Donald Trump : Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân lên Bắc Triều Tiên (RFI, 30/06/2019)

Ngày 30/06/2019 có thể được ghi vào lịch sử như là ngày mà một tổng thống Hoa Kỳ đang tại chức đặt chân trên lãnh thổ Cộng Hòa Nhân Dân Triều Tiên. Đáp ứng lời mời qua Twitter của tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra trước đó một hôm, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un đã đến Bàn Môn Điếm để tiếp xúc với đồng nhiệm Hoa Kỳ. Nhân dịp này tổng thống Mỹ đã có một cử chỉ đầy biểu tượng : Bước qua lằn ranh biên giới, đặt chân lên phần đất của Bắc Triều Tiên.

Cùng với lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, Tổng thống Mỹ Donald Trump (t) đặt bước chân đầu tiên lên lãnh thổ Bắc Triều Tiên tại Bàn Môn Điếm, ngày 30/06/2019. Reuters/Kevin Lamarque

Từ Seoul, thông tín viên RFI Frédéric Ojardias tường thuật :

"Tổng thống Mỹ Donald Trump tiến đến từ phía nam. Ông ấy bước về phía lằn ranh biên giới hai miền nam bắc Triều Tiên, giữa hai tòa nhà màu xanh da trời, trên lối đi lát bê tông cắt ngang đường giới tuyến. Phía bên này đường ranh giới, Donald Trump chờ đợi vài giây, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un đang tiến lại từ phía bắc.

Hai nhà lãnh đạo bắt tay nhau qua đường giới tuyến. Họ vượt qua biên giới rồi bước sang phần đất miền bắc. Đây thực sự là thời khắc lịch sử. Donald Trump trở thành tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên đặt chân đến Bắc Triều Tiên khi đang tại chức.

Sau đó, hai nhà lãnh đạo nhanh chóng quay trở lại phần đất phía nam. Họ tươi cười nói chuyện trước rất đông nhiếp ảnh gia đang tìm cách ghi lại khoảnh khắc lịch sử nói trên.

Phát biểu với các nhà báo, tổng thống Mỹ cho biết là bước qua lằn ranh biên giới là một điều tuyệt vời. Tuy nhiên, ông Trump cũng không thể chắc chắn là hình ảnh đẹp, ngón đòn truyền thông đó có thực sự cho phép hai bên quay lại bàn đàm phán hay không.

Hai nhà lãnh đạo sau đó đã gặp tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Và cả ba nhà lãnh đạo vào thảo luận bên trong tòa nhà nằm bên cạnh lằn ranh biên giới, trên đất Hàn Quốc".

Thách thức các quy tắc ngoại giao

Trung thành với thói quen của mình, tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa thách thức các quy tắc ngoại giao : ông Trump đã đề nghị lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tới cuộc gặp thông qua tin nhắn trên mạng Twitter để "bắt tay và chào nhau".

Với một phản ứng nhanh chóng khác thường, Bắc Triều Tiên thể hiện thái độ quan tâm. Thứ trưởng Ngoại Giao Choe Son Hui tuyên bố một thượng đỉnh như vậy sẽ là "một dịp có ý nghĩa nhằm thắt chặt quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo, và để thúc đẩy các quan hệ song phương".

Seoul nhận định cuộc gặp tại nơi biểu tượng cho 7 thập kỷ chia cắt và thù địch sẽ mang ý nghĩa quan trọng. Diễn ra khi không có nhiều thời gian chuẩn bị, một thượng đỉnh như vậy có thể sẽ không cho phép đạt được những bước tiến ngay lập tức về vấn đề hạt nhân, nhưng có thể sẽ góp phần tái khởi động các cuộc đàm phán vốn đang bị tắc nghẽn từ nhiều tháng nay.

Không chỉ là để bắt tay và chào hỏi

Khi mời ông Kim Jong-un đến gặp mặt ở vùng phi quân sự phân chia hai nước Nam và Bắc Triều Tiên, tổng thống Mỹ cho biết mục tiêu "chỉ là để bắt tay và chào hỏi nhau" (just to shake hand and say hello), nhưng trong thực tế cuộc gặp đã trở thành một sự kiện lịch sử.

Ông Donald Trump đã nhận lời mời của ông Kim Jong-un, bước qua vạch kẻ phân cách Hàn Quốc với Bắc Triều Tiên và đi vài bước trên lãnh thổ Bắc Triều Tiên trước khi cùng ông Kim quay trở lại phần đất của Hàn Quốc.

Ông Donald Trump như vậy đã trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân lên lãnh thổ Bắc Triều Tiên, một sự kiện chưa từng thấy trong lịch sử. Vào năm 1994, cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter cũng đã từng đến Bắc Triều Tiên, nhưng khi ấy ông Carter không còn tại chức.

Cuộc gặp gọi là để chào hỏi xã giao sau đó đã biến thành một tiểu thượng đỉnh ở Bàn Môn Điếm, kéo dài khoảng 50 phút, chứ không đơn thuần là một cái bắt tay và một tiếng Hello như ông Trump gợi lên trong lời mời.

Trọng Nghĩa, Thùy Dương

*****************

Tổng thống Trump : ‘Đứng trên đất Triều Tiên’ là ‘vinh dự lớn’ (VOA, 30/06/2019)

Tổng thống Donald Trump hôm 30/6 nói rằng ông đã có "cuộc gặp tuyệt vời" với lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un tại Vùng Phi quân sự giữa Hàn Quốc và Triều Tiên.

Ông Trump và ông Kim tại cuộc gặp hôm 30/6.

Theo AP, ông Trump viết trên Twitter về việc rời Hàn Quốc sau chuyến thăm Châu Á kéo dài bốn ngày cũng như chuyện trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân lên đất Triều Tiên.

Ông Trump tweet rằng ông đã "đứng trên đất Triều Tiên" và nói rằng đó là một động thái "quan trọng" cũng như như là "một vinh dự lớn".

Sau cuộc gặp hôm 29/6, ông Trump thông báo rằng ông và ông Kim đã đồng ý nối lại các cuộc đàm phán bị đình trệ về việc phi hạt nhân hóa trong những tuần tới, theo AP.

Reuters đưa tin rằng cuộc gặp kín giữa hai nhà lãnh đạo diễn ra trong vòng gần một giờ đồng hồ.

"Chúng tôi có một cuộc gặp rất, rất tốt đẹp", Tổng thống Trump nói sau cuộc đối thoại.

Hãng tin Anh dẫn lời ông Kim nói thêm rằng sẽ là vinh dự lớn nếu ông Trump thăm thủ đô Bình Nhưỡng. Trong khi đó, tin cho hay, ông Trump nói rằng hai nhà lãnh đạo đồng ý thăm quốc gia của nhau "vào thời điểm phù hợp".

Trong chuyến công du Nhật dự hội nghị thượng đỉnh G20, ông Trump đã hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin và gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Trump và ông Tập cũng đã quyết định nối lại đàm phán thương mại sau khi các cuộc trao đổi đổ vỡ trước đó.

********************

Sau hội kiến với Kim tại Bàn Môn Điếm, Trump tuyên bố "sớm" đàm phán tiếp (RFI, 30/06/2019)

Ngoài hành động mang tính biểu tượng bước qua lằn ranh giới tuyến Nam Bắc Triều Tiên, dấu ấn chia cắt sâu đậm nhất còn lại của thời kỳ Chiến tranh Lạnh, cuộc gặp bất ngờ giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Bắc Triều Tiên còn để lại những kết quả cụ thể gì ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un và nguyên thủ Hàn Quốc Moon Jae-in tại Bàn Môn Điếm, 30/06/2019. Reuters/Kevin Lamarque

Theo hãng thông tấn Hàn Quốc Yonhap, sau cuộc họp kín kéo dài 53 phút, với lãnh đạo Bắc Triều Tiên, tại ngôi nhà mang tên Tự Do, trên đường giới tuyến Liên triều, bên phía lãnh thổ Hàn Quốc, trong cuộc họp báo chung với tổng thống Hàn Quốc, nguyên thủ Mỹ tuyên bố : "Chúng tôi đã đạt thỏa thuận về việc thành lập các ê kíp", để chuẩn bị trong hai ba tuần lễ tới sẽ mở lại các đàm phán nhằm tìm phương hướng vượt qua các bất đồng.

Cũng như những lần hội kiến trước, tổng thống Mỹ tỏ ra tin tưởng, cũng như không vội vã. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in tham gia vào cuộc gặp mặt tay ba lịch sử này, và cũng là người tham gia kiến thiết cuộc hội kiến bất ngờ, ghi nhận : với cuộc gặp mặt trực tiếp Trump – Kim lần thứ ba, tại Bàn Môn Điếm, "tiến trình hòa bình nhằm hướng đến phi hạt nhân hóa hoàn toàn, và thiết lập một nền hòa bình vĩnh viễn trên bán đảo Triều Tiên, đã vượt qua được một trở lực lớn".

Vẫn theo Yonhap, sau khi thông báo về nhân sự đứng đầu đoàn đàm phán mỗi bên, Donald Trump và Kim Jong-un đã quyết định sẽ nhanh chóng tái khởi động tiến trình đàm phán phi hạt nhân hóa. Tổng thống Mỹ cho biết đặc sứ về Bắc Triều Tiên Stephen Biegun sẽ tiếp tục dẫn dắt đoàn đàm phán Hoa Kỳ, đồng thời bày tỏ hy vọng Bình Nhưỡng thay đổi một số thành phần trong đoàn.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên không đưa ra tuyên bố nào sau cuộc họp kín.

Ngờ vực

Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, nhiều chuyên gia chính trị quốc tế và chính trị gia tỏ ra ngờ vực về cuộc hội kiến bất ngờ Trump – Kim lần thứ ba, mà tổng thống Mỹ thoạt tiên nhấn mạnh chỉ là một cuộc gặp thân mật nhằm duy trì quan hệ song phương, chứ hoàn toàn không phải là một cuộc thượng đỉnh lần thứ ba.

Mintaro Oba, một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, chuyên gia về khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, phê phán lối ngoại giao của tổng thống Mỹ, mang tính quảng cáo, không nhằm giải quyết các vấn đề thực chất. Trả lời ABC, ứng cử viên sơ bộ tranh cử tổng thống Mỹ, đảng Dân Chủ, thượng nghị sĩ Bernie Sanders khẳng định bản thân ông không hề thấy có vấn đề gì khi gặp gỡ lãnh đạo Bình Nhưỡng Kim Jong-un tại Bắc Triều Tiên hay nơi khác, đồng thời lên án phong cách ngoại giao "trưng ảnh" của tổng thống Mỹ, và "chính sách trống đánh xuôi, kèn thổi ngược không thể tin nổi" của tổng thống Trump đã làm suy yếu nền ngoại giao Hoa Kỳ.

Món quà tráo đổi

Theo nhà phân tích Go Myong-hyun, Viện nghiên cứu chính trị Asan, Seoul, cuộc gặp nói trên là "một món quà rất lớn của Kim dành cho Trump", trong bối cảnh đàm phán bế tắc sau thượng đỉnh Hà Nội, bởi cho đến nay Washington không hề đáp ứng đòi hỏi của Bình Nhưỡng, là cần dỡ bỏ một số trừng phạt quốc tế để nối lại các đàm phán. Chế độ Bình Nhưỡng đã "mang lại một cơ hội mới" cho tổng thống Mỹ, muốn khẳng định là quan hệ ngoại giao có thể duy trì, chủ yếu nhờ mối quan hệ cá nhân giữa hai lãnh đạo.

Ngược lại, vẫn theo vị chuyên gia này, cuộc gặp này cũng là món quà của tổng thống Mỹ tặng lãnh đạo họ Kim, từ lâu vẫn trông đợi một tổng thống Mỹ đặt chân lên đất Bắc Triều Tiên, và được Hoa Kỳ đối xử bình đẳng. Trước cuộc họp kín, lãnh đạo Bắc Triều Tiên tỏ ý tin tưởng là mối quan hệ mật thiết của mình với tổng thống Mỹ "sẽ cho phép vượt qua nhiều trở ngại", và chỉ có một mối quan hệ như vậy mới cho phép hai bên tổ chức trong chớp nhoáng một cuộc hội kiến được đánh giá là lịch sử này.

Trọng Thành

*******************

Mỹ-Bắc Triều Tiên : Vì sao Trump bất ngờ muốn gặp Kim Jong-un ở Bàn Môn Điếm ? (RFI, 30/06/2019)

Cuộc hội kiến lịch sử giữa một tổng thống đương nhiệm Mỹ với lãnh đạo Bắc Triều Tiên trên lãnh thổ Bắc Hàn diễn ra bất ngờ. Donald Trump tung ra lời mời chỉ ngay trước khi từ Nhật Bản sang Hàn Quốc, còn Kim Jong-un thông báo nhận lời ít giờ trước thời điểm dự kiến ngày 30/06/2019. Vì sao lại có cuộc hội kiến có vẻ như đầy ngẫu hứng này ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tại Bàn Môn Điếm ngày 30/06/2019. U.S. Network Pool/via Reuters TV

Trả lời RFI, nhà chính trị học Pascal Dayez-Burgeon, từng là một nhà ngoại giao tại Hàn Quốc, nhấn mạnh đến việc Washington không muốn để Trung Quốc thao túng hồ sơ Bắc Triều Tiên, đặc biệt với việc bất ngờ tổ chức thượng đỉnh Tập - Kim, chỉ ít ngày trước cuộc gặp Donald Trump – Tập Cận Bình tại Nhật Bản :

"Có thể là do ông Trump khá lo ngại về cuộc thượng đỉnh giữa lãnh đạo Bắc Triều Tiên với chủ tịch Trung Quốc tại Bình Nhưỡng (ngày 20/06/2019). Ông Trump không muốn hồ sơ Bắc Triều Tiên thoát khỏi tay ông ta để rơi trở lại vào vòng kiềm tỏa của Bắc Kinh. Tổng thống Mỹ đã quyết định phải phản ứng một cách nhanh chóng, với những gì có trong tầm tay.

Đối với Trung Quốc, điều thực sự quan trọng là các đàm phán với Mỹ nhằm chấm dứt cuộc chiến thương mại. Nếu Trung Quốc để ngỏ cho Hoa Kỳ một vùng tự do hành động trong hồ sơ Bắc Triều Tiên, Bắc Kinh hy vọng Washington sẽ bớt cứng rắn hơn trong các thương lượng về thương mại. Đây là một khía cạnh của vấn đề.

Nhưng cũng không nên quên rằng, đối với Bắc Kinh, Bắc Triều Tiên trong một chừng mực nào đó là một quốc gia mang tính chiến lược, giống như Cuba. Nếu như Hoa Kỳ đặt chân được vào Bắc Triều Tiên, như vậy họ chỉ còn cách Trung Quốc chừng 200 km. Điều rất quan trọng đối với Bắc Kinh là phải tiếp tục ở trong cuộc chơi, do sự gần gũi với Bắc Triều Tiên về mặt lãnh thổ, miền bắc Trung Quốc tiếp giáp với Bắc Triều Tiên.

Như vậy, Trung Quốc cũng không thể để phó mặc hoàn toàn Bắc Triều Tiên cho nước Mỹ... Vấn đề ở đây như vậy là rộng lớn hơn nhiều chủ đề cụ thể (phi hạt nhân hóa) Bắc Triều Tiên. Theo góc nhìn này, hồ sơ Bắc Triều Tiên chỉ là khía cạnh mang tính chiến thuật trong các thương lượng mang tính toàn cầu".

Trọng Thành

******************

Hội nghị Trump-Kim ở Bàn Môn Điếm chỉ được Bắc Triều Tiên quyết định vào giờ chót (RFI, 30/06/2019)

Cuộc gặp lịch sử giữa một tổng thống Hoa Kỳ và lãnh đạo Bắc Triều Tiên tại đường giới tuyến Liên Triều hôm nay, 30/06/2019, chỉ được quyết định vào giờ chót. Đầu giờ sáng hôm nay, giờ địa phương, vẫn chưa có thông tin gì về quyết định của lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un có tới Bàn Môn Điếm hay không.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hội đàm với lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tại Bàn Môn Điếm (Hàn Quốc) ngày 30/06/2019. Reuters/Kevin Lamarque

Trong lúc đó, Donald Trump liên tục tung ra các tín hiệu nóng lòng gặp đồng nhiệm Bình Nhưỡng. Trong một cuộc họp với tổng thống Hàn Quốc sáng nay, ông Donald Trump nhấn mạnh là cuộc hội kiến, nếu diễn ra, có thể là "rất ngắn ngủi, nhưng điều đó không quan trọng, chỉ một cú siết tay cũng sẽ mang rất nhiều ý nghĩa".

Cuối giờ sáng nay, trước báo giới, sau một cuộc họp với các chủ doanh nghiệp sáng nay tại Seoul, ông Donald Trump khẳng định lãnh đạo Bắc Triều Tiên rất muốn gặp lại ông, và "dường như đang có nhiều hoạt động chuẩn bị cho một cuộc hội kiến chớp nhoáng".

Theo hãng tin AFP, lãnh đạo Bắc Triều Tiên không chính thức tuyên bố nhận lời mời của tổng thống Mỹ. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, trong cuộc họp báo trưa nay với tổng thống Mỹ, là người đầu tiên thông báo việc ông Kim Jong-un trong những giờ tới sẽ đến Bàn Môn Điếm, ngôi làng là biểu tượng cho "sự chia cắt" hai miền Nam Bắc Triều Tiên.

Sau thượng đỉnh đầu tiên cách nay hơn một năm ở Singapore, mang lại nhiều hy vọng, quan hệ song phương Hoa Kỳ - Bắc Triều Tiên rơi vào bế tắc, đặc biệt sau thất bại của thượng đỉnh lần thứ hai tại Hà Nội cuối tháng 2/2019.

Đối với nhiều nhà quan sát, cuộc hội kiến mà Donald Trump bất ngờ đề xuất tại đường giới tuyến Liên Triều - chỉ được lãnh đạo Bình Nhưỡng chấp nhận ít giờ trước thời điểm dự kiến - cho dù chắc chắn không đủ để mang lại lối thoát cho hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên gai góc, nhưng cũng là một biểu tượng quan trọng, trước hết giúp cho việc thúc đẩy tiến trình giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên.

Trọng Thành

********************

Tổng thống Trump đặt chân sang đất Bắc Hàn (BBC, 30/06/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un tại khu phi quân sự (DMZ) trong một cuộc gặp mà lần đầu tiên có tổng thống Mỹ đương nhiệm đặt chân sang đất Bắc Hàn.

Cuộc gặp bất ngờ và lịch sử

Cuộc gặp vốn chưa từng được biết đến sau khi ông Trump viết trên Twitter hôm 29/6 về lời mời dành cho ông Kim trong lúc đang dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Nhật.

Tại cuộc họp báo chung không định trước với Tổng thống Nam Hàn Moon Jae-in sau cuộc gặp với Chủ tịch Kim Jong-un của Bắc Hàn, ông Trump cho biết Những điểm chính như sau :

- Các nhà đàm phán từ hai nước sẽ gặp nhau trong hai hoặc ba tuần tới.

- Ông Trump đã hỏi Kim Jong-un rằng ông có muốn ông đi qua ranh giới phân chia Bắc và Nam Hàn hay không và ông Kim nói ông sẽ coi đó là niềm vinh dự.

- Ông Trump cảm ơn ông Kim vì đã gặp gỡ trong một thông báo ngắn như vậy, tiết kiệm cho ông một số báo chí tiêu cực.

- Ông Trump xác nhận rằng ông đã mời ông Kim tới Nhà Trắng, nhưng không có gì chính thức được đồng ý.

- Ông Trump nói rằng ông không coi các vụ phóng tên lửa của Bắc Hàn vào tháng Năm là các vụ thử tên lửa.

- Ông Trump nói rằng các biện pháp trừng phạt đối với Bắc Hàn vẫn được áp dụng, mặc dù ông muốn loại bỏ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un tại khu phi quân sự (DMZ)

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại DMZ

Nhà bình luận Ankit Panda chỉ ra rằng đây là cuộc gặp gỡ ba bên đầu tiên giữa lãnh đạo hai miền Triều Tiên và Hoa Kỳ. Tổng thống Nam Hàn Moon Jae-in đã cố gắng đóng vai trò trung gian hòa giải giữa hai nước trong nhiều năm.

Khoảnh khắc này là thứ chúng ta chưa từng thấy trước đây. Bình Nhưỡng vốn thích sự kiện ngoại giao được lên kế hoạch cẩn thận.

Ông John Delury của Đại học Yonsei ở Seoul nói với BBC rằng việc ông Kim cùng nói chuyện với ông Moon và ông Trump "là điều rất phi thường".

Cũng tại sự kiện hôm 30/6, người ta thấy ông Trump bước qua lằn ranh biên giới vào lãnh thổ Bắc Hàn. Ông Kim Jong-un nói : "Đó là một hành động rất can đảm và quyết đoán".

Ông Trump cũng dẫn Kim vào lãnh thổ Nam Hàn.

Chưa từng có tổng thống Mỹ đương nhiệm nào từng bước vào lãnh thổ Bắc Hàn trước đây.

Bình Nhưỡng mô tả đề nghị này là "thú vị", nhưng chưa cho biết liệu ông Kim có nhận lời hay không.

Ông Trump đang ở Nam Hàn để thảo luận về các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa và vấn đề thương mại.

Một cuộc gặp với ông Kim sẽ là cuộc gặp gỡ mang tính biểu tượng, tiêu biểu cho phong cách ngoại giao khác thường của ông Trump.

Đến nay đã hai hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim diễn ra tại Singapore và Việt Nam - và thất bại trong việc thu hẹp sự khác biệt về tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng.

Các nhà bình luận nói rằng một cuộc họp thứ ba giữa hai người tại DMZ sẽ đem lại tiếng vang nhưng tác động tối thiểu đến tiến trình đàm phán phi hạt nhân hóa.

Ông Trump chưa xác nhận ông Kim sẽ ở đó mà chỉ nói ông mong đợi có chuyến thăm DMZ "thực sự thú vị".

Bình Nhưỡng mô tả đề nghị này là một "gợi ý rất thú vị", nhưng nhấn mạnh rằng họ chưa nhận được yêu cầu chính thức.

Bắc Triều Tiên : Kim Yong-chol tái xuất hiện sau tin đồn bị thanh trừng (RFI, 03/06/2019)

Chỉ vài ngày sau khi báo chí Hàn Quốc đưa tin là nhà ngoại giao cấp cao Kim Yong-chol của Bắc Triều Tiên phải đi cải tạo sau khi thượng đỉnh Trump-Kim ở Hà Nội thất bại, hôm nay, 03/06/2019, truyền thông chính thức Bắc Triều Tiên đưa tin nhân vật này hôm qua đã tháp tùng lãnh đạo Kim Jong-un tới xem một chương trình biểu diễn nghệ thuật.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và ông Kim Yong-chol, trong cuộc gặp tại Bình Nhưỡng, Bắc Triều Tiên, ngày 07/07/2018 - Andrew Harnik/Pool via Reuters

Theo KCNA, nhà ngoại giao Kim Yong-chol, đặc sứ của Bình Nhưỡng phụ trách các cuộc thương lượng với Mỹ về phi hạt nhân hóa, là một trong số 11 quan chức cấp cao xuất hiện bên cạnh lãnh đạo Kim Jong-un và phu nhân Ri Sol-ju tại một buổi biểu diễn nghệ thuật mà các tiết mục đều do vợ của các sĩ quan quân đội Bắc Triều Tiên trình diễn.

Trước đó, hôm thứ Sáu 31/05/2019, nhật báo Chosun Ilbo của Hàn Quốc trích dẫn một nguồn tin ẩn danh từ Bắc Triều Tiên cho biết lãnh đạo Kim Jong-un đã ra lệnh hành quyết 5 quan chức ngoại giao cấp cao vì tội "phản bội lãnh đạo", "làm gián điệp cho Mỹ" và để thượng đỉnh Mỹ-Triều thất bại tại Hà Nội hồi cuối tháng 02/2019.

Cũng theo nguồn tin của Chosun Ilbo, ông Kim Yong-chol phải đi cải tạo lao động. Còn Ủy ban tình báo của Quốc Hội Hàn Quốc hồi tháng Tư cho biết ông Kim Yong-chol đã bị gạt khỏi vị trí quyền lực sau khi để thượng đỉnh Hà Nội thất bại.

Thùy Dương

*****************

Vì sao ta cần thận trọng trước tin 'Bắc Hàn xử tử quan chức' (BBC, 31/05/2018)

Một số báo quốc tế đưa tin phái viên chuyên về hạt nhân của Bắc Hàn đã bị xử tử trong đợt thanh trừng các viên chức có liên quan tới thất bại của hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội.

Kim Hyok-chol xuất hiện tại hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim tại Hà Nội hồi đầu năm nay

Thế nhưng có một lý do khiến ta cần phải cực kỳ thận trọng khi cân nhắc, đánh giá các tường thuật nói quan chức Bắc Hàn bị xử tử.

Các tuyên bố đó luôn cực kỳ khó kiểm chứng, và thường là không đúng.

Cả truyền thông Nam Hàn lẫn chính quyền Seoul đều từng đưa tin về các cuộc thanh trừng trong quá khứ - để rồi các quan chức "đã bị xử tử" vài tuần sau đó lại xuất hiện, vẫn sống và hoàn toàn khỏe mạnh đứng cạnh nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un.

Lần này, mới chỉ có một nguồn tin ẩn danh nói với một tờ báo ở Seoul rằng ông Kim Hyok-chol, cựu phái viên Bắc Hàn tại Hoa Kỳ và là nhân vật chủ chốt trong các cuộc đàm phán trước khi diễn ra kỳ họp thượng đỉnh giữa ông Kim Jong-un và ông Donald Trump tại Hà Nội, bị xử tử tại sân bay Bình Nhưỡng.

Nguồn tin này nói rằng ông bị trừng phạt cùng với bốn viên chức ngoại giao cao cấp khác. Toàn bộ những người này bị cáo buộc tội làm gián điệp cho Hoa Kỳ và trình bày kém tại các cuộc đàm phán khiến không tạo được sự chú ý đúng mức từ phía Mỹ.

Tin tức cũng nói rằng ông Kim Yong-chol, cánh tay phải của nhà lãnh đạo Bắc Hàn, người được gửi tới Washington để giúp thu xếp hội nghị thượng đỉnh Hà Nội, đã bị tống vào một trại cải tạo lao động gần biên giới Trung Quốc.

Tường thuật này nghe có vẻ hợp lý. Các viên chức chủ chốt này đã không xuất hiện trước công chúng kể từ cuộc họp thượng đỉnh 2/2019 tới nay. Ông Kim Jong-un rõ ràng là rất tức giận về kết quả các cuộc đàm phán giữa ông với ông Donal Trump và có lẽ muốn tìm người để đổ trách nhiệm.

Ván cược ngoại giao của ông với Mỹ cho đến nay là thất bại, không đem về kết quả gì, khiến ông phải chịu nhiều áp lực.

Các lệnh trừng phạt kinh tế gắt gao vẫn đang được duy trì. Các cuộc thảo luận giữa Washington và Bình Nhưỡng vẫn đang trong thế bế tắc.

Tại Bình Nhưỡng, quyết định có thể đã được đưa ra, và cần có ai đó phải trả giá.

Ông Kim Yong-chol tới Mỹ chuẩn bị cho cuộc họp thượng đỉnh lần hai giữa Tổng thông Trump và ông Kim Jong-un

Đáng chú ý là tờ báo chính thức Rodon Sinmun của Bắc Hàn trong một bài xã luận hồi đầu tuần đã nhắc tới "những kẻ phản bội" và "những kẻ phản đảng". Bài xã luận nói rằng những người "chống đảng" và "có hành động phản cách mạng" cần phải chịu "sự phán xét nghiêm khắc của cách mạng". Không có cái tên nào được nêu ra, nhưng thông điệp thì rất rõ ràng.

Ông Kim Jong-un trước đây đã từng tiến hành các vụ xử tử.

Hồi 2013, người chú quyền lực của ông, Jang Song-thaek, đã bị xử tử về tội phản quốc. Tin tức tình báo Nam Hàn công bố về cái chết của ông nhiều ngày trước khi Bắc Hàn loan tin.

'Bị xử tử' rồi lại xuất hiện

Nhưng tôi dám nói rằng thường thì các tường thuật về những vụ xử tử như thế hóa ra lại là tin giả.

Vụ khét tiếng nhất là tin nói về cái chết của ca sỹ Hyon Song-wol. Hồi 2013, cũng tờ bác Nam Hàn trên nói rằng nữ ca sỹ bị bắn chết "bắn dồn dập bằng súng máy trong lúc các thành viên trong đội văn công của cô đứng nhìn".

Năm ngoái, Hyon Song-wol 'càn quét' Seoul với việc dẫn đầu đoàn đại biểu Bắc Hàn tới dự Thế vận hội Mùa đông, trông rực rỡ hào nhoáng trong chiếc áo choàng lông, đầy sức sống. Nay cô là một trong những phụ nữ quyền lực nhất Bắc Hàn.

Tình báo Nam Hàn nói hồi 2016 rằng cựu lãnh đạo quân đội Ri Yong-gil bị xử tử về tội tham nhũng. Vài tháng sau, ông này xuất hiện trên truyền thông nhà nước và được thăng chức.

Các nguồn tin bên trong Bắc Hàn thường là những nguồn quý giá nhất cho phóng viên, nhưng cũng là những nguồn gây phiền toái nhất. Chúng tôi không có cách nào kiểm chứng được tin họ đưa.

Các nguồn tin tình báo tại Seoul và Hoa Kỳ đang tìm cách tìm hiểu số phận của ông Kim Hyok-chol, nhưng trừ phi Bình Nhưỡng quyết định tự mình công bố ra thì chúng ta có lẽ sẽ không bao giờ biết được thực hư thế nào.

Laura Bicker

********************

Báo Hàn Quốc : 5 quan chức Bắc Triều Tiên bị hành quyết sau thượng đỉnh Trump-Kim ở Hà Nội (RFI, 31/05/2019)

Thanh trừng tại Bắc Triều Tiên hay tin giả từ một nhật báo Hàn Quốc ? Theo Chosun Ilbo ngày 31/05/2019, Kim Jong-un ra lệnh xử tử đặc sứ Kim Hyok-chol cùng bốn quan chức ngoại giao bị cáo buộc "phản bội lãnh đạo" sau khi thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội thất bại.

Ông Kim Hyok-chol, đặc phái viên Bắc Triều Tiên phụ trách hồ sơ Mỹ, tại Nhà Khách Chính Phủ, Hà Nội, Việt Nam, ngày 23/02/2019 Reuters/Athit Perawongmetha/File Photo

Nhật báo Chosun Ilbo thuộc xu hướng bảo thủ tại Hàn Quốc "trích dẫn một nguồn tin ẩn danh" từ Bắc Triều Tiên cho biết đặc sứ Kim Hyok-chol, người có trách nhiệm chuẩn bị hội nghị Trump-Kim tại Hà Nội đã bị xử bắn tại phi trường Mirim, còn có tên là căn cứ K24 hay Đông Bình Nhưỡng, hồi tháng Ba. Trong giai đoạn chuẩn bị, Kim Hyok-chol là đối tác của đặc sứ Mỹ Stephen Biegun. Tờ báo Hàn Quốc không cho biết danh tính bốn nạn nhân khác cũng được cho là đã bị xử bắn nhưng nói rằng cả năm người bị cáo buộc làm "gián điệp cho Mỹ".

Cũng theo nguồn tin trên, Kim Yong-chol, một lãnh đạo cao cấp của đảng Lao Động đàm phán với ngoại trưởng Mỹ cũng bị đi cải tạo. Nữ thông dịch viên Shin Hye Hong bị giam vì "không dịch đề nghị mới của chủ tịch Kim" khi tổng thống Mỹ đứng dậy rời bàn hội nghị.

Các hãng thông tấn quốc tế đưa lại tin này một cách dè dặt.

24 giờ trước, Rodong Sinmun, cơ quan tuyên truyền của Bình Nhưỡng có đưa ra lời cảnh cáo đối với các quan chức, cán bộ "đạo đức giả, trước mặt lãnh đạo thì tung hô nhưng sau lưng thì âm mưu chống Đảng và chống cách mạng".

Bộ Thống Nhất Hàn Quốc từ chối bình luận "thông tin" của Chosun Ilbo khi được AFP đặt câu hỏi kiểm chứng. Hai hãng tin chính thức là Yonhap và đài KBS cũng không thấy nói đến.

Yonhap chỉ cho biết có một viên chức thuộc sứ quán Hàn Quốc tại Washington DC bị sa thải vì "tiết lộ nội dung" một cuộc điện đàm giữa hai tổng thống, Donald Trump và Moon Jea-in, trước thượng đỉnh Mỹ-Triều.

Tú Anh

*****************

Hoa Kỳ đang xác minh tin nói đặc sứ Triều Tiên bị hành quyết (VOA, 31/05/2019)

Hôm 31/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Hoa Kỳ đang cố gắng kiểm tra các nguồn tin nói rằng một quan chức cấp cao của Triều Tiên liên quan đến các cuộc đàm phán hạt nhân của Bình Nhưỡng với Washington đã bị xử tử, theo The Guardian.

Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại Bình Nhưỡng, tháng 10/2018.

"Chúng tôi đã nghe tin mà quý vị đang đề cập", Ngoại trưởng Mỹ đã nói với một cuộc họp báo ở thủ đô Berlin hôm 31/5.

"Chúng tôi đang cố gắng xác minh. Tôi chưa có thông tin gì khác để chia sẻ về việc này", đài truyền hình CBS trích lời ông Pompeo nói.

Trước đó, cũng hôm 31/5, báo Chosun Ilbo của Hàn Quốc đã loan tin rằng ông Kim Hyok-chol, đặc phái viên của Triều Tiên tại Hoa Kỳ, đã bị xử tử vì bị cáo buộc đã làm thất bại hội nghị thượng đỉnh giữa Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Hà Nội.

Báo Chosun Ilbo cho biết ông Kim Hyok-chol và các quan chức khác của Bộ ngoại giao Triều Tiên, những quan chức từng chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim tại Hà Nội, đã bị giết hại vào tháng 3/2019.

Một chuyên gia về Triều Tiên, người có kinh nghiệm đàm phán với chính phủ Hoa Kỳ, nói với CBS News hôm 31/5 rằng nếu nguồn tin về vụ hành quyết được xác nhận, nó sẽ cho thấy một cuộc trừng phạt "chưa từng có" của lãnh tụ Kim Jong-un đối với quan chức Bộ Ngoại giao của ông.

Ngoài ra, chuyên gia này cho CBS News biết Triều Tiên đã triệu hồi đại sứ của nước này tại Việt Nam, người có kinh nghiệm đàm phán với Mỹ trước đây, nhưng không rõ lý do tại sao.

*****************

Đặc sứ Triều Tiên lo tiền trạm thượng đỉnh Hà Nội bị hành quyết (VOA, 31/05/2019)

Hôm 31/5, một tờ báo của Hàn Quốc loan tin Bắc Triều Tiên đã hành quyết đặc phái viên phụ trách các vấn đề hạt nhân với Hoa Kỳ trong một cuộc thanh trừng các quan chức "phản bội" lãnh tụ Kim Jong-un, theo Reuters.

Đặc sứ Triều Tiên Kim Hyok-chol đến ga Đồng Đăng hôm 26/2/2019.

Báo Hàn Quốc Chosun Ilbo trích dẫn một nguồn tin thân tín nói ông Kim Hyok-chol đã bị xử tử vào tháng 3 năm nay tại sân bay Mirim ở Bình Nhưỡng, cùng với bốn quan chức cấp cao của Bộ ngoại giao Triều Tiên vì bị buộc tội làm gián điệp cho Hoa Kỳ, cũng theo Reuters.

Nguồn tin cho biết ông Kim Hyok-chol đã bị buộc tội làm gián điệp vì các báo cáo của ông về thương thuyết với Hoa Kỳ quá kém và không nắm bắt được ý đồ của Mỹ".

Một nguồn tin ngoại giao nói với Reuters rằng có những dấu hiệu cho thấy ông Kim Hyok-chol và các quan chức khác đã bị trừng phạt vì làm hỏng cuộc gặp thượng đỉnh Trump-Kim tại Hà Nội vào tháng 2/2019.

Nguồn tin này nói thêm rằng một trong những dấu hiệu đó là họ bị đưa đến một trại lao cải, nhưng hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy họ bị xử tử.

Ông Kim Hyok-chol từng được coi là một ngôi sao đang tỏa sáng khi ông được bổ nhiệm làm trưởng đoàn đàm phán cấp cao với đặc phái viên hạt nhân Hoa Kỳ Stephen Biegun vài tuần trước hội nghị thượng đỉnh Hà Nội.

Tuy nhiên, vai trò của ông Chol trong các cuộc đàm phán này vẫn không được rõ. Bốn người khác bị xử tử cùng với ông bao gồm các nhà ngoại giao phụ trách về quan hệ với Việt Nam, cũng theo trang Chosun.

Một nhân vật tầm cỡ khác là ông Kim Yong-chol, cánh tay phải của lãnh tụ Kim Jong-un, và người đồng cấp với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo trước hội nghị thượng đỉnh Hà Nội, cũng bị đưa đến một trại lao cải ở tỉnh Jagang gần biên giới Trung Quốc, tờ Chosun Ilbo đưa tin.

Ông Kim Yong-chol và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo.

Các quan chức quan trọng từng làm việc với ông cũng không còn xuất hiện kể từ sau hội nghị thượng đỉnh.

Trước đó, hôm 30/5, trang Rodong Sinmun, tờ ngôn luận chính thức của Triều Tiên, cảnh báo rằng các quan chức "hai mặt" sẽ bị "cách mạng trừng trị nghiêm khắc".

"Đây là một hành động chống Đảng, chống cách mạng, giả vờ tôn kính nhà lãnh đạo, nhưng thực sự đằng sau lại mơ ước về điều gì khác", tờ Rodong Sinmun cho biết.

Tờ báo này từng cáo buộc ông Jang Song Thaek, chú của ông Kim Jong-un, đã có hành vi chống đảng, chống cách mạng, sau khi ông bị xử tử vào tháng 12/2013.

Hong Min, một thành viên cao cấp tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc tại Seoul, cho biết có thể ông Kim Hyok-chol và các quan chức khác phải đối mặt với một số hình phạt nhưng thông tin này cần xác minh thêm.

"Việc hành quyết hay thanh trừng những cán bộ như ông ấy sẽ gửi tín hiệu rất xấu đến Hoa Kỳ vì ông ấy là người đại diện cấp cao trong các cuộc đàm phán và điều đó có thể cho thấy họ đang phủ nhận tất cả những gì họ đã thảo luận", ông Hong nói.

70 nước trên thế giới kêu gọi Bắc Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân

Trong một bản tuyên bố được chính thức công bố hôm qua 10/05/2019, tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, 70 quốc gia trên thế giới đã kêu gọi Bắc Triều Tiên từ bỏ tất cả "vũ khí hạt nhân, tên lửa đạn đạo và các chương trình liên quan". Đối với các nước ký tên, chương trình vũ khí hạt nhân, tên lửa đạn đạo của Triều Tiên là một "mối đe dọa nghiêm trọng" đối với sự ổn định của thế giới.

Bắc Triều Tiên : Ảnh vệ tinh chụp trung tâm hạt nhân Yongbyon, công bố ngày 16/04/2019. Reuters

Đây là một văn kiện do Pháp soạn thảo và đưa ra xin chữ ký từ một tuần lễ nay. Trong số các nước ký vào bản tuyên bố này, có Mỹ, Hàn Quốc cùng nhiều nước Á, Âu, Phi và Mỹ La Tinh. Riêng hai nước ủng hộ Bắc Triều Tiên là Nga và Trung Quốc thì không ký tên vào bản tuyên bố.

Theo một nguồn tin ngoại giao, có khoảng 15 nước đã yêu cầu được ký tên vào văn kiện này ngay sau khi Bắc Triều Tiên cho thử nghiệm tên lửa trở lại.

Các bên ký kết đã "khuyến khích Bắc Triều Tiên tránh bất kỳ hành động khiêu khích nào… tiếp tục thảo luận với Mỹ về phi hạt nhân hóa".

Bắc Triều Tiên đã cho phóng hai tên lửa tầm ngắn hôm 09/05, chỉ 5 ngày sau vụ thử nghiệm tên lửa tầm ngắn và pháo phản lực khác. Loạt thử nghiệm này đã khiến tình hình bán đảo Triều Tiên căng thẳng trở lại sau hon một năm yên tĩnh : từ tháng 11/2017, Bình Nhưỡng không hề thực hiện bất kỳ vụ phóng tên lửa nào.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un năm ngoái cũng tuyên bố chấm dứt thử nghiệm vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa.

Trump : Bắc Triều Tiên không nuốt lời hứa khi thử lại tên lửa

Việc Bình Nhưỡng thử nghiệm tên lửa trở lại không làm cho tổng thống Mỹ lo lắng. Trả lời phỏng vấn báo Mỹ Politico hôm 10/05/2019, ông Trump cho rằng Bắc Triều Tiên chỉ thử nghiệm các tên lửa tầm ngắn, không vi phạm các cam kết lãnh đạo mà Kim Jong-un từng đưa ra.

Trọng Nghĩa

Vụ án Kim Jong-nam : 2 người có liên can sẽ bị diệt khẩu ? (RFI, 05/05/2019)

Ngày 03/05/2019, Đoàn Thị Hương, người duy nhất bị kết án trong vụ ám sát Kim Jong-nam người anh cùng cha khác mẹ của đương kim lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, đã được Malaysia trả tự do và trở về Việt Nam ngay trong ngày.

Đoàn Thị Hương, người duy nhất bị kết án trong vụ ám sát Kim Jong-nam, tại sân bay Nội Bài, Hà Nội, ngày 03/05/2019. Reuters/Kham

Cùng với Siti Aisyah, một phụ nữ Indonesia đã được tha bổng vào tháng Ba, Đoàn Thị Hương đã bị đặc vụ Bắc Triều Tiên "lừa" để trực tiếp nhúng tay vào vụ ám sát. Trong bối cảnh chế độ Bình Nhưỡng bị cho là chủ mưu vụ giết Kim Jong-nam nhưng lại thoát tội, một số nhà phân tích cho rằng Bắc Triều Tiên có thể lại ra tay đối với hai nhân chứng này của vụ ám sát.

Trong bài viết : "Không còn chỗ ẩn náu cho hai người can dự vào vụ sát hại Kim Jong-nam", nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, ngày 02/04/2019, đã lo ngại rằng Bắc Triều Tiên có thể có hành vi giết người bịt miệng, với đối tượng bị truy sát là Siti Aisyah và Đoàn Thị Hương.

Đối với tờ báo Hồng Kông, Đoàn Thị Hương và Siti Aisyah là hai người biết rõ vụ việc, cả hai đều khai rằng họ đã bị đặc vụ Bắc Triều Tiên lừa để bôi chất độc thần kinh lên mặt nạn nhân. Trong vai trò người chứng và người thừa hành trong vụ sát nhân, họ có thể trở thành đối tượng bị đặc vụ Bắc Triều Tiên thủ tiêu để bịt miệng.

Nên sống ẩn dật, đừng lộ liễu phô trương

Theo giáo sư Lee Sung Yoon, nhà nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học Tufts ở Mỹ, nếu hai người này tiết lộ những gì họ đã biết về kế hoạch giết ông Kim Jong-nam thì cuộc sống của họ sẽ gặp nguy hiểm.

Chuyên gia này giải thích : "Điều Bình Nhưỡng lo ngại là sau vài năm, một hoặc cả hai phụ nữ này, vì hối hận hay vì tiền, có thể kể lại về những gì đã thực sự xảy ra, về quan hệ của họ với "các ông chủ" Bắc Triều Tiên, trong một bộ phim hay trên TV".

Theo giáo sư Lee, các phương tiện truyền thông sẽ không để cho họ yên, họ sẽ bị dụ dỗ để nói chuyện, và như vậy sẽ không hoàn toàn an toàn. Đối với chuyên gia này, cả hai người nên tránh "ánh đèn sân khấu mà hãy sống ẩn dật".

Indonesia đã cho Siti sống ở một nơi an toàn

Nhật báo Hồng Kông cũng trích dẫn ý kiến của ông Benny Mamoto, nguyên tổng thanh tra cảnh sát Indonesia, công nhận rằng cả Siti Aisyah lẫn Đoàn Thị Hương đều sẽ gặp nguy hiểm vì cách hành động của "đặc vụ Bắc Triều Tiên" là tiêu diệt các mầm mống đe dọa, kể cả "thủ tiêu nhân chứng".

Theo ghi nhận của South China Morning Post, một nguồn tin từ bộ Ngoại Giao Indonesia đã cho biết là cô Siti Aisyah, ngay sau khi được Malaysia trả tự do hôm 11/3 và về nước, đã được đến một chỗ ở an toàn vì "sự an toàn chung của cô".

Ngoài Đoàn Thị Hương và Siti Aisyah, nhật báo Hồng Kông cũng chú ý đến số phận 4 người Bắc Triều Tiên, cũng bị buộc tội giết Kim Jong-nam, nhưng đã trốn khỏi Malaysia ngay sau khi vụ ám sát diễn ra.

Bốn nghi phạm Bắc Triều Tiên có thể đã bị thanh trừng

Luật sư của Đoàn Thị Hương, ông Hisyam Teh Poh Teik, cho biết công lý sẽ không trọn vẹn ngày nào mà bốn người này chưa được tìm thấy và đưa ra trước tòa án. Tuy nhiên, theo ông Bruce Bennett, chuyên gia phân tích quốc phòng quốc tế thuộc trung tâm tham vấn Mỹ Rand Corporation, điều đó có thể không bao giờ xảy ra, vì "hoàn toàn có thể là Kim Jong-un đã thanh trừng họ để thủ tiêu nhân chứng".

Tóm lại, các chuyên gia đều lo ngại cho số phận của hai phụ nữ Indonesia và Việt Nam bị lôi kéo vào vụ ám sát Kim Jong-nam. Họ sẽ không bao giờ được sống tự do an nhàn thực sự.

Trọng Nghĩa

******************

Hồi kết vụ án Kim Jong-nam : Bình Nhưỡng lại vô sự dù bị tố là chủ mưu (RFI, 04/05/2019)

Với Đoàn Thị Hương, nghi phạm cuối cùng được trả tự do ngày 03/05/2019 tại Kuala Lumpur, vụ ám sát Kim Jong-nam, người anh cùng cha khác mẹ của lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, kể như bắt đầu chìm vào quên lãng.

Ảnh camera sân bay Kuala Lumpur : Kim Jong-nam (P) được các nhân viên an ninh tháp tùng đến trạm y tế sân bay, sau khi bị bôi chất độc lên mặt, 13/02/2017. FUJITV/via Reuters TV

Một số chuyên gia phân tích được đài truyền hình Mỹ CNN trích dẫn đã tỏ ý tiếc rằng, một lần nữa, một hành vi sát nhân rõ ràng với nhiều dấu hiệu cho thấy chế độ Bình Nhưỡng là chủ mưu, lại không bị trừng phạt.

Vụ ám sát Kim Jong-nam vào tháng 2 năm 2017 tại phi trường quốc tế Kuala Lumpur, thủ đô Malaysia, đã gây sốc do tính chất táo bạo, liều lĩnh và tàn nhẫn, được thực hiện giữa thanh thiên bạch nhật, trước mắt đám đông cũng như camera giám sát rất nhiều trong sân bay.

Hai nữ nghi phạm - Đoàn Thị Hương, người Việt Nam, và Siti Aisyah, quốc tịch Indonesia – cùng với 4 người đàn ông Bắc Triều Tiên đã bị buộc tội bôi chất độc thần kinh VX lên mặt Kim Jong-nam khi ông này đi vào sân bay thủ đô Malaysia, khiến nạn nhân bị chết sau vỏn vẹn vài phút.

Bốn người Bắc Triều Tiên đã trốn thoát, chỉ có hai nữ nghi phạm bị bắt và đưa ra xét xử. Trước tòa, hai người nhất mực cho rằng họ đã bị đặc vụ Bắc Triều Tiên đánh lừa bằng cách nói là họ chỉ tham gia một chương trình truyền hình thực tế.

Bình Nhưỡng đã phủ nhận hoàn toàn trách nhiệm, bất chấp việc nhà chức trách Mỹ, Hàn Quốc và Malaysia đều cho rằng Bắc Triều Tiên có trách nhiệm trong vụ ám sát Kim Jong-nam.

Theo CNN, với việc bà Đoàn Thị Hương ra khỏi nhà tù Malaysia và trở về Việt Nam ngày 03/05/2019, sẽ không còn ai bị xét xử trong một vụ ám sát táo bạo, công khai giữa ban ngày bằng loại vũ khí hóa học thuộc loại kinh khủng nhất hiện nay. Thế mà kẻ tình nghi chủ mưu là Bắc Triều Tiên lại lọt lưới.

Ông Evans Revere, nguyên là quyền trợ lý ngoại trưởng Mỹ về Châu Á và Thái Bình Dương, hiện là cố vấn cho nhóm Albright-Stonebridge, đã cho rằng "các nhà hoạch định kế hoạch, tổ chức và giám sát vụ ám sát Kim Jong-nam thực sự đã thoát tội… Không một ai phải chịu trách nhiệm về cuộc tấn công khủng khiếp này, trong đó vũ khí hủy diệt hàng loạt đã được sử dụng để giết chết một con người tại một sân bay quốc tế".

Đối với các nhà phân tích, trong vụ này, Bắc Triều Tiên đã thành công trong việc đẩy vụ việc xuống hàng thứ yếu, tránh bị lên án.

CNN nêu bật là vụ ám sát Kim Jong-nam xẩy ra trong bối cảnh các vụ thử tên lửa đạn đạo năm 2017 của Bắc Triều Tiên đã khiến nước này bị cộng đồng quốc tế cô lập. Tuy nhiên, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un đã biết mở một cuộc phản công ngoại giao vào năm sau, và thu hút được sự chú ý của quốc tế.

Euan Graham, giám đốc điều hành chương trình Châu Á của Đại Học La Trobe tại Úc, đánh giá là Bắc Triều Tiên đã rất thành công trong một loạt các cuộc họp với các nhà lãnh đạo thế giới – từ Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, đến Singapore, Việt Nam và Nga – lái dư luận quốc tế rời xa vụ Kim Jong-nam.

Trả lời CNN bằng e-mail, chuyên gia người Úc này khá chán ngán khi cho rằng "giờ đây, có vẻ như là quốc tế không còn muốn điều tra xa hơn về vụ Kim Jong-nam". Theo ông, "Bắc Triều Tiên không chỉ thoát tội, mà các nước Đông Nam Á đã xếp hàng để đón tiếp Kim Jong-un, trong đó có Việt Nam".

Đối với giáo sư Andrei Lankov, một chuyên gia về Bắc Triều Tiên tại Đại Học Kookmin ở Seoul, vụ ám sát Kim Jong-nam sẽ dần dần phai nhạt trong trí nhớ mọi người, tương tự như các vụ khủng bố hay giết người ở nước ngoài trước đây mà chế độ Bình Nhưỡng bị cho là thủ phạm.

Bình Nhưỡng đã bị cáo buộc bắt cóc các công dân Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên Xô, ám sát các chính trị gia Hàn Quốc và thậm chí phá nổ một chiếc phi cơ chở hành khách của hãng máy bay Hàn Quốc Korean Air nhằm phá hoại Thế Vận Hội mùa hè 1988 ở Seoul. Đã có 115 người chết trong vụ nổ này.

Những sự cố trên đây hiếm khi được các nước khác, ngoại trừ Nhật Bản, nêu lại trong những cuộc đàm phán với Bắc Triều Tiên.

Khi nhắc lại vụ phá nổ phi cơ của hãng Korean Air, ông Lankov nhận định : "Một vụ khủng bố mù quáng, với hàng loạt nạn nhân vô tội bị chết mà còn bị lãng quên, thì nói chi đến một vụ ám sát chính trị, mà về cơ bản không có ai bị vạ lây".

********************

Đoàn Thị Hương được trả tự do (VOA, 03/05/2019)

Hôm 3/5, bị can Đoàn Thị Hương trong vụ sát hại ông Kim Jong-nam, đã được chính quyền Malaysia trả tự do và đã về đến Hà Nội, theo Reuters.

Đoàn Thị Hương về đến sân bay Nội Bài tối ngày 3/5/2019.

Trước đó vào chiều ngày 3/5, ông Đoàn Văn Thạnh, cha của cô Đoàn Thị Hương, nói với VOA rằng gia đình rất vui mừng khi con gái được phóng thích.

Ông Thạnh nói trước khi khởi hành từ Nam Định chiều ngày 3/5 để đi đón con gái ở sân bay Nội Bài :

"Con tôi đã ra tù rồi, sắp bay về. Nhà nước và chính phủ (Việt Nam) cho xe ra đón cháu".

"Tôi rất vui và phấn khởi".

Vào lúc 19 giờ 15 (giờ địa phương) ngày 3/5, Đoàn Thị Hương đã được các nhân viên Cục Nhập cư Malaysia đưa đến máy bay để về Việt Nam.

"Các cán bộ của Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia được cử đi cùng với Đoàn Thị Hương về nước cũng có mặt ở trên máy bay này", theo TTXVN.

Tối ngày 3/5 máy bay đã hạ cánh xuống sân bay Quốc tế Nội Bài, theo VTV.

Hãng tin AFP loan báo cô Đoàn Thị Hương, người duy nhất bị kết án trong vụ án ám sát ông Kim Jong-nam, anh trai cùng cha khác mẹ của lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong-un, đã được phóng thích khỏi nhà tù Malaysia.

"Cô ấy rất hạnh phúc. Chắc chắn là cô ấy rất mong mỏi được về nhà", hãng tin AFP trích lời luật sư Hisyam Teh Poh Teik, người bào chữa cô Đoàn Thị Hương nói.

Theo Star TV, luật sư Hisyam và các luật sư bào chữa khác cũng sẽ tháp tùng cô Hương trong chuyến bay tối ngày 3/5 đến Việt Nam và sẽ gặp gỡ với Liên đoàn Luật sư Việt Nam ngày hôm sau.

Trước khi trở về Việt Nam, Đoàn Thị Hương đã viết thư cảm ơn chính phủ hai nước Malaysia, Việt Nam cũng như các luật sư và những người đã luôn ủng hộ, giúp đỡ cô.

*********************

Đáp xuống Nội Bài, cô Đoàn Thị Hương nói 'muốn làm diễn viên' (BBC, 03/05/2019)

Chừng 9g35 tối ngày thứ Sáu 3/05, công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương đã về đến sân bay Nội Bài.

Đoàn Thị Hương tươi cười hôm 1/4 sau khi tòa phán quyết cô sẽ được thả tự do

Tại đây, cô phát biểu trước báo chí rằng "không biết làm gì tiếp, nhưng mong thành diễn viên," theo hãng tin Reuters.

Trước đó, BBC đã đưa tin Đoàn Thị Hương đã rời khỏi nhà tù sáng cùng ngày và phải làm việc ở văn phòng di trú trước khi bay về Việt Nam, luật sư Naran Singh cho phóng viên Thùy Linh biết sáng 3/5.

"Tôi gặp Hương hôm qua tại nhà tù để đưa cho cô ấy quần áo và giày mới. Cô ấy rất vui mừng được thả ngày 3/5 và sẽ sớm được đoàn tụ với gia đình," luật sư Hisyam Teh Poh Teik thì cho biết.

Sau các vận động ngoại giao từ phía chính phủ Việt Nam, Đoàn Thị Hương của Việt Nam bị tuyên 3 năm 4 tháng tù vì tội "gây thương tích bằng vũ khí hay phương tiện nguy hiểm" hôm 1/4.

Theo luật Malaysia, cô được giảm một phần ba thời gian thụ án và sẽ được thả hôm 3/5.

Hôm 11/3, cáo buộc đối với đồng phạm người Indonesia, Siti Aisyah, bất ngờ được hủy bỏ. Siti được trở về nước ngay lập tức, để lại mỗi Đoàn Thị Hương.

Việc trả tự do cho nghi phạm Indonesia mà không trả tự do cho nghi phạm Việt Nam gây ra nhiều xôn xao trong dư luận.

Gia đình 'rất vui mừng phấn khởi'

Trả lời BBC hôm 3/5, ông Đoàn Văn Thạnh và mẹ kế Nguyễn Thị Vy nói "rất vui mừng phấn khởi" là sẽ được gặp lại con gái sau hai năm.

Ông Thạnh cho biết không biết khi nào sẽ lên đón Hương nhưng "Nhà nước sẽ cử xe đến đón gia đình đưa lên Hà Nội để gặp Hương," và gia đình sẽ quay trở về Nam Định ngay.

Khi được hỏi dự định tiếp theo của gia đình cho Hương là gì thì bà Vy nói, "trở về nhà làm ăn, như một công dân bình thường thôi."

Theo luật sư Naran Singh, ông sẽ cùng hai luật sự Hisyam Teh Poh Teik và Salim Bashir cùng đưa Đoàn Thị Hương trở về Việt Nam tối nay.

"Chúng tôi được Đoàn luật sư Việt Nam mời sang và để báo cáo cho họ về những gì đã xảy ra, nhất là diễn biến trong tòa," ông Naran Singh nói.

Theo một nguồn tin cho biết, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia sẽ không tổ chức cuộc họp báo về việc trả tự do cho Đoàn Thị Hương.

Và dự kiến, Đoàn Thị Hương sẽ đến Việt Nam vào 10 giờ tối 3/5.

Đoàn Văn Thạnh, bố của Đoàn Thị Hương rời phiên tòa tươi cười hôm 1/4 sau khi biết tin con gái ông sẽ sớm được thả

'Vụ án sẽ mãi là một bí ẩn với thế giới'

"Vụ án này chắc chắn là không bình thường. Nó liên quan đến người anh cùng cha khác mẹ của lãnh đạo Bắc Hàn, người bị ám sát bởi chất độc thần kinh VX ngay tại sân bay Kuala Lumpur," ông Naran Singh nói.

"Giờ vụ án này sẽ mãi là một bí ẩn đối với thế giới. Nó nhất định không chỉ đáng nhớ với tôi mà còn với cả thế giới."

Chia sẻ về những thách thức trong hai năm qua bào chữa cho Đoàn Thị Hương, ông Naran cho biết :

"Một trong thách thức lớn nhất của chúng tôi trong việc bào chữa cho Hương là việc chứng minh rằng cô ấy nghĩ cô ấy đang diễn trong một chương trình TV chơi khăm.

"Thách thức thứ hai là vào hôm 11/3 khi Tổng chưởng lý Malaysia đột nhiên hủy cáo buộc đối với Siti Aisyah mà lại không làm vậy với Hương. Chúng tôi lúc đó thật sự rất bất ngờ và tức giận."

"Cuối cùng thì đến ngày ¼, Tổng chưởng lý đã quyết định giảm án cho Hương. Dù chúng tôi có muốn điều đó hay không thì chúng tôi phải chấp nhận nó. Điều đó tốt hơn cho Hương còn hơn là để phiên tòa tiếp tục."

"Còn hôm nay là một ngày vui với chúng tôi. Tôi thực ra đang trên đường đến sân bay để gặp Hương đây," ông Naran nói trước khi cúp máy.

Cuộc ám sát xảy ra như thế nào ?

Ngày 13/2/2017, Kim Jong-nam, anh em cùng cha khác mẹ của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, đang chờ để lên chuyến bay từ Kuala Lumpur đến Macau khi Đoàn Thị Hương và Sisi Aisyah tiếp cận ông.

CCTV cho thấy Đoàn Thị Hương đặt tay lên mặt ông ta, sau đó cả hai người phụ nữ rời khỏi hiện trường.

Ông Kim đã chết trên đường đến bệnh viện vì chất độc thần kinh VX, một trong những chất độc nhất trong tất cả các tác nhân hóa học được biết đến.

Triều Tiên đã quyết liệt phủ nhận mọi liên quan đến vụ giết người, nhưng bốn người đàn ông - được cho là người Bắc Triều Tiên đã trốn khỏi Malaysia vào ngày xảy ra vụ án mạng - cũng bị buộc tội trong vụ án.

****************

Cô Đoàn Thị Hương đã đáp máy bay về Việt Nam (RFA, 03/05/2019)

Công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương, người vừa được trả tự do ở Malaysia, đã đáp máy bay về lại quê nhà.

Đoàn Thị Hương - AFP

Mạng báo The Star của Malaysia loan tin cho biết chuyến bay của Vietnam Airlines cất cánh lúc 7 :15 phút chiều ngày 3 tháng 5 chở theo Cô Đoàn Thị Hương.

Theo lời của luật sư bào chữa, Salim Bashir, thì Cô Đoàn Thị Hương được các viên chức di trú Malaysia đưa ra Sân bay Quốc tế Kuala Lumpur.

Luật sư Hisyam Teh Poh Teik đọc cho giới truyền thông tại cuộc họp báo tại Sân bay Quốc tế Kuala Lumpur lá thư mà cô Đoàn Thị Hương viết trong nhà tù vào đêm trước khi được tự do. Theo đó Cô Đoàn Thị Hương cám ơn tất cả mọi người góp phần giúp cho cô được tự do.

Theo luật sư Hisyam thì vụ việc đối với cô này nay đã khép lại. Vào ngày mai 4/5, ba luật sư gồm Hisyam Teh Poh Teik, Salim Bashir và Datuk Naram Singh sẽ có cuộc gặp với đại diện Liên Đoàn Luật sư Việt Nam để có cuộc thảo luận cuối cùng về vụ việc của Cô Đoàn Thị Hương. Sau cuộc làm việc là một lễ ăn mừng nhỏ.

Vào ngày 13 tháng 2 năm 2017 Đoàn Thị Hương và một người phụ nữ quốc tịch Indonesia là cô Siti Aisyah bị cáo buộc sát hại nhân vật ông Kim Jong Nam, người anh cùng cha khác mẹ với vị lãnh tụ Bắc Triều Tiên Kim Jong Un tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur, bằng một loại chất độc thần kinh VX.

Hai cô Đoàn Thị Hương và Siti Aisyah bị bắt sau đó ; còn 4 người Bắc Hàn chủ mưu vụ việc được nói trốn thoát.

Công dân Indonesia Siti Aisyah được tòa tha bổng trong phiên xử ngày 11 tháng 3. Tại phiên xử vào ngày 1 tháng 4, Cô Đoàn Thị Hương bị tuyên 3 năm 4 tháng tù. Theo luật Malaysia cô nay được giảm 1/3 án.

Bắc Triều Tiên bắn một loạt tên lửa về phía Biển Nhật Bản (RFI, 04/05/2019)

Quân đội Hàn Quốc cho biết, từ Hodo, sát thành phố biển Wonsan, Bắc Triều Tiên đã cho bắn thử tên lửa vào quãng 9 giờ sáng giờ địa phương ngày 04/05/2019. Đầu đạn có tầm bắn từ 70 đến 200 km, bay ngang Biển Nhật Bản. Quan hệ Bình Nhưỡng và Washington có nguy cơ thêm căng thẳng, và vụ thử nghiệm lần này đe dọa tiến trình đàm phán hạt nhân Bắc Triều Tiên.

Người dân Nhật theo dõi tin Bắc Triều Tiên bắn thử tên lửa qua màn hình TV ngoài phố tại Tokyo ngày 04/05/2019. Reuters/Kim Kyung-Hoon

Thông tín viên đài RFI từ Seoul Frédéric Ojardias phân tích :

Nhiều đầu đạn đã được bắn đi vào sáng nay, khoảng từ 9 giờ 9 phút đến 9 giờ 27 phút, xuất phát gần cảng Wonsan, bờ biển phía đông Bắc Triều Tiên. Tầm bay khoảng từ 70 đến 200 km hướng về Biển Nhật Bản. Bộ quốc phòng Hàn Quốc cho biết như trên, nhưng tránh dùng cụm từ "tên lửa" khi nói về đợt bắn thử sáng nay. Điều này cho thấy có khả năng là Bắc Triều Tiên đã thử nghiệm một hệ thống phóng nhiều hỏa tiễn cùng lúc.

Đây là đợt thử nghiệm vũ khí quy mô lớn đầu tiên sau vụ Bình Nhưỡng cho bắn thử tên lửa Hwasong 15 hồi tháng 11/2017. Trên lý thuyết, loại vũ khí này có thể bắn tới lãnh thổ Hoa Kỳ.

Về mặt kỹ thuật, chế độ Bắc Triều Tiên không vi phạm cam kết ngừng bắn thử tên lửa đạn đạo tầm xa nhưng vụ thử nghiệm sáng nay là một hành động khiêu khích.

Lãnh đạo Kim Jong-un tìm cách gia tăng áp lực với Mỹ, buộc Washington phải mềm dẻo hơn trong tiến trình đàm phán hạt nhân. Đối thoại bị gián đoạn từ sau thất bại của thượng đỉnh Hà Nội hồi tháng 2/2019.Tuy nhiên, đợt bắn thử lần này có nguy cơ chọc giận Donald Trump và càng khiến viễn cảnh Mỹ- Bắc Triều Tiên nối lại đối thoại thêm xa vời.

Kế hoạch gửi hàng viện trợ nhân đạo đến Bắc Triều Tiên cũng trở nên khó khăn hơn. Hôm qua Liên Hiệp Quốc vừa cho biết, vụ mùa thu hoạch năm ngoái tại Bắc Triều Tiên tồi tệ nhất kể từ một chục năm qua và 10 triệu dân Bắc Triều Tiên đang cần trợ cấp lương thực.

Hàn Quốc lo ngại

Bộ quốc phòng Hàn Quốc cho biết thêm loạt bắn thử sáng nay được tiến hành từ bãi Hodo. Đây là nơi từ hàng chục năm qua Bình Nhưỡng đã nhiều lần thử nghiệm tên lửa đạn đạo theo như phân tích của trung tâm nghiên cứu về tình hình Bắc Triều Tiên, 38 North trụ sở tại Hoa Kỳ. Tháng trước Bắc Triều Tiên đã thông báo cho thử một loại "vũ khí chiến thuật mới".

Về phản ứng quốc tế, trước mắt, Hàn Quốc bày tỏ "lo ngại sâu sắc" trước hành vi nói trên của nước láng giềng phương bắc. Seoul xem vụ thử nghiệm sáng nay là một sự "vi phạm thỏa thuận liên triều nhằm giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên".

Tại Tokyo, bộ quốc phòng Nhật ghi nhận, "an ninh nước này không bị đe dọa". Vũ khí của Bắc Triều Tiên không thâm nhập hải phận và không phận Nhật Bản. Ngoại trưởng Nhật và đồng sự Mỹ đã có một cuộc điện đàm về sự kiện nói trên ngay sáng nay.

Từ Washington phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết, Hoa Kỳ "tiếp tục theo dõi sát tình hình". Ngoại trưởng Mỹ và Hàn Quốc chủ trương "thận trọng" trước hành vi của chế độ Kim Jong-un.

Thanh Hà

*****************

Bình Nhưỡng phóng hỏa tiễn tầm ngắn thử nghiệm (BBC, 04/05/2019)

Bắc Hàn đã thử nghiệm một số hỏa tiễn tầm ngắn, theo các nguồn tin từ Hàn Quốc, trong lúc người phát ngôn Nhà Trắng nói Mỹ biết về hành động này và đang tiếp tục theo dõi.

Người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders nói Mỹ đang theo dõi hành động của Bắc Hàn

Các hỏa tiễn đã được phóng từ bán đảo Hodo ở phía đông đất nước, Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc cho biết hôm thứ Bảy.

Nếu được xác nhận, đây sẽ là vụ phóng hỏa tiễn đầu tiên kể từ khi Bình Nhưỡng thử tên hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa vào tháng 11/2017.

Hồi tháng trước, Bình Nhưỡng cho biết đã thử nghiệm điều được mô tả là "vũ khí dẫn đường chiến thuật" mới.

Ông Kim Jong-un vẫn chỉ đạo các hoạt động quân sự bên cạnh tiến hành các chiến dịch ngoại giao với các cường quốc quốc tế và khu vực

Đó là vụ thử đầu tiên kể từ hội nghị thượng đỉnh tại Việt Nam giữa nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump, sự kiện đã kết thúc mà không có thỏa thuận.

Tổng thống Trump đã khước từ kí kết vào những gì ông mô tả là một thỏa thuận tồi tệ được ông Kim Jong-un đưa ra tại Hà Nội vào tháng 2/2019.

Phóng một hỏa tiễn tầm ngắn sẽ không vi phạm lời hứa của Triều Tiên rằng sẽ không thử hỏa tiễn tầm xa hoặc hạt nhân.

Nhưng Bình Nhưỡng dường như đang trở nên thiếu kiên nhẫn với sự nhấn mạnh của Washington rằng các biện pháp trừng phạt kinh tế đầy đủ vẫn còn cho đến khi ông Kim thực hiện các bước nghiêm túc để phá bỏ chương trình vũ khí hạt nhân của mình, theo Laura Bicker của BBC.

Mỹ cho hay đã biết và đang theo dõi các chuyển động, hành động của Bắc Hàn

"Chúng tôi biết về hành động của Bắc Hàn tối nay", phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders nói. "Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi khi cần thiết".

'Cam kết ngừng các vụ thử'

Triều Tiên "bắn một số hỏa tiễn tầm ngắn từ bán đảo Hodo gần thị trấn bờ biển phía đông Wonsan theo hướng đông bắc từ 09g06 (00:06 GMT) đến 09g27 giờ địa phương", Tham mưu trưởng Liên quân Hàn Quốc nói trong một tuyên bố.

Các hỏa tiễn bay với tầm từ 70km và 200km trước khi hạ cánh tại vùng biển Nhật Bản, giới chức Hàn Quốc nói thêm.

Cuộc gặp Thượng đỉnh Trump - Kim tại Hà Nội đã thất bại với hai bên không ký được thỏa thuận nào, cũng như không ra được tuyên bố chung

Hodo đã được sử dụng trong quá khứ để phóng hỏa tiễn hành trình và thử nghiệm pháo binh tầm xa.

Theo hãng tin nhà nước của Bắc Hàn (KCNA), cuộc thử nghiệm tháng 4/2019 về một "vũ khí dẫn đường chiến thuật" mới đã được chính ông Kim giám sát. Họ cho biết cuộc thử nghiệm được "tiến hành ở nhiều chế độ bắn vào các mục tiêu khác nhau".

Các nhà phân tích tin rằng vũ khí có thể được phóng từ trên bộ, trên biển hoặc trên không.

Không rõ liệu vũ khí đó có phải là hỏa tiễn hay không, nhưng hầu hết các nhà quan sát đều đồng ý rằng nó có thể là vũ khí tầm ngắn.

Các vụ phóng thử nghiệm hỏa tiễn mới diễn ra ở Wonsan, mạn đông nam Bắc Hàn

Năm ngoái, ông Kim nói sẽ ngừng thử nghiệm hạt nhân và sẽ không phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa nữa.

Tuy nhiên, hoạt động hạt nhân dường như vẫn đang tiếp tục và hình ảnh vệ tinh của địa điểm hạt nhân chính của Triều Tiên vào tháng 4/2019 cho thấy có sự chuyển động, cho thấy nước này có thể tái xử lý chất phóng xạ thành nhiên liệu chế biến bom.

Bắc Hàn tuyên bố họ đã phát triển một trái bom hạt nhân đủ nhỏ để phù hợp với phi đạn tầm xa, cũng như hỏa tiễn đạn đạo có khả năng vươn tới phần lãnh thổ lục địa của Mỹ.

*******************

Liên Triều : Mỹ thao dượt THAAD, Bình Nhưỡng nhắc nhở Seoul thận trọng (RFI, 03/05/2019)

Hôm 24/04/2019, lực lượng Mỹ đóng tại Hàn Quốc thông báo thao dượt hệ thống tên lửa chống tên lửa THAAD với đầu đạn giả dùng để huấn luyện tại căn cứ Pyeongtaek, một tuần trước đó.Trang mạng tuyên truyền của Bắc Triều Tiên, Uriminzokkiri, trong bản tin 03/05 công kích hành động "khiêu khích" của Mỹ và cùng lúc kêu gọi Hàn Quốc "thận trọng".

Một bế phóng tên lửa bắn chặn THAAD (phải) tại Seongju, Hàn Quốc. Ảnh chụp ngày 26/04/2017. Reuters

Trang mạng tuyên truyền của Bình Nhưỡng mô tả cuộc thao dượt của trung đoàn pháo 35 phòng không của Mỹ là hành động "khiêu khích quân sự" nhằm "phá hoại không khí hoà bình, tiến hành âm mưu áp đặt tham vọng bằng sức mạnh". Uriminzokkiri khuyến cáo Hàn Quốc, nếu không thận trọng, nếu vẫn ủng hộ các hành động thù địch Mỹ thì coi chừng "hệ quả xấu".

Một trang mạng tuyên truyền khác, Meari, cũng cáo buộc "áp lực quân Mỹ ngày một gia tăng».

Theo nhận định của Yonhap, Bắc Triều Tiên tỏ thái độ bực bội trên đây vào lúc Mỹ-Hàn tăng tốc nâng cao khả năng quân sự trong bối cảnh đàm phán Mỹ-Triều về vũ khí hạt nhân vẫn còn bế tắt. Bố trí tên lửa THAAD nằm trong chương trình nâng cấp khả năng chống tên lửa tầm trung-cao đến từ Bắc Triều Tiên.

Tú Anh

Ảnh vệ tinh : Bắc Triều Tiên chuẩn bị phóng một tên lửa (RFI, 09/03/2019)

Hãng tin Bloomberg, ngày 09/03/2019, cho biết Bắc Triều Tiên có thể đang chuẩn bị bắn một tên lửa đạn đạo liên lục địa hoặc một tên lửa phóng vệ tinh, theo các hình ảnh vệ tinh mà đài phát thanh công NPR của Mỹ được cung cấp.

Ảnh vệ tinh : Bãi phóng tên lửa Sohae của Bắc Triều Tiên.Distribution Airbus DS/Handout via Reuters

Các ảnh vệ tinh này được công ty Digital Globe chụp vào ngày 22/02, tức là trước khi diễn ra thượng đỉnh Hà Nội, tại bãi phóng Sanumdong, gần thủ đô Bình Nhưỡng, nơi mà Bắc Triều Tiên đã lắp ráp các tên lửa đạn đạo liên lục địa và tên lửa phóng vệ tinh.

Trả lời đài NPR, ông Jeffrey Lewis, Giám đốc Dự án Phi hạt nhân hóa Đông Á, thuộc Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury, cho rằng các ảnh vệ tinh nói trên cho thấy dường như Bắc Triều Tiên đang trong tiến trình lắp ráp một tên lửa. Tuy nhiên, theo ông Lewis, không thể nào biết được là Bình Nhưỡng đang chuẩn bị bắn một tên lửa quân sự hay một tên lửa phóng vệ tinh.

Dựa trên các ảnh vệ tinh mới, các chuyên gia Mỹ ngày 07/03 cũng nhận thấy là bãi phóng tên lửa Sohae của Bắc Triều Tiên đã nhanh chóng được xây lại, mặc dù việc tháo dỡ bãi phóng này là một trong những cam kết của chủ tịch Kim Jong-un với tổng thống Mỹ Donald Trump.

Sau nhiều ngày im lặng, ngày 08/03/2019, hãng tin chính thức của Bắc Triều Tiên KCNA lên tiếng cho rằng chính Hoa Kỳ đã khiến thượng đỉnh Donald Trump –Kim Jong-un diễn ra cuối tháng 2/2019 ở Hà Nội không đạt được một thỏa thuận nào.

Dù vậy, tổng thống Trump hôm qua bảo đảm là quan hệ giữa ông với lãnh đạo chế độ Bình Nhưỡng vẫn "rất tốt". Theo nhận định của hãng tin AFP, cho dù thượng đỉnh Hà Nội thất bại, tổng thống Mỹ vẫn bám vào chiến lược của ông, đó là "được ăn cả, ngã về không". Vấn đề là, theo chuyên gia Jenny Town, trang mạng 38 North, chiến lược này luôn gặp thất bại do việc cả hai lãnh đạo đều thiếu sự tin tưởng lẫn nhau.

Về phần Joseph Yun, nguyên là đặc sứ Mỹ về Bắc Triều Tiên, ông nhận định rằng rất khó mà chứng minh là chính quyền Trump không còn thái độ thù địch với Bắc Triều Tiên. Điều này khiến tình hình rơi vào bế tắc và chính vì vậy mà phía Bình Nhưỡng muốn tiến từng bước để tạo sự tin cậy.

Thanh Phương

***************

Bắc Hàn sắp phóng hỏa tiễn để thử phản ứng của Mỹ ? (BBC, 09/03/2019)

Hình ảnh vệ tinh chụp một cơ sở gần Bình Nhưỡng cho thấy Bắc Hàn có thể đang chuẩn bị phóng hỏa tiễn hoặc vệ tinh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây cho hay ông sẽ rất thất vọng nếu thấy Bắc Hàn phóng thử hỏa tiễn trở lại

Dường như có sự gia tăng hoạt động xung quanh một địa điểm được gọi là Sanumdong, nơi Bắc Hàn lắp ráp hầu hết các hỏa tiễn đạn đạo và thông thường.

Diễn biến xuất hiện sau khi có các tin tức đầu tuần này rằng địa điểm phóng hỏa tiễn chính của Bắc Hàn tại Sohae đã được xây dựng lại.

Công việc tháo dỡ Sohae bắt đầu vào năm ngoái nhưng đã dừng lại khi các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ bị đình trệ.

Hôm thứ Sáu 08/3/2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ông sẽ thất vọng nếu Bắc Hàn tái thử nghiệm vũ khí.

"Tôi sẽ ngạc nhiên theo cách tiêu cực nếu ông ấy làm bất cứ điều gì không theo sự hiểu biết của chúng tôi. Nhưng chúng ta hãy xem điều gì sẽ xảy ra", ông nói.

"Tôi sẽ rất thất vọng nếu tôi thấy có thử hỏa tiễn".

Các nhà phân tích tin rằng nhiều khả năng trong giai đoạn này, Bình Nhưỡng đang chuẩn bị phóng một vệ tinh thay vì thử hỏa tiễn.

Tuy nhiên, Mỹ tuyên bố hồi đầu tuần rằng điều này vẫn sẽ không phù hợp với các cam kết mà nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un đã đưa ra với Tổng thống Trump.

Thử phản ứng Mỹ ?

Sohae là điểm phóng vệ tinh gây tranh cãi của Bắc Hàn

Các xe cộ lớn đã được nhìn thấy di chuyển xung quanh Sanumdong, hoạt động từng xảy ra trong quá khứ cho thấy Bắc Hàn ít nhất đang chuẩn bị di chuyển một loại hỏa tiễn hoặc phi đạn đến khu vực phóng.

Những hình ảnh vệ tinh đã được mạng truyền thông NPR của Mỹ công bố.

Phóng viên tại Seoul của BBC Laura Bicker nói rằng Bắc Hàn có thể đang thử phản ứng của Mỹ sau khi các cuộc đàm phán tại Hà Nội giữa Donald Trump và Kim Jong-un đổ vỡ, hy vọng rằng Mỹ sẽ đưa ra một thỏa thuận tốt hơn để tránh một vụ phóng hỏa tiễn.

Phóng viên của chúng tôi nói thêm rằng giới chuyên gia cho rằng các hỏa tiễn dùng để phóng vệ tinh thường không phù hợp để sử dụng làm tên lửa tầm xa.

Các hoạt động dường như gia tăng ở một khu vực nghi là cơ sở bãi phóng hỏa tiễn hoặc vệ tinh mà Bắc Hàn mới tái thiết thời gian quan

Một cuộc họp được dự đoán trước giữa hai nhà lãnh đạo ở thủ đô của Việt Nam tuần trước đã kết thúc mà không có thỏa thuận nào đối với những khác biệt về việc Bắc Hàn sẵn sàng hạn chế chương trình hạt nhân của mình ra sao, trước khi một số lệnh trừng phạt có thể được gỡ bỏ.

Cơ sở phóng hỏa tiễn Sohae tại địa điểm Tongchang-ri đã được sử dụng để phóng vệ tinh và thử nghiệm động cơ nhưng không bao giờ được dùng cho các vụ phóng hỏa tiễn đạn đạo.

Hình ảnh vệ tinh tuần này, đến từ một số viện nghiên cứu chính sách của Hoa Kỳ và lời chứng từ cơ quan tình báo Hàn Quốc, dường như cho thấy tiến bộ nhanh chóng đã đạt được trong việc tái thiết các cấu trúc trên bệ phóng hỏa tiễn.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton nói Bắc Hàn vẫn có thể phải đối diện với nhiều lệnh trừng phạt hơn nếu không có tiến triển phi hạt nhân hóa.

Một cuộc gặp đầu tiên trong lịch sử giữa ông Trump và ông Kim vào năm 2018 tại Singapore đã tạo ra một thỏa thuận mơ hồ về "phi hạt nhân hóa" nhưng ít tiến triển.

***************

Hoa Kỳ vẫn lạc quan dù có tin Bắc Triều Tiên xây lại bãi phóng tên lửa (RFI, 08/03/2019)

Hôm 07/03/2019, Hoa Kỳ tỏ thái độ lạc quan mặc dù có tin là Bình Nhưỡng đã xây lại một bãi phóng tên lửa sau thất bại của thượng đỉnh Hà Nội. Washington thậm chí còn khẳng định có thể đạt được phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên từ nay đến đầu năm 2021.

Ảnh chụp từ vệ tinh bãi phóng tên lửa Sohae của Bắc Triều Tiên, tại Tongchang-ri, ngày 02/03/2019. CSIS/Beyond Parallel/DigitalGlobe 2019 via Reuters

Dựa trên ảnh vệ tinh mới, các chuyên gia Mỹ hôm qua cho biết là bãi phóng tên lửa Sohae đã nhanh chóng được xây lại và kể từ nay trở lại quy chế hoạt động bình thường. Việc tháo dỡ bãi phóng này là một trong những cam kết của lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un với tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hôm thứ Tư 06/03, sau khi các chuyên gia báo động là Bình Nhưỡng đã bắt đầu cho xây lại bãi phóng tên lửa Sohae, ông Donald Trump tuyên bố là ông sẽ "rất, rất thất vọng" về Kim Jong-un, nếu thông tin nói trên được xác nhận. Nhưng hôm qua, theo hãng tin AFP, ông Donald Trump lại có vẻ muốn giảm nhẹ tầm mức của vấn đề, khi trả lời : "Chúngtôi sẽ xem. Chúng tôi sẽ nói với quý vị trong một năm nữa".

Trong khi đó, tuy không bác bỏ thông tin về bãi phóng Sohae, một quan chức cao cấp của bộ Ngoại Giao Mỹ, xin giấu tên, tuyên bố với báo chí là chính quyền Trump chưa có một "kết luận chính xác" về những gì diễn ra tại đó. Nhà ngoại giao này còn tỏ vẻ lạc quan, cho dù cuộc họp thượng đỉnh thứ hai giữa tổng thống Donald Trump với chủ tịch Kim Jong-un tại Hà Nội cuối tháng 2 vừa qua đã không đạt được thỏa thuận nào. Ông khẳng định là có thể đạt được phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên "một cách vĩnh viễn và hoàn toàn có thể kiểm chứng được" trong thời gian ông Trump làm tổng thống. Nhiệm kỳ của Donald Trump sẽ kết thúc vào đầu năm 2021.

Cũng trong ngày hôm qua, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Robert Palladino tuyên bố là Washington sẵn sàng nối lại đối thoại với Bình Nhưỡng. Nhưng ông Palladino từ chối cho biết là kể từ sau thất bại của thượng đỉnh Hà Nội hai bên có trao đổi gì hay không.

Trong khi đó, Bình Nhưỡng không nói gì về việc xây lại bãi phóng tên lửa Sohae, nhưng hôm qua, hãng tin chính thức của Bắc Triều Tiên KCNA lại lên án của cuộc tập trận chung giữa Hàn Quốc với Hoa Kỳ hiện đang diễn ra, cho dù tầm mức của các cuộc tập trận đã giảm đáng kể, từ khi tổng thống Trump quyết định chấm dứt các cuộc tập trận chung Mỹ-Hàn quy mô lớn để thúc đẩy tiến trình hòa dịu với chế độ Kim Jong-un.

Thanh Phương

*******************

Mỹ thận trọng trước thông tin Bắc Triều Tiên xây lại một bãi phóng tên lửa (RFI, 07/03/2019)

Sau khi một trung tâm nghiên cứu của Mỹ dựa trên các hình ảnh vệ tinh cho rằng Bình Nhưỡng dường như đang xây lại một bãi phóng tên lửa, ngày 06/03/2019, tổng thống Mỹ Donald Trump và giới phân tích phản ứng khá thận trọng.

Ảnh chụp từ vệ tinh bãi phóng tên lửa Sohae của Bắc Triều Tiên, tại Tongchang-ri, ngày 02/03/2019. CSIS/Beyond Parallel/DigitalGlobe 2019 via Reuters

Từ Washington, thông tín viên RFI Anne Corpet tường trình :

"Khi được hỏi về việc Bắc Triều Tiên khởi động lại hoạt động tại bãi phóng tên lửa, tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu : "Tôi sẽ rất thất vọng nếu mọi chuyện diễn ra như vậy… Các báo cáo hiện vẫn là quá sớm, nhưng tôi sẽ rất, rất thất vọng về lãnh đạo Kim Jong-un. Chúng ta sẽ xem mọi chuyện diễn ra như thế nào".

Bãi phóng có thể sẽ phục vụ cho cả vệ tinh và các hoạt động thử nghiệm tên lửa đạn đạo. Hiện giờ, giới chuyên gia đang đặt câu hỏi về tín hiệu mà Bình Nhưỡng gửi đi.

Ông Robert Einhorn, từng là cố vấn của bộ Ngoại Giao Mỹ về vấn đề không phổ biến hạt nhân dưới thời ngoại trưởng Hillary Clinton nói : Họ biết rằng chúng ta nhìn thấy những điều đó. Liệu có phải họ đang đánh tín hiệu để nói rằng Hoa Kỳ cần phải tỏ ra mềm dẻo hơn về các lệnh trừng phạt, nếu không Bắc Triều Tiên sẽ tái khởi động các vụ thử tên lửa ? Đó là một khả năng. Nhưng chúng ta cần chờ đợi thêm trước khi rút ra kết luận.

Dẫu sao thì thất bại của thượng đỉnh Hà Nội cũng cho phép Bắc Triều Tiên hành động mà không vi phạm các cam kết. Đó là đánh giá của bà Kathleen Stephens, cựu đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc. Bà phát biểu : Tôi nghĩ rằng chừng nào chưa đạt được thỏa thuận thì Bắc Triều Tiên vẫn chưa cảm thấy có liên quan. Lãnh đạo Kim Jong-un đã nói rằng ông ấy sẵn sàng nhượng bộ, nhưng không một thỏa thuận nào được ký kết. Vì thế, tôi nghĩ là Bình Nhưỡng cho rằng họ không phản bội các cam kết. Tôi nghĩ quan điểm của họ là như vậy.

Tuy nhiên, khi làm như vậy, Bắc Triều Tiên phải đối mặt với nguy cơ Mỹ sẽ thắt chặt các lệnh trừng phạt. Không hề giấu diếm, ông John Bolton, cố vấn quốc gia về an ninh, đã nói đến khả năng trên, ngay từ trước khi các hình ảnh về việc Bình Nhưỡng khởi động lại hoạt động tại bãi thử tên lửa nhạy cảm này được công bố".

Trong khi đó, ngày 07/03, hãng tin Hàn Quốc Yonhap loan tin là ông Suh Hoon, lãnh đạo Cơ quan Tình báo Quốc gia NIS, tiết lộ dường như Bình Nhưỡng vẫn cho các cơ sở làm giàu uranium ở khu phức hợp Yongbyon vận hành bình thường, ngay cả trước khi diễn ra thượng đỉnh Trump-Kim lần hai tại Hà Nội hồi cuối tháng 02/2019.

Thùy Dương

Bắc Triều Tiên đổ lỗi Hoa Kỳ làm thất bại đàm phán thượng đỉnh (RFI, 01/03/2019)

Nhiều tiếng đồng hồ sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump lên máy bay về nước, vào nửa đêm hôm 28/02/2019, ngoại trưởng Bắc Triều Tiên bất ngờ tổ chức cuộc họp báo giải thích lý do đàm phán thất bại. Bình Nhưỡng khẳng định Mỹ đã "bỏ lỡ cơ hội ngàn năm có một" khi từ chối đề nghị bỏ 5 trong 11 lệnh cấm vận quốc tế từ 2016 nhằm vào Bắc Triều Tiên để đổi lấy việc phi hạt nhân hóa.

Ngoại trưởng Bắc Triều Tiên Ri Yong-ho (p) và thứ trưởng ngoại giao Bắc Triều Tiên Choe Son Hui, trong cuộc họp báo ngày 01/03/2019 tại Hà Nội. Yonhap/via Reuters

Thông tín viên RFI Stephane Lagarde tại Hà Nội tường trình :

"Mặc dù trời mưa, các nhà báo Hàn Quốc tinh thần hừng hực trước khách sạn Melia Hà Nội lúc nửa đêm. Mười một tiếng đồng hồ sau khi cuộc đàm phán thượng đỉnh Donald Trump và Kim Jong-un thất bại, đoàn Bắc Triều Tiên vừa bất ngờ tổ chức cuộc họp báo.

Một rừng ô chen lấn trước những hàng rào sắt. Mọi người không thể vào được hết. Bên trong khách sạn, mặc bộ veste sẫm màu gắn huy hiệu lãnh đạo Bắc Triều Tiên, ngoại trưởng Ry Yong-ho tố cáo Washington đã làm đàm phán thất bại.

Ông nói : "Trong cuộc họp, Hoa Kỳ đã nài nỉ để chúng tôi đi xa hơn việc dỡ bỏ cơ sở hạt nhân Yonbyeon. Từ giờ trở đi, rõ ràng là Hoa Kỳ đã từ chối đề nghị của chúng tôi. Không chắc gì một cơ hội như thế lại có".

Lãnh đạo ngoại giao Bắc Triều Tiên khẳng định đã đề nghị ngừng tất cả các vụ thử (hạt nhân và tên lửa), đổi lại Mỹ gỡ bỏ 5 lệnh trừng phạt Bắc Triều Tiên. "Với việc từ chối đề nghị của chúng tôi, Hoa Kỳ đã bỏ lỡ cơ hội nghìn năm có một", bà thứ trưởng ngoại giao Triều Tiên, Choe Son-hui, nói thêm.

Tiếp tục đối thoại

Mặc dù thượng đỉnh thất bại do hai điểm mấu là chốt giải trừ hạt nhân và lệnh trừng phạt. Nhưng hôm nay (01/03), qua hãng thông tấn chính thức KCNA, lãnh đạo Bắc Triều Tiên đề nghị một cuộc gặp khác với tổng thống Donald Trump. KCNA khẳng định thượng đỉnh Hà Nội "thành công"và nhấn mạnh tổng thống Donald Trump và chủ tịch Kim Jong-un đã có các "trao đổi mang tính xây dựng và thẳng thắn".

Trước đó, cũng vào tối hôm qua, theo thông cáo của Nhà Trắng, trên chuyên cơ Air Force One trở về Mỹ, tổng thống Donald Trump đã điện đàm với thủ tướng Nhật Shinzo Abe và tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders cho biết mỗi cuộc nói chuyện kéo dài khoảng 15 phút, trong đó ông Trump thông báo lại diễn biến đàm phán, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục duy trì đối thoại với Bình Nhưỡng.

Hôm nay, trong một phát biểu tại Seoul, tổng thống Moon Jae-in tuyên bố Hàn Quốc sẽ hợp tác với Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên để giúp cho cuộc đàm phán Mỹ -Triều thoát khỏi bế tắc.

Về phần ngoại trưởng Mỹ, hôm nay nhân chuyến thăm Manila, Philippines, ông Pompeo khẳng định lại rằng Bắc Triều Tiên đã đề nghị gỡ bỏ toàn bộ các trừng phạt nhằm vào họ và họ không nói rõ các biện pháp cụ thể để phá hủy cơ sở hạt nhân Yongbyon. Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố Hoa Kỳ vẫn"lưu tâm đến việc trở lại bàn đàm phán để tiếp tục cuộc đối thoại này".

Anh Vũ

*********************

Bắc Hàn họp báo đột xuất bác lại phát biểu của Tổng thống Trump (RFA, 28/02/2019)

Bắc Hàn tiến hành một cuộc họp báo vào sau lúc 0 giờ ngày 1 tháng 3 tại Khách sạn Melia ở Hà Nội.

Ngoại trưởng Bắc Hàn chủ trì cuộc họp báo sau 0 giờ ngày 1/3/2019 AFP

Tại cuộc họp báo Bộ trưởng Ngoại giao Ri Yong-ho cho rằng phía Chủ tịch Kim Jong-un tại cuộc gặp thượng đỉnh lần thứ hai với Tổng thống Donald Trump ở Hà Nội vào ngày 27 và 28 tháng 2 chỉ yêu cầu dỡ bỏ cấm vận một phần nhằm đổi lại việc đóng cửa căn cứ nguyên tử Yongbyong.

Trước đó, Tổng thống Donald Trump sau khi gặp Chủ tịch Bắc Hàn Kim Jong-un tuyên bố với báo giới rằng Bình Nhưỡng yêu cầu phải dỡ bỏ toàn bộ các lệnh cấm vận để đổi lại việc đóng cửa phức hợp nguyên tử Yongbyong.

Tại cuộc họp báo vào nửa đêm như vừa nêu, Bộ trưởng Ngoại giao Bắc Hàn Ri Yong-ho còn nói thêm là Bắc Hàn cũng sẵn sàng đề xuất một văn bản ngưng vĩnh viễn các vụ thử nguyên tử và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.

Người đứng đầu ngành ngoại giao Bắc Hàn nói với báo giới là Washington đã bỏ lỡ một cơ hội mà ‘có thể không xảy ra lần nữa’.

Ngoại trưởng Ri Yong-ho còn phát biểu mạnh mẽ rằng quan điểm của Bắc Hàn không thay đổi ngay cả khi Hoa Kỳ đề nghị tái tục một vòng đàm phán khác.

********************

Phái đoàn Bộ Ngoại giao Triều Tiên lập tức rời Việt Nam đi Trung Quốc (VOA, 28/02/2019)

Phái đoàn Triều Tiên do Thứ trưởng Ri Kil-song dẫn đầu đã rời khỏi Việt Nam đi Trung Quốc ngay sau khi hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Triều Tiên kết thúc mà không đạt được thỏa thuận, Reuters dẫn lại nguồn tin từ Thông tấn xã trung ương Triều Tiên cho biết hôm 28/2.

Các vệ sĩ chạy theo chiếc limousine chở lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un từ ga Đồng Đăng đi Hà Nội ngày 26/2/2019.

Sau khi ngày làm việc thứ hai giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội, ông Trump nói rằng ông rất vui, miễn là Triều Tiên không còn tiến hành các vụ thử tên lửa đạn đạo liên lục địa hoặc hạt nhân nữa.

Kể từ cuối năm 2017, Triều Tiên đã không còn tiến hành các vụ thử tên lửa như đã làm thường xuyên trước đó.

Tổng thống Trump nói rằng ông Kim hứa với ông là sẽ không tiến hành thử nghiệm tên lửa nữa.

Ông cho biết thêm rằng ông và ông Kim đã thảo luận về việc tháo dỡ cơ sở hạt nhân chính của Triều Tiên tại Yongbyon, là điều mà ông Kim sẵn sàng làm, nhưng lãnh đạo Triều Tiên muốn rằng Hoa Kỳ phải dỡ bỏ các chế tài.

"Chúng tôi đã yêu cầu ông ấy thêm một số điều và ông ấy không sẵn lòng làm điều đó", Reuters dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo nói tại cuộc họp báo khi đề cập đến lãnh đạo Triều Tiên.

Tổng thống Trump cho biết Hoa Kỳ có thể kiểm tra một số cơ sở của Triều Tiên nhưng ông không đi sâu vào chi tiết.

Theo tường thuật của Reuters, sau cuộc họp thượng đỉnh, cả ông Trump lẫn ông Kim đều rời khỏi địa điểm đàm phán của họ - khách sạn Metropole có thời thuộc địa Pháp ở Hà Nội - mà không tham dự bữa ăn trưa cùng với nhau như kế hoạch đã định trước đó.

Bài học kinh nghiệm từ Việt Nam : đối đầu với Mỹ sẽ khánh kiệt xã hội

Việt Nam được chọn làm điểm tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều với lý do duy nhất : là một nước cộng sản và giờ đây dần thoát ra khỏi sự đói nghèo nhờ vào thế hợp tác với Mỹ.

Người dân chen kín hai bên đường ở Hà Nội chào mừng Tổng thống Trump.

Khi Tổng thống Donald Trump và đoàn xe di chuyển trên các tuyến đường Hà Nội để về khách sạn nghỉ ngơi, hàng ngàn người dân đã vận áo mới, cờ Mỹ trong cái lạnh để đứng bên đường chào mừng, bởi họ yêu giá trị Mỹ.

Ông Donald Trump, Tổng thống Mỹ đã tweet : Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ như vài nơi trên trái đất. Triều Tiên sẽ như vậy, và rất nhanh, nếu họ phi hạt nhân hóa. Tiềm năng tuyệt vời, một cơ hội tuyệt vời.

Trước chuyến đi đến Hà Nội, Đại sứ Triều Tiên tại Liên Hợp Quốc Kim Song kêu gọi các tổ chức quốc tế viện trợ lương thực cho nước ông vì ngành nông nghiệp Triều Tiên trong năm ngoái bị mất mùa.

Sự tự chủ lương thực như Việt Nam là điều mà Kim Jong-un thèm khát, nếu muốn tiếp tục duy trì quyền lực của gia đình mình. Nhưng muốn như thế, thì theo khuyến dụ của Mỹ, Triều Tiên phải phi hạt nhân hóa. Điều này đồng nghĩa, Triều Tiền phải chấp nhận một sự thật rằng, cộng sản và sự kiêu ngạo cộng sản sẽ phải bị triệt tiêu, giống như Việt Nam.

Việt Nam được như ngày hôm nay, ít nhất là lương thực đủ để dân khỏi ăn bobo (một thức ăn thời bao cấp) và có dân số tiếp cận internet hàng top thế giới,… không phải là một giấc ngủ trưa hay bằng một hội nghị, thậm chí là một sự giao kết trên giấy tờ. Bản thân Việt Nam buộc phải nhún nhường và chấp nhận rằng, đối đầu với Mỹ chỉ khiến cho chế độ rơi vào khủng hoảng và khánh kiệt về mặt xã hội. Và kể cả khi có được vị trí như ngày hôm nay, thì Hà Nội buộc phải tiếp tục đứng dưới cái ô bảo trợ của Mỹ về mặt thực chất, khi mà sự hung hăng của Bắc Kinh tiếp tục diễn ra tại Biển Đông. 

Và một lần nữa, điều mà Hà Nội có thể chia sẻ như là một kinh nghiệm xương máu cho chính chế độ cộng sản đó lại chính là hợp tác với ‘đầu sỏ đế quốc’ Mỹ.

Mỹ không phải là con hổ giấy như trong truyền thuyết tuyên truyền cộng sản, Mỹ vẫn là sen đầm quốc tế và là quốc gia duy nhất có thể khiến một quốc gia thịnh vượng hoặc suy tàn. Triều Tiên có thể nhìn thấy Hàn Quốc và Việt Nam như là một ví dụ điển hình.

Trở về với thực tại, Bình Nhưỡng sẽ phải giảm thiểu quyền lực và bớt lệ thuộc vào Bắc Kinh nếu muốn hợp tác với Mỹ. 

Ở đời có bốn cái ngu : yêu Nga, ghét Mỹ, thích Cu (ba), thân Tàu - Phong dao biếm họa

Trong một bài viết của New York Times gần đây dẫn lời Thiếu tướng Lê Văn Cương - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Bộ Công an, trong đó ông khẳng định, sự thành công của nền kinh tế Việt Nam xuất phát từ quyết định bình thường hóa quan hệ với Mỹ năm 1995. Và ông Cương cũng chia sẻ rằng, ông ‘sẽ nói với những người bạn Bắc Triều Tiên của mình rằng chừng nào họ còn xung đột với Mỹ, họ sẽ không thể phát triển kinh tế đúng cách’.

Cách mà Thiếu tướng Lê Văn Cương chia sẻ làm gợi nhớ lại câu nói châm biếm, ‘Ở đời có 4 cái ngu/Yêu Nga, ghét Mỹ, thích Cu (ba), thân Tàu’, và sự thực điều này càng ngày càng trở nên đúng đắn, ít nhất là đối với các trường hợp ‘yêu Nga, thân Tàu, ghét Mỹ’ như Việt Nam, đổi lại là kinh tế què quặt, Biển Đông bị xâm lấn, và sự thiếu ủng hộ của Nga đối với vấn đề chủ quyền Biển Đông. Sự lên tiếng khuyên bảo ‘người bạn Triều Tiên’ của Thiếu tướng công an cũng cho thấy, Việt Nam đang có xu hướng xích gần Mỹ hơn dự kiến (của thể chế). Và bài học Venezuela vẫn đang tiếp tục diễn ra cho cả Việt Nam lẫn Triều Tiên soi rằng, rằng, mọi sự thù hận với Mỹ chỉ đem lại một kết cục không hề tốt, và kết cục của sự chuyên quyền được phán xét bởi chính người dân trong nước.

Triều Tiên hiện tại là quốc gia điển hình của chế độ cộng sản, nơi gia đình trị, đa nguyên bị cấm, giết người bất đồng chính kiến, bắt buộc phá thai, đàn áp tôn giáo và nạn chết đói vì thiếu lương thực.

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 28/02/2019

Trong hai ngày 27 và 28 tháng này, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ họp thượng đỉnh với Chủ tịch Bắc Hàn là Kim Chính Ân tại Hà Nội. Sau thượng đỉnh ngày 12 Tháng Sáu năm ngoái tại Singapore, đây là lần thứ nhì mà lãnh tụ hai nước gặp nhau để thảo luận việc Bắc Hàn từ bỏ kế hoạch chế tạo võ khí hạch tâm trên bán đảo Triều Tiên, nhưng vì hội nghị được tổ chức tại Việt Nam nên nhiều người hy vọng là lãnh đạo Bắc Hàn có thể học hỏi kinh nghiệm đổi mới kinh tế của Hà Nội. Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu triển vọng này.

Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tham dự Cuộc họp của Ủy ban Quân sự Trung ương 7 của Đảng Lao động Hàn Quốc (WPK) ở Bình Nhưỡng ngày 18/5/2018 - AFP

Thanh Trúc : Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Thanh Trúc xin kính chào kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa. 

Thưa ông, để chuẩn bị hai ngày hội họp với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Hà Nội vào ngày 27 và 28, lãnh tụ Kim Chính Ân của Bắc Hàn sẽ tới Việt Nam từ ngày 25 và nhiều người mong là Bắc Hàn có thể chứng kiến sự đổi mới của Việt Nam mà tiến hành việc cải cách kinh tế ở nhà. Ông nghĩ sao về hy vọng đó ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Nếu tôi nhớ không lầm thì chính Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã gợi ý này từ Tháng Chín năm ngoái. Quả thật là nền kinh tế quá lạc hậu và sa sút của Bắc Hàn cần được cải cách, miễn là không đe dọa sự tồn tại của một chế độ độc tài, và kinh nghiệm đổi mới kinh tế của Việt Nam từ ba chục năm trước có thể là một giải pháp cho lãnh tụ Kim Chính Ân. Tổng thống Donald Trump cũng dùng ẩn dụ là kinh tế Bắc Hàn có thể nhảy vọt như một hỏa tiễn mà không gây chiến tranh. Khi tới Hà Nội, lãnh tụ Kim Chính Ân có thể chứng kiến một số hình ảnh đổi mới tại Việt Nam mà học hỏi thêm kinh nghiệm về cải cách. Nhưng chúng ta cần đặt vấn đề vào một bối cảnh rộng lớn hơn.

Trước hết, sau Chiến tranh Cao Ly từ năm 1950 tới 1953, hai nước Nam Bắc Hàn vẫn chưa bình thường hóa quan hệ với nhau và Bắc Hàn vẫn chưa có một hòa ước với Hoa Kỳ. Vì vậy, đối thoại giữa hai chế độ Nam-Bắc Hàn là một bước ưu tiên. Thứ hai, chính là Nam Hàn, mà người ta gọi là Đại Hàn Dân Quốc, mới là một mẫu mực cải cách kinh tế cho Trung Quốc và Việt Nam và sau khi cải tổ kinh tế với sự yểm trợ của Hoa Kỳ vào những năm 60 của thế kỷ trước, Nam Hàn còn cải cách về chính trị để có chế độ dân chủ và trở thành một quốc gia tiên tiến hiếm hoi. Trong cuộc đối thoại giữa hai chế độ Hán Thành và Bình Nhưỡng từ năm ngoái, Bắc Hàn có thể cũng đã tìm hiểu và học kinh nghiệm của Nam Hàn.

Thanh Trúc : Như vậy, ông cho rằng Bắc Hàn nên học kinh nghiệm cải cách kinh tế của Nam Hàn ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Ngoài khía cạnh đồng văn và ngôn ngữ thì yếu tố quốc gia dân tộc của hai nước cũng là điều nên nhớ : niềm tự hào dân tộc là động lực vô hình mà đáng kể khi một dân tộc vẫn bị chia đôi từ 70 năm qua. Việc Nam Hàn đầu tư mạnh vào Việt Nam, với điển hình là vai trò của tổ hợp Samsung, tất nhiên được Bắc Hàn chú ý. Đáng chú ý hơn vậy là vai trò của tư nhân trong việc phát triển Nam Hàn. Vì vậy, bài học mà Bắc Hàn nên ghi nhận là quyền tư hữu và vị trí của tư nhân, của tư doanh. Bài học đó không đến từ Việt Nam mà đến từ Nam Hàn, một quốc gia tôn trọng dân chủ và quyền sáng tạo của người dân.

Thanh Trúc : Một đặc điểm then chốt của chế độ Bắc Hàn từ năm 1948 cho tới nay là tinh thần họ gọi là "tự chủ" nhưng lại theo phương pháp cộng sản và còn muốn thống nhất hai miền bằng giải pháp quân sự. Nam Hàn cũng có tinh thần tự chủ, chẳng hạn như với Nhật Bản, Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày nay, nhưng người dân của họ lại thịnh vượng và hạnh phúc hơn người dân Bắc Hàn. Thưa ông, đấy có là một yếu tố đáng suy ngẫm hay không ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Đúng như vậy và nếu ra khỏi chế độ bưng bít thông tin để tuyên truyền thì người dân Bắc Hàn cũng có dịp so sánh với đồng bào của họ tại miền Nam. Trở lại nội dung kinh tế, thì lý luận tự chủ của chế độ Bắc Hàn khiến họ hy sinh kinh tế cho quân sự để thành một cường quốc quân sự trong sự lầm than của người dân. Vì vậy, cái gốc của sức mạnh vẫn là kinh tế và các nước như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nam Hàn có thể giúp Bắc Hàn tái thiết kinh tế. Vấn đề là tái thiết theo hướng nào ?

Thanh Trúc : Như ông nghĩ thì Bắc Hàn nên tái thiết kinh tế theo hướng nào ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi cho là họ nên đi lại từ đầu và học kinh nghiệm thất bại của Trung Quốc thời Mao Trạch Đông trong cái gọi là "Bước Nhảy Vọt Vĩ Đại" hay "Đại Dược Tiến" làm mấy chục triệu người chết đói từ 1958 tới 1961.

Vấn đề ở đây là lãnh đạo thiếu thông tin về thực tế của đời sống. Vì vậy, hướng cải cách đầu tiên của Bắc Hàn là tìm ra định nghĩa chính xác của Tổng sản lượng GDP làm dụng cụ đo lường xác thực, sau đó là tổ chức bộ máy thu thập thống kê để biết rõ về tình hình thực tế. Bộ máy đó không là thống kê khó tin của Trung Quốc hay Việt Nam.

Chuyện thứ hai là trong nền kinh tế thị trường, người ta có nhiều thông tin chuẩn xác về cung và cầu, kết tụ vào cái giá của hàng hóa hay dịch vụ. Lãnh đạo một quốc gia cần có loại thông tin ấy để lấy các quyết định kinh tế. Nếu Bắc Hàn muốn cải cách thì nên khởi sự từ đó, vì việc lập ra bộ máy thông tin kinh tế sẽ mất cả chục năm mới thành hình. Một ví dụ là chúng ta có ít thông tin về quan hệ giao thương giữa Việt Nam với Bắc Hàn và chỉ nghe nói khi Việt Nam giúp Bình Nhưỡng thoát lệnh cấm vận kinh tế với than đá của Bắc Hàn. Điều ấy thật ra gây bất lợi kinh tế cho Việt Nam.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong-un trong Thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Hàn ở Singapore ngày 12/06/2018. AFP

Thanh Trúc : Hồi nãy, ông vừa nói về vai trò then chốt của tư doanh Nam Hàn, nếu Bắc Hàn tiến hành cải cách, nếu vậy Bắc Hàn nên làm gì với hệ thống kinh tế quốc doanh của họ ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Đây là lúc ta trở về bài học của Việt Nam ! Sau khi đổi mới lần hai vào năm 1991 thì từ năm 1992, Việt Nam muốn cải cách khu vực doanh nghiệp nhà nước mà cho tới nay là gần 30 năm sau vẫn chưa xong. Việc cổ phần hóa hay tư nhân hóa các tập đoàn kinh tế quốc doanh vẫn tiến quá chậm vì hai hiện tượng cấu kết và tham nhũng.

Kinh nghiệm Nam Hàn với tổ hợp Samsung khét tiếng toàn cầu cũng là bài học sau khi Tổng thống Phác Cận Huệ bị truất phế và vào tù cùng nhiều quản trị viên cao cấp của Samsung.

Lý do là mọi cơ sở sản xuất, công lẫn tư, đều muốn bành trướng thị phần về kinh doanh hay ảnh hưởng về chính trị, hệ thống quốc doanh Bắc Hàn và tư doanh Nam Hàn cũng vậy và đấy là vấn đề mà lãnh đạo nên sớm nhìn ra để trù liệu trước. Một lần nữa, Nam Hàn có nhiều bài học về cải cách hay đổi mới kinh tế cho Bắc Hàn. Bài học từ Trung Quốc hay Việt Nam là kinh nghiệm thất bại và Bắc Hàn không nên nhập cảng các "quả đấm thép" của Việt Nam !

Thanh Trúc : Một khía cạnh ngoài kinh tế mà cũng đáng chú ý là quan hệ giữa Trung Quốc với Việt Nam và với Bắc Hàn. Thưa ông, quan hệ đó có chi phối tiến trình cải cách kinh tế của Bắc Hàn hay không ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi thiển nghĩ rằng lãnh đạo Bắc Hàn qua ba thế hệ từ ông Kim Nhật Thành, Kim Chính Nhật tới Kim Chính Ân ngày nay vẫn nghi ngờ Bắc Kinh chứ không hoàn toàn là một chư hầu dễ sai khiến. Việt Nam cũng có quan hệ căng thẳng với Trung Quốc sau cuộc chiến năm 1979 mà 40 năm sau, Hà Nội mới cho báo chí tường thuật lại trong khi báo chí Bắc Kinh lại bỏ qua làm các cựu chiến binh của họ bất mãn không ít.

Quốc gia nào cũng có nhiều khó khăn nội bộ mà họ coi là ưu tiên, khó khăn của Trung Quốc thực ra nghiêm trọng hơn cả, cho nên việc chi phối Bắc Hàn trong quan hệ với Hoa Kỳ là có, nhưng chẳng là ưu tiên số một. Mà ngược lại, viễn ảnh Đại hội đảng vào năm 2021 tại Việt Nam mới là ưu tiên then chốt vì sẽ bầu lên thế hệ lãnh đạo mới. Nghịch lý ở đây là lãnh đạo Bắc Hàn lại chẳng gặp những ưu tiên chính trị đó, cho nên có thể chọn các giải pháp cải cách kinh tế của họ với sự khuyến nghị của Nam Hàn.

Một chuyện nhỏ khác mà cả Hà Nội lẫn Bình Nhưỡng đều muốn bỏ qua là việc một thiếu phụ Việt Nam can dự vào việc Bắc Hàn cho ám sát người anh cùng cha khác mẹ của Kim Chính Ân là Kim Chính Nam cách nay đúng hai năm. Vụ đó làm Hà Nội lúng túng mà chưa biết nói sao vì nghi can này bị xử tại xứ Malaysia.

Thanh Trúc : Trở lại yêu cầu cải cách kinh tế của Bắc Hàn, ông nghĩ là lãnh đạo Bình Nhưỡng nên làm những gì ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi cho rằng ưu tiên sinh tử của Bắc Hàn vẫn là sự tồn tại của chế độ và họ có thể tham khảo ý kiến của Việt Nam khi chế độ Hà Nội vẫn tồn tại sau đổi mới nhờ du nhập một số lý luận tư bản chủ nghĩa có chọn lọc.

Nhưng thật ra, Việt Nam vẫn tụt hậu nếu so với nhiều lân bang Đông Nam Á, chưa nói tới Nam Hàn hay Đài Loan. Nếu muốn phát triển thành một cường quốc kinh tế sau này, Bắc Hàn nên học Nam Hàn. Từ năm chục năm trước, Nam Hàn đã có kế hoạch phát triển các khu vực công nghiệp ưu tiên với nhiều thành công chói lọi mà cũng có một số trở ngại nên Bắc Hàn có thể học được. Bài học cơ bản là nên giải phóng sức dân để chính người dân sẽ tạo ra những thay đổi và có lẽ từ cả năm nay, lãnh đạo Nam và Bắc Hàn đã nói về những thay đổi ấy. Với tinh thần tự chủ và tự kiêu, chưa chắc họ đã coi Việt Nam là một mẫu mực mặc dù quốc tế vẫn cứ nói về thành tựu kinh tế rất biểu kiến của Việt Nam.

Thanh Trúc : Nếu như vậy, có lẽ ông hàm ý là Bắc Hàn nên học Nam Hàn hơn là học kinh nghiệm của Việt Nam ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Kinh nghiệm nên học từ Việt Nam là phải tránh một cuộc chiến tương tàn trong nội bộ rồi thống nhất trong lầm than khi người Việt thời ấy chẳng thua kém gì nhiều sắc tộc khác. Ngày nay, Việt Nam thua cả Nam Hàn, Đài Loan lẫn nhiều quốc gia Đông Nam Á khác ở chung quanh như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan hay thậm chí Miên và Lào. Vì vậy, sau nhiều ồn ào của dư luận quốc tế, Bắc Hàn sẽ tìm ra bài học cải cách khác và bài học đó từ Việt Nam là những gì nên tránh. Là người Việt Nam, tôi không vui với kết luận này....

Thanh Trúc : Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Thanh Trúc xin cảm tạ chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phỏng vấn kỳ này.

Thanh Trúc thực hiện

Nguồn : RFA, 19/02/2019

Pyongsong : "Silicon Valley" của Bắc Triều Tiên

Báo Le Monde ngày 03/01/2019, đặc biệt chú ý đến thành phố Pyongsong của Bắc Triều Tiên, được ví như là một "Silicon Valley" của chế độ Bình Nhưỡng. Thành phố Pyongsong, nằm cách thủ đô Bình Nhưỡng khoảng 40 phút về phía bắc, là thủ phủ của tỉnh Nam Pyongan và chỉ có 280.000 dân. Đây là nơi được Kim Nhật Thành (1912-1994) chọn đặt Viện hàn lâm Khoa học Quốc gia, rồi Trung tâm nghiên cứu năng lượng nguyên tử.

Một góc thành phố Pyongsong dành cho người nước ngoài. NK News

Pyongsong xứng đáng được mệnh danh "Silicon Valley" của Bắc Triều Tiên, bởi vì sắp tới đây, thành phố này phải vận hành hiệp sức cùng với đặc khu kinh tế Unjong, chuyên nghiên cứu về đổi mới công nghệ. Hai địa điểm chỉ nằm cách nhau vài km.

Những cơ sở nghiên cứu ở đây tuyển dụng khoảng 6.000 người. Pyongsong từng là nơi trú ngụ của "đơn vị sản xuất 16/3" : Trung tâm lắp ráp tên lửa đạn đạo, nơi chế tạo tên lửa Hwasong-15, tên lửa liên lục địa được bắn thử ngày 28/11/2017. Chiếc tên lửa tầm xa này là vũ khí tối tân nhất của Bắc Triều Tiên hiện nay, cho phép nước này tự xưng là cường quốc hạt nhân. Tuy nhiên, trung tâm lắp ráp này đã bị dỡ bỏ vào tháng 6/2018.

Tại đây, tác giả bài viết, nhà báo Philippe Pons ghi nhận, giống như tại Bình Nhưỡng, người ta không còn thấy các tấm biển tuyên truyền, thay vào đó là những dòng chữ kêu gọi hướng đến những mục tiêu kinh tế được đề ra.

Pyongsong không chỉ là một "hub" công nghệ, mà đó còn là khu chợ bán sỉ lớn nhất cho Bình Nhưỡng từ giữa những năm 1990. Tại đây người ta có thể tìm thấy đủ loại hàng hóa, từ mỹ phẩm cho đến các mặt hàng cao cấp như đồ gia dụng, linh kiện rời, hàng hóa Hàn Quốc và cả thực phẩm. Những món hàng này được vận chuyển bằng đường bộ, đường tầu hỏa hay trong những túi ba-lô do những người bán rong, nam hay nữ, khuân về từ Đan Đông, Trung Quốc.

Trước các hoạt động kinh tế và khoa học nhộn nhịp như vậy, Le Monde cho rằng Pyongsong giờ đang trở thành một trong những trung tâm của "chủ nghĩa tư bản đỏ" Bắc Triều Tiên.

2019 : Trump " độc diễn " trên trường quốc tế

Trang nhất báo Le Figaro số ra ngày 03/01/2019 có hàng tít đáng chú ý : "Năm 2019, thế giới hồi hộp trước chính sách ngoại giao khó lường của Donald Trump". Dưới áp lực trong nước, cùng với nguy cơ tái khởi động các cuộc điều tra và trước thềm kỳ bầu cử tổng thống sắp tới, tổng thống Mỹ rất có thể sẽ đưa ra nhiều quyết định bất ngờ trên trường quốc tế.

Trong bài viết có tựa đề "Năm 2019, Donald Trump làm kỵ sĩ đơn độc", Le Figaro nhận xét, với sự ra đi của James Mattis, một trong những "bảo mẫu" cuối cùng, tổng thống Mỹ giờ có thể rộng tay hành động theo ý muốn. Tờ báo nhân dịp này điểm lại một loạt các quyết định địa chính trị của ông Donald Trump trong suốt năm 2018, đưa thế giới đi từ bất ngờ này sang đến những ngỡ ngàng khác.

Những cú đánh lén

Ông bắt đầu bằng tràng tweet hung hăng đầu năm tấn công Iran (ngày 02/01/2018), được tiếp nối với dòng bình phẩm nổi tiếng có "nút bấm hạt nhân to hơn" của lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un (03/01)… để rồi vài tháng sau đó, tổng thống Donald Trump bất ngờ thông báo chấp nhận một cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Singapore (12/06/2018).

Không chỉ hài lòng tấn công các nước "thù nghịch", ông còn làm cho các nước đồng minh truyền thống ngã ngửa, không kịp trở tay. Ông tuyên bố rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Ông công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và cho dời tòa đại sứ Mỹ về đấy. Tại G7, tổng thống Mỹ không ký tuyên bố chung. Với NATO, ông kịch liệt chỉ trích các nước thành viên, đồng thời có thái độ hòa dịu với tổng thống Nga Vladimir Putin.

Để thay lời kết luận, Le Figaro trích dẫn nhận xét của Washington Post ví von cho rằng : "Nếu quý vị thích bi kịch, hãy chuẩn bị đi nhé, bởi vì, năm vừa qua chỉ mới là màn tổng dợt cho những gì sắp diễn ra".

Hoa Kỳ : Bức tường chia rẽ

Một chủ đề khác liên quan đến nước Mỹ của Donald Trump cũng được nhiều nhật báo Pháp trên trang nhất quan tâm đến : Cuộc đọ sức giữa phe dân chủ và Donald Trump. Les Echos trên trang nhất dành một góc nhỏ đề tựa "Hoa Kỳ : Bức tường gây chia rẽ". Le Monde chạy tít lớn : "Hoa Kỳ : Phe dân chủ thách thức Trump".

Nhật báo thiên tả Libération thì có bài phân tích châm biếm đề tựa "Shutdown : Donald Trump bị tước Hạ Viện ‘thân quen’". Hôm nay, Quốc Hội mới chính thức hoạt động vào lúc tình trạng "shutdown" kéo dài từ hai tuần qua. Đảng dân chủ, kiểm soát Hạ Viện sau cuộc bầu cử giữa kỳ, dự định thông qua hai dự luật ngân sách nhằm đưa đất nước ra khỏi tình trạng bế tắc hiện nay.

Riêng tờ báo công giáo La Croix chú ý đến vấn đề kiểm soát vũ khí qua hàng tựa "Các dân biểu dân chủ Mỹ được trông đợi về việc kiểm soát vũ khí". Một sự trông đợi mà La Croix cho rằng khó có thể thực hiện.

Cuba "thắt bụng" mừng 60 năm cách mạng

Nhìn xuống Trung Mỹ, tờ nhật báo kinh tế Les Echos có bài viết đề tựa "Cuba : Một lễ mừng 60 năm cách mạng buồn thảm vì kinh tế bị bóp nghẹt".

Tăng trưởng kinh tế chỉ ở mức 1%, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân trong nước, do khan hiếm thực phẩm. La Havana không thể trông cậy vào các đồng minh như Venezuela chẳng hạn cũng đang lâm vào khủng hoảng, đang vật vã cung cấp dầu hỏa cho Cuba.

Bí thư thứ nhất Đảng cộng sản Cuba Raul Castro trong bài diễn văn kỷ niệm 60 năm cách mạng thừa nhận "Kinh tế đang bị bóp nghẹt là một thách thức". Ông kêu gọi giảm những khoản chi tiêu vô ích, đa dạng hóa nguồn hàng xuất khẩu và "khuyến khích đầu tư nước ngoài".

Đây cũng là điểm thay đổi mà Cuba muốn điều chỉnh trong Hiến Pháp, sẽ được đưa ra trưng cầu dân ý vào ngày 24/02 tới đây. Theo đó, Hiến Pháp mới thừa nhận sở hữu tư nhân, kinh tế thị trường và đầu tư nước ngoài, nhưng không từ bỏ mục tiêu xã hội "cộng sản".

Les Echos cũng nhận thấy là kinh tế Cuba trì trệ là do chính sách thù nghịch của Hoa Kỳ. Việc ông Donald Trump vào Nhà Trắng đã xóa sạch các nỗ lực xích lại gần giữa hai nước được tiến hành dưới thời tổng thống Obama. Với việc duy trì các biện pháp cấm vận kinh tế có từ năm 1962, Donald Trump tiếp tục xếp Cuba vào "trục bạo chúa", bao gồm cả Venezuela và Nicaragua.

Trung Quốc : Tập Cận Bình đầu năm dọa nạt Đài Loan

Thời sự Châu Á khá hiếm hoi trên các mặt báo. La Croix chú ý đến việc chủ tịch Trung Quốc "Tập Cận Bình lại đe dọa thống nhất Đài Loan bằng vũ lực".

La Croix nhận thấy, về mặt cơ bản, nội dung không có gì thay đổi, nhưng điều đáng chú ý là chưa bao giờ Bắc Kinh lại có một giọng điệu hiếu chiến với Đài Bắc như lần này. Tờ báo cho rằng, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc ngày càng suy yếu và năm 2019 này được dự báo đầy bất định, Tập Cận Bình muốn tác động đến tinh thần dân tộc đang nung nấu trong lòng mỗi người dân Trung Quốc mơ tưởng đến một quốc gia hùng mạnh và hợp nhất, dù phải gây chiến.

Jeanne Calment : Hơn hai mươi năm sau vẫn khuấy động giới khoa học

Cuối cùng, mục điểm báo xin khép lại với phần tin khoa học. La Croix có bài giải đáp thắc mắc đề tựa "Tuổi thọ của Jeanne Calment : Đề tài tranh cãi của giới chuyên gia".

Ba người Nga, trong đó có hai nhà khoa học, cho rằng người phụ nữ qua đời năm 1997 ở tuổi 122 ở Arles, không phải là bà Jeanne Calment, mà là con gái của bà, Yvonne. Trong khi đó, hai nhà khoa học Pháp, đã từng gặp vị trưởng lão này vào đầu những năm 1990 thì khẳng định ngược lại.

Hai nhà khoa học Nga, một người là giám đốc trung tâm xã hội chống hiện tượng lão hóa và người kia là nhà toán học, với sự trợ giúp của một nhà báo Nga, sau khi tiến hành điều tra tiểu sử, nghiên cứu lại các cuộc phỏng vấn, đối chiếu các hình ảnh (về chiều cao, mầu mắt, kiểu trán), hồ sơ lưu trữ của thành phố Arles nơi bà Calment sinh sống cũng như qua tiếp xúc nhiều nhân chứng…, khẳng định "con gái của bà Jeanne Calment, là Yvonne đã lấy nhân thân của mẹ mình" vào lúc bà qua đời.

Theo ba người Nga này, bà Calment đã qua đời năm 1934 do mắc bệnh viêm màng phổi. Mục đích của việc chiếm hữu nhân thân này là để được hưởng lợi tức trọn đời từ một hợp đồng mua bán mà bà Calment có được. Ba nhà nghiên cứu người Nga kết luận : Bà Jeanne Calment chỉ thọ có 99 tuổi chứ không phải là 122 tuổi, vốn đã được ghi vào sách kỷ lục Guiness, một kỷ lục thế giới về tuổi thọ hiện chưa ai vượt qua được.

Minh Anh