Thông Luận

Ông Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Việt Nam, vừa hô : Xung phong ! - tại Lễ phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19 do Ủy ban Trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi Lễ phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19 do Ủy ban Trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức - Ảnh minh họa

Giữa lúc trận chiến chống dịch viêm phổi Vũ Hán càng lúc càng căng thẳng, ông Phúc kêu gọi toàn bộ dân chúng Việt Nam đóng góp theo khả năng của từng người, có tiền góp tiền, có vật góp vật, có sức góp sức, có ý tưởng góp ý tưởng và vào lúc này, với tình thế như hiện nay, đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta sẽkhông phân biệt tuổi tác, địa vị, giai tầng và hy vọng mọi người cùng nêu cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, "thương người như thể thương thân", "lá lành đùm lá rách" của dân tộc (1).

***

Giống như Việt Nam, nhiều quốc gia trên toàn thế giới không hạn chế thì cũng kêu gọi dân chúng tự cách ly với các sinh hoạt thường nhật. Kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng vì từ sản xuất, kinh doanh đến giao thương ngưng trệ trên diện rộng. Có lẽ chưa bao giờ cả người nghèo lẫn người giàu trên phạm vi toàn cầu cùng khóc như hiện nay. Cũng có lẽ chưa bao giờ các hệ thống chính trị, hệ thống công quyền trên toàn thế giới bối rối như hiện nay vì không dự liệu được loại tình huống này nên chưa hề đặt định đối sách !

Tuy nhiên, nếu theo dõi các diễn biến liên quan đến phòng, chống dịch viêm phổi Vũ Hán, có thể nhận ra ngay, dù hết sức bị động nhưng ở nhiều nơi trên thế giới, bên cạnh việc đề ra những giải pháp vĩ mô nhằm nâng đỡ sản xuất, kinh doanh, chống chọi để kinh tế không suy sụp, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền còn tìm đủ mọi cách để giảm mức độ tổn thương của những thành phần vốn vẫn bị xem là yếu thế trong xã hội : Trẻ con, người già, người nghèo, người tàn tật, người không may bị nhiễm virus…

Chẳng hạn tại Mỹ, khi ra lệnh đóng cửa các trường học để ngăn ngừa lây nhiễm, các viên chức hữu trách, các tổ chức xã hội lập tức nghĩ ngay tới những đứa trẻ mà gia cảnh vốn dĩ khó khăn, trước nay vẫn trông chờ vào những bữa sáng, bữa trưa miễn phí tại trường để không suy dinh dưỡng (2). Sử dụng google với các từ khóa "coronavirus+schools+shut down+meals" có thể tìm thấy hàng trăm triệu kết quả mô tả các địa phương tại Mỹ bù đắp những thiệt thòi này thế nào ?

Có nơi, các học khu (vai trò na ná như các Phòng Giáo dục tại Việt Nam) tổ chức phát hai bữa ăn/lần cho trẻ con và người tàn tật tại đoạn lề đường phía trước cổng trường cho trẻ con và người tàn tật, những người có nhu cầu chỉ cần cho xe tạt vào lề đường, hạ cửa kiếng xuống để nhận các phần ăn đã được đóng gói sẵn (3). Có nơi thì những chiếc xe buýt trước vẫn đưa đón học sinh, giờ trở thành phương tiện phân phối thực phẩm tại những điểm trẻ con lên xuống xe mỗi ngày (4)…

Dẫu mỗi nơi một kiểu, song nhìn một cách tổng quát, ở nhiều quốc gia, song hành với các biện pháp phòng - chống dịch viêm phổi Vũ Hán là đủ cách hỗ trợ nhằm giảm tổn thương cho những thành phần yếu thế. Ngay cả những xứ chưa được cộng đồng quốc tế thừa nhận có tư cách như một quốc gia cũng vậy. Cuối tháng giêng, Quốc hội Đài Loan đã ngồi xuống để thảo luận xem sẽ dùng tiền trong công quỹ hỗ trợ cho những ai, ở mức nào, phương thức thực hiện ra sao...

Nhờ vậy, tuần trước, Đài Loan bắt đầu triển khai kế hoạch hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Chẳng hạn, tất cả những người nghi ngờ bị nhiễm, phải cách ly, không thể làm việc hay phải xin nghỉ làm việc vì bị kiểm dịch hoặc phải chăm sóc người bị kiểm dịch, bị cách ly đều có quyền yêu cầu hỗ trợ, mức trợ giúp là 1.000 TWD (khoảng 33 USD)/ngày. Qui định vừa kể được áp dụng từ 15 tháng 1 và có quyền yêu cầu trợ giúp trong vòng hai năm tính từ ngày bị kiểm dịch hay chấm dứt cách ly (5)…

Còn tại Việt Nam, từ khi dịch viêm phổi Vũ Hán trở thành một trong những vấn nạn chính của quốc gia, Quốc hội chưa họp lần nào. Tuần trước, Tổng Thư ký Quốc hội Việt Nam thông báo, Phiên họp lần thứ 43 của Ủy ban thường vụ Quốc hội Việt Nam sẽ không diễn ra vào ngày 10 tháng 3 như dự kiến vì có vấn đề về công tác chuẩn bị. Nếu phiên họp ấy không bị hoãn thì Ủy ban thường vụ Quốc hội Việt Nam cũng chỉ thảo luận về các nghị quyết, nghị định, dự luật chẳng dính dáng gì đến dịch bệnh và hỗ trợ ai (6) !

***

Tuy chưa có bất kỳ thống kê chính thức nào về những thiệt hại mà virus Vũ Hán gây ra cho kinh tế - xã hội Việt Nam nhưng ai cũng có thể cảm thấy mức độ nghiêm trọng từ tác động của dịch viêm phổi Vũ Hán đến tất cả các lĩnh vực tại Việt Nam. Khác với thiên hạ, khi cả quốc gia phải đối diện với dịch bệnh, trong hai tháng đầu tiên (tháng giêng và tháng hai), điều duy nhất mà chính phủ ta bận tâm, liên tục lặp đi, lặp lại là phải giữ vững và phải đạt "chỉ tiêu tăng trưởng" (7).

Cũng vì chỉ bận tâm đến "chỉ tiêu tăng trưởng", hồi hạ tuần tháng 2, Tổng cục Du lịch thay mặt chính phủ, từng hoan nghênh và cam kết hỗ trợ ý tưởng sử dụng nhiều biện pháp để biểu đạt sự "thân thiện" nhằm lôi kéo du khách Châu Âu đến Việt Nam giữa mùa dịch, trong đó có cả "tuyên truyền, giáo dục để nhân dân không vì sợ lây nhiễm mà ngần ngại, thậm chí phản đối đón tiếp du khách Châu Âu" (8). Giờ, ai sẽ gánh trách nhiệm trong tương quan giữa "thân thiện" để đạt "chỉ tiêu tăng trưởng" với đợt lây nhiễm mới ?

Mãi đến đầu tháng này Thủ tướng Việt Nam mới ban hành một chỉ thị, đặt định "những giải pháp cấp bách, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh nhằm thực hiện nhiệm vụ ‘kép’ vừa chống dịch, vừa phát triển kinh tế, xã hội" (Chỉ thị 11). Theo đó, chính phủ sẽ dùng một gói tín dụng 250.000 tỉ để hệ thống ngân hàng rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ vay vốn, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn - giảm lãi… và một gói tài khóa 30.000 tỉ để miễn, giảm thuế, lệ phí (9)…

Đã tròn nửa tháng nhưng chủ các doanh nghiệp vẫn chưa nhận được bất kỳ hình thức hỗ trợ nào từ Chỉ thị 11. Tất cả các ngân hàng cũng như các bộ hữu trách thuộc chính phủ vẫn còn đang… xem xét việc sử dụng các gói hỗ trợ (10). Tác dụng lớn nhất của Chỉ thị 11 hiện chỉ là… gieo hi vọng ! Từ khi virus gây dịch viêm phổi Vũ Hán xâm nhập Việt Nam, khoảng 30.000 doanh nghiệp đủ loại, đủ qui mô đã phải ngừng hoạt động, người ta dự đoán con số này sẽ tăng rất nhanh trong vài tháng tới !

Song chuyện chưa ngừng ở đó, Việt Nam không chỉ có doanh nhân, Việt Nam còn nhiều triệu công nhân đã cũng như sắp mất việc, nhiều triệu nông dân vừa chịu đựng hậu quả của dịch bệnh, vừa gánh hậu quả của thiên tai và nhiều triệu người khác kiếm sống bằng đủ loại dịch vụ cả có tên lẫn không tên lao đao. Chưa thấy đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta đề cập đến việc hỗ trợ họ. Chẳng lẽ đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta quên là đang "của", đang "do", đang "vì" những đối tượng này ?

Trong bối cảnh như hiện nay, ai hỗ trợ họ, ngoài sự quan tâm và tiếp tục trút mọi nguồn lực quốc gia cho việc bảo đảm đạt "chỉ tiêu tăng trưởng", kể cả cho cái gọi là "Đề án phát triển doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, đặc biệt là phát triển tập đoàn kinh tế nhà nước đa sở hữu" (11), cho việc tổ chức đại hội đảng các cấp nhằm bảo đảm "Đại hội đảng toàn quốc lần thứ 13" thành công tốt đẹp, đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta chưa có thời gian, không đủ tâm lực, trí lực nghĩ tới những người cùng khổ.

Tin mới nhất cho biết, Bộ Lao động, thương binh và xã hội "đang" tổng hợp số liệu lao động chịu ảnh hưởng, mất việc làm tại tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước để báo cáo cho Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch Covid-19. Những công nhân đã mất việc, thu nhập đang giảm vì doanh nghiệp phải giảm giờ làm việc... có quyền hi vọng như các doanh nhân đang nuôi hi vọng. Còn những đứa trẻ đánh giày, những người tàn tật, người già bán vé số, những phụ nữ buôn gánh, bán bưng... thì sao ?

***

Thủ tướng vừa hô : Xung phong ! Một lần nữa, toàn dân lại được kêu gọi đóng góp tất cả những thứ họ có. Trên thực tế, qua đủ loại thuế, phí mọi người, từ giàu đến nghèo đã góp từ lâu. Bây giờ là dịp để xem đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta sẽ góp gì ? Khoan nói chuyện góp, lần này, các đồng chí lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền từ trung ương đến địa phương ở ta có dám từ bỏ những đặc quyền, đặc lợi trong ăn ở, đi lại, làm việc, khám bệnh, chữa bệnh... chăng ? Đồng chí nào sẽ tiên phong trong việc nêu cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, "thương người như thể thương thân", "lá lành đùm lá rách" của dân tộc ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 19/03/2020

Chú thích

(1) http://mattran.org.vn/tin-tuc/thu-tuong-keu-goi-tinh-than-tuong-than-tuong-ai-trong-phong-chong-dich-covid19-32786.html

(2) https://www.cnbc.com/2020/03/14/widespread-school-closures-mean-30-million-kids-might-go-without-meals.html

(3) https://www.nguoi-viet.com/little-saigon/cong-dong/hoc-khu-garden-grove-bat-dau-phat-bua-an-trua-mien-phi-cho-hoc-sinh-va-nguoi-khuyet-tat/

(4) https://knsiradio.com/news/local-news/school-district-provides-food-delivery-students

(5) https://vn.taiwantoday.tw/news.php ?unit=462&post=173152

(6) http://quochoi.vn/UBTVQH/tintuc/Pages/tin-hoat-dong.aspx?ItemID=1130

(7) https://www.ssi.com.vn/khach-hang-ca-nhan/tin-kinh-te/tin-tuc/1880081

(8) https://tuoitre.vn/du-lich-viet-nam-dam-bao-an-toan-nhung-cung-can-than-thien-20200220174210322.htm

(9) https://vnexpress.net/kinh-doanh/chinh-phu-tung-goi-ho-tro-280-000-ty-dong-cuu-doanh-nghiep-4065210.html

(10) https://www.thesaigontimes.vn/301268/trong-cho-phuong-an-b-voi-chinh-sach-tien-te.html

(11) https://ndh.vn/thoi-su/xay-dung-de-an-phat-trien-doanh-nghiep-nha-nuoc-quy-mo-lon-1263963.html

(12) https://tuoitre.vn/covid-19-mat-viec-duoc-ho-tro-ra-sao-20200318080858529.htm

Điều được ghi nhận đầu tiên về tình hình dịch bệnh Covid-19 ở Đông Nam Á, là những con số rất khiếm tốn về ca nhiễm, nhìn chung chỉ từ vài người cho đến vài chục người.

Ảnh minh họa : Ton Tam Rap Thai, một nhà hàng nổi tiếng đón du khách Trung Quốc tại Bangkok, đóng cửa do thiếu vắng khách vì dịch Covid-19. Ảnh 06/03/2020. Reuters/Chalinee Thirasupa

Đây quả là một điều rất khác thường đối với một vùng là láng giềng sát cạnh Trung Quốc, nơi xuất phát của dịch Covid-19 vốn đã lan rộng ra toàn thế giới, với nhiều nơi có số ca nhiễm đã vượt mức 1000. Càng khác thường hơn nữa là một số nước có biên giới chung với Trung Quốc, cho đến cuối tháng Giêng, vẫn tiếp đón những chuyến bay thẳng thường nhật từ tâm dịch là thành phố Vũ Hán ở Trung Quốc.

Giới quan sát đã bước đầu tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới những con số nhỏ bé đó để cho rằng chính quyền một số nước, vì những động cơ chính trị, đã cố tình giảm nhẹ tính chất nghiêm trọng của tình hình.

Theo những con số được chính thức thông báo cho đến hết ngày hôm qua, 09/03/2020, Singapore là nước Đông Nam Á ghi nhận số ca bị nhiễm virus corona cao nhất, với 150 trường hợp, theo sau là Malaysia với 99 ca, kế đến là Thái Lan với 50 ca lây nhiễm, Việt Nam 31 ca.

Và ở tận cuối bảng, người ta ghi nhận 7 trường hợp ở Philippines, 4 trường hợp ở Indonesia, 2 trường hợp ở Cam Bốt. Còn ở Lào, Miến Điện và Brunei, hoàn toàn không có một trường hợp lây nhiễm nào.

Những lời giải thích "trời ơi" từ một số nước

Theo Carole Isoux, thông tín viên đài RFI và nhật báo Libération tại Bangkok, không thiếu cách diễn giải của một số chính quyền tại chỗ về tình trạng miễn dịch, hay ít bị lây lan của nước họ.

Tiêu biểu nhất là lời giải thích của bộ trưởng Y Tế Indonesia. Nhân vật này đã không ngần ngại giải thích công khai rằng : "Chính những lời cầu nguyện đã bảo vệ chúng tôi khỏi virus".

Còn tại Thái Lan, lời giải thích không đến nỗi siêu hình, nhưng rất vô tư : Đó là do thói quen sạch sẽ của người Thái, thường tắm nhiều lần trong ngày. Mặt khác, đó cũng là do cách chào của người Thái, chỉ chắp tay vái chứ không bắt tay, hay ôm hôn.

Tại Việt Nam, cụ thể là ở miền Nam, lập luận cho rằng con virus corona, cũng như một số virus khác, rất sợ trời nóng, vì thế đã tránh Việt Nam !

Hệ thống y tế yếu kém

Nhưng đối với giới chuyên môn, những con số lây nhiễm cực thấp tại nhiều nước phản ánh một hệ thống y tế yếu kém.

Một báo cáo gần đây của một nhóm bác sĩ và nhà toán học thuộc đại học Mỹ Harvard cho rằng căn cứ vào các dữ liệu thống kê về những dịch bệnh khác, đối với các quốc gia Đông Nam Á, nhất là Indonesia, Thái Lan và Cam Bốt, số các ca nhiễm Covid-19 trong thực tế không thể thấp như vậy.

Marc Lipsitch, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Động lực các loại bệnh truyền nhiễm, đại học Mỹ Harvard khẳng định : "Có nhiều ca nhiễm bị bỏ qua không bị phát hiện trong vùng".

Dẫu sao thì tại các nước phát triển, các giới chức y tế đã hiểu rất rõ tình trạng đó. Mặc dù có số liệu chính thức về các ca nhiễm Covid-19 rất thấp, Thái Lan và Cam Bốt chẳng hạn, đều bị đưa vào danh sách các quốc gia nguy hiểm và những người trở về từ hai quốc gia đó đã được khuyến cáo là nên chịu một thời gian cách ly.

Tại các quốc gia mà phần đông người dân sống mấp mé ngưỡng nghèo khó, do thiếu bảo hiểm y tế, nhiều người không đi khám bệnh khi chỉ có những triệu chứng giống như bệnh cúm. Ngay cả khi có đi khám, thì họ gặp phải tình trạng thiếu phương tiện xét nghiệm, chỉ được dành cho những ca rất nặng hay những người vừa đến từ những nước có nguy cơ cao. Những người bị ho và sốt thì được cho về với thuốc kháng sinh.

Lãnh đạo y tế thành phố Phuket ở Thái Lan chẳng hạn, mới đây đã công nhận trước các phóng viên là ông không được phép cung cấp cho nhà báo thông tin về chuyển biến của dịch Covid-19 !

Ngân sách y tế hạn hẹp

Trong khu vực Đông Nam Á, ngoại trừ Singapore được đánh giá cao và được giới chuyên gia khen ngợi về cách xử lý khủng hoảng, các nước ASEAN còn lại chỉ dành ngân sách tối thiểu cho hệ thống y tế của mình.

Một ví dụ điển hình là Miến Điện, nước chia sẻ đường biên giới dài 1.400 cây số với Trung Quốc, với người và hàng hóa tự do qua lại dọc theo biên giới này. Cho đến ngày 20/02 vừa qua, đất nước này không có thiết bị thử nghiệm của mình mà các mẫu xét nghiệm phải gởi sang Thái Lan phân tích. Hàng năm ngân sách Miến Điện dành cho y tế chỉ là 600 triệu euro. Để so sánh, ngân sách y tế của Pháp lên đến 20 tỷ.

Ngoài ra còn có vấn đề ưu tiên khiến cho dịch Covid-19 không được coi trọng. Theo Carole Isoux, vào lúc Đông Nam Á đang phải vật lộn với một đợt dịch sốt xuất huyết tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại của khu vực, một số nước còn phải đối phó với bệnh lao đang trỗi dậy trở lại. Vấn đề tử vong trẻ sơ sinh, nạn suy dinh dưỡng vẫn luôn là yếu tố bình thường trong cuộc sống thường ngày ở nhiều vùng. Trong tình hình đó, theo như phân tích của bác sĩ Somnak Kongchathai, ở Surat Thani, miền nam Thái Lan thì "việc hoảng hốt trước virus corona, thẳng thắn mà nói, chỉ là vấn đề của nước giàu mà thôi".

Giấu bệnh để thu hút du khách

Tầm quan trọng của ngành du lịch cũng giải thích phần nào những báo cáo về số liệu ít ỏi người nhiễm virus corona.

Ngày 02/03, bộ trưởng Y Tế Thái Lan Anutin Charnvirakul đã công bố trên mạng xã hội một tài liệu theo đó những người đến từ Pháp và Đức cam kết sẽ tuân thủ một thời gian tự cách ly trong phòng khách sạn của họ. Trước làn sóng phản ứng, ông đã phải lùi bước ; đất nước Thái Lan không thể làm phật lòng số ít du khách còn lại với những biện pháp cứng rắn hay số liệu quá thật.

Theo bộ trưởng Du Lịch Thái Lan, du khách Trung Quốc giảm đến 86%, ngành thua thiệt đến 7,5 tỷ euro. Ở những nơi trong vùng Đông Nam Á, các bãi biển hầu như hoang vắng, những địa điểm du lịch như đền Angkor ở Cam Bốt hay vịnh Hạ Long ở Việt Nam cũng trống vắng. Du khách Trung Quốc mang lại ít ra một phần tư thu nhập cho ngành du lịch trong khu vực.

Không muốn làm Trung Quốc mếch lòng

Ngoài ra, theo giới quan sát, cũng có tính toán chính trị. Nhiều nước trong vùng không muốn cho thấy là họ quá sốt sắng trong việc thông báo quá sát về số lượng người nhiễm virus để khỏi làm mếch lòng người láng giềng Trung Quốc hùng mạnh mà kinh tế cả vùng đều lệ thuộc vào, nhưng lại là nơi phát tán con virus độc hại.

Một ví dụ điển hình. Ngay đầu tháng Hai, thủ tướng Cam Bốt Hun Sen đã đến Trung Quốc và đã tuyên bố trong một tin nhắn Twitter rằng : "Người ta không thể bỏ bê một người bạn trong cơn khó khăn".

Mai Vân

Nguồn : RFI, 10/03/2020

Virus corona : Ca "số 17" soi tỏ nhiều lỗ hổng của phòng dịch Việt Nam (RFI, 07/03/2020)

Đêm 06/03/2020, chính quyền Hà Nội họp khẩn. Bệnh nhân nhiễm virus corona thứ 17 làm rung chuyển bầu không khí lạc quan tại Hà Nội, vốn được coi là một ốc đảo bình an, miễn nhiễm với virus, nhờ nỗ lực của chính quyền kể từ đầu mùa dịch. Nhưng ca bệnh "số 17" cũng làm lộ ra hàng loạt lỗ hổng của hệ thống phòng dịch Việt Nam.

Tẩy trùng trên một chuyến bay của hãng hàng không Vietnam Airlines, Hà Nội, ngày 21/02/2020. Reuters/Kham

Bệnh nhân N.H.N., 26 tuổi, cư trú tại phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội, làm nghề quản lý khách sạn, sau chuyến đi Châu Âu trở về nước ngày 02/03, đã bị ho, sốt…, nhập viện ngày 05/03. Tại Châu Âu, bệnh nhân đã từng có mặt tại vùng Lombardi (Ý), Luân Đôn và Paris. Theo báo chí Nhà nước, đầu giờ tối ngày 06/03, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương thông báo với Ban chỉ đạo chống Covid-19 của Hà Nội về kết quả xét nghiệm dương tính với virus của nữ bệnh nhân. Nhà ở của cô N.H.N. tại phố Trúc Bạch và một số nhà xung quanh bị phong tỏa. 22 giờ 30 phút, chính quyền Hà Nội họp phiên bất thường về bệnh nhân nhiễm virus corona thứ 17.

Việt Nam vốn được coi là điểm đến "an toàn", trong bối cảnh dịch Covid-19 xuất phát từ Trung Quốc, đã lan rộng khắp thế giới, với khoảng 90 quốc gia, khoảng 100.000 người chính thức được công nhận nhiễm virus, gần 3.500 người thiệt mạng. Riêng tại Việt Nam, từ ba tuần qua, không có thêm ca nhiễm mới nào. Người cuối cùng rời bệnh viện cách nay hơn một tuần. Về mặt chính thức, đã không có ai chết vì Covid-19. Nằm ngay sát tâm dịch Trung Quốc, sự bình an của Việt Nam trở thành một bất ngờ đối với thế giới, nhưng cũng đặt ra nhiều dấu hỏi.

Hàng trăm trang Facebook giả mạo

Đối với một bộ phận dân chúng, bệnh nhân thứ 17 thực sự là một tai họa. Theo mạng zing.vn, ngay sau khi có tin chính quyền Hà Nội ghi nhận trường hợp người Hà Nội đầu tiên mắc Covid-19, "hàng trăm trang Facebook giả mạo cô gái nhiễm virus corona" đã được lập ra, để thu hút những phẫn uất của dân mạng. Một số tài khoản còn giả danh cô gái lên tiếng xin tha lỗi, vì đã không tự ý thức phải cách ly, khi từ vùng dịch trở về. Nhiều người tưởng rằng đây là các tài khoản thật và đưa ra hàng loạt bình luận, chửi rủa, kêu gọi trả thù (theo zing.vn, mục đích chủ yếu của việc tạo ra nhiều trang giả mạo trong số đó thực ra là để câu like và tăng tương tác để bán lại tài khoản). Tuy nhiên, các thông điệp nổi giận không chỉ xuất hiện trên những trang Facebook giả mạo. Trên các trang Facebook thật, người ta cũng có thể dễ dàng tìm thấy những lời lẽ đầy oán giận, lên án "Kẻ chơi bời giữa mùa dịch bệnh - Kẻ phá hoại công sức phòng chống dịch của cả dân tộc Việt Nam - Kẻ gieo rắc nỗi hoang mang cho dân tộc Việt Nam"…

Tuy nhiên, không khí bình an, trước tai họa, mà nhiều người dân mường tượng không hẳn đã là cảm nhận từ phía bộ máy chính quyền.

Giới cầm quyền như ngồi trên lửa

Trên thực tế, từ khoảng một tuần nay, hệ thống chính trị Việt Nam dường như đã cảm thấy rất lo âu trước nguy cơ dịch Covid-19 một lần nữa đến gần. Một phần do tình hình dịch bệnh đang ngày càng nghiêm trọng hơn ở nhiều nơi trên thế giới, một phần khác có thể nhiều người trong bộ máy chính quyền hiểu rằng bản thân dịch bệnh trong nước cũng không hẳn đã bình ổn, như các số liệu chính thức mà chính quyền đưa ra để chứng minh. Ngày 04/03, Ban chỉ đạo chống dịch Covid-19 quốc gia phối hợp với bộ Quốc Phòng tổ chức diễn tập đối phó, với kịch bản cao nhất có đến "30 000 người nhiễm virus" (thông tin đã được cải chính sau đó).

Ngay từ cuối tháng 2/2020, chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã nhiều lần cảnh báo đây là thời điểm "có nguy cơ lây nhiễm cao nhất" và yêu cầu nâng mức cảnh báo.

"Kịch bản hoàn hảo" bị vỡ

Đối với khá nhiều người thì bệnh nhân thứ 17 đã phá vỡ một kịch bản hoàn hảo về một hệ thống y tế tuyệt vời, mà chính quyền Việt Nam cố gắng tạo dựng, khi chứng minh là chính quyền đã làm tất cả để phòng ngừa, khống chế dịch, và điều trị tốt nhất cho người không may mắc bệnh.

Nhưng ngược lại, nhiều nhà quan sát cũng cho rằng chính bệnh nhân số 17 đã cho thấy rõ nhiều kẽ hở và khuyết tật của hệ thống phòng dịch Việt Nam, ít nhất xét về mặt chính thức, hay nói một cách hình tượng là về "phần nổi của tảng băng", bởi phần chìm cần có những điều tra.

Lỗ hổng thứ nhất : Lọt lưới hàng rào kiểm soát y tế cửa khẩu sân bay. Kể từ ngày 29/02/2020, toàn bộ khách đã từng đi qua Iran và Ý phải khai báo y tế. Bệnh nhân số 17 trở về Việt Nam sáng sớm ngày 02/03, với triệu chứng ho, đau mỏi người từ trước đó.

Lỗ hổng thứ hai : Chính quyền đã không yêu cầu công dân Việt Nam trở về từ Châu Âu, nơi có một số vùng dịch, từ nhiều tuần qua, khai báo với cơ quan y tế. Trong cuộc họp chiều ngày 06/03, chủ tịch Hà Nội đã chính thức yêu cầu các "quận, huyện, phường, xã tuyên truyền tới từng tổ dân phố… tới từng hộ dân, chủ động kê khai thông tin về học sinh, sinh viên, người thân đi các nước Châu Âu đang có dịch, về từ ngày 20/2 đến nay" (báo Tuổi Trẻ).

Lỗ hổng thứ ba : Nhân viên y tế không thực hiện đúng quy trình bảo hộ khi tiếp xúc với bệnh nhân trong mùa dịch. Theo chủ tịch Hà Nội, tổng cộng đã có 18 nhân viên y tế tiếp xúc với bệnh nhân số 17, mà không áp dụng biện pháp bảo hộ nào (việc không thực hiện đúng quy trình bảo hộ rất có thể diễn ra trong bầu không khí lạc quan chung, trong bối cảnh nhiều người coi dịch bệnh Covid-19 đang trên đà được dập tắt hoàn toàn).

Lộ trình ở Hà Nội : Một số nghi vấn

Về mặt chính thức, có ít nhất 25 người tiếp xúc với bệnh nhân số 17, theo báo cáo nhanh của sở Y tế (bao gồm 18 nhân viên y tế, 2 người thân, 5 người giúp việc và lái xe). Tuy nhiên, hiện tại vẫn còn khá nhiều bí ẩn xung quanh các di chuyển của cô gái nhiễm virus tại Hà Nội.

Theo một báo cáo của sở Y tế (ngày 06/03), "từ khi về nước, bệnh nhân đã tự cách ly tại phòng riêng, đeo khẩu trang, hạn chế tiếp xúc với người trong gia đình, và không ra khỏi nhà". Trong cuộc họp đặc biệt đêm 06/03, bí thư thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ bảo đảm là bệnh nhân N.H.N. "tự biết có khả năng lây bệnh nên chủ động không tiếp xúc với mọi người, đặc biệt là người nhà của mình, nhưng lại không chủ động khai báo với nhà chức trách".

Tuy nhiên, trên một số mạng xã hội, có thông tin cho rằng bệnh nhân đã xuất hiện ở khu nhà T18 Time City và khu vực này hiện đang được tẩy trùng. Cũng có một số thông tin khác chưa được kiểm chứng cho thấy người bệnh còn đến một số nơi khác trong thành phố. Nhiều người lên án cô gái reo rắc thảm họa.

Bệnh nhân Covid-19 đầu tiên theo dự đoán ?

Đối với nhiều người, ca bệnh "số 17" là một tai họa hoàn toàn không đáng có, do hành động vô trách nhiệm của một cá nhân. Nhưng với nhiều người khác, thì điều gì đến ắt sẽ phải đến. Dù có là bệnh nhân N.H.N. hay ai khác, Việt Nam chắc chắn sớm muộn cũng sẽ phải đối diện với những ca nhiễm virus mới, do nhiều lỗ hổng trong hệ thống phòng dịch. Vẫn theo cách nhìn này, thì cho đến nay, sở dĩ mọi sự đều có vẻ diễn ra suôn sẻ, có lẽ là do chính quyền đã nắm hoàn toàn bộ máy xét nghiệm, chẩn đoán, truyền thông… Việc công nhận một trường hợp nhiễm Covid-19 hay không do giới chính trị quyết định.

Một số người đặt giả thiết, nếu N.H.N không phải là con nhà gia thế, hay có nhân thân đặc biệt, thì dù có nhiễm virus corona cũng rất có thể sẽ bị coi như là không. Đổi trắng thay đen vốn là chuyện dễ dàng đối với những người nắm trọn quyền lực trong tay.

Tuy nhiên, cũng có thể có một lô-gic hoàn toàn khác. Con số 17 có lẽ là điều không thể tránh khỏi, khi Việt Nam "đang phải chuyển sang trạng thái phòng chống ở mức độ cao hơn, quyết liệt hơn, toàn diện hơn", theo nhận định của thứ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, bên lề lễ ra mắt Trung tâm Quản lý, điều hành hỗ trợ chuyên môn chẩn đoán điều trị Covid-19, sáng ngày 05/03. Tân thứ trưởng Y tế dự đoán sẽ có "ca Covid-19 mới".

Cũng đúng ngày 05/03, bệnh nhân N.H.N. nhập viện. Kết quả dương tính với Covid-19. Theo chính quyền, Việt Nam đã sở hữu bộ xét nghiệm cho phép xác định virus "chỉ sau hơn một giờ", với "kết quả chính xác 100%". Bệnh nhân số 17 chính là ca Covid-19 đầu tiên, theo dự đoán của ông thứ trưởng.

Trọng Thành

******************

Virus corona : Số người lây nhiễm tăng thêm tại Việt Nam (RFI, 07/03/2020)

Theo tin từ báo chí trong nước, Bộ Y tế Việt Nam chiều nay, 07/03/2020, vừa thông báo tổng cộng đã có 20 ca nhiễm virus corona chủng mới ở Việt Nam. Hai bệnh nhân mới là bác gái và người lái xe riêng của nữ bệnh nhân đầu tiên tại Hà Nội và cũng là người thứ 17 bị lây nhiễm. 

Một đoạn phố Trúc Bạch, Hà Nội, nơi cư trú của ca nhiễm virus corona thứ 17 ở Việt Nam, bị cách ly từ đêm 06/03/2020. Reuters/Kham

Trước đó, bộ Y tế Việt Nam thông báo ca nhiễm virus corona thứ 18 tại Việt Nam. Bệnh nhân là một thanh niên 27 tuổi, quê ở Vũ Thư, Thái Bình, từ Daegu, Hàn Quốc, về Việt Nam ngày 04/03, và đã được đưa đi cách ly tập trung. Kết quả xét nghiệm cho thấy anh này có phản ứng dương tính với virus.

Người bị nhiễm thứ 17 và cũng là đầu tiên ở thủ đô Việt Nam là một cô gái 26 tuổi, cư trú tại phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội, làm nghề quản lý khách sạn. Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, ngày 15/02, cô bay từ Hà Nội sang thăm người thân tại Luân Đôn. Ngày 18/02, cô đã từ Luân Đôn, sang Milan, tỉnh Lombardia của Ý để du lịch, khi tỉnh này chưa ghi nhận dịch Covid-19 bùng phát. Đến ngày 20/02, cô đã quay về Luân Đôn, rồi 5 ngày sau đó sang Paris du lịch một ngày và có gặp chị gái tại đây, trước khi trở lại Luân Đôn ngày hôm sau.

Khi từ Châu Âu trở về nước ngày 02/03, cô đã bị ho, sốt…, rồi nhập viện ngày 05/03. Đến hôm qua, Bệnh Viện Nhiệt Đới Trung Ương mới thông báo với Ban chỉ đạo chống Covid-19 của Hà Nội về kết quả xét nghiệm dương tính với virus của nữ bệnh nhân. Đây là ca nhiễm virus đầu tiên được chính thức thông báo từ ba tuần qua ở Việt Nam.

Sau khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên ở Hà Nội, khoảng 200 người tiếp xúc với bệnh nhân này đã được cách ly, theo tin của báo chí trong nước hôm nay, 07/03/2020.

Hôm nay, các lãnh đạo chính quyền Hà Nội họp phiên bất thường thứ hai, sau cuộc họp đầu tiên tối qua, để bàn về việc chống dịch Covid-19 sau ca nhiễm thứ 17. Hai nơi hiện được xem như ổ dịch là khu phố Trúc Bạch, nhà bệnh nhân, và Bệnh viện Hồng Ngọc, nơi bệnh nhân đến khám đầu tiên trước khi được chuyển đi cách ly tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Theo VnExpress, Bệnh viện Hồng Ngọc đã được yêu cầu dừng hoạt động, các bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện này được khuyến cáo không ra viện. Hơn 500 người của Bệnh viện Hồng Ngọc được tổ chức cách ly riêng tại một địa điểm ở Long Biên để giảm nguy cơ lây bệnh.

Theo VnExpress, Sở Y tế Hà Nội đánh giá "tình hình dịch diễn biến rất phức tạp" và dự báo sẽ có các ca lây nhiễm mới, do kể từ khi về nước, bệnh nhân đã tiếp xúc với một số người và những người tiếp xúc gần với cô đã đi lại nhiều nơi. Đó là chưa kể những hành khách và nhân viên phi hành đoàn Vietnam Airlines đã đi cùng chuyến bay với bệnh nhân về Hà Nội ngày 02/03.

Bênh cạnh việc cách ly những người đã tiếp xúc với bệnh nhân đầu tiên ở Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ còn đề nghị Ủy ban Nhân dân thành phố cho sinh viên học sinh ở Hà Nội nghỉ tiếp đến ngày 15/3. Ông Huệ cũng kêu gọi người dân bình tĩnh, "không nên đổ xô đi mua hàng trong siêu thị".

Nhưng thông tin về ca lây nhiễm Covid-19 đầu tiên ở thủ đô Việt Nam hôm qua đã gây hoang mang trong dư luận Hà Nội, và nhiều người đã đổ xô đến các chợ để mua hàng về trữ, theo lời kể của bà Mai, một người dân ở khu đô thị Yên Hòa, Hà Nội :

"Cũng hoang mang, ra chợ là hàng hóa xếp hàng mua cũng nhiều. Ví dụ như mì ăn liền, thịt tươi sống, rau củ quả... ra hơi muộn một tí là hết sạch. Nói chung đi chợ ngày hôm nay không như mọi hôm, mọi thứ hết rất nhanh. Nhưng người bán hàng ở quê ra, đêm qua người không biết, cho nên sáng nay có bao nhiều hàng là bán hết, dân cũng mua nhiều.

Đêm hôm qua 10 giờ nghe tin thì cũng giật mình. Nhưng qua một đêm rồi mình cũng bình tĩnh lại được. Ai cũng lo sợ thôi, nhưng mà không đến mức độ căng quá. Đó là riêng em, chứ còn mọi người thì... Mọi cái thì cũng tin tưởng vào Nhà nước chứ không có cái gì gọi là căng thẳng quá. Căng thẳng cũng chẳng giải quyết được gì, mình cũng bình tĩnh thôi, không đến mức độ để cho mình hoảng sợ.

Một số người thì cũng đi mua bán là người ta lo như thế, nhưng mà, theo em thì nó cũng không đến mức độ mình phải làm như thế. Tất nhiên mình cũng có những cái để dự trữ một ngày hai ngày. Cũng tùy người nhưng với em, em cho là cũng không đến mức độ căng thẳng lắm".

Thanh Phương

******************

Virus corona : Việt Nam chế xét nghiệm phát hiện nhanh để chuẩn bị cách ly trên diện rộng ? (RFI, 06/03/2020)

Hôm 05/03/2020, bộ Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam chính thức giới thiệu bộ sinh phẩm (bộ Kit) dùng để phát hiện virus corona chủng mới (SARS-Cov-2). Sản phẩm vừa được bộ Y tế công nhận hôm trước. Cùng ngày, thủ tướng Việt Nam yêu cầu Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh chuẩn bị phương án "cách ly trên diện rộng", để đối phó với dịch virus corona (Covid-19) bùng phát.

Người Việt trở về từ Trung Quốc được cách ly tại một căn cứ quân sự, Lạng Sơn, ngày 20/02/2020. Reuters/Kham

Sinh phẩm xét nghiệm virus corona mới do công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, phối hợp với Học viện Quân y sản xuất. Theo bộ Khoa Học và Công Nghệ, xét nghiệm cho kết quả chỉ sau hơn một giờ. Công ty Việt Á có thể sản xuất 10 000 bộ kit/ngày, và khi cần có thể tăng công suất lên gấp ba lần.

Thông tin nói trên được đưa ra đúng vào lúc chính quyền Việt Nam hôm 04/03, vừa tổ chức rầm rộ đợt diễn tập quân sự, để đối phó với 5 cấp độ, hay 5 kịch bản dịch bệnh, trong đó kịch bản xấu nhất, được thông báo là có từ 3000 đến "30 000 người nhiễm virus" (hôm qua, 05/03, theo một phát biểu của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trong một cuộc họp chính phủ, thì kịch bản diễn tập nói trên chỉ liên quan đến tình huống 30 000 người phải cách ly, chứ không phải 30 000 ca nhiễm bệnh như truyền thông trong nước loan tải).

Về phương án đối phó với tình huống xấu, nếu dịch bệnh bùng phát trên diện rộng, người đứng đầu chính phủ yêu cầu tất cả các đô thị đông dân "đều phải lên kế hoạch cách ly trên diện rộng", đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Vậy phải chăng Việt Nam đang chuẩn bị sẵn sàng đối phó với kịch bản phong tỏa nhiều khu vực dân cư lớn tại các thành phố. Việc xét nghiệm trên quy mô lớn, còn gọi là "tầm soát" là một biện pháp hỗ trợ cần thiết cho quyết định phong tỏa, để giúp cho tiến trình phong tỏa được hiệu quả hơn, tránh tình trạng "phong tỏa mò", khi ngành y tế không có được đủ thông số về tình trạng và nguy cơ cụ thể tại khu vực dân cư dự kiến phong tỏa, như trường hợp tại xã Sơn Lôi, tỉnh Vĩnh Phúc, thời gian vừa qua.

Trả lời RFI tiếng Việt, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi đồng I (Thành phố Hồ Chí Minh) giải thích :

"Việt Nam hiện nay là xét nghiệm để tìm chẩn đoán dương tính. Vì ở Việt Nam, người ta đánh giá là ngoài cộng đồng không có nhiều, cho nên người ta chỉ chọn những người nào có nguy cơ, cộng thêm có triệu chứng, thì người ta mới làm. Còn như Hàn Quốc, và sau này, có khả năng như Ý, hay những vùng nào bị nhiều quá, bị hồi nào không hay, không biết là ở ngoài môi trường có bao nhiêu, thì gọi là xét nghiệm để ‘tầm soát’. ‘Tầm soát’ có nghĩa là để biết xem trong 100 người có mối liên quan thì có bao nhiêu người bị. Nếu độ lây lan ngoài cộng đồng không nhiều thì không ai làm xét nghiệm ‘tầm soát’ làm gì cho phí.

Việc sử dụng xét nghiệm và việc phong tỏa, hai việc này hỗ trợ cho nhau. Thí dụ trong khu phố bị nghi ngờ có sự lan rộng, và ở mức độ nào, thì chỉ có xét nghiệm mới trả lời được câu hỏi đó. Lúc đó người ta dùng cái xét nghiệm nhanh đó, người ta tìm trong khu phố đó, trong một nhóm, người bệnh là bao nhiêu, để người ta cách ly thêm một đợt (một vòng) nữa. Đó là sự hỗ trợ. Còn nếu phong tỏa, khi cần mà không có đủ xét nghiệm, thì lúc đó là phong tỏa mò. Nếu có xét nghiệm, thì sẽ sàng lọc ra. Rõ ràng là nếu có trong tay đủ lực làm xét nghiệm thì sẽ làm nhanh hơn, lọc ra được nhóm nào cần cách ly tuyệt đối, nhóm nào cần hạn chế đi lại".

Hôm nay, chính quyền Việt Nam có thêm nhiều biện pháp đối phó với dịch bệnh Covid-19. Kể từ 6 giờ sáng mai 7/3, mọi hành khách nhập cảnh vào Việt Nam phải thực hiện khai báo y tế bắt buộc. Theo thứ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Việt Nam phải chuyển sang trạng thái phòng chống ở mức độ cao hơn, và có khả năng "xuất hiện ca Covid-19 mới".

Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát tỏ ra rất hoài nghi về thông báo không có trường hợp nào mắc virus hiện nay ở Việt Nam, do chính quyền đưa ra, khi tại Việt Nam hoàn toàn thiếu vắng các giám sát độc lập về y tế, và lo ngại chính quyền có toàn quyền thao túng các kết quả xét nghiệm theo hướng nào có lợi cho bộ mặt của chế độ.

Trọng Thành

********************

Việt Nam sản xuất đại trà bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 (VOA, 06/03/2020)

Việt Nam vừa chính thức công bố nghiên cứu thành công bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 với thời gian phát hiện chủng virus conona mới chỉ trong vòng 2 giờ. Theo Bộ Khoa học-Công nghệ, Việt Nam sẽ bắt đầu sản xuất 10.000 bộ/ngày, với giá thành từ 400.000 - 600.000 đồng/bộ để phục vụ nhu cầu hiện nay ở trong nước và cả bên ngoài nếu cần.

Bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 do Việt Nam sản xuất.

Bộ sinh phẩm do Học viện Quân y và Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu thực hiện trong khoảng 1 tháng, sử dụng kỹ thuật sinh học phân tử (RT-PCR và real-time RT-PCR) được cho là đáp ứng các tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và bước đầu cho kết quả thử nghiệm chính xác 100%.

Theo Bộ Khoa học và công nghệ, với năng lực sản xuất 10.000 bộ/ngày, sản phẩm thử nghiệm của Việt Nam đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước và có thể xuất khẩu, hỗ trợ các nước khác khi cần, với công suất có thể tăng lên gấp ba.

Với việc sản xuất đại trà bộ thử nghiệm này, Việt Nam trở thành một điểm sản xuất mới, bên cạnh WHO, Mỹ, Trung Quốc, Nhật, Đức, đối với dòng sản phẩm đang có nhu cầu cấp thiết hiện nay khi tình hình dịch Covid-19 đang có nguy cơ bùng phát mạnh trên thế giới.

Tính cho đến tối 5/3, toàn thế giới đã ghi nhận 96.945 trường hợp nhiễm bệnh tại 87 quốc gia/vùng lãnh thổ, với 3.310 người tử vong.

Tại Việt Nam, kể từ khi 16 trường hợp bị lây nhiễm được chữa trị, đến nay chưa có báo cáo chính thức ghi nhận thêm ca nhiễm nào.

Trước đó, vào ngày 4/3, Việt Nam tổ chức cuộc diễn tập quân sự phòng chống dịch Covid-19 với quy mô được xem là "lớn chưa từng có", với sự tham gia của tất cả các quân khu, binh chủng, Bộ Tư lệnh Thủ đô, Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh và Bộ chỉ huy quân sự ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, với nội dung diễn tập theo 5 cấp độ lây lan của dịch bệnh, với mức cao nhất là trên 30.000 trường hợp nhiễm bệnh.

Phát biểu tại cuộc diễn tập, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 - nói kết quả mà Việt Nam đạt được cho đến nay là do "chủ động làm sớm và cao hơn mức khuyến nghị của WHO".

Theo lời ông Vũ Đức Đam, nếu trong vòng tuần tới mà không có thêm ca nhiễm bệnh nào thì Việt Nam sẽ chính thức công bố "hết dịch".

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Việt Nam cũng thừa nhận chưa thể nói Việt Nam đã "thành công" trong việc phòng chống dịch Covid-19 vì những diễn biến "rất phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường" của dịch bệnh.

Hiện Việt Nam vẫn đang thực hiện cách ly và theo dõi y tế đối với hàng chục ngàn người nhập cảnh từ các khu vực bị ảnh hưởng dịch bệnh như Trung Quốc, Hàn Quốc, Italy…

Từng có ý kiến cho rằng, một chế độ độc tài nhưng sáng suốt thì vẫn có thể phát triển đất nước. Họ lấy ví dụ Trung Quốc. Những người hời hợt chỉ có thể đồng ý vì 40 năm qua Trung Quốc đã lột xác hoàn toàn dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc.

Trung Quốc đã trở nên giàu có bằng cách nào thì chúng tôi đã giải thích nhiều lần. Với nguồn tài nguyên khổng lồ 1,4 tỉ dân và một nền kinh tế hoang dại, phát triển bất chấp môi trường và nhân quyền… Trung Quốc đã được chọn làm đại công xưởng cho thế giới.

Chủ nghĩa thực tiễn của Mỹ từ thời Bill Clinton cộng với chủ nghĩa tân phóng khoáng của các nước dân chủ, đề cao tự do và lợi nhuận đã ra sức lợi dụng và khai thác thị trường Trung Quốc suốt thời gian qua. Trung Quốc đã phá hủy môi trường và tận dụng tối đa sức người để sản xuất ra các loại hàng hóa và bán chúng ra khắp thế giới với giá rẻ mạt. Người dân Trung Quốc chỉ được hưởng một phần nhỏ trong quá trình phát triển kinh tế "thần kỳ" đó.

Chính quyền Trung Quốc khá tinh khôn trong làm kinh tế. Ban đầu họ gồng mình chịu thiệt để được các nước tư bản "bóc lột", số tiền thu về nhanh chóng đổ vào xây cất và mở mang các thành phố đồng thời Trung Quốc bỏ ra một số tiền khá lớn, khoảng 3.000 tỉ USD để mua trái phiếu Mỹ và Châu Âu nhằm đánh bóng uy tín. Lợi nhuận và hình ảnh long lanh của Trung Quốc khiến các quĩ đầu tư khắp thế giới đổ tiền vào Trung Quốc. Số nợ của Trung Quốc hiện nay vào khoảng 40.000 tỉ USD trong đó có lẽ là một nửa hoặc 2/3 là tiền của các quĩ đầu tư quốc tế chủ yếu là Mỹ.

Có một câu nói rất hay rằng, nếu bạn nợ ngân hàng vài chục nghìn đô la thì đó là vấn đề của bạn nhưng khi bạn nợ ngân hàng vài chục triệu đô la thì đó là vấn đề của ngân hàng. Trung Quốc đang trong hoàn cảnh thứ hai. Khi Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên nói về sự phá sản của Trung Quốc thì không ít người phản đối vì cho rằng sẽ không có chuyện đó. Trung Quốc bây giờ khác Liên Xô ngày trước, điều này đúng. Khi Liên Xô sụp đổ thì cả thế giới bình yên nhưng cái giá mà thế giới, chủ yếu là Mỹ và các nước phương Tây sẽ phải trả cho sự phá sản của Trung Quốc là rất lớn. Thậm chí là cả thế giới sẽ rơi vào khủng hoảng (1).

Thâm Quyến, một trung tâm kinh tế của Trung Quốc

Kịch bản mà ông Nguyễn Gia Kiểng hình dung về cách đối phó của Đảng cộng sản Trung Quốc trong nạn dịch Covid-19 là "chạy nợ" bằng cách cho phép các công ty mẹ chuyển hết tài sản cho các công ty con rồi tuyên bố phá sản. Với qui mô về dân số, diện tích và kỹ thuật đã tích lũy được thì Trung Quốc có thể rút lui và co cụm lại rồi tự phát triển một mình. Dịch Covid-19 là một cơ hội để Trung Quốc thú nhận sự phá sản của mình và cũng nhân cơ hội này để xóa nợ và co cụm lại.

Còn Việt Nam thì sao ?

Với không ít người Việt Nam thiếu kiến thức và hời hợt về chính trị thì cho rằng dù gì Đảng cộng sản Việt Nam cũng đã làm cho kinh tế Việt Nam khá hơn trong thời gian qua. Cuộc sống tốt hơn, nhà cửa, đường sá được xây dựng nhiều hơn... Những người có tiền đều thấy thoải mái và tiện nghi miễn là đừng đụng chạm đến chính trị.

Đúng là có chuyện như thế nhưng Đảng cộng sản Việt Nam không phải làm gì cả. Họ làm kinh tế bằng cách cóp nhặt mô hình Trung Quốc nhưng với qui mô nhỏ và kém xa so với Trung Quốc. Việt Nam cũng mở các khu công nghiệp với mọi sự dễ dãi để mời mọc các công ty đa quốc gia vào "bóc lột" sức lao động người dân. Việt Nam chào mời các công ty đa quốc gia đầu tư với những quảng cáo như "Việt Nam là đất nước ổn định chính trị, nguồn nhân công lao động rẻ và dồi dào…". Khi nguồn nhân công rẻ mạt và ngoan ngoãn ngày càng giảm sút thì Đảng cộng sản hoảng hốt, cả bí thư Nguyễn Thiện Nhân và Vương Đình Huệ đều công khai bày tỏ sự lo lắng khi người dân Việt Nam ngày càng "đẻ ít đi".

Đã từ lâu Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên khuyến cáo là Việt Nam cần giảm phụ thuộc vào xuất khẩu mà nên chú trọng vào thị trường trong nước với gần 100 triệu dân. Theo các chuyên gia thì khi kim ngạch xuất nhập khẩu (ngoại thương) vượt mức 50% GDP là nền kinh tế của bất cứ quốc gia nào cũng rơi vào tình trạng nguy hiểm. Khi đó sự ổn định của nền kinh tế quốc gia sẽ phụ thuộc vào nước ngoài, tức là mình phải chịu những tai nạn do người khác gây ra. Kim ngạch xuất khẩu Việt Nam năm 2019 vượt ngưỡng 500 tỉ USD trong khi GDP của Việt Nam chỉ hơn 200 tỉ USD, như vậy là ngoại thương Việt Nam lớn gấp 5 lần ngưỡng cho phép. Kinh tế Việt Nam phụ thuộc hoàn toàn vào bên ngoài.

Dịch cúm Covid-19 một lần nữa phơi bày sự thiển cận của Đảng cộng sản Việt Nam khi họ chần chừ và không dứt khoát "thoát Trung". Dù ông Nguyễn Phú Trọng và ban lãnh đạo tối cao đã lấy quyết định chuyển trục sang các nước dân chủ nhưng họ không đủ can đảm và bản lĩnh để công khai việc đó với 4 triệu đảng viên và 96 triệu người dân Việt Nam. Bản chất của các chế độ độc tài hoàn toàn trái ngược với dân chủ nên cho dù là một quyết định "sáng suốt" duy nhất từ ngày thành lập đảng đến nay họ vẫn không thể nào lấy quyết định dứt khoát.

Sự chuyển trục đã bắt đầu từ chuyến thăm Mỹ của Nguyễn Phú Trọng hồi tháng 7/2015, tuy nhiên sự xoay trục đã quá chậm chạp vì nhiều lý do. Lý do lớn nhất và quan trọng nhất là sự thiển cận và ngoan cố của Đảng cộng sản Việt Nam. Họ vẫn cố gắng để duy trì chế độ toàn trị bất chấp thiệt hại cho đất nước. Xin nhắc lại rằng Đảng cộng sản Việt Nam không hề muốn xoay trục sang Mỹ vì họ hiểu điều đó đồng nghĩa với sự cáo chung của đảng. Họ hy vọng là thời gian đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ còn kéo dài và trong thời gian đó họ có thể dân chủ hóa một mình hoặc thay tên đổi họ để trở thành một chính đảng văn minh và tiến bộ. Mọi toan tính của họ đã bị dịch cúm Covid-19 đảo lộn tất cả. Trung Quốc sẽ nhanh chóng rút lui và co cụm lại sau khi dịch cúm kết thúc. Các nước dân chủ, nhất là Mỹ có thể rơi vào khủng hoảng khi các quĩ đầu tư tài chính bị vỡ nợ vì cho Trung Quốc vay. Khi đó họ không thể nào giúp đỡ cho Việt Nam và nếu khủng hoảng kinh tế xảy ra với Việt Nam thì Đảng cộng sản sẽ phải trả giá đắt.

Cũng cần nói rõ một điều rằng bản thân Đảng cộng sản Việt Nam không hề muốn chuyển trục, họ chỉ làm điều đó khi không còn bất cứ sự lựa chọn này khác. Họ không hề có công lao gì trong việc này cả. Nếu bán được nước để duy trì chế độ thì họ cũng sẵn sàng. Vấn đề là Trung Quốc đã rút lui và co cụm lại nên không cần đến Việt Nam nữa. Chính Đảng cộng sản Việt Nam đã đưa đất nước vào quĩ đạo Trung Quốc để rồi chịu lệ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc. Những khốn khó mà người dân Việt Nam đang phải hứng chịu trong dịch Covid-19 đến từ sự thiển cận của Đảng cộng sản Việt Nam.

Đảng cộng sản Việt Nam đang rất khốn đốn vì Đại hội 13 đang đến gần. Báo cáo chính trị của đảng về hướng đi cho 5 năm tới sẽ viết những gì ? Sẽ can đảm công khai việc chuyển trục sang Mỹ và các nước dân chủ hay vẫn "lưỡi gỗ" kiên định con đường đi lên Chủ nghĩa Xã hội và trung thành với tư tưởng Mác-Lênin ? Nếu công khai chuyện xoay trục thì nội bộ sẽ rối loạn nhưng giấu giếm thì càng đổ vỡ lớn vì không ai còn tin vào những lời nói dối.

Sự chống đối sẽ rất gay gắt ngay trong nội bộ nếu Đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục nói dối. Khi thuyền trưởng đổi hướng mà không thông báo cho thủy thủ đoàn biết thì sẽ xảy ra cảnh "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Các đảng viên sẽ không biết đường nào mà lần. Họ không biết phải bày tỏ thái độ thân Trung hay thân Mỹ và rồi có thể họ sẽ trở thành nạn nhân vì chính sự nhiệt thành của họ. Lịch sử đã xảy ra như vậy khi Đảng cộng sản Việt Nam xoay trục lần thứ nhất vào thập niên 60 "bỏ Liên Xô theo Trung Quốc" với hậu quả là hàng hoạt tướng tá và quan chức cao cấp bị trừng phạt mà không hiểu vì sao (2).

Không có một chế độ độc tài nào là sáng suốt vì họ tự quyết định mọi chuyện theo cách nghĩ của họ, vì quyền lợi của họ chứ không vì quyền lợi của dân tộc. Đảng cộng sản Trung Quốc có thể giỏi trong làm kinh tế nhưng họ lại sai lầm khi muốn làm bá chủ thế giới. Mô hình độc tài của họ làm cho cả thế giới lo sợ và vì thế Trung Quốc không thể có bạn. Trong dịch Covid-19 Trung Quốc chỉ còn mỗi người bạn là Hun Sen (Campuchia).

Không ai có thể đoán được Đảng cộng sản Việt Nam sẽ ra sao sau dịch cúm Covid-19 và cũng không ai biết được nội bộ Đảng cộng sản sẽ ra sao trong Đại hội 13 nhưng có một điều mà mọi người cần biết đó là Đảng cộng sản Việt Nam không có bất cứ giải pháp nào cho đất nước. Giải pháp cho đất nước chỉ có thể đến từ các tổ chức chính trị khác. Đã đến lúc người Việt Nam cần tìm hiểu về những giải pháp khác đó.

Việt Hoàng

(8/3/2020)

(1) COVID-19 và kịch bản HNA : khủng hoảng có thể rất lớn

(2) Cuộc chuyển hóa hiểm nghèo của Đảng cộng sản Việt Nam

Covid-19 : Trung Quốc giảm tốc đột ngột, có thể mất vị thế ‘công xưởng thế giới’

Dịch virus corona chủng mới làm kinh tế Trung Quốc đột ngột giảm tốc, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp phải giảm lương, sa thải người lao động, thậm chí phải đóng cửa.

Môt công nhân Trung Quốc làm việc trong mùa dịch Covid-19, Hàng Châu, Chiết Giang, 2/3/2020

Một số chuyện gia kinh tế có uy tín ở tầm quốc tế nhận định rằng dịch Covid-19 sẽ chấm dứt vai trò của Trung Quốc là nhà chế tạo hàng đầu của thế giới. Tuy nhiên, chọn nước nào thay thế Trung Quốc có thể là điều khó khăn, theo các chuyên gia.

Covid-19 đã làm hơn 94.000 người nhiễm bệnh với hơn 3.200 người thiệt mạng, chủ yếu ở Trung Quốc.

Kinh tế Trung Quốc "co lại" lần đầu trong hơn 40 năm

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm 2020 là dưới 5,6% vì dịch virus corona chủng mới lây lan trên toàn cầu, Giám đốc Điều hành IMF Kristalina Georgieva nói hôm 4/3 trong cuộc họp báo chung của IMF và Ngân hàng Thế giới (WB).

"Bản thân chính quyền Trung Quốc đang nhận thấy rằng tăng trưởng năm nay sẽ thấp hơn", bà Kristalina Georgieva nói.

Cũng hôm 4/3, Trung Quốc đón nhận một tin xấu và gây sốc. Tập đoàn truyền thông Caixin của nước này cho biết Chỉ số Quản lý Sức mua (PMI) trong lĩnh vực dịch vụ giảm còn 26,5 trong tháng 2 từ mức 51,8 của tháng 1, là mức thấp nhất kể từ khi Caixin thực hiện khảo sát từ năm 2005. Khi chỉ số thấp hơn 50, điều đó báo hiệu về suy giảm kinh tế, thay vì tăng trưởng.

"Kinh tế Trung Quốc quả thực đang ở trên một con đường rất xấu", Kid Juckes, chiến lược gia của hãng dịch vụ tài chính Societe Generale nói.

Các khảo sát riêng lẫn các khảo sát chính thức mới được công bố cho thấy hoạt động kinh tế ở Trung Quốc đã giảm mạnh về mọi mặt trong tháng 2, khi các công ty chật vật mở cửa trở lại.

Tính đến cuối tháng 2, chỉ có 30% các doanh nghiệp nhỏ và vừa trở lại hoạt động bình thường, theo khảo sát của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc.

Dịch Covid-19 có thể làm cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới bị "co lại" lần đầu tiên kể từ thời những năm 1970.

Ông Larry Hu, kinh tế gia trưởng chuyên trách về Trung Quốc thuộc Tập đoàn Macquarie, viết trong một báo cáo rằng sau khi các dữ liệu chính thức được công bố hồi cuối tháng 2, có thể dự báo là tăng trưởng trong quý I của Trung Quốc sẽ thấp hơn 4%, giảm từ mức 6% của quý IV năm 2019.

"Thậm chí có thể là chính phủ Trung Quốc sẽ ghi nhận tăng trưởng bị âm trong quý I, lần đầu tiên bị như vậy kể từ khi kết thúc Cách mạng Văn hóa", ông Larry Hu nói thêm.

Một báo cáo của Viện Đông Á thuộc Đại học Quốc gia Singapore, đưa ra con số bi quan hơn, theo đó, Trung Quốc có thể ghi nhận mức tăng trưởng âm 6,3% trong quý I năm nay so với quý I năm ngoái.

Ở bình diện rộng hơn, mức tăng trưởng của cả năm 2020 được dự báo sẽ thấp hơn con số 5,6% mà Bắc Kinh đặt mục tiêu, theo báo cáo.

Một dự báo khác của ngân hàng ANZ, Australia, nói hôm 2/3 rằng GDP của Trung Quốc sẽ giảm còn 4,1% trong năm nay.

Kinh tế Trung Quốc "co lại" 1,6%, hay còn gọi là tăng trưởng âm, vào năm 1976, khi lãnh tụ Đảng Cộng sản Mao Trạch Đông qua đời và cũng chấm dứt một thập kỷ xáo trộn xã hội và chính trị.

Kể từ đó, Trung Quốc phát triển bùng nổ nhờ cải cách, với mức tăng trưởng trung bình 9,4%/năm trong giai đoạn 1978-2018.

Một nhà máy chế tạo cần cẩu ở Trung Quốc để xuất đi Mỹ và Myanmar

Mỹ, các nước rời khỏi Trung Quốc

Dịch virus corona chủng mới tác động đến kinh tế Trung Quốc mạnh hơn so với những gì được tiên liệu, và nhiều khả năng sẽ chấm dứt việc nước này trong gần 30 năm qua đóng vai trò là nhà chế tạo hàng đầu của thế giới.

"Mô hình sử dụng Trung Quốc làm một trung tâm đã chết trong tuần này", ông Vladimir Signorelli, lãnh đạo hãng nghiên cứu về đầu tư vĩ mô Bretton Woods Research, nói.

Trên trang Barron’s, chuyên tư vấn về đầu tư thuộc hãng Dow Jones, ông Shehzad H. Qazi, giám đốc điều hành China Beige Book (Sách Be Trung Quốc), viết rằng điều đáng sợ nhất trong cuộc khủng hoảng dịch hiện nay không phải là thiệt hại kinh tế ngắn hạn ở Trung Quốc, mà là sự gián đoạn tiềm tàng về dài hạn đối với các chuỗi cung.

Theo ông Qazi, các hãng ô tô và nhà máy hóa chất đóng cửa nhiều hơn cả. Các nhân viên ngành IT chưa quay trở lại làm việc ở hầu hết các hãng tính đến tuần trước. Các công ty vận tải và hậu cần có tỉ lệ đóng cửa cao hơn mức trung bình toàn quốc.

"Sự gián đoạn nghiêm trọng này sẽ có tác động lan tỏa đến các chuỗi cung của ngành ô tô, điện tử và dược phẩm trong nhiều tháng tới", ông Qazi viết.

Nhờ dịch Covid-19, nhiều công ty Mỹ nhận ra sự lệ thuộc của họ vào Trung Quốc và họ đang tìm cách thay đổi.

Mặt khác, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng những thập niên mà Trung Quốc là công xưởng của thế giới với chi phí thấp đang sắp chấm dứt.

Khi mức lương của người Trung Quốc tăng lên và các quy định về môi trường chặt chẽ hơn, các công ty Mỹ và nước ngoài dần dần xem xét các địa điểm khác để thay thế Trung Quốc.

Cuộc thương chiến do Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động đang đẩy nhanh thêm việc tìm kiếm này.

Nếu Tổng thống Trump được tái cử, điều đó sẽ làm tăng tốc hơn nữa tiến trình này vì các công ty sẽ lo lắng về nguy cơ thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 giữa Mỹ và Trung Quốc có thể trục trặc.

Một khảo sát của ngân hàng Bank of America với hơn 3.000 công ty cho thấy các hãng thuộc 10 trong số 12 ngành công nghiệp, bao gồm cả bán dẫn, ô tô và thiết bị y tế, đã chuyển hoặc có kể hoạch chuyển ít nhất là một phần chuỗi cung của họ khỏi các địa điểm hiện nay ở Trung Quốc.

Giới kinh doanh chưa hết lo ngại rằng Mỹ, Trung Quốc sẽ gặp khó khăn về thỏa thuận thương mại giai đoạn 2

Nước nào thay thế Trung Quốc ?

Trung Quốc có hệ thống hậu cần-kho vận hoàn chỉnh hơn nhiều nước. Ít nước lớn nào có mức thuế như của Trung Quốc. Brazil không so được, Ấn Độ có thể so về thuế nhưng hậu cần-kho vận rất tệ. Vì vậy, nước nào thay thế được Trung Quốc là câu hỏi gây nhức đầu cho không ít công ty.

Ở thời điểm hiện nay, một số chuyên gia cho rằng Nam Á và Mexico sẽ là những nơi được hưởng lợi nhiều nhất.

Riêng đối với các doanh nghiệp Mỹ, Mexico đang nổi lên là sự lựa chọn hàng đầu. Là nước láng giềng có chi phí thấp duy nhất của Mỹ và cũng có hiệp định thương mại tự do với Mỹ, Mexico được cho là đang ở vào vị trí tốt nhất để tận dụng mâu thuẫn địa chính trị dài hạn giữa Mỹ và Trung Quốc.

"Chúng tôi ước tính lượng đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) chuyển hướng sang Mexico từ Mỹ, Trung Quốc và châu Âu là từ 12 đến 19 tỉ đô la/năm", ông Sebastian Miralles, cổ đông nắm quyền điều hành tại hãng Tempest Capital ở thủ đô của Mexico nói.

"Sau giai đoạn lấy đà, tác động lan tỏa của FDI trong ngành chế tạo có thể làm tăng trưởng GDP của Mexico đạt 4,7%/năm", ông nói.

Tổng thống Mexico muốn thu hút các công việc cần sức lao động đến nước ông, trong khi đó, Tổng thống Trump cũng muốn thấy như vậy, nhất là khi điều này giúp giảm di dân Trung Mỹ tìm cách đi vào Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, bên cạnh các thuận lợi, vấn đề an ninh ở Mexico là trở ngại lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài khi họ phải lo lắng về nạn bắt cóc, băng đảng ma túy và chi phí tốn kém để bảo vệ cá nhân.

Chỉ cần Mexico an toàn bằng một nửa của Trung Quốc, điều đó cũng tăng điểm cho nền kinh tế Mexico rất nhiều. Nếu an toàn bằng Trung Quốc, Mexico sẽ là đất nước tốt nhất ở vùng Mỹ La tinh.

Theo Forbs, Wall Street Journal, CNN, CNBC, Los Angeles Times, South China Morning Post, Financial Post

Nguồn : VOA, 05/03/2020

Phòng chống virus corona : Dân chủ hiệu quả hơn độc tài ? (RFI, 03/03/2020)

Trong việc phòng chống virus corona chủng mới (Covid-19), các nước dân chủ, tức là những quốc gia bảo đảm minh bạch thông tin, phải chăng sẽ tỏ ra hiệu quả hơn các nước độc tài ? Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta thử so sánh tình hình ở những nước độc tài như Trung Quốc và Iran với những nước dân chủ như Pháp.

Pháp họp Hội đồng quốc phòng, an ninh bàn đối phó với dịch virus corona, Paris, ngày 29/02/2020 Jean-Claude Coutausse/Pool via Reuters

Khi dịch virus corona bắt đầu bùng phát mạnh ở Trung Quốc, chắc không ít người đã trầm trồ thán phục khi thấy nước này chỉ trong 10 ngày đã xây xong một bệnh viện 1.000 chỗ để tiếp nhận bệnh nhân Covid-19. Chỉ có một chế độ độc tài như Bắc Kinh mới có thể "quản thúc tại gia" cả 150 triệu người chỉ trong vòng vài ngày để ngăn chặn virus lây lan. Và cũng chỉ có quân đội Trung Quốc mới có thể huy động nhiều tiểu đoàn và biệt phái đến 3.000 bác sĩ quân y tham gia chống dịch.

Thế nhưng, như nhận định của tờ Figaro trong số báo ra hôm nay, 03/03/2020, khủng hoảng virus corona cũng đã bộc lộ những hạn chế của một chế độ độc tài như Trung Quốc. Kể từ tháng 12 năm ngoái, khi virus bắt đầu xuất hiện cho đến tháng 2, chính quyền Bắc Kinh đã kiểm duyệt thông tin, giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh, thậm chí còn muốn bịt miệng những bác sĩ can đảm đã dám lên tiếng báo động về nguy cơ này.

Chính vì che giấu thông tin như vậy mà Trung Quốc đã tự đánh mất những phương tiện để khống chế dịch ngay từ đầu, khiến dịch Covid-19 lan rộng trong nước và ra nước ngoài.

Iran cũng thế. Khi cố tình đưa ra những số liệu thấp hơn thực tế, thậm chí tố cáo một "âm mưu" của nước ngoài, chế độ độc tài Hồi Giáo đã biến Iran thành một trong những ổ dịch lớn nhất thế giới, với hơn 1500 ca lây nhiễm, trong đó có cả thứ trưởng Y tế và 66 ca tử vong, tính đến sáng nay, 03/03.

Theo nhận xét của tờ Le Figaro, khác với các chế độ độc tài, các nền dân chủ đối phó với dịch bệnh một cách bình tĩnh, minh bạch và hợp lý. Nhờ có sự minh bạch mà thông tin được phổ biến nhanh chóng và nhờ vậy bảo đảm hiệu quả cho các biện pháp phòng chống. Chẳng hạn như tại Pháp, từ khi dịch corona bùng phát mạnh, mỗi ngày, bộ trưởng Y tế hoặc tổng cục trưởng Tổng cục Y tế, thông báo tình hình dịch bệnh được cập nhật và trả lời mọi câu hỏi của báo chí.

Một lợi thế khác của nền dân chủ đó là các lãnh đạo phải hành động có trách nhiệm trước người dân, nếu không thì sau này họ sẽ bị cử tri trừng phạt qua lá phiếu. Tại Pháp, không chỉ có chính phủ dốc toàn lực để đối phó dịch bệnh, mà ngay cả tổng thống Emmanuel Macron cũng đã phải điều chỉnh lịch làm việc của ông, hoãn một số chuyến công du, để tập trung vào việc xử lý khủng hoảng Covid-19 trong cương vị nguyên thủ quốc gia.

Hiện giờ ở cấp độ toàn cầu, dịch bệnh Covid-19 coi như chỉ mới ở giai đoạn đầu, sự so sánh tạm dừng ở đó, với phần thắng nghiêng về phía các nền dân chủ.

Nếu có điều gì có thể hạn chế các nền dân chủ như nước Pháp trong việc đối phó với dịch bệnh, thì đó là lo ngại đụng chạm đến các quyền tự do cá nhân của người dân. Tình hình dịch Covid -19 ở Pháp hiện đang ở mức độ báo động "giai đoạn 2 - stade 2". Nhưng khi virus corona này lan rộng trên toàn quốc, báo động sẽ được nâng lên thành "giai đoạn 3", mức cao nhất. Khi đó chính phủ Pháp sẽ phải huy động toàn bộ các thành phần của hệ thống y tế, đồng thời sẽ thi hành các biện pháp nghiêm ngặt hơn đối với người dân. Nhưng để chuẩn bị cho mức báo động cao hơn, theo tờ Le Monde hôm nay, bộ trưởng Y tế Pháp đã phải hỏi ý kiến của Ủy ban quốc gia tham vấn đạo lý về các biện pháp bó buộc về y tế công cộng có thể sẽ được thi hành để phòng chống dịch. Chính ủy ban này sẽ tư vấn cho chính phủ để làm sao dung hòa giữa yêu cầu bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng và việc tôn trọng các quyền tự do cá nhân.

Thanh Phương

*****************

Virus corona : Bang New York Mỹ dự báo sẽ có nhiều người nhiễm bệnh (RFI, 03/03/2020)

Trong khi số ca nhiễm và chết vì virus corona tại ổ dịch Trung Quốc dường như đang chững lại, số nạn nhân tại các nước khác trên thế giới, trong đó có Mỹ, lại tăng nhanh.

Thống đốc bang New York Andrew Cuomo (trái) và thị trưởng Bill de Blasio trong cuộc họp báo về virus corona, ngày 02/03/2020 Reuters/Andrew Kelly

Hôm qua 02/03/2020, Hoa Kỳ ghi nhận thêm 4 người qua đời vì dịch bệnh Covid-19, nâng tổng số ca chết vì virus tại Mỹ lên thành 6 người. Tổng số ca nhiễm tại Mỹ là hơn 90 người, đa phần trở về từ nước ngoài. Để trấn an dư luận, phó tổng thống Mỹ Mike Pence, quan chức lãnh đạo công tác chống dịch Covid-19 tại Mỹ, hôm qua thông báo một liệu pháp trị bệnh mới sẽ được đưa vào sử dụng trước mùa hè hoặc đầu mùa thu 2020.

Riêng tại bang New York, Chủ Nhật 01/03/2020, chính quyền xác nhận ca đầu tiên dương tính với virus corona là một phụ nữ 39 tuổi làm trong ngành Y tế. Người phụ nữ này trở về sau một kỳ nghỉ ở Iran. Thống đốc bang, Andrew Cuomo, hôm qua dự báo sẽ không chỉ có một vài ca mà sẽ có rất nhiều người nhiễm virus. Vì New York là thành phố lớn nhất nước Mỹ, là "ngã tư của thế giới", không thể có chuyện không bị lây nhiễm tại đây. Vấn đề chỉ là thời gian.

Để đề phòng, bang New York tập trung vào các biện pháp kìm hãm sự lây lan của virus, nhất là qua chiến dịch xét nghiệm virus diện rộng, với chỉ tiêu trong vòng 1 tuần sẽ đạt đến khả năng tiến hành 1.000 xét nghiệm/ngày.

AFP cho biết thị trưởng thành phố New York, Bill de Blasio, thông báo một chiến dịch khử trừng, diệt khuẩn sẽ được triển khai bên trong hệ thống giao thông công cộng và các trường học cho dù trẻ em dường như vẫn chưa bị dịch bệnh tấn công. Các biện pháp bảo vệ đặc biệt cũng sẽ được áp dụng tại những nơi chăm sóc người cao tuổi.

Thu Hằng

****************

Virus corona : Liên Hiệp Châu Âu nâng cấp "nguy cơ cao" (RFI, 03/03/2020)

Trong khi Trung Quốc đang kiềm chế được dịch Covid-19, thì thế giới chuẩn bị đối phó với tình trạng lây lan nhanh của virus corona. Ngày 02/03/2020, Trung Tâm Phòng Ngừa và Kiểm Soát Bệnh Dịch Châu Âu đã nâng mức báo động từ "vừa phải" lên thành "cao".

Bên trong vùng Codogno bị cách ly, Ý. Ảnh chụp ngày 28/02/2020 Marzio Toniolo via Reuters

Ngoài Pháp có 191 người bị nhiễm virus corona tính đến hết ngày 02/03, Covid-19 cũng bắt đầu xuất hiện ở nhiều nước khác trong Liên Hiệp Châu Âu : Bỉ (8), Bồ Đào Nha (2), Thụy Điển (14).

Đức ghi nhận 157 ca, 11 trên 16 bang của Đức đều có người bị nhiễm. Chính quyền Đức hủy mọi cuộc tập hợp biểu tình, nhưng không áp dụng những biện pháp có quy mô lớn mà ưu tiên xử lý từng trường hợp. Bộ trưởng Y tế Đức cho rằng đóng cửa biên giới là biện pháp vô ích và phản đối việc cấm một số chuyến bay đến các nước hoặc các vùng có dịch. Tuy nhiên, hãng hàng không Đức Lufthansa sẽ không có chuyến bay nào đến Trung Quốc và Iran cho đến cuối tháng Tư.

Ý vẫn là ổ dịch tại Châu Âu với 52 người thiệt mạng vì virus corona tính đến hết ngày 02/03 và 2.036 người bị nhiễm, nhờ số lượng xét nghiệm được tiến hành lên tới 23.345 người. Người đứng đầu bộ phận Bảo vệ Dân sự Ý tỏ ra lạc quan vì số ca được điều trị khỏi virus corona là 149 người tính từ đầu mùa dịch.

Theo ghi nhận của linh mục Phạm Hoàng Dũng tại thủ đô Roma, tuy sinh hoạt của người dân vẫn diễn ra bình thường nhưng các hoạt động thánh lễ ít nhiều cũng bị tác động nhẹ.

Linh mục Phạm Hoàng Dũng, Roma :

"Trong tuần trước, sau khi rộ lên tin số người nhiễm virus corona ở miền bắc gia tăng hằng ngày, mọi người đều sợ. Các loại sản phẩm như dung dịch rửa tay khử trùng, khẩu trang không còn trong các hiệu thuốc, giờ thì đã có lại bình thường. Các phương tiện công cộng như buýt, metro vẫn hoạt động bình thường, chưa có lệnh cấm. Trường học hay những nơi đông người vẫn hoạt động bình thường.

Nói chung là người dân họ cũng sợ, chẳng hạn như tại nhà thờ Santa Fatima, thứ Tư rồi ngày đầu tiên của mùa chay, 40 ngày chay chuẩn bị lễ Phục Sinh, nơi hằng năm đức giáo hoàng đến đây dâng lễ luôn có đông người đến. Mọi năm thì có an ninh chống khủng bố, năm nay còn có thêm việc người ta lo cúm virus. Lễ vẫn diễn ra bình thường, giáo dân có vẻ ít hơn nhưng nhà thờ vẫn đông người chứ không đến nỗi trống vắng.

Sáng nay, bên giáo phận có ra thông báo chung là hạn chế rước lễ bằng miệng. Theo trong rước lễ, về mặt đạo đức, người ta tôn kính thì rước lễ trực tiếp : linh mục đưa bánh thánh thẳng vào miệng, giờ người ta khuyến cáo rước lễ bằng tay, nhưng vẫn chưa có thông báo hạn chế hay là cấm không có cử hành thánh lễ như là ở các giáo phận miền bắc".

Lãnh đạo tối cao Iran ra lệnh cho quân đội tham gia chống dịch

Hôm nay, 03/03/2020, một thứ trưởng Y tế Iran thông báo nước này vừa có thêm 11 người chết do bị nhiễm virus corona chủng mới, nâng tổng số tử vong lên thành 77 người. Từ hôm qua đến hôm nay ở Iran cũng đã có thêm 835 người bị lây nhiễm, nâng tổng số ca lây nhiễm lên thành 2.336 người.

Theo hãng tin AP, lãnh đạo tối cao của Iran, giáo chủ Ali Khamenei vừa ra lệnh cho các lực lượng vũ trang của nước này hỗ trợ bộ Y tế trong việc phòng chống dịch Covid-19.

Theo một nhóm các nhà hoạt động Iran, một cố vấn thân cận của giáo chủ Khamenei đã chết vì bị nhiễm virus corona chủng mới, nhưng báo chí chính thức và các quan chức Iran chưa xác nhận tin này. Chính quyền Teheran bị công luận ở nước này chỉ trích ngày càng nặng nề về việc đối phó dịch bệnh, nhiều người quan ngại là số ca bệnh trên thực tế cao hơn rất nhiều so với con số chính thức.

Thu Hằng

******************

Virus corona : Hàn Quốc cũng "chống dịch như chống giặc" (RFI, 03/03/2020)

Hàn Quốc ghi kỉ lục về số người nhiễm virus corona mới trong vòng một ngày, thêm 974 người trong ngày 03/03/2020, trong khi số ca nhiễm mới tại Trung Quốc chỉ là 125. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In đã "tuyên chiến" với dịch bệnh lây lan nhanh chóng trong nước.

Binh sĩ Hàn Quốc mặc bảo hộ y tế đến phun thuốc khử trùng tại nhà ga xe lửa Daegu, Hàn Quốc, ngày 29/02/2020 Yonhap via Reuters

Số người được phát hiện nhiễm virus corona tăng nhanh cũng nhờ vào việc Hàn Quốc đốc thúc khối lượng xét nghiệm. Điều đáng lo ngại là tỉ lệ người không theo giáo phái Tân Thiên Địa nhiễm virus corona đã tăng lên nhanh chóng nên chính quyền quyết định ưu tiên xét nghiệm Covid-19 cho người dân thành phố nhằm ngăn ngừa tình trạng lây nhiễm thay vì chỉ xét nghiệm tín đồ giáo phái Tân Thiên Địa.

Từ Seoul, anh Trần Công cho biết thêm thông tin :

"Hôm nay, có 974 người bệnh mới đã được phát hiện, nâng tổng số người nhiễm lên 5.186 người. Và con số này là một kỉ lục mới tại Hàn Quốc. Số người nhiễm mới ở Hàn Quốc đã luôn luôn cao hơn Trung Quốc trong khoảng gần một tuần nay.

Điều đặc biệt chú ý hiện nay là Daegu hiện vẫn giữ kỉ lục về số người nhiễm và mắc mới, lần lượt là 3.601 người nhiễm và 520 người mới nhiễm được phát hiện trong ngày hôm nay. Sau đó là tỉnh Gyeongbuk, lần lượt là 685 người nhiễm và 61 người mắc mới được phát hiện ngày hôm nay. Seoul tới giờ chỉ có 98 người nhiễm và chỉ tăng 7 ca trong ngày hôm nay.

Bản thân tôi thì khẳng định Hàn Quốc đã làm rất tốt trong công tác xét nghiệm và cách ly vì khác với Trung Quốc, Daegu không hề bị phong tỏa. Và theo trang wuhanvirus.kr cập nhật thông tin chính về tình hình virus hiện nay tại Hàn Quốc, thì tỉ lệ nhiễm cao nhất là phụ nữ ở nhóm tuổi 20 đến 29 và nhóm tuổi 50 đến 60. Đây là nhóm tuổi chủ yếu bị dụ dỗ vào đạo Tân Thiên Địa.

Ngoài ra, Hàn Quốc đã tăng cường phương pháp xét nghiệm "drive-thru", được bố trí ở rất nhiều nơi. Chính phủ Hàn Quốc phát tới hàng triệu khẩu trang để giúp bình ổn giá và giúp ổn định tinh thần người dân. Các khẩu trang này được phân phát về các hiệu thuốc và sẽ chỉ bán tại các siêu thị được chỉ định. Mỗi người dân chỉ được mua 5 cái trong một ngày.

Mặc dù có một số thông tin như y tá tại tỉnh Pyeongchang xin nghỉ phần đông vì lo sợ bị lây nhiễm, tuy nhiên, các nhân viên ý tế hiện tại vẫn đang đổ về Daegu để chống dịch. Mặc dù họ tình nguyện, nhưng Nhà nước sẽ cung cấp tới 400.000 won/ngày cho mỗi người.

Còn tại Seoul, các dịch vụ ship hàng ăn tươi tận nhà đã hoạt động trở lại từ ngày hôm qua (02/03). Đặc biệt, đường phố vẫn hoạt động bình thường, người dân không có tình trạng lo lắng thái quá. Họ chỉ thường xuyên rửa tay và đeo khẩu trang tại những nơi tập trung đông người".

Thu Hằng

********************

Người Việt ‘hỗn loạn’ giữa tâm dịch Covid-19 ở Daegu (VOA, 02/03/2020)

Trong khi hàng ngàn người Việt ‘hỗn loạn’ và ‘tháo chạy’ khỏi tâm dịch Daegu ở Hàn Quốc thì vẫn có người quyết định ‘bám trụ’ ở đây với hy vọng sẽ vượt qua mọi khó khăn do virus corona (Covid-19) đang hoành hành.

Binh sĩ Hàn Quốc tẩy độc virus corona ở tòa thị chính Daegu, Hàn Quốc, ngày 02/03/2020.

Anh Nguyễn Đăng Cự, 28 tuổi, sinh viên theo học thạc sĩ ngành mậu dịch thương mại trường Keimyung University ở thành phố Daegu, nói với VOA Tiếng Việt về tâm trạng lo sợ của người Việt :

"Thành phố Daegu hiện là tâm dịch và hiện tại tôi đang sinh sống và học tập tại thành phố này. Người Việt Nam mình đang rất hỗn loạn, hầu như ai cũng tìm cách về Việt Nam. Đa phần những người không thể về vì họ đang ở đây bất hợp pháp. Còn lại những học sinh, sinh viên, anh chị đi làm hợp pháp thì hầu như đều quay về Việt Nam".

Sinh viên Nguyễn Đăng Cự. Photo Facebook John Nguyen

Dù cha mẹ ở quê nhà Hà Tĩnh khuyên con trai nên quay về nước để tránh dịch, nhưng anh Nguyễn Đăng Cự, vẫn quyết định ở lại. Anh nêu lý do :

"Bây giờ mình về Việt Nam chưa chắc là một phương án tốt vì tôi đang ở tâm dịch thì có thể gây nên hệ lụy cho gia đình và xã hội.

"Sắp tới tôi cũng không có ý định quay về Việt Nam để tránh dịch, vì không phải về Việt Nam là giải quyết được vấn đề…nên thôi. Tôi sẽ tự cách ly ở trong phòng và tự bảo vệ bản thân.

"Hiện tại ở Daegu cũng vắng bóng người. Chỉ mỗi khi cần thiết mua đồ ăn đồ uống thì mới ra đường. Hầu hết người dân cũng như tôi đều ở trong phòng".

Anh Cự cho VOA biết hiện tại là thời điểm các sinh viên và học sinh đang trong kỳ nghỉ đông, và trường anh ra thông báo có thể nhập trở lại vào ngày 17/03 nhưng cũng có thể bị lùi xa hơn vì dịch bệnh Covid-19.

Hôm 29/02, theo tin từ Bộ Ngoại giao Việt Nam, Cơ quan Quản lý và phòng chống dịch bệnh Hàn Quốc (KCDC) đã xác nhận với Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc một trường hợp người Việt Nam tại thành phố Daegu bị nhiễm Covid-19.

Sinh sống ở Daegu 9 năm qua, chị Thái Thị Ngọc Bích, một phụ nữ quê ở Cần Thơ lấy chồng Hàn Quốc và có con gái đang học tiểu học, cho VOA biết dịch bệnh Covid-19 làm xáo trộn sinh hoạt thường nhật của gia đình chị :

"Hiện tại các trường học và nhà trẻ đều đóng cửa và chưa biết khi nào đi học lại. Đi ra ngoài đều mang khẩu trang.

"Tôi đang làm việc ở Trung tâm Đa văn hóa Việt Nam tại Hàn Quốc và hiện đang xin nghỉ nửa ngày vào buổi sáng để lo cho con ăn sáng, ăn trưa và để con ở nhà một mình vào buổi chiều".

Đường phố ở Daegu, Hàn Quốc. Photo Thái Thị Ngọc Bích

Chị Bích cho VOA biết nơi chị ở chỉ cách nhà thờ thuộc giáo phái Tân Thiên Địa ở Daegu 25 phút lái xe, nơi chiếm 60% trong số hơn 4.300 ca nhiễm Covid-19 ở Hàn Quốc. Chị dự báo tình hình dịch bệnh sẽ tăng thêm ở địa phương :

"Tình hình người nhiễm bệnh chắn sẽ tăng cao thêm do giáo hội Tân Thiên Địa có nhiều người đi nhà thờ.

Ông Lee Man-hee, sáng lập giáo phái Tân Thiên Địa (Shincheonji), xin lỗi trước công chúng.

Tuy nhiên, chị Bích quyết định không về Việt Nam lánh dịch mà sẽ ở lại Daegu :

"Mẹ và các anh chị gọi điện thường xuyên kêu tôi về, nhưng tôi nói rằng ở đây vẫn không sao, vẫn ổn và chưa có ý định về Việt Nam.

"Hiện tại thấy mọi người về nhiều quá ! Ở Việt Nam cũng khó khăn trong cách ly.

"Ở đây tránh dịch vẫn tốt. Chính phủ Hàn Quốc cũng hỗ trợ mỗi nhà được phát hai cái khẩu trang dù tình hình khẩu trang cũng rất khan hiếm".

Cho đến hôm 2/3/2020, Hàn Quốc có 3.335 người bị nhiễm Covid-19, và 22 người tử vong.

Trang Thông tin Hàn Quốc, một diễn đàn chia sẻ thông tin của người Việt tại Hàn Quốc, hôm 1/3 khuyên nên cân nhắc trước khi về nước : "Với số lượng người Việt ở Hàn Quốc quá đông, việc ồ ạt đổ về nước sẽ gây quá tải cho các cơ sở cách ly, dẫn tới khả năng lây nhiễm diện rộng… tại Việt Nam".

Theo Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc, hiện có khoảng 200.000 công dân Việt Nam đang sinh sống, học tập và lao động tại Hàn Quốc, riêng tại thành phố Daegu là 8.285 người, tại tỉnh Gyeongsangbuk là 18.502 người.

An Hải

Dịch cúm Vũ Hán (Covid-19) vẫn đang tiếp tục hoành hành với các ổ dịch mới là Hàn Quốc, Iran và Ý. Con số tử vong đã vượt quá 3.100 và 100.000 người đã bị lây nhiễm trên 78 quốc gia. Như vậy là con virus corona đã có mặt khắp năm châu. Nguy cơ đại dịch toàn cầu đang hiện hữu hơn bao giờ hết.

Thiệt hại về kinh tế do dịch cúm Covid-19 gây ra cho Trung Quốc và thế giới đang ngày càng lớn và rất khủng khiếp, chúng ta sẽ biết rõ khi dịch bệnh kết thúc.

Trào lưu toàn cầu hóa cộng với chủ nghĩa thực tiễn của Mỹ và Phương Tây đã biến Trung Quốc thành một đại công xưởng của thế giới. Trung Quốc có một nguồn tài nguyên vô tận, đó là dân số 1,4 tỉ người. Hàng hóa Trung Quốc được sản xuất với giá cực rẻ và bán với giá gần như cho không. Cả thế giới được hưởng lợi từ Trung Quốc nhất là các đại công ty của Mỹ và Châu Âu.

Mọi chuyện đang sắp kết thúc. Covid-19 làm thay đổi cục diện thế giới. Cả nhân loại đều đã nhận ra sự nguy hiểm khi bỏ tất cả trứng vào cái giỏ Trung Quốc. Nhiều công ty trên khắp thế giới không thể hoạt động vì thiếu nguyên vật liệu hoặc các linh kiện được sản xuất tại Trung Quốc. Trào lưu rút dần các nhà máy ra khỏi Trung Quốc đã bắt đầu từ nhiều năm nay và sẽ tăng tốc trong thời gian tới. Lý do là với sự lớn mạnh của mình, Trung Quốc đã trở thành mối đe dọa cho hòa bình của thế giới khi họ từ chối các giá trị căn bản về dân chủ và nhân quyền.

Trung Quốc cũng nhận ra rằng không thể tiếp tục hủy hoại môi trường để phát triển kinh tế một cách hoang dại như hiện nay. Họ đã tìm nhiều cách buộc các công ty nước ngoài chuyển giao công nghệ mới, tăng lương cho công nhân và hạn chế các hoạt động gây ô nhiễm môi trường như việc đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than...

Việt Nam là một trong những quốc gia ảnh hưởng mạnh mẽ của Covid-19, hậu quả sẽ rất lớn. Việt Nam phụ thuộc rất nặng nề vào thị trường Trung Quốc. Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc năm 2019 là gần 117 tỉ USD trong đó Việt Nam mua hàng hóa của Trung Quốc là 75,4 tỉ USD và xuất sang Trung Quốc 41,4 tỉ USD (nhập siêu 34 tỉ USD). Mỗi ngày Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc một lượng hàng hóa lên đến 320 triệu USD. Hàng hóa nhập khẩu chủ yếu là nguyên vật liệu phục vụ cho các ngành xuất khẩu chủ lực như may mặc, điện tử và giày da. Nhiều công ty Việt Nam mua hoàn toàn nguyên phụ liệu của Trung Quốc về gia công và gắn mác Việt Nam rồi xuất khẩu. Trong khi đó Trung Quốc mua hàng hóa của Việt Nam chủ yếu là nguyên liệu thô, nông sản và hải sản như gạo, cà phê, chè, cao su, hạt điều, tiêu, sản phẩm gỗ…

Chỉ cần Trung Quốc đóng cửa biên giới một thời ngắn là hàng trăm xe hàng nông sản Việt Nam phải đổ bỏ vì hư hỏng.

Một trong những lý do khiến Việt Nam phụ thuộc nặng vào thị trường Trung Quốc là vì thị trường này vừa lớn vừa dễ dãi vừa… mì ăn liền. Với 1,4 tỉ dân mà không phải ai cũng giàu có thì nhu cầu tiêu thụ hàng hóa rẻ tiền từ Việt Nam là rất phù hợp. Hầu hết hàng hóa nông sản Việt Nam xuất vào Trung Quốc đều có tiêu chuẩn chất lượng thấp. Những mặt hàng này nếu không xuất được cho Trung Quốc thì không thể xuất đi đâu ngoài cách kêu gọi người dân Việt Nam "giải cứu".

Lối làm ăn kinh doanh mì ăn liền của người nông dân và tiểu thương Việt Nam rất phù hợp cho việc xuất hàng sang Trung Quốc vì tiêu chuẩn thấp, không cần kho bãi cất giữ và xuất hàng nhanh chóng. Trong khi đó để xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ và các nước EU thì cần có sự kiểm soát về nguồn gốc và chất lượng từ lúc gieo trồng rồi chăm bón cho đến cả cách đóng gói thành phẩm.

Để các sản phẩm của Việt Nam đạt chất lượng cao thì cần có sự phối hợp một cách thành thật và bài bản giữa nhà nước, các doanh nhân và người nông dân, trong đó vai trò của nhà nước là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên vai trò của nhà nước thông qua Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn rất mờ nhạt và thiếu hiệu quả. Bộ và các Viện nghiên cứu thậm chí không hề đưa ra được các dự báo cần thiết cho người nông dân khiến tình trạng "được mùa mất giá, được giá mất mùa" diễn ra liên tục.

Để người nông dân yên tâm sản xuất thì hàng hóa của họ phải đảm bảo đầu ra và điều đó phụ thuộc vào các doanh nhân và nhà nước. Nhà nước cần hỗ trợ vốn để các doanh nhân xây dựng các nhà máy chế biến và kho bãi theo tiêu chuẩn quốc tế để họ có thể tham gia vào chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu thông qua các công ty phân phối đa quốc gia. Tuy nhiên các doanh nghiệp nhà nước độc quyền thì chỉ nghĩ đến việc ăn chặn người dân thay vì giúp họ phát triển, ví dụ Tổng công ty Lương thực miền Nam (miền Bắc). Các tiểu thương thì vừa không đủ tầm vừa không đủ vốn nên "mua đắt thì bán đắt, mua rẻ thì bán rẻ" cuối cùng bao nhiêu thiệt thòi đổ hết lên đầu người nông dân. Chỉ cần Trung Quốc đóng cửa biên giới một thời ngắn là hàng trăm xe hàng nông sản Việt Nam phải đổ bỏ vì hư hỏng. Cũng vì lý do đó mà chính quyền Việt Nam không dám đóng cửa biên giới với Trung Quốc dù nguy cơ dịch bệnh cúm Covid-19 từ Trung Quốc tràn sang Việt Nam là rất lớn.

Ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam cũng rất èo uột vì không cạnh tranh được với Trung Quốc một phần, phần khác cũng vì qui mô quá nhỏ nên không gia nhập được vào chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu. Cách dễ kiếm tiền nhất và hiệu quả nhất ở Việt Nam là đi… buôn đất. Nếu ai cẩn thận hơn thì xây khách sạn và nhà hàng để phục vụ cho ngành du lịch.

Việc phụ thuộc và trông chờ vào du lịch không chỉ trả giá đắt khi có sự cố như dịch cúm Covid-19 mà còn một điều đáng nói nữa là nghề làm du lịch quá đơn giản, chỉ là làm thuê và phục vụ cho du khách. Những người làm nghề này không cần nhiều kỹ năng và không giúp phát triển được tư duy hay mang lại những giá trị cao về tinh thần. Nói tóm lại chỉ là nghề hầu hạ người khác chứ không có gì cao siêu.

Nghề làm du lịch quá đơn giản, chỉ là làm thuê và phục vụ cho du khách

Dịch cúm Covid-19 gây thiệt hại lớn cho ngành du lịch thì ai cũng có thể thấy được. Nhiều chủ khách sạn, nhà hàng và tất nhiên là cả các nhà đầu cơ đất sẽ khốn đốn trong vụ này. Nạn nhân của dịch cúm Covid-19 là tất cả mọi người dân Việt Nam từ nghèo đến giàu, từ quan đến dân và nặng nhất sẽ là những người giàu có, trong đó có nhiều quan chức. Trong cơn bão lớn thì cây to sẽ đổ trước. Các quan chức cộng sản và giới nhà giàu sẽ mất rất nhiều trong cuộc khủng hoảng này.

Sự thờ ơ với chính trị của người dân và tư duy "có tiền sẽ có tất cả", "mọi việc đã có nhà nước lo" đã, đang và sẽ phải trả giá đắt.

Chính quyền Việt Nam đang hoang mang và bối rối vì Covid-19. Nếu dịch bệnh xảy ra trên diện rộng thì nguy cơ "vỡ trận" như lời các quan chức cao cấp Việt Nam là không thể tránh khỏi. Sự điều hành quan liêu, không minh bạch và thiếu trách nhiệm của chính quyền Việt Nam từ xưa đến nay khiến người dân mất hết niềm tin. Chúng ta cầu mong cho dịch cúm Covid-19 ở Việt Nam đang bị khống chế như báo chí nhà nước đưa tin. Nếu khủng hoảng xảy ra thì cả đất nước sẽ khốn đốn.

Dịch cúm Covid-19 cũng đã phơi bày sự kém cỏi và thiển cận của nhà cầm quyền Việt Nam. Việc chạy theo những lợi nhỏ trước mắt mà không tính đến chuyện lâu dài để rồi nền kinh tế phụ thuộc quá nặng vào Trung Quốc của ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam sẽ dẫn cả nước xuống vực sâu.

Việc các tập đoàn đa quốc gia chuyển nhà máy sang Việt Nam và các nước khác trong khu vực là điều hiển nhiên nhưng không thể trong một sớm một chiều. Cả chính quyền lẫn người dân Việt Nam có thể trả giá đắt trong lúc chờ đợi. Đằng nào việc giao thương với Trung Quốc cũng chỉ có thể giảm dần chứ không thể đột ngột dừng lại hẳn.

Không ai có thể biết đến bao giờ thì dịch cúm Covid-19 mới kết thúc nên không ai có thể đoán được sự thiệt hại mà nó gây ra cho Việt Nam. Tuy nhiên qua vụ này thì ai cũng nhận ra một điều rằng, chính sự thờ ơ, vô cảm và hời hợt với chính trị của người dân và sự thiển cận của Đảng cộng sản Việt Nam sẽ khiến dân tộc Việt Nam lao đao và khốn đốn như chưa từng thấy.

Việt Hoàng

(3/3/2020)

Virus corona : Pháp hủy nhiều sự kiện văn hóa, đóng cửa một số trường (RFI, 02/03/2020)

Pháp là ổ dịch thứ hai tại Châu Âu, số ca nhiễm mới tiếp tục tăng, cho tới nay có tổng cộng 130 ca nhiễm bệnh và 2 trường hợp tử vong. Nhiều sự kiện văn hóa bị hủy hoặc bị hoãn. Trường học tại 12 xã vùng dịch tiếp tục đóng cửa cho đến hết ngày 14/3/2020.

háp đóng cửa nhiều trường học ở các vùng có dịch và hủy nhiều sự kiện văn hóa vì virus corona. Reuters/Gonzalo Fuentes

Trước những nguy cơ lây lan dịch bệnh, các nhà tổ chức Hội chợ Sách Paris, hôm Chủ Nhật, 01/3/2020, thông báo hủy chương trình. Đây là một sự kiện văn hóa quan trọng rất được mong đợi. Năm nay, Hội chợ Sách dự kiến diễn ra từ ngày 20-23/3, quy tụ khoảng 340 tác giả đến từ hơn 50 quốc gia với hy vọng thu hút khoảng 160.000 khách tham quan. Khách mời danh dự năm nay là Ấn Độ, quốc gia hiện ghi nhận có ba ca nhiễm virus corona.

Trước mối lo dịch bệnh, các nhân viên bảo tàng Louvre, đã sử dụng quyền tạm ngưng việc vì lý do an toàn, cho nên viện bảo tàng nổi tiếng nhất thế giới, mỗi năm đón tiếp đến hàng triệu lượt khách, đã phải đóng cửa hôm qua. Quyết định ngưng việc này có thể sẽ được kéo dài cho đến ngày thứ Hai 02/3.

Theo nghiệp đoàn CGT, các nhân viên không hiểu lý do vì sao biện pháp cấm các điểm tụ tập có trên 5.000 người nhằm ngăn chặn dịch bệnh do chính phủ ban hành hôm thứ Bảy 29/2 lại không được áp dụng cho bảo tàng.

Tại những vùng được cho là ổ dịch, trường học tiếp tục bị đóng cửa cho đến hết ngày 14/3. Lệnh cấm được áp dụng tại 9 xã ở tỉnh Oise, phía bắc Paris và 3 xã ở tỉnh Morbihan, tây bắc nước Pháp.

Thể thao cũng không là ngoại lệ. Cuối tuần qua, các sự kiện lớn như cuộc chạy đua bán việt dã (semi – marathon) Paris và trận đấu giữa hai đội Villeurbanne và Monaco trong khuôn khổ giải Vô địch Bóng rổ đã bị hoãn. Hiện tại, chỉ có các trận bóng đá giải L1 là vẫn chưa bị tác động.

Minh Anh

******************

Các thương hiệu lớn bị tố cáo dùng lao động khổ sai Duy Ngô Nhĩ (RFI, 02/03/2020)

Trung Quốc đã chuyển hàng chục ngàn người thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ bị giam giữ trong các trại lao cải đến lao động tại các nhà máy phục vụ cho ít nhất 80 thương hiệu lớn nhất thế giới. Trong một báo cáo chi tiết được công bố hôm nay, 02/03/2020, một trung tâm tham vấn Úc đã tố cáo sự kiện nói trên.

Ảnh minh họa người Duy Ngô Nhĩ bị các hãng lớn trên thế giới bóc lột. Reuters/Ben Blanchard

Theo Viện Chiến lược Chính trị Úc ASPI, từ năm 2017 đến 2019, hơn 80.000 người Duy Ngô Nhĩ, bị giam giữ ở vùng Tân Cương, miền tây bắc Trung Quốc, đã bị đưa đến các nhà máy "thuộc chuỗi cung ứng của 83 thương hiệu nổi tiếng trên toàn thế giới về công nghệ, dệt may và xe hơi".

Bản báo cáo 56 trang nêu rõ các thương hiệu trong ngành điện tử như Apple, Sony, Samsung, Microsoft, Nokia..., ngành dệt may như Adidas, Lacoste, Gap, Nike, Puma, Uniqlo, H&M..., hoặc các hãng xe hơi như BMW, Volkswagen, Mercedes-Benz, Land Rover, Jaguar...

Danh sách cũng bao gồm các tập đoàn lớn của Trung Quốc. Ngoài các hãng xe hơi, còn có các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Haier, chuyên sản xuất các thiết bị gia dụng, Hoa Vi hay Oppo trong ngành điện thoại thông minh.

Theo hãng tin Pháp AFP, chính quyền Trung Quốc đang thi hành một chính sách an ninh tối đa ở Tân Cương để đối phó với tình trạng bạo lực thường được quy cho các thành phần ly khai Duy Ngô Nhĩ.

Một số tổ chức nhân quyền cáo buộc Bắc Kinh đã giam giữ ít nhất một triệu người Hồi giáo ở Tân Cương trong "các trại lao cải". Trung Quốc phủ nhận con số này và khẳng định các trại này chỉ là những "trung tâm huấn nghệ" nhằm tạo công ăn việc làm và chống chủ nghĩa cực đoan tôn giáo.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Viện ASPI, những người lao động Duy Ngô Nhĩ bị chuyển đến các nhà máy ở nơi khác tại Trung Quốc đều bị tước quyền tự do và bị buộc phải làm việc dưới sự giám sát chặt chẽ.

Viện ASPI tố cáo : "Các doanh nghiệp được hưởng lợi từ những người Duy Ngô Nhĩ bị cưỡng bức lao động trong chuỗi sản xuất của họ, và như vậy là đang vi phạm luật cấm nhập khẩu hàng hóa được sản xuất bằng lao động cưỡng bức".

Báo cáo kêu gọi các tập đoàn có liên can mở ngay các cuộc điều tra về sự tôn trọng quyền con người trong các nhà máy cung ứng cho họ ở Trung Quốc, bao gồm cả các cuộc thanh tra và kiểm toán độc lập và chặt chẽ.

Chính quyền Trung Quốc từng chính thức thừa nhận đã chuyển "lực lượng lao động dư thừa" từ Tân Cương sang các vùng khác nhân danh cuộc chiến chống đói nghèo.

Mai Vân

Nhà thầu Trung Quốc chịu trách nhiệm chính trong dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông (RFA, 03/03/2020)

Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc là đơn vị tổng thầu chịu trách nhiệm chính trong dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông bị đội vốn và chậm tiến độ.

Một góc đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông. AFP

Đây là nội dung Bộ Giao thông và vận tải trả lời kiến nghị của cử tri thành phố Hồ Chí Minh về việc xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan việc chậm tiến độ, đội vốn của dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh-Hà Đông.

Theo văn bản trả lời cử tri Thành phố Hồ Chí Minh được truyền thông trong nước trưng dẫn vào ngày 3/3, Bộ Giao thông và vận tải cho biết bộ này là chủ đầu tư của dự án đường sắt Cắt Linh-Hà Đông và một số cơ quan trực thuộc bộ này chịu trách nhiệm về công tác quản lý điều hành dự án, chất lượng lập dự án đầu tư, công tác giải phóng mặt bằng, giám sát tiến độ thi công, chất lượng, giá thành xây dựng…

Bộ Giao thông và vận tải cho biết thêm hiện đang tiến hành rà soát các điều khoản trong hợp đồng với nhà thầu Trung Quốc để xác định rõ trách nhiệm của các bên và đưa ra biện pháp giải quyết phù hợp.

Dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông, dài khoảng 13km, được dự kiến thực hiện từ năm 2008 và hoàn thành vào tháng 11/2013. Tổng vốn đầu tư ban đầu của dự án là 419 triệu đô la Mỹ (USD) và đến năm 2019, dự án đã đội vốn lên đến 886 triệu USD.

Bộ Giao thông và vận tải cho biết đến thời điểm hiện tại, dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông vẫn chưa được đưa vào khai thác là do một số hạng mục thiết bị cần được hoàn thành xử lý trước khi nhà thầu bàn giao và vẫn đang hoàn thiện đánh giá an toàn hệ thống. Bên cạnh đó, các nhân viên của nhà thầu Trung Quốc chưa thể quay lại Việt Nam làm việc sau đợt nghỉ tết nguyên đán vì bị ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Cũng tin liên quan đến đường sắt đô thị tại Việt Nam, truyền thông trong nước trong cùng ngày 3/3 dẫn nguồn từ Ban quản lý Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh cho biết dự án metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên sắp chạy thử nghiệm và dự kiến sẽ khai thác thương mại vào cuối năm 2021.

Ông Huỳnh Hồng Thanh, Phó Trưởng Ban quản lý Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh cho biết dự án đạt tiến độ khoảng 71% khối lượng và đoàn tàu của Metro sẽ được nhập khẩu về nước trong tháng 6/2020. Dự kiến, quý III năm 2020, đoạn trên cao từ Bình Thái về Depot Long Bình (quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương) sẽ được tiến hành chạy thử.

**********************

Thị trường bất động sản Việt Nam và dịch Covid-19 (RFA, 02/03/2020)

Tác động tiêu cực bởi Covid-19

Forbes Việt Nam, vào ngày 24/2, dẫn nguồn từ một báo cáo của Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) đánh giá dịch Covid-19 gây nhiều tác động tiêu cực lên ngành bất động sản nghỉ dưỡng so với các phân khúc còn lại.

Các villa thuộc Khu Resort Vinpearl Phú Quốc. Mỗi căn trị giá từ 50-70 tỷ đồng. Courtesy : Tùng Thien

Báo cáo vừa nêu ghi nhận "Dịch vụ du lịch và lưu trú bị ảnh hưởng trực tiếp, sẽ gián tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu cho thuê bất động sản du lịch và condotel trong ngắn hạn".

Một người làm việc nhiều năm trong lĩnh vực kinh doanh du lịch và bất động sản tại Phú Quốc, không muốn nêu danh tính, khẳng định với RFA báo cáo của Công ty BSC là chính xác. Ông cho biết tình hình du lịch tại Phú Quốc bị ảnh hưởng nặng do dịch Covid-19 :

"Quá nghiêm trọng. Tại vì tăng trưởng du lịch khoảng ba mươi mấy phần trăm. Còn hiện nay mức tăng trưởng chưa được 5%".

Về thị trường bất động sản nghỉ dưỡng tại Phú Quốc, vị doanh nhân ẩn danh nói rằng mặc dù đây là một thị trường ổn định do mang tính đặc thù ; tuy nhiên thị trường này đã bị giảm sút từ khoảng 1,5 năm trước khi Việt Nam công bố dịch Covid-19.

"Thứ nhất là do liên quan tới quy hoạch, gọi là điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với sức phát triển chung của toàn đảo Phú Quốc, cùng với đầu cơ đất làm cho thị trường bất động sản không đúng với giá trị thực cho nên bị bong bóng".

Có dấu hiệu giảm sút từ cuối 2018

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA), ông Nguyễn Trần Nam, tại Diễn đàn Bất động sản Việt Nam diễn ra hồi ngày 27/11/19 cho biết rằng thị trường bất động sản tại Việt Nam trong giai đoạn 3 năm qua gặp nhiều khó khăn và biến động.

Trước đó, VNREA dự báo từ cuối năm 2018, thị trường bất động sản gặp những khó khăn nhất định và có dấu nhiệu giảm sút.

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam trưng dẫn số liệu thống kê cho thấy thị trường bất động sản Việt Nam đi theo chiều hướng giảm trong quý III năm 2019, nhất là ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.

Đài RFA được một nhân viên phụ trách dự án của một công ty kinh doanh bất động sản tư nhân ở Sài Gòn lý giải vì sao thị trường bất động sản Việt Nam bị sút giảm :

"Bị chậm là do một số các dự án ma nhiều quá nên khách e ngại. Một phần nữa là gần tết, người ta không muốn mua đầu tư. Thông thường qua tết thì thị trường mua bán trở lại, nhưng tình hình dịch Covid-19 thì những khách hàng tiền năng rất lo sợ và người ta không đầu tư. Họ lấy tiền, đi ra nước ngoài lánh nạn. Do đó, bất động sản bị ảnh hưởng bởi không có những khách hàng lớn. Còn những khách hàng nhỏ thì họ sợ. Tình hình dịch bệnh căng thẳng, không biết họ có tiền hay không. Vả lại họ cũng ngại đi ra ngoài. Hiện tại, các dự án muốn bán thì phải có các sàn giao dịch mở ra để giới thiệu ; tuy nhiên không được tổ chức nên khách hàng cũng không biết thông tin nhiều. Đồng thời, tâm lý về các dự án ma còn rất nặng nề. Do đó, tình hình bất động sản đều bị ảnh hưởng hết".

Báo mạng Cafebiz.vn, hôm 25/2 còn có bài ghi nhận về thị trường cho thuê mặt bằng kinh doanh và văn phòng tại thành phố Hồ Chí Minh bị tác động lớn do dịch bệnh Covid-19. Tình trạng cho thuê ở trung tâm kinh tế- thương mại lớn nhất Việt Nam được phản ánh là "ế ẩm" mặc dù giá cả cho thuê được giảm xuống rõ rệt.

Ảnh minh họa : Khách hàng tìm hiểu đầu tư vào dự án bất động sản ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Hình chụp ngày 20/09/15. AFP

Hậu quả ra sao ?

Những người làm việc trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản mà RFA liên lạc được cho biết không ít doanh nhân trong lĩnh vực này đang gặp tình trạng "sống dở chết dở". Vị doanh nhân ẩn danh ở Phú Quốc nhấn mạnh :

"Nhiều lắm ! Nhiều người bị ‘chết’ là do họ vay, chứ không phải tiền nhàn rỗi".

Ông Raymond Clement, Giám đốc điều hành của Savills Hotels Châu Á-Thái Bình Dương cũng được Forbes Việt Nam dẫn lời cho biết ở phân khúc bất động sản nghỉ dưỡng, bên bán gặp nhiều khó khăn do tác động tiêu cực của dòng tiền. Ông Raymond Clement cho rằng sự thiếu hụt dòng tiền sẽ gây ra áp lực tài chính, khiến chủ đầu tư phải bán tài sản hoặc tìm đối tác rót vốn. Vị chuyên gia của Savills Hotels Châu Á-Thái Bình Dương nhận định thị trường bất động sản sẽ bị ảnh hưởng đến hết quý II năm 2020 và sẽ phục hồi vào sáu tháng cuối năm, nếu như dịch Covid-19 được kiểm soát tốt.

Về hậu quả trước mắt, Tiến sĩ Vũ Quang Việt, chuyên gia kinh tế từng làm việc tại Cục Thống kê Liên Hiệp Quốc cho rằng hậu quả sẽ có thể rất nhiêm trọng. Từ Hoa Kỳ, Tiến sĩ Vũ Quang Việt lên tiếng với RFA :

"Sắp tới kinh tế Việt Nam đương nhiên sẽ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh này. Đầu tư địa ốc từ nước ngoài ở Việt Nam có thể sẽ giảm. Do đó, khu vực bất động sản sẽ cực kỳ khó khăn. Như vậy một số ‘đại gia’ trong ngành này sẽ phá sản và sẽ lôi kéo tình trạng khủng hỏang tài chính của Việt Nam".

Giải pháp

Ngân hàng Nhà nước, vào ngày 24/2 ban hành công văn số 1117/NHNN-TD yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện các giải pháp hỗ trợ cho khách hàng do ảnh hưởng của dịch CCovid-19. Theo đó, các tổ chức tín dụng phải áp dụng thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng đối với các khoản nợ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và có dư nợ gốc và/hoặc lãi đến kỳ hạn trả nợ trong thời gian từ ngày 23-1-2020 đến ngày 31-3-2020.

Một vài đại diện của các công ty kinh doanh bất động sản tư nhân ở Sài Gòn và Phú Quốc, Đài RFA có dịp tiếp xúc, cho biết doanh nghiệp của họ được xếp trong danh sách hỗ trợ về tín dụng theo công văn vừa ban hành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Về dài hạn đối với thị trường bất động sản Việt Nam, Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Huy Vũ, ở Na Uy lưu ý đến trào lưu những người đến tuổi nghỉ hưu ở Mỹ và phương Tây muốn tìm một nơi thoải mái và rẻ tiền để sống lâu dài lúc về hưu. Do đó, Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ cho rằng Việt Nam là một sự lựa chọn tốt của trào lưu này nếu như Chính phủ Việt Nam chú trọng tạo điều kiện tốt về pháp lý, quyền sở hữu nhà cửa, miễn thuế thu nhập đối với nguồn gốc ở nước ngoài, cải thiện hệ thống y tế… Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ khẳng định :

"Nhiều người Âu, Mỹ chọn nghỉ hưu ở Việt Nam sẽ là những khách du lịch dài hạn, thậm chí trong nhiều trường hợp trở thành những nhà đầu tư. Làm được vậy sẽ giúp ngành du lịch đa dạng hóa nguồn khách du lịch, bớt phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, tăng nguồn thu ngoại tệ, kích thích đầu tư trong nước".

Chiều ngày 26/02 vừa qua, Bộ Công thương đã tổ chức cuộc họp về tác động của dịch bệnh viêm đường hô hấp do virus corona (Covid-19) lên ngành công nghiệp và sản xuất của Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh chủ trì cuộc họp đánh giá tác động của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới virus Corona đến các ngành sản xuất của Việt Nam.

Trước tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp, nhiều nền kinh tế thế giới chịu ảnh hưởng nghiêm trọng với những tác động tiêu cực đến hầu hết các lĩnh vực sản xuất trong đó, đặc biệt nền sản xuất tại Việt Nam đang trong giai đoạn thiếu hụt trầm trọng nhiều loại linh kiện để cấu thành sản phẩm.

Tại cuộc họp này, Bộ Công thương Việt Nam loan báo nguyên liệu trong các ngành điện, điện tử và dệt may chỉ còn đủ cho sản xuất đến hết tháng 3/2020. Và nguyên liệu dệt may, da giày, túi xách cũng gặp tình trạng tương tự, nghĩa là chỉ đủ cho tháng Ba hay chậm lắm là đầu tháng Tư, dẫn đến khả năng nhiều doanh nghiệp sẽ phải tạm dừng hoạt động.

Các doanh nghiệp cũng thừa nhận thực trạng này. Doanh nhân Diệp Thành Kiệt, chuyên gia May Mặc & Da Giày, phân tích :

"Cái đó hoàn toàn đúng. Bộ Công thương một mặt dựa trên số liệu mà Bộ được báo cáo, một mặt dựa trên tổng hợp ý kiến các ngành, các hội, cho nên thông tin đó khá là chính xác".

Doanh nhân Nguyễn Tử Quảng, Giám đốc công ty phần mềm BKAV và điện thoại di động ở Hà Nội, đồng ý với thông tin của Bộ Công thương rằng việc nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động do thiếu nguyên liệu sản xuất là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra :

"Hiện nay chuỗi sản xuất của các nhà sản xuất trên toàn thế giới đều có sự phụ thuộc lẫn nhau. Một sản phẩm bây giờ thì linh kiện của nó có mặt ở rất nhiều nước. Ngay như Nhật Bản, nơi sản xuất rất nhiều linh kiện cho các thiết bị điện tử mà nếu tình hình Covid-19 cứ diễn biến xấu thì chắc chắn điều Bộ Công thương nói là đúng".

Giải thích về thực trạng đáng báo động này, Bộ Công thương cho biết vì Trung Quốc là nước xuất khẩu nguyên liệu lớn nhất cho các ngành công nghiệp trên thế giới, nay đang bị dịch bệnh Covid-19 hoành hành khiến các ngành sản xuất, vận tải, hậu cần, phân phối, dịch vụ… qua Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung đều bị tác động.

Thực tế, các ngành công nghiệp, chế biến, sản xuất, chế tạo của Việt Nam hiện nay đang phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung nguyên phụ liệu, linh kiện đầu vào nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc. Đây là điều đáng báo động, chứng minh phần nào sự phụ thuộc của Việt Nam vào việc nhập nguyên liệu từ thị trường Trung Quốc khi các chuỗi sản xuất bị đứt đoạn.
Số liệu mới nhất từ Trung Tâm Thông Tin Công Nghiệp- Thương Mại, Bộ Công thương cho thấy năm 2019 gần 30% hàng nhập khẩu vào Việt Nam có xuất xứ từ Trung Quốc.
Theo báo cáo của Cục Công nghiệp, Bộ Công thương, Việt Nam nhập khẩu khoảng 40 tỷ USD các mặt hàng linh kiện điện tử, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc là 13,8 tỷ USD (chiếm 34%).

Đặc biệt, ngành dệt may, da giày và túi xách của Việt Nam năm 2019 nhập từ Trung Quốc tổng giá trị 1,3 tỷ USD xơ sợi phục vụ sản xuất, tương đương 57,39%. Trong khi đó nhập 7,73 tỷ USD vải (chiếm 60,91%) và khoảng 2,45 tỷ USD nguyên phụ liệu dệt may, da giày (chiếm 43,67%).

Đối với ngành sản xuất, lắp ráp ô tô, nhất là sản xuất ô tô tải đang phụ thuộc tới 70% linh phụ kiện nhập từ Trung Quốc.

Bên cạnh đó, tình hình Covid-19 tại Hàn Quốc và Nhật Bản cũng ngày càng phức tạp khiến nguồn cung nguyên phụ liệu nhập khẩu từ hai nước này vào Việt Nam cũng sẽ bị giảm sút.

Hình chụp hôm 24/5/2019 tại một nhà máy may mặc ở Hà Nội

Cũng theo báo cáo của Cục Công nghiệp, Bộ Công thương, Việt Nam nhập khẩu các mặt hàng linh kiện điện tử từ Hàn Quốc với tổng giá trị là 16,8 tỷ USD (chiếm 42%), từ Nhật Bản là 1,7 tỷ USD (chiếm 4,2%).
Ngành dệt may, da giày và túi xách của Việt Nam năm 2019 nhập khẩu từ Hàn Quốc là 2,02 tỷ USD vải (tương đương 15,91%) và 0,71 tỷ USD nguyên phụ liệu dệt may, da giày (tương đương 12,65%).

Với ngành sản xuất, lắp ráp ô tô, những dòng xe du lịch có linh kiện được nhập từ Hàn Quốc, Nhật Bản để tiến hành lắp ráp, tuy nhiên, những nước này cũng đang bùng phát dịch bệnh. Do đó, dự kiến đến cuối quý đầu tiên năm 2020, nhiều doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô cũng sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ việc thiếu hụt nguồn linh kiện phục vụ sản xuất, chế tạo và lắp ráp.

Không dừng lại ở đó, theo các doanh nghiệp Việt Nam, bên cạnh nỗi lo về nguyên liệu đầu vào thiếu hụt thì còn nỗi lo khác là đầu ra của sản phẩm.

Biểu đồ kim ngạch nhập khẩu linh kiện điện tử của Việt Nam với 3 nước Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản trong năm 2019

Doanh nhân ngành May Mặc& Da Giày Diệp Thành Kiệt giải thích :

"Cái mà chúng tôi lo ngại là hiện Covid-19 đã lây lan đến khu vực thị trường. Tức là trước đây nó nằm chủ yếu ở khu vực cung ứng mà đặc biệt là Trung Quốc, thì bây giờ nó đã lan đến nơi tiêu thụ rồi, thí dụ như Ý rồi một số nước Châu Âu. Chưa cần nó có thể lan ra khắp Châu Âu và Mỹ, nhưng với tâm lý hiện nay là người ta rất ngại tập họp đông và người ta giảm chuyện mua sắm đi, thì cái lo lớn hiện nay của chúng tôi là đầu ra của sản phẩm. Nói nôm na là thị trường tiêu thụ sẽ bị sút giảm. Đó là cái đáng lo mà tôi nghĩ cũng nên báo động để các doanh nghiệp phải lo tính toán ngay từ bây giờ".

Đặc biệt, nhóm các sản phẩm của ngành công nghiệp – điện tử gồm cả điện thoại và tivi là những mặt hàng có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc, Hàn Quốc.

Cục Công nghiệp nhận định, Trung Quốc hay một số quốc gia đang bùng phát dịch bệnh khác là Hàn Quốc và Nhật Bản là thị trường tiêu thụ lớn đối với một số mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam như dệt may, da giày, túi xách, máy vi tính, sản phẩm điện tử, linh kiện, điện thoại di động và linh kiện. Chắc chắn, ảnh hưởng của dịch bệnh cũng tác động lớn đến kim ngạch xuất khẩu và thị trường tiêu thụ ngoài nước của những ngành hàng này.

Về phía Trung Quốc, hoạt động của các nhà máy ở nước này sụt giảm với tốc độ kỉ lục vào tháng 2/2020, thậm chí còn tệ hơn lúc diễn ra cuộc khủng hỏang tài chính toàn cầu. Nó nêu bật thiệt hại to lớn mà dịch virus corona gây ra đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Biểu đồ các thị trường xuất nhập khẩu của Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2019

Chỉ số Quản lí Sức mua (PMI) chính thức của Trung Quốc giảm xuống mức thấp kỉ lục 35,7 trong tháng 2 so với 50,0 trong tháng 1.

Chỉ số này cho thấy bức tranh tổng quát chính thức đầu tiên về nền kinh tế Trung Quốc, kể từ khi dịch virus corona bùng phát làm tử vong gần 3.000 người ở Trung Quốc đại lục và lây nhiễm khoảng 80.000 người.

Dữ liệu này báo trước sự gián đoạn kinh tế do virus có thể sẽ kéo dài hết cả quý đầu tiên của năm 2020 vì dịch bệnh đã khiến nhà chức trách ban hành những hạn chế du hành rộng khắp và các biện pháp y tế công cộng nghiêm ngặt đã làm tê liệt hoạt động kinh tế.

Một chỉ số phụ của hoạt động sản xuất lao dốc xuống mức 27,8 trong tháng 2 từ mức 51,3 trong tháng 1, trong khi chỉ số đơn đặt hàng mới giảm xuống mức 29,3, giảm từ mức 51,4 một tháng trước đó.

Các đơn đặt hàng xuất khẩu mới mà các nhà sản xuất Trung Quốc nhận được cũng giảm với tốc độ nhanh nhất trong nhiều năm, với Cục Thống kê Quốc gia cảnh báo về áp lực đối với các nhà xuất khẩu từ các lô hàng bị trì hoãn và các đơn đặt hàng bị hủy.

Các nhà phân tích đang cảnh báo sự lây lan của virus corona sang các quốc gia khác sẽ tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu và hạn chế sự phục hồi cho các nhà sản xuất Trung Quốc.

Câu hỏi mà nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu đang đặt ra trong bối cảnh dịch Covid-19 là đã tới lúc kinh tế Việt Nam thoát khỏi lệ thuộc vào Trung Quốc ?

Trong cuộc phỏng vấn với truyền thông quốc tế, Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan phân tích sự lệ thuộc của kinh tế Việt Nam vào Trung Quốc và ‘cơ hội thoát ra‘ nhân biến cố dịch cúm do Covid-19 hay virus corona gây ra.

Theo bà ‘trong cái rủi, có cái may’ và đây là cơ hội và thời điểm để Việt Nam tái cấu trúc, tổ chức lại nền kinh tế, thương mại, đầu tư của mình để đa dạng hóa, đa phương hóa tốt hơn kinh tế đối ngoại, đem lại cân bằng bền vững cho nền kinh tế và phát triển của đất nước. "Dịch cúm này cũng cho thấy những cái yếu của Trung Quốc, chứ không phải Trung Quốc là quá mạnh và giỏi giang về tất cả các mặt".

Bà nhấn mạnh : "Đây là cơ hội để Việt Nam thấy là lệ thuộc vào bất cứ nước nào thì cũng tệ, nhưng lệ thuộc vào một nước mà có nhiều vấn đề kể cả trong quan hệ riêng với mình, cũng như những vấn đề nội bộ của họ thì lại càng tệ hơn. Cho nên muốn hay không thì phải vượt lên thôi, cùng nhau và vượt lên vào lúc này, không thì sẽ là quá muộn". Bà hy vọng với những FTA đã có cũng như EVFTA mới đây, hy vọngViệt Nam sẽ tự chủ được vấn đề sản xuất nguyên liệu cho chính mình, không tùy thuộc quá nhiều vào bất cứ một nguồn cung ứng nhất định nào nữa.

Liệu nhà nước Việt Nam mà người đứng đầu là Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có dám "chớp" lấy thời cơ, cùng nhân dân "thoát khỏi sự lệ thuộc" ?

Trong tình thế đại dịch nguy hiểm do virus Corona chủng mới khởi nguồn từ Trung Quốc đang lan tràn trên thế giới. Nền kinh tế của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề, nguy cơ hàng chục nghìn văn phòng, công xưởng sẽ bị đóng cửa vì mất thị trường, hàng triệu công nhân, nông dân Việt Nam sẽ mất việc làm, đây là một bài học đau đớn mà cả dân tộc đang phải trả giá cho việc Đảng cộng sản Việt nam đã quá lệ thuộc về mọi mặt đối với Trung quốc.

Thảo Nguyên (Đà Nẵng)

Nguồn : Thoibao.de, 02/03/2020