 | Tổng quan: | 3053953 |
Trọng Nghĩa, RFI, 30/07/2021
Tình hình dịch bệnh tại Miến Điện phải chăng đã đến mức cực kỳ nguy hiểm ? Câu hỏi này đang được đặt ra sau lời báo động hôm qua, 29/07/2021 từ một quan chức Liên Hiệp Quốc, một hôm sau khi chính quyền quân sự tại Naypyidaw lên tiếng kêu gọi quốc tế khẩn cấp giúp Miến Điện chống dich.
Các nhân viên y tế tìm cách di chuyển một bệnh nhân nhiễm Covid-19 do tình trạng ngập lụt tại Myawaddy, bang Karen, Miến Điện ngày 26/07/2021 via Reuters – Karen Information Center
Trong một bài phỏng vấn dành cho nhật báo Anh The Guardian, ông Tom Andrews, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về Miến Điện đã không ngần ngại cho rằng quốc gia Đông Nam Á này có thể trở thành một nước "siêu phát tán" virus gây dịch Covid-19 – tiếng Anh gọi là "super-spreader", làm bùng phát dịch bệnh trên toàn khu vực.
Về số liệu tuyệt đối, Miến Điện không phải là nước bị dịch Covid-19 tác hại nặng nề nhất trong khu vực Đông Nam Á. Với gần 300.000 ca nhiễm được thống kê tính đến hôm nay (30/07/2021), và hơn 8.500 ca tử vong được ghi nhận, Miến Điện vẫn thua xa Indonesia, với hơn 3,3 triệu ca nhiễm, hơn 92.000 người chết, hay là Philippines, với hơn 1,5 triệu ca nhiễm và hơn 27.000 người thiệt mạng.
Dù vậy, Miến Điện đang phải đối mặt với đợt bùng phát nghiêm trọng nhất từ trước đến nay, trong bối cảnh đất nước đang gánh chịu một cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị sâu sắc do cuộc đảo chính quân sự hồi tháng Hai, với những hệ quả nặng nề trên một nền y tế vốn đã không vững mạnh lắm. Chương trình tiêm chủng đã bị đình trệ, việc xét nghiệm đã sụp đổ và các bệnh viện công hầu như tê liệt.
Các bác sĩ, những người đi đầu trong cuộc đình công chống chế độ quân sự và từ chối làm việc trong các bệnh viện nhà nước, đã bị buộc phải điều trị bí mật cho bệnh nhân vì họ luôn phải đối mặt với nguy cơ bị quân đội tấn công hoặc bắt giữ.
Theo ông Tom Andrews, số liệu về ca nhiễm và tử vong ở Miến Điện không thể chính xác do việc các nhà báo và bác sĩ bị chính quyền đàn áp, khiến cho việc thu thập thông tin chính xác trở nên khó khăn. Tuy nhiên, điều chắc chắn là dịch bệnh tại Miến Điện đã lan mạnh một cách đột biến, với tốc độ cực nhanh.
Theo số liệu của Bộ Y Tế và Thể Thao do quân đội kiểm soát, chỉ riêng từ ngày 01/06 đến nay, tức là trong không đầy 2 tháng, đã có hơn 4.600 người chết vì Covid-19, một con số cao hơn gấp đôi số người chết trong gần 18 tháng kể từ đầu dịch. Và các số liệu chính thức được cho là thấp hơn nhiều so với thực tế.
Có rất nhiều chi tiết cho thấy tình hình rất nguy cấp. Trang mạng nhật báo độc lập Irrawaddy đã trích dẫn các phương tiện truyền thông do quân đội kiểm soát hôm 27/07 vừa qua cho biết là sẽ có thêm 10 lò hỏa táng mới tại các nghĩa trang ở Rangoon, thành phố lớn nhất của Miến Điện, để xử lý những ca tử vong.
Còn theo báo cáo viên Liên Hiệp Quốc Andrews, ở Rangoon, người ta thường thấy ba loại dòng người xếp hàng, một trước máy rút tiền ATM, một để được cung cấp oxy (rất cần cho bệnh nhân Covid), và một trước các lò thiêu và nhà xác.
Báo cáo viên Liên Hiệp Quốc cho rằng các chính phủ, bao gồm cả các nước láng giềng của Myanmar, cần phải hành động nhanh chóng, nếu không họ sẽ thấy hậu quả của một đợt bùng phát không kiểm soát được ở biên giới của họ.
Theo ông, Miến Điện đang trở thành nơi siêu lây lan Covid-19 với những biến thể rất độc hại - Delta và các dạng khác - cực kỳ nguy hiểm, cực kỳ dễ lây lan, với nguy cơ gây tử vong cực cao. Miến Điện có thể trở thành mối nguy cho toàn khu vực vì virus "không hề biết đến quốc tịch, biên giới, ý thức hệ hay đảng phái".
https://youtu.be/1fI_Oh8j6w0
Đối với với các nước Đông Nam Á lục địa, cũng như các láng giềng của Miến Điện, từ Trung Quốc đến Bangladesh, Ấn Độ, nguy cơ còn gần gũi hơn so với tác hại từ các nước Đông Nam Á hải đảo như Philippines, hay Indonesia.
Trọng Nghĩa
***********************
Thùy Dương, RFI, 30/07/2021
Kinh tế Bắc Triều Tiên trong năm 2020 đã suy giảm 4,5%, mức sụt giảm mạnh nhất kể từ sau năm 1997. Ngân hàng trung ương Hàn Quốc (BOK) hôm nay 30/07/2021 thông báo như trên.
Kim Tok-hun (giữa) thủ tướng, ủy viên Bộ Chính Trị đảng Lao Động Triều Tiên, đi thị sát các nông trang. Ảnh do KCNA công bố, không ghi ngày. © via Reuters - KCNA
Hãng tin Hàn Quốc Yonhap cho biết báo cáo thường niên của Ngân hàng BOK dựa vào dữ liệu của các định chế Hàn Quốc đặc trách hồ sơ Bắc Triều Tiên. Theo báo cáo này, kinh tế Bắc Triều Tiên vốn đã bị tác động nặng nề do các biện pháp trừng phạt tăng cường của Liên Hiệp Quốc nhắm vào chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Bình Nhưỡng, trong năm 2020 lại có thêm nhiều thiệt hại vì các biện pháp đóng cửa biên giới để chống dịch Covid-19.
So với năm 2019, ngoại thương năm 2020 của Bắc Triều Tiên giảm 73,4%, chỉ còn 860 triệu đô la, do các chuyến hàng đến Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Bắc Triều Tiên, bị dịch bệnh Covid-19 cản trở. Xuất khẩu của Bắc Triều Tiên chỉ đạt 90 triệu đô la vào năm 2020, giảm 67,9% so với trước đó 1 năm. Còn nhập khẩu giảm 73,9% so với năm 2019. Tổng thu nhập quốc dân của Bắc Triều Tiên bằng 1,8% của Hàn Quốc.
Cũng trong ngày hôm nay, theo Yonhap, Liên Hiệp Quốc một lần nữa gia hạn thêm một năm biện pháp miễn trừ trừng phạt đối với viện trợ của Chương trình Lương thực Thế giới cho Bắc Triều Tiên.
Về quan hệ giữa hai miền Nam - Bắc Triều Tiên, bộ trưởng bộ Thống Nhất Hàn Quốc hôm nay thông báo, thông qua kênh liên lạc mới được khôi phục, Seoul đã chuyển tới Bình Nhưỡng đề xuất để thảo luận về cách thiết lập một hệ thống hội nghị trực tuyến nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán liên Triều trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Thùy Dương
***********************
Thu Hằng, RFI, 30/07/2021
Bắc Kinh ráo riết bắt về nước những người Trung Quốc sống ở nước ngoại và bị coi là "ly khai", chống đối đảng Cộng Sản, kể cả những người sống ở Hoa Kỳ. Một nhóm luật sư Mỹ cáo buộc Bắc Kinh lợi dụng Interpol để triệt hạ các nhà bảo vệ dân chủ Trung Quốc buộc phải sống lưu vong.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong phiên họp đại hội đồng Interpol lần thứ 86, kéo dài từ ngày 26-29/09/2017, được tổ chức tại Bắc Kinh. AP
Theo trang AP ngày 30/07/2021, nhóm luật sư đã yêu cầu chính quyền Biden bãi lệnh tạm giam một nhà bảo vệ dân chủ Trung Quốc có nguy cơ bị trục xuất về nước và phải đối mặt với những cáo buộc sai lệch. Người đàn ông này bị bắt vào tháng Sáu do hết thị thực và bị giam trong một trung tâm của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải Quan Hoa Kỳ (ICE). Hãng tin Mỹ không nêu tên của người bị bắt vì một người thân vẫn sống ở Trung Quốc và bị dọa cáo buộc hình sự trừ khi anh trai của họ về nước.
John Sandweg, thuộc nhóm luật sư bảo vệ người đàn ông trên, khẳng định Trung Quốc đang khai thác hệ thống di trú Mỹ và Cơ quan Di trú có nguy cơ trở thành "một công cụ để Bắc Kinh tiếp tục chiến dịch trấn áp các nhà đấu tranh và ly khai tôn trọng luật pháp".
Theo nhóm luật sư, đây là một trong những trường hợp hiếm hoi Trung Quốc sử dụng thông báo đỏ (red notice) của Interpol để buộc những người trốn sang Hoa Kỳ về nước, do hai nước không có thỏa thuận dẫn độ. Washington thường xuyên lên án Bắc Kinh tiến hành các vụ bắt giữ tùy tiện để quấy rối và truy bắt các nhà bất đồng chính kiến.
Trước đó vài ngày, AP cũng đưa tin Trung Quốc đã lợi dụng Interpol để Maroc bắt Yidiresi Aishan, một nhà đấu tranh người Duy Ngô Nhĩ sống lưu vong, khi từ Istanbul đến sân bay quốc tế Mohammed V ở Casablanca hôm 20/07.
Trước những hoạt động trấn áp và vi phạm nhân quyền của Trung Quốc ở Tân Cương, ngày 29/07, một ủy ban lưỡng đảng của Quốc Hội Mỹ đã yêu cầu Hilton Worldwide không tham gia dự án khách sạn được xây tại một địa điểm trước đây là một đền thờ Hồi giáo bị phá năm 2018 ở địa khu Hòa Điền, Tân Cương.
Thu Hằng
Sách Trắng quốc phòng Hàn Quốc : Bắc Triều Tiên đã phát triển các đơn vị tên lửa đạn đạo và tăng cường lực lượng đặc biệt với thiết bị hiện đại hóa, cũng như các cuộc tập trận tấn công nhắm vào các mục tiêu chiến lược, trong đó có phủ tổng thống Hàn Quốc.
Bình Nhưỡng phô trương tên lửa mới trong lễ diễn binh mừng Đại hội 8 đảng Lao Động Triều Tiên ngày 14/01/2021 via Reuters - KCNA
Những thay đổi này của quân đội Bắc Triều Tiên nằm trong số những điểm chính của Sách Trắng quốc phòng ấn bản năm 2020 mà Bộ Quốc phòng Hàn Quốc công bố hôm 02/02/2021.
Theo tài liệu này, được Yonhap trích dẫn, lực lượng chiến lược của Bắc Triều Tiên hiện có 13 lữ đoàn tên lửa, trong khi năm 2018 mới có 9 lữ đoàn. Các đơn vị này sẽ sử dụng tên lửa đạn đạo Scud tầm ngắn tấn công các mục tiêu của Hàn Quốc. Còn tên lửa Rodong tầm bắn khoảng 1.300 km và tên lửa Musudan tầm bắn trung bình trên 3.000 km có thể đe dọa căn cứ quân sự chiến lược của Mỹ ở Guam. Bình Nhưỡng cũng đã áp dụng các biện pháp nhằm tăng cường khả năng tác chiến đặc biệt.
Riêng về kho hạt nhân của Bắc Triều Tiên, cũng giống như hồi năm 2018, Sách Trắng quốc phòng của Hàn Quốc ấn bản 2020 đánh giá Bình Nhưỡng có 50 kg plutonium chất lượng cao, đủ để chế tạo tới 10 quả bom hạt nhân ; công nghệ thu nhỏ đầu đạn hạt nhân của Bắc Triều Triên đã đạt tới mức "đáng kể". Quân số Bắc Triều Tiên lên tới 1,218 triệu trong khi quân đội Hàn Quốc chỉ có 550.000 binh sĩ.
Để đối phó hiệu quả với các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa đạn đạo từ Bắc Triều Tiên, chính quyền Seoul chủ trương củng cố khả năng răn đe của lực lượng hỗn hợp Hàn Quốc- Mỹ cũng như của quân đội Hàn Quốc.
Washington đang tìm cách đẩy nhanh phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên
Về phía Mỹ, cũng theo Yonhap, tân Ngoại trưởng Antony Blinken hôm qua 01/02 tuyên bố Washington đang tìm các giải pháp tối ưu để thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên, cũng như đối phó với các vấn đề ngày càng gia tăng mà kho vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng đặt ra.
Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết tân tổng thống Mỹ Biden đã yêu cầu bộ Ngoại Giao Mỹ xem xét lại chính sách với Bình Nhưỡng để bảo đảm có các phương tiện hiệu quả hơn trước mối đe dọa về hạt nhân của Bắc Triều Tiên và tìm cách đưa Bình Nhưỡng trở lại bàn đàm phán.
Trong khi đó, trả lời phỏng vấn CNN, cựu quan chức ngoại giao của Bình Nhưỡng, Ryu Hyun Woo, người đã đào ngũ sang Hàn Quốc hồi năm 2019, cho biết Bình Nhưỡng sẽ không bao giờ từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân, được cho là có vai trò thiết yếu, bảo đảm sự sống còn của chế độ Bắc Triều Tiên.
Thùy Dương
Chủ Nhật, 10/01/2021, Kim Jong-un, lãnh tụ tối cao Bắc Triều Tiên được bầu vào chức vụ "tổng bí thư" tại Đại hội 8 đảng Lao Động Triều Tiên. Quyền lực được củng cố, nhưng lãnh đạo Bắc Triều Tiên phải đối mặt với nhiều thách thức lớn : Kinh tế kiệt quệ do đại dịch Covid-19 và Joe Biden lên cầm quyền đoạn tuyệt với chiến lược tiếp xúc trực tiếp do Donald Trump đề xướng.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un trong kỳ Đại hội 8 đảng Lao Động Triều Tiên ngày 10/01/2021 - KCNA VIA KNS/AFP/Archivos
Đây là lần đầu tiên trong vòng 5 năm và lần thứ 8 trong lịch sử Bắc Triều Tiên, Đại hội đảng Lao Động được tổ chức. Sự kiện đặc biệt gây sự chú ý cho giới quan sát khi thời điểm tổ chức là trong tháng Giêng năm 2021, chứ không phải là vào mùa xuân theo như thông lệ.
Các nhà phân tích cho rằng việc đẩy thời điểm tổ chức sớm hơn dường như có liên hệ đến ngày ông Joe Biden chính thức cầm quyền. Bình Nhưỡng dường như muốn gởi đi nhiều thông điệp tới tân tổng thống và chính quyền Mỹ.
Một điểm khác cũng gây sự chú ý cho giới quan sát đó là việc bầu ông Kim Jong-un vào chức vụ "tổng bí thư". Trên cương vị này, lãnh đạo Bắc Triều Tiên hiện nay có một vị trí gần như là ngang hàng với Kim Il Sung - ông nội - được phong là "chủ tịch vĩnh viễn" và người cha, Kim Jong Il, "tổng bí thư vĩnh viễn". Các chức danh này được ghi rõ trong Hiến Pháp. Hệ quả của việc bổ nhiệm này trong sắp tới ra sao, giới phân tích hiện chưa thể đưa ra các đánh giá.
Đây cũng là dịp để Kim Jong-un tỏ sự khác biệt với người cha Kim Jong Il ? Hình ảnh của cha ông gắn liền với một giai đoạn đầy khắc nghiệt. Kinh tế bị suy sụp dẫn đến khủng hoảng nhân đạo và nạn đói trong những năm 1990. Rồi Bắc Triều Tiên bị quốc tế cô lập sau cuộc khủng hoảng hạt nhân thứ hai năm 2006.
Đại hội 8 đảng Lao Động Triều Tiên lần này diễn ra trong bối cảnh tiến trình đàm phán với Hoa Kỳ bị đình trệ do cuộc xung đột Mỹ - Trung dai dẳng, Hoa Kỳ bầu chọn một tổng thống mới và nhất là dịch bệnh Covid-19 bùng phát từ Trung Quốc.
Tuy Bắc Triều Tiên phụ thuộc nặng nề vào ngoại thương, nguồn thu chính cho đất nước, nhưng Kim Jong-un cũng hiểu được rằng nếu dịch bệnh phát ra trong nước, Bắc Triều Tiên không thể nào xử lý nổi do những hạn hẹp về hệ thống y tế.
Việc nhanh chóng khép cửa biên giới, "nội bất xuất, ngoại bất nhập" đã gây thêm nhiều khó khăn cho nền kinh tế quốc gia, vốn dĩ chịu nhiều áp lực từ các lệnh trừng phạt. Các mục tiêu phát triển kinh tế vì thế cũng không đạt được như mong muốn.
Theo số liệu do Viện Thống kê Hàn Quốc công bố, năm 2020, trao đổi thương mại giữa Bắc Triều Tiên với Trung Quốc trong năm 2020 ở mức thấp nhất, chỉ đạt được 1,7 triệu đô la, trong khi mà mức GDP của Bắc Triều Tiên trong năm 2019 có nhiều dấu hiệu tích cực tương đối ổn định nhờ vào các chương trình cải cách kinh tế từng phần.
Người ta còn nhớ là để vực dậy nền kinh tế đất nước, và cải thiện mức sống của người dân, Kim Jong-un – trong bài diễn văn đầu tiên ngày 15/04/2012, khi vừa lên cầm quyền đã cam kết không để người dân phải "thắt lưng buộc bụng", thực hiện một chính sách kinh tế tự lực cánh sinh.
Một mặt là để gia tăng khả năng tự túc về sản xuất ngũ cốc, điện,… Mặt khác là nhằm hạn chế bớt sự lệ thuộc nhiều vào các nguồn hỗ trợ nhân đạo, thường hay bị đặt điều kiện với việc giải trừ hạt nhân – một cuộc mặc cả mà Bình Nhưỡng không thể nào chấp nhận, theo như phân tích của nhà nghiên cứu Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS) trên đài RFI.
"Mục tiêu của chế độ Bình Nhưỡng từ nhiều năm qua là tăng cường khả năng tự túc. Trong những năm 1970, 1980, Bắc Triều Tiên phụ thuộc nhiều vào khối cộng sản. Chính vì vậy mà việc Liên Xô sụp đổ vào cuối những năm 1980, đầu thập niên 1990, đã gây ra một cuộc khủng hoảng kinh tế lớn tại Bắc Triều Tiên.
Từ khoảng 20 năm gần đây, Bắc Triều Tiên gần như tự cung tự cấp nhưng thật sự chính các biện pháp trừng phạt kinh tế và nghịch lý thay, dịch bệnh Covid-19 đã buộc chế độ giờ phải trở nên tự túc như vậy.
Và điều này đặt ra nhiều vấn đề chính trị, bởi vì điều đó có nghĩa là chiếc đòn bẩy mà cộng đồng quốc tế nghĩ rằng có thể sử dụng để làm thay đổi thái độ của Bắc Triều Tiên, đặc biệt trong hồ sơ hạt nhân đang dần mất hiệu quả."
Tuy nhiên, khi thực hiện chiến lược quốc gia "Song Tiến – Byongjin" đề ra năm 2013, nghĩa là phát triển song song kinh tế và hạt nhân – Bình Nhưỡng đã bị tước đi một nguồn thu nhập quan trọng cho đất nước.
Việc phát triển các chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo đã dẫn đến một loạt các biện pháp trừng phạt của quốc tế. Bình Nhưỡng cũng vì thế không thể xuất khẩu nguyên nhiên liệu như than đá, hải sản, hàng hóa dệt may…, mỗi năm mang về cho chế độ hơn một tỷ đô la.
Nhằm giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt, ngoài việc dựa vào nguồn trao đổi thương mại quan trọng với Trung Quốc, Bình Nhưỡng đã cho phát triển ngành du lịch để tìm kiếm nguồn thu thay thế khác.
Chỉ có điều, dịch bệnh bùng phát, mục tiêu phát triển kinh tế chưa đạt được, các chương trình hành động ngoại giao của Bắc Triều Tiên hòng tìm kiếm một phương cách giải tỏa các bế tắc trong đàm phán hạt nhân với Mỹ cũng bị cản trở. Nhà nghiên cứu về Đông Bắc Á, Quỹ Nghiên cứu về Chiến lược nhận định :
"Về kinh tế, Bắc Triều Tiên đặt cược nhiều vào những dòng du khách mới, nhất là phát triển du lịch đại trà ở Wonsan, một thành phố duyên hải đang trong giai đoạn hoàn tất, rồi khu phức hợp Sanjeong trên núi, nơi có ngọn Paektu nổi tiếng.
Nhưng cuộc khủng hoảng Covid-19 ngăn chận dòng du khách đến, và như vậy cản trở việc giảm bớt tác động của các lệnh trừng phạt, ngăn cản khả năng Bắc Triều Tiên tìm kiếm những nguồn thu nhập khác thay thế.
Tiếp đến là còn có những tác động thấy rõ đối với các nhà ngoại giao Bắc Triều Tiên. Họ không thể ra khỏi nước đến Châu Âu hay các nước Đông Nam Á để đàm phán, hoặc với các nước đó, hoặc với chính các nhà ngoại giao Mỹ.
Các nhà ngoại giao Bắc Triều Tiên không đàm phán qua Zoom về những vấn đề cực kỳ nhậy cảm như hồ sơ hạt nhân chẳng hạn. Đại dịch Covid-19 có một tác động rất rõ lên tiến trình ngoại giao. Điều này thật sự đặt ra nhiều vấn đề."
Đối với chế độ Kim Jong-un hiện nay, vấn đề giải trừ hạt nhân là điều không thể, bất chấp dịch bệnh gây khó khăn cho nền kinh tế và cản trở các hoạt động của các tổ chức phi chính phủ tại Bắc Triều Tiên trong công cuộc chống bệnh lao phổi.
Mục tiêu của Bình Nhưỡng là muốn được quốc tế công nhận là một "cường quốc hạt nhân". Lập trường này đã được Bắc Triều Tiên một lần nữa thể hiện rõ khi tuyên bố Hoa Kỳ là "kẻ thù lớn". Và nhất là trong lễ diễn binh ngày 14/01/2021 sau khi kết thúc Đại hội Đảng, vài ngày trước khi ông Joe Biden tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, chế độ Bắc Triều Tiên đã phô trương một dàn tên lửa mới có thể phóng đi từ tầu ngầm.
Về điểm này, ông Antoine Bondaz cũng lưu ý thêm rằng sự việc cho thấy nỗi lo của chế độ, nhưng đồng thời thể hiện thiện chí duy trì một phạm vi hoạt động. Chính vì điều này mà Bình Nhưỡng cho đến giờ chưa có một hành động khiêu khích nào như thử tên lửa liên lục địa hay thử hạt nhân. Mục đích của những cử chỉ trên là nhằm bắn đi nhiều thông điệp đến tân chính quyền Biden.
"Bắc Triều Tiên tiếp tục gởi đi các thông điệp như những gì cho thấy trong bài diễn văn của Kim Jong-un. Ông ấy dành hẳn một phần để nói về hạt nhân.
Ông thông báo các kế hoạch phát triển chương trình hạt nhân trong những năm sắp tới : Phát triển vũ khí chiến thuật, phát triển tầu ngầm hạt nhân, phát triển một vệ tinh dọ thám dù là điều này nghe có vẻ quá tham vọng, và có thể là ít khả thi trong một số khía cạnh.
Thông điệp đưa ra rất rõ ràng, Bắc Triều Tiên có một chương trình hạt nhân đạn đạo đang được thực thi, chưa bao giờ bị dừng lại dưới thời Donald Trump. Và chương trình phát triển này còn có tầm quan trọng cao hơn, trên cả hai bình diện chất và lượng so với bốn năm trước đây, thậm chí là 10 năm, 12 năm khi ông Obama lên cầm quyền."
Thông điệp này liệu có được tân tổng thống Mỹ Biden để ý tới ? Cho đến giờ chính quyền mới tại Mỹ chưa đưa ra một lời bình luận nào. Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát được tờ Yonhap trích dẫn, vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên vẫn sẽ là một thách thức quan trọng, tân tổng thống Mỹ sẽ làm việc cùng với các đồng minh. Điều đó không đồng nghĩa với việc trở lại với các cuộc thương lượng ở cấp thượng đỉnh như người tiền nhiệm đã làm.
Joe Biden sẽ trở lại với phương pháp cổ điển, "mối quan hệ sẽ ít nóng bỏng hơn, các nỗ lực ngoại giao được duy trì ở cấp thấp hơn và có điều phối với Bắc Triều Tiên. Một cách tiếp cận mà Bình Nhưỡng không mấy gì thích lắm, bởi vì cách làm này có thể sẽ được dựa trên một sự điều phối và việc lập kế hoạch trục Seoul – Washington có gắn kết chặt chẽ hơn", theo như phân tích của bà Celeste Arrington, giáo sư ngành Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế, trường đại học George Washington.
Giới quan sát cảnh báo, Bình Nhưỡng sẽ là sai lầm nếu lại áp dụng thói quen cũ "lửa và cuồng nộ" đối với chính quyền Joe Biden !
Minh Anh
Nguồn : RFI, 28/01/2021
Thu Hằng, RFI, 15/01/2021
Bắc Triều Tiên kết thúc Đại hội lần thứ 8 của đảng Lao Động Triều Tiên với lễ diễu binh tối 14/01/2021 tại quảng trường Kim Nhật Thành ở Bình Nhưỡng. Lãnh đạo Kim Jong-un, vừa được bầu làm tổng bí thư, đã đọc diễn văn và chứng kiến những thành tựu công nghệ đạn đạo mới của Bắc Triều Tiên.
Đại hội 8 Đảng Lao Động Tiều Tiên kết thúc bằng một màn trình diễn vũ khí mới tại thủ đô Bình Nhưỡng. Ảnh ngày 14/01/2021. via Reuters-KCNA
Theo trang Yonhap, Bình Nhưỡng đang cố thể hiện sức mạnh với tân chính quyền Mỹ. Dẫn đầu lễ diễu hành là đoàn xe bọc thép, tiếp theo là nhiều loại tên lửa chiến lược và đoàn xe tăng. Nhiều chiến đấu cơ đã tạo thành hình số 8 trên bầu trời.
Nổi bật nhất là một tên lửa đạn đạo tối tân, được cơ quan thông tấn KCNA khẳng định là "mạnh nhất thế giới" để cho thấy Bắc Triều Tiên là một "cường quốc hạt nhân". Sau khi phân tích hình ảnh của KCNA, giới chuyên gia cho rằng đó có thể là tên lửa Pukguksong-5 (Bắc Cực Tinh-5). Đây là loại tên lửa tầm ngắn sử dụng nhiên liệu rắn và phóng từ tầu ngầm (MSBS). Trước đó, tên lửa Bắc Cực Tinh-4, có khả năng mang nhiều đầu đạn, đã được giới thiệu trong cuộc diễu binh tháng 10/2020.
Vẫn theo giới chuyên gia, Bắc Triều Tiên hiện sở hữu ba loại tên lửa đạn đạo : Tên lửa hải đối địa (MSBS) Bắc Cực Tinh-3, phiên bản cải tiến của Bắc Cực Tinh-1, có tầm bắn ít nhất là 2.000 km. Còn tên lửa Bắc Cực Tinh-2 không phải là MSBS mà được bắn từ mặt đất.
Ngoài ra, một tên lửa tầm ngắn mới cũng được giới thiệu trong cuộc diễu binh. Đây có thể là phiên bản cải tiến của tên lửa KN-23, có tầm bắn từ 400-600 km và giống với tên lửa Iskander của Nga,
Phía Hàn Quốc đang nghiên cứu hình ảnh của lễ diễu binh để phân tích và đánh giá kho vũ khí của Bắc Triều Tiên.
Thu Hằng
**********************
Thụy My, RFI, 13/01/2021
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un hôm nay 13/01/2021 trong bài diễn văn bế mạc Đại hội Đảng Lao Động cầm quyền, đã hứa hẹn tăng cường kho vũ khí nguyên tử Bắc Triều Tiên.
Lãnh đạo Kim Jong-un tới thăm viếng Lăng Kim Nhật Thành (Cung kỷ niệm Kumsusan), Bình Nhưỡng, Bắc Triều Tiên. Ảnh do KCNA công bố ngày 13/01/2021 via Reuters – KCNA
Hãng tin nhà nước KCNA dẫn tuyên bố của ông Kim Jong-un : "Khi ung cường khả năng răn đe về nguyên tử, chúng ta cần làm mọi cách để xây dựng bộ máy quân sự ung mạnh nhất".
Trong Đại hội kéo dài 8 ngày, dài gấp đôi so với Đại hội Đảng năm 2016, Kim Jong-un kịch liệt đả kích Hoa Kỳ, vào lúc chỉ còn một tuần nữa là ông Joe Biden sẽ nhậm chức tổng thống Mỹ. Kim Jong-un coi Mỹ là "kẻ thù chính", là "trở ngại căn bản cho sự phát triển của cách mạng" Bắc Triều Tiên, tuy nhiên không nhắc đến tên ông Biden.
Kim Jong-un loan báo Bắc Triều Tiên đang có kế hoạch đóng một tàu ngầm nguyên tử, một sự kiện sẽ làm thay đổi ván cờ chiến lược. Ông nêu ra một danh sách dài về chương trình vũ trang gồm đầu đạn nguyên tử siêu thanh, vệ tinh dọ thám quân sự, hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa.
Từ khi Kim Jong-un lên nắm quyền, chương trình vũ trang của Bắc Triều Tiên tiến rất nhanh với việc thử bom hạt nhân loại mạnh nhất và sở hữu các loại hỏa tiễn có thể bắn sang lãnh thổ Mỹ, dẫn đến việc bị Liên Hiệp Quốc trừng phạt.
KCNA cho biết bên cạnh lời hứa về sức mạnh nguyên tử, ông Kim Jong-un còn nhìn nhận những sai lầm trong quản lý kinh tế đất nước : "hầu như tất cả các lãnh vực" đều không đạt được mục tiêu đề ra, trong bối cảnh bị cấm vận và đại dịch Covid.
Tuần trước Kim Jong-un đã được "nhất trí" bầu làm tổng bí thư đảng Lao Động trong khi lâu nay giữ vai trò chủ tịch, một động thái được cho là nhằm củng cố quyền lực.
Đại hội đảng cũng có thể là dịp để Bình Nhưỡng tổ chức diễn binh. Quân đội Hàn Quốc cho biết đã phát hiện những dấu hiệu đáng ngờ vào tối Chủ nhật 10/01, nhưng không thể xác định là diễn binh hay chỉ diễn tập. Cô em gái Kim Yo Jong của nhà lãnh đạo đã chế giễu chính quyền Hàn Quốc là "xuẩn ngốc".
AFP ghi nhận dường như vị trí của người phụ nữ quyền lực này đã bị sụt giảm, không còn là ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị, tuy vẫn là ủy viên trung ương đảng.
Thụy My
********************
Thanh Hà, RFI, 11/01/2021
Đại Hội Đảng Lao Động Triều Tiên "nhất trí" bầu lãnh tụ tối cao Kim Jong-un vào chức vụ "tổng bí thư", thay thế cho chức vụ "chủ tịch Đảng" mà ông nắm giữ từ năm 2016. Theo giới quan sát việc thay đổi chức danh nói trên nhằm "củng cố quyền lực" của ông Kim Jong-un.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un (giữa, hàng đầu) tại Đại hội Đảng Lao Động Triều Tiên lần thứ 8, ở Bình Nhưỡng. Ảnh do KCNA công bố ngày 10/01/2021. via Reuters - KCNA
Truyền thông chính thức tại Bình Nhưỡng ngày 11/01/2021 cho biết "trong tiếng hoan hô nhiệt liệt", ông Kim Jong-un đã được toàn thể các đại biểu tham dự Đại Hội Đảng Lao Động Triều Tiên, ngày hôm qua, 10/01, bầu làm tổng bí thư Đảng. Đây là một chức vụ mà thân phụ và ông nội của đương kim lãnh đạo Bắc Triều Tiên từng nắm giữ. Nhưng trong Đại Hội Đảng Lao Động Triều Tiên hồi 2016 ông Kim Jong-un đã được chỉ định vào chức vụ "chủ tịch" đảng và không một ai nhắc tới chức vụ tổng bí thư.
Đại Hội 8 của Đảng Lao Động Triều Tiên họp trong 6 ngày kể từ 05/01/2021 trong bối cảnh quốc gia đông bắc Á này vẫn bị quốc tế trừng phạt, và đang bị cô lập hơn bao giờ hết do tác động của đại dịch Covid-19.
Hãng tin Pháp AFP ghi nhận " những khó khăn kinh tế chồng chất" đang thách thức chế độ Bắc Triều Tiên. Trong diễn văn ngày 06/01/2021, Kim Jong-un cam kết tăng cường khả năng phòng thủ cho dù Bắc Triều Tiên đã là một cường quốc hạt nhân. Riêng về mặt kinh tế khác với thông lệ, ông Kim đã nhìn nhận rằng Bắc Triều Tiên không "hoàn thành mục đích trong hầu hết các lĩnh vực". Về đối ngoại, vào lúc tiến trình đàm phán phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên bị đóng băng, lãnh đạo lãnh đạo Bình Nhưỡng đã khẳng định Mỹ là "kẻ thù chính" của chế độ.
Về việc Đảng Lao Động Triều Tiên tái lập chức vụ "tổng bí thư", theo một chuyên gia nghiên cứu tại Viện Quốc Tế về Bắc Triều Tiên, trụ sở tại Seoul, được AFP trích dẫn thì đây là "cách gián tiếp Bình Nhưỡng nhìn nhận những thay đổi đưa ra trong Đại Hội lần trước hồi năm 2016 đã không thực sự đem lại kết quả mong muốn". Là người Bắc Triều Tiên đào thoát sang Hàn Quốc, nhà nghiên cứu Ahn Chan Il cho rằng "Kim Jong-un từng muốn đưa ra một hình ảnh khác với hình ảnh của thân phụ và ông nội khi từ bỏ chức tổng bí thư để trở thành chủ tịch Đảng". Nhưng giờ đây trong hoàn cảnh khó khăn, lãnh đạo Bình Nhưỡng đang cần nhắc nhở công luận rằng ông là sự tiếp nối của hai thế hệ lãnh đạo đi trước.
Một chi tiết được giới phân tích chú ý đó là trong thành phần Bộ Chính Trị Đảng Lao Động Triều Tiên, không có tên của bà Kim Yo Jong, em gái ông Kim Jong-un.
Thanh Hà
*********************
Anh Vũ, RFI, 09/01/2021
Từ khi có kết quả bầu cử tổng thống Mỹ, Bắc Triều Tiên vẫn kiềm chế thận trọng không tỏ thái độ về chiến thắng của Joe Biden. Hôm nay, 09/01/2021, KCNA hãng thông tấn chính thức của chế độ loan tin, tại Đại Hội lần thứ 8 đảng Lao Động Triều Tiên đang diễn ra, Kim Jong-un đã đánh giá Hoa Kỳ là "kẻ thù lớn của Bình Nhưỡng". Lãnh đạo Bắc Triều Tiên cũng khẳng định quyết tâm phát triển kho vũ khí hạt nhân, trong đó có việc đang hoàn tất đóng một tàu ngầm hạt nhân.
Lãnh đạo Kim Jong-un tại Đại Hội Đảng Lao Động Triều Tiên lần thứ 8. Ảnh chụp tại Bình Nhưỡng ngày 06/01/2021 via Reuters - KCNA
Động thái của Bình Nhưỡng được giới quan sát cho là khiêu khích gây chú ý với chính quyền mới ở Washington. Thông tín viên Nicolas Rocca, tại Seoul tường trình :
Kim Jong-un chờ đến ngày thứ 4 của Đại Hội Đảng, diễn ra với rất ít hình ảnh được phổ biến ra bên ngoài, để gửi một thông điệp đến Hoa Kỳ. Lãnh đạo Bắc Triều Tiên dọa tiếp tục phát triển khả năng hạt nhân của đất nước, đánh giá rằng chính sách của Washington, "kẻ thủ lớn nhất của đất nước", sẽ không thay đổi bất kể ai là chủ nhân Nhà Trắng.
Theo nhà nghiên cứu Go Myung Hyun thuộc Viện Asan tại Seoul, thì rõ ràng Joe Biden không phải là cơ hội tích tốt cho Bình Nhưỡng. Ông nhận định, các lãnh đạo ở Bình Nhưỡng "biết là cơ hội sẽ không đến từ Biden, ông ta còn có ưu tiên khác. Tôi cho rắng Biden muốn lờ đi để chờ vấn đề Bắc Triều Tiên trôi qua, nhưng chuyện sẽ không như vậy. Bắc Triều Tiên biết Hoa Kỳ sẽ chỉ chú ý đến họ khi họ gây ra chuyện".
Như để khiêu khích thêm, Bắc Triều Tiên bắt đầu chính sách ăn miếng trả miếng với Washington và quyết tâm phát triển kho vũ khí hạt nhân, trong đó đặc biệt loan báo đang hoàn thành công đoạn cuối đóng một tàu ngầm hạt nhân. Đó là một thông điệp rõ ràng với tân tổng thống Mỹ, người sẽ phải bắt đầu nhiệm kỳ đầy những việc liên quan đến chính trị nội bộ cũng như quốc tế.
Anh Vũ
********************
Mai Vân, RFI, 07/01/2021
Tại một đại hội hiếm hoi của đảng Lao Động Triều Tiên, lãnh đạo Kim Jong-un hôm qua 06/01/201 tuyên bố sẵn sàng tăng cường khả năng quân sự của đất nước để bảo vệ người dân. Lời khẳng định này được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán hạt nhân với Hoa Kỳ vẫn bế tắc.
Quang cảnh Đại hội lần thứ VIII của đảng Lao Động cầm quyền Bắc Triều Tiên, tại Bình Nhưỡng. Ảnh do hãng tin Nhà nước Bắc Triều Tiên KCNA cung cấp ngày 06/01/2021 via Reuters - KCNA
Hãng tin Hàn Quốc Yonhap, ngày 11/01/2021, trích dẫn KCNA, hãng thống tấn chính thức của Bắc Triều Tiên, cho biết tại Đại Hội Đảng, ông Kim Jong-un đã "làm rõ quyết tâm quan trọng là bảo vệ an ninh của đất nước, nhân dân và môi trường hòa bình của công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa bằng cách năng năng lực quốc phòng lên một cấp độ cao hơn nhiều". Tuy nhiên, lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã không có những lời lẽ khiêu khích hoặc nói về vũ khí hạt nhân hoặc khả năng răn đe hạt nhân.
Kể từ ngày 05/01 vừa qua, Bắc Triều Tiên đã tổ chức kỳ họp Đại Hội đảng Lao Động, lần đầu tiên sau gần 5 năm, một sự kiện mà theo giới quan sát, sẽ là dịp để Bình Nhưỡng tiết lộ các định hướng về kinh tế và đối ngoại trong bối cảnh các đàm phán phi hạt nhân hóa bị đình chỉ.
Bắc Triều Tiên chuẩn bị duyệt binh
Cũng liên quan đến Bắc Triều Tiên, theo nhóm nghiên cứu 38 North của Mỹ, Bình Nhưỡng đang chuẩn bị cho một cuộc duyệt binh trong khuôn khổ Đại Hội đảng Lao Động đang diễn ra.
Nhóm này đã công bố những bức ảnh vệ tinh về vùng ngoại ô Bình Nhưỡng được chụp vào ngày 31/12. Các hình ảnh cho thấy hơn 400 phương tiện lớn và một số lượng đáng kể các đội hình quân sự đang huấn luyện. Tuy nhiên, nhóm chuyên gia cho biết cuộc duyệt binh sắp tới có thể có quy mô nhỏ hơn so với cuộc diễu binh được tổ chức vào tháng 10 để kỷ niệm 75 năm thành lập đảng cầm quyền.
Hàn Quốc kêu gọi quốc tế tiếp tục ủng hộ nỗ lực hòa bình
Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung Wha, hôm nay, 07/01, kêu gọi quốc tế kiên định ủng hộ những nỗ lực của Seoul nhằm thúc đẩy hòa bình trên bán đảo Đảo Triều Tiên.
Theo Bộ Ngoại giao Hàn Quốc, bà Kang đã đưa ra nhận xét trong cuộc họp cấp bộ trưởng trực tuyến của Sáng Kiến Stockholm về Giải Trừ Vũ khí Hạt Nhân và Hiệp Ước Không Phổ Biến Vũ Khí Hạt Nhân, một diễn đàn đa phương về kiểm soát vũ khí hạt nhân.
Mai Vân
Ngày 05/01/2020, Bắc Triều Tiên khai mạc Đại hội đảng Lao Động Triều Tiên lần thứ 8 tại Bình Nhưỡng. Đây là kỳ Đại hội thứ 2 do lãnh đạo Kim Jong-un chủ trì từ khi lên nắm quyền năm 2011. Trong diễn văn khai mạc, ông Kim Jong-un chỉ đề cập tình hình trong nước và không đưa ra bất kỳ phản ứng nào về việc Hoa Kỳ có chính quyền mới hoặc hồ sơ Hàn Quốc.
Ảnh KCNA phát hành : Kim Jong-un phát biểu khai mạc Đại hội 8 đảng Lao Đông Triều Tiên tại Bình Nhưỡng, Bắc Triều Tiên, ngày 06/01/20212021. via Reuters - KCNA
Thông tín viên RFI Nicolas Rocca tại Seoul cho biết :
Kim Jong-un thừa nhận một số "sai lầm" trong việc triển khai chiến lược 5 năm lần trước liên quan đến phát triển kinh tế. Quyết định đóng cửa biên giới với nước láng giềng Trung Quốc và cũng là đối tác kinh tế chính, cùng với những trận lụt lội cũng là những lý do giải thích cho việc quản lý yếu kém kinh niên nền kinh tế.
Thậm chí lãnh đạo Bắc Triều Tiên còn đánh giá 5 năm vừa qua là chưa từng có và là những năm tháng tồi tệ nhất của đất nước. Vì thế, cơ chế "tự cung tự cấp" dường như vẫn là một mục tiêu đối với Bình Nhưỡng và được nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên khẳng định trong bài diễn văn. Ông Kim Jong-un cũng nhấn mạnh đến những thành công mà đảng Lao Động đã đạt được và cần phải đoàn kết.
Tuy nhiên, Đại hội lần này trước hết là kỳ họp quan trọng nhất của Đảng vì các định hướng chính trị cho 5 năm tới sẽ được quyết định. Nhưng đây cũng là cơ hội lựa chọn những thành phần ưu tú cho chế độ. Về chủ đề này, mọi ánh mắt hướng về Kim Yo Jong, em gái của Kim Jong-un, nằm trong số các đại biểu chính thức được bầu ở Đại hội.
Hàng nghìn đại biểu của Đảng tham gia kỳ họp không đeo khẩu trang. Bắc Triều Tiên tiếp tục khẳng định không có trường hợp Covid-19 nào lọt qua biên giới. Kỳ họp sẽ tiếp tục trong những ngày tới và có thể kết thúc bằng một cuộc diễu binh. Đây cũng có thể là thông điệp gửi đến tân chủ nhân Nhà Trắng.
Thu Hằng
Mai Vân, RFI, 23/11/2020
Thoạt nhìn không có gì quan trọng, nhưng nếu được lồng vào trong một loạt động thái gần đây của một số quan chức y tế Trung Quốc khác, tuyên bố này dường như nằm trong một chiến dịch mới của Bắc Kinh nhằm phủ nhận thực tế là virus gây dịch Covid-19 có xuất xứ từ Trung Quốc.
Chữ "Covid-19" phản chiếu trên một giọt thuốc từ đầu kim ống chích. Ảnh chụp ngày 09/11/2020. Reuters – Dado Ruvic
Theo SCMP, trong một hội nghị khoa học trực tuyến hôm 19/11 vừa qua, ông Tăng Quang (Zeng Guang), nguyên trưởng nhóm chuyên gia dịch tễ học thuộc Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh Trung Quốc (CDC), đã khẳng định trở lại rằng tất cả các bằng chứng hiện có đều chỉ ra rằng con virus corona, vốn đã gây bệnh cho hơn 56 triệu người trên toàn thế giới, dù được nhận diện lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc, nhưng không hề xuất xứ từ đó.
Phát biểu tại hội nghị do nhà xuất bản Mỹ Cell Press và Ủy Ban Khoa Học và Công Nghệ Bắc Kinh tổ chức, nhà khoa học thuộc diện hàng đầu của Trung Quốc này tuyên bố : "Vũ Hán là nơi virus corona được phát hiện đầu tiên, nhưng đây không phải là nơi con virus bắt nguồn".
Để bảo vệ cho lập luận của mình, ông Tăng Quang đã trích dẫn một công trình nghiên cứu Ý cho rằng Sars-CoV-2, tên chính thức của virus corona, đã lưu hành nơi những người không có triệu chứng bệnh tại Ý vài tháng trước khi được tìm thấy ở Vũ Hán vào tháng 12/2019.
Theo ghi nhận của nhật báo Hồng Kông, trong những tuần lễ gần đây, ông Tăng Quang là nhà dịch tễ học cao cấp thứ hai của Trung Quốc đã lên tiếng về chủ đề đang gây tranh cãi liên quan đến nguồn gốc con virus.
Vào tuần trước đó, ông Ngô Tôn Hữu (Wu Zunyou), hiện là trưởng nhóm dịch tễ học của CDC Trung Quốc, đưa ra nêu lên ý kiến tương tự, cho rằng mầm mống gây dịch bệnh có thể đã xâm nhập vào Trung Quốc qua sản phẩm từ thịt hoặc hải sản đông lạnh.
Đối với chuyên gia về Trung Quốc Sari Arho Havrén, làm việc tại Bruxelles và Hồng Kông, Bắc Kinh quả là đang tung chiến dịch phủ nhận việc virus gây dịch Covid-19 xuất xứ từ Trung Quốc. Trên mạng Twitter ngày 20/11, chuyên gia Châu Âu này cho rằng "kiểu nói bóng gió" liên tục gần đây tại Trung Quốc về thực phẩm đông lạnh nhập khẩu bị nhiễm virus corona chủng mới "bắt đầu có ý nghĩa", gợi lên khả năng Covid-19 từ nước nước ngoài du nhập vào Trung Quốc để rồi bùng lên tại Vũ Hán.
Nhật báo phổ thông đại chúng Mỹ The New York Post ngày 20/11 vừa qua, khi đề cập đến việc Trung Quốc nêu bật bản nghiên cứu Ý, đã cáo buộc đích danh : "Trung Quốc đang sử dụng một nghiên cứu mới về sự lây lan sớm và thầm lặng của virus corona ở Ý để gieo rắc nghi ngờ về giả thuyết vững chắc theo đó quốc gia Châu Á này là nơi sinh ra đại dịch".
Công trình nghiên cứu Ý được Trung Quốc nhắc đến đã phát triển một giả thuyết từng được gợi lên vào mùa xuân vừa qua, theo đó con virus chủng mới đã lưu hành bên ngoài Trung Quốc sớm hơn người ta nghĩ.
Theo hãng tin Anh Reuters ngày 18/11, đây là một nghiên cứu do Viện Ung Thư Ý tại Milano công bố, theo đó các kháng thể đặc thù của con virus corona chủng mới đã được phát hiện trong các mẫu máu được thu thập trong một chiến dịch thử nghiệm tầm soát ung thư phổi tại Ý từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 3 năm 2000.
Tính ra, trong số 959 người khỏe mạnh tham gia thử nghiệm, có 11,6% đã phát triển kháng thể của virus - có nghĩa là đã tiếp xúc với virus corona – đa số là trước tháng Hai, tức là trước ngày bệnh nhân Covid-19 đầu tiên được ghi nhận là hôm 21/02/2020.
Theo Reuters, nếu các dữ liệu trong bản nghiên cứu Ý chính xác, điều đó sẽ thay đổi lịch sử của đại dịch Covid-19, và đặt lại vấn đề về thời điểm và nơi virus xuất hiện, vì cho đến nay, quan điểm chung vẫn là virus gây dịch Covid-19 được nhận dạng lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc vào tháng 12.
Hãng tin Anh tuy nhiên cũng trích dẫn nhiều nhà khoa học đã tỏ ý rất dè dặt trước công trình của Viện Ung Thư Ý và cho rằng cần phải kiểm tra thêm để xác minh.
Giáo sư Mark Pagel, giảng dạy tại Trường Khoa học Sinh học tại Đại học Reading (Anh Quốc), nhận xét : "Những kết quả này đáng để báo cáo, nhưng cần phải được xem là một vấn đề cần phải bổ sung bằng những thử nghiệm khác".
Vị giáo sư nêu bật thắc mắc : "Tất cả các bệnh nhân trong nghiên cứu đều không có triệu chứng Covid-19, mặc dù hầu hết đều từ 55-65 tuổi và đã từng hút thuốc. Đấy thường là nhóm có nguy cơ cao về nhiễm Covid-19, vì vậy thật khó hiểu là tại sao tất cả các bệnh nhân đều không có triệu chứng".
Nhiều nhà nghiên cứu cũng hoài nghi về tỷ lệ khá cao của người bị "nghi nhiễm" trong số những người tham gia thử nghiệm. Giáo sư trợ giảng Stephen Griffin tại Đại học Leeds (Anh Quốc) cho rằng : "Sẽ là một vấn đề nghiêm trọng nếu quả thực là một dạng dịch bệnh (mặc dù dường như không có triệu chứng) tồn tại trên quy mô như vậy ở Ý một năm trước khi đại dịch bùng lên như đang diễn ra, mà không được chú ý".
Cho dù vậy, sau khi thông tin về "những phát hiện" của các nhà nghiên cứu Ý được loan báo, giới chức chính quyền Trung Quốc đã nhấn mạnh đến công trình này để hàm ý rằng virus corona không hề xuất phát từ Trung Quốc.
Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 17/11 vừa qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã nhanh chóng tuyên bố rằng công trình nghiên cứu của Ý và các nghiên cứu tương tự khác cho thấy nguồn gốc của virus của bệnh Covid-19 là một "vấn đề khoa học phức tạp" và việc truy tìm nguồn gốc là một quá trình liên tục.
Và phát ngôn viên Trung Quốc nói thêm là nguồn gốc của con virus "có thể liên quan đến nhiều quốc gia".
Tuyên bố của ông Triệu Lập Kiên không có gì đáng ngạc nhiên, vì chính nhà ngoại giao này vào tháng Ba vừa qua đã không ngần ngại rêu rao trên tài khoản Twitter của ông rằng "rất có thể là Quân đội Mỹ đã mang dịch bệnh đến Vũ Hán", lập lại luận điệu của một trang web chuyên về thuyết âm mưu.
Ngay cả ngoại trưởng Trung Quốc cũng gieo rắc nghi vấn
Lập luận phủ nhận xuất xứ của virus corona từ Vũ Hán đã được chính ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đưa ra, mà gần đây nhất là nhân chuyến công du Châu Âu cuối tháng 8 vừa qua.
Phát biểu với báo chí tại Na Uy, ông Vương Nghị cho rằng dù Trung Quốc là quốc gia đầu tiên báo cáo sự tồn tại của virus corona chủng mới, nhưng "điều đó không có nghĩa là virus có nguồn gốc từ Trung Quốc". Và ngoại trưởng Trung Quốc khẳng định : "Chúng tôi đã thấy các báo cáo cho thấy virus đã xuất hiện ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới và có thể xuất hiện sớm hơn ở Trung Quốc".
Mai Vân
*************************
Tú Anh, RFI, 23/11/2020
Nếu tin vào chính quyền Bình Nhưỡng thì Bắc Triều Tiên hoàn toàn không có một ca Covid-19 nào. Thế nhưng, Tổ chức Y tế Thế giới thẩm định có hơn 6.000 trường hợp đáng nghi ngờ. Hư thực ra sao ? Điều chắc chắn là ở xứ sở khép kín này đang tràn ngập những tin đồn vượt trí tưởng tượng. Để giải thích siêu vi bằng đường nào lây vào Bắc Triều Tiên, truyền thông nhà nước phải cố sức thêu dệt.
Một nhân viên an ninh công cộng chận xe để buộc phải tẩy trùng nhằm ngăn ngừa dịch Covid-19. Ảnh chụp ngày 29/10/2020, trên đường dẫn vào thành phố Wonsan, tỉnh Kangwon (Bắc Triều Tiên). AFP – Kim Won Jin
Từ Seoul, thông tín viên Nicolas Rocca tường thuật :
"Trong số những lời giải thích thiếu cơ sở gần đây nhất là thứ Năm vừa qua, truyền thông Bắc Triều Tiên cho rằng hàng hóa nhập từ nước ngoài đã mang theo siêu vi của ác qủy vào lãnh thổ, theo cách gọi của Rodong nhật báo, tờ báo của nhà nước.
Giả thuyết hoang tưởng này được đài truyền hình trung ương loan truyền thêm qua một bài phỏng vấn một bác sĩ Bắc Triều Tiên.
Bác sĩ này khẳng định siêu vi corona có thể đã theo các trận mưa tuyết và chim di trú. Cuối tháng 10, chính quyền Bình Nhưỡng đưa ra một giả thuyết khác : một đám mây bụi bí ẩn đã mang siêu vi vào Bắc Triều Tiên.
Thế là tất cả các công trình xây dựng ngoài trời đều ngưng lại hết, dân chúng trên toàn quốc bị bắt buộc ở trong nhà, cửa nẻo đóng kín.
Đám mây bí ẩn đó thật ra là bão cát từ sa mạc Gobi nằm giữa Trung Quốc và Mông Cổ, thường xuyên bao phủ miền bắc Hoa Lục và bay đến tận Hàn Quốc.
Đám mây cát này có thể mang theo hóa chất công nghệ đôc hại và kim loại nặng, nhưng xác quyết là nó mang theo siêu vi corona thì quả là một lời cáo buộc thiếu cơ sở".
Tú Anh
***********************
Anh Vũ, RFI, 21/11/2020
Trong khi Châu Âu đang vất vả chống đỡ với làn sóng dịch Covid-19 thứ 2 thì tại Hàn Quốc, liên tiếp trong 4 ngày qua, số ca nhiễm virus corona thường nhật đã vượt qua ngưỡng 300 người. Quốc gia Châu Á từng được đánh giá là thành công trong kiểm soát hai đợt dịch hồi đầu và giữa năm. Chính phủ đã chính thức khẳng định làn sóng dịch thứ 3 đã xuất hiện và khẩn trương hành động nhằm ngăn chặn đà lây lan của virus.
Khách bộ hành tại trung tâm Seoul (Hàn Quốc) ngày 19/11/2020. Vùng thủ đô Seoul đang là nơi tập trung 1/3 số ca nhiễm Covid-19 mới Reuters – Heo Ran
Thông tín viên Nicolas Rocca, tại Seoul :
"Hãy tránh tụ tập trong các lễn hội cuối năm" và "hãy hạn chế các hoạt động ở bên ngoài trừ khi thiết yếu", đó là thông điệp được thủ tướng Chung Sye-kyun chuyển đến dân chúng qua truyền hình tối hôm 20/11.Nhìn từ bên ngoài Hàn Quốc, mỗi ngày có thêm 300 ca nhiễm dường như là ít, nhưng thực tế này kéo theo việc gia tăng các biện pháp y tế.
Các hạn chế và giãn cách xã hội, quy định theo 5 cấp độ, giờ được đặt ở mức 1,5 trong nhiều thành phố, đặc biệt trong vùng thủ đô Seoul, nơi tập trung 1/3 số ca nhiễm mới. Việc nâng ngưỡng cảnh báo trước hết mang tính tượng trưng, bởi vì điểm mới duy nhất liên quan đến việc đeo khẩu trang được mở rộng ra những nơi tập thể thao ngoài trời. Mục đích là chuẩn bị cho dân cư chuyển sang mức báo động 2, nghiêm ngặt hơn.
Cho đến giờ, nguồn gốc của các ca nhiễm mới đều được xác định một cách hiệu quả. Đây cũng chính là một trong những chìa khóa đối phó thành công với Covid-19 ở Hàn Quốc. Nhưng mới đây, hiệu quả kém dần, 15% các ca nhiễm mới không thể xác định được nguồn gốc. Những số liệu mới khiến người ta lo lắng trong khi mà 15 ngày nữa, gần 500 nghìn học sinh trung học sẽ bắt đầu kỳ thi vào đại học.
Anh Vũ
Em gái ông Kim Jong-un giữ ‘quyền chỉ huy thứ hai trên thực tế’
VOA, 21/08/2020
Cơ quan tình báo Hàn Quốc tin rằng bà Kim Yo-jong, em gái của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, đang giữ vai trò "người chỉ huy thứ hai trên thực tế" nhưng không nhất thiết phải được chỉ định là người kế nhiệm, Reuters dẫn lời một nghị sĩ Hàn Quốc cho biết hôm 20/8.
Lãnh đạo Kim Jong-un (trái) và em gái Kim Yo-jong tại một hội nghị Liên Triều với Hàn Quốc vào tháng 4/2018.
Được cho là ở độ tuổi ngoài 30, bà Kim Yo-jong là người thân duy nhất của ông Kim Jong-un có vai trò chính trị công khai. Bà Kim Yo-jong gần đây đang dẫn đầu một chiến dịch mới, khó khăn hơn nhằm gây áp lực lên Hàn Quốc.
Nhà lập pháp của đảng đối lập trong ủy ban tình báo của quốc hội Hàn Quốc, Ha Tae-keung, nói với các phóng viên rằng bà Kim đang giúp điều hành chế độ với quyền hạn được giao từ anh trai.
"Điểm mấu chốt là Kim Jong-un vẫn nắm quyền tuyệt đối, nhưng chuyển giao quyền lực nhiều hơn một chút so với trước đây", Reuters dẫn lời nghị sĩ Ha nói sau một cuộc họp kín của Cơ quan Tình báo Quốc gia miền Nam.
"Kim Yo-jong trên thực tế là chỉ huy thứ hai", ông Ha nói thêm trong một bản ghi mà Reuters đọc được.
Theo nghị sĩ Hàn Quốc, quyền lực về chính sách kinh tế và quân sự cũng đã được giao cho một số quan chức cấp cao khác, mặc dù ở cấp thấp hơn, có thể nhằm mục đích giảm bớt căng thẳng cho Kim Jong-un cũng như giúp nhà lãnh đạo này tránh bị đổ lỗi cho bất kỳ thất bại nào.
Kim Yo-jong được biết tiếng vào thời điểm trước thềm hội nghị thượng đỉnh năm 2019 của anh trai với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Việt Nam, với nỗ lực nhằm đảm bảo mọi thứ diễn ra tốt đẹp, bao gồm cả việc cầm một chiếc gạt tàn cho nhà lãnh đạo Triều Tiên tại một ga tàu trong hành trình của ông.
Theo các nhà phân tích, sự nổi trội của bà trong chiến dịch chống lại Hàn Quốc trong năm nay cho thấy vai trò chính sách thực chất đã vượt ra ngoài vai trò trợ lý của bà Kim.
Bà Kim Yo Hong đã đưa ra những tuyên bố công khai đầu tiên chỉ trích quốc gia láng giềng và truyền thông nhà nước Triều Tiên miêu tả bà như một người đóng vai trò quyết định.
Hồi tháng 7, bà đưa ra quan điểm cá nhân về ngoại giao với Hoa Kỳ trong một tuyên bố bất thường trên truyền thông nhà nước, nói rằng anh trai đặc cách cho bà xem các bản ghi âm về lễ kỷ niệm Ngày Độc lập của Mỹ.
Khi những tin đồn và suy đoán hồi tháng 4 về sức khỏe của ông Kim Jong-un, em gái ông được xem là người có khả năng tiếp quản triều đại của gia đình cho đến khi một trong những người con của ông Kim đủ lớn.
Tuy nhiên, bà Kim Yo-jong đã vắng mặt trong một số cuộc họp cấp cao gần đây, là dấy lên suy đoán về khả năng bà đã bị giáng chức.
************************
Thu Hằng, RFI, 20/08/2020
Tại Bắc Triều Tiên, nuôi chó trong nhà giờ bị coi là biểu tượng cho "xu hướng thối nát của hệ tư tưởng tư sản", một "hình thức suy đồi" của phương Tây. Từ tháng 07/2020, tất cả những gia đình có chó, mèo trong nhà phải giao nộp cho các vườn thú của Nhà nước hoặc các nhà hàng để giết thịt. Tuy nhiên, lý do thực được New York Post và Daily Mail, trích từ nhật báo Hàn Quốc Chosun Ilbo, là do Bắc Triều Tiên thiếu lương thực.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un (G) chủ trì phiên họp toàn thể Ban Chấp hành Trung ương đảng Lao Động Triều Tiên về tình hình dịch Covid-19 và thiên tai, ngày 20/08/2020 via Reuters - KCNA
Theo một báo cáo được Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ công bố ngày 13/08/2020, tình trạng "mất an ninh lương thực" tác động đến 59,8% (15,3 triệu) người dân Bắc Triều Tiên, cao hơn 57,3% so với năm 2019 (tăng thêm 700.000 người). Theo tiêu chuẩn, những người không có đủ 2.100 calori/ngày bị coi là "mất an ninh lương thực".
Thực ra, ngay từ tháng 06/2020, một báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc đã báo động về nguy cơ thiếu lương thực ở Bắc Triều Tiên, dù tình trạng này vẫn tồn tại dai dẳng từ những năm 1990. Trong một thông cáo, ông Tomas Ojea Quintana cho biết "ngày càng có nhiều gia đình Bắc Triều Tiên chỉ ăn hai bữa mỗi ngày, hoặc chỉ ăn ngô và rất nhiều người bị đói". Số người vô gia cư tại các thành phố ở Bắc Triều Tiên dường như cũng tăng, trong đó có rất nhiều trẻ em nghèo và không có nơi ở cố định (kotjebi) ; giá thuốc cũng tăng chóng mặt.
Tình hình nhân đạo tại Bắc Triều Tiên vẫn "rất đáng quan ngại", theo phát biểu của bà Elisabeth Byrs, phát ngôn viên của tổ chức Chương trình Lương thực Thế giới (PAM), trong một buổi họp báo tháng 06/2020 : 40% người dân Bắc Triều Tiên (khoảng 10 triệu người) luôn cần hỗ trợ nhân đạo. Tình trạng suy dinh dưỡng, không những "vẫn tồn tại" mà còn "lan rộng" : Khoảng 10% trẻ dưới 5 tuổi bị thiếu cân và khoảng 20% bị chậm tăng trưởng.
Đói vì bị trừng phạt, chống dịch và lũ lụt
Bắc Triều Tiên vẫn bị Liên Hiệp Quốc trừng phạt cho đến ngày 04/02/2021 vì phát triển vũ khí hạt nhân. Trao đổi kinh tế giữa hai miền Triều Tiên đã giảm 1.000 lần chỉ trong vòng 5 năm, từ 2,4 tỉ euro vào tháng 05/2015, xuống còn 3,1 triệu euro vào tháng 05/2020. Nguồn thu gần 89 triệu euro hàng năm từ khu công nghiệp Kaesong cũng bị mất do chính quyền Bình Nhưỡng đóng cửa vào năm 2016.
Để lách trừng phạt, Bắc Triều Tiên chuyển sang buôn lậu và tin tặc. Theo thẩm định của Mỹ, được trang Bloomberg trích dẫn, hoạt động tin tặc đã mang về cho Bình Nhưỡng khoảng 1,8 tỉ euro trong năm 2019.
Cũng do các lệnh trừng phạt, trao đổi thương mại giữa Bắc Triều Tiên và đối tác chính Trung Quốc cũng giảm đi rõ rệt. Tuy nhiên, tình trạng này thêm trầm trọng kể từ khi Bình Nhưỡng quyết định đóng cửa biên giới với Trung Quốc vào tháng 01/2020 để phòng dịch Covid-19. Tổng trao đổi thương mại đã giảm 90% vào tháng 03 và 04/2020 so với cùng kỳ năm trước.
Cũng vì "ngại" trừng phạt của Liên Hiệp Quốc và Hoa Kỳ, cứu trợ nhân đạo cho Bắc Triều Tiên cũng giảm đi. Hàn Quốc là một ví dụ : Seoul từng gửi khoảng 2,6 tỉ euro từ năm 1995, nhưng trong giai đoạn 2017 đến 2019, số tiền này chỉ còn khoảng 1/5 (26 triệu euro). Tuy nhiên, dù không nằm trong các biện pháp bị cấm, nhưng tất cả các dự án trợ giúp nhân đạo cho Bắc Triều Tiên đều phải được Liên Hiệp Quốc bật đèn xanh.
Tình trạng khẩn cấp "mất an ninh lương thực" và y tế tại Bắc Triều Tiên phần nào được thể hiện qua một loạt chương trình nhân đạo được Liên Hiệp Quốc cấp phép trong tháng 07 và 08/2020 : UNICEF gửi 758.920 đô la trang thiết bị y tế để điều trị bệnh nhân mắc lao và sốt rét trong bối cảnh dịch Covid-19 ; Hàn Quốc tặng PAM 10 triệu đô la để cung cấp lương thực cho phụ nữ và trẻ em Bắc Triều Tiên ; Pháp tặng 230.000 đô la cho hai tổ chức phi chính phủ Triangle Génération Humanitaire (TGH) và Première Urgence Internationale (PUI) để mua thêm cá và rau cho 70.000 người Bắc Triều Tiên, đặc biệt là trẻ em ; tổ chức Medical Aid for Children (MAC) của Hàn Quốc được cấp phép đến 13/02/2021 để cung cấp dụng cụ y tế cải thiện sức khỏe răng miệng và dinh dưỡng cho phụ nữ có thai và trẻ nhỏ ở Bắc Triều Tiên…
Ngoài dịch Covid-19, Bắc Triều Tiên còn phải đối phó với thiên tai. Mưa lớn làm ngập một phần cơ sở hạt nhân Yongbyon, phía bắc thủ đô Bình Nhưỡng. Nhiều khu vực sản xuất lúa gạo ở miền nam cũng bị ngập lụt. Theo một số cơ quan truyền thông Nhà nước Bắc Triều Tiên, được Yonhap trích dẫn ngày 14/08, tổng cộng 39.296 héc-ta hoa mầu đã bị hỏng do ngập lụt, ít nhất 16.680 ngôi nhà và 630 công trình công cộng bị ngập hoặc bị hư hại trên khắp nước, rất nhiều cây cầu và đường sắt cũng bị hư hỏng.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên từng quyết định mở kho dự trữ ngũ cốc quốc gia để cứu trợ dân làng Taechong-ri, ở tỉnh Bắc Hwanghae, sau chuyến thị sát thiên tai ngày 08/08. Tuy nhiên, Kim Jong-un tuyên bố không nhận hàng cứu trợ từ bên ngoài do lo sợ lây nhiễm virus corona. Ngày 14/08, lãnh đạo Bắc Triều Tiên nhấn mạnh : "Tình hình dịch Covid-19 ngày càng xấu đi trên khắp thế giới thì càng cần phải đóng cửa biên giới và tăng cường các biện pháp chống dịch nghiêm ngặt hơn và không chấp nhập bất kỳ cứu trợ lũ lụt nào từ bên ngoài".
Lên gân để quên… đói ?
Vấn đề Bắc Triều Tiên bị gạt sang một bên trong khi cả thế giới quay cuồng chống dịch Covid-19 : Trung Quốc là nơi virus corona xuất phát, Hoa Kỳ bị tác động nặng nhất, trong khi Covid-19 vẫn dai dẳng ở Hàn Quốc.
Phẫn nộ vì không có bất kỳ tiến triển nào sau nhiều hội nghị thượng đỉnh với tổng thống Moon Jae-in và Donald Trump, chế độ Bình Nhưỡng dường như hết kiên nhẫn và chuyển sang đe dọa liên tục từ đầu tháng 06/2020 nhằm gây một "cuộc khủng hoảng nhỏ" : Ngày 09/06, đóng toàn bộ các kênh liên lạc về chính trị và quân sự với "kẻ thù" Hàn Quốc ; ngày 16/06, phá nổ văn phòng liên lạc với miền Nam, đặt tại thành phố liên Triều Kaesong…
Theo một báo cáo mật của một nhóm chuyên gia gửi lên Liên Hiệp Quốc ngày 03/08, mà Reuters tham khảo được, Bắc Triều Tiên "vẫn tiếp tục chương trình hạt nhân, trong đó có việc sản xuất uranium được làm giầu ở cấp độ cao và xây dựng một lò phản ứng nước nhẹ". Thậm chí, nhiều nước cho rằng chế độ Bình Nhưỡng "đã phát triển được đầu đạn hạt nhân thu nhỏ" và có thể có khoảng 100 vũ khí hạt nhân ngay trong năm 2020.
Chưa hết, theo một báo cáo hơn 300 trang được quân đội Mỹ công bố vào cuối tháng 07/2020, Bắc Triều Tiên có lẽ có kho trữ vũ khí hóa học lớn thứ ba thế giới, gồm ít nhất 2.500 tấn hóa chất và sinh học.
Kim Jong-un từng cảnh báo Bắc Triều Tiên sẽ không bị các thế lực thù địch bên ngoài đe dọa và sẽ không có chiến tranh khi còn được chương trình vũ khí hạt nhân bảo đảm sự ổn định và tương lai cho nước này. Tuy nhiên, cũng không thể coi thường mối đe dọa từ trong nước khi dân đói và kinh tế kiệt quệ.
(Tổng hợp từYonhap, Reuters, Huffington Post, Bloomberg, Les Echos)
Thu Hằng
Bất chấp lệnh cấm vận, Bắc Triều Tiên vẫn phát triển chương trình vũ khí nguyên tử, theo một báo cáo mật của Liên Hiệp Quốc. Thậm chí, nhiều nước cho rằng chế độ Bình Nhưỡng "đã phát triển được tên lửa hạt nhân thu nhỏ phù hợp với đầu đạn tên lửa".
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un chỉ đạo chương trình tên lửa hạt nhân. Ảnh không đề ngày do KCNA đăng ngày 03/09/2017. KCNA via Reuters/File Photo
Những nước này (không được nêu tên trong báo cáo sơ bộ) cho rằng 6 vụ thử tên lửa gần đây của Bình Nhưỡng dường như là nhằm giúp Bắc Triều Tiên phát triển đầu đạn hạt nhân thu nhỏ. Ngoài ra, Bắc Triều Tiên "vẫn tiếp tục chương trình hạt nhân, trong đó có việc sản xuất uranium được làm giầu ở cấp độ cao và xây dựng một lò phản ứng nước nhẹ", theo bản báo cáo sơ bộ của một nhóm chuyên gia chuyên theo dõi việc tuân thủ các biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc.
Bản báo cáo trên, mà Reuters tham khảo được, đã được gửi lên Ủy ban trừng phạt Bắc Triều Tiên của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ngày 03/08/2020. Hiện phái bộ ngoại giao Bắc Triều Tiên tại Liên Hiệp Quốc chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào.
Vào tuần trước, lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố Bắc Triều Tiên sẽ không còn chiến tranh và không bị các thế lực nước ngoài đe dọa chừng nào chương trình vũ khí hạt nhân còn bảo đảm được sự ổn định và tương lai cho nước này.
Bắc Triều Tiên là đối tượng bị Liên Hiệp Quốc trừng phạt từ năm 2006 vì phát triển tên lửa đạn đạo và vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, các nhà quan sát của Liên Hiệp Quốc thường xuyên cảnh báo là Bình Nhưỡng liên tục vi phạm lệnh cấm vận và vẫn tiếp tục cải thiện khả năng vũ khí đạn đạo và hạt nhân. Về mặt chính thức, Bắc Triều Tiên chưa thử một vụ hạt nhân nào từ tháng 07/2017.
Thu Hằng
*********************
Một báo cáo mật của Liên Hiệp Quốc cho biết Triều Tiên đang thúc đẩy chương trình vũ khí hạt nhân, và một số quốc gia tin rằng nước này có thể đã phát triển các thiết bị hạt nhân thu nhỏ để lắp được trong đầu đạn của tên lửa đạn đạo của mình, theo Reuters.
Lãnh đ ạ o Tri ề u Tiên Kim Jong-un có m ặ t t ạ i m ộ t đ ị a đi ể m th ử nghi ệ m phi đ ạ n "siêu đ ạ i" vào tháng 9/2019.
Báo cáo của một hội đồng chuyên gia độc lập theo dõi lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ nói các quốc gia, nhưng không nêu tên cụ thể, tin rằng sáu lần thử hạt nhân có thể đã giúp cho Triều Tiên phát triển các thiết bị hạt nhân thu nhỏ.
Bình Nhưỡng không tiến hành thử nghiệm hạt nhân kể từ tháng 9/2017.
Báo cáo sơ bộ mà Reuters được xem qua đã được đệ trình lên ủy ban trừng phạt Triều Tiên gồm 15 thành viên của Hội đồng Bảo an.
"Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đang tiếp tục chương trình hạt nhân, bao gồm sản xuất làm giàu uranium và xây dựng lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm. Một quốc gia thành viên đánh giá rằng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đang tiếp tục sản xuất vũ khí hạt nhân", Reuters dẫn báo cáo cho biết.
Phái đoàn Triều Tiên tại Liên Hiệp Quốc ở New York chưa trả lời yêu cầu bình luận về báo cáo của Liên Hiệp Quốc.
Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào tuần trước nói rằng sẽ không còn chiến tranh nữa vì chương trình vũ khí hạt nhân đảm bảo an toàn và tương lai của đất nước, bất chấp áp lực bên ngoài và các mối đe dọa quân sự.
Báo cáo của Liên Hiệp Quốc cho biết một quốc gia (không nêu tên cụ thể) đánh giá rằng Triều Tiên "có thể tìm cách phát triển hơn nữa thiết bị hạt nhân thu nhỏ để kết hợp với các cải tiến công nghệ như các gói hỗ trợ thâm nhập hoặc có khả năng phát triển hệ thống nhiều đầu đạn".
Triều Tiên phải gánh chịu lệnh trừng phạt của Mỹ kể từ năm 2006 về các chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân, trong khi Hội đồng Bảo an đều đặn tăng cường trừng phạt với nỗ lực nhằm cắt giảm tài trợ cho các chương trình đó.
Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gặp nhau ba lần kể từ năm 2018, nhưng không đạt được tiến bộ khi Hoa Kỳ kêu gọi Bình Nhưỡng từ bỏ vũ khí hạt nhân và Triều Tiên yêu cầu chấm dứt trừng phạt.
Kim Jong-un ngưng kế hoạch quân sự nhắm vào Hàn Quốc (RFI, 24/06/2020)
Báo chí Bắc Triều Tiên ngày 24/06/2020 loan tin lãnh đạo Kim Jong-un đã cho ngưng các kế hoạch hành động quân sự nhắm vào Hàn Quốc, sau nhiều ngày căng thẳng. Bình Nhưỡng cũng cho tháo gỡ 10 loa phóng thanh mới được lắp đặt tại biên giới liên Triều.
Kim Jong-un thăm một nghĩa trang quân đội gần Bình Nhưỡng nhân kỷ niệm 64 năm kết thúc chiến tranh Triều Tiên, ngày 27/07/2017. © Reuters - KCNA KCNA
Theo KCNA, ông Kim Jong-un đã chủ trì một cuộc họp Quân ủy trung ương, và đã có quyết định như trên. Hãng tin nhà nước Bắc Triều Tiên không có giải thích nào về sự thay đổi chiến lược này.
AFP dẫn nhận định của giáo sư Leif-Eric Easley, trường đại học Ewha ở Seoul : "Có lẽ ông Kim làm như vậy vì hy vọng sẽ có được sự nhượng bộ từ bên ngoài, hoặc vì quân đội Bắc Triều Tiên cần thêm thời gian chuẩn bị trước khi có hành động khiêu khích". Một điều chắc chắn là Bình Nhưỡng, vốn sở hữu vũ khí nguyên tử, không hề ngưng đe dọa Hàn Quốc.
Trong một diễn biến khác, hãng tin Yonhap dẫn các nguồn tin quân sự cho biết Bắc Triều Tiên đang tháo gỡ khoảng 10 trên tổng số 20 loa phóng thanh tuyên truyền vừa được bố trí dọc theo biên giới với Hàn Quốc. Hồi năm 2018, hai nước Triều Tiên đã thỏa thuận mỗi bên tháo gỡ gần 40 loa phóng thanh ở vùng biên giới, sau cuộc gặp giữa tổng thống Moon Jae In và ông Kim Jong-un tại Bàn Môn Điếm.
Chế độ Bình Nhưỡng trong những tuần lễ gần đây liên tục đả kích Seoul, nhất là việc những người Bắc Triều Tiên đào thoát gởi những quả bóng chứa truyền đơn sang miền bắc. Sau khi cắt đứt các kênh liên lạc chính thức, tuần trước Bắc Triều Tiên đã cho nổ văn phòng liên lạc tại khu phi quân sự (DMZ), biểu tượng cho sự hòa dịu giữa hai miền. Đồng thời quân đội Bắc Triều Tiên khẳng định sẽ có hành động chống lại miền nam, kể cả việc tái lập các trạm kiểm soát tại DMZ, hoặc gia tăng các cuộc tập trận.
Thụy My
*****************
Biên giới liên Triều : Bình Nhưỡng bố trí lại hệ thống loa tuyên truyền (RFI, 23/06/2020)
Căng thẳng trên đường giới tuyến giữa hai miền Nam Bắc Triều Tiên tăng thêm một nấc ngày 23/06/2020. Bình Nhưỡng vừa lắp đặt trở lại nhiều loa phóng thanh tuyên truyền dọc theo biên giới, trong lúc đêm hôm qua, một nhóm dân đào tị Bắc Hàn tiến hành chiến dịch thả bóng bay mang hàng trăm nghìn truyền đơn chống chế độ Bắc Triều Tiên.
Loa phóng thanh Bắc Triều Tiên đặt gần vùng phi quân sự phân chia hai nước Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên. Ảnh chụp từ Incheon, bên phía lãnh thổ Hàn Quốc ngày 23/06/2020, Reuters - YONHAP NEWS AGENCY
Hãng tin Hàn Quốc Yonhap, dẫn một nguồn tin quân sự, cho hay chính quyền Bắc Triều Tiên đã cho lắp trở lại khoảng 20 loa phóng thanh, tức một nửa số loa đã được dỡ bỏ, theo một thỏa thuận tại thượng đỉnh liên Triều tại Seoul hồi năm 2018. Việc lắp đặt được khởi sự từ hôm Chủ Nhật 21/06. Bình Nhưỡng có thể sẽ tiếp tục lắp đặt trở lại toàn bộ 40 loa tuyên truyền, và nối lại các chương trình phát thanh, cũng như hoạt động thả truyền đơn chống Seoul sang phía nam, trong thời gian tới.
Hôm qua, bộ trưởng Quốc Phòng Hàn Quốc tuyên bố theo dõi sát các động thái ở phía bắc, và khẳng định quân đội "luôn sẵn sàng phản ứng kịp thời trước các tình huống". Seoul cũng có thể sẽ có các biện pháp trả đũa, bởi việc Bắc Triều Tiên bố trí lại loa tuyên truyền hay thả truyền đơn là vi phạm các thỏa thuận liên Triều.
Vẫn theo Yonhap, một nhóm người chạy trốn chế độ Bắc Triều Tiên cho biết tối qua đã thả khoảng 500 nghìn truyền đơn bằng bóng bay sang miền Bắc. Bóng bay mang theo nhiều hình ảnh cho thấy những thành tựu của Hàn Quốc, và khoảng 2.000 tờ giấy bạc một đô la Mỹ. Chiến dịch thả truyền đơn bí mật, do hiệp hội Fighters For a Free North Korea (FFNK) thực hiện, diễn ra suôn sẻ.
Bộ trưởng bộ Thống Nhất Hàn Quốc đã nhiều lần kêu gọi ngừng thả truyền đơn sang phía bắc, vì lo ngại hoạt động này khiến quan hệ hai miền thêm căng thẳng. Tối hôm qua, chính quyền miền Bắc đe dọa sẽ thả 12 triệu truyền đơn sang phía nam, để trả đũa việc chính quyền Seoul không ngăn cản được việc dân đào tị thả truyền đơn sang phía bắc. Về vấn đề này, người phụ trách văn phòng Phủ Cao Ủy Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc, bà Signe Poulsen, cho biết những người đào tị Bắc Triều Tiên có quyền tự do ngôn luận, và việc thả truyền đơn như vậy là hợp pháp.
Trọng Thành
Vì sao Kim Yo-jong giận Hàn Quốc và Việt Nam giúp được gì ?
BBC tiếng Việt, 20/06/2020
Có một số giải thích thái độ hung hăng của Bắc Hàn gần đây, mà trong đó một yếu tố có thể là nhằm tăng uy tín bà Kim Yo-jong trong quân đội, theo một số đánh giá.
Những ngày tay bắt mặt mừng giữa hai nhà lãnh đạo Nam-Bắc Hàn nay đã thành dĩ vãng
Mới nhất ngày 17/6 Bắc Hàn giật nổ tung tòa nhà văn phòng liên lạc, một hình ảnh mang tính biểu tượng đặt ở vùng gần biên giới với Nam Hàn, được mở hồi 2018.
Trong lúc đó, quân đội Bắc Hàn nói sẽ đưa binh lính tới vùng phi quân sự ở dọc biên giới.
Hôm 19/6 Phủ Tổng thống Hàn Quốc cho biết đã phê chuẩn đơn xin từ chức của Bộ trưởng Thống nhất Kim Yeon-chul.
Bộ trưởng Kim đã nhận mọi trách nhiệm liên quan đến quan hệ liên Triều.
Truyền thông nhà nước Bắc Hàn đăng bài cáo buộc Nam Hàn vi phạm các thỏa thuận đã ký hồi 2018 và hành xử như một "con chó lai", trong lúc em gái của ông Kim Jong-un thì gọi tổng thống của Nam Hàn là "kẻ bợ đỡ" Mỹ.
Truyền thông Bắc Hàn công bố hình ảnh vụ phá hủy văn phòng liên lạc liên Triều
Ankit Panda, biên tập viên cao cấp của trang The Diplomat, vừa ra mắt cuốn sách về Bắc Hàn, Kim Jong-un and the Bomb : Survival and Deterrence in North Korea (2020).
Trả lời BBC News tiếng Việt, ông Ankit Panda ghi nhận việc truyền thông Bắc Hàn đã tiết lộ hai việc khiến họ giận dữ.
"Đầu tiên là nhiều tháng bực bội của Bắc Hàn vì tiến độ, mức độ trong hợp tác kinh tế liên Triều. Nó không thể tiến triển như Bình Nhưỡng mong muốn do trừng phạt quốc tế".
"Seoul đã cố làm hết cách giúp đỡ mà không vi phạm trừng phạt".
"Thứ hai, truyền thông Bắc Hàn cho biết họ xem việc các nhóm dân sự Hàn Quốc gửi tờ rơi là không thể chấp nhận".
Ông Ankit Panda cũng đặt dấu hỏi liệu các biến cố gần đây có nhằm tăng hình tượng của bà Kim Yo-jong, em gái của lãnh tụ Kim Jong-un.
"Có những khả năng khác mà chúng ta chưa hiểu hết, ví dụ việc nâng vị trí của Kim Yo-jong trong hệ thống chính trị".
"Các hành động mới đây có vẻ nhằm làm tăng uy tín của bà ấy trong mắt quân đội ở Bắc Hàn".
Tháng Hai năm 2019, bà Kim Yo-jong tháp tùng Kim Jong-un tới Hà Nội dự hội nghị thượng đỉnh lần hai với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Việc Hà Nội được chọn là nơi tổ chức hội nghị được đánh giá là thể hiện vai trò của Việt Nam với quốc tế.
Khi đó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ hy vọng Việt Nam góp phần kiến tạo hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.
Tuy vậy hội nghị lần hai ở Hà Nội không đem lại kết quả nào.
Sự khác biệt quá lớn giữa Bắc Hàn và thế giới khiến cho nỗ lực dàn xếp của các nước như Việt Nam chỉ hạn chế, theo ông Ankit Panda.
"Vai trò của Hà Nội khi tổ chức hội nghị lần hai là đáng nể và có ích, nhưng trở ngại căn bản giữa Mỹ và Bắc Hàn quá lớn để Việt Nam có thể giúp giải quyết".
"Bắc Hàn và Hoa Kỳ có khác biệt căn bản về mục đích của hoạt động ngoại giao giữa hai bên".
Kim Yo-jong
Hiện nay các trừng phạt do Mỹ đứng đầu vẫn đang tồn tại, bao vây kinh tế khó khăn của Bắc Hàn.
Joseph Yun, cựu đặc sứ Hoa Kỳ về Bắc Hàn, giải thích cho CNN : "Người Bắc Hàn rất thất vọng khi ngoại giao với Hoa Kỳ và Nam Hàn đã không đem lại điều họ hứa hẹn cho nhân dân Bắc Hàn…tiêu chuẩn sống cao hơn".
Ông Yun nói chính quyền Bắc Hàn cảm thấy "cần giải thích cho người dân vì sao sáng kiến ngoại giao lại chả đem lại cái gì".
Nhiều người nhận định chính phủ Nam Hàn dưới thời tổng thống Moon Jae-in rất muốn hỗ trợ Bắc Hàn để thúc đẩy hợp tác.
Nhưng hiện tại các lựa chọn của Seoul cũng hạn chế. Gần như mọi thứ mà Bình Nhưỡng muốn có đều bị cản trở vì trừng phạt của Washington.
Nam Hàn nói họ vẫn bỏ ngỏ khả năng đối thoại, nhưng lên án các hành động của Bắc Hàn là vô nghĩa và gây tổn hại.
Căng thẳng tăng vọt trong những tuần gần đây, một phần từ việc các nhóm đào tẩu người Bắc Hàn ở Nam Hàn gửi tờ rơi tuyên truyền sang bên kia biên giới.
Truyền thông Bắc Hàn cáo buộc miền Nam "vi phạm và hủy hoại một cách có hệ thống" các thỏa thuận đã ký hồi 2018, và so sánh Bộ Quốc phòng Nam Hàn với "một con chó lai sợ hãi" đang "khoác lác và chơi trò tháu cáy, nói năng biến báo và tạo ra bầu không khí đối đầu".
Những động thái của Bắc Hàn mới đây có vẻ như nhận lệnh trực tiếp của bà Kim Yo-jong.
Evans Revere, một cựu chuyên gia của Bộ ngoại giao Mỹ, phân tích với CNN : "Không ngày nào lại không có tờ báo đăng tuyên bố và hình ảnh của bà ta".
Một điểm bí ẩn là mặc dù hình ảnh Kim Yo-jong trở nên nổi bật, thì lãnh tụ Kim Jong-un có vẻ mất hút.
Ông Kim Jong-un hôm 1/5 đã xuất hiện tại một buổi lễ sau khi biến mất khỏi các sự kiện trong 20 ngày.
Nhưng từ sau đó, ông vắng bóng trên truyền thông nhà nước.
Thực sự vị lãnh tụ đang ở đâu, sức khỏe thế nào vẫn là điều bí ẩn.
Trong khi đó báo chí nhà nước Bắc Hàn tiếp tục đăng bài phê phán Nam Hàn.
Ngày 19/6, báo Lao động, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động Bắc Triều Tiên, đăng các bài nói người dân Bắc Hàn "sung sướng và nhẹ nhõm" khi chứng kiến cảnh Văn phòng liên lạc chung liên Triều sập xuống.
**********************
Liên Triều : Bắc Triều Tiên đưa nhiều toán quân nhỏ đến vùng giới tuyến
RFI, 21/06/2020
Từng nhóm binh sĩ Bắc Triều Tiên từ 5, 6 người đến một tiểu đội tiếp tục đến tăng cường cho lực lượng biên phòng. Họ trang bị lưỡi hái và xẻng như để làm công tác dọn cỏ. Trong bối cảnh bực tức vì truyền đơn gửi từ phương nam qua biên giới, Bình Nhưỡng đe dọa trả thù cũng như sẽ bố trí quân ở khu công nghiệp Keasong và khu du lịch Kumgang. Seoul thận trọng theo dõi diễn biến tình hình.
Vùng biên giới giữa hai miền Triều Tiên, gần 300 cây số phía đông bắc Seoul © - Reuters /Yonhap
Theo bản tin của Yonhap ngày 21/06/2020, sau khi tuyên bố Hiệp định làm giảm căng thẳng biên giới ký kết vào năm 2018 "đã chết", có thể Bình Nhưỡng chuẩn bị tái lập các đồn biên giới đã phá hủy. Từ nhiều ngày qua, Hàn Quốc phát hiện nhiều toán binh sĩ Bắc Triều Tiên được đưa đến biên giới cùng với dụng cụ dọn cỏ khai hoang.
Cùng lúc đó, ít nhất hai khẩu đại bác của Bắc Triều Tiên ở vùng duyên hải có tầm bắn đến làng mạc Hàn Quốc ở bờ biển phía nam đã được tháo bao che nòng.
Yonhap tìm hiểu với chính quyền Seoul và được một nguồn tin "xin ẩn danh" xác nhận. Tuy nhiên, nguồn tin này cũng nói nước đôi : Các hành động trên đây có thể là bất bình thường cần phải theo dõi nhưng cũng có thể là bình thường trong quân đội.
Trên thực tế, theo Yonhap, quân đội Hàn Quốc cho biết luôn luôn theo dõi mọi động thái bên kia vĩ tuyến 38 và sẵn sàng trả đũa đích đáng mọi hành động khiêu khích.
Cũng trong chiều hướng tăng cường phòng thủ, bộ Thống Nhất Hàn Quốc gọi thầu lập lá chắn, bảo vệ các cơ quan của bộ, chống bị tấn công mạng. Chương trình cải tiến hệ thống chống tin tặc Bắc Triều Tiên dự trù được hoàn tất trong 6 tháng với ngân sách khoảng 265.000 đô la. Cách nay một năm, hệ thống vi tính của bộ Thống Nhất Hàn Quốc bị tin tặc khống chế, mạo danh gửi thông tin giả đến các phóng viên, nhà báo ...
Tú Anh
*********************
Bình Nhưỡng chuẩn bị thả hàng loạt truyền đơn sang trả đũa Seoul
RFI, 20/06/2020
Hãng tin chính thức KCNA hôm nay 20/06/2020 loan báo Bắc Triều Tiên đang chuẩn bị thả hàng loạt truyền đơn sang Hàn Quốc để trả đũa, trong bối cảnh căng thẳng đang tăng lên trên bán đảo Triều Tiên những ngày gần đây.
Những chai nhựa đựng gạo và khẩu trang mà nhóm người Bắc Triều Tiên đào thoát sẽ gởi ra miền Bắc. Ảnh chụp tại Seoul ngày 18/06/2020. Reuters - Kim Hong-Ji
Tờ báo nhà nước Bắc Triều Tiên Rodong Sinmun đăng hình những tờ truyền đơn với ảnh tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In bị bôi đầy những tàn thuốc và mẩu thuốc lá, hoặc với những bình luận mỉa mai.
Bình Nhưỡng vô cùng tức giận trước những truyền đơn do người Bắc Triều Tiên đào thoát gởi sang biên giới, chỉ trích chế độ Bình Nhưỡng về vi phạm nhân quyền cũng như tham vọng nguyên tử. Những truyền đơn này được cột vào các quả bóng, hoặc cho vào chai cùng với gạo và khẩu trang để thả sang vùng biển biên giới.
Bắc Triều Tiên gần đây đã cho nổ sập văn phòng liên lạc ở Kaesong, gần biên giới hai miền, biểu tượng cho quan hệ liên Triều, đồng thời đe dọa tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực này. Bà Kim Yo Jong, em gái nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, tuần này đã chỉ trích gay gắt tổng thống Hàn Quốc. Seoul đã đáp trả với lời lẽ nghiêm khắc một cách bất thường, khẳng định "sẽ không dung thứ những phát ngôn và hành động quá đáng" của Bình Nhưỡng.
Theo các nhà phân tích, có thể Bắc Triều Tiên gây áp lực nhằm buộc Hàn Quốc phải có những nhượng bộ
Hai oanh tạc cơ Mỹ bay gần Bắc Triều Tiên
Hãng tin Yonhap dẫn nguồn từ cơ quan theo dõi không lưu Aircraft Spots và Không quân Mỹ cho biết hai oanh tạc cơ B-52H của Mỹ hôm qua 19/06 đã bay ngang phía bắc Nhật Bản, sau khi tham gia cuộc tập trận chung tại Biển Hoa Đông. Đây là lần thứ hai trong tuần này Hoa Kỳ điều máy bay ném bom chiến lược đến gần bán đảo Triều Tiên. như trên.
Aircraft Spots còn cho biết trước đó vào thứ Tư 17/06, một phi cơ do Kim Jong-un sử dụng từ Bình Nhưỡng đã bay về hướng đông. Như vậy có thể ông Kim đến vùng duyên hải để chỉ đạo những hoạt động khiêu khích, chẳng hạn lại cho phóng hỏa tiễn đạn đạo từ tàu ngầm.
Thụy My
