". Bà Sylvie Briand, phụ trách vụ Chuẩn bị đối phó với nguy cơ dịch bệnh trên thế giới của WHO, cho biết, "hiện nay, chúng ta không ở trong tình trạng đại dịch" mà chỉ trong giai đoạn có dịch với nhiều ổ dịch.

Theo giải thích của giới chuyên gia, tình trạng "khẩn cấp quốc tế" có nghĩa là dịch bệnh "nghiêm trọng, bất ngờ, không như thông lệ hoặc không ngờ tới" và dịch bệnh gây ra "những hệ quả đối với lĩnh vực y tế công cộng, vượt ra ngoài biên giới quốc gia của nước bị nhiễm", do vậy, có thể quốc tế phải hành động ngay lập tức.

Virus sống tới 9 ngày trên bề mặt đồ vật ?

Cư dân trên mạng xã hội xôn xao báo động : "Virus corona có thể sống tới 9 ngày". Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng rất khó để khẳng định điều này hoàn toàn đúng.

Thực ra, đây là thông tin mà các nhà khoa học Đức đưa ra khi nghiên cứu về virus cùng chủng loại, như virus dịch viêm phổi cấp tính điển hình SARS (được phát hiện vào năm 2002) và virus hội chứng hô hấp ở Trung Đông Mers (hồi năm 2012). Theo tạp chí Sciences et Avenir, trong nghiên cứu nói trên, các nhà khoa học Đức khẳng định là virus có thể sống sót trên bề mặt nhiều đồ vật, từ "2 giờ đến 9 ngày".

Về phần mình, WHO nhận định : "Người ta vẫn không biết là virus 2019-nCov sống sót trên các bề mặt được bao lâu, cho dù các thông tin sơ khởi nói rằng chúng có thể sống sót được vài giờ. Các chất tẩy trùng đơn giản có thể khử được virus, ngăn cản chúng lây lan sang những người khác".

Virus lây lan qua không khí ?

Dường như đây là thông tin trên trang mạng của Tân Hoa Xã Trung Quốc, nhưng có ít chi tiết.

Tổ Chức Y Tế Thế giới vẫn thận trọng với giả thuyết này : "Virus corona mới là loại virus hô hấp lây lan chủ yếu do tiếp xúc với người bị nhiễm qua những sợi giọt nước, bụi nước của hệ thống hô hấp phun ra ngoài khi một người ho hoặc hắt xì hơi hoặc qua những giọt nước bọt, nước mũi".

Vẫn theo WHO, "khi một người ho hoặc hắt xì hơi, những giọt nước lớn có thể văng ra ngoài. Tuy nhiên, những giọt nước này không bay lơ lửng trong không khí lâu, chúng rơi xuống đất". Như vậy, cho đến nay, khó có thể khẳng định chắc chắn rằng virus corona mới lây lan qua không khí. Tuy nhiên, đối với một số virus khác như Mers, WHO cho biết là có "những thông tin về sự lây lan qua môi trường không khí bình thường".

Virus corona mới được tạo ra từ virus HIV ?

Giả thuyết này liên tục được nhắc tới kể từ khi bùng phát dịch Covid-19, với các phiên bản khác nhau. Gần đây nhất, có tin nói rằng virus gây dịch bệnh lần này dường như do một phòng thí nghiệm tạo ra từ virus HIV.

Thực ra, đây chỉ là một tiền-nghiên cứu (tức là chưa được thừa nhận về mặt khoa học) của một nhóm chuyên gia Ấn Độ. Họ cho biết khi phân tích trình tự di truyền, đã tìm thấy những đoạn chèn "duy nhất" chỉ thấy có trong virus HIV và nhận thấy có nhiều tương đồng giữa virus corona mới và virus HIV. Thế nhưng, theo giới khoa học quốc tế, thì những đoạn chèn này cũng có thể được tìm thấy trong các bộ phận khác và không có gì cho phép khẳng định về mối liên hệ với virus HIV. Vả lại, từ đó, tiền-nghiên cứu này đã bị rút bỏ.

Cho đến nay, nguồn gốc virus dịch Covid-19 rất có thể xuất phát từ động vật, trong lúc giới chuyên gia vẫn chưa rõ loại thú nào có thể lây truyền virus sang người.

Cần lưu ý, không nên nhầm lẫn tranh luận về nguồn gốc virus corona mới với thông tin mà báo chí Mỹ đưa, theo đó, Trung Quốc đang thử chữa trị cho các bệnh nhân nhiễm virus corona mới bằng cách kết hợp trị liệu cúm thông thường và chống virus HIV.

Liệu có "thuốc tiên" trị virus corona mới ?

Có đủ loại "thần dược", phương pháp "hiệu nghiệm" trên mạng xã hội, như uống nước javel ! ăn tỏi hay uống dầu vừng… Toàn những biện pháp chữa trị "thần kỳ" không hề được kiểm chứng. Xin cảnh báo, uống nước javel nguy hiểm, làm tổn thương dạ dầy và gây phản ứng nghiêm trọng nếu nồng độ javel cao.

Tổ Chức Y Tế Thế giới tuyên bố rõ ràng : "Không có liệu pháp cụ thể nào chống lại bệnh nhiễm virus corona mới". Vẫn theo định chế này, "tuy nhiên, có nhiều triệu chứng có thể xử lý được, chữa trị dựa trên tình trạng lâm sàng của bệnh nhân. Ngoài ra, việc chăm sóc hỗ trợ cho người bị nhiễm có thể rất hiệu quả".

Theo số liệu chính thức, tính đến ngày 20/02/2020, đã có 17 ngàn người khỏi bệnh trong tổng số 75 ngàn người bị nhiễm bệnh trên thế giới.

Đức Tâm

Hàn Quốc báo cáo số ca nhiễm virus corona tăng hơn gấp đôi lên 433 (VOA, 23/02/2020)

Hàn Quốc ngày thứ Bảy cho biết số người nhiễm virus corona tại quốc gia này đã tăng hơn gấp đôi lên 433.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc báo cáo 142 trường hợp mới tại buổi họp cung cấp thông tin buổi sáng và 87 trường hợp khác vào buổi chiều. Trung tâm báo cáo 204 trường hợp trong ngày thứ Sáu.

Trong số các trường hợp mới, hầu hết truy nguyên về một người phụ nữ 61 tuổi, người đã tham dự các thánh lễ tại một nhà thờ ở thành phố Daegu.

Số người chết vì dịch bệnh ở Trung Quốc đại lục, nơi nó khởi nguồn, đã tăng lên 2.345 vào ngày thứ Sáu với hơn 76.000 người bị nhiễm bệnh.

********************

Virus corona lây nhiễm 51 người ở Ý, giết chết hai người (VOA, 23/02/2020)

Dịch virus corona mới đã giết chết hai người và lây nhiễm 51 người khác ở miền bắc của Ý, buộc nhà chức trách cấm các sự kiện công cộng.

Du khách đeo khẩu trang đi xuồng gondola, sau khi hai trường hợp nhiễm virus corona được phát hiện ở Ý, Venice, Ý, ngày 31 tháng 1, 2020.

Một người phụ nữ 77 tuổi được phát hiện đã chết tại nhà cách thành phố Milan 50 km về phía nam hôm thứ Năm cho kết quả dương tính với virus corona, một ủy viên hội đồng địa phương cho biết ngày thứ Bảy, sau khi một người đàn ông 78 tuổi chết vì nhiễm trùng gần Padua trong đêm.

Vợ và con gái của người đàn ông nằm trong số 12 người bị nhiễm virus corona ở vùng Veneto. Ý là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nhất ở Châu Âu, với phần lớn các trường hợp tập trung ở vùng Lombardy, trái tim tài chính và công nghiệp của Ý.

Ủy viên Phúc lợi Khu vực Giulio Gallera nói với các phóng viên rằng tâm điểm của dịch bệnh là Codogno, một thị trấn nhỏ ở phía tây Milan, nơi bệnh nhân bị nhiễm đầu tiên của vùng Lombardy được chữa trị.

Bệnh nhân đó là một người đàn ông 38 tuổi, bị bệnh sau khi gặp một người bạn đã đến thăm Trung Quốc. Tình trạng của ông này đã ổn định, nhà chức trách cho biết.

Khoảng 50.000 cư dân ở Codogno và các thị trấn lân cận đã được khuyên nên ở trong nhà. Các cuộc tụ tập công cộng bao gồm thánh lễ Chủ nhật và các trận bóng đá đã bị đình chỉ, và các trường học và cửa hàng đều đóng cửa.

Thống đốc khu vực Luca Zaia cho biết chính quyền đang xem xét liệu có nên đình chỉ các sự kiện lễ hội Carnival của Venice hay không.

Ý là quốc gia khu vực đồng euro đầu tiên tạm dừng tất cả các chuyến bay trực tiếp đến và đi từ Trung Quốc, sau khi hai khách du lịch Trung Quốc từ Vũ Hán xét nghiệm dương tính tại Rome vào cuối tháng 1.

Thủ tướng Giuseppe Conte ngày thứ Bảy nói rằng chính phủ đã sẵn sàng xem xét thêm các biện pháp nữa.

*******************

Vành đai-Con đường của Trung Quốc bị khựng lại vì virus corona (VOA, 22/02/2020)

Kế hoạch Vành đai và Con đường đầy tham vọng của Trung Quốc đang gặp phải một trở ngại bất ngờ từ virus corona vốn đang khiến các dự án xây dựng đường sắt, đường cao tốc và hải cảng khắp thế giới bị đình trệ.

Thành phố cảng Sihanoukville ở Campuchia là nơi có một trong những dự án nổi bật nhất của Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, Đặc khu Kinh tế Sihanoukville.

Xuất phát từ thành phố Vũ Hán ở miền trung Trung Quốc, dịch bệnh với tên gọi chính thức là Covid-19 đã lan truyền nhanh chóng kể từ khi được phát hiện vào tháng 12 ở nước này. Trung Quốc tới nay đã báo cáo tổng cộng 75.567 ca nhiễm virus với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) bao gồm 2.239 trường hợp tử vong.

Những hạn chế du hành để ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh đã làm trì trệ phần lớn nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và đình chỉ hoạt động của những dự án trọng điểm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhắm mục tiêu mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc bằng việc phát triển hạ tầng và những khoản đầu tư khắp thế giới.

Công nhân Trung Quốc không thể đến được các dự án ở nước ngoài, và các nhà máy bị cắt đứt nguồn hàng nhập khẩu từ Trung Quốc mà họ cần để tiếp tục hoạt động.

Hơn 133 nước đã áp đặt những hạn chế nhập cảnh lên công dân Trung Quốc hoặc những người từng đến Trung Quốc, theo Cục Quản lí Di dân Quốc gia của Trung Quốc.

Cơ quan hàng đầu của Trung Quốc đặc trách quản lí các công ty nhà nước hôm thứ Ba nói rằng dịch bệnh bùng phát đã gây ra "những khó khăn" đối với một số dự án và khoản đầu tư ở nước ngoài.

Trung Quốc "đã liên lạc với các công ty nước ngoài, chủ sở hữu ở nước ngoài, và các chính phủ sớm nhất có thể để có được sự hỗ trợ và hiểu biết", Bành Thanh Hoa, Tổng bí thư của Ủy ban Giám sát và Quản lí Tài sản Nhà nước, cho biết.

Một điển hình trong số những dự án bị đình trệ là dự án đường sắt cao tốc trị giá 6 tỉ đôla của Tập đoàn Quốc tế Đường sắt Trung Quốc ở Indonesia hiện đang hoạt động trong thế cầm cự, Reuters đưa tin.

Doanh nghiệp nhà nước này đã thành lập một đội đặc nhiệm để theo dõi sự lây lan của virus Covid-19 và kêu gọi tất cả các nhân viên Trung Quốc về quê vào dịp Tết Nguyên đán không trở lại Indonesia, một giám đốc điều hành cao cấp của công ty phát biểu với Reuters với điều kiện giấu tên, vì ông này không được phép nói chuyện với giới truyền thông.

Công ty đã ngăn hơn 100 nhân viên người Trung Quốc, chủ yếu là công nhân trình độ cao hoặc người quản lí, trở về làm việc ở dự án liên kết thủ đô Jakarta của Indonesia với trung tâm dệt may Bandung, cách nhau khoảng 140 km, vị giám đốc điều hành cho biết.

"Chúng tôi phải tập trung vào các phần ít hệ trọng hơn của dự án đường sắt cho đến khi một số người chủ chốt của chúng tôi quay trở lại làm việc", ông nói. "Chúng tôi khởi đầu năm 2020 không suôn sẻ chút nào. Dự án của chúng tôi đã bị chậm trễ và tai tiếng, và virus corona đem tới những thách thức còn lớn hơn nữa".

Virus corona chủng mới cũng bắt đầu làm gián đoạn các chuỗi cung ứng cho phép các công ty tiếp cận được các máy móc và cấu phần chính yếu.

Tại Đặc khu kinh tế Sihanoukville ở Campuchia, nơi được mệnh danh là "dự án nổi bật" trong Sáng kiến Vành đai và Con đường, nhân viên làm việc trong các nhà máy là dân địa phương nhưng họ lại không có phương tiện sản xuất vì lệ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc, Reuters tường trình.

"Nhiều nhà máy ở Trung Quốc vẫn đóng cửa ; những nhà máy mở cửa thì không thể hoạt động hết công suất", Boyang Xue, một nhà phân tích Trung Quốc tại Ducker Frontier cho biết. "Vì nhiều dự án BRI có xu hướng lấy nguồn thiết bị và máy móc từ các nhà sản xuất ở Trung Quốc, sự gián đoạn trong sản xuất công nghiệp và chuỗi cung ứng sẽ gây ra sự chậm trễ hơn nữa".

Tiến sĩ Khương Hữu Lộc, một nhà quan sát kinh tế ở Texas, Mỹ, nói rằng sự chậm trễ này sẽ đề ra thách thức với các nước vay vốn để thi công các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ khi "tiền lãi nhà băng chồng chất" trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc và thế giới bấp bênh.

Tuy nhiên ông nhận định dịch bệnh virus corona có thể là thách thức mang tính tạm thời và sẽ không khiến nhiều nước về lâu dài cân nhắc lại sự tham gia của họ trong Sáng kiến Vành đai và Con đường vì quy mô và tính chiến lược của nó.

"Chương trình BRI trị giá 26.000 tỉ đôla kéo dài trong vòng 7 năm, 10 năm là con đường dài hạn", ông nói.

"Sở dĩ những quốc gia này muốn tham gia là vì họ muốn tìm lối thoát để tiến triển. Virus corona dù có ảnh hưởng nhiều hay ít thì cũng không làm thay đổi ý định của các nước này vì họ đã lựa chọn Trung Quốc để vay tiền mở rộng các phi trường để bành trướng buôn bán. Và họ cứ tiếp tục thôi".

Ở một số nơi trên Vành đai và Con đường, tác động của coronavirus đã hiện rõ.

Bangladesh thông báo trì hoãn một số dự án cơ sở hạ tầng, bao gồm cả việc vận hành nhà máy điện than Payra, dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động thương mại vào đầu tháng 2.

Hơn 2.000 công nhân Trung Quốc làm việc tại nhà máy và khoảng 40 phần trăm trong số họ đã về nhà vào kì nghỉ Tết Nguyên đán, truyền thông địa phương đưa tin. Hai mươi người được phép trở lại làm việc vào thứ Hai sau 14 ngày cách li.

Thách thức virus corona đối với các hợp đồng dự án trong Sáng kiến Vành đai và Con đường xảy đến sau khi Trung Quốc vấp phải phản ứng của các nước vào năm 2018, khi các quan chức ở Indonesia, Malaysia, Sri Lanka và các nơi khác chỉ trích các dự án ở đó là tốn kém và không cần thiết.

Trung Quốc đã rút lại một số dự án sau khi vài nước có ý định duyệt lại, hủy hoặc giảm những cam kết, dẫn ra những lo ngại về chi phí, sự xói mòn chủ quyền, và tham nhũng.

*******************

Virus corona - Covid-19 : "Khi phẫn nộ át cả sợ hãi" tại Trung Quốc (RFI, 22/02/2020)

Có 14 bác sĩ và nhân viên y tế Trung Quốc qua đời trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 tính đến ngày 21/02/2020, đặc biệt là trường hợp bác sĩ nhãn khoa Lý Văn Lượng, một trong tám người đầu tiên báo động về một loại virus corona mới, tiếp theo là bác sĩ Lưu Trí Minh, giám đốc bệnh viện Vũ Xương, đã khiến công luận chú ý.

Bác sĩ ở bệnh viện Vân Mộng (Yunmeng), thành phố Hoàng Cương (Xiaogan), tỉnh Hồ Bắc (Hubei), Trung Quốc, ngày 20/02/2020. China Daily via Reuters

Đối với cả hai trường hợp, việc chính quyền báo tin rồi xóa, cuối cùng xác nhận, càng cho thấy sự bối rối trong nội bộ và lo ngại công luận dậy sóng trước sự hy sinh của hai bác sĩ. Dập mọi chỉ trích cách xử lý khủng hoảng dịch tễ là ưu tiên của bộ máy kiểm duyệt. Nhưng sau cái chết của hai vị bác sĩ trên, làn sóng phẫn nộ bùng nổ, cỗ máy kiểm duyệt, dù hoạt động kết công suất, đã không thể xóa hết ngay được.

Chuyên gia về Trung Quốc, Jean-Philippe Béja, giám đốc nghiên cứu thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Khoa Học Quốc Gia Pháp (CNRS), giải thích với RFI :

"Sự ngờ vực của dân chúng đối với đội ngũ cán bộ là hiện tượng thường trực tại nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ chúng ta thường không thể thấy được tâm lý đó vì những lời chỉ trích bị xóa ngay khi vừa mới được đăng. Nhưng lần này, tính chất nghiêm trọng của tình hình khiến tất cả các mạng xã hội bị tràn ngập những lời lẽ bất bình mà không thể xóa hết ngay được.

Điều mà tôi lại quan sát được là những đòi hỏi tự do thông tin và hội họp để thấy rằng từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền, đặc biệt là kể từ nhiệm kỳ thứ hai năm 2017, chính quyền đã thực sự kiểm soát thông tin. Người dân phẫn nộ trước việc bị hạn chế quyền tự do ngôn luận và nhận thấy hậu quả do việc ngăn cấm này gây ra.

Ngoài ra, người ta cũng nhận thấy là trên mạng xã hội có một số lời chỉ trích chính phủ và chủ tịch Tập Cận Bình. Chí ít, đây là một bài tiền trắc nghiệm của công luận. Nhưng cần nhắc lại là chính quyền cuối cùng đã lấy lại quyền kiểm soát".

Trừng phạt nhà báo công dân, tiếng nói bất đồng để kiểm soát thông tin

Theo tổ chức phi chính phủ China Human Rights Defenders ngày 07/02, có 351 người bị "trừng phạt" vì đã "phát tán tin đồn sai lệch" về Covid-19, trong đó có hai công dân ở Vũ Hán : Phương Bân (Fang Bin), một người bán quần áo, và luật sư Trần Thu Thực (Chen Qiushi). Cả hai bị "mất tích" sau khi đăng trên mạng xã hội hình ảnh những bệnh viện trong thành phố chật kín người, nhân viên y tế bị quá tải, đặc biệt là một đoạn video được ông Phương Bân đăng ngày 01/02 cho thấy những túi đựng xác người bên trong một chiếc xe tang gần bệnh viện Vũ Hán.

Trả lời đài truyền hình Pháp France 24 trước khi đột nhiên "mất tích", ông Phương Bân cho biết : "Khi thành phố bị cách ly, tôi thấy có gì đó rất lạ. Tôi đến bệnh viện và tôi thấy rất đông người ở đó nên tôi hiểu ra rằng Vũ Hán là tâm dịch. Lẽ ra các bệnh viện phải là những nơi mà các kênh truyền hình Nhà nước, của tỉnh Hồ Bắc hoặc thành phố Vũ Hán, đến phỏng vấn người dân. Nhưng không một ai muốn tới. Nên tôi nghĩ là họ không muốn đến đó, vì thế tôi đến đó quay xem chuyện gì xảy ra".

Phương Bân bị cảnh sát thẩm vấn cùng ngày, sau đó được thả và tiếp tục đăng những đoạn video khác. Nhưng từ ngày 09/02, Phương Bân bỗng "bặt vô âm tín" sau khi chỉ kịp cảnh báo người sử dụng mạng xã hội : "Tôi bị cảnh sát mặc thường phục lay dậy. Họ ập vào từ hướng bắc và tây của khu nhà nơi tôi ở. An toàn của tôi phụ thuộc vào sự chú ý của các bạn, vào lương tri và sự chia sẻ của các bạn".

Tương tự trường hợp của Phương Bân, luật sư Trần Thu Thực cũng quay nhiều cảnh cho thấy các bệnh viện chật cứng bệnh nhân chờ xét nghiệm. Trong một đoạn video trước khi biến mất, ông cho biết bị chế độ đe dọa : "Tôi sợ. Trước mặt tôi là con virus, sau lưng tôi là cảnh sát Trung Quốc. Nhưng tôi sẽ đứng dậy. Chừng nào tôi còn sống trong thành phố này, tôi sẽ vẫn tiếp tục công việc. Tôi chỉ kể lại những gì nhìn thấy, những gì nghe thấy. Hãy biến đi, tôi không sợ chết. Đảng Cộng Sản kia, tưởng là tôi sợ sao ?"

Bất chấp lời kêu gọi của nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế, cho đến nay, chính quyền Trung Quốc vẫn chưa có bất kỳ tuyên bố nào về trường hợp mất tích của Phương Bân và Trần Thu Thực. Trước đó, luật gia Hứa Chí Vĩnh đã bị bắt ở Quảng Châu và giáo sư luật Hứa Chương Nhuận bị ép "cách ly" tại gia ở Bắc Kinh, có lẽ do đã đăng bài viết : "Cảnh báo virus : Khi phẫn nộ mạnh hơn nỗi sợ".

Bất chấp dịch Covid-19, Trung Quốc vẫn tự tin đạt mục tiêu tăng trưởng

Từ một tháng nay, hoạt động sản xuất tại Trung Quốc gần như chững lại. Chưa có thống kê chính thức nhưng chắc chắn dịch Covid-19 sẽ tác động nặng nề đến nền kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, ngày 18/02, chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh là nền kinh tế quốc gia vững chắc và khẳng định Trung Quốc có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng đề ra cho năm 2020.

Trả lời RFI, chuyên gia về Trung Quốc Jean-François Di Meglio, thuộc Trung Tâm Châu Á, không tỏ ra lạc quan như chủ tịch Tập :

"Trong quý 1 năm 2020, Trung Quốc có lẽ sẽ có mức tăng trưởng 0, kém hơn ba quý khác. Nếu như mức tăng trưởng đề ra là 6%, thì về lý thuyết, mức tăng trưởng của quý I phải là từ 1 đến 1,2%. Thế nhưng, mức tăng trưởng ở quý I này có nguy cơ giảm thành 0.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng đề ra, thì phải gỡ lại ở các quý sau. Và đó thực sự là công việc vô cùng lớn mà người ta nghi ngờ. Trung Quốc có nền kinh tế được chỉ đạo, được lên kế hoạch. Đã có rất nhiều khoản tiền lớn được đổ vào, như 150 tỉ đô la đã được đầu tư vào hệ thống để những doanh nghiệp vừa và nhỏ không bị phá sản. Đó là một nền kinh tế có thể tự lèo lái, có thể làm tất cả để tái lập tăng trưởng.

Tuy nhiên, có những điểm, dù có nỗ lực lớn đến mức nào, thì vẫn bị tác động và phần còn lại của thế giới cũng phải hứng chịu những tác động này. Dĩ nhiên, tác động này sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng của Trung Quốc. Vì thế, mức tăng trưởng 5% đã là kết quả tuyệt vời nhưng có thể sẽ còn ở mức thấp hơn".

Covid-19 : Cam Bốt lo dịch khi cố "đồng cam cộng khổ" với Trung Quốc

Trong khó khăn mới biết bạn hiền. Chủ tịch Tập Cận Bình có thể hoàn toàn trông cậy vào thủ tướng Cam Bốt Hun Sen. Trong khi nhiều nước tạm đóng cửa biên giới với Trung Quốc, Cam Bốt vẫn đón nhận du khách nước này. Trước đó, ông Hun Sen từ chối hồi hương 23 du học sinh và nhân viên lãnh sự ở Vũ Hán để thể hiện tình liên đới với Bắc Kinh.

Khi 5 nước từ chối du thuyền MS Westerdam do lo ngại dịch Covid-19, thủ tướng Hun Sen giang rộng vòng tay đón hơn 2.200 du khách và thủy thủ đoàn. Hơn 1.200 người đã được lên bờ, trong đó có một số đã về nước, cho đến khi phát hiện một du khách trên con tầu này nhiễm virus corona mới.

Trả lời RFI, ông Ou Virak, một người thân phe đối lập, điều hành viện nghiên cứu Future Forum ở Phnom Penh, giải thích quan điểm riêng và cho rằng quyết định của thủ tướng Hun Sen là đúng đắn :

"Ông ấy (Hun Sen) không phải là bác sĩ, ông ấy không có chuyên môn và không thể làm gì để thúc đẩy quá trình kiểm tra hoặc cách ly. Hành động của ông hoàn toàn mang tính chính trị.

Tại sao ông Hun Sen lại cho phép con tầu cập cảng ở Cam Bốt ? Theo tôi, có nhiều yếu tố. Đúng là có hành động mang ý nghĩa nhân ái. Nhưng thực ra là cú quảng cáo cho Cam Bốt vào lúc mà chính phủ đang bị Liên Hiệp Châu Âu, và phương Tây nói chung, chỉ trích nặng nề về nhân quyền. Ngoài ra còn có yếu tố Trung Quốc trong quyết định của thủ tướng Hun Sen. Cam Bốt muốn thể hiện tương ái với đồng minh chính. Và Trung Quốc hẳn sẽ hài lòng khi người ta đón con tầu đó.

Tuy nhiên, đối với tôi, đó là một quyết định đúng ngoại trừ việc các nghi thức và các biện pháp phòng ngừa đã không được áp dụng, lẽ ra người ta nên có trách nhiệm nhiều hơn và thận trọng hơn. Nhưng đó là kiểu riêng của Hun Sen. Ngay khi có cơ hội quảng cáo là ông ấy làm luôn. Nhưng ông ấy lại không tính đến việc hành động của ông sẽ bị diễn giải theo cách tiêu cực ở nước ngoài".

Một người dân Nga trực tiếp hỏi lương của tổng thống Putin

Một câu chuyện được cho là hi hữu. Trong một buổi lễ tại thành phố quê nhà Saint-Petersburg ngày 19/02/2020, tổng thống Nga Vladimir Putin bị một người dân trực tiếp hỏi làm thế nào để sống với khoản trợ cấp chưa đầy 200 euro/tháng.

Thông tín viên RFI Daniel Vallot tại Moskva tường thuật :

"Theo hình ảnh được hãng thông tấn Nga Ria Novosti quay lại và được đăng trên các mạng xã hội, ông Putin bị bất ngờ và những lời của ông chỉ loáng thoáng nghe được. Và theo hàng chữ mà hãng thông tấn ghi lại lời của người phụ nữ, bà hỏi ông Putin là làm thế nào để sống được với khoản tiền trợ cấp chưa đầy 11.000 rúp (khoảng 160 euro). Tổng thống Nga trả lời : "Tôi nghĩ là rất khó". Lương của ông cao hơn 70 lần.

Cuộc trao đổi tiếp tục và ông Putin chuyển sang biện hộ và giải thích rằng một mặt ông không có "mức lương cao nhất" trong nước, mặt khác, Nhà nước "làm tất cả những gì cần làm" để giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn nhất. Ý ông muốn nói đến một số biện pháp được chính phủ công bố tháng trước để tăng sức mua cho người dân Nga.

Ông Vladimir Putin chưa bao giờ thích đám đông. Thông thường, những chuyến công du, thăm viếng của ông thường được chuẩn bị kĩ lưỡng để tránh gặp những tình huống như này.

Buổi lễ tổ chức ở Saint-Petersburg hôm thứ Tư 19/02 có lẽ là một trường hợp ngoại lệ. Nếu như hình ảnh cuộc gặp được lan truyền rộng rãi trên các mạng xã hội và trên Internet, thì kênh truyền hình Nhà nước đã tránh chiếu cuộc đối thoại này".

Thu Hằng

*********************

Virus corona xâm nhập nhà tù Trung Quốc (VOA, 22/02/2020)

Virus corona đã lây nhiễm hàng trăm người trong các nhà tù Trung Quốc, nhà cầm quyền cho biết hôm 21/2. Việc này góp phần làm gia tăng các ca được báo cáo bên ngoài tâm điểm bùng phát dịch là tỉnh Hồ Bắc.

Bích chương chống virus bùng phát tại Bắc Kinh (ảnh chụp ngày 20/2/2020)

Chỉ số thị trường chứng khoán Mỹ sụt giảm sau khi có những dữ liệu cho thấy hoạt động kinh doanh của Mỹ ngưng trệ trong tháng 2 và những ca virus corona tăng cao làm cho các nhà đầu tư vội vã mua các tài sản an toàn hơn như vàng làm cho loại quí kim này tăng cao nhất trong vòng 7 năm qua.

Tổng cộng có 234 ca lây nhiễm giữa các tù nhân Trung Quốc bên ngoài Hồ Bắc, chấm dứt 15 ngày liên tiếp sụt giảm các ca mới tại Hoa Lục.

271 ca khác được báo cáo trong những nhà tù ngay tại Hồ Bắc, nơi virus xuất hiện đầu tiên vào tháng 12 năm ngoái ở Vũ Hán, thủ phủ Hồ Bắc. Thành phố này hiện đã đóng cửa. Các giới chức tỉnh không nói rõ các tù nhân được chẩn đoán nhiễm bệnh khi nào.

Truyền thông nhà nước trích lời giới lãnh đạo Đảng cộng sản nói là dịch bệnh chưa lên đến đỉnh điểm, và có hơn 30 ca được báo cáo tại một bệnh viện ở Bắc Kinh cho thấy có sự gia tăng mạnh tại đây.

Tổng cộng các ca lây nhiễm virus corona (Covid-19) tại Bắc Kinh là 396 người với 4 người chết, trong con số chính thức 75.000 bị lây nhiễm và 2.236 người thiệt mạng.

Các hoạt động trong lãnh vực chế tạo lẫn dịch vụ tại Mỹ ngưng trệ khi các công ty càng ngày càng lo ngại về virus corona, một cuộc thăm dò các quản lý mua bán cho thấy hôm 21/2.

Các dữ liệu cũng cho thấy hoạt động của các hãng xưởng Nhật Bản thu hẹp lại trong vòng 7 năm qua vào tháng 2, nêu bật nguy cơ suy thoái vì ảnh hưởng của bùng phát lan rộng, Thị trường chứng khoán Châu Á và Châu Âu cũng sụt giảm.

Khi các nhà lãnh đạo tài chánh của khối G20 các nền kinh tế lớn thế giới sắp thảo luận về nguy cơ của nền kinh tế thế giới tại Ả Rập vào cuối tuần này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế nói còn quá sớm để nói virus ảnh hưởng như thế nào đối với tăng trưởng toàn cầu.

Tuy nhiên dịch bệnh bùng phát có thể làm giảm mức cầu dầu khí của Trung Quốc và những quốc gia Châu Á khác, làm giá dầu chỉ còn 57 đô la một thùng và phủ mờ viễn ảnh tăng trưởng tại Trung Đông, Viện Tài chánh Quốc tế nói.

Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo là cơ hội chế ngự được dịch bệnh lây lan trên toàn thế giới đã đóng sau khi những ca lây nhiễm được báo cáo tại Iran và Libăng.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói tại Geneva, "Vụ bùng phát này có thể phát triển theo bất cứ hướng nào. Nếu chúng ta làm tốt, chúng ta có thể tránh khỏi bất cứ cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nào, tuy nhiên nếu chúng ta bỏ qua cơ hội thì chúng ta sẽ có vấn đề nghiêm trọng trong tay chúng ta".

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc Xu Nanping nói vắcxin sớm nhất của Trung Quốc sẽ được đưa ra thử nghiệm lâm sàng vào khoảng cuối tháng 4, cùng thời điểm với nghiên cứu của các nước khác. Tổ chức Y tế Thế giới ước đoán là vắcxin sẽ được đưa ra thị trường trong khoảng 18 tháng.

Trong khi các nước tìm cách ngăn virus trở thành đại dịch toàn cầu, các giới chức y tế công cộng hy vọng về những dấu hiệu cho thấy khí hậu ấm dần tại bắc bán cầu có thể làm cho virus lây lan chậm lại.

********************

Hàn Quốc : Virus corona tăng tốc lây lan, với một ca tử vong thứ 2 (RFI, 22/02/2020)

Diễn biến dịch bệnh Covid-19 tại Hàn Quốc đang rất đáng lo ngại. Vào hôm nay, 22/02/2020, theo số liệu được chính quyền công bố, Hàn Quốc đã có đến 433 trường hợp bị nhiễm virus corona, tăng hơn gấp hai lần so với hôm qua, và gấp 8 lần trong vỏn vẹn 4 ngày.

Tẩy trùng đường phố trước một nhà thờ hệ phái Shincheonji, Hàn Quốc, nơi "bệnh nhân số 31" từng dự lễ. Ảnh chụp ngày 19/02/2020. Yonhap via Reuters

Nỗi lo ngại lại càng lớn trong bối cảnh quốc gia Bắc Á này đã ghi nhận một trường hợp tử vong thứ hai vì virus Covid-19, và 17 bệnh nhân khác trong tình trạng nguy kịch.

Theo hãng tin Mỹ AP, phát biểu với báo giới vào hôm nay, thứ trưởng bộ Y Tế Hàn Quốc Kim Gang Iip công nhận rằng tình hình dịch bệnh đã chuyển qua một giai đoạn mới, nhưng vẫn có thể khống chế được tại ổ dịch là Daegu và vùng phụ cận là tỉnh Bắc Gyeongsang. Daegu là thành phố lớn thứ tư của Hàn Quốc, nơi ca lây nhiễm đầu tiên được phát hiện vào hôm thứ Ba 18/02.

Thứ trưởng Y Tế Hàn Quốc cho rằng mặc dù đã xuất hiện một số ca lây nhiễm ở nhiều nơi, nhưng chủ yếu dịch bệnh tập trung tại vùng Daegu và Bắc Gyeongsang. Ông kêu gọi duy trì kiểm soát chặt chẽ biên giới để tình trạng lây nhiễm đến từ Trung Quốc và những nước khác.

Một cách cụ thể, hầu hết các ca lây nhiễm mới ở Hàn Quốc đều dính líu đến nhà thờ Tin Lành Shincheonji và bệnh viện Cheongdo ở khu vực Daegu. Tính ra, có khoảng 230 ca lây nhiễm liên quan đến nhà thờ Shincheonji (Tân Thiên Địa), và 110 ca trong những người có tiếp cận với bệnh viện Cheongdo.

Trong số 9.300 tín đồ của nhà thờ Tin Lành được giới chức y tế Hàn Quốc theo dõi, đã có 1.261 người bị ho và một số triệu chứng khác. Trong số này có bốn người đã đi du lịch nước ngoài trong những tháng gần đây, trong đó có một người đã đến Trung Quốc vào đầu tháng Giêng dù đến một nơi cách xa Hồ Bắc.

Covid-19 : Hơn 77.000 người bị nhiễm bệnh ở 29 nước với hơn 2.300 người chết

Trong bối cảnh nỗi lo ngại gia tăng tại Hàn Quốc, chính quyền Trung Quốc hôm nay cho biết số ca bị nhiễm virus corona hàng ngày đã giảm đáng kể xuống còn 397. Bên cạnh đó vẫn có thêm thêm 109 người khác chết vì Covid-19. Hầu hết các trường hợp mới và các ca tử vong đều được ghi nhận tại tỉnh Hồ Bắc, nơi dịch bệnh bắt đầu.

Nhìn chung, tổng số trường hợp lây nhiễm virus corona ở Hoa Lục đã lên đến 76.288, với 2.345 trường hợp tử vong. Trên toàn thế giới, đã có hơn 77.000 người bị nhiễm bệnh ở 29 quốc gia và lãnh thổ, với hơn 2.300 người chết.

Tại Hoa Kỳ, 35 người đã bị xét nghiệm dương tính với virus corona, , trong đó có 18 người từ du thuyền Diamond Princess hồi hương về Mỹ, và một ca mới được ghi nhận ở California vào hôm qua (21/02).

Tại vùng Trung Đông, như vậy, Iran đã ghi nhận tổng cộng 5 trường hợp tử vong, và 18 ca lây nhiễm, trong lúc Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất loan báo có thêm hai trường hợp nhiễm mới, một người Philippines và một người Bangladesh, nâng số người nhiễm virus corona lên thành 11 người.

Ả Rập Xê Út đã cấm đi du lịch qua Iran và cho biết bất kỳ ai đến từ Iran phải qua chế độ cách ly 14 ngày. Quyết định của Riyad rất hệ trọng vì trực tiếp tác động đến hàng ngàn người Hồi Giáo Iran thường hành hương đến Mecca và Medina, mặc nhiên cấm những người này nhập cảnh.

Trọng Nghĩa

*****************

Virus corona : Khó theo dõi dịch bệnh vì Trung Quốc lại đổi cách tính (RFI, 21/02/2020)

Theo số liệu do Ủy ban Y tế Quốc gia ( bộ Y Tế ) Trung Quốc công bố hôm nay, 21/02/2020, trong 24 tiếng đồng hồ qua, tại Hoa lục đã có thêm 118 người bị chết vì virus corona mới (Covid-19), chủ yếu tại tỉnh Hồ Bắc, nâng tổng số tử vong trên toàn quốc là 2.236 người. Ngoài ra đã có thêm 889 ca lây nhiễm mới, nâng tổng số ca lây nhiễm ở Hoa lục lên hơn 75.000 người.

Nhân viên y tế đang tới một điểm kiểm tra khu vực cách ly ở đầu cầu Cửu Giang (Jiujiang) sông Trường Giang (Yangtze), tỉnh Giang Tây (Jiangxi), Trung Quốc, ngày 01/02/2020 Reuters/Thomas Peter/File Photo

Nhưng vấn đề là các số liệu nói trên được công bố sau khi Trung Quốc, hôm qua, vừa thông báo lại thay đổi cách tính số người bị nhiễm bệnh. Cụ thể là kể từ nay, họ chỉ thống kê những ca nào đã được xét nghiệm. Đây là lần thứ hai chỉ trong vòng 8 này, Trung Quốc thay đổi cách tính số người bị lây nhiễm.

Cách đây 8 ngày, hôm 13/02, số ca lây nhiễm mới ở Hoa lục được công bố đã tăng vọt, tức là thêm hơn 15.000 người. Đây là mức tăng trong một ngày cao nhất kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát vào tháng 12. Lý do của sự tăng vọt này là Trung Quốc thay đổi cách tính về số người bị lây nhiễm, cụ thể là kể cả những người có dấu hiệu sưng phổi sau khi được chụp radio cũng được đưa vào con số thống kê. Cho tới lúc đó, phải xét nghiệm acid nucléic mới có thể chẩn đoán nhiễm virus corona.

Việc số ca lây nhiễm tăng vọt ở Trung Quốc không hẳn là dấu hiệu cho thấy dịch Covid-19 trở nên trầm trọng hơn, mà đúng hơn là nó cho thấy Bắc Kinh đã đánh giá thấp tầm mức của dịch bệnh. Nhưng giới chuyên gia quốc tế chưa hết ngỡ ngàng về cách tính mới, thì đùng một cái, Trung Quốc hôm qua lại chuyển sang thống kê theo kiểu khác !

Việc Trung Quốc thay đổi cách tính liên tục như vậy khiến cho các con số thống kê trở nên không rõ ràng, không phản ánh đúng thực thế, và như vậy khiến cho các chuyên gia gặp rất nhiều khó khăn trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh.

Không có số liệu thống kê không rõ ràng thì rất khó đánh giá mức độ lây nhiễm của Covid-19, nhất là cho tới nay các chuyên gia chưa thể xác định một cách chắc chắn thời gian ủ bệnh của virus này ( hiện được cho là từ 2 đến 12 ngày )

Ấy là chưa kể, các số liệu thống kê của Trung Quốc, dù chính xác đến đâu, chưa hẳn là một cơ sở vững chắc để dự đoán về diễn tiến của dịch Covid-19. Có thể lấy ví dụ về tỷ lệ tử vong. Về mặt lý thuyết thì tỷ lệ tử vong được tính rất đơn giản : chỉ cần chia số người chết trên tổng số người bị lây nhiễm, rồi nhân cho 100. Nếu tính như thế thì tỷ lệ tử vong của dịch Covid-19 hiện vẫn còn thấp, khoảng 2,3%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 10% của bệnh SARS.

Nhưng trên thực tế, theo các chuyên gia, khi có dịch bệnh, bao giờ cũng có một khoảng thời gian kể từ khi bệnh nhân chết cho đến khi ca tử vong được thông báo, mà dịch Covid-19 hiện nay chưa lên đến đỉnh và chưa biết bao giờ mới kết thúc, cho nên rất khó tính toán tỷ lệ tử vong.

Tóm lại, virus corona mới Covid-19 vẫn còn nhiều bí ẩn, việc Trung Quốc thay đổi liên tục cách tính số người bị lây nhiễm khiến cho việc giải mã những bí ẩn này thêm phức tạp, trong bối cảnh mà Trung Quốc và nhiều nước khác trên thế giới đang ráo riết chạy đua với thời gian để chế tạo vaccin ngừa Covid-19.

Thanh Phương

Một chuyên gia kinh tế hàng đầu của Việt Nam, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nhận định với VOA rằng nền kinh tế Việt Nam đang hứng chịu những tác động tiêu cực trên nhiều mặt của dịch Covid-19, nhưng đây cũng là thời điểm thuận tiện để đẩy mạnh cải cách và tái cơ cấu nền kinh tế nhằm "ít phụ thuộc hơn vào một thị trường duy nhất".

Công nhân làm việc tại một nhà máy dệt may ở Nam Định.

Trước đó, ngày 12/2, Bộ Kế hoạch và đầu tư công bố báo cáo đánh giá ảnh hưởng của dịch Covid-19 đối với kinh tế-xã hội Việt Nam. Trong báo cáo mới mới nhất, Bộ này đã giảm mức dự báo GDP xuống chỉ còn 5,96% nếu dịch bệnh kéo dài đến quý II, so với mục tiêu đặt ra trước đó cho cả năm là 6.8%.

"Dịch Covid-19 ở Trung Quốc tác động nhiều mặt tới kinh tế Việt Nam", Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận định với VOA.

"Một là ngành hàng không, đường sắt đều đã đình chỉ. Hai, khách du lịch từ Trung Quốc chiếm khoảng 37%, ở Quảng Ninh có thể chiếm tới 60%, thì bây giờ giảm sút rất nhiều, hầu như không còn. Ba, doanh nghiệp Việt Nam cần phụ tùng của Trung Quốc".

Ngoài ra, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, thực trạng hàng ngàn công nhân Trung Quốc về quê ăn Tết vẫn chưa được phép trở lại Việt Nam làm việc cũng gây tác động không nhỏ lên các nhà máy và công trình tại Việt Nam, bên cạnh tình trạng ùn ứ nông sản trong những ngày qua vì các quy định hạn chế đi lại để phòng chống dịch.

1/3 phụ thuộc về nhập khẩu

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc năm 2019 đạt 75.452 tỷ USD, chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, trong khi nhập khẩu chỉ đạt 41.414 tỷ USD.

Với nền kinh tế bị phụ thuộc gần 1/3 nhập khẩu từ Trung Quốc như vậy, tình trạng gián đoạn về nguồn nguyên vật liệu từ các nhà máy ở quốc gia láng giềng vì dịch Covid-19 đang đề ra những thách thức lớn cho doanh nghiệp Việt Nam.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết thêm : "Doanh nghiệp dệt may đặt hàng từ sợi, vải, cho đến cúc từ các nhà máy của Trung Quốc. Đến hết tháng 2 này thì cạn dự trữ, nên nếu không giải tỏa được thì sẽ gặp khó khăn".

Sự phụ thuộc của kinh tế Việt Nam vào Trung Quốc, ngoài cơ chế chính sách, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, còn do yếu tố mà ông gọi là "phụ thuộc tự nhiên".

Ông phân tích :

"Trung Quốc ở ngay sát Việt Nam, với 1.400 km đường bộ và vịnh Bắc Bộ nên rất gần gũi. Hai, link kiện, hàng hóa của Trung Quốc có giá rẻ và họ đáp ứng rất nhanh những yêu cầu của Việt Nam. Ví dụ với hàng dệt may, nếu Việt Nam nhận được các hợp đồng đòi hỏi phải thay đổi kiểu vải, mẫu mã cúc... thì với các công ty ở Italy hay các nước khác thì rất khó khăn, nhưng với các doanh nghiệp Trung Quốc thì họ thích nghi rất nhanh"...

Vì vậy, việc các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian qua nhập nhiều hàng hóa, nguyên phụ liệu từ quốc gia láng giềng là điều khó tránh khỏi.

Cơ hội "thoát Trung" ?

"Thoát Trung" là đề tài đã được nhiều kinh tế gia của Việt Nam bàn thảo, vận động cũng như đưa ra các kiến nghị cho chính phủ, đặc biệt sau khi tình trạng phụ thuộc kinh tế quá nhiều vào một thị trường là Trung Quốc bắt đầu cho thấy những tác động tiêu cực lên kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Trước tình trạng "đóng băng" của nhiều ngành nghề, dịch vụ, sản xuất tại Việt Nam do ảnh hưởng của dịch Covid-19 từ Trung Quốc, một số ý kiến cho rằng đây cũng là một cơ hội tốt để Việt Nam "thoát Trung", giảm dần sự phụ thuộc về kinh tế vào quốc gia láng giềng.

Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, để làm được việc này, đòi hỏi Việt Nam phải có một nỗ lực lớn và cả chấp nhận những thiệt thòi ban đầu.

"Người Trung Quốc rất giỏi kinh doanh và họ có thể tranh thủ được các khách hàng Việt Nam bằng nhiều thủ thuật. Vì vậy nên trong thời gian sắp tới, khi Việt Nam muốn đa dạng hóa, đa phương hóa thì có lẽ cũng phải điều chỉnh một số mặt hàng và một số khách hàng, và có lẽ giá một số sản phẩm cũng không tránh khỏi phải tăng lên".

"Việt Nam có câu trong họa có phúc, trong nguy có cơ. Nhân tình hình này, kinh tế Việt Nam sẽ phải tái cơ cấu, phải đổi mới sản xuất, tìm kiếm thị trường mới, linh kiện, kênh hợp tác mới".

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh hy vọng giới hữu trách có thể biến "nguy" thành "cơ" để đẩy mạnh việc cải cách và tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, dựa vào những cơ hội đang mở ra từ việc hợp tác với Châu Âu, Mỹ và các quốc gia Châu Á khác.

Khánh An

Nguồn : VOA, 22/02/2020

Virus Covid-19 : Việt Nam nên mở cửa khẩu với Trung Quốc và cho học sinh đi học trở lại ? (BBC, 23/02/2020)

Việt Nam đang đứng trước nhiều bài toán lớn và hóc búa trong lúc đương đầu và xử lý dịch viêm phổi do virus Covid-19 hay virus corona chủng mới gây ra, trong đó có việc nên chấp nhận việc nối lại tự do đi lại với người Trung Quốc qua các cửa khẩu, biên giới Việt - Trung và có nên cho học sinh, sinh viên trở lại trường hoc hay không.

Việt Nam đang đối phó hàng ngày, hàng giờ với dịch bệnh do Virus corona chủng mới hay Covid-19 gây ra

Về bài toán thứ nhất liên quan quan hệ Việt - Trung, hôm 20/2, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, tại một diễn đàn khu vực về hợp tác ứng phó dịch bệnh tại Vientiane, Lào, đã hối thúc các nước ở Asean, trong đó có Việt Nam, dỡ bỏ các hạn chế nhập cảnh đối với người Trung Quốc qua các cửa khẩu hay biên giới với Trung Quốc, quốc gia là nơi đã bùng phát Covid-19, Tiến sỹ, Bác sĩ Trần Tuấn, chuyên gia phản biện độc lập về chính sách xã hội và y tế, sức khỏe, bình luận với Bàn tròn Thứ Năm cùng ngày :

Đứng về phía đề nghị của Trung Quốc, chúng ta thấy xuất phát trên cơ sở để Trung Quốc cố gắng bình thường hóa nỗi lo về tình hình dịch ở Trung Quốc đối với các nước xung quanh, bởi vì nếu như tiếp tục các biện pháp có tính chất ngăn ngừa sự giao thương, thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế của Trung Quốc và có thể gây nên những hệ lụy rất là nặng nề thêm khác. Cho nên vấn đề Trung Quốc đề nghị, tôi nghĩ rằng cũng có lý do phù hợp.

"Thế còn về phía Việt Nam chấp nhận hay không, tôi nghĩ trong trường hợp này đúng là một bài toán đòi hỏi phải có sự cân nhắc rất là mềm dẻo giữa vấn đề gọi là tính dịch tễ học và khả năng chống dịch của Việt Nam với tình hình thực tế.

"Chúng ta hiện nay còn thiếu thông tin, chưa rõ được số lượng người dân Trung Quốc sang đây là như thế nào. Thứ hai là hệ thống hoạt động hữu hiệu của bộ phận tại các cửa dịch, chúng ta (Việt Nam) làm tốt đến đâu.

"Điểm thứ ba nữa, chúng ta cũng đều biết rằng là dịch bệnh ở Trung Quốc hiện nay chưa kiểm soát xong và tính lây của dịch bệnh này là lây cả trong giai đoạn mà chưa có biểu hiện lâm sàng, tức là trong thời gian ủ bệnh.

"Cho nên việc Việt Nam tổ chức thế nào để giám sát tại các cửa khẩu, đồng thời tiến trình sau đó giám sát được các đối tượng vào ở các vị trí, nếu như cho vào.

"Nếu như không có triệu chứng lâm sàng mà cho vào, thì sau đó tiến trình giám sát mang tính báo cáo với bên y tế về vấn đề tự giám sát các triệu chứng lâm sàng để phát hiện tiếp những trường hợp có nguy có đã nhiễm mà vào Việt Nam, thì tôi cho rằng việc này hoàn toàn trong nội bộ Chính phủ Việt Nam phải cân nhắc.

"Nếu như hệ thống của anh thực sự tốt và kiểm soát được chặt chẽ tất cả các đối tượng vào, thì lúc đó có thể đặt bài toán ra trong vấn đề gọi là xét mối quan hệ với bên Trung Quốc, một nước láng giềng mà tôi cho rằng vẫn còn ảnh hưởng đến rất nhiều vấn đề khác.

Tác nghiệp kiểm soát dịch tại một chốt kiểm dịch ở tỉnh Vĩnh Phúc, miền Bắc Việt Nam

"Còn nếu như hệ thống phòng chống dịch của chúng ta (Việt Nam) mà không đảm bảo được các yếu tố đó, thì tôi cho rằng lại trở thành các mối nguy. Tại sao ? Bởi vì lúc đó nỗi lo của người dân lại từ trong chính Việt Nam, tức là nỗi lo của xã hội và lại có thể dẫn đến một tình trạng bất lợi khác.

"Đặc biệt chúng ta biết rằng dịch bệnh không chỉ có Covid-19, mà trong điều kiện của đất nước hiện nay, mà lại ở gần Trung Quốc, còn có rất nhiều nguy cơ dịch bệnh khác mà có thể xảy ra. Thế mà để cho nỗi lo trong xã hội cứ dấy lên như thế ảnh hưởng những vấn đề khác, thì chúng ta lại càng khó kiểm soát", từ nơi đang thăm viếng tại Texas, Hoa Kỳ, ông Trần Tuấn nói với BBC.

'Sức ép rất lớn'

Từ Sài Gòn, Luật sư Đinh Hồng Hạnh, một thành viên nhóm quan sát độc lập về quyền con người và chính sách, xã hội, nói với Bàn tròn của BBC :

"Việc chúng ta hay nghe là 'cấm người Trung Quốc qua' thực ra là không chính xác, chúng ta không cấm mà chúng ta quản lí dịch bệnh. Ngoài ra, việc cấm các chuyến bay là một biện pháp thương mại khác.

"Tôi nghĩ giữa việc Trung Quốc tuyên bố đã giảm phần trăm số lượng rất là nhiều lượng người mắc bệnh mới, đồng thời số lượng người khỏi bệnh cũng đã tăng lên, các quy trình khắc phục mà Việt Nam đưa ra khá là khả quan, thì đây là một đề nghị tạm gọi là một đề nghị có lí của Trung Quốc.

"Còn việc Việt Nam có chấp nhận hay không thì tôi nghĩ là phù hợp với chính sách linh hoạt của Việt Nam. Như đã nói thì Việt Nam vẫn áp dụng việc cách ly những người về từ Trung Quốc từ những vùng có dịch, hoặc là Việt Nam cấm cấp giấy phép lao động cho những lao động đến từ Trung Quốc, thì tôi nghĩ Việt Nam vẫn có một sự dè chừng nhất định đối với đề nghị này.

"Ngoài ra, việc thông thương giữa cửa khẩu của hai nước cũng đang dần tốt lên, ví dụ một tuần trước chúng ta (Việt Nam) vẫn còn giải cứu Thanh Long với giá từ 5-10 ngàn đồng (một kg), thì trong vòng ngày hôm qua (19/2) trở lại đây thì giá Thanh Long đã tăng trở lại ở một vài cửa khẩu mà Trung Quốc đã thông thương.

"Thì tôi nghĩ nó sẽ nhỏ giọt ở đâu đó những biện pháp mở cửa trở lại ở Việt Nam, tuy nhiên Chính phủ vẫn khá là e dè đối với đề nghị này".

Hôm thứ Bảy, 22/02, từ Đại học Quốc gia Hà Nội, Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng, nhà nghiên cứu Trung Quốc học và quan sát bang giao Việt - Trung nếu bình luận với BBC :

"Trong bối cảnh 80 quốc gia đang đóng cửa với công dân Trung Quốc, Nga và Triều Tiên đều phải đóng cửa biên giới, Trung Quốc đang lâm vào thế bị cô lập , thập diện mai phục, khó khăn nhiều bề, không lạ khi ngoại trưởng Vương Nghị gây sức ép, đề nghị Bộ trưởng Phạm Bình Minh khôi phục hoặc nới rộng tự do đi lại với công dân Trung Quốc, mở đột phá khẩu cho công dân trong nước để giải toả bớt áp lực trong nước và quốc tế.

Các nữ chiêu đãi viên hàng không tại một sân bay trong mùa dịch

"Tuy nhiên, nguy cơ xét nghiệm âm tính giả, nguy cơ virus có trong nước tiểu hay các chất thải, ô nhiễm qua đường nước thải hay các con đường mà y tế hiện vẫn chưa khám phá hết.

"Việc các bác sĩ Trung Quốc cũng bị lây nhiễm và tỷ lệ tử vong không nhỏ đặt ra những vấn đề toàn cầu nghiêm trọng hơn rất nhiều so với dịch SARS hay thậm chí cả dịch Ebola, mọi động thái thận trọng trong chính sách đều không thừa, sẽ nhận được sự quan tâm rất lớn từ cả cộng đồng trong nước lẫn quốc tế, các quốc gia liên quan phụ thuộc vào nhau rất nhiều.

"Trung Quốc cũng không thể trách cứ Việt Nam nếu Việt Nam có lựa chọn giống 80 nước còn lại, an toàn của người dân và của nền kinh tế là trên hết sau đó mới tính đến chuyện "đột phá khẩu" hay nghĩa vụ quốc tế.

Mở rộng vấn đề thêm, nhà nghiên cứu này nói : "Đi kèm theo đề nghị này là đề xuất xả nước thuỷ điện để cứu sông Mê Công đang khô hạn nặng ở hạ nguồn, thể hiện hình ảnh " nước lớn có trách nhiệm".

"Tuy nhiên việc xả nước thuỷ điện này theo đánh giá của chuyên gia không hề có tác dụng trong việc cứu đồng bằng sông Cửu Long đang bị khô hạn, trong khi nguy cơ của việc nới lỏng tự do đi lại cho công dân Trung Quốc không bối cảnh hiện nay mang lại mối nguy hại quá lớn.

"Sức ép của Trung Quốc đối với chính phủ Việt Nam sẽ là rất lớn, tuy nhiên theo tôi chỉ nên nới lỏng về giao thương hàng hoá và vẫn cần áp dụng nghiêm ngặt biện pháp cách ly và hạn chế đối với công dân Trung Quốc vì cơ sở hạ tầng về y tế của Việt Nam vẫn còn rất hạn chế so với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, thời gian vừa rồi khống chế tốt được dịch chủ yếu do chính sách của chính phủ và nỗ lực của toàn dân, hàng triệu gia đình đã phải cho con nghỉ học ở nhà".

Chọn một trong hai ?

Người dân xếp hàng chờ đến lượt mua khẩu trang

Về bài toán thứ hai là liệu Việt Nam có nên cho học sinh, sinh viên trở lại trường học hay không, cũng hôm thứ Bảy, Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng, người cũng có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo ở Việt Nam, đưa ra bình luận với BBC từ góc nhìn bên trong ngành giáo dục :

"Theo tôi tháng 3/2020, các trường Đại học và trường phổ thông chỉ có thể mở lại khi vẫn áp dụng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt và cách ly 14 ngày đến 24 ngày với công dân Trung Quốc và công dân Hàn Quốc, Nhật Bản và các quốc gia khác đến từ các tâm dịch.

"Nếu nhà nước có muốn có các động thái nới lỏng để phục hồi sản xuất, kích cầu các ngành hàng không, du lịch hay có các động thái " hữu nghị" với Trung Quốc thì nên cho các cháu học sinh cấp I (Tiểu học), cấp II (Phổ thông Cơ sở) nghỉ nốt tháng Ba theo đề xuất ở Thành phố Hồ Chí Minh để giữ an toàn sức khoẻ tính mạng cho các cháu và đảm bảo sự an tâm cho các gia đình.

"Các cháu học sinh lớp 9, học sinh cấp III (Trung học Phổ thông) và đại học có thể cân nhắc nhập học trong tháng Ba để kịp chương trình".

Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng đề cập đến việc có nên chỉ lựa chọn giữa một trong hai vấn đề hay bài toán trên để xử lý vào thời điểm hiện nay ở Việt Nam, bà nói :

"Tôi nghĩ các chính sách ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng và chính sách mở cửa trường học trở lại liên quan mật thiết đến nhau.

"Kinh nghiệm tại Hàn Quốc, Nhật Bản cho thấy chỉ cần một, hai cháu lây nhiễm là sẽ có nguy cơ rất lớn cho việc dịch bệnh bùng phát trở lại, không nên mạo hiểm trong lúc này, chỉ có thể chọn một trong hai, mở cửa trường học hoặc nới lỏng tự do đi lại cho công dân Trung Quốc.

"Theo tôi, không nên cho tất cả trứng vào cùng một giỏ.

"Nhiều cuộc thăm dò ý kiến dư luận vẫn cho thấy khoảng 65% phụ huynh vẫn do dự chưa muốn cho con đến trường vào đầu tháng Ba.

"Để thể hiện tình hữu nghị của Việt Nam, có thể tiếp tục cung cấp khẩu trang, thuốc men, vật tư y tế , kinh nghiệm và phác đồ chữa bệnh, nhưng sức khoẻ tính mạng của các cháu bé và lòng tin, sự ủng hộ đồng lòng của người dân cần đặt cao hơn lợi ích kinh tế và tình hữu nghị quốc tế", Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng nói với BBC trên góc nhìn từ quan điểm riêng.

*****************

Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung lo phải tiếp nhận 'người từ vùng dịch Hàn Quốc' (BBC, 22/02/2020)

Chính quyền Thành phố Hà Nội có "phiên họp đột xuất" vào chiều hôm Chủ nhật 23/2 trước diễn biến phức tạp dịch Covid-19 toàn cầu, đặc biệt là tại Hàn Quốc.

Ông Chung cũng nói về nhu cầu "nâng mức cảnh báo đi lại"

Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung được truyền thông dẫn lời nói "Hiện chưa có thông tin nào từ Ban Chỉ đạo quốc gia coi Hàn Quốc là vùng dịch, nhưng diễn biến rất phức tạp, vì 15 - 20 ngày qua, người Hàn Quốc vẫn qua lại Việt Nam bình thường và lượng người Hàn Quốc ở Hà Nội là rất lớn.

"Người Việt Nam lao động, học tập ở Hàn Quốc cũng rất nhiều. Nếu Hàn Quốc diễn biến phức tạp như Vũ Hán …phải đưa người về thì Hà Nội phải tiếp nhận hàng chục ngàn người chứ không ít, nên phải chuẩn bị", ông Chung nói thêm.

Ông Chung cũng nói về nhu cầu "nâng mức cảnh báo đi lại" như Hoa Kỳ đang khuyến cáo công dân nước mình.

Hàn Quốc nâng cảnh báo virus corona lên mức cao nhất trong bối cảnh 5 người tử vong và hơn 600 ca xác nhận nhiễm Covid-19. Hầu hết các ca này liên quan tới một bệnh viện và một nhóm giáo phái gần thành phố phía đông nam Daegu.

Tổng thống Hàn Quốc nói đất nước ông đang đối mặt "bước ngoặt nghiêm trọng" và những ngày tới là vô cùng quan trọng.

Bệnh viện Daenam điều trị cho người mất trí và người cao tuổi tại Cheongdo Hàn Quốc thông báo có 110 ca nhiễm bao gồm 9 nhân viên y tế tại đây.

Tin cho hay Israel từ chối khoảng 200 người không phải là người Israel đến từ Hàn Quốc rời khỏi máy bay, và buộc họ phải trở về Seoul ; 12 người Israel trên chuyến bay thì đã bị cách ly.

Trong khi đó chính quyền Ý đã đưa ra "các biện pháp mạnh mẽ" để giải quyết sự lây lan của một đợt dịch virus corona lớn nhất vừa bùng phát ở Châu Âu.

Thủ tướng Giuseppe Conte đã công bố kế hoạch khẩn cấp vào cuối ngày thứ Bảy khi số trường hợp bị lây nhiễm tăng lên 79 người.

Các biện pháp đã được đưa ra sau khi hai công dân Ý được xác nhận đã tử vong vì virus corona.

Hàng chục thị trấn ở khu vực phía bắc là Bologna và Veneto đang được kiểm dịch một cách hiệu quả theo kế hoạch.

Khoảng 50.000 người từ các thị trấn ở hai khu vực phía bắc đã được chính quyền yêu cầu cách ly tại gia.

Ông Conte cho biết việc ra hoặc vào khu vực bùng phát dịch này giờ sẽ bị cấm trừ khi có được sự cho phép đặc biệt.

Tất cả các hoạt động thể thao và trường học đã bị đình chỉ trong các khu vực này, bao gồm một số trận bóng đá Serie A sẽ diễn ra vào Chủ nhật.

Cảnh sát, và nếu cần thiết các lực lượng vũ trang, sẽ có thẩm quyền để đảm bảo các quy định được thực thi.

Thủ tướng nước Ý Giuseppe Conte (giữa) nói rằng người dân sẽ không được phép ra vào khu vực dịch bệnh

Chính quyền Ý lo ngại virus này đã lan ra bên ngoài các trường hợp bị cô lập ở vùng Bologna và Veneto, khiến nó trở nên khó kiểm soát.

Giulio Gallera, giám đốc y tế của Bologna cho biết : "Sự lây nhiễm của loại virus này rất mạnh và hiểm độc".

Virus coronavirus mới có tên gọi chính thức là Covid-19 bắt nguồn từ tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc từ năm ngoái, nhưng đã lan sang 26 quốc gia, với hơn 1.400 trường hợp và 11 trường hợp tử vong bên ngoài Trung Quốc đã được xác nhận.

Cơ quan y tế Trung Quốc cho biết tỷ lệ tử vong và các trường hợp mới nhiễm virus corona đã giảm vào thứ Bảy. Hiện có khoảng 76.392 trường hợp bị nhiễm bệnh và trong đó có 2.348 trường hợp tử vong tại Trung Quốc.

Tỷ lệ bị lây nhiễm và tử vong của virus corona, Covid-19 so với các đợt dịch trước đây như Sars, Mers

Tuy nhiên bên ngoài Trung Quốc, các ca lây bệnh không có liên kết rõ ràng với quốc gia này vẫn tiếp tục gia tăng, gây lo ngại từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Người đứng đầu WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, cho biết mối quan tâm lớn nhất hiện nay là các quốc gia có hệ thống y tế yếu hơn, đặc biệt là ở Châu Phi.

Tàu du lịch Diamond Princess ngoài khơi Nhật Bản cũng có ​​hơn 600 trường hợp.

Ba mươi hai hành khách tàu du lịch Anh và Châu Âu trên tàu này đang đi cách ly ở tây bắc nước Anh sau khi trở về từ Nhật Bản.

Iran thì cho biết đã có người thứ năm chết vì virus corona và ra lệnh đóng cửa các trường học, trường đại học và trung tâm văn hóa ở 14 tỉnh.

Vào tháng 1, WHO đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu về sự bùng phát của Covid-19.

Sốt, mệt mỏi và ho khan là những triệu chứng phổ biến nhất của một người bị lây nhiễm virus corona.

Tỷ lệ người chết vì căn bệnh này dường như thấp, hầu hết chỉ phát triển các triệu chứng nhẹ và sau đó hồi phục hoàn toàn.

***********************

Dịch Covid-19 : Nam Hàn nâng mức báo động, Hà Nội lo đón hàng chục ngàn người từ vùng dịch (RFA, 23/02/2020)

Hà Nội có thể phải đón đến hàng chục ngàn người từ Nam Hàn, nước đang có diễn biến dịch Covid-19 phức tạp trong những ngày qua và vừa phải nâng mức báo động lên mức cao nhất sau ca tử vong thứ 5 hôm 23/2.

Hình minh hoạ. Hình chụp hôm 19/2/2020 ở Daegu, Nam Hàn : các nhân viên y tế đang phun thuốc khử trùng ở một chi nhánh của nhóm đạo Shincheonji nơi có nhiều người bị nhiễm Covid-19  AFP

Tại cuộc họp khẩn cấp vào ngày Chủ nhật, 23/2, Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung được truyền thông trong nước trích lời cho biết:

“Hiện chưa có thông tin nào từ Ban Chỉ đạo quốc gia coi Hàn Quốc là vùng dịch, nhưng diễn biến rất phức tạp, vì 15 - 20 ngày qua, người Hàn Quốc vẫn qua lại Việt Nam bình thường và lượng người Hàn Quốc ở Hà Nội là rất lớn. Người Việt Nam lao động, học tập ở Hàn Quốc cũng rất nhiều. Nếu Hàn Quốc diễn biến phức tạp như Vũ Hán (Trung Quốc - phóng viên), phải đưa người về thì Hà Nội phải tiếp nhận hàng chục ngàn người chứ không ít, nên phải chuẩn bị”.

Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh trích thông tin từ Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết hiện ở thành phố Daegu và Gyeongbuk (hai thành phố tâm dịch ở Nam Hàn) có hơn 4.000 lao động Việt Nam. HIện vẫn chưa có lao động Việt Nam nào ở Nam Hàn bị xác nhận nhiễm Covid-19.

Giới chức sở Y tế Hà Nội cho biết hiện có khoảng 26.000 người Việt tại hai tỉnh có dịch của Nam Hàn.

Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội yêu cầu trước mắt cần nâng mức độ cảnh báo đi lại, bởi Mỹ cũng đã nâng mức cảnh báo đi lại với Nhật, Hàn Quốc.

Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội đề nghị cách ly nơi cư trú 14 ngày đối với người đến từ vùng có dịch ở Hàn Quốc, đồng thời khuyến cáo người dân không đi du lịch sang các nước có dịch.

******************

Virus corona : Việt Nam bớt hạn chế trao đổi mậu dịch qua biên giới Trung Quốc (RFI, 21/02/2020)

Hãng tin Reuters hôm 21/02/2020 trích dẫn Bộ Công thương cho biết Việt Nam đã giảm nhẹ các hạn chế về trao đổi mậu dịch qua biên giới Việt – Trung, mặc dù dịch viêm phổi vẫn đang hoành hành tại Trung Quốc.

Nhân viên y tế mặc bảo hộ làm việc tại cửa khẩu biên giới Hữu Nghị Lạng Sơn, Việt Nam, ngày 20/02/2020 Reuters/Kham

Trong bản thông cáo, Bộ Công thương cho biết là chính quyền tỉnh Lạng Sơn hôm qua đã mở lại các hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu Tân Thanh của tỉnh này. Nhưng theo Bộ Công thương, tình hình dịch bệnh Covid-19 có thể kéo dài, phải thực hiện chặt chẽ các biện pháp phòng chống dịch bệnh, cho nên "tiến độ xuất khẩu nông sản vẫn chậm hơn rất nhiều" so với thời gian trước khi có dịch.

Ngoài ra, theo các nhân chứng của hãng tin Reuters, gần cửa khẩu Hữu Nghị, hàng trăm xe tải của Việt Nam cũng đang chuẩn bị chở hàng sang Trung Quốc, sau khi bị chặn lại từ ngày 05/02. Toàn bộ các nhân viên hải quan đều đeo khẩu trang khi làm việc và các tài xế xe tải cũng đeo khẩu trang trước khi vượt qua biên giới.

Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và là một trong những thị trường xuất khẩu chính của nông sản Việt Nam. Vào đầu tháng này, để ngăn chận sự lây lan của dịch Covid-19 từ Trung Quốc, Việt Nam đã đóng cửa một phần biên giới, đồng thời đã ngưng cấp visa nhập cảnh cho khách Trung Quốc.

Cũng theo Reuters, một điều tra của Phòng thương mại Hoa Kỳ vào tuần trước cho thấy là các công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc đang gặp nhiều vấn đề về nguồn cung cấp nguyên vật liệu do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Tại Việt Nam hiện nay, trên tổng số 16 người được xác định bị nhiễm virus corona chủng mới, 15 người đã khỏi bệnh và được xuất viện, người cuối cùng là một Việt kiều Mỹ, được xuất viện chiều nay sau 21 ngày điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới ở Sài Gòn. Như vậy tính đến hôm nay, 21/02, chỉ còn một người bị nhiễm Covid-19 nằm viện, đó là bệnh nhân đang được điều trị ở Phòng khám đa khoa khu vực Quang Hà, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.

Tuy nhiên, theo Thông tấn xã Việt Nam hôm nay, do vẫn lo ngại về nguy cơ dịch Covid-19 lây lan, chính quyền thành phố Đà Nẵng đã quyết định không tổ chức Lễ hội Pháo hoa quốc tế 2020, theo dự kiến sẽ diễn ra vào mùa hè. Trước đó, hôm 18/02/2020, chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã quyết định dời ngày tổ chức Festival Huế 2020, theo dự kiến sẽ diễn ra vào đầu tháng 4.

Trong khi đó, Việt Nam vẫn duy trì cuộc đua xe Công thức 1 (F1) tại Hà Nội. Tuy vậy, đài truyền hình RTL của Đức hôm qua thông báo sẽ không cử người đến Việt Nam để tường thuật về sự kiện thể thao này.

Thanh Phương

*****************

Bộ Công thương : Samsung sẽ chịu ảnh hưởng do dịch covid-19 (RFA, 21/02/2020)

Bộ Công thương hôm 21/2 cho hãng tin Reuters biết khu vực chế tạo của Việt Nam với ví dụ điển hình là hãng Samsung sẽ gặp nhiều khó khăn vì thiếu nguyên liệu nhập từ Trung Quốc do ảnh hưởng của dịch bệnh covid-19.

Xe container chở vật liệu từ Trung Quốc tại biên giới cửa khẩu Hữu Nghị giáp với Trung Quốc ở tỉnh Lạng Sơn, Việt Nam ngày 20/2/2020 - Reuters

"Các nhà chế tạo xe hơi, thiết bị điện tử và điện thoại đang gặp khó khăn trong việc mua nguyên vật liệu vì gián đoạn do virus (covid-19).

Việt Nam phụ thuộc về nguyên vật liệu và thiết bị từ Trung Quốc, và điều này làm cho Việt Nam dễ bị ảnh hưởng khi dịch bệnh bùng phát", thư điện tử của Bộ Công thương gửi Reuters có đoạn viết.

Theo Bộ Công thương, Samsung, nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào Việt Nam cũng phải chịu ảnh hưởng, cụ thể là dây chuyền sản xuất hai loại điện thoại mới của hãng này vì phần lớn phụ kiện nhập từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, hôm 20/2 trang tin Nikkei của Nhật bản trích lời giới chức Công ty điện tử Samsung Electronics cho biết hoạt động tại các nhà máy của Samsung tại Việt Nam vẫn diễn ra ở công suất tối đa.

Ông Nguyễn Trí Thông, Giám đốc Truyền thông Công ty Điện tử Samsung Việt Nam, cho biết : "Hoạt động của Samsung tại Việt Nam hiện vẫn hoàn toàn bình thường. Cứ 2 chiếc điện thoại Samsung bán ra trên thế giới thì có 1 chiếc được sản xuất tại Việt Nam. Chúng tôi đang hoạt động hết công suất".

Samsung đã công bố ra mắt điện thoại Galaxy S20 tại Hoa Kỳ vào ngày 12/2. Điện thoại dự kiến sẽ bán ra thị trường ngày 6/3, điều này cho thấy Samsung có đủ năng lực để sản xuất model cao cấp tại các nhà máy Việt Nam cho cả thị trường trong nước và quốc tế.

Theo Reuters, Việt Nam hôm thứ Năm (20/2) đã giảm bớt một số hạn chế liên quan đến y tế đối với thương mại xuyên biên giới để thúc đẩy hoạt động kinh tế, nhưng một số biện pháp nghiêm ngặt vẫn được áp dụng.

Bộ Công thương cho biết Samsung đang xem xét sử dụng vận tải đường biển hoặc đường hàng không để nhập khẩu các linh kiện cần thiết nhưng điều này sẽ làm tăng chi phí và hầu như không đáp ứng được lịch trình sản xuất và nhu cầu.

Nếu dịch bệnh không được kiềm chế trong khoảng 1 tháng tới, chúng tôi sẽ dự trữ hàng. Sản lượng TV và điện thoại trong nước sẽ giảm mạnh", Bộ cho biết, trích dẫn từ một báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam.

*****************

Dịch covid-19 : Bộ Y tế lo ngại người trở về từ Trung Quốc trốn cách ly (RFA, 21/02/2020)

Bộ Y tế Việt Nam hôm 20/2 cho biết một số người Việt Nam trở về từ vùng dịch covid-19 đã trốn cách ly theo quy định là 14 ngày. Bộ Y tế yêu cầu công an ở các tỉnh thành lập danh sách những người trở về trong 14 ngày qua để báo giới chức y tế nhằm kịp thời cách ly những người này.

Hình minh họa. Nhân viên y tế kiểm tra thân nhiệt một tài xế ở cửa khẩu Hữu Nghị trên biên giới với Trung Quốc hôm 20/2/2020 - Reuters

Dịch covid-19 xuất phát từ thành phố Vũ Hán, Trung Quốc vào khoảng tháng 12 năm ngoái hiện đã lan ra 29 quốc gia và vùng lãnh thổ với hơn 76.000 ca nhiễm bệnh và hơn 2.200 ca tử vong, phần đông là tại Trung Quốc.

Việt Nam cho đến lúc này mới ghi nhận 16 ca dương tính với virus mới và đã cho xuất viện 15 ca.

Thành phố Hồ Chí Minh hôm 21/2 đã cho xuất viện bệnh nhân người Mỹ gốc Việt và thông báo thành phố không còn người nhiễm covid-19.

Thung tâm Kiểm soát Bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh cho báo chí biết đã có hai hành khách thuộc du thuyền Westerdam đến sân bay Tân Sơn Nhất vào chiều ngày 20/2. Đây là du thuyền đậu ở Campuchia và đã phát hiện có trường hợp nhiễm covid-19. Giới chức y tế thành phố cho biết hai người này đã được kiểm tra y tế và không có dấu hiệu bệnh. Tất cả các hành khách còn lại trên chuyến bay cũng bình thường và đều được khuyến cáo về bệnh dịch.

Trong khi đó, tại Nam Hàn, số người nhiễm covid-19 đã tăng gấp 3 lần trong vòng 3 ngày qua với tổng số ca nhiễm được hãng tin Yonhap của Nam Hàn ghi nhận là 156 trường hợp. Thành phố Deagu của Nam Hàn là nơi có nhiều ca nhiễm nhất với 41 trường hợp. Chính phủ nước này đã tuyên bố thành phố Daegu và Cheongdo là "khu vực quan tâm đặc biệt" sau một loạt trường hợp dương tính với virus mới những ngày qua.

Nguyên nhân khiến Nam Hàn có số ca nhiễm covid-19 tăng vọt được cho là do ca nhiễm số 31 ở nước này đã tham gia nhiều hoạt động cộng đồng và sử dụng phương tiện giao thông công cộng trong thời gian ủ bệnh.

*******************

Nữ sinh ở Huế tử vong sau 1 tuần ho sốt, chính quyền nói không do covid-19 (RFA, 22/02/2020)

Nữ sinh lớp 12 ở Thừa Thiên - Huế, Việt Nam vừa tử vong sau 1 tuần có các biểu hiện của viêm đường hô hấp như khó thở, ho, sốt tuy nhiên các báo trong nước lại dẫn thông tin từ cơ quan chức năng cho biết người này tử vong do bệnh lý về não, mặc dù chưa có kết quả xét nghiệm bệnh phẩm.

Hình minh hoạ. Bác sĩ mặc đồ bảo vệ ở tại khu cách lý cho bệnh nhân covid 19 ở bệnh viện Chợ Rẫy, thành phố Hồ Chí Minh hôm 31/1/2020 - Reuters

Tối 21-2-2020, các báo trong nước dẫn thông tin từ ông Hoàng Văn Đức, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thừa Thiên - Huế xác nhận, ở địa phương vừa có một ca tử vong có các triệu chứng tương tự covid-19 vào buổi sáng nhưng khám nghiệm pháp y thì do bệnh não chứ không do bệnh dịch đang hoành hoành ở trên thế giới.

"Tuy nhiên để gia đình và mọi người an tâm, chúng tôi vẫn lấy mẫu xét nghiệm để gửi đi kiểm tra covid-19. Tôi cũng mong mọi người đừng xa lánh với người thân của gia đình người đã khuất" - báo Tuổi trẻ online dẫn lời ông Đức nói.

Mẫu bệnh phẩm được gửi đi Viện Pasteur Nha Trang và Bệnh viện Trung ương Huế để xét nghiệm, đồng thời cơ quan y tế cũng tiến hành phun thuốc khử trùng ngôi nhà và kiểm tra sức khỏe người thân của nạn nhân.

Theo ông Hoàng Văn Đức, qua kiểm tra yếu tố dịch tễ, nữ sinh này và người thân, hàng xóm đều không có ai từng tiếp xúc với người hoặc đi đến vùng có dịch.

Chính quyền Huế cho biết, đến tối 21/2 vẫn chưa có ca bệnh nào hoặc ca nghi nhiễm nào do virus corona chủng mới gây ra.

Mặc dù vậy, du thuyền Diamond Princess đang có 634 người nhiễm nCoV (tên gọi cũ của covid-19) từng cập cảng Chân Mây, Thừa Thiên Huế để du khách tham quan vào hôm 27-1-2020 trước khi đến Nhật ngày 3/2 và phát hiện ca dương tính đầu tiên.

Ngày 7/2, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi thị sát về công tác phòng chống dịch covid-19 ở tại Huế khi thông tin về tàu Diamond Princess có người nhiễm nCoV được loan đi trên các tờ báo nước ngoài.

******************

Virus corona - Covid-19 : Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị cho nghỉ học đến hết tháng Ba (RFI, 20/02/2020)

Sáng hôm nay 20/02/2020, chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong ký văn bản kiến nghị Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo và Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và xã hội kéo dài thời gian nghỉ học của học sinh, sinh viên, học viên các cơ sở giáo dục và giáo dục nghề nghiệp đến hết tháng 03/2020.

Làm vệ sinh lớp học để chuẩn bị đón học sinh tại một trường ở Hà Nội, Việt Nam, ngày 15/02/2020 Reuters/Kham

Hiện nay, học sinh thành phố Hồ Chí Minh đang được nghỉ học đến hết ngày 29/02. Theo báo chí trong nước, chủ tịch thành phố cũng kiến nghị chính phủ điều chỉnh thời gian năm học 2019-2020, theo đó học kỳ 2 sẽ được tiếp tục từ tháng 04 đến tháng 07 và kỳ thi tốt nghiệp phổ thông quốc gia sẽ được dời đến cuối tháng 07.

Theo UBND Thành phố Hồ Chí Minh, tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp khó lường, với nhiều nguy cơ tiềm ẩn và chưa có dấu hiệu ổn định trong thời gian ngắn sắp tới, vì vậy, điều quan trọng là bảo đảm an toàn và sức khỏe cho người học, giúp học sinh và gia đình yên tâm.

Vào ngày 14/2, bộ Giáo dục và Đào Tạo Việt Nam đã đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, xem xét cho học sinh, sinh viên nghỉ học đến hết tháng 2.

Thùy Dương

******************

Dịch covid 19 : Miền Trung tiếp tục đón khách từ các tàu du lịch nước ngoài (RFA, 20/02/2020)

Đà Nẵng và Huế tiếp tục đón các tàu du lịch nước ngoài với hàng trăm khách vào thăm giữa mùa dịch covid 19, sau khi tỉnh Quảng Ninh trước đó đã từ chối hai tàu du lịch nước ngoài khác vì sợ bệnh dịch lây lan.

Quá trình làm thủ tục cùng thuyền viên và hành khách có nhu cầu lên bờ, tham quan tỉnh Thừa Thiên-Huế - Courtesy of Vietnamnet - RFA edited

Truyền thông trong nước cho biết, vào ngày 19/2, Cảng Chân Mây (Thừa Thiên Huế) đã đón hai du thuyền hạng sang cỡ nhỏ Crystal Symphony và Silver Spirit để tham quan cố đô Huế. Tổng số thủy thủ và du khách trên hai tàu này là khoảng hơn 1.000 người.

Theo ông Nguyễn Văn Phúc, Phó giám đốc Sở Du lịch Thừa Thiên Huế, hấu hết các hành khách trên hai tàu này đến tứ Bắc Mỹ, Châu Âu và Úc, hoàn toàn không có du khách Trung Quốc.

Sau khi hai du thuyền Crystal Symphony và Silver Spirit cùng quốc tịch Bahamas cập cảng Chân Mây, bộ Y tế đã tiến hành kiểm dịch y tế cho toàn bộ hành khách và thủy thủ đoàn có nhu cầu lên bờ và không có trường hợp nào có dấu hiệu nghi nhiễm covid-19.

Theo lịch trình, du thuyền Crystal Symphony sẽ cập cảng Hiệp Phước, Thành phố Hồ Chí Minh trong 3 ngày, và ngày 24/2 sẽ rời đến nước khác.

Hôm 19/2, tàu Silver Spirirt cũng đã đến cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, theo ông Nguyễn Xuân Bình, phó giám đốc Sở Du lịch Thành phố Đà Nẵng. Sở Du lịch Thành phố Đà Nẵng cho biết dù ngành du lịch tại đây chịu ảnh hưởng nặng do dịch covid-19, nhưng Đà Nẵng vẫn là điểm đến an toàn, được du khách châu Âu tin tưởng lựa chọn.

Hai du thuyền này có sức chở hơn 1.000 hành khách, nhưng trong đợt này, tàu Silver Spirit chỉ có 208 hành khách và 405 thủy thủ. Trong khi đó, tàu Crystal Symphony có sức chở 848 hành khách và 545 thủy thủ, nhưng đợt này cũng chỉ chở 147 khách và 536 thủy thủ.

********************

Việt Nam phong tỏa phòng Covid-19 : Thiếu chuẩn bị tâm lý, lợi bất cập hại (RFI, 19/02/2020)

Đầu tháng 2/2020, dịch Covid-19 từ Vũ Hán, Trung Quốc, gây lo ngại lớn tại Việt Nam. Xã Sơn Lôi, tỉnh Vĩnh Phúc, với nhiều người nhiễm virus trở về từ Vũ Hán, truyền sang người khác, trở thành một "ổ dịch". Ngày 13/02, chính quyền phong tỏa Sơn Lôi để chống dịch. Nhiều người cảnh báo, nếu làm sai cách, việc phong tỏa toàn bộ một khu vực dân cư lớn sẽ lợi bất cập hại.

Công an đeo khẩu trang kiểm soát lối vào xã Sơn Lôi, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, ngày 13/02/2020 Nhac NGUYEN / AFP

Cho đến nay, thông tin về diễn biến của cuộc phòng chống dịch bệnh tại xã Sơn Lôi, hơn 10.000 dân, gần như hoàn toàn do các kênh truyền thông của Nhà nước loan tải. Nếu như chính quyền thường xuyên đưa ra các thông điệp cho thấy tình hình chống dịch tại Sơn Lôi diễn biến tích cực, một số thông tin tại chỗ cho thấy không hẳn đã như vậy (nhiều người dân Sơn Lôi không dám lên tiếng trên công luận để thông tin về dịch bệnh, do lo ngại bị chính quyền trừng phạt. Tại Việt Nam, dư luận chú ý đến việc hai người dùng Facebook bị chính quyền phạt tiền khi đăng tải thông tin về Covid-19, với cáo buộc xuyên tạc sự thực).

Bên cạnh các thiếu thốn về phương tiện vệ sinh phòng hộ, điểm đáng chú ý là nỗi lo khá phổ biến trong dân chúng, vì thiếu thông tin, đặc biệt về tình trạng các thân nhân, đang sống cách ly xa gia đình, tình trạng một số người "tâm lý yếu" hoảng sợ khi bị cưỡng chế cách ly. Việc thiếu sự chuẩn bị tâm lý và kỹ năng phòng dịch cho người dân, trước một đợt phong tỏa kéo dài, đặt người dân vào thế thụ động, lo lắng, hoang mang, khiến đợt phong tỏa phòng dịch có thể dễ dàng mất đi hiệu quả mong muốn, nhất là trong bối cảnh nỗi ám ảnh do virus đè nặng, không khí kỳ thị dân cư vùng bị dịch khá phổ biến ở nhiều nơi.

Trong việc phòng chống dịch Covid-19, đang trong diễn biến khó lường, chính quyền Việt Nam dường như đã không chú ý đúng mức đến mức độ nguy hiểm của "virus vô hình của nỗi sợ", đang trở thành mối đe dọa không thể coi nhẹ.

Nguồn gốc "ổ dịch"

Trở lại với ổ dịch tại xã Sơn Lôi, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là nơi có nữ công nhân Nguyễn Thị D., từ Vũ Hán (Wuhan), trở về Sơn Lôi, ngày 17/01, tức khoảng một tuần trước khi thành phố bị phong tỏa. Ngày 25/01, chị Nguyễn Thị D. đã tới Viện Vệ Sinh Dịch Tễ Trung Ương lấy mẫu. Ngày 30/01, kết quả xét nghiệm cho thấy chị bị nhiễm Covid-19. Nữ công nhân Nguyễn Thị D. là một trong ba người Việt Nam đầu tiên nhiễm virus corona mới, và là người để virus truyền trực tiếp sang 5 người khác. Một bé gái 3 tháng tuổi bị nhiễm virus từ một trong 5 người nói trên.

Chị D. là một trong 8 công nhân được cử sang Vũ Hán tập huấn. Trong số họ tổng cộng 5 người bị nhiễm virus. Tất cả đều trú quán tại tỉnh Vĩnh Phúc. Vĩnh Phúc trở thành địa phương có đông người nhiễm virus corona nhất trên cả nước (chiếm 11 trên 16 ca). Ngày 12/02, chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc quyết định phong tỏa xã Sơn Lôi. Cuộc phong tỏa bắt đầu ngay ngày hôm sau, 13/02. Thời gian dự kiến kéo dài 20 ngày.

Diễn biến "chống dịch" theo truyền thông Nhà nước

Theo thông tin từ phía chính quyền, Vĩnh Phúc đã áp dụng các biện pháp khẩn cấp về phòng chống dịch theo quy định của Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm, tiến hành khoanh vùng, cách ly khu vực có dịch tại xã Sơn Lôi, nơi có nhiều ca mắc nhất trên địa bàn huyện Bình Xuyên, cũng như tỉnh Vĩnh Phúc. Xã Sơn Lôi thành lập 12 chốt tại các trục đường chính, còn tại các tuyến đường nhỏ, trong các cánh đồng đều có lực lượng tuần tra an ninh 24/24. Đồng thời, "phun khử trùng, tiêu độc, huy động tối đa lực lượng kiểm soát tình hình sức khỏe của người dân".

Bộ Y Tế đã cử 2 đội công tác đặc biệt trực 24/24 ở Bình Xuyên, hỗ trợ tại chỗ công tác giám sát dịch, cũng như điều trị cho bệnh nhân. Mỗi người dân có bảng theo dõi sức khỏe sát sao. Mỗi ngày cán bộ đến 2 lần, đến theo dõi xem có ốm, sốt ho, gai người... cặp nhiệt độ sáng chiều.

Trong cuộc họp báo chiều 14/2, chủ tịch UBND huyện Bình Xuyên cho biết chính quyền đã dự đoán đợt phong tỏa chắc chắn sẽ có những tác động không nhỏ đến đời sống người dân, đồng thời khẳng định "đảm bảo đủ nước rửa tay, khẩu trang, không có việc lên mạng kêu gọi hỗ trợ". Tỉnh Vĩnh Phúc cũng cho biết tập trung các nguồn lực để hỗ trợ người dân trong vùng cách ly, về nhu yếu phẩm.

Thiếu phương tiện, thiếu thông tin về thân nhân

Xã Sơn Lôi có khoảng 1.400 người theo Công giáo. linh mục Phanxicô Xaviê Nguyễn Đức Đại, phụ trách giáo xứ Hữu Bằng, từ ít ngày gần đây, được chính quyền cho phép đưa một số trang bị vệ sinh, phòng hộ vào cho những người Công giáo trong vùng dịch. Linh mục Nguyễn Đức Đại cho biết một số nét chính về đời sống giáo dân tại Sơn Lôi. Ngoài vấn đề trang bị vệ sinh, phòng dịch, ông đặc biệt lo ngại về tâm trạng của bà con giáo dân. Trả lời RFI hôm 17/02, Linh mục Nguyễn Đức Đại cho biết :

"Những người Công giáo chưa ai xét nghiệm bị dương tính. Ăn thì người ta vẫn có cái ăn, đời sống thì không ngại lắm. (Điểm đáng lo là) họ không thấy sự nguy hiểm của nó, nhiều lúc họ coi rất bình thường. Mình cũng đề nghị chính quyền cấp cho họ khẩu trang, cũng như thiết bị y tế, như nước rửa, sát trùng. Nhưng đến ngày hôm nay, nhưng cũng chỉ mới phát lẻ tẻ, không đáng kể… Một số người đi làm ở các nơi khác bị đuổi việc, bắt tập trung về thôn của mình. Một số người tâm lý hơi yêu yếu, tâm lý có hơi hoảng loạn.

Những người ở trong đó cũng theo dõi thôi, nhưng có biết những người đang cách ly ở đâu đâu, tình trạng như thế nào đâu. Cứ theo dõi xem có ai không, sợ nhỡ người nhà mình. Chỉ có đọc kinh cầu nguyện thôi".

Vị cha xứ cũng cho biết tình hình đang từng bước được cải thiện, trước hết với việc một linh mục, cha Hoàng Trọng Hữu, được phép vào trong vùng dịch, để hỗ trợ người dân tại chỗ. Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh dịch phát triển nặng thêm trong thời kỳ đầu, linh mục Nguyễn Đức Đại nhận xét là những người có nguy cơ bị nhiễm virus đã không được chuẩn bị tâm lý để thực hiện tốt việc tự cách ly, nhằm bảo vệ cộng đồng.

"Nếu ngay từ lúc đầu, nếu mình làm tốt, thì nó không bùng ra như thế, nhưng làm không chặt lắm. Chúng tôi được biết là những người đó (có nguy cơ nhiễm virus) về, nhưng họ vẫn sinh hoạt bình thường. Họ vẫn ăn uống, hát karaoke, rồi đi lại bình thường. Sau khi đã xác định họ dương tính với virus, thì còn mấy người khác trong gia đình, bảo cách ly, chỉ cách ly tại nhà thôi, nhưng họ không chịu. Họ vẫn đi làm, coi sóc con cháu… Mình đã không có biện pháp làm cho tốt hơn, cũng không hỗ trợ họ nên chính vì thế bị ảnh hưởng thêm".

Cần "giám sát độc lập"

Về tình hình phòng chống dịch tại Sơn Lôi, với biện pháp phong tỏa toàn bộ xã, trả lời RFI, Bác sĩ Trần Tuấn, tiến sĩ y tế cộng đồng, cho biết nhận xét chung của ông :

"Tôi có theo dõi ở Sơn Lôi, thấy rằng dường như quyết tâm của chính quyền là cao, nhưng sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền với bên y tế, để bảo đảm triển khai để người thực hiện đúng các nguyên tắc của bên y tế cộng đồng đưa ra, thì tôi cho rằng việc thực thi này, có lẽ là lần đầu tiên họ làm, cho nên chưa có kinh nghiệm. Phần giáo dục cho dân, cung cấp kiến thức cụ thể cho dân, các bước cụ thể cho mỗi cá nhân hiểu và thực thi trách nhiệm cá nhân, thì trong những ngày đầu chưa đảm bảo. Điểm thứ hai nữa là cần phải có bộ phận giám sát đánh giá độc lập, tham gia vào để bảo đảm thực thi, bảo đảm tính thực tế của kế hoạch này. Việc giám sát này chúng tôi nghĩ rằng cần phải có một bộ phận thực sự khoa học, độc lập với bộ phận đang triển khai, của địa phương. Nếu có thể được, thì đấy phải là các tổ chức chuyên đánh giá về y tế cộng đồng, thì đến cuối đợt chúng ta có thể có những số liệu, thông tin để đúc rút kinh nghiệm, để đánh giá hiệu quả thực sự của nó. Để rồi áp dụng ngay cho giai đoạn tiếp theo".

(Theo quy định của chính phủ Việt Nam, Tiểu ban giám sát thuộc Ban chỉ đạo chống dịchcó hai nhiệm vụ, theo dõi diễn biến dịch và tổ chức thực hiện phòng chống dịch. Chức năng "giám sát" ở đây hoàn toàn không liên quan đến hoạt động "giám sát", theo đề nghị của Bác sĩ Trần Tuấn).

Vai trò người dân bị coi thường : Bài học Vũ Hán

Bác sĩ Trần Tuấn đặc biệt lưu ý đến Bài học Vũ Hán, với việc chính quyền Trung Quốc đã không xem người dân như các chủ thể chủ động, tích cực, là "tuyến đầu" trong việc phòng chống dịch. Bài học thất bại của Vũ Hán, nếu không được rút ra đầy đủ có thể lặp lại tại những nơi khác, cụ thể như Việt Nam.

"Phải nói đây là một virus có tính lây nhiễm cao, nhưng độc lực vào loại trung bình, trong các virus gây viêm nhiễm đường hô hấp. Nếu như tính lây nhiễm cao, độc lập trung bình thôi, thì các biện pháp, các kinh nghiệm trong phòng chống dịch chúng ta đã có. Từ các virus có vắc xin hoặc chưa, thì về nguyên tắc, chúng ta có đủ kinh nghiệm khoa học và kinh nghiệm để kiểm soát tốt vụ dịch này, không để lây lan mạnh được. Nhưng tại Vũ Hán, vì sao tình trạng lại xảy ra nặng nề như vậy, đặc biệt là số người chết, người mắc lại tăng rất nhanh sau khi biện pháp cô lập, cách ly thành phố đã được thực hiện.

Chúng tôi thấy, khi chính quyền Trung Quốc tổ chức phòng chống dịch này, thì dường như họ lại xem dường như người dân như là một đối tượng chỉ có tuân thủ và thi hành những gì mà bên hệ thống Nhà nước đưa ra, chứ không xem người dân là một chủ thể tích cực, có tính chủ động. Chúng tôi xem là bản thân các chủ thể là phòng tuyến đầu, họ có thể tự bảo vệ mình bằng các kiến thức để khỏi bị lây nhiễm, hoặc khỏi gây lây nhiễm cho người khác, nếu đã nhiễm bệnh. Và điều thứ ba cần chú ý, là trong trường hợp dịch bệnh không có thuốc đặc trị, không có vắc xin, thì chính khả năng tự miễn dịch của mỗi cá nhân, nếu được nâng cao, nếu được bảo vệ thì là một yếu tố tích cực nhất. Họ mới là điểm chính trong cuộc chiến đánh bại con virus, khi virus đã xâm nhập cơ thể. Hỗ trợ của y tế chỉ trong trường hợp cấp thiết, ví dụ như các trường hợp nặng. Còn không tất cả các biện pháp ăn uống, sinh hoạt (tập luyện thể chất), đặc biệt về tâm lý là người dân hoàn toàn có thể làm được. Nếu hiểu được như vậy, thì chúng ta sẽ tránh được đường lối can thiệp mang tính bất ngờ, đột ngột, xáo trộn cuộc sống của người dân, trong khi chưa chuẩn bị được tinh thần, và kiến thức của người dân, đối phó với dịch".

Để "virus của nỗi sợ" lan tràn : WHO ở đâu ?

Để chống dịch virus Covid-19, có thể dựng các hàng rào hữu hình để phong tỏa cả một xã, một thành phố, nhưng biện pháp quyết liệt này rất có thể sẽ lợi bất cấp hại, nếu tình hình phòng chống bệnh dịch không dựa trên các nghiên cứu cụ thể, và nỗi sợ vô hình tác hại nặng nề đến tâm lý người dân, rất có thể còn nguy hại hơn cả chính con virus (nhà hoạt động xã hội Nguyễn Lân Thắng trong một chia sẻ với chúng tôi cho biết hai gánh nặng tâm lý khác là tâm trạng không tin tưởng vào hành xử của chính quyền trong một bộ phận người dân, cùng với nạn tin giả tràn lan).

Trong bài trả lời phỏng vấn RFI, Bác sĩ Trần Tuấn nhấn mạnh đến việc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã không thực hiện đúng vai trò của một định chế y tế quốc tế, có khả năng tiến hành nghiên cứu dịch tễ tại các khu vực có nguy cơ cao (cũng như tại Trung Quốc), WHO có xu hướng "đồng nhất" dịch bệnh Covid-19, trên phần còn lại của thế giới, với tình hình dịch bệnh đã trở thành đại dịch tại Trung Quốc, bùng phát do cách quản lý không minh bạch của chính quyền nước này.

"Truyền thông quốc tế gắn nối một cách quá mức diễn biến dịch bệnh ở Trung Quốc với nguy cơ xảy ra ở các nước. Phát biểu gần đây của lãnh đạo WHO, cho rằng khó mà tiên lượng được dịch, đã đánh đồng việc khó tiên lượng được ở Trung Quốc, với dịch bệnh ở các nước. Thực tế diễn biến dịch, hình thái phân bố, số mắc, số chết… cho đến nay, khác biệt rất rõ giữa diễn biến tại Trung Quốc, tại Vũ Hán, với bên ngoài. Việc đồng nhất diễn biến tại Trung Quốc với thế giới làm tăng thêm nỗi lo. Lẽ ra WHO, về thông tin dịch tễ học, trong vai trò của mình, với các văn phòng khu vực, và tại các nước mà dịch lan đến, hoàn toàn có thể tiến hành hoặc hỗ trợ các nghiên cứu dịch tễ học. Tạo ra các bằng chứng khách quan hơn, để đánh giá cho đúng hơn tính lây lan, độc lực của virus, giúp cho việc cân bằng (về đánh giá), để giảm nỗi lo sợ. Chúng tôi thấy rằng WHO gần như không thấy nói đến các kế hoạch nghiên cứu đã được triển khai đến đâu, các văn phòng khu vực đã tiếp xúc với các bệnh nhân đến đâu, hỗ trợ chính phủ các nước như thế nào. WHO vẫn có xu hướng đồng nhất diễn biến dịch tại Trung Quốc với phần còn lại của thế giới. Điều này khiến diễn biến dịch bệnh tại Trung Quốc trở thành nỗi ám ảnh của thế giới".

Xu hướng đồng nhất này thể hiện rõ ràng qua việc rất nhiều người tin rằng gần 2.000 người chết do virus hiện nay (theo con số chính thức) là rải ra trên toàn thế giới nói chung, chứ không phải là tuyệt đại số trên lãnh thổ Trung Quốc, và chủ yếu tại vùng tâm dịch Vũ Hán – Hồ Bắc. Sự đồng nhất này là một nguyên nhân khiến nỗi ám ảnh, sợ hãi virus (cùng với những thông tin chính thức và không chính thức về thảm họa y tế tại Vũ Hán) rất có thể vượt quá xa mức độ nguy hiểm thực sự, xét về mặt sinh lý học, của chính bản thân virus.

Hệ quả của việc không kiểm soát, hạn chế hay giải tỏa được nỗi sợ hãi bao trùm này là tình trạng kỳ thị trong xã hội, tâm lý lo âu quá mức gia tăng. Trong trường hợp dịch bệnh có thêm các diễn biến bất thường, thêm nhiều khu vực bị phong tỏa, thì không khí hoang mang này ắt hẳn sẽ càng gây khó khăn thêm cho việc phòng chống dịch bệnh.

Trọng Thành

******************

Virus corona - Covid-19 : Cơ hội để Việt Nam giảm phụ thuộc thị trường Trung Quốc ? (RFI, 19/02/2020)

Phải chăng "trong cái rủi có cái may", dịch Covid-19 có lẽ là cơ hội để Việt Nam không bị phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Trao đổi mậu dịch song phương lên đến 107,6 tỉ đô la.

Ảnh minh họa : Công nhân phân loại và đóng gói trái vải để xuất khẩu tại một cơ sở ở phía bắc thành phố Hải Dương, miền Bắc Việt Nam. i Duong province. HOANG DINH NAM / AFP

Theo Tổng Cục Thống Kê, Việt Nam nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc, đạt mức 75,3 tỉ đô la trong năm 2019, tăng 14% so với năm 2018. Những mặt hàng chủ yếu nhập từ Trung Quốc là tư liệu sản xuất, trong đó có nguyên, nhiên, vật liệu. Về xuất khẩu, Trung Quốc là thị trường lớn thứ ba của Việt Nam (sau Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu), đạt 32,5 tỉ đô la tính đến tháng 10/2019, trong đó có nông sản, thủy hải sản…

Tuy nhiên, dường như thị trường Trung Quốc trở nên "khó tính" hơn đối với nông sản Việt Nam. Điều này được thể hiện qua đề nghị "khơi thông nông sản xuất khẩu từ Việt Nam" của phó thủ tướng Vương Đình Huệ với lãnh đạo tỉnh ủy Vân Nam (Trung Quốc) hôm 23/10/2019.

Thực vậy, Trung Quốc không còn là nhà nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, mà hiện tại là Philippines. Nguyên nhân chính là do chiến tranh thương mại Mỹ-Trung khiến hàng Trung Quốc bị tồn đọng nhiều, phải tiêu thụ trong nước nên nhu cầu nhập khẩu giảm mạnh.

Ngoài ra, do Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ để hỗ trợ xuất khẩu nên chính phủ phải chi nhiều hơn cho nhập khẩu. Hậu quả là gạo của Việt Nam bị ép giá. Cuối cùng, thị trường Trung Quốc cũng có những thay đổi : người tiêu dùng có đời sống cao hơn, tập trung vào chất lượng hơn là số lượng sản phẩm tiêu thụ.

Dịch virus corona (Covid-19) tại Trung Quốc gây tác động trực tiếp đến trao đổi thương mại với Việt Nam. Theo thống kê sơ bộ của Tổng Cục Hải Quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc trong tháng 01/2020 chỉ đạt 8,29 tỉ đô la, giảm 25,8% so với tháng 12/2019 và giảm 11,8% so với cùng kỳ năm 2019. Ngoài lý do thời gian nghỉ Tết Nguyên đán của hai nước kéo dài và rơi vào tháng Giêng, dịch bệnh Covid-19 cũng khiến hoạt động kinh tế và sản xuất của Trung Quốc gần như bị tê liệt.

Trang bignewsnetwork ngày 17/02 nhận định "giữa hai nước (Việt Nam và Trung Quốc) tồn tại một môi trường và điều kiện sản xuất và việc giảm khả năng hoặc nhu cầu từ một nước sẽ tác động đến nước kia". Một trong những tác động đầu tiên, từng được chính phủ Việt Nam nhắc đến, là thiếu vật liệu để sản xuất khẩu trang ngay đầu mùa dịch Covid-19 khi nhu cầu tăng cao bất thường. Tiếp theo, là trái cây và nông phẩm tiếp tục ùn ứ ở cửa khẩu phụ Tân Thanh và Cốc Nam - tỉnh Lạng Sơn và lối mở Km3+4 trong những ngày gần đây, theo trang Petro Times (ngày 19/02).

Dù thủ tướng chính phủ ban hành quyết định 224/CĐ-TTg ngày 12/2/2020 cho phép tiếp tục hoạt động xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua hai cửa khẩu phụ này, nhưng thời gian hoàn tất thủ tục thuế, cũng như việc cách ly được cả hai bên áp dụng khiến thời gian giao hàng bị kéo dài và ảnh hưởng đến chất lượng một số sản phẩm tươi như trái cây.

Cũng vì dịch bệnh, thông thương đường sắt và hàng không với Trung Quốc bị giảm khiến Việt Nam không thể nhận được đúng thời hạn nguyên vật liệu, sản phẩm từ Trung Quốc, ảnh hưởng đến thời hạn giao hàng cho bên thứ ba.

Trang The Star (ngày 17/02) của Miến Điện cho rằng dịch Covid-19 là cơ hội để Việt Nam tìm ra những nguồn cung cấp vật liệu mới cũng như đầu ra cho nông phẩm. Một số doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có lĩnh vực dệt may, đang nghiên cứu nhập khẩu vật liệu từ Hàn Quốc, Ấn Độ, Bangladesh và Brazil để tránh phụ thuộc vào khối lượng nhập khẩu rất lớn từ Trung Quốc.

Trong chuyến công du Ấn Độ vào tuần trước, thứ trưởng Bộ Công thương Việt Nam Cao Quốc Hùng đã đề nghị New Delhi tăng khối lượng nhập khẩu trái cây Việt Nam (nhãn, vải, mãng cầu, thanh long), cũng như cá nuôi và vải cho ngành dệt may. Từ 5 năm gần gây, trao đổi thương mại giữa hai nước đã tăng thêm gần 48%, đạt 13,7 tỉ đô la trong năm 2019, nhưng Việt Nam vẫn chỉ là đối tác thương mại thứ 4 trong khối ASEAN của Ấn Độ.

Cuối cùng, Liên Hiệp Châu Âu, với hiệp định thương mại EVFTA được Nghị Viện Châu Âu thông qua ngày 12/02, là cơ hội để Việt Nam tăng khối lượng trao đổi mậu dịch, tránh phụ thuộc vào Trung Quốc.

Thu Hằng

******************

Virus corona - Covid-19 : Việt Nam dời Festival Huế vì lo ngại dịch bệnh (RFI, 19/02/2020)

Theo báo chí trong nước, chính quyền tỉnh Thừa Thiên-Huế hôm 18/02/2020 đã quyết định dời ngày tổ chức Festival Huế 2020 do lo ngại về tình hình dịch viêm phổi do virus corona mới, Covid-19, gây ra.

Khinh khí cầu bay trên cố đô Huế (Việt Nam) nhân một Festival Khinh Khí Cầu ngày 28/04/2019. Ảnh minh họa Manan VATSYAYANA / AFP

Theo dự kiến Festival Huế 2020 sẽ diễn ra vào đầu tháng 4, với sự tham gia của hơn 20 đoàn nghệ thuật nước ngoài, trong đó có Pháp, bên cạnh các đoàn nghệ thuật của Việt Nam. Thế nhưng, do thủ tướng Việt Nam cũng yêu cầu "hạn chế việc tổ chức lễ hội tập trung đông người", cho nên Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế quyết định hoặc là sẽ dời lại sự kiện văn hóa này đến cuối tháng 8, hoặc sẽ tổ chức vào năm 2021.

Trong khi đó, theo hãng tin AFP, hôm Ban tổ chức Giải đua xe Công thức 1 (F1) cho biết giải đua tại Việt Nam vẫn sẽ diễn ra như dự kiến, tức là sẽ chính thức khởi tranh vào tháng 4/2020 tại Hà Nội, chứ không bị hoãn giống như Giải Chinese Grand Prix ở Trung Quốc.

Ông Trần Trung Hiếu, phó giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, hôm qua cũng khẳng định là Giải đua F1 sẽ vẫn diễn ra đúng kế hoạch cho dù đang có dịch Covid-19. Theo ông Hiếu, tuy là một sự kiện thể thao, nhưng giải đua quốc tế này "có tác dụng rất lớn trong việc quảng bá cho du lịch Hà Nội".

Về bộ môn bóng đá, hôm Liên đoàn Bóng đá Việt Nam thông báo một trận đấu hữu nghị giữa hai đội tuyển Việt Nam và Irak, trên nguyên tắc diễn ra ngày 26/03 ở Bình Dương, tức là một tuần trước giải đua F1, sẽ bị hủy, theo đề nghị của Liên đoàn Bóng đá Irak, do lo ngại về dịch Covid-19.

Mối lo ngại này một phần do việc Việt Nam hiện là quốc gia duy nhất ngoài Trung Quốc phải cách ly cả một xã, đó là xã Sơn Lôi, với hơn 10 ngàn dân ở tỉnh Vĩnh Phúc, để ngăn chận sự lây lan của dịch bệnh.

Đời sống của người dân trong xã này, nhất là của giáo dân Công giáo, hiện nay ra sao, trả lời RFI Việt ngữ, cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Đức Đại, người coi sóc hai họ đạo Công giáo thuộc Giáo Xứ Hữu Bằng, Giáo Phận Bắc Ninh, cho biết :

"Người Công giáo thì chưa ai bị xét nghiệm dương tính. Về đời sống thì có vấn đề thiếu trầm trọng các thiết bị y tế như nước rửa, nước sát trùng, khẩu trang… Một số người đi làm ở các nơi khác, rồi bị đuổi việc, rồi sau đó bị bắt tập trung vào thôn của mình để phong tỏa. Một số người tâm lý hơi yếu thì hơi hoảng loạn. Những người trong đó thì chỉ biết theo dõi thôi, chứ không biết những người bị cách ly đang ở đâu, tình trạng thế nào, cứ theo dõi xem có ai (bị lây nhiễm) không, sợ rằng có (người nhiễm trong) nhà mình. Chỉ biết đọc kinh cầu nguyện thôi".

Thanh Phương