Hôm 25/2/2019, tờ The Guardian của Anh có bài viết nhan đề ‘Kiểm duyệt và im lặng : Các nước Đông Nam Á chịu đựng sự đàn áp’, trong đó có đoạn nhận định rằng dưới thời Tổng thống Donald Trump, tác động về nhân quyền của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á đã suy yếu đáng kể. Hoa Kỳ và Việt Nam hợp tác nhiều hơn về chiến lược và kinh tế, trong khi Hà Nội tiếp tục gia tăng bắt giữ, tra tấn và đàn áp các nhà báo cũng như các bloggers bất đồng chính kiến trong 18 tháng qua.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lên máy bay Air Force One ngày 25 tháng 2 năm 2019 đến Việt Nam dự Thượng đỉnh Trump - Kim. AFP

Nhà báo Nguyễn Văn Hải, tức blogger Điếu Cày, người bị kết tội chống Nhà nước - bị kết án 12 năm tù năm 2012, và bị đẩy sang Mỹ từ nhà tù cộng sản vào năm 2014 - nhận xét về tình hình nhân quyền Việt Nam cũng như một số nước khu vực Đông Nam Á đi xuống với ví dụ gần nhất là nhà báo Phillipines Maria Ressa bị bắt do chỉ trích Tổng thống Rodrigo Duterte :

"Thứ nhất là ê kíp của Nguyễn Phú Trọng lên có xu hướng bảo vệ quan điểm cổ lỗ của đảng cộng sản và thân Trung Quốc cho nên họ đàn áp phong trào đấu tranh dân chủ trong nước rất khốc liệt với nhiều bản án rất nặng nề.

Thứ hai là sự can thiệp từ cộng đồng quốc tế. Sự can thiệp mạnh mẽ và có áp lực chính trị nhất là của chính phủ Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu. Thời gian qua thì sự can thiệp cũng có nhưng chưa thường xuyên và mạnh mẽ như thời Tổng thống Obama".

Chỉ hai ngày trước thượng đỉnh Trump - Kim diễn ra tại Hà Nội, ông Francisco Bencosme, giám đốc vận động khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của Tổ chức Ân xá Quốc tế nói rằng ‘Tổng thống Trump đã nhiều lần phớt lờ vấn đề nhân quyền của người dân Bắc Hàn để làm hài lòng ông Kim Jong-un. Sự im lặng của Tổng thống Mỹ đã khiến nhân quyền Bắc Hàn bị vi phạm nghiêm trọng.’

Một tuần trước khi Tổng thống Donald Trump đến Việt Nam, các dân biểu lưỡng đảng trong Hạ viện Hoa Kỳ, gồm dân biểu Alan Lowelthal, dân biểu Chris Smith và dân biểu Zoe Lofgren đã ký thư yêu cầu Tổng thống Mỹ lên tiếng về vấn đề nhân quyền với các nhà lãnh đạo Việt Nam khi ông đến Hà Nội. Bức thư đề ngày 19/2/2019 nêu rõ Việt Nam có một thành tích đáng lo ngại về nhân quyền, đặc biệt là lĩnh vực tù nhân lương tâm. Theo một danh sách do tổ chức Ân Xá Quốc Tế nêu ra thì trong năm 2018 có gần tù nhân lương tâm bị cầm tù bởi có quan điểm không được chính phủ Việt Nam chấp nhận.

Theo các nhà quan sát thì Tổng thống Donald Trump không quan tâm đến nhân quyền các nước Đông Nam Á với chính sách ngoại giao ‘Nước Mỹ trên hết’. Nhà báo Phạm Chí Dũng nhận định :

"Có ít nhất ba ví dụ ở ba quốc gia. Thứ nhất là Thái Lan nhân quyền đi xuống, dần chuyển sang chế độ quân phiệt. Thứ hai là Singapore, nhân quyền cũng bị đánh giá thấp đi một chút, còn ở Việt Nam thì nổi bật. Từ năm Trump bắt đầu nhậm chức thì đặc biệt năm 2017 là năm đàn áp các nhà hoạt động khốc liệt nhất, bắt đến hơn 30 người và kéo dài đến năm 2018. Cho nên có thể đánh giá là thời kỳ của Trump với hơn hai năm đầu nhưng nhân quyền Châu Á đi xuống, thậm chí có những nước đi xuống tồi tệ như Việt Nam".

Tuy đây không phải là chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Donald Trump, nhưng theo Yonhap, Tổng thống Trump sẽ gặp các quan chức Việt Nam vào lúc 11g sáng 27/2. Ông dự kiến gặp Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, sau đó tham dự các cuộc đàm phán song phương mở rộng, "ký kết thương mại", gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và ăn trưa với thủ tướng nước chủ nhà.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Già lo ngại rằng sau Thượng đỉnh Trump - Kim thì nhân quyền Việt Nam sẽ tồi tệ hơn khi hình ảnh Việt Nam được ca ngợi như hình mẫu cho Triều Tiên học theo. Ông phân tích rằng nếu Hoa Kỳ tỏ thái độ mạnh về nhân quyền Việt Nam thì có thể phá vỡ sự tin tưởng của ông Kim Jong-un, điều đó bất lợi cho Hoa Kỳ, bởi trọng tâm của Hoa Kỳ là đang muốn thuyết phục ông Kim trong vấn đề phi hạt nhân hóa. Nói về nhân quyền Việt Nam, ông Nguyễn Ngọc Già đưa ra bốn ý chính :

"Thứ nhất là tình hình nhân quyền Việt Nam càng ngày càng đi xuống. Từ năm ngoái cho đến năm nay nhiều người đã bị bắt. Mới nhất là ông Huỳnh Đắc Túy bị quy cho tội tàng trữ, phát tán thông tin nhằm chống nhà nước theo Điều 117 Bộ luật hình sự. Có những trường hợp bị giam rất bất minh như trường hợp bác sĩ Nguyễn Thị Tố Nga, hay trường hợp nhà báo Trương Duy Nhất vẫn bặt vô âm tín cho đến hôm nay. Chúng ta thấy rõ tình hình nhân quyền của Việt Nam là một xự xuống dốc thảm hại.

Ý thứ hai là dù EVFTA tạm hoãn và EU đang đặt vấn đề nhân quyền trở lại thành trọng tâm trong việc ký kết hiệp định, nhưng tôi cho rằng EU không đủ biện pháp để ảnh hưởng đến nhà cầm quyền Việt Nam.

Ý thứ ba là người ta nói rằng dưới thời Tổng thống Trump, ông không quan tâm lắm tới nhân quyền Việt Nam cũng như một số các quốc gia Đông Nam Á khác thì tôi cho rằng điều này là có căn cứ, và tôi nghĩ rằng sau Thượng đỉnh Trump - Kim thì nhân quyền Việt Nam sẽ tồi tệ hơn, nhà cầm quyền Việt Nam sẽ leo thang đàn áp, bởi vì hình ảnh Việt Nam được ca ngợi như hình mẫu cho Triều Tiên học theo.

Ý thứ tư là nguyên tắc chung của các quốc gia, nếu nước khác không có động thái nào đe dọa an ninh quốc gia họ thì sẽ khó mà kêu gọi họ lên tiếng cho nhân quyền quốc tế nói chung và Việt Nam nói riêng.

Trường hợp Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc là một ví dụ vì đó là động thái đe dọa an ninh quốc gia của Đức và họ buộc phải can thiệp".

Ông Phil Robertson, Phó giám đốc đặc trách khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch chia sẻ với RFA hôm 19/2/2019 rằng ông hy vọng sẽ nhìn thấy sự quan tâm nhiều hơn về vấn đề nhân quyền Việt Nam của Chính phủ Mỹ, cũng như Hoa Kỳ sẽ đặt nặng vấn đề nhân quyền trong mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á.

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 26/02/2019

Ông Donald Trump bắt đầu làm việc tuần này vào sáng thứ hai 25/02/2019 bằng những dòng Tweet phê bình, kết án Spike Lee - người viết kịch bản và đạo diễn phim BlacKkKlandsman, cuốn phim được trình chiếu năm 2018 – là kẻ phân biệt chủng tộc. Đây là lần đầu tiên xẩy ra chuyện ngược đời, một tổng thống da trắng kết án một người da đen là kỳ thị chủng tộc.

Ông Donald Trump phê bình, kết án Spike Lee, người viết kịch bản và đạo diễn phim BlacKkKlandsman, là kẻ phân biệt chủng tộc.

Phim "BlacKkKlansman" được quay năm 2017, kể lại câu chuyện có thật về Ron Stallworth, một thám tử da đen đầu tiên phục vụ trong sở cảnh sát Colorado Springs. Phim thuật lại những tình tiết diễn ra ra vào những năm của thập niên 1970, Stallworth, cùng với một đồng nghiệp kỳ cựu da trắng, Flip Zimmerman, tìm cách xâm nhập vào tổ chức Ku Klux Klan ở Colorado để điều tra, thâu lượm tin tức rồi cuối cùng phá vỡ tổ chức này.

Spike Lee chia sẻ giải Oscar cùng với 3 đồng nghiệp là Charlie Wachtel, David Rabinowitz và Kevin Willmott về chuyển thể kịch bản hay nhất (The best adopted screenplay). Lee là người được vinh danh 3 trong 6 chuyên mục được đề cử là phim hay nhất, kịch bản chuyển thể hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất. Adam Drive cũng được trao giải diễn viên phụ xuất sắc nhất (1).

Giải Oscar được trao vào tối chủ nhật 24/02/2019 thì sáng sớm hôm sau, ngày thứ hai 25/02/2019, Donald Trump nã pháo vào Spike Lee, gọi Lee là kẻ phân biệt chủng tộc "racsist" với lý do trong lời phát biểu khi nhận giải, Lee nhắc đến lịch sử của gia đình mình, nguồn gốc người Mỹ da đen hiện nay, đến Mỹ Châu đầu tiên với thân phận của những người nô lệ.

Những lời phát biểu của Lee ca ngợi sự đóng góp của tổ tiên ông vào sự hình thành một nước Mỹ cường thịnh ngày hôm nay, đồng thời cũng lên án sự diệt chủng của người da trắng với thổ dân bản địa da đỏ. Ông nói :

"Lịch sử nước Mỹ kết nối tất cả chúng ta với tổ tiên, chúng ta sẽ khôi phục được tình yêu và trí tuệ trở lại, chúng ta sẽ trở nên nhân bản hơn. Đó sẽ là một khoảnh khắc mạnh mẽ, tuyệt vời"…

Lee nói thêm rằng:

"Cuộc bầu cử năm 2020 sẽ chỉ là những trò vớ vẩn. Tất cả chúng ta hãy động viên, khuyến khích nhau, tất cả phải đứng về lẽ phải, phải phân biệt một cách đạo đức giữa tình yêu và hận thù. Phải thực thi những điều đứng đắn ! Bạn biết Tôi đang làm điều đó ở ngay đây".

Trong lời phát biểu - Lee không trực tiếp nói đến tên Donald Trump - chỉ bóng gió gửi đến ông  lời nhắn nhủ, chế diễu, gọi ông là Điệp viên Da cam (Agent Orange). Trên sân khấu trước hàng ngàn người, Spike Lee nói to, mạnh mẽ như sau :

"Hãy thức tỉnh Điệp Viên Da Cam ! Dậy đi ! Đây là người đàn ông của hận thù, căm ghét và bạo lực. Chúng ta không thể tin tưởng người này khi ông ta được ra một quyết định đạo đức. Chúng ta không thể tiếp tục im lặng, ông ta đã đứng nguợc chiều của lịch sử".

Đoạn cuối của phim BlacKkKlanmans chiếu lại những cảnh xung đột diển ra ở Charlottesville, Virginia khiến cô Heather Heyes, 32 tuổi bị thiệt mang do một phần tử trong đám biểu tình thượng tôn chủng tộc da trắng White Supremacist lái xe đâm thẳng vào những người biểu tình chống lại họ.

Phim BlacKkKlansman mang mầu sắc chính trị rõ ràng, phim nhắc lại giai đoạn nước Mỹ dù qua thế kỷ 20 nhưng vẫn còn trong giai đoạn kỳ thị trắng đen nặng nề. Nó cũng khiến cho những người xem phim nhớ lại những tuyên bố đầy phản cảm của Donald Trump khi đổ lỗi cho cuộc xung đột ở Charlottesville.

Đó là lý do có thể giải thích, tại sao Donald Trump hậm hực tấn công Lee bằng những giòng Tweet đầy giận dữ, tức tối vào sáng sớm thứ hai đầu tuần.

Thạch Đạt Lang

(27/02/2019)

(1) https://www.indiewire.com/2019/02/blackkklansman-spike-lee-wins-oscar-best-adapted-screenplay-1202046051/

Donald Trump và giải Nobel Hòa Bình (Thạch Đạt Lang, 18/02/2019)

Ngày thứ sáu 15/02/2019, trong một cuộc họp báo tại Vườn Hồng (Rose Garden), tổng thống Donald Trump đọc một bài diễn văn được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, nội dung càm ràm rằng ông xứng đáng được giải Nobel Hòa Bình năm 2018 với lý do ông đã cứu được khoảng 3 triệu người trong khu vực Idlib do phe nổi dậy kiểm soát khi ông cảnh cáo Nga, Iran, Syria về một cuộc tấn công được chuẩn bị trước vào khu vực này khiến họ phải chùn tay.

Cũng trong diễn văn, Trump khoe rằng thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã trao cho ông bản "copy đẹp nhất" của một lá thư dài 5 trang, trong thư đó ông Shinzo Abe nói rằng đã đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa Bình 2019 vì đã chủ động mở ra các cuộc đàm phán giải giới nguyên tử với chế độ cộng sản Bắc Hàn cũng như giúp cho hỏa tiễn của Bắc Hàn không bay qua lãnh thổ của Nhật khiến ông Shinzo Abe có thể ăn ngon, ngủ yên.

Thủ tướng Nhật Shinzo Abe có nhận được sự "gợi ý" của Donald Trump là ông nên đề cử Donald Trump cho giải Nobel Hòa Bình, không nói rõ cho năm nào (New York Times, 18/02/2019)

Không chỉ bày tỏ sự thèm khát, ham muốn được giải Nobel Hòa Bình, ông Donald Trump còn chỉ trích, chê bai cựu Tổng thống Barack Obama là không xứng đáng được giải Nobel Hòa Bình năm 2009 với những lời lẽ tràn đầy ghen tức, hằn học như sau : "Họ trao giải cho Obama. Ông ta thậm chí còn không biết mình được giải vì cái gì nữa. Ông ta ở đó mới có 15 giây mà nhận được giải Nobel. Ông ta nói, ‘Ồ, tôi được trao giải vì cái gì vậy ?".

Phát ngôn viên của Tòa Bạch Ốc đã im lặng, từ chối bình luận về tuyên bố trên của Donald Trump, trong lúc phát ngôn viên của Tòa Đại sứ Nhật Bản cho biết không hề hay biết hoặc nghe nói gì về bức thư này. Như vậy thì một trong 2 người, Trump hoặc phát ngôn viên tòa đại sứ Nhật ở Mỹ phải có một kẻ nói dối.

Căn cứ vào bệnh gian dối, nói láo, nói bậy một cách hoang tưởng hơn 8.000 lần trong 2 năm chấp chính của Trump, người viết tin rằng Trump đã huênh hoang, khoác lác tưởng tượng ra lá thư ông Shinzo Abe gửi cho mình, bởi nếu thật sự có lá thư của Shinzo Abe gửi cho mình, Trump đã khoe nhặng xị lên trước mặt các phóng viên, ký giả hiện diện trong buổi họp báo ở Vườn Hồng.

Chắc chắn một điều rằng, cho dù lá thư không hề có như Trump tuyên bố, ông Shinzo Abe sẽ im lặng, mỉm cười vì chẳng lẽ lại lên tiếng đính chính, điều có thể khiến cho Trump bị bẽ bàng, nhục nhã vì tật nói láo. Người Nhật nổi tiếng trong cư xử lễ độ, tư cách lãnh đạo của ông Abe không cho phép ông đính chính những gì Trump tuyên bố.

Báo Japan Times cho biết, theo một nguồn tin không tiết lộ danh tính, thủ tướng Nhật Shinzo Abe có nhận được sự "gợi ý" của Donald Trump (chữ VC gọi là mồi như vỗ tay mồi) là ông nên đề cử Donald Trump cho giải Nobel Hòa Bình, không nói rõ cho năm nào. Phát ngôn viên của bộ ngoại giao Nhật ở Tokyo nói rằng họ đã nghe về những phát biểu của Trump nhưng không bình luận gì về những liên hệ giữa 2 lãnh đạo.

Trở lại vấn đề giải Nobel Hòa Bình mà Trump mơ ước. Không bàn đến sự thiên vị hoặc vì thành kiến, ủy ban chấm giải Nobel Hòa Bình trong quá khứ có thể đã có những lần không công bằng trong việc đánh giá chính xác thành quả, công sức, thời gian của những người được đề cử.

Người viết không đặc biệt ái mộ ông Barack Obama, chưa hề lên tiếng ủng hộ đảng Dân Chủ, cũng không bàn về tài năng lãnh đạo, điều hành đất nước của ông, chỉ xét về mặt tư cách, đạo đức, cách hành xử, lời nói, phong thái lãnh đạo thì Obama hơn hẳn Trump một trời một vực.

Quan sát, đánh giá, so sánh những cử chỉ, phát ngôn, hành động... của Trump, rất dễ dàng nhận thấy trạng thái tâm thần bệnh hoạn, hoang tưởng của ông. Đó là một nhân cách dễ tức giận, cáu kỉnh, thô lỗ, tục tằn, hám danh, thích được ca tụng đồng thời cũng nhỏ nhen, thù vặt, ti tiện... không hề biết tự chế, trầm tĩnh cho phù hợp với tư cách lãnh đạo một cường quốc như Mỹ.

Với bản chất khát khao, ham muốn tiền bạc, quyền lực lẫn danh vọng như một con bạc khát nước, sau khi trở thành tổng thống Mỹ, Trump muốn mình phải được cả thế giới trọng vọng, kính nể, yêu mến, tôn thờ... Chí ít, Trump cũng đạt được điều này ở một số người trong các cộng đồng Việt Nam khắp nơi trên thế giới, kể cả ở Việt Nam.

Ganh ghét, tức tối với những thành quả từ các kế hoạch, chính sách mà Obama đã thực hiện được như thiết lập hệ thống bảo hiểm sức khỏe cho mọi người dân Mỹ (Obamacare), chính sách bao vây kinh tế Tầu Cộng ở biển Đông TPP, hiệp định về khí hậu ở Paris... nên vừa nhậm chức một ngày, Trump ký liên tiếp các sắc lệnh xóa bỏ tất cả những gì Obama đạt được trong 8 năm, không cần biết đến hậu quả, không có kế hoạch, chính sách thay thế…

Trang chủ của giải Nobel cho biết, ai cũng có thể đề cử giải Nobel Hòa Bình cho một người nào đó, kể cả nguyên thủ quốc gia nếu người được đề cử hội đủ các điều kiện, tiêu chuẩn của ủy ban chấm giải. Việc đề cử cũng có một quy tắc là tên những người được đề cử nhưng không nhận được giải sẽ không được tiết lộ trong 50 năm.

Từ đó có thể thấy rõ rằng, nếu thật sự ông Shinzo Abe đã đề cử Donald Trump cho giải Nobel Hòa Bình, Shinzo Abe đã vi phạm quy định đề cử của ủy ban chấm giải. Chẳng lẽ thủ tướng của nước Nhật lại có thể vi phạm một lỗi ngoại giao ấu trĩ như vậy ? Nếu không thì sự thật nằm ở đâu ? Hỏi tức là trả lời.

Trong lịch sử nước Mỹ, hầu như chưa hề có vị tổng thống nào chê bai, chỉ trích, phê bình người tiền nhiệm như Donald Trump, nhất là khi nói về một giải thưởng mà mình đang thèm khát, mơ ước. Điều đó nói lên tư cách nhỏ nhen, tâm địa của kẻ tiểu nhân, không xứng đáng là lãnh đạo một cường quốc như nước Mỹ.

Thạch Đạt Lang

******************

Trump muốn được trao giải Nobel Hòa bình (VOA, 16/02/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu đưa ra những luận điệu chứng tỏ rằng ông xứng đáng được trao giải Nobel Hòa bình cho những việc ông làm về Triều Tiên và Syria, nhưng phàn nàn có lẽ ông sẽ không bao giờ nhận được vinh dự này.

Tổng thống Donald Trump phát biểu trong một sự kiện tại Vườn Hồng của Nhà Trắng, ngày 15 tháng 2, 2019.

Vị Tổng thống Đảng Cộng hòa khép lại cuộc họp báo tại Vườn Hồng của Nhà Trắng với lời càm ràm rằng cựu Tổng thống Đảng Dân chủ Barack Obama đoạt giải Nobel Hoa bình năm 2009 chỉ vài tháng sau khi bắt đầu nhiệm kì đầu tiên.

"Họ trao giải cho Obama. Ông ta thậm chí còn không biết mình được giải vì cái gì nữa. Ông ta ở đó mới có 15 giây mà nhận được giải Nobel. Ông ta nói, ‘Ồ, tôi được trao giải vì cái gì vậy?’" ông Trump hậm hực.

"Còn với tôi, chắc tôi sẽ không bao giờ được giải".

Ông Trump tuyên bố đã cứu 3 triệu người sống ở khu vực Idlib do phe nổi dậy nắm giữ ở Syria khỏi bị giết hại sau khi ông cảnh báo Nga, Iran và chính phủ Syria chớ tiến hành một cuộc tấn công đã được hoạch định.

"Chẳng ai nói về chuyện đó cả", ông phàn nàn.

Các cuộc tấn công nhắm vào khu vực Idlib vẫn tiếp diễn, dù ông Trump nói rằng các cuộc không kích chỉ nhắm vào những mục tiêu cụ thể.

Ông nói Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã trao cho ông bản "đẹp nhất" của một bức thư dài năm trang, trong đó ông Abe đề cử ông cho giải Nobel Hòa bình vì khởi động các cuộc đàm phán và giảm bớt căng thẳng với Triều Tiên.

"Bạn biết vì sao không? Bởi vì ông ấy bị phi đạn và hỏa tiễn bay ngang qua Nhật Bản", ông Trump nói. "Giờ đột nhiên họ cảm thấy yên tâm và an toàn. Tôi đã làm điều đó", ông Trump nói, nói thêm rằng chính quyền Obama đã không thể nào làm được như vậy.

Nhà Trắng từ chối bình luận thêm về phát biểu của ông Trump nói ông Abe đã đề cử ông, và một phát ngôn viên đại sứ quán Nhật Bản nói không có thông tin nào về một bức thư như vậy, Reuters cho hay.

"Nhiều người khác cũng thấy vậy. Chắc tôi không bao giờ đoạt giải. Nhưng cũng chả sao", ông Trump nói.

Tháng 4 năm ngoái, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết ông Trump xứng đáng nhận giải Nobel vì những nỗ lực của ông đàm phán chấm dứt chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.

Ông Trump sẽ gặp lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội vào ngày 27 và 28 tháng 2 cho hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai về vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Ông Trump nói cuộc gặp đầu tiên của họ ở Singapore vào tháng 6 năm ngoái là một thắng lợi nhưng những người chỉ trích nói cuộc họp đó không đưa tới tiến triển nào trong việc giải trừ hạt nhân.

********************

TT Trump khoe được thủ tướng Nhật tiến cử giải Nobel Hòa bình (Zing, 16/02/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã được Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tiến cử nhận giải Nobel Hòa bình nhờ các tiến bộ trong tiến trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Theo Japan Times, Tổng thống Donald Trump hôm 15/2 cho biết Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã gửi một bức thư dài 5 trang tới Ủy ban Nobel quốc tế để tiến cử nhà lãnh đạo nước Mỹ cho giải Nobel Hòa bình về các tiến bộ trong tiến trình hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.

"Thủ tướng Abe đã gửi tôi một bản sao của bức thư. Ông ấy nói : 'Thay mặt cho Nhật Bản, tôi tiến cử ngài. Tôi sẽ đề nghị họ trao cho ngài giải Nobel Hòa bình'", Tổng thống Trump nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh : Bloomberg.

Người đứng đầu Nhà Trắng nhắc lại quãng thời gian căng thẳng năm 2017 khi Triều Tiên phóng hai tên lửa đạn đạo tầm xa qua đảo Hokkaido của Nhật Bản, những vụ việc mà Thủ tướng Abe miêu tả là chưa có tiền lệ.

"Tên lửa bay qua bầu trời Nhật Bản và chuông báo động réo lên ầm ầm. Bây giờ đột nhiên mọi chuyện đều tốt đẹp, họ cảm thấy an toàn. Tất cả là nhờ tôi", ông Trump nói.

Trong bài phát biểu, Tổng thống Trump cũng không quên đề cập tới người tiền nhiệm Barack Obama và giải Nobel Hòa bình ông này nhận được năm 2009.

"Họ trao nó cho Obama. Ông ấy thậm chí còn chẳng biết vì sao ông ấy nhận được nó. Còn với tôi ấy hả, có lẽ tôi không bao giờ được giải đâu", Tổng thống Trump mỉa mai.

Tổng thống Mỹ Barack Obama nhận giải Nobel Hòa bình năm 2009. Ảnh : AFP.

Theo Ủy ban Nobel quốc tế, Tổng thống Barack Obama nhận giải Nobel Hòa bình nhờ "những nỗ lực phi thường tăng cường ngoại giao và hợp tác quốc tế giữa các dân tộc". Ông Obama cũng là tổng thống Mỹ thứ 4 nhận giải Nobel Hòa bình.

Tuy nhiên, Ủy ban Nobel quốc tế nhận nhiều chỉ trích với quyết định của mình do khi đó ông Obama chỉ vừa nhậm chức tổng thống Mỹ và chưa có nhiều chính sách cụ thể được thực thi.

Chính phủ Nhật Bản chưa đưa ra thông báo chính thức về tuyên bố của Tổng thống Trump, cũng như chưa phản ứng gì trước yêu cầu phỏng vấn của giới báo chí. Nhà Trắng cũng từ chối bình luận về vụ việc.

Duy Anh

Vào sáng ngày 6/02 (mùng 2 Tết Việt Nam), Tổng thống Mỹ - Donald Trump đã có bài phát biểu quan trọng thường niên – Thông điệp Liên bang (State of the Union). Ông nhắc lại sự kiện 6/6/1944 khi quân nhân Mỹ "đổ bộ" vào Châu Âu để cứu nền văn minh khỏi sự chuyên chế ; về chiến thắng của chúng ta đối với chủ nghĩa cộng sản ; sự rúng động trước những lời kêu gọi mới về việc áp dụng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Tổng thống Mỹ - Donald Trump đã có bài phát biểu quan trọng thường niên – Thông điệp Liên bang (State of the Union) trước lưỡng Viện Mỹ ngày 06/02/2019.

"Nước Mỹ được thành lập dựa trên tự do và độc lập, [đó] không phải sự ép buộc, thống trị và kiểm soát của chính phủ. Chúng ta được sinh ra trong tự do, và chúng ta sẽ sống với tự do. Tối nay, chúng tôi lặp lại một quyết tâm rằng Hoa Kỳ sẽ không bao giờ là một quốc gia xã hội chủ nghĩa."

Bài diễn văn của Tổng thống Mỹ gợi nhớ lại Tổng thống Mỹ Ronald Reagan, người đã đặt dấu chấm hết xã hội chủ nghĩa tại Liên Xô và Đông Âu. Người sẽ được kỷ niệm 108 năm ngày sinh, như là một người Tổng thống vĩ đại của Mỹ trong ngăn chặn sự "phi tự do, ép buộc, thống trị và kiểm soát".

Chính Ronald Reagan là người giúp các quốc gia, mà chủ yếu là Đông Âu tiến tới một "tương lai hòa bình, thịnh vượng và tự do hơn".

Trump, giống như Reagan, đều là các "ngôi sao" trước khi trở thành Tổng thống Nhà Trắng, đều từng là đảng viên Đảng Dân chủ, đều chịu những lời chỉ trích trong quá trình tranh cử, và đều vượt qua cuộc thăm dò ý kiến sau hai năm nắm quyền.

Khi Trump lên làm Tổng thống, ông nhận nhiều lời chỉ trích về việc tìm kiếm các giá trị thương mại, nhưng càng về sau, yếu tố dân chủ trong ông chính là tuyên bố thẳng thừng với sự chuyên chế, độc đoán trong các bài phát biểu, và dường như ở mọi nội dung, đều gắn với chủ nghĩa xã hội. Ông tuyên bố hỗ trợ Venezuela, một "tấm gương chủ nghĩa xã hội" đã giúp một quốc gia giàu bậc nhất trong khu vực đến một dân tộc phải lục thùng rác để tìm thức ăn. Ở nơi đó, những kẻ độc tài nhân danh lãnh đạo đã phong tướng và bổng lộc cho giới quân đội và cảnh sát để trấn áp quyền dân sự, sử dụng nguồn viện trợ nhân đạo để chi tiêu riêng cho bổng lộc, và tìm mọi cách để giữ ghế dưới danh nghĩa "giữ gìn chủ quyền quốc gia".

Nhìn Venezuela, người ta nhìn thấy Triều Tiên, Cuba, Trung Quốc, và cả Việt Nam trong đó,... Các quốc gia này đều nằm trong trục "đồng chí", và chính vì vậy, những quốc gia đều rơi vào trạng thái èo uột, yếu đuối. Một anh hai xã hội chủ nghĩa như Trung Quốc, là tấm gương đầu để cho các nước xã hội chủ nghĩa còn lại noi gương theo trở nên yếu ớt trước sức mạnh thương mại của Mỹ.

Tại sao như vậy ?

Chính là bởi quốc gia "Đại Hán" đó chỉ thuần túy là kiểm soát bằng quyền lực và một nền kinh tế được vắt kiệt bởi môi trường lẫn lao động giá rẻ, dưới sự hỗ trợ của Mỹ thời kỳ đầu. Ở đó không có tự do, và càng không có sự sáng tạo, mọi giá trị thành tựu khoa học mà Bắc Kinh tự hào suy cho cùng là sự "sao chép công khai và thủ đoạn". Và sự bóc tách tập đoàn Hoa Vỹ - một tập đoàn công nghệ quốc phòng của Trung Quốc nhưng lại làm ăn với Iran (một quốc gia chịu sự cấm vận từ Liên Hiệp Quốc) lẫn đánh cắp sởhữu trí tuệ của tập đoàn Mỹ, giờ đây - với sự luận tội từ công tố viên Mỹ đã khiến Bắc Kinh phải im lặng.

Chừng nào Donald Trump còn tại vị, thì người Việt lẫn các quốc gia xã hội chủ nghĩa khác còn hy vọng vào sự ngăn chặn tính ác của lớp bọc thể chế này. Nơi mà buộc nhân phẩm và danh giá con người trở về một con súc vật. Nó buộc các quốc gia xã hội chủnghĩa, vốn tự hào với nền ngoại giao lắt léo và khôn lỏi phải nghiêm túc hơn trong giao tế. 

Và một Venezuela, với sự hỗ trợ từ Mỹ trở thành "tấm gương sáng ngời" cho chính các nước xã hội chủ nghĩa còn lại, cảnh báo các xu hướng xã hội chủ nghĩa đang trỗi dậy ở các nước, đặc biệt là ngay trong lòng nước Mỹ.

Trong một chuyển biến, nhà ngoại giao Nguyễn Quang Dy đã có bài viết được đăng tải trên báo Giáo dục Việt Nam, với tựa đề "Tết Kỷ Hợi và bài học Venezuela", trong đó đề cập các từ khóa quan trọng : thoát Trung Quốc ; đa nguyên. Và nguyên lý của bài viết dẫn dắt là "thân Trung" do ngộ nhận về ý thức hệ nên đã biến một đất nước vốn giàu đẹp và có một hệ thống chính trị đa nguyên, thành đống đổ nát.

Những gì bài viết nêu ra, nếu đặt trong bối cảnh Thông điệp liên bang của Tổng thống Donald Trump, tình hình Venezuela sẽ là hoàn toàn hợp lý với Việt Nam. 

Nhưng có thêm một bài viết đáng chú ý hơn trên trang nghiencuuquocte, trong đó khẳng định trường hợp Venezuela xóa tan về nguyên tắc không can thiệp (một nguyên tắc mà các nước độc tài thường sử dụng để ngăn chặn việc các chính phủ, tổ chức nước ngoài tìm cách thúc đẩy dân chủ trong nước). Và giờ đây, với trường hợp Venezuela, với sự công nhận hàng loạt từ các nước phát triển với Tổng thống tự phong, đã cho thấy, "thế giới không nên quan tâm đến những đòi hỏi đó của họ nữa".

Điều này đồng nghĩa rằng, nếu một trong các nước xã hội chủ nghĩa còn lại tiếp tục duy trì sự độc đoán và áp đặt, dựa vào một lực lượng tương hỗ để duy trì bộ máy đàn áp, cùng với nguyên tắc "không can thiệp" để bảo vệ cho sự đàn áp. Tất cả điều này sẽ sớm kết thúc !.

Vấn đề, đúng như Tổng thống Donald Trump nêu ra, người dân cần sự tự quyết, tự do, khi họ "được sinh ra trong tự do, và chúng ta sẽ sống với tự do." Và sự tự do thì cần được nắm lấy, đó là quy luật, bấp chấp các bộ máy trấn áp và luận điệu xảo quyệt từtập đoàn thống trị ở các nước độc tài.

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 08/02/2019

***********************

Mỹ : 5 điểm chính trong Diễn văn Liên bang của Trump

BBC, 07/02/2019

Đó là điểm giữa của nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump tại Nhà Trắng, và - trong hơn một giờ - tổng thống đã thu hút sự chú ý của quốc gia.

Bài phát biểu trước Quốc hội của ông được quảng cáo là lưỡng đảng

Bài phát biểu trước Quốc hội của ông được quảng cáo là lưỡng đảng, nhưng bên dưới những ngôn từ hoa mỹ là sự chia rẽ và bất đồng sắc nét cố hữu.

Dưới đây là những điểm chính trong bài diễn văn của tổng thống, cộng với phân tích về phản ứng của đảng Dân chủ.

Diễn văn mới, mâu thuẫn cũ

Khoảnh khắc tuyệt vời của Diễn văn Liên bang năm 2019 xảy ra khi tổng thống ghi nhận số phụ nữ kỷ lục phục vụ trong Quốc hội Hoa Kỳ, khiến các nhà lập pháp mặc áo trắng đứng dậy cổ vũ, biểu lộ một phấn khích ngẫu hứng không được dàn dựng trước.

Tuy nhiên, có lẽ tổng thống cũng kịp để ý rằng hầu hết những người cổ vũ thuộc đảng Dân chủ - và họ đã thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ gần đây bằng cách chống lại chính sách của ông.

Họ - cùng với hầu hết các thành viên đảng Dân chủ khác - dường như đã quyết định không cổ vũ cho phần còn lại của bài phát biểu của tổng thống. Mặt họ lạnh như tiền khi ông nói về chính sách di dân. Họ ngồi im không nhúc nhích khi ông thúc giục Quốc hội thông qua luật chống phá thai mới. Có những tiếng rên rỉ nghe rõ khi ông Trump cảnh báo rằng "các cuộc điều tra đảng phái lố bịch" về chính quyền ông có thể đe dọa "phép màu kinh tế" của Mỹ.

Trong khi tổng thống chen vào bài phát biểu của mình bằng những tràng pháo tay và những lời lẽ kính trọng dành cho cựu chiến binh trong Thế chiến thứ hai, bệnh nhân ung thư trẻ em và những người sống sót sau thảm họa diệt chủng, những chia rẽ sắc bén trong chính trị Hoa Kỳ cũng được thấy rất rõ ràng.

Bài diễn văn thậm chí bắt đầu với một chút cư xử không tinh tế. Tổng thống bắt đầu phát biểu mà không chờ lời giới thiệu chính thức từ Chủ tịch Hạ viện, và thành viên hàng đầu của đảng Dân chủ, bà Nancy Pelosi - một sự phá cách với truyền thống.

Văn phòng bà Pelosi tweet những phản hồi và chỉ trích bài phát biểu của tổng thống trong khi nó đang diễn ra, và nhiều lần tiếng vỗ tay của bà dường như giống như một lời quở trách sắc sảo hơn là một sự tán thành.

Hai đối thủ bắt đầu năm mới trong một trận chiến sinh tử, và Diễn văn Liên bang này không đưa ra dấu hiệu là xung đột giữa họ đã chấm dứt.

Chính sách di dân không lối thoát

Có lẽ vấn đề lớn nhất nổi lên trong Diễn văn Liên bang của ông Trump là cuộc đối đầu đang diễn ra giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa về chính sách di dân và bức tường biên giới do ông Trump đề xuất. Bất đồng đó dẫn đến việc chính phủ phải đóng cửa hơn một tháng gần đây và, nếu hai bên không đạt được thỏa hiệp, có thể chính phủ lại phải ngừng hoạt động vào ngày 15 tháng 2 tới đây.

Tổng thống, người đã biến bức tường thành trọng tâm của chiến dịch tranh cử năm 2016, đã rút lại lời kêu gọi là bức tường phải kéo dài theo toàn bộ biên giới Mexico. Ông không còn nói rằng nó sẽ là một cấu trúc cụ thể, thay vào đó mô tả nó hôm thứ Ba là một "hàng rào thép thông minh, chiến lược, và xuyên suốt". Và không có đề cập nào đến lời cam kết của ông rằng Mexico sẽ phải trả tiền cho cấu trúc này.

Tổng thống nhấn mạnh, tuy nhiên, "bức tường rất hữu dụng và bức tường có thể cứu mạng". Đảng Dân chủ không cho thấy có dấu hiệu là họ sẽ cung cấp bất kỳ loại tài trợ nào cho việc xây tường.

Một cái gì đó phải thay đổi.

Tối thứ Ba, ông Trump đã không đưa ra được một lối thoát. Không có nguy cơ rằng tổng thống sẽ "tuyên bố tình trạng khẩn cấp," một động thái cho phép ông ra lệnh cho quân đội Mỹ xây dựng bức tường mà không cần sự chấp thuận của quốc hội. Không có dấu hiệu lùi lại.

Thay vào đó, ông Trump kết thúc phần nói chuyện về di dân khoảng 17 phút của mình với một chút kết thúc mơ hồ, đặt cái túi chính trị đầy rắn này vào lòng của các nhà đàm phán tại quốc hội.

"Chúng ta hãy cộng tác với nhau, thỏa hiệp và đạt được thỏa thuận sẽ thực sự làm cho nước Mỹ an toàn", ông nói.

Một quảng cáo tái tranh cử

Với các ứng cử viên Dân chủ - nhiều người ngồi trong Tòa nhà Quốc hội - đã xếp hàng để thách thức ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống năm tới, diễn văn này cũng có thể được xem là bài phát biểu lớn đầu tiên của tổng thống về chiến dịch tái tranh cử của mình.

Đầu tiên, ông liệt kê thành tích. Ông nói về một "sự bùng nổ kinh tế chưa từng có", tự hào về mức lương tăng, 5,3 triệu việc làm mới, 600.000 việc làm trong ngành sản xuất mới và tỷ lệ thất nghiệp thấp.

Những thành quả này, ông nói, là nhờ việc cắt giảm thuế và giảm quy định của chính phủ của chính phủ ông. Và lần đầu tiên kể từ năm 1955, ông lưu ý, Mỹ là nước xuất khẩu năng lượng ròng, điều ông cũng nói là do công của ông (mặc dù các xu hướng này đã có từ thời kỳ bùng nổ của Obama).

Ông Trump cũng đề cập đến một vài thành công lập pháp khác, bao gồm cải cách tư pháp hình sự và luật cho phép bệnh nhân mắc bệnh nan y thử dùng thuốc thử nghiệm. Nhưng nếu nền kinh tế vẫn tốt, kinh tế sẽ là trọng tâm của cuộc tái tranh cử của ông.

Tuy nhiên, một chiến dịch tranh cử tổng thống không chỉ gồm việc đánh bóng ứng cử viên. Nó còn là về việc thuyết phục công chúng rằng dồn phiếu cho ứng cử viên đối thủ là một sự lựa chọn sai lầm. Và trong một vài câu tối thứ Ba, tổng thống cũng cho thấy trước việc tấn công đối thủ sắp tới sẽ ra sao.

Sau khi nói về "sự tàn bạo" của chính phủ Venezuela dưới chế độ Nicolas Maduro, ông Trump đã xoay quanh cuộc tấn công vào các đối thủ chính trị của mình.

"Ở đây, tại Hoa Kỳ, chúng ta hoảng hốt trước những lời kêu gọi mới về việc áp dụng chủ nghĩa xã hội vào nước ta," ông nói. "Nước Mỹ được thành lập dựa trên tự do và độc lập, không phải sự ép buộc, thống trị và kiểm soát của chính phủ."

Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy ngày càng nhiều đảng Dân chủ áp dụng quan điểm tích cực hơn về "chủ nghĩa xã hội" so với chủ nghĩa tư bản - mặc dù, trong trường hợp này, họ đang hỗ trợ các chính sách phù hợp hơn với chủ nghĩa xã hội của châu Âu chứ không phải chế độ độc tài Venezuela.

Tuy nhiên, tổng thống không thấy sự khác biệt nào, và thay vào đó, dường như sẵn sàng phác họa hình ảnh những thành viên đảng Dân chủ đang hy vọng được đề cử là ứng cử viên tổng thống là những người có khuynh hướng cực tả về các vấn đề như y tế, giáo dục và bất bình đẳng thu nhập để được dân tin tưởng trao quyền lực.

"Chúng tôi hâm nóng lại quyết tâm rằng Mỹ sẽ không bao giờ là một quốc gia xã hội chủ nghĩa", ông Trump kết luận với những tràng pháo tay rền vang như sấm từ những người Cộng hòa trong phòng.

Không khó để dự đoán là cử tri sẽ được nghe những lời tương tự được lập đi lập lại từ giờ cho đến tận ngày bầu cử tháng 11 năm 2020.

Chương trình nghị sự còn lại

Các trận chiến chính trị về bức tường trong hai tháng qua đã làm lu mờ những cuộc thảo luận về các ưu tiên khác của tổng thống. Trong bài phát biểu tại Quốc hội, tổng thống đã cố thổi sức sống vào một số ưu tiên chính sách khác của mình, bao gồm các lĩnh vực có thể - trong thời gian ít phân cực hơn - được sự hỗ trợ của lưỡng đảng.

Đầu tư cơ sở hạ tầng, một mục tiêu tổng thống hứa hẹn từ lâu nhưng không bao giờ được chính thức đề xuất, một lần nữa lại được hô hào. Ông khoe thỏa thuận thương mại mới được đàm phán với Canada và Mexico, mặc dù ông chưa bao giờ kêu gọi Quốc hội phê chuẩn thỏa thuận này một cách rõ ràng, và đây là điều ông phải làm vào một lúc nào đó. Ông cũng nói vài câu về việc giảm giá thuốc theo toa bác sĩ và loại bỏ được việc lây truyền HIV và ung thư của trẻ em.

Khi ông chuyển sang chính sách đối ngoại - chủ đề cuối cùng trong bài phát biểu trước Quốc hội - danh sách những việc phải làm tiếp tục. Ông quảng bá việc rút khỏi Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung với Nga và cảnh báo rằng nếu không đạt được thỏa thuận mới, Mỹ sẽ "đầu tư nhiều hơn và đổi mới hơn" tất cả những quốc gia khác trong phát triển vũ khí hạt nhân.

Ông khoe khoang về các cuộc đàm phán đang diễn ra với Triều Tiên, bao gồm hội nghị thượng đỉnh mới với Kim Jong-un vào cuối tháng này. Ông cũng nói về việc kết thúc "những cuộc chiến bất tận", một lần nữa khẳng định rằng Mỹ sẽ rút quân đội khỏi Syria và đàm phán hòa bình ở Afghanistan. Tuy nhiên, ông không đưa ra mốc thời gian nào cho quá trình này.

Về chính sách đối ngoại, tổng thống có quyền hạn khá rộng. Nếu ông Trump có thể bỏ qua những lời chỉ trích từ các nhà lập pháp và thỉnh thoảng sự không chấp thuận trong chính quyền của mình, ông có thể thực hiện một số mục tiêu của mình.

Tuy nhiên, khi nói đến chính sách đối nội, các đề xuất của ông thực sự đã chết cứng. Chính sách đối nội, vì thế là điểm phụ trong bài diễn văn, được phát biểu không nhiệt tình lắm. Vào ngày mai, hầu hết những điều ông nói sẽ bị lãng quên, khi cơn lốc của chính trị Mỹ hiện đại tiếp tục kéo qua.

Phản ứng của đảng Dân chủ

Đảng Dân chủ đang gặp khó khăn trong việc tìm được một tiếng nói cho đảng từ một người không chứa chấp, bí mật hoặc công khai, tham vọng làm tổng thống.

Thay vì nhường sự chú ý cho một thành viên đang muốn thành ứng cử viên tổng thống, đảng Dân chủ đã chọn một người mà cuộc tranh cử gần đây nhất kết thúc trong thất bại, bà Stacey Abrams của tiểu bang Georgia.

Mặc dù bà Abrams hiện không phải là một dân cử, chiến dịch tranh cử cho ghế thống đốc tiểu bang Georgia của bà đã phản ánh vị trí của Đảng Dân chủ ngày nay - đa dạng về sắc tộc, và tiến bộ về chính trị.

Trong khi bài phát biểu của tổng thống ít có những đề xuất chính sách mới, bài diễn văn phản hồi của đảng Dân chủ do bà Abrams đọc dầy đặc với chính sách. Trong khoảng năm phút, bà nói đến kiểm soát súng, học phí đại học cao, biến đổi khí hậu, cải cách y tế và quyền bầu cử.

Bà đổ lỗi cho đảng Cộng hòa về việc chính phủ đóng cửa, chỉ trích dự luật cải cách thuế của tổng thống là "bất lợi và chống lại" ''người dân lao động "và ca tụng sự đóng góp của người di dân vào xã hội Hoa Kỳ.

Đảng Dân chủ không phải là không có những bất đồng nội bộ. Có những câu hỏi về cách thực hiện chính sách y tế phổ cập và hạ thấp học phí đại học, làm thế nào để giải quyết bất bình đẳng thu nhập, phân biệt chủng tộc, và những loại thuế nào phải cắt giảm và phải tăng.

Họ cũng có những cuộc tranh luận riêng về chính sách đối ngoại, điều này được thấy rõ khi một số ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ trong phòng Hạ viện hoan nghênh câu nói của ông Trump về các cuộc chiến tranh nước ngoài bất tận.

Tuy nhiên, phản hồi của bà Abrams đã làm dịu đi những chia rẽ đó và đưa ra hình ảnh của Đảng Dân chủ như chọn lựa cho những chính sách từ bi hơn so với chính sách của ông Trump và đảng Cộng hòa.

"Sự tiến bộ của chúng ta luôn được tìm thấy trong sự che chở, trong bản năng cơ bản của chính sách Mỹ, để làm những điều tốt cho người dân của chúng ta," bà Abrams nói.

Tuy nhiên, khi cuộc tranh cử tổng thống của đảng Dân chủ nóng lên, sự khác biệt trong đảng - và giữa những cử viên chạy đua để trở thành người được đảng đề cử - sẽ trở thành hiển nhiên.

Nguồn : BBC tiếng Việt, 07/02/2019

Phần 1:

Donald Trump : Phong trào birther đã góp phần vào sự phân cực trong các cuộc tranh luận xã hội

Trump, however, didn’t cause the chaos. The chaos caused Trump.

(Tuy vậy, Trump không phải là người đã tạo ra sự hỗn loạn. Sự hỗn loạn đã tạo ra Trump).

Jonathan Rauch, "How American Politics went Insane"

Nguyên tác : Detamerikanskemarerittet (tác giả : Thor Stenhovden), Chương 3 : Donald Trump - Người dịch : Hoàng Thủy Ngữ

Cuộc họp cử tri của John McCain ở Lakeville

Tháng Mười năm 2008, ứng cử viên đảng Cộng hòa John McCain đến thăm thành phố nhỏ Lakeville, cách trường đại học cũ của tôi ở Minnesota khoảng 15’ lái xe. McCain, người hùng chiến tranh và là thượng nghị sĩ của tiểu bang Arizona, đến miền Trung Tây để gặp gỡ và vận động cử tri trong chiến dịch tranh cử của mình.

Giữa cuộc họp, một phụ nữ lớn tuổi, đầu đã bạc và mắt đeo kính, giơ tay lên. Bà ngập ngừng và bối rối khi đứng cách ứng cử viên tổng thống nửa mét. Cuối cùng bà cũng nói ra được điều mình thắc mắc : "Tôi cần hỏi ông một câu… Tôi không thể tin Obama. Tôi đã đọc về ông ta và ông ta là… ông ta là… người Ả Rập".

Thượng nghị sĩ John McCain đã chọn việc bênh vực sự thật về Obama hơn là tuyên bố sai lệch để gặt hái được những tràng pháo tay.

McCain ngạc nhiên thân mật lắc đầu và nói nhanh trong micro : "Không, thưa bà. Không phải đâu. Ông ấy là người đàn ông rất tốt trong gia đình, một công dân, người mà tôi không có cùng quan điểm chính trị trong một số lãnh vực. Đó là tất cả những gì mà chiến dịch tranh cử này nhắm tới".

Cử tri đã vỗ tay một cách dè dặt. Dường như họ không biết sẽ phải phản ứng như thế nào. Có phải thượng nghị sĩ đã bênh vực Obama trong cuộc họp của những người Cộng hòa ? John McCain là thế. Ông muốn có cuộc tranh luận chính trị nghiêm túc. Thượng nghị sĩ đã chọn việc bênh vực sự thật về Obama hơn là tuyên bố sai lệch để gặt hái được những tràng pháo tay.

Chuyện người phụ nữ nghi ngờ Obama là người Ả Rập không phải là trường hợp duy nhất. Sau vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng Chín, nỗi sợ hãi người Hồi giáo đã gia tăng đáng kể ở Hoa Kỳ, đặc biệt là sự hoài nghi của các cử tri Cộng hòa.

Cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, lượng người nhập cư trái phép tăng lên dữ dội ở các cửa khẩu biên giới. Vì vậy cử tri của cả hai đảng càng lúc càng hoài nghi hơn về chuyện nhập cư. Đa số lưỡng đảng trong quốc hội đã cho phép tổng thống George W. Bush sử dụng tài lực để giảm thiểu số lượng người nhập cư đồng thời xây dựng hàng rào biên giới.

McCain rất cứng rắn trong vấn đề di dân nhưng cho rằng vấn đề này phải được giải quyết thông qua những cải cách lớn hơn liên quan đến an ninh biên giới và cấp giấy phép cư trúcho hàng triệu người đang sống không giấy tờ trong nước. Năm 2005 ông đã cộng tác với thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Ted Kennedy. Nhưng đề xuất của họ không được các chính trị gia của cả hai đảng đánh giá cao. Hai năm sau, McCain cũng ủng hộ nỗ lực cải cách tiếp theo của Kennedy mặc dù các cố vấn của ông đã khuyến cáo là việc làm này sẽ làm thành phần nòng cốt của đảng Cộng hòa khó chịu, trước cuộc bầu cử tổng thống quan trọng sắp tới.

Như chúng ta đã thấy trong chương sách trước, rõ ràng McCain đã thua Obama trong cuộc bầu cử năm 2008. Một liên minh chủ yếu gồm giới trẻ, phái nữ và cử tri sắc dân thiểu số như Megha Agrawal đã đưa ứng cử viên Dân chủ bước vào Nhà Trắng. Bốn năm sau, trong lần tái tranh cứ, Obama lại giành chiến thắng trước đối thủ Cộng hòa Mitt Romney.

Sau thất bại lần hai vào năm 2012, trong hoảng loạn, đảng Cộng hòa đã thành lập một ủy ban điều tra để tìm hiểu những sai lầm trong hai cuộc bầu cử vừa qua. Bản báo cáo ủy ban đưa ra quả thật tàn bạo. Đảng Cộng hòa chỉ giành được hai trong số sáu cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất. Theo ủy ban, chuyện này một phần vì đảng ngày càng bị coi là xa cách với quần chúng. Phụ nữ và nhóm sắc tộc thiểu số được bổ nhiệm quá ít vào vị trí lãnh đạo nên đã gây ra ấn tượng là đảng không quan tâm đến người dân bình thường. Lẽ ra ủy ban không cần phải đề xuất giải pháp cụ thể nhưng họ không thể im lặng :

"Chúng ta phải cải cách và quảng bá chính sách nhập cư. Nếu bỏ qua việc này, lời kêu gọi của đảng sẽ mất dần ảnh hưởng và chỉ còn những cử tri trung kiên nghe theo. Ngoài ra chúng tôi còn tin rằng việc cải cách chính sách nhập cư cũng phù hợp với các nguyên tắc kinh tế của đảng Cộng hòa, nhằm tạo ra công việc làm và cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người".

Các chính trị gia ở Washinton D.C đã nghe theo khuyến nghị đó. Một nhóm gồm 4 người Dân chủ và 4 người Cộng hòa, được gọi là The Gang of Eight, đã thảo luận đưa ra một đề xuất cải cách chính sách nhập cư và nhận được sự ủng hộ rộng rãi ở Thượng Viện. Trong Nhà Trắng, tổng thống Obama đã sẵn sàng đặt bút ký nhưng rồi phải chờ vì dự luật chưa được Hạ Viện phê chuẩn. Mọi việc phải dừng lại.

"The Gang of Eight" và cải cách nhập cư : Biên giới trong cơn ác mộng an ninh quốc gia

Một năm trước cuộc bầu cử giữa kỳ, những người Cộng hòa ở Hạ Viện không chắc chắn là việc cải cách luật nhập cư có cần thiết cho cuộc bầu cử hay không nên đã bỏ qua và không phê chuẩn dự luật. Có lẽ họ cho rằng bản báo cáo năm 2012 đã đề ra những giải pháp sửa đổi mà nhiều cử tri cộng hòa không thích ?

Khác với các thượng nghị sĩ vốn chỉ chịu trách nhiệm với tiểu bang, các dân biểu ở Hạ Viện được bầu từ những địa hạt bầu cử nhỏ hơn tại địa phương. Họ thường tiếp xúc trực tiếp với cử tri nên có thể đã nhận thấy những dấu hiệu bất đồng của cử tri đối với chiều hướng ôn hòa. Vì vậy một chính sách di dân thân thiện hơn cũng chẳng giúp được gì nhiều nếu đa số cử tri của họ không bằng lòng. Donald Trump nhìn thấy rõ những thuận lợi rút ra được từ mâu thuẫn này nên đã lợi dụng và khai thác nó triệt để.

Phong trào Birther

Trở lại cuộc họp cử tri của McCain ở Lakeville, năm 2008. Nguyên do lời bình luận Obama là dân Ả Rập của người phụ nữ lớn tuổi xuất phát từ một thuyết âm mưu đã bắt đầu lan rộng từ trước cuộc bầu cử.

Lời nói dối phao lên rằng Obama thực sự không sinh ở Hawaii mà là ở Kenya. Nếu điều này đúng thì Obama không thể ra ứng cử tổng thống vì không phải là công dân Hoa Kỳ. Cáo buộc này có lẽ đầu tiên do những người ủng hộ Hillary Clinton đưa ra trong chiến dịch đề cử hồi đầu năm. Mặc dù cuối cùng Obama đã giành chiến thắng, tin đồn này vẫn không mất đi. Trái lại, thuyết âm mưu vẫn âm ỉ và dần có tên là birtherism.

Suốt 70 lần, các cơ quan tư pháp khác nhau đã phải bác bỏ những vụ kiện dân sự nhằm trục xuất tổng thống ra khỏi Nhà Trắng. Trong cuốn video thu hình buổi họp của các cử tri Cộng hòa bị rò rỉ, một chính trị gia trong quốc hội đã nhấn mạnh Obama thực sự là công dân Hoa Kỳ. Cũng giống như trường hợp McCain, ông đã phải đối mặt với sự bất mãn chống đối trong hội trường. Ngoài ra, một số tiểu bang đã đề ra dự luật buộc các ứng cử viên tổng thống phải xuất trình giấy khai sinh trước khi ra ứng cử.

Cuộc tranh cãi vẫn không chấm dứt và cuối cùng tình hình trở nên rất ngớ ngẩn. Mùa hè năm 2010, CNN đã thực hiện một cuộc thăm dò dư luận. Kết quả cho thấy 1 trong 4 người Mỹ vẫn nghi ngờ tổng thống của họ có sinh ở Hoa Kỳ hay không. Sự khác biệt rất rõ nét giữa 2 đảng : 40% người Cộng hòa hoàn toàn không biết chắc Obama thật sự có phải là công dân Hoa Kỳ. Người ta đã chọn lọc tập trung một nhóm người. Mục đích để tìm hiểu ý kiến của cử tri. Một nửa số người Cộng hòa tin rằng Obama theo đạo Hồi. Và rồi Trump nhảy vào cuộc chiến.

Mùa xuân năm 2011, nhà tỷ phú bất động sản đã tham gia một số các cuộc phỏng vấn trên nhiều kênh truyền hình trong nước, có lẽ để thử thăm dò mức độ đón nhận nếu ông ra ứng cử tổng thống vào năm 2012 như thế nào. Trong những lần có mặt trong cuộc phỏng vấn, ông liên tục quả quyết Obama không sinh ở Mỹ. Ông trở thành người lãnh đạo không chính thức của phong trào birther.

Trong postcast của Laura Ingraham, người phụ trách chương trình của Fox News, ông Trump nói rất rõ ràng về Obama như sau : "Ông ta không có giấy khai sinh và nếu ông ta có, tôi tin rằng trong đó cũng ghi điều rất có hại cho ông ta. Tôi không biết là điều đó có hại cho ông ta hay không, nhưng có người nói với tôi rằng có lẽ chữ 'Hồi giáo' được viết trong mục khai báo tôn giáo trên giấy khai sinh. Và bạn biết đấy, nếu bạn là người Hồi giáo, bạn không thể thay đổi tôn giáo của mình".

Trump không bỏ cuộc và cuối cùng được cựu ứng cử viên phó tổng thống Sarah Palin ủng hộ. Truyền thông bảo thủ yêu thích vở tuồng và châm thêm dầu vào lửa. Những người lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Washington D.C lắc đầu nhưng cứ để mặc cho cuộc tranh cãi tiếp tục sôi động.

Sự việc diễn ra ngoài sự chịu đựng của Obama. Ông công bố giấy khai sinh của mình năm 2008. Ngày 27 tháng Tư năm 2011, tiểu bang Hawaii phát hành một phiên bản giấy khai sinh chi tiết hơn.Trong buổi họp báo chí chật kín người, một Obama cay đắng nhấn mạnh với mọi người là mình sinh ở Mỹ. Obama gần như cầu xin các chính trị gia trong nước chuyển mọi quan tâm của họ sang cuộc khủng hoảng ngân sách sắp tới và mong mọi người đừng bị phân tâm bởi" một đám hề ánh xiếc chỉ toàn bịa chuyện". Mọi người đều biết ông ám chỉ ai : Donald Trump.

Ít lâu sau cả Trump và Obama tham dự buổi dạ tiệc (galla party) tổ chức hàng năm ở Washington dành cho báo chí và các chính trị gia. Nội dung chủ yếu của bữa tiệc là màn đùa cợt vui vẻ, nơi để tổng thống diễu cợt chính mình, các đối thủ chính trị và giới truyền thông. Điều không ai biết là ngay đêm hôm đó Obama vừa bật đèn xanh cho lực lượng đặc biệt Mỹ mở chiến dịch quân sự dẫn đến cái chết của Osama Bin Laden, thủ lãnh Al Queda vài ngày sau. Rõ ràng đây là một đòn trả thù. Obama không chỉ nhắm vào Bin Laden đêm hôm đó.

Trong bài phát biểu của mình, Obama đã tấn công Trump một cách tàn nhẫn. Ông diễn kịch chế giễu Trump là một ngôi sao truyền hình thực tế đầy âm mưu và nhẹ dạ vốn chẳng có gì với chính trị để làm. Các máy ghi hình cho thấy một Trump đùng đùng nổi giận và bỏ về rất sớm trước khi buổi tiệc tàn. Sau lần bị xúc phạm trong bữa tiệc, Trump tiếp tục chống phá Obama. Ngôi sao truyền hình thực tế quả quyết giấy khai sinh của Obama là giả, dựa vào một "nguồn tin tuyệt đối đáng tin cậy". Và Trump còn nghi ngờ đến cả kết quả học hành của tổng thống. 5 năm sau, lần đầu tiên, trong chiến dịch vận động bầu cử trước năm 2016, đảng Cộng hòa mới dứt khoát xác nhận Obama sinh ở Mỹ.

Phong trào birther của Trump đã góp phần vào sự phân cực trong các cuộc tranh luận xã hội. Sự kỳ thị chủng tộc được che đậy một cách vụng về đã tác động mạnh đến các cử tri Dân chủ và thậm chí còn mồi thêm lửa cho cánh cực hữu trong đảng Cộng hòa. Doanh nhân NewYork này không thể làm được nếu không có những cơ chế đã đề cập đến trong quyển sách này : truyền thông bảo thủ truyền bá thông điệp, các nhóm lợi ích chia sẻ nó, các chính khách Cộng hòa không lên tiếng phủ nhận đó là trò xiếc… Trump biết mình là bậc thầy trong việc khai thác triệt để các yếu tố trên, biết cách biến chúng thành độc hại hơn và sử dụng không ngừng nghỉ.

Thor Stenhovden

Nguyên tác : Det amerikanske marerittet, Chương 3 : Donald Trump, Res Publica, 08/10/2018

Hoàng Thủy Ngữ dịch

(07/02/2019)

Xem : Cơn ác mộng Mỹ - 2

Tổng thống Mỹ Donald Trump và những tham vọng trái ngược tại Trung Đông

Trong một tin nhắn Twitter hồi tháng 12/2018, tổng thống Mỹ Donald Trump quả quyết sẽ ngay lập tức rút khỏi Syria 2.000 quân thuộc lực lượng đặc biệt của Hoa Kỳ, vốn đã sát cánh với người Kurd ở miền đông nam Syria. Đó là sự rút quân vô điều kiện, và theo những phát biểu của ông Trump, thì nhiều người thấy sẽ có một biến động sâu sắc hơn : chắc chắn Mỹ sẽ rút dần khỏi Trung Đông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, ngày 19/01/2019. Reuters/Yuri Gripas

Trước tiên, trong bài viết "Trump tại Trung Đông phức tạp", theo cây bút xã luận Alain Frachon của báo Le Monde, phải nói tới điều mà tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ vẫn thường làm : những gì mà ông khẳng định sẽ bị lãng quên ngay ngày hôm sau. Ông Trump cứ loan báo ầm lên một chuyện rồi lại chuyển sang một chủ đề khác. Trong bối cảnh hiện nay, chủ nhân Nhà Trắng muốn thực hiện các cam kết trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Ông Trump sẽ rút Mỹ khỏi các cuộc chiến ở những nơi xa xôi, những cuộc chiến không thể thắng được và không có hồi kết mà Washington sa vào suốt 20 năm qua.

Thế nhưng, những cố vấn thân cận nhất của Donald Trump không đồng ý, từ bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis, người đã từ chức ngay sau thông báo rút quân của tổng thống, cho đến John Bolton, người đứng đầu Hội đồng an ninh quốc gia ở Nhà Trắng và ngoại trưởng Mike Pompeo. Theo họ, không thể để Lực lượng dân chủ Syria, gồm người Kurd và cả người Ả Rập, bị đánh bại. Lực lượng này, trên thực địa, đã mất vài trăm người trong chiến dịch truy đuổi các chiến binh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo khỏi Raqqa - thủ phủ của Daesh tại Syria.

Không có sự hiện diện của quân đội, Mỹ sẽ không còn tiếng nói ở Syria trong tương lai. Một con đường rộng thênh thang sẽ được mở ra để đón Nga và Iran, hai cột trụ của chế độ Bachar Al Assad. Hoa Kỳ sẽ để các đồng minh Kurd rơi vào tay Ankara. Người Kurd Syria vốn bị chính quyền Ankara coi là điểm tựa cho người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ và tìm cách tiêu diệt.

Chính vì thế, sau Twitt rút quân của Trump hồi tháng 12/2018, Bolton và Pompeo đã có tuyên bố ngược lại so với chủ nhân Nhà Trắng, theo đó việc rút quân khỏi Syria sẽ không phải ngay ngày một, ngày hai mà phải đợi nhiều tháng nữa. Còn về chiến lược rút quân khỏi Trung Đông, ngoại trưởng Mike Pompeo phát biểu nhân chuyến thăm Ai Cập là Washington đã biết rằng việc Mỹ rút lui sẽ dẫn đến tình trạng lộn xộn ở khu vực.

Robert Malley, một quan chức Nhà Trắng thời tổng thống Obama, hiện giờ là chủ tịch tổ chức tư vấn International Crisis Group - ICG, hiểu tại sao ông Trump muốn rút quân. Theo ông, Mỹ đã quá mệt mỏi vì các cuộc chiến không hồi kết. Hiện giờ, khu vực này chỉ mang lại lợi ích chiến lược nhỏ bé cho Hoa Kỳ. Ở Syria, đất nước vốn có truyền thống theo quỹ đạo của Nga, chắc chắn 2.000 quân của Mỹ sẽ không khiến Iran e sợ. Từ năm 2001, kết quả các chiến dịch can thiệp của Mỹ tại Trung Đông, từ Afghanistan đến Địa Trung Hải, đều không cải thiện được cả vị thế, hình ảnh và uy tín của Hoa Kỳ.

Nhưng ông Robert Malley trách cứ ông Trump về cách thức thông báo rút quân. Theo chuyên gia Malley, thông báo về một chính sách rút quân phải tạo ra đòn bẩy trên thực địa, phải có điều kiện và phải được thực hiện về lâu dài, điều này không phù hợp với những phát biểu bột phát kiểu Trump. Người ta có thể nói rằng một chính sách như vậy có thể được ông Trump áp dụng tại mọi khu vực có xung đột ở Trung Đông. Thế nhưng, tổng thống Trump lại có những tham vọng hoàn toàn trái ngược trong vùng. Một mặt, ông muốn rút quân, mặt khác ông lại thách thức Iran. Donald Trump đưa Mỹ vào cuộc chiến tranh lạnh đang ngầm làm sói mòn khu vực Trung Đông.

Donald Trump xem Iran là nguồn cơn gây ra mọi vấn đề tàn phá Trung Đông. Ông ấy biến Iran thành một kẻ thù toàn diện theo cách Hoa Kỳ trước đây đã từng làm với Iraq thời Saddam Hussein. Trump nói muốn ép buộc Teheran thay đổi triệt để chính sách bằng những biện pháp cấm vận kinh tế và tài chính khắt khe nhất, buộc Teheran ký một thỏa thuận mới để Mỹ có thể kiểm soát chương trình hạt nhân của Iran, ép Iran phải phá hủy tên lửa đạn đạo, giảm sự hiện diện chính trị và quân sự ở Iraq, Syria và Liban. Yêu cầu như vậy là quá nhiều và điều đó cũng có nghĩa là Mỹ phải can thiệp sâu vào mọi chuyện trong khu vực. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo từng phát biểu trong chuyến thăm Cairo, Ai Cập : "Chúng tôi sẽ tiếp tục quan tâm tới sự ổn định của toàn bộ Trung Đông và sẽ tiếp tục chiến lược chống Iran".

Trong nỗ lực ngăn chặn điều được coi là sự bành trướng của Iran, Washington hậu thuẫn không hạn chế cho hoàng thái tử Mohammad Bin Salman đồng minh Saudi Arabia, bất kể vị thái tử trẻ tuổi này có làm gì đi chăng nữa.

Khả năng Hoa Kỳ rút lui khỏi Trung Đông còn rất xa vời, hiện giờ Washington vẫn hiện diện đáng kể tại khu vực, với nhiều căn cứ quân sự ở Qatar, Kuwait, Bahrein, hạm đội 6 ở vùng Vịnh và Địa Trung Hải. Cây bút xã luận của Le Monde kết luận đó là một sách lược "độc nhất, vô nhị" của Mỹ !

Bầu cử Nghị Viện : Châu Âu lo ngại về sự can thiệp của Nga

Liên quan đến Châu Âu, báo Le Figaro có bài "Tại Bruxelles, có mối lo ngại về sự can thiệp của Nga". Khi chỉ còn vài tháng nữa là đến kỳ bầu cử Nghị Viện Châu Âu, tổ chức phi chính phủ Fredoom House công bố kết quả một nghiên cứu cho thấy có rất nhiều nguy cơ Nga can thiệp vào kết quả bầu cử của Liên Âu.

Trên thực tế, từ 4 năm nay, các định chế của Liên Hiệp đã lưu ý đến các hành động làm sai lệch, bóp méo thông tin từ phía Nga. Từ năm 2015, với nhiệm vụ theo dõi và phân tích các chiến lược làm sai lệch thông tin do Moskva thực hiện, cơ quan East Stracom đã phát hiện 4.500 vụ. Một nguồn tin Châu Âu tiết lộ chỉ riêng trang mạng Sputnik của Nga mỗi ngày loan báo 10 tin giả.

Càng gần đến kỳ bầu cử vào tháng 05/2019, Ủy Ban Châu Âu và các quốc gia thành viên Liên Hiệp càng ý thức được về mối nguy Nga tung tin giả để làm sai lệch kết quả bầu cử và đã đề ra nhiều biện pháp đề phòng. Nhưng theo một chuyên gia, khó khăn lớn nhất là Nga không bao giờ chỉ hành động theo một cách. Một vấn đề khác là dù Châu Âu hiểu rõ về vấn nạn làm sai lệch thông tin, nhưng lại chưa thống nhất được về phương pháp hành động đáp trả trong trường hợp cần thiết.

15 năm Facebook : tai tiếng và thành công

15 năm sau khi ra đời, Facebook vừa gây ra nhiều tai tiếng, vừa thu được rất nhiều thành công. Trong bài viết "Bất chấp khủng hoảng, Facebook lớn mạnh chưa từng có", Le Figaro nhận định 2018 là năm đầy tai tiếng của Facebook, nhưng chủ tịch - tổng giám đốc Mark Zuckerberg đã "lèo lái con thuyền vượt qua bão tố".

Báo kinh tế Les Echos cũng có loạt bài nói về thành tựu và các thách thức mà tập đoàn Mỹ phải đối phó : "Sinh nhật 15 tuổi, Facebook chèo lái giữa tai tiếng và thành công", "5 mối nguy hiểm đe dọa mạng xã hội", "Wechat của gã khổng lồ Trung Quốc Tencent chống lại Facebook", "Hệ thống thanh toán của Telegram khiến Zuckerberg lo ngại".

Uy tín của Facebook suy giảm nhiều sau vụ tai tiếng Cambridge Analytica hồi tháng 03/2018 và các tiết lộ về việc Facebook có lỗ hổng bảo mật, chia sẻ dữ liệu của các doanh nghiệp khách hàng, can thiệp vào bầu cử… Tuy nhiên, tối hôm 31/01/2019, theo công bố kết quả hoạt động năm 2018 của tập đoàn, Facebook vẫn đạt lợi nhuận kỷ lục 25 tỉ đô la, tăng 23% so với năm trước đó. 98% doanh thu của Facebook là từ quảng cáo. Doanh thu từ quảng cáo đã tăng 37% trong năm 2018, đạt 56 tỉ đô la. Hiện nay, tổng cộng có 7 triệu doanh nghiệp đăng quảng cáo trên các ứng dụng của Facebook.

Chủ tịch - tổng giám đốc Mark Zuckerberg cho biết mỗi tháng có 2,7 tỉ người sử dụng mạng xã hội Facebook, Instagram, WhatsApp hay Messenger. Số người hàng ngày sử dụng ít nhất một ứng dụng của tập đoàn Mỹ là 2 tỉ người. Trong vòng 2 năm, số nhân viên của tập đoàn đã tăng gấp đôi lên thành 35.600 người.

Tuy nhiên, Facebook dự báo trong tương lai mức tăng doanh thu sẽ không còn cao như trong năm 2018. Hiện giờ, Facebook cũng đang phải đối đầu với nhiều trở ngại, chẳng hạn quy định mới của Châu Âu để bảo vệ dữ liệu người dùng tại Liên Hiệp. Facebook cũng đang bị Liên Âu điều tra về nhiều vấn đề.

Hiệu quả của thuốc lá điện tử trong cai nghiện thuốc lá

Trong lĩnh vực khoa học, báo Le Figaro đặt câu hỏi "Cai thuốc lá : Thuốc lá điện tử liệu có hiệu quả hơn các biện pháp khác ?". Một nghiên cứu được công bố hôm nay trên tạp chí Y Khoa của Anh, New England Journal of Medicine, lần đầu tiên cho thấy để cai nghiện thuốc lá, dùng thuốc lá điện tử có hiệu quả hơn gấp đôi so với việc dùng nicotine thay thế dưới dạng viên ngậm, kẹo cao su, miếng dán nicotine … Hiện giờ, các cơ quan y tế của Anh khuyến nghị phương pháp cai thuốc lá bằng thuốc lá điện tử.

Tuy nhiên, nhiều bác sĩ vẫn dè dặt vì mặc dù khói từ thuốc lá điện tử ít độc hại hơn khói thuốc lá thông thường, nhưng không ai dám chắc là thuốc lá điện tử không có những tác hại về lâu dài. Liên quan đến tác dụng phụ của hai biện pháp cai nghiện thuốc lá nói trên, nghiên cứu cho thấy nếu thuốc lá điện tử khiến miệng và họng của người hút dễ bị kích ứng, thì những người dùng nicotine thay thế kiểu truyền thống lại hay bị buồn nôn.

Trang nhất các báo Pháp

Nhiều tờ báo Pháp hôm nay chú ý tới thời sự trong nước. Báo Le Monde chạy tít : "Tại sao luật chống nạn đập phá gây tranh cãi ?". Báo Libération đề cập đến việc tăng phí cầu đường có lợi nhiều cho các doanh nghiệp có đặc quyền thu phí : "Phí cầu đường tăng : những xa lộ mang lại tiền của". Còn báo công giáo La Croix quan tâm đến cuộc sống khó khăn ở nông thôn : "Tỉnh Lot-et-Garonne : Cảnh khốn khó ở vùng nông thôn".

Nhìn rộng ra Liên Hiệp Châu Âu, báo Le Figaro nói về "Sự huy động chống tin giả fake news trước kỳ bầu cử nghị viện Châu Âu". Báo kinh tế Les Echos đề cập đến vụ chủ tịch - tổng giám đốc tập đoànPháp Renault bị tạm giam tại Tokyo vì nghi án nhũng lạm công quỹ, khai gian thu nhập, qua hàng tựa lớn : "Ghosn : Có cả một đội quân chống lại tôi".

Thùy Dương

Theo thường lệ, khi một vị Tổng thống Mỹ lên nắm quyền được hai năm, người ta bắt đầu lượng giá vị Tổng thống này và dự phóng xem lịch sử sẽ nhìn người đó như thế nào.

Những người Mỹ biểu tình thể hiện sự ủng hộ của họ đối với Tổng thống Donald Trump và ông Roger Stone, một người thân tín của ông Trump, hôm 29 Tháng Giêng, 2019, tại Fort Lauderdale, Florida. (Hình : Joe Raedle/Getty Images)

Trong một bài lượng định về ông Donald Trump, ký giả Nick Bryant có nhắc đến một cuộc thăm dò ý kiến 200 nhà chính trị học tại Mỹ về ông Trump, thì ông được đánh giá đứng thứ 44 trong số tất cả 44 ông Tổng thống đến nay (Mỹ có 45 đời Tổng thống nhưng chỉ có 44 ông vì ông Grover Cleveland làm Tổng thống hai lần không liên tục).

Nhưng lúc gần đây, tôi đọc được một bài khá thích thú của ký giả Gideon Rachman của nhật báo Financial Times. Ông Rachman là một trong những nhà báo hiếm hoi có một tầm nhìn lịch sử không bị những sự kiện cấp thời ảnh hưởng quá mạnh.

Trong quá khứ, ông Rachman tập trung đến những chiều hướng thay đổi lớn, tỷ như sự suy thoái tiệm tiến của phương Tây và sự nổi lên của phương Đông (đặc biệt là Trung Quốc) trong hai mươi năm qua. Cuốn sách gần đây nhất của ông, Đông Phương Hóa (Easternisation) là một cuốn sử đầy hấp dẫn về đề tài này.

Nhưng trong bài báo tôi đọc được, ông Rachman nói về ông Trump. Ông Rachman không phải là một ái mộ ông Trump. Tuy nhiên ông cho rằng vị Tổng thống thứ 45 của Mỹ sẽ được ghi nhận như là một trong những cá nhân hiếm hoi đã làm thay đổi hướng đi của lịch sử và là đại biểu cho tinh thần của thời đại. Ông Rachman viết :

"Ông Trump là kẻ nói láo mà chính quyền của ông đã lập ra một trại giam nhốt trẻ em. Ông Rex Tillerson, cựu ngoại trưởng của ông, được nói là đã gọi ông là một ‘thằng ngu’ (moron). Nhưng tất cả những điều đó không ngăn chặn ông Trump trở thành người mà triết gia Georg Hegel gọi là ‘một nhân vật lịch sử của thế giới’".

Trump nói chuyện trước những người ủng hộ ông ở New York - Ảnh minh họa

Georg Wilhelm Friedrich Hegel là một triết gia Đức của thế kỷ thứ 19 thuộc trường phái lý tưởng với một quan điểm tiến hóa về lịch sử. Lý thuyết của ông rất phức tạp, nhưng có thể rút gọn lại thành tiến trình biện chứng (mà sau này Marx học trò ông đem phổ biến rộng rãi) bao gồm ba giai đoạn : chủ đề (thesis), phản đề (antithesis) và hợp đề (synthesis). Mệnh đề đầu tiên đưa ra là chủ đề ; cái đối kháng với nó là phản đề và khi hai mệnh đề đối kháng này được dung nhập lại với nhau trở thành một mệnh đề mới, ta có một hợp đề.

Hegel coi lịch sử cũng tiến hóa qua một tiến trình như vậy. Theo Hegel, lịch sử là một tiến trình diễn biến đưa tới sự thể hiện thành hiện thật của lý tưởng lý trí (Idea of Reason) qua một loạt những biểu tượng tinh thấn của thời đại. Những biểu tượng này được thể hiện qua những hành động của các người hùng hay những nhân vật của lịch sử thế giới, những con người như Alexander Đại Đế hoặc Julius Caesar vốn thể hiện tinh thần của thời đại mình hơn tất cả mọi người khác.

Tôi trông thấy hoàng đế… Quả thật là một cảm giác thần diệu thấy một cá nhân như vậy, tại đây, tập trung vào một điểm trên lưng ngựa và làm chủ thế giới" (Georg Wilhelm Friedrich Hegel)

Trong thời Hegel, người đó là Napoleon. Tuy rằng Hegel phải tản cư ra khỏi thành phố ông ở là Jena khi quân Pháp của Napoleon chiếm thành phố này vào năm 1806, nhưng điều này không làm cho ông mất đi lòng thán phục. Trong một bức thư gởi người bạn Friedrich Immanuel Niethammer, ông viết : "Tôi trông thấy hoàng đế – cái linh hồn của thế giới (Weltseele)… Quả thật là một cảm giác thần diệu thấy một cá nhân như vậy, tại đây, tập trung vào một điểm trên lưng ngựa và làm chủ thế giới".

Nhưng ông Trump chắc chắn không phải là Caesar hay Napoleon rồi, vậy thì vì sao Rachman lại cho ông Trump cái vinh dự đó ?

Ráchman dẫn lời Hegel trong cuốn "Lectures on the Philosophy of History" :

"(Một nhân vật của lịch sử thế giới) không cần có nhận thức về cái ý tưởng mà được thể hiện qua ông ta. Ông ta chỉ nhìn thấy một ‘mục đích’ bất kể mọi thứ khác. Có thể rằng những người như vậy đối xử với những quan tâm vĩ đại khác, ngay cả linh thiêng một cách tồi tệ hoặc phi đạo đức. Và trong tiến trình đó có thể đạp nát nhiều bông hoa ngây thơ và nhiều vật quý trên con đường đi của mình".

Thành ra theo Rachman, đối thủ của ông Trump, ông Emmanuel Macron với tác phong lịch sự, khuynh hướng toàn cầu hóa là biểu tượng cuối cùng của tinh thần đang giẫy chết của những thập niên 1990 và 2000 với các nhà chính trị trung tâm. Trong khi đó ông Trump và những nhóm dân túy cánh hữu tại Châu Âu là biểu tượng của một tinh thần mới. Và ông Trump với những hành động bốc đồng và liều lĩnh có thể phù hợp với mô tả của Hegel như là một cá nhân biểu tượng cho tinh thần của thời đại, tuy rằng ông ta "không có một ý thức nào về ý tưởng mà ông ta là thể hiện".

Nhưng người hùng của Hegel không phải chỉ có thế. Hegel còn mô tả thêm rằng những "Nhân vật của lịch sử thế giới" – những người hùng của một thời đại phải là những người có viễn kiến, "các hành động của họ, lời nói của họ phải là những cái gì tốt nhất của thời đại… vì họ là những người hiểu rõ nhất tình hình, và qua họ mà những người khác học hỏi và đi theo hay ít nhất chấp nhận các đường lối chính sách của họ".

Thành ra đối với số trên 60% dân Mỹ không ủng hộ Tổng thống Trump có lẽ khó ai mà có thể tin rằng ông là người hiểu rõ vấn đề nhất và qua ông những người khác có thể học hỏi và đi theo.

Ráchman dẫn lời Hegel trong cuốn "Lectures on the Philosophy of History" :

"(Một nhân vật của lịch sử thế giới) không cần có nhận thức về cái ý tưởng mà được thể hiện qua ông ta. Ông ta chỉ nhìn thấy một ‘mục đích’ bất kể mọi thứ khác. Có thể rằng những người như vậy đối xử với những quan tâm vỹ đại khác, ngay cả linh thiêng một cách tồi tệ hoặc phi đạo đức. Và trong tiến trình đó có thể đạp nát nhiều bông hoa ngây thơ và nhiều vật quý trên con đường đi của mình".

Thành ra theo Rachman, đối thủ của ông Trump, ông Emmanuel Macron với tác phong lịch sự, khuynh hướng toàn cầu hóa là biểu tượng cuối cùng của tinh thần đang giẫy chết của những thập niên 1990 và 2000 với các nhà chính trị trung tâm. Trong khi đó ông Trump và những nhóm dân túy cánh hữu tại Châu Âu là biểu tượng của một tinh thần mới. Và ông Trump với những hành động bốc đồng và liều lĩnh có thể phù hợp với mô tả của Hegel như là một cá nhân biểu tượng cho tinh thần của thời đại, tuy rằng ông ta "không có một ý thức nào về ý tưởng mà ông ta là thể hiện".

Nhưng người hùng của Hegel không phải chỉ có thế. Hegel còn mô tả thêm rằng những "Nhân vật của lịch sử thế giới" – những người hùng của một thời đại phải là những người có viễn kiến, "các hành động của họ, lời nói của họ phải là những cái gì tốt nhất của thời đại… vì họ là những người hiểu rõ nhất tình hình, và qua họ mà những người khác học hỏi và đi theo hay ít nhất chấp nhận các đường lối chính sách của họ".

Thành ra đối với số trên 60% dân Mỹ không ủng hộ Tổng thống Trump có lẽ khó ai mà có thể tin rằng ông là người hiểu rõ vấn đề nhất và qua ông những người khác có thể học hỏi và đi theo.

Có lẽ điều tốt nhất mà ta có thể hy vọng cho ông Trump là một bước trung gian dẫn đến bước tới của lịch sử. Một khi ông Trump và những người theo ông cho chúng ta thấy chúng ta cần phải né tránh những gì, thì lúc đó người ta có thể nói đến chuyện tổng hợp hai khuynh hướng chính trị và đưa vào một giai đoạn mới vượt qua sự phân hóa giữa tả và hữu. Và đó có thể là di sản đáng quý nhất của ông Trump.

Lê Mạnh Hùng

Nguồn : Người Việt, 30/01/2019

Chiến lược gia chính trị Roger Stone, đồng minh lâu năm của Tổng thống Mỹ Donald Trump, bị bắt ở Florida, bị buộc tội với bảy tội danh trong cuộc điều tra của Mueller.

Roger Stone là nhà vận động hành lang chính trị và là đồng minh của Tổng thống Donald Trump

Cáo trạng bao gồm tội cản trở thủ tục tố tụng chính thức, năm tội danh liên quan đến các tuyên bố sai sự thật và tội giả mạo giấy tờ.

Các buộc tội liên quan đến vụ xâm nhập email của các quan chức Đảng Dân chủ, bị nghi là do Nga chỉ đạo.

Thông tin trong các email được Wikileaks công bố trong chiến dịch bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016.

CNN đưa tin rằng các đặc vụ FBI bắt giữ ông Stone trong cuộc đột kích rạng sáng thứ Sáu (25/1). Một người đập cửa và nói, "FBI... Mở cửa", hãng tin Hoa Kỳ cho biết.

Điều gì liên kết Stone với các email bị tấn công ?

Chủ tịch chiến dịch tranh cử năm 2016 của Hillary Clinton, John Podesta, người bị nhắm đến trong vụ xâm nhập email, cáo buộc ông Stone đã biết về việc này trước đó.

Theo điều tra viên, ông Stone cho biết ông đã "liên lạc" với người sáng lập Wikileaks Julian Assange trước khi các email bị công bố và mô tả việc liên hệ này là "hoàn toàn hợp pháp".

Cáo trạng buộc tội nhà vận động hành lang nói dối Ủy ban Tình báo Hạ viện về những gì đã qua giữa ông và Wikileaks, và tuyên bố sai về việc không có hồ sơ về nó.

Ông Stone được cho là nói chuyện với các quan chức cấp cao của chiến dịch của Trump - những người không được xác định danh tính - về "tổ chức 1" [được cho là Wikileaks] "và thông tin nó có thể có mà sẽ gây tổn hại cho chiến dịch của bà Clinton".

Công tố viên nói rằng ông Stone cũng được "liên lạc bởi các quan chức cấp cao của chiến dịch của Trump để hỏi về các công bố trong tương lai" của Wikileaks.

Ông Stone làm việc cho các chiến dịch chính trị của Đảng Cộng hòa từ những năm 1970

Các nhà vận động cho chiến dịch tranh cử của ông Trump từ lâu đã bị xem xét bởi Công tố viên đặc biệt Robert Mueller, người đang điều tra các cáo buộc về sự thông đồng giữa Nga và chiến dịch của Trump.

Năm 2016, các cơ quan tình báo Hoa Kỳ kết luận rằng Nga đã cố biến cuộc bầu cử theo hướng có lợi cho Trump thông qua các cuộc tấn công ủy nhiệm được chính quyền cho phép và các câu chuyện giả mạo được đưa lên mạng xã hội.

Ông Trump gọi cuộc điều tra của Mueller là "cuộc săn phù thủy" mang tính chính trị. Điện Kremlin luôn phủ nhận can thiệp vào bầu cử Mỹ.

Ông Stone nhiều lần nói trong các cuộc phỏng vấn rằng ông đoán trước sẽ bị truy tố.

Hồi tháng Năm, ông nói với chương trình Meet The Press của NBC rằng : "Không thể tưởng tượng được rằng ông Mueller và nhóm của ông có thể tìm cách tạo ra một số tội không liên quan đến công việc của tôi, hoặc thậm chỉ có thể không liên quan đến cuộc bầu cử năm 2016.

"Tôi sẽ ghi nhớ đây là một cố gắng làm tôi im lặng".

Liên kết bị thiếu

Phân tích của Anthony Zurcher, phóng viên về Bắc Mỹ :

Qua các cáo trạng trước đây, Robert Mueller đã xây dựng vụ việc là người Nga đứng đằng sau vụ xâm nhập email các quan chức cao cấp của Đảng Dân chủ và Hillary Clinton. Ông cáo buộc họ sau đó đã sử dụng Wikilieaks để tiêm thông tin gây tổn hại mà họ thu được vào dòng máu chính trị Hoa Kỳ vào thời điểm bất lợi nhất cho Đảng Dân chủ.

Điều mà văn phòng công tố đặc biệt chưa đưa ra là có bất kỳ mối liên kết nào giữa Wikileaks và chiến dịch tranh cử tổng thống của Donald Trump.

Hôm thứ Sáu, ông Mueller buộc tội cố vấn lâu năm của Trump và người bạn tâm tình Roger Stone mà thiếu mối liên kết đó, trích dẫn thông tin liên lạc giữa ông Stone và các quan chức "cao cấp" của chiến dịch của Trump trước và sau khi các tài liệu Wikileaks được công bố.

Lần đầu tiên một thành viên của nhóm thân cận của ông Trump, mặc dù không phải là một thành viên chính thức, đang phải đối mặt trực tiếp với các cáo buộc liên quan đến cuộc bầu cử có sự dính líu của Nga - cuộc tấn công chính trong cuộc điều tra của vị công tố đặc biệt.

Ông Stone phủ nhận buộc tội về hành vi sai trái hình sự. Nhưng người đàn ông vốn tự hào là bậc thầy của nghệ thuật bóng tối chính trị, và dường như khao khát sự khét tiếng đi cùng với những tuyên bố như vậy, giờ lại thấy mình trực tiếp ở trung tâm của ánh hào quang pháp lý.

Ai bị buộc tội trong cuộc điều tra của Mueller ?

Ông Stone là người thứ 34 bị buộc tội trong cuộc điều tra Mueller. Những người bị truy tố gồm 12 sĩ quan quân đội Nga và 13 công dân Nga bị buộc tội lãnh đạo một chiến dịch can thiệp vào cuộc bầu cử Hoa Kỳ.

Ba đối tượng khác của Nga, bao gồm Cơ quan Nghiên cứu Internet nổi tiếng "troll farm", cũng đã bị buộc tội.

Một số người liên quan trực tiếp với ông Trump đã bị truy tố, bao gồm cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn và Paul Manafort, cựu chủ tịch chiến dịch bầu cử của ông, người đang ngồi tù.

Cựu luật sư cá nhân của ông Trump là Michael Cohen và cựu cố vấn chiến dịch George Papadopoulos cũng đã bị buộc tội.

Danh sáng những người bị truy tố gồm 12 sĩ quan quân đội Nga và 13 công dân Nga bị buộc tội lãnh đạo một chiến dịch can thiệp vào cuộc bầu cử Hoa Kỳ.

Roger Stone là ai ?

Một người bạn lâu năm của Donald Trump, Roger Stone phục vụ cho các chiến dịch chính trị của Đảng Cộng hòa kể từ những năm 1970.

Người đàn ông 66 tuổi thích những bộ đồ ba mảnh và không thích đi tất.

Ông bắt đầu sự nghiệp của mình bằng việc tham gia cuộc tái cử năm 1972 của Richard Nixon và có hình xăm của tổng thống thứ 37 trên bả vai.

Ông Stone bị lôi kéo vào vụ bê bối Watergate sau các phiên điều trần của quốc hội tiết lộ rằng ông đã thuê một quan chức để thâm nhập vào chiến dịch của George McGocate, đối thủ Dân chủ của ông Nixon.

Ông tiếp tục làm việc cho các chiến dịch tranh cử tổng thống thành công của Ronald Reagan vào năm 1980 và 1984, và tư vấn George HW Bush khi tranh cử Nhà Trắng năm 1988.

Ông Stone xuất bản cuốn sách The Making of the President 2016 sau khi giúp ông Trump lên nắm quyền.

Văn phòng Mueller ra thông cáo hiếm hoi bác tin Trump chỉ đạo nói dối (VOA, 19/01/2019)

Văn phòng của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller hôm thứ Sáu ra một thông cáo hiếm hoi bác bỏ một bài báo của BuzzFeed News loan tin cựu luật sư của Tổng thống Donald Trump, Michael Cohen, nói ông Trump đã chỉ đạo ông nói dối Quốc hội.

Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller - Ảnh minh họa

BuzzFeed, dẫn hai nguồn tin trong giới chấp pháp không nêu danh tính, cho biết ông Cohen đã nói với các nhà điều tra làm việc cho ông Mueller rằng ông Trump đã chỉ đạo ông nói dối về những nỗ lực xây một tòa nhà chọc trời ở Moscow khi ông đang tranh cử tổng thống vào năm 2016.

"Những mô tả của BuzzFeed về các phát biểu cụ thể với Văn phòng của Công tố viên Đặc biệt, và cách mô tả những tài liệu và lời khai mà văn phòng này thu được, liên quan đến lời khai chứng trước Quốc hội của Michael Cohen là không chính xác", Peter Carr, phát ngôn viên của văn phòng Mueller, nói trong một thông cáo hiếm hoi.

Dù phát ngôn viên của ông Mueller không tuyên bố toàn bộ bài báo là sai, một số phần mà họ bác bỏ dường như tập trung vào các cáo buộc chống lại ông Trump.

Đây là lần đầu tiên ông Mueller bình luận công khai về một bài báo liên quan đến cuộc điều tra của ông về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Tổng biên tập của BuzzFeed, Ben Smith, nói trong một tuyên bố : "Chúng tôi vẫn tin tưởng vào tường trình của chúng tôi và các nguồn cung cấp thông tin, và chúng tôi đề nghị Công tố viên Đặc biệt làm rõ những gì ông ấy bác bỏ".

Sau khi bài báo của BuzzFeed được đăng vào tối thứ Năm, các nhà điều tra tại Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ cho biết họ có kế hoạch điều tra các cáo buộc nêu trong bài báo.

Những nghị sĩ Dân chủ hàng đầu trong Hạ viện cho biết họ sẽ tìm cách xác minh câu chuyện, nói rằng nếu chuyện này đúng thì đó sẽ là bằng chứng cho thấy hoạt động phạm tội của tổng thống.

Trước đó trong ngày thứ Sáu, Nhà Trắng nói câu chuyện này là sai. "Này, chuyện này hoàn toàn ngớ ngẩn", phát ngôn viên Sarah Sanders nói với các phóng viên.

Các chuyên gia pháp lí nhận định việc ông Mueller lên tiếng bình luận về một bài báo là điều "cực kì hiếm". Nó cho thấy mức độ hệ trọng của những cáo buộc nêu ra trong bài báo của BuzzFeed và sự chú ý mà nó thu hút từ giới truyền thông và các nhà lập pháp.

BuzzFeed đưa tin văn phòng của ông Mueller đã biết về chỉ thị của ông Trump cho ông Cohen thông qua những email nội bộ của Tổ chức Trump, những cuộc phỏng vấn nhân chứng, các tin nhắn văn bản và các tài liệu khác, và ông Cohen đã nói với các công tố viên về chỉ thị này trong một cuộc phỏng vấn.

Ông Trump nói trên Twitter rằng ông Cohen đã nói dối để được hưởng án tù nhẹ hơn. Luật sư của ông Trump, Rudy Giuliani, nói trong một thông cáo rằng bất kì phát biểu nào cho rằng ông Trump bảo ông Cohen nói dối là "hoàn toàn sai trái".

Các đại diện của Tổ chức Trump đã không trả lời yêu cầu bình luận về bản tin của BuzzFeed.

Ông Cohen, người từng tuyên bố ông trung thành với ông Trump đến mức sẵn sàng đỡ đạn cho ông Trump, dự kiến sẽ bắt đầu chấp hành án tù ba năm vào tháng 3 sau khi thú nhận đã phạm luật tài chính vận động tranh cử, trốn thuế và nói dối Quốc hội.

*****************

Nhà Trắng bác tin Trump chỉ đạo luật sư nói dối Quốc hội (VOA, 19/01/2019)

Bài báo của BuzzFeed News nói Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ đạo cựu luật sư riêng Michael Cohen nói dối Quốc hội là sai trái, người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders tuyên bố hôm 18/1.

Michael Cohen về nhà ở New York với tay trái được băng bó, ngày 18 tháng 1, 2019.

"Này, chuyện đó hết sức ngớ ngẩn", bà Sanders nói với các phóng viên trong một cuộc trao đổi ngắn trên đường vào Nhà Trắng. Bà nói luật sư của ông Trump, Rudy Giuliani, đã phát biểu về bài báo này và đã nói trong một thông cáo rằng tường thuật đó "hoàn toàn sai trái".

Các nhà điều tra của Quốc hội cho biết họ dự định sẽ điều tra xem ông Trump phạm pháp hay không sau bài báo của BuzzFeed News.

BuzzFeed News loan tin ông Trump đã chỉ đạo ông Cohen nói dối Quốc hội về dự án xây dựng một tòa nhà chọc trời ở Moscow lúc ông đang tranh cử Tổng thống vào năm 2016.

**********************

Quốc hội sẽ điều tra tin nói Trump chỉ đạo cựu luật sư nói dối Quốc hội (VOA, 18/01/2019)

Hai chủ tịch ủy ban Hạ viện Hoa Kỳ thuộc Đảng Dân chủ ngày thứ Sáu cam kết điều tra một bản tin cho hay Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo luật sư cá nhân của mình nói dối Quốc hội về các cuộc thương thuyết liên quan tới một dự án bất động sản ở Moscow trong cuộc bầu cử năm 2016.

Michael Cohen và Donald Trump - Ảnh minh họa.

Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff từ bang California nói "chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết để tìm hiểu xem đó có phải là sự thật hay không". Ông nói rằng cáo buộc ông Trump chỉ đạo Michael Cohen nói dối trong lời khai chứng năm 2017 của ông ta trước Quốc hội "trong một nỗ lực nhằm ngăn cản cuộc điều tra và che đậy những giao dịch kinh doanh của ông ta với Nga là một trong những cáo buộc nghiêm trọng nhất cho tới thời điểm này".

Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, Dân biểu Jerrold Nadler từ bang New York, nói chỉ đạo một thuộc cấp nói dối Quốc hội là một tội liên bang.

"Nhiệm vụ của Ủy ban Tư pháp Hạ viện là làm rõ ngọn ngành sự việc, và chúng tôi sẽ làm công việc đó", ông Nadler viết trên Twitter.

Bản tin của BuzzFeed News, dẫn lời hai quan chức chấp pháp không nêu danh tính, cho biết ông Trump đã chỉ đạo ông Cohen nói dối Quốc hội và ông Cohen đã thường xuyên báo cáo với ông Trump và gia đình của ông về dự án xây tòa nhà Trump Tower ở Moscow —ngay cả khi ông Trump nói rằng ông không có giao dịch kinh doanh gì với Nga.

*******************

Mueller : Thông tin Buzzfeed về lời khai luật sư của Trump 'không chính xác' (BBC, 19/01/2019)

Công tố viên đặc biệt Robert Mueller tuyên bố rằng một thông tin của Buzzfeed News về việc Tổng thống Trump chỉ thị luật sư nói dối trước Quốc hội "là không chính xác".

Văn phòng Công tố viên đặc biệt Robert Mueller thường khá kín tiếng kể từ khi ông tiến hành cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử

"Mô tả của Buzzfeed về các tuyên bố cụ thể cho Văn phòng luật sư đặc biệt, và tính chất của các tài liệu và lời khai mà văn phòng này có được, liên quan đến lời khai trước Quốc hội của Michael Cohen là không chính xác", tuyên bố của văn phòng công tố viên đặc biệt cho biết.

Tuy nhiên, tuyên bố này không cho biết rõ phần nào trong báo cáo BuzzFeed là không chính xác.

Buzzfeed News trước đó đã đưa tin rằng ông Donald Trump đã chỉ thị luật sư của mình ông Michael Cohen nói dối về kế hoạch xây dựng Tháp Trump ở Moscow.

Buzzfeed cho biết báo cáo của họ dựa trên lời khai từ hai quan chức bên hành pháp xin giấu tên.

Cohen nói với Quốc hội rằng các cuộc đàm phán về kế hoạch xây Tháp Trump đã diễn ra trong khoảng thời gian từ tháng 9/2015 đến tháng 1/2016.

Nhưng bây giờ ông lại nói rằng các cuộc đàm phán kéo dài đến tháng 6, khi ông Trump đang là ứng cử viên cho chức tổng thống.

Trích dẫn các quan chức, Buzzfeed cho biết Cohen đã nói với công tố viên đặc biệt rằng sau cuộc bầu cử tháng 11/2016, ông Trump đã "đích thân chỉ thị ông" - bằng cách tuyên bố rằng các cuộc đàm phán đã kết thúc sớm hơn nhiều tháng so với thực tế - "để che giấu sự liên quan của Trump".

Ông Trump sau đó phủ nhận rằng luật sư cũ của ông đã nói dối các nhà điều tra để "giảm thời gian ngồi tù".

Michael Cohen bị tuyên án 36 tháng tù giam vào tháng trước

Đáp lại lời tuyên bố của ông Mueller, Tổng biên tập Buzzfeed Ben Smith đã tweet rằng anh vẫn cho rằng câu chuyện Buzzfeed đăng là chính xác.

Rất hiếm khi văn phòng của ông Mueller đưa ra tuyên bố như trên.

Chính ông Mueller trước đó cũng tiết lộ rằng Cohen đã nói dối về ngày dự án Tháp Trump ở Moscow kết thúc.

Các chính trị gia dân chủ cho biết họ sẽ điều tra các cáo buộc.

Công tố viên đặc biệt đang điều tra cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và liệu các thành viên trong chiến dịch tranh cử của ông Trump có đồng lõa hay không - một tuyên bố liên tục bị ông Trump phủ nhận.

Ông Michael Cohen đã bị kết án 36 tháng vào tháng 12 sau khi ông ta nhận tội nói dối trước Quốc hội về kế hoạch của Trump Tower.

Ông cũng thừa nhận vi phạm tài chính chiến dịch và trốn thuế. Tại tòa, ông nói rằng "điểm yếu của ông là lòng trung thành mù quáng với Donald Trump" - người có "hành động bẩn thỉu" mà ông cảm thấy buộc phải che đậy.

Cuộc điều tra của ông Mueller vẫn đang tiếp tục và chưa rõ khi nào ông sẽ nộp kết luận điều tra cho tổng chưởng lý.

Và sẽ tùy thuộc vào tổng chưởng lý để thông báo cho Quốc hội và quyết định xem báo cáo sẽ được công bố cho công chúng hay không.

Ứng cử viên của Tổng thống Trump cho tổng chưởng lý, William Barr, hiện đang được xác nhận tại Quốc hội. Ông Barr nói rằng ông sẽ công khai báo cáo Mueller càng nhiều càng tốt nhưng không hứa sẽ công bố tất cả.

***************

Pelosi : Trump gây nguy hiểm cho binh sĩ, nghị sĩ (VOA, 19/01/2019)

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi ngày 18/1 cáo buộc Tổng thống Donald Trump gây nguy hiểm cho binh sĩ và thường dân Mỹ làm việc ở Afghanistan bằng việc loan báo công khai một chuyến đi của phái đoàn Quốc hội được lên kế hoạch tới đất nước bị chiến tranh tàn phá này, trong khi căng thẳng giữa các nhà lãnh đạo tăng cao khi tình trạng chính phủ đóng cửa một phần đã bước sang ngày 28.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi bị ông Trump chặn không cho đi công tác nước ngoài bằng máy bay quân sự hôm thứ Năm, viện lí do chính phủ đóng cửa.

Nhà Trắng bác bỏ cáo buộc của bà Pelosi. Chính quyền của Tổng thống Trump thuộc Đảng Cộng hòa hôm 17/1 đã ngăn bà Pelosi thuộc Đảng Dân chủ thực hiện chuyến đi tới Afghanistan. Hôm 18/1, chính quyền ban hành lệnh cấm đối với tất cả các chuyến du hành của Quốc hội Mỹ sử dụng máy bay thuộc sở hữu của chính phủ hoặc do chính phủ vận hành trong khi tình trạng đóng cửa tiếp diễn.

Người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders nói chính quyền chỉ đang cố gắng giữ bà Pelosi ở lại Washington cho các cuộc đàm phán có thể diễn ra để tìm cách chấm dứt vụ đóng cửa, hiện đã kéo dài bốn tuần và lâu nhất trong lịch sử Mỹ.

Nhưng phe Dân chủ nói không có cuộc đàm phán nào đang diễn ra. "Chúng tôi không nhận được yêu cầu hội họp nào từ Nhà Trắng", người phát ngôn của bà Pelosi, Drew Hammill, nói.

Ông Trump hôm 17/1 đã ngăn bà Pelosi sử dụng máy bay quân sự cho một chuyến đi của phái đoàn Quốc hội cùng các nghị sĩ Dân chủ cao cấp khác đến trụ sở NATO ở Brussels và sau đó là Afghanistan.

Văn phòng của bà Pelosi sau đó đã chuẩn bị bay bằng máy bay thương mại - một ý tưởng mà chính ông Trump đã nêu ra - nhưng vào sáng 18/1 thông báo chuyến đi đã bị hoãn lại vì chính quyền rò rỉ những chi tiết có thể gây nguy hiểm cho chuyến đi hoặc cho những binh sĩ mà Chủ tịch Hạ viện nói bà đã lên kế hoạch đến thăm.

Một quan chức Nhà Trắng, phát biểu trước đó với điều kiện giấu tên, phủ nhận chính quyền đã rò rỉ kế hoạch du hành của bà Pelosi, nói thêm rằng khi Chủ tịch Hạ viện và khoảng 20 nghị sĩ Quốc hội khác quyết định đặt vé máy bay thương mại tới Afghanistan, thì thế giới sẽ tìm ra".

Vụ đóng cửa một phần chính phủ Mỹ đã chạm mốc bốn tuần vào ngày 18/1, với căng thẳng gia tăng ở cả hai phía liên quan tới đòi hỏi 5,7 tỉ đôla của ông Trump để giúp tài trợ cho bức tường biên giới Mỹ-Mexico.

******************

Trump không cho Chủ tịch Hạ viện dùng máy bay quân sự đi công tác nước ngoài (VOA, 18/01/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Năm ngăn cản Nancy Pelosi sử dụng máy bay quân sự cho một chuyến đi nước ngoài, một hành động trả đũa sau khi Chủ tịch Hạ viện theo Đảng Dân chủ yêu cầu Tổng thống hoãn lại bài diễn văn Tình trạng Liên bang giữa lúc chính phủ vẫn đang đóng cửa một phần.

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi theo lịch trình lẽ ra đã bay sang Bỉ và từ đó sang Afghanistan để gặp gỡ binh sĩ.

Tổng thống Đảng Cộng hòa nói với bà Pelosi trong một bức thư rằng chuyến đi của bà tới Bỉ, Ai Cập và Afghanistan, mà ông coi là "sự kiện quan hệ công chúng", sẽ bị hoãn lại lấy lí do là vụ đóng cửa chính phủ đã bước sang ngày 27.

Bà Pelosi trước đó đã hoạch định chuyến thăm quân đội Mỹ ở Afghanistan, dừng lại ở Brussels để hội họp nhằm tái khẳng định "cam kết sắt đá" của Mỹ đối với NATO, phát ngôn viên Drew Hammill nói. Ai Cập không nằm trong hành trình.

Chuyến đi dự kiến diễn ra cuối tuần này đã không được loan báo trước khi ông Trump công bố bức thư của mình. Các nhà lập pháp thường không công khai các chuyến đi nước ngoài trước khi chúng diễn ra vì lí do an ninh, đặc biệt khi các chuyến đi tới vùng chiến sự như trong trường hợp này.

"Do chính phủ đóng cửa, tôi rất tiếc thông báo với bà rằng chuyến đi của bà tới Brussels, Ai Cập và Afghanistan đã bị hoãn lại", bức thư của ông Trump nói.

Xe buýt Air Force chờ bên ngoài Điện Capitol sau khi Tổng thống Donald Trump gửi thư nói bà không thể dùng máy bay quân sự đi công tác nước ngoài vì chính phủ đang đóng cửa, ngày 17 tháng 1, 2019, Washington.

Ông Trump nói với bà Pelosi rằng bà có thể thực hiện chuyến đi bằng máy bay thương mại.

"Mục đích của chuyến đi là bày tỏ sự cảm kích và cảm ơn các nam nữ quân nhân của chúng ta vì sự phục vụ và cống hiến của họ, và để nghe những báo cáo tình báo & an ninh quốc gia hệ trọng từ những người ở tiền tuyến", ông Hammill nói trong một phản ứng đăng trên Twitter.

Ông cũng lưu ý rằng ông Trump đã đi tới Iraq trong khi chính phủ đang đóng cửa, cũng như một phái đoàn Quốc hội bao gồm các nghị sĩ Đảng Cộng hòa.

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ thường sử dụng máy bay quân sự để đi nước ngoài. Ông Trump, với tư cách là Tổng Tư lệnh quân đội, dường như đã hành động dựa trên cơ sở đó.

"Ông ấy hoãn khả năng sử dụng máy bay quân sự của bà ấy lại", một điều cần phải được được Bộ Quốc phòng phê chuẩn, phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders nói.

Ngày thứ Tư, bà Pelosi viết thư cho ông Trump đề nghị ông hoãn lại bài diễn văn Tình trạng Liên bang vào ngày 29 tháng 1 vì những lo ngại về an ninh trong thời gian chính phủ đóng cửa.

Chính phủ đã đóng cửa một phần kể từ ngày 22 tháng 12, trong một vụ bế tắc bắt nguồn từ đòi hỏi của ông Trump phải có 5,7 tỉ đôla kinh phí để xây tường dọc biên giới Mỹ-Mexico, điều mà phe Dân chủ phản đối.

Theo truyền thống, các Tổng thống đọc bài diễn văn hàng năm này được truyền hình trực tiếp toàn quốc, trong đó đưa ra các mục tiêu của chính quyền trong năm, tại nghị trường Hạ viện trước một phiên họp chung của Quốc hội và đa số Nội các.

********************

Trump đề nghị đổi tường lấy DACA để ngưng vụ đóng cửa chính phủ (VOA, 20/01/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất một thỏa thuận di trú vào ngày thứ Bảy trong một nỗ lực nhằm chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa một phần 29 ngày qua, sau khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và các nghị sĩ Dân chủ hàng đầu khác đã nói họ bác bỏ kế hoạch này.

Tổng thống Donald Trump phát biểu trong Phòng Lễ tân Ngoại giao của Nhà Trắng về đề nghị nhằm chấm dứt vụ đóng cửa chính phủ một phần, ở Washington, ngày 19 tháng 1, 2019.

Ông Trump vẫn giữ nguyên đòi hỏi của ông rằng khoản tiền 5,7 tỉ đôla tài trợ bức tường biên giới Mỹ-Mexico là một phần của bất kì dự luật nào mở cửa lại chính phủ một cách trọn vẹn, điều mà phe Dân chủ phản đối. Nhưng tổng thống đã hi vọng rằng đề nghị các biện pháp bảo vệ mới cho một số người nhập cư không có giấy tờ có thể chấm dứt tình trạng bế tắc kéo dài gần một tháng với Quốc hội.

Trong một bài diễn văn từ Nhà Trắng, ông Trump nói sẽ ủng hộ luật bảo vệ những người nhập cư trẻ tuổi không có giấy tờ trong chương trình DACA vốn đã bị chính quyền Trump bãi bỏ, cũng như những người được hưởng quy chế bảo vệ tạm thời (TPS).

Mô tả hệ thống di trú của Mỹ là "bất cập nghiêm trọng", ông Trump nói, "tôi ở đây ngày hôm nay để phá vỡ thế bế tắc và vạch ra cho Quốc hội một con đường tiến về phía trước để chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa và giải quyết cuộc khủng hoảng dọc theo biên giới phía nam".

Ông nói Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell sẽ tìm cách nhanh chóng thông qua đề nghị của ông.

Ngay trước khi ông phát biểu, bà Pelosi, lãnh đạo cao nhất của Đảng Dân chủ, trong một thông cáo nói rằng đề nghị này là "không thể chấp nhận được" và không "thể hiện nỗ lực có thiện chí để khôi phục sự chắc chắn cho cuộc sống của mọi người". Bà nói đề nghị của tổng thống sẽ không giành được đủ sự ủng hộ để vượt qua được Hạ viện hoặc Thượng viện.

Khoảng một phần tư các chương trình của chính phủ Mỹ đã bị đình chỉ một phần do thiếu kinh phí vì tổng thống nhất quyết đòi 5,7 tỉ đôla mà ông muốn chỉ cho năm nay để xây một bức tường ở biên giới tây nam của Mỹ nhàm ngăn chặn người nhập cư bất hợp pháp và ma túy.

Chính phủ đóng cửa một phần có nghĩa là 800.000 công chức liên bang đã bị cho nghỉ không lương hoặc làm việc mà không được trả lương kể từ ngày 22 tháng 12.

Trước đó trong ngày thứ Bảy, Dick Durbin, lãnh đạo số 2 của phe Dân chủ trong Thượng viện, nói ông không thể ủng hộ một đề nghị như vậy. "Trước tiên, Tổng thống Trump và Lãnh đạo Đa số Thượng viện McConnell phải mở cửa chính phủ hôm nay", ông Durbin nói trong một phát biểu.

"Thứ hai, tôi không thể ủng hộ đề nghị như tin tức đã cho hay và không tin rằng nó có thể vượt qua được Thượng viện. Thứ ba, tôi sẵn sàng ngồi xuống bất cứ lúc nào sau khi chính phủ mở cửa và làm việc để giải quyết tất cả các vấn đề tồn đọng", ông Durbin nói.

Benjamin Franklin, một trong những vị sáng lập nổi tiếng của Hoa Kỳ đồng thời cũng là một nhà khoa học, một tác giả, triết gia, nhà phát minh, nhà hoạt động xã hội và một nhà ngoại giao hàng đầu đã từng nói : "Dối trá và lừa lọc là hành động của kẻ ngu xuẩn, là những kẻ không có đủ óc trung thực" và "một nửa sự thật thường là một lời nói dối lớn".

Benjamin Franklin, một trong những vị sáng lập nổi tiếng của Hoa Kỳ

Một số người ủng hộ Trump cho rằng chính trị gia nào cũng nói dối, nên việc Trump nói dối là bình thường. Tuy nhiên, phần lớn con người nói dối để bảo vệ hoặc làm vui lòng người khác. Còn theo nghiên cứu của các nhà xã hội học, Trump là tổng thống cận đại đầu tiên liên tục nói dối nhằm nâng cao bản thân và miệt thị người khác. Dùng sai phạm của các cá nhân khác để bình thường hóa thói dối trá của Trump là một ngụy biện rất sai. Bất kể ai, nếu vi phạm đạo đức nghiêm trọng phải bị tố cáo và lên án dứt khoát. Bill Clinton và Richard Nixon đều bị lên án mạnh mẽ vì dối trá. Và Trump không phải là ngoại lệ.

Một số "Trump luận viên" lý sự rằng Trump có quyền tự do ngôn luận để chỉ trích người khác. Tự do ngôn luận không bao gồm phỉ báng hoặc bịa đặt, để bảo vệ bản thân và mạt sát người khác. Tại Mỹ, phỉ báng hoặc vu khống là trái pháp luật và sẽ bị trừng phạt thích đáng theo luật pháp của mỗi bang.

Trong năm 2018, theo phân tích của Washington Post, Trump nói trung bình 15 lời nói dối một ngày, tăng gấp 3 lần so với năm 2017. Nên nhớ, Trump hoàn toàn có thể kiện Washington Post hoặc bất kỳ tờ báo nào viết sai sự thật, làm ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của Trump. Nhưng hiện tại, Trump không thể kiện bởi các số liệu và dữ liệu chứng minh Trump "nói dối hơn vẹm" là sự thật và không thể chối cãi. Theo bản kiểm chứng của Washington Post, Trump đã nói hơn 7.645 lời nói dối ; theo PolitiFact, Trump chỉ nói thật 4%, còn 96% là sai sự thật và dối trá.

Bài này tập trung vào hai dối trá khổng lồ của Trump.

Trump : lật lọng và dối trá vụ Stormy Daniels

Stormy Daniels tên thật là Stephanie Clifford đã công khai thừa nhận quan hệ xác thịt với Trump vào năm 2006 khi mà vợ Trump là Melania đang mang thai con trai của Trump. Trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, luật sư lâu năm của Trump, Michael Cohen, đã trả 130 ngàn đô và yêu cầu cô Stormy ký một thỏa thuận cam kết không công khai mối quan hệ với Trump. Tuy nhiên, cô Stormy đã kiện Trump để được tự do phát biểu về mối quan hệ kéo dài 6 tháng với Trump, lập luận bản thỏa thuận không có giá trị vì không có chữ ký của Trump.

Stormy Daniels công khai thừa nhận quan hệ xác thịt với Trump vào năm 2006 - Ảnh Daily Mail

Vào ngày 7/3/2017, người phát ngôn của Nhà Trắng tuyên bố rằng vụ Stormy Daniels là bịa đặt : "Tôi có nói chuyện với Tổng thống về vấn đề này. Không có chuyện chi trả từ Tổng thống và Tổng thống Trump cũng đã phủ nhận tất cả cáo buộc".

Ngày 6/4/2017, khi Trump được một nữ phóng viên hỏi có biết về số tiền 130 ngàn đô mà Michael Cohen đã trả cho cô Stomry hay không ? Trump trả lời rằng : "Không, tôi không biết. Cô phải hỏi Michael Cohen. Michael là luật sư của tôi. Cô phải hỏi Michael".

Sau đó, vào ngày 20/4/2017 trên đài Fox, Trump lật lọng thừa nhận rằng chính Cohen đã đại diện ông trong vụ Stormy Daniels : "Michael đại diện tôi trong vụ Stormy Daniels điên khùng này. Michael không làm gì sai cả. Từ những gì tôi biết, Michael dứt khoát không làm điều gì sai cả".

Hai tuần sau, vào ngày 2/5/2017, luật sư mới của Trump là Rudy Giuliani trả lời phỏng vấn trên đài Fox, thừa nhận chính Trump đã hoàn trả hàng tháng cho Michael Cohen số tiền 130 ngàn đô. Ngày hôm sau, 3/5/2017, Trump lần đầu tiên tweet thừa nhận vụ trả 130 ngàn đô cho Stormy Daniels.

Thật đáng sợ ! Tất cả đều từ miệng Trump : phủ nhận mối quan hệ với Stormy Daniels và không biết giao dịch 130 ngàn đô à đến có biết và cuối cùng thừa nhận đã trả 130 ngàn đô mua sự im lặng. Điều khiến nhiều người Mỹ phẫn nộ chính là Trump chưa bao giờ xin lỗi vì đã nói dối trắng trợn về mối quan hệ với cô Stormy và giao dịch 130 ngàn đô.

Bill Clinton đã trả giá đắt cho sự dối trá của ông về mối quan hệ với cô Monica Lewinsky là bị Hạ viện luận tội (đàn hạc - impeachment). Bill Clinton đã công khai xin lỗi và hết sức hối hận về những việc làm sai trái của bản thân. Một người có trách nhiệm và lương tri phải dám nhận lỗi và xin lỗi khi nói dối hoặc làm sai để được tha thứ. Ngược lại, Trump và đội ngũ của mình trơ trẽn dùng lời nói dối bự hơn để bao che các dối trá trước đó và không tỏ ra hối hận.

Trump : dối trá về vụ thông đồng với Nga

Tháng 11/2016, Giám đốc truyền thông của Nhà Trắng, Hope Hicks tuyên bố : "Chuyện thông đồng với Nga không bao giờ xảy ra. Không có liên lạc giữa chiến dịch tranh cử Tổng thống của Trumpvà bất kỳ nước nào".

Ngày 10/05/2017 : Bộ trưởng ngoại giao Nga Sergei Lavrov, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Đại sứ Nga tại Hoa Kỳ Sergei Kislyak trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục tại Nhà Trắng. Getty Images

Tháng 2/2017, phát ngôn viên Nhà Trắng, Sarah Sanders tuyên bố : "Theo sự hiểu biết của chúng tôi, không có liên lạc nào (với Nga) diễn ra".

Tuy nhiên, trong thực tế, theo nhiều nguồn tin cậy, con trai Trump là Donald Trump Jr đã đồng ý gặp nữ luật sư người Nga, Natalia Veselnitskaya, tại Trump Tower sau khi bà này hứa sẽ cung cấp thông tin bất lợi về ứng cử viên Hillary Clinton.

Cuộc họp mặt tại Trump Tower có sự tham gia của Paul Manafort - giám đốc chiến dịch tranh cử của Trump và hiện đang đối mặt với hơn 10 tội danh của Bộ Tư pháp, Jared Kushner - con rể của ông Trump và Donald Trump Jr. Cuộc gặp mặt này diễn ra ngày 9/6/2016, khoảng 2 tuần sau khi Trump trở thành ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa.

Tháng 3/2017, con trai Trump, Donald Trump Jr. tuyên bố : "Tôi có gặp những người Nga hay không ? Tôi chắc chắn, tôi chắc chắn tôi có gặp... Nhưng không có cuộc gặp mặt nào được lên kế hoạch sẵn... Và chắc chắn tôi không đại diện cho chiến dịch tranh cử của Trump dưới bất kỳ hình thức nào".

Tuy nhiên, vào tháng 7/2017, Donald Trump Jr. lật lọng, đổi khẩu cung từ "không có cuộc gặp mặt nào được lên kế hoạch sẵn" thành "đã có một cuộc họp mặt theo kế hoạch tại Trump Tower (với người Nga), nhưng nội dung chủ yếu là về việc nhận con nuôi và không liên quan đến chiến dịch tranh cử và chúng tôi không có liên lạc sau đó".

Vài ngày sau, Donald Trump Jr. tiếp tục lật lọng, đổi khẩu cung, nói rằng cuộc họp được lên kế hoạch để thảo luận về chiến dịch tranh cử, nhưng những thông tin được trao đổi trong cuộc họp không có ý nghĩa gì quan trọng. Tất cả dối trá đều từ miệng Donald Trump Jr. : không có cuộc gặp nào với người Nga được lên kế hoạch à có cuộc họp theo kế hoạch nhưng bàn về việc nhận con nuôi à cuộc họp mặt có bàn về chiến dịch tranh cử, nhưng không có gì quan trọng.

Tháng 12/2017, Trump trả lời phỏng vấn, như vô số lần trước đó, khẳng định không có sự thông đồng với Nga và thậm chí nếu có thì "đó cũng không phải là tội".

Bất kỳ ai thông hiểu luật pháp Mỹ cũng biết rằng câu nói của Trump là một dối trá trắng trợn, nhằm tìm cách chối tội. Thông đồng với thế lực nước ngoài là phạm pháp. Cụ thể, đạo luật hối lộ liên bang khẳng định rằng một tội danh xảy ra khi một quan chức "trực tiếp hoặc gián tiếp, một cách sai trái yêu cầu, tìm kiếm, nhận, chấp nhận hoặc đồng ý nhận hoặc chấp nhận bất cứ điều gì có giá trị... để đổi lấy... dưới sự ảnh hưởng... để thông đồng vào bất kỳ gian lận nào...".

Ngày 16/5/2018, Rudy Giuliani lại lật lọng, tuyên bố thậm chí ngay cả khi thu thập được những thông tin có lợi tại cuộc họp ở Trump Tower, chiến dịch tranh cử của Trump "không bao giờ sử dụng những thông tin đó". Lại một lần nữa, đội ngũ Trump lại cho sự dối trá được tiến hóa mà không hề biết ngượng ngùng và xấu hổ.

Hai tháng sau, ngày 16/7/2018, Trump trơ trẽn nói : "Không có thông đồng. Tôi không biết tổng thống Putin. Không có ai để mà thông đồng". Nếu như không biết Putin, tại sao 80 lần trước và trong suốt chiến dịch tranh cử 2016, Trump luôn dành những lời tốt đẹp cho Putin ? Không biết một người, mà luôn ca ngợi người đó và tỏ lòng muốn có quan hệ tốt đẹp với họ, thì logic ở chổ nào ?

Và mới đây, ngày 16/1/2019, Rudy Giuliani lại một lần nữa đổi khẩu cung, lật lọng kinh khủng khiếp khi trả lời trên CNN rằng : "Trump không thông đồng, nhưng không có gì đảm bảo những người khác trong chiến dịch tranh cử của Trump". Nghĩa là lần đầu tiên luật sư chính thức của Trump thừa nhận có sự thông đồng (collusion) giữa chiến dịch tranh cử của Trump với Nga. Nói cách khác, Rudy đẩy tội thông đồng cho thuộc hạ của Trump – là lãnh đạo cao cấp nhất của chiến dịch tranh cử như Paul Manafort, Rick Gates, George Papadopoulos, Michael Flynn, Michael Cohen... Tuyên bố này của Rudy là trái ngược hoàn toàn với các phát biểu trước đây của Trump, lập đi lập lại không có thông đồng giữa Trump hoặc giữa chiến dịch tranh cử Tổng thống của Trump với người Nga.

Nực cười hơn là khi Rudy Giuliani trả lời sở dĩ Trump không biết hành động thông đồng của thuộc hạ là bởi vì Trump không xuất thân từ gia đình chính trị. Những người ủng hộ Trump luôn ca ngợi Trump là một "tài năng" và không có gì có thể "qua mặt được Trump". Dựa vào logic đó, lập luận Trump không biết tay chân thân tín nhất thông đồng với Nga không khác gì nói Trump ngu dốt. Mà nếu như Trump không ngu dốt như Trump đã liên tục tự nhận mình là "thiên tài ổn định", thì rõ ràng Trump biết rất rõ các hoạt động của thuộc hạ mình, bao gồm chủ trương thông đồng với Nga.

Thay lời kết

​Như phân tích ở trên, Trump và thân tín đã và đang liên tục xảo trá từ những vấn đề nhỏ đến lớn nhất. Thiên tài lừng danh Albert Einstein đã nói rằng : "Bất cứ ai bất cẩn với sự thật trong các vấn đề nhỏ nhặt, thì không hề đáng tin cậy với những vấn đề quan trọng". Có ai sẵn sàng thuê nhân viên được chứng minh là liên tục dối trá làm việc cho mình hay không ? Có ai muốn kết thân với người được chứng minh chuyên lừa lọc và vu khống để bảo vệ bản thân và miệt thị người khác hay không ?

Hành vi che giấu tội lỗi thường nghiêm trọng hơn cái tội đã cố ý hoặc vô tình gây ra. Phần lớn người Mỹ bất mãn và phẫn nộ với cả Richard Nixon và Bill Clinton không phải vì cái tội, nhưng là vì cả hai đã nói dối (pejury) và che đậy nhằm cản trở tư pháp công chánh (obstruction of justice).

Điều làm nên sự vĩ đại của một nhà lãnh đạo không phải thành tựu mà phải là đạo đức và liêm chính. Như Nguyễn Du nói : "Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài". Tạo ra thành tựu và lợi ích cho quốc gia là trách nhiệm mà các chính trị gia đã tuyên hứa sẽ theo đuổi đến cùng khi nhậm chức. Lãnh đạo làm tròn nhiệm vụ đã tuyên thệ là một việc hết sức bình thường, xứng đáng tôn trọng vừa phải, và tuyệt đối không nên thần thánh lãnh tụ thái quá.

Một người căm ghét sự dối trá thường tố cáo và lên án dứt khoát các vi phạm đạo đức và pháp lý của lãnh đạo quốc gia bởi đó là trách nhiệm đạo đức của quốc dân. Nhưng có thành phần "Trump luận viên" bỏ mặc các bằng chứng không thể chối cãi, chứng minh vi phạm đạo đức và pháp lý nghiêm trọng của Trump, để trơ trẽn tôn sùng Trump. Đó là sự lựa chọn của họ : để sự sùng bái lãnh tụ bệnh hoạn điều khiển và chi phối khả năng suy nghĩ độc lập. Họ sẽ dạy con cái thế nào khi tôn thờ Trump - một kẻ "nói lấy được" và cản trở tư pháp công chánh ?

Thời của Trump rồi sẽ qua, nhưng chắc chắn một điều : lịch sử sẽ không khoan nhượng với những ai cố tình bịa đặt dối trá, chà đạp các chuẩn mực đạo đức và bẻ cong sự thật để sùng bái Trump.

​Mai V. Phạm

(20/01/2019)