 | Tổng quan: | 3702664 |
Donald Trump bị truy tố : Những hệ quả đối với việc ông ra ứng cử tổng thống năm 2024
Phan Minh, RFI, 05/04/2023
Sau khi cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump chính thức bị công tố viên bang New York Alvin Bragg truy tố hình sự hôm 30/03/2023, câu hỏi đặt ra là điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc ứng cử tổng thống năm 2024 của ông ?! Trang mạng The Conversation ngày 31/03/2023 giải đáp một số câu hỏi. RFI xin giới thiệu.
Donald Trump lúc còn là tổng thống Mỹ họp báo tại Nhà Trắng ở Washington, Hoa Kỳ ngày 26/06/2020. Reuters - Carlos Barria
Đại bồi thẩm đoàn của Manhattan vừa truy tố cựu tổng thống Donald Trump. Những cáo buộc cụ thể chưa được công khai, nhưng chúng liên quan đến cuộc điều tra của công tố viên Alvin Bragg, thuộc cơ quan công tố Manhattan về việc ông Trump đã trả một số tiền lớn cho một nữ diễn viên phim khiêu dâm ngay trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một tổng thống hoặc cựu tổng thống bị truy tố hình sự.
Tuy nhiên, ông Trump có thể sẽ không từ bỏ chiến dịch tranh cử tổng thống, với hy vọng vào năm 2024 sẽ lấy lại vị trí mà ông đã mất hồi năm 2020 vào tay ông Joe Biden.
Việc truy tố và phiên tòa đi kèm sẽ mang lại những hậu quả gì đối với chiến dịch tranh cử của Donald Trump và nếu ông đắc cử, thì sẽ tác động ra sao đối với nhiệm kỳ tổng thống 2024-2028 ?
Hiến pháp Mỹ quy định như thế nào ?
Điều II của Hiến pháp Hoa Kỳ đặt ra những yêu cầu rất rõ ràng đối với việc thực thi chức vụ tổng thống : tổng thống phải ít nhất 35 tuổi, đã cư trú tại Hoa Kỳ ít nhất 14 năm và là công dân Mỹ từ lúc sinh.
Trước đây, trong các vụ án tương tự liên quan đến các thành viên Quốc Hội, Tối cao Pháp viện đã quyết định rằng các điều kiện được quy định trong Hiến pháp để tiếp cận chức vụ dân cử là những "điều kiện hiến định cao nhất" và không áp dụng thêm bất kỳ điều kiện nào trong mọi trường hợp.
Do Hiến pháp không quy định là tổng thống phải không bị truy tố, kết án hoặc bỏ tù, nên một người bị truy tố hoặc bỏ tù vẫn có thể ra tranh cử và thậm chí có thể giữ chức vụ tổng thống.
Đây là quy định pháp lý được áp dụng với Donald Trump : theo Hiến pháp, bản cáo trạng và khả năng ông bị xét xử sẽ không ngăn cản đương sự ra tranh cử và thậm chí là thực thi chức vụ tối cao.
Mặc dù vậy, một bản cáo trạng hay việc bị tuyên án, chưa kể đến án tù, sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thực hiện các chức năng của một tổng thống. Và Hiến pháp không đưa ra câu trả lời rõ ràng cho việc thực thi quyền lực đối với một lãnh đạo bị suy yếu như thế.
Bộ Tư Pháp Mỹ quy định ra sao ?
Một ứng cử viên tổng thống có thể bị buộc tội, truy tố và kết án bởi chính quyền ở bất kỳ bang nào trong số 50 bang của đất nước hoặc bởi chính quyền liên bang. Bản cáo trạng đối với một tội nhẹ cấp tiểu bang (vụ Trump/Daniels, thuộc thẩm quyền quận Manhattan, bang New York) ít nghiêm trọng hơn các cáo buộc ở cấp liên bang do bộ Tư Pháp đưa ra. Nhưng suy cho cùng, cảnh tượng một phiên tòa hình sự, dù được tổ chức tại tòa án tiểu bang hay liên bang, chắc chắn sẽ có tác động lớn đến chiến dịch tranh cử tổng thống của một ứng cử viên và sự tín nhiệm của ứng viên đó với tư cách là tổng thống nếu người đó được bầu.
Tất cả các bị cáo được coi là vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội. Nhưng nếu bị kết án, việc giam giữ — dù ở nhà tù tiểu bang hay nhà tù liên bang — rõ ràng sẽ dẫn đến những hạn chế về quyền tự do – làm suy yếu đáng kể khả năng lãnh đạo đất nước của tổng thống.
Việc tổng thống sẽ khó có thể thực hiện nhiệm vụ của mình nếu ông bị truy tố hoặc kết án đã được nhấn mạnh trong một bản ghi nhớ do bộ Tư Pháp viết vào năm 2000. Bản ghi nhớ này dựa theo tinh thần một bản ghi nhớ trước đó, vào năm 1973, có tiêu đề "Khả năng tổng thống, phó tổng thống và các quan chức khác có thể bị truy tố hình sự liên bang khi đương chức". Bản ghi nhớ năm 1973, liên quan đến vụ Watergate, lúc tổng thống Richard Nixon bị điều tra vì vai trò của ông trong vụ bê bối nghe trộm, trong khi phó tổng thống Spiro Agnew bị đại bồi thẩm đoàn điều tra vì tội trốn thuế.
Cả hai bản ghi nhớ này đều đề cập đến câu hỏi liệu theo Hiến pháp, một tổng thống đương nhiệm có thể bị buộc tội khi đang tại vị hay không. Cả hai văn bản đều kết luận rằng tổng thống không thể bị buộc tội.
Nhưng một tổng thống bị buộc tội, bị kết án hoặc bị cả hai, trước khi nhậm chức, như Donald Trump thì sao ?
Bản ghi nhớ năm 1973 và 2000 nhấn mạnh đến hậu quả của một bản cáo trạng đối với việc thực hiện nhiệm vụ của tổng thống, bản ghi nhớ năm 1973 sử dụng ngôn từ đặc biệt mạnh mẽ : "Cảnh tượng một tổng thống bị truy tố vẫn tìm cách thực hiện nhiệm vụ của mình với tư cách là lãnh đạo đất nước thực sự vượt ra ngoài sức tưởng tượng".
Cụ thể, hai bản ghi nhớ nhận xét rằng một tổng thống đương nhiệm bị truy tố hình sự có thể dẫn đến "sự cản trở cụ thể và trực tiếp đối với việc thực hiện các nhiệm vụ chính thức của tổng thống", và một phiên tòa hình sự sẽ làm giảm đáng kể thời gian mà tổng thống sử dụng để giải quyết công việc nặng nề của mình, và một phiên tòa như vậy có thể dẫn đến việc nguyên thủ quốc gia bị bỏ tù.
Một tổng thống bị cầm tù có thể thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu của mình không ?
Theo bản ghi nhớ năm 1973, "tổng thống có một vai trò mà không một ai có ai trò tương tự trong việc thực thi luật pháp, điều hành các mối quan hệ đối ngoại và bảo vệ quốc gia".
Các chức năng thiết yếu này đòi hỏi tổng thống phải tham dự các cuộc họp, giữ liên lạc hoặc tham vấn với quân đội, các nhà lãnh đạo nước ngoài và các quan chức chính phủ ở Hoa Kỳ và nước ngoài. Điều này rất khó hình dung đối với một tổng thống ở đằng sau song sắt. Đây là lý do tại sao học giả về luật Hiến pháp Alexander Bickel nhận xét vào năm 1973 rằng "rõ ràng không thể thi hành chức vụ tổng thống trong tù".
Ngoài ra, các tổng thống ngày nay thường xuyên đi công du trong nước và trên thế giới để gặp gỡ các quan chức địa phương và quốc tế, điều tra hậu quả của thiên tai trên lãnh thổ quốc gia, kỷ niệm những thành công lịch sử của đất nước và các sự kiện có tầm quan trọng quốc gia hoặc trao đổi trực tiếp với người dân và các nhóm đại diện cho họ về nhiều vấn đề khác nhau. Rõ ràng tất cả những điều này không thể được thực hiện bởi một tổng thống ở trong tù.
Đồng thời, tổng thống phải có khả năng truy cập các thông tin mật và tham gia vào các cuộc họp trao đổi thông tin. Việc bị giam giữ sẽ khiến điều này trở nên đặc biệt khó khăn, nếu không muốn nói là không thể, vì những thông tin như vậy được lưu trữ và tham khảo trong một căn phòng được bảo đảm an ninh, chống mọi hình thức gián điệp bằng nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm cả chặn sóng vô tuyến – điều mà các nhà tù không làm được.
Do các chức năng và nhiệm vụ khác nhau của tổng thống, các bản ghi nhớ năm 1973 và 2000 kết luận rằng "tổng thống bị giam giữ sau khi bị kết án chắc chắn sẽ ngăn cản ngành hành pháp thực hiện các chức năng được Hiến Pháp giao". Tức là tổng thống sẽ không thể đảm nhiệm công việc của mình.
Lãnh đạo đất nước từ nhà tù
Điều gì sẽ xảy ra nếu bất chấp mọi chuyện, các công dân bầu ra một tổng thống bị buộc tội hoặc đang ở trong tù ? Đó không phải là điều trong trí tưởng tượng. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1920, ứng cử viên Eugene Debs lúc bị giam trong tù, đã giành được gần một triệu phiếu bầu trong tổng số 26,2 triệu phiếu.
Một trong những giải pháp cho tình huống này được nêu trong Tu chính án thứ 25, cho phép nội các của tổng thống tuyên bố rằng tổng thống "không thể thực hiện các quyền hạn và nhiệm vụ của mình".
Tuy nhiên, hai bản ghi nhớ của bộ Tư Pháp lưu ý rằng những người soạn thảo Tu chính án thứ 25 chưa bao giờ dự tính hoặc đề cập đến việc "bị giam giữ" như một lý do cản trở thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ của tổng thống, và việc thay thế tổng thống theo Tu chính án thứ 25 "sẽ không đủ trọng lượng mang tính thuyết phục đối với sự lựa chọn được cân nhắc kỹ lưỡng của những cử tri đã bầu ra người họ chọn làm tổng thống".
Tất cả những điều này gợi lại câu nói nổi tiếng của thẩm phán Oliver Wendell Holmes (1841-1935), là thành viên của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ từ năm 1902 đến 1932, về vai trò của Tòa án Tối cao : "Nếu đồng bào của tôi muốn xuống địa ngục, thì tôi sẽ giúp họ. Đó là công việc của tôi".
Phản ánh này xuất phát từ một bức thư trong đó Holmes bày tỏ ý kiến của mình về đạo luật chống độc quyền Sherman (Sherman Antitrust Act). Cá nhân ông nhấn mạnh rằng đây là đạo luật hoang đường, tuy nhiên, thẩm phán Holmes cho biết sẵn sàng làm những gì cần thiết để đạo luật được thực thi vì nó phản ánh ý chí chung được thể hiện một cách dân chủ, liên quan đến quyền tự quyết của người dân. Sẽ có những suy nghĩ tương tự trong bối cảnh hiện nay : nếu người dân bầu ra một tổng thống bị cản trở bởi các biện pháp trừng phạt hình sự, thì đó cũng là kết quả của quyền tự quyết của công dân Hoa Kỳ. Điều này sẽ tạo ra một tình huống nan giải mà Hiến pháp chưa đưa ra giải pháp xử lý thỏa đáng.
Phan Minh
**********************
Truy tố ông Trump : tin hay không tin vào nền tư pháp Mỹ ?
VOA, 05/04/2023
Mặc dù đa số cử tri Mỹ gốc Việt ở cả hai đảng đều tin nền tư pháp Mỹ nhìn chung vẫn độc lập, công bằng, nhưng riêng trong vụ truy tố ông Trump, nhiều cử tri Cộng hòa cho rằng ‘có điều mờ ám’ trong khi các cử tri Dân chủ vẫn tin tưởng hoàn toàn, theo tìm hiểu của VOA.
Cựu tổng thống Donald Trump phát biểu với người ủng hộ sau khi bị truy tố
Cựu Tổng thống Donald Trump bị chánh biện lý Alvin Bragg phát lệnh truy tố hôm 30/3 về việc trả tiền bịt miệng cho một ngôi sao khiêu dâm trong giai đoạn tranh cử hồi năm 2016 thông qua luật sư của ông là Michael Cohen. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một cựu tổng thống bị truy tố hình sự.
Vụ việc này đã làm dấy lên nhiều lời công kích nhằm vào hệ thống tư pháp Mỹ từ phía những người ủng hộ ông Trump. Một ủng hộ viên gốc Việt nhiệt thành của Trump nói với VOA rằng trong vụ truy tố này, cơ quan tư pháp ở New York ‘thể hiện sự thiên kiến, chuyên chế, độc tài như ở chế độ cộng sản’.
Cơ chế ‘tam quyền phân lập’ với nguyên tắc nền tư pháp hoạt động độc lập, không ai có thể can thiệp, là một trong những nền tảng cốt lõi của nền dân chủ nước Mỹ kể từ khi lập quốc đến nay.
‘Có dấu hiệu can thiệp’
Là người đi theo Đảng Cộng hòa, ông Nguyễn Tường Tuấn, vốn chuyên dạy kỹ năng sống ở Chicago, Illinois, nói ông ‘vẫn có niềm tin vững mạnh vào Hiến pháp Mỹ’ và tin rằng ‘hệ thống tư pháp Mỹ là độc lập, không bị chi phối’.
Nhưng ông chỉ ra trong vụ truy tố ông Trump ‘có một vài dấu hiệu cho thấy có sự can thiệp của chính quyền (của Đảng Dân chủ)’.
"Tôi mất niềm tin vào vai trò của đại bồi thẩm đoàn. Nếu anh ngồi đó mà bằng chứng chỉ cho anh thấy những cái gì mà phía ông Bragg muốn mà không cho thấy toàn bộ bức tranh thì nếu đại bồi thẩm đoàn quyết định sai thì cũng đúng thôi", ông Tuấn phân tích (16:35).
Quyết định truy tố ông Trump là của đại bồi thẩm đoàn gồm 12 người thuộc nhiều thành phần khác nhau và tất cả 12 thành viên này phải đồng thuận truy tố sau khi nghe ông Alvin Bragg đưa ra các bằng chứng và nhân chứng buộc tội ông Trump.
Ông Tuấn đặt nghi vấn tại sao chánh biện lý Manhattan ‘chỉ đưa ra 6 trong tổng số hơn 300 email để đại bồi thẩm đoàn xem xét’. Trong khi đó ông Bob Costello, luật sư ông Michael Cohen, người ra khai chứng chống lại ông Trump, đã nói trong số những email đó, có những email nói rõ rằng ông Trump không chỉ đạo ông Cohen chi tiền bịt miệng, thì ‘không trình ra cho đại bồi thẩm đoàn’, ông Tuấn bức xúc.
Nhìn rộng hơn, ông Tuấn đặt vấn đề ‘chính quyền của ông Joe Biden có dấu hiệu can thiệp vào nhánh tư pháp’. Ông dẫn chứng là trong vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1 năm 2021 của những người ủng hộ ông Trump, ‘trên thực tế cảnh sát mở cửa cho họ vào mà họ lại bị xem là những người làm loạn’.
"Cứ nhìn vào những việc làm của Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland sẽ thấy thôi. Khi khám nhà ông Trump thì ồn ào, tung hết lực lượng cứ như là đi bắt quân gian nhưng đến khi khám nhà tổng thống đương nhiệm thì êm đềm nhẹ nhàng", ông Tuấn chỉ ra để chứng minh rằng Bộ Tư pháp ‘đã bị can thiệp’.
Ông nhấn mạnh nhiệm vụ của chánh biện lý ‘không phải là truy tố chuyện nhỏ của ông Trump mà là truy tố các tội phạm để giúp cho địa phương của ông được an toàn’ và chỉ ra trong thời gian vận động cho chức chánh biện lý, ông Alvin Bragg từng ‘hứa là sẽ truy tố Trump bằng mọi cách để kiếm phiếu của cử tri’.
"Họ muốn bới lông tìm vết để kiếm chuyện với ông Trump. Tại sao vụ việc đã trôi qua lâu rồi trong khi không có tình tiết gì làm cho tội nặng hơn mà lại đi truy tố ?" ông đặt vấn đề và cho rằng vụ truy tố này ‘là âm mưu của phe Dân chủ’ mà ông cho là ‘sẽ đem lại hậu quả lớn cho nền tư pháp Mỹ’.
Về phần mình, ông Tuấn tin là ông Trump ‘không hề hay biết việc Michael Cohen chi tiền bịt miệng cho cô Stormy Daniels’ và ông Trump ký séc thanh toán cho ông Cohen ‘chỉ vì nghĩ đó là chi phí pháp lý bình thường mà luật sư kêu ông trả thì ông trả thôi’.
‘Không mang tính đảng phái’
Giáo sư Toán Nguyễn Đình Minh Quốc ở Houston, Texas, một cử tri Dân chủ, nói với VOA rằng nhìn việc truy tố dưới con mắt đảng phái là ‘rất trẻ con’.
"Nếu nói một người Dân chủ không công bằng khi truy tố một người Cộng hòa thì một biện lý Cộng hòa cũng không thể đưa một người Dân chủ ra xử hay sao ?" ông lập luận. "Không thể mình đã làm sai mà người ta truy tố mình thì lại nói rằng không được vì ông khác đảng của tôi.’
Ông chỉ ra rằng ông Trump ‘đã phạm rất nhiều tội’ mà trải qua bao nhiêu cuộc điều tra và luận tội ‘vẫn được Đảng Cộng hòa che chở nên không bị phế truất’.
"Bây giờ ông Trump có cơ hội chứng minh là mình không có tội trước bồi thẩm đoàn không mang tính đảng phái được luật sư cả hai bên Cộng hòa và Dân chủ lựa chọn", ông Quốc chỉ ra.
"Những hành động của ông ta làm nếu thực sự là ông ta không có tội thì khi đưa ra tòa, tòa sẽ xét xử", ông nói.
Trả lời câu hỏi liệu đại bồi thẩm đoàn có bị ông Alvin Braggs thao túng hay không, ông Quốc nhấn mạnh để thông qua được quyết định truy tố ông Trump, tất cả 12 người trong đại bồi thẩm đoàn ‘đều phải đồng ý hết’.
"Luật pháp đã quy định nếu công tố viên có đủ bằng chứng thì sẽ triệu tập đại bồi thẩm đoàn để xem xét. Điều đó áp dụng cho tất cả mọi người từ trước đến giờ chứ đâu có gì khác với Trump đâu ?" ông lập luận.
Theo lời ông thì khi chánh biện lý quyết định đưa trường hợp của ông Trump ra đại bồi thẩm đoàn để bàn truy tố thì họ phải có bằng chứng ‘chắc thắng 100%’. "Đó là lý do tại sao trước đây Bộ Tư pháp liên bang không đưa Trump ra truy tố vì không đủ bằng chứng", vị giáo sư toán này giải thích.
Ông phản bác lại ý kiến cho rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden can thiệp vào hoạt động của cơ quan tố tụng, cho rằng đó là ‘sự ngược ngạo’.
"Ai là người đã đánh phá nền dân chủ Mỹ ?" ông chỉ trích chính quyền Trump. "Ai là người buộc Bill Barr (Bộ trưởng Tư pháp dưới thời Trump) thực hiện những mưu đồ của mình một cách trắng trợn ?"
Khi được hỏi về lập luận phe Dân chủ ‘có động cơ ngáng đường ông Trump’ để ông không ra tranh cử một lần nữa, ông Quân mỉa mai : "Cá nhân tôi và nhiều người bên Dân chủ còn cầu mong cho Trump ra tranh cử nữa là. Khi còn là tổng thống ông ta kiểm soát tất cả mọi thứ còn thua huống hồ bây giờ bị phơi bày mọi sự xấu xa như thế".
Do đó ông nói ông hoàn toàn tin tưởng vào tính độc lập của hệ thống tư pháp Mỹ và kêu gọi nếu ai cáo buộc phe Dân chủ can thiệp trong việc truy tố ông Trump ‘thì hãy trưng bằng chứng ra chứ đừng nói miệng’.
"Nếu ông Trump ra tòa mà được xử trắng án thì vẫn ra tranh cử được mà", ông Quốc lập luận. "Nếu tôi là ông Trump và tôi có đủ bằng chứng chứng tỏ mình vô tội thì có gì mà sợ ?"
‘Bên nào cũng có lý’
Trao đổi với VOA từ California, Luật sư Nguyễn Quốc Lân nói rằng cả hai phe ‘đều có lý như nhau’ và ‘lập luận bên nào cũng đúng’. "Đúng sai thế nào tùy quan điểm người nhìn", ông nói.
Phân tích về đại bồi thẩm đoàn, ông Lân nói mặc dù ‘không thể coi thường’ nhưng ‘đó là một nhóm những người dân thường đi theo sự dẫn dắt của biện lý’.
"Anh một mình một chợ, anh đưa nhân chứng ra, trình bày chứng cớ, không có ý kiến khác biệt, không có ai cãi lại, không có ý kiến của bên biện hộ cho ông Trump nên cuối cùng cho dù anh có bảo họ truy tố ai thì họ cũng truy tố", vị luật sư này phân tích, ý nhắc đến chánh biện lý Alvin Bragg.
Cũng như ông Quân, luật sư Lân tin rằng bên công tố có cơ sở vững mạnh ‘đến mức chắc thắng’ thì mới đưa ra truy tố vì nếu họ thua thì ‘danh tiếng của họ sẽ bị ném xuống bùn’.
Theo ông thì việc truy tố ông Trump có tác dụng tốt vì nếu không làm sẽ tạo ra ấn tượng rất xấu là ‘cựu tổng thống làm gì sai cũng không bị pháp luật rờ tới trong khi dân thường đã bị đi tù từ đời nào rồi’.
Ngược lại, nó cũng khiến mọi người nghĩ là ‘có thể dùng luật pháp để chèn ép đối thủ chính trị’. "Đó là hậu quả tiêu cực", ông phân tích.
"Khi mà truy tố ai, người ta phải luôn cân nhắc chuyện này có nghĩa là gì, nó gây ấn tượng như thế nào, mặc dù luật pháp rất là công minh, luật là luật, trắng là trắng, đen là đen", ông nói.
Do đó, ông cho rằng khi cân nhắc hậu quả thì ‘có sự phân biệt đối xử’ trong việc truy tố và dẫn ra trường hợp cựu Tổng thống Richard Nixon vi phạm pháp luật trong vụ Watergate nhưng sau khi cân nhắc thì ông đã từ chức để khỏi bị truy tố và sau đó được người kế nhiệm là ông Gerald Ford ân xá.
"Việc truy tố một tổng thống gây ấn tượng không tốt cho đất nước", vị luật sư này nói.
Ông nói ‘không có bằng chứng chính quyền Biden hay Đảng Dân chủ tác động lên vụ truy tố này’ và bản thân ông ‘vẫn tôn trọng tính độc lập của nền tư pháp Mỹ’.
"Rõ ràng không ai trong chính quyền các cấp, cho dù thuộc Cộng hòa hay Dân chủ, có quyền ra lệnh cho Alvin Bragg phải điều tra hay ngừng điều tra vụ này. Ngay cả Quốc hội cũng không có quyền. Quốc hội có thể đặt câu hỏi nhưng biện lý không có nghĩa vụ phải giải trình", ông chỉ ra.
"Tam quyền phân lập vẫn đảm bảo. Hành pháp và lập pháp không ai có thể can thiệp vào công việc của tư pháp", ông nói thêm.
Về quan điểm cá nhân, mặc dù luật sư Nguyễn Quốc Lân nói ông ‘đồng ý ngang ngửa với lập luận của cả hai bên’, nhưng ‘49% hướng về phía truy tố, còn 51% hướng về phía không truy tố’.
"Luật pháp phải công bằng nhưng về lâu dài phải xét về tác động của việc truy tố", ông giãi bày.
Nguồn : VOA, 05/04/2023
*******************************
Ông Trump : Ẩn chứa sau các cáo buộc hình sự là việc can thiệp vào hoạt động tranh cử
Reuters, VOA, 05/04/2023
Cựu tổng thống bị truy tố Donald Trump hôm 4/4 đả kích công tố viên New York Alvin Bragg vì đã đưa ra các cáo buộc hình sự đối với ông và cho rằng ông là nạn nhân của sự can thiệp vào bầu cử, nhưng ông không đưa ra bằng chứng, theo Reuters.
Ông Donald Trump phát biểu tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Palm Beach, bang Florida, tối ngày 4/4/2023.
"Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng bất cứ điều gì như thế này lại có thể xảy ra ở Mỹ", ông Trump nói với những người ủng hộ tập trung tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Palm Beach, bang Florida. "Tội duy nhất mà tôi đã phạm phải là không sợ hãi bảo vệ quốc gia của chúng ta trước những kẻ tìm cách phá hoại đất nước".
Trước đó, ông Trump không nhận tội tại tòa án Manhattan đối với 34 trọng tội về làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, khi các công tố viên cáo buộc ông dàn xếp các khoản thanh toán cho hai phụ nữ trước cuộc bầu cử năm 2016 để ngăn chặn việc công bố thông tin về các cuộc gặp ân ái của họ với ông.
Ông Trump, đang tranh cử để được là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa vào năm 2024, vào tối thứ Ba 4/4 tại Florida đã có một bài phát biểu tương đối ngắn, 25 phút, so với các bài phát biểu vận động tranh cử của ông đôi khi có thể kéo dài hai giờ.
Tuy tung ra một loạt các lời chỉ trích nhằm vào các công tố viên, song ông không kêu gọi những người ủng hộ mình tổ chức thêm các cuộc biểu tình. Và mặc dù được cho là sẽ sớm quay lại con đường vận động tranh cử, nhưng ông không đưa ra thông tin chi tiết nào về điều đó.
Ông Trump, 76 tuổi, người gặp nhiều chuyện buồn bực cá nhân, tuyên bố rằng ông bị các đối thủ chính trị truy sát bằng cách sử dụng hệ thống pháp luật chống lại ông để cố gắng ngăn ông giành lại Nhà Trắng vào năm 2024.
Ông Trump cáo buộc công tố viên Bragg của quận hạt Manhattan ra tay nhắm vào ông "trước khi ông ta biết bất cứ điều gì về tôi". Ông nói thẩm phán trong vụ án, ông Juan Merchan, là "một thẩm phán ghét Trump". Nhưng ông không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh cho tuyên bố của mình rằng họ đang thực hiện các hành động của họ nhằm phá hoại việc tái tranh cử của ông vào Nhà Trắng.
Tập trung trước mặt ông trong một phòng khiêu vũ có viền mạ vàng ở Mar-a-Lago là một số người ủng hộ ông Trump tích cực và hiếu chiến, bao gồm các nhà lập pháp đảng Cộng hòa Marjorie Taylor Greene và Matt Gaetz, phụ tá lâu năm Roger Stone, nhà sản xuất gối Mike Lindell, cựu đại sứ Hoa Kỳ ở Đức Richard Grenell và các con trai của ông Trump là Donald Trump Jr. và Eric Trump.
Người ta không nhìn thấy phu nhân của ông Trump, bà Melania, trong phòng tiệc này.
(Reuters)
****************************
Ông Trump không nhận bất cứ tội nào trong 34 tội đại hình
AP, VOA, 05/04/2023
Một ông Trump im lặng và lạnh lùng, mím môi thể hiện rõ sự tức giận, bước vào phòng xử án ngay trước 2g30 chiều không nói gì.
Ông Trump dự kiến sẽ trở lại Palm Beach, Florida, nhà của ông, Mar-a-Lago, vào tối ngày 4/4 để đưa ra nhận xét.
Cựu Tổng thống Donald Trump ngày 4/4 đã không nhận tội đối với 34 tội đại hình giả mạo hồ sơ kinh doanh, theo hai quan chức thực thi pháp luật quen thuộc với vấn đề này nói với AP.
Lời nhận tội hay không được đưa ra trong một phiên thụ lý ngắn gọn tại phòng xử án ở Lower Manhattan khi ông Trump phải đối mặt với lệnh truy tố của đại bồi thẩm đoàn phát sinh từ khoản tiền bịt miệng cho một diễn viên phim khiêu dâm trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump.
Hai quan chức xác nhận lời không nhận tội đã nói với điều kiện giấu tên với hãng tin AP vì các công tố viên vẫn chưa công bố cáo trạng.
Việc ra tòa, mặc dù về bản chất là thủ tục, nhưng là một sự tính toán đáng chú ý đối với ông Trump sau nhiều năm điều tra về các giao dịch cá nhân, kinh doanh và chính trị của ông. Vụ án đang diễn ra trong bối cảnh không chỉ trong chiến dịch tranh cử lần thứ ba của ông vào Tòa Bạch Ốc mà còn chống lại các cuộc điều tra khác ở Washington và Atlanta có thể còn đưa ra nhiều cáo buộc hơn nữa.
Một ông Trump im lặng và lạnh lùng, mím môi thể hiện rõ sự tức giận, bước vào phòng xử án ngay trước 2 :30 chiều không nói gì. Vài phút trước đó, ông đã kể lại cảm xúc của mình trong thời gian thực, mô tả trải nghiệm này là "KỲ QUÁI" khi ông đi từ Tháp Trump đến Lower Manhattan để đối mặt với một thẩm phán với tư cách là cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ bị truy tố hình sự.
Trong bộ vest sẫm màu đặc trưng và cà vạt đỏ, ông Trump quay lại và vẫy tay chào đám đông bên ngoài tòa nhà trước khi vào bên trong để lấy dấu tay và tiến hành các thủ tục. Ông đến tòa án trong một đoàn xe tám chiếc từ Tháp Trump, bày tỏ sự tức giận của mình theo thời gian thực đối với quá trình này.
"Hướng đến Lower Manhattan, Tòa án", vị cựu tổng thống lắm lời đã đăng trên nền tảng Truth Social của mình. "Có vẻ KỲ LẠ, họ sắp BẮT TÔI. Không thể tin điều này đang xảy ra ở Mỹ. LÀM CHO NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI TRỞ LẠI !".
Thẩm phán Juan Merchan của phiên tòa đã phán quyết rằng máy quay TV sẽ không được phép vào phòng xử án.
"Ông ấy mạnh mẽ và sẵn sàng", luật sư Joe Tacopina của ông Trump nói với Associated Press. Trước đó, ông Tacopina đã nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng cựu tổng thống sẽ không nhận tội với tội danh nhẹ hơn, ngay cả khi điều đó có thể giải quyết được vụ việc. Ông cũng nói rằng ông không nghĩ vụ việc sẽ được đưa ra trước bồi thẩm đoàn.
Ông Trump, một cựu ngôi sao truyền hình thực tế, đã thổi phồng câu chuyện đó để tạo lợi thế chính trị cho mình, nói rằng ông đã huy động được hơn 8 triệu đô la trong những ngày kể từ khi bị cáo buộc về một "truy lùng chính trị". Chiến dịch tranh cử của ông đã đưa ra một yêu cầu gây quỹ có tiêu đề "Email cuối cùng của tôi trước khi bị bắt" và ông đã nhiều lần công kích chưởng lý quận Manhattan, kêu gọi những người ủng hộ phản đối và tuyên bố mà không có bằng chứng rằng thẩm phán chủ tọa vụ án "ghét tôi" - điều mà luật sư của ông đã có nói là không đúng sự thật.
Ông Trump dự kiến sẽ trở lại Palm Beach, Florida, nhà của ông, Mar-a-Lago, vào tối ngày 4/4 để đưa ra nhận xét. Ít nhất 500 người ủng hộ nổi bật đã được mời, với một số đảng viên Cộng hòa ủng hộ ông Trump nhất trong quốc hội dự kiến sẽ tham dự.
Việc bị kết án sẽ không ngăn ông Trump tranh cử hoặc đắc cử tổng thống vào năm 2024.
Bên trong phòng xử án Manhattan, các công tố viên do chưởng lý New York, Alvin Bragg, một đảng viên Đảng Dân chủ, dẫn đầu, dự kiến sẽ mở niêm phong bản cáo trạng do đại bồi thẩm đoàn đưa ra vào tuần trước. Đây là lúc ông Trump và các luật sư bào chữa của ông sẽ có cái nhìn đầu tiên về những cáo buộc chính xác chống lại ông.
Bản cáo trạng bao gồm nhiều cáo buộc làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, bao gồm ít nhất một tội nghiêm trọng, hai người quen thuộc với vấn đề này nói với Associated Press vào tuần trước.
Sau khi bị buộc tội, ông Trump dự kiến sẽ được nhà cầm quyền trả tự do vì các cáo buộc chống lại ông không yêu cầu đặt tiền tại ngoại.
Cuộc điều tra đang xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán sáu con số được thực hiện cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels và cựu người mẫu Playboy Karen McDougal. Cả hai đều nói rằng họ có quan hệ tình dục với ông Trump vốn đã kết hôn nhiều năm trước khi ông tham gia chính trường. Ông Trump phủ nhận việc có quan hệ tình dục với hai người phụ nữ và phủ nhận mọi hành vi sai trái liên quan đến các khoản thanh toán.
Việc ra tòa diễn ra trong bối cảnh an ninh nghiêm ngặt ở New York, diễn ra hơn hai năm sau khi những người ủng hộ ông Trump xông vào Điện Capitol của Hoa Kỳ trong một nỗ lực thất bại nhằm ngăn chặn sự chứng nhận của quốc hội về chiến thắng của đảng viên Đảng Dân chủ Joe Biden.
Ông Trump đã thách thức trước khi ra tòa. Ông đã sử dụng mạng truyền thông xã hội của mình để phàn nàn rằng ông sẽ ra tòa ở một khu vực có nhiều đảng viên Đảng Dân chủ, tuyên bố, "TÒA ÁN KANGAROO" và "ĐÂY KHÔNG PHẢI LÀ ĐIỀU NƯỚC MỸ LẼ RA LÀ NHƯ VẬY !". Ông và chiến dịch tranh cử của ông đã nhiều lần tấn công ông Bragg và thậm chí còn giám sát chặt chẽ các thành viên trong gia đình ông Bragg.
Mặc dù vậy, những cảnh xung quanh Tháp Trump và tòa án nơi ông Trump sẽ đứng trước một thẩm phán không có tình trạng bất ổn lớn. Cảnh sát đã cố gắng ngăn cách những người biểu tình ủng hộ cựu tổng thống và những người phản đối ông bằng cách tách biệt họ trong một công viên gần tòa án bằng hàng rào kim loại.
Dân biểu Đảng Cộng hòa Georgia Marjorie Taylor Greene, một trong những người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump tại Quốc hội, đã tổ chức một cuộc biểu tình ngắn tại công viên, nhưng khung cảnh hỗn loạn đến mức khó có thể nghe thấy tiếng bà ấy trong đám đông phóng viên và người biểu tình.
"Chúng tôi là đảng của hòa bình", bà Greene nói, cảm ơn những người ủng hộ ông Trump có mặt. "Những người dân chủ là những người cộng sản".
Dân biểu Cộng hòa New York George Santos cũng thể hiện tình đoàn kết với ông Trump, nói rằng : "Tôi muốn ủng hộ tổng thống".
"Tôi nghĩ đây là điều chưa từng có và đó là một ngày tồi tệ đối với nền dân chủ", ông Santos nói, đồng thời gợi ý rằng các công tố viên trong tương lai có thể nhắm vào ông Biden và các tổng thống khác bằng các vụ án khác, điều này "làm giảm giá trị của hệ thống tư pháp".
Khả năng của New York trong việc thực hiện các thủ tục tố tụng tại tòa án một cách an toàn và không có kịch tính trong một vụ án liên quan đến một cựu tổng thống gây chia rẽ có thể là một trường hợp thử nghiệm quan trọng khi các công tố viên ở Atlanta và Washington. Hai nơi này cũng đang tiến hành các cuộc điều tra riêng của họ về ông Trump, và cũng có thể dẫn đến các cáo buộc. Những cuộc điều tra đó liên quan đến nỗ lực hủy bỏ kết quả bầu cử năm 2020 cũng như khả năng xử lý sai các tài liệu mật tại Mar-a-Lago.
(AP)
Những nhà chính trị Cộng hòa muốn tranh được với ông Trump làm ứng cử viên tổng thống năm 2024 thấy họ bị lép vế ! Theo hiến pháp Mỹ, dù ông Trump bị kết tội khi ra tòa, ông vẫn giữ nguyên quyền ứng cử tổng thống.
Theo kinh nghiệm ở Mỹ, nếu bị truy tố, dù có bị kết án, năm 2024 ông Trump sẽ được thêm nhiều phiếu bầu.
Năm 1872, Tổng thống Ulysses S. Grant đang điều khiển chiếc xe ngựa trên đường phố Washington thì bị cảnh sát quơ tay ra lệnh ngừng. Ông Grant bị bắt về bót, nộp phạt, vì xe chạy quá tốc độ. Hoa Kỳ đúng là một nước có truyền thống dân chủ.
Năm nay, cựu Tổng thống Donald Trump bị Biện lý Alvin Bragg ở New York truy tố, theo quyết định của một đại bồi thẩm đoàn. Chưa biết lệnh truy tố nêu ra những "tội" gì nhưng ai cũng biết vụ này liên quan đến chuyện tổ chức thương mại mang tên Trump khai gian khi thanh toán số tiền 130.000 đô la với luật sư Michael Cohen. Năm 2016 Cohen trả tiền cho cô Stormy Daniels để cô không đưa lên báo quan hệ của cô với ông Trump trước ngày dân Mỹ bỏ phiếu. Theo sổ sách của công ty, Cohen được trả nhiều ngân phiếu 35.000 đô la, nhưng ghi là chi phí về tư vấn pháp luật. Khi ra tòa năm 2018, ông ta đã nhận tội khai man và bị kết án tù.
Tổng thống Trump đã phủ nhận không hề quan hệ với cô Daniels ; ông đồng ý cho Cohen trả tiền chỉ vì muốn tránh một chuyện rắc rối tung ra trước ngày bầu cử. Ông phản đối lệnh truy tố của ông Bragg, một người thuộc đảng Dân chủ. Ông tố cáo hành động này nhằm mục đích chính trị, vì ông Trump đã tuyên bố sẽ tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Một vị tổng thống Mỹ có thể bị truy tố hay không ? Trong khi tại chức, họ được miễn, vì không thể bắt họ phải bận rộn lo việc kiện tụng, sao lãng việc cai trị. Chỉ quốc hội có quyền, nếu Hạ viện đàn hạch và Thượng viện biểu quyết kết án một tổng thống, với 2 phần 3 số phiếu. Ông Trump đã bị đàn hạch hai lần, lên Thượng viện đều được trắng án.
Nhưng một cựu tổng thống thì khác. Điều I, khoản 3 Hiến pháp Mỹ quy định một cựu tổng thống có thể bị truy tố, xét xử, kết tội và trừng phạt theo luật lệ, dù đã bị đàn hạch và truất phế rồi. Ông Bill Clinton đã bị đàn hạch và thoát nạn trên thượng viện. Trước khi mãn nhiệm, ông đã thỏa hiệp với công tố viện, tự ý đóng tiền phạt 25.000 mỹ kim và treo bằng luật sư trong 5 năm ; đổi lại khi ông về hưu sẽ không bị truy tố về vụ Whitewater cũ nữa.
Trong tuần tới, ông Trump có thể sẽ đi trình diện theo "trát tòa" ; những người ủng hộ ông sẽ biểu tình phản đối khắp nơi. Nếu ông Trump ra tòa, các vị thẩm phán sẽ không xét đến "động cơ chính trị" của biện lý mà chỉ cứu xét các sự kiện, theo luật pháp. Nhưng ông Trump có thể trắng án vì các điều buộc tội không đủ sức thuyết phục.
Trước hết, theo luật lệ tiểu bang New York, bị cáo chỉ có tội nếu chính mình khai gian trong sổ sách kế toán, hoặc ra lệnh cho nhân viên làm. Ông Trump có thể biện hộ rằng nhân viên của ông tự ý làm, chính ông không biết, nhất là trong thời gian bận rộn khi ông làm tổng thống. Ông Allen Weisselberg, phụ trách tài chánh cho công ty Trump đã bị tòa án Manhattan kết tội làm sổ sách gian để trốn thuế, từ năm 2021.
Cũng theo luật lệ New York, một người chỉ bị kết tội khai gian trong sổ sách nếu việc đó làm thiệt hại tiền bạc hoặc tài sản của người khác. Trong vụ này, không có nạn nhân nào bị thiệt hại.
Công tố viện có thể mời Michael Cohen và Stormy Daniels ra tòa làm chứng cho các lời cáo trạng. Nhưng luật sư của ông Trump sẽ thuyết phục tòa án rằng ông Cohen và cô Daniels không phải là các nhân chứng đáng tin cậy. Ông Cohen đã từng bị kết tội khai man để trốn thuế ; cô Daniels đã từng được trả tiền để kể lại nhiều điều trái ngược nhau. Ông Allen Weisselberg ra làm chứng cũng khó được tin tưởng.
Biện lý Bragg có thể truy tố ông Trump một tội hình sự, vì việc trả tiền và gian lận sổ sách nhằm mục đích che đậy việc nhận số tiền đóng góp của ông Cohen quá lớn cho cuộc tranh cử (giới hạn là 5.000 mỹ kim). Nhưng người đưa tiền cho cô Daniels là ông Cohen chứ không đi qua quỹ vận động của Trump.
Với những cáo trạng không đủ vững chắc như thế, tại sao ông Bragg lại đưa ông Trump ra tòa ? Ở tiểu bang New York, với hàng triệu công ty thương mại, ngày nào chẳng có một vụ sổ sách kế toán sai lạc ! Tại sao lại nhắm vào một ông cựu tổng thống, nếu không phải vì lý do chính trị ?
Ông Alvin Bragg đứng trong một tình thế lưỡng nan. Nếu truy tố ông Trump thì bị quy cho vì lý do chính trị ; nếu bỏ qua thì sẽ bị kết tội là né tránh không đụng tới một vị cựu tổng thống, vi phạm quy tắc "mọi người bình đẳng trước pháp luật". Có lẽ ông đã chọn, thà bị nghi ngờ về động cơ chính trị còn hơn bị coi là không tôn trọng nguyên tắc pháp luật công minh.
Ông Bragg có thể chối bỏ lý do chính trị, nhưng lệnh truy tố của ông đã đưa uy tín của ông Trump lên mạnh hơn rất nhiều.
Tất cả các đại biểu quốc hội, hầu hết các thống đốc thuộc đảng Cộng hòa đều lên tiếng phản đối lệnh truy tố của ông Bragg. Ai cũng đồng ý với ông Trump là hành động này nhằm cản trở cuộc tranh cử năm 2024 của ông. Những người trung thành với ông càng nổi giận hơn. Ngay khi ông loan báo mình "sắp bị bắt" và kêu gọi mọi người ủng hộ, trong một tuần đã nhận được hơn 2 triệu đô la. Khi lệnh truy tố được tiết lộ, dù chưa rõ nội dung, thêm hàng triệu đô la đóng góp nữa và cứ thế tiếp tục.
Những nhà chính trị Cộng hòa muốn tranh được với ông Trump làm ứng cử viên tổng thống năm 2024 thấy họ bị lép vế ! Theo hiến pháp Mỹ, dù ông Trump bị kết tội khi ra tòa, ông vẫn giữ nguyên quyền ứng cử tổng thống. Năm 1920, ứng cử viên Eugene V. Debs đã tranh cử tổng thống Mỹ, dù đang bị tù vì chống chiến tranh. Ông được 919.799 phiếu bầu, bằng 3,4% tổng số.
Theo kinh nghiệm ở Mỹ, nếu bị truy tố, dù có bị kết án, năm 2024 ông Trump sẽ được thêm nhiều phiếu bầu. Phần lớn các nhà chính trị Mỹ bị truy tố đã đắc cử dễ dàng hơn. Năm 2014, Bộ trưởng Tư pháp Ken Paxton, tiểu bang Texas bị truy tố về tội lừa đảo một số nhà đầu tư ; sau đó ông được dân bầu thêm hai nhiệm kỳ nữa. Năm 2020, tám người cộng sự cao cấp của ông tố cáo ông lợi dụng chức vụ để bao che một người góp tiền tranh cử. Trong cuộc bỏ phiếu cuối năm, ông vẫn được tín nhiệm, qua mặt đối thủ hơn 10 điểm.
Năm 2015, Nghị sĩ Robert Menendez, tiểu bang New Jersey, sau khi đắc cử bị kết án 14 tội lừa đảo và nhận hối lộ. Năm 2017 ông ra tòa, bồi thẩm đoàn không quyết định ; năm 2018 Ủy ban Đạo đức Thượng viện chính thức khiển trách ông. Nhưng sau đó ông tranh cử lại vẫn thắng !
Dân Mỹ hiện đang bị chia rẽ nặng nề giữa hai khuynh hướng chính trị, những người ủng hộ đảng Cộng hòa sẽ ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump mạnh hơn nữa, nếu ông bị ra tòa. Họ sẽ tin tưởng vào lời tố cáo của ông, coi đây là một hành động nhằm triệt hạ một ứng cử viên tổng thống. Hơn nữa, đây còn được xem là một âm mưu chính trị phá hoại phong trào MAGA do ông Trump phát động. Người ta sẽ tổ chức biểu tình khắp nước Mỹ chống lại âm mưu này. Tất nhiên, hiện tượng đó sẽ khích động, gây phản ứng của những người ủng hộ đảng Dân chủ và một phần những cử tri độc lập. Cuối cùng, chỉ cần nhắc đến tên Stormy Daniels cùng một lúc với tên Donald Trump là cũng khiến nhiều người, khi cầm lá phiếu trong tay, băn khoăn suy nghĩ. Vì vậy, Thống đốc Florida, Ron DeSantis, khi lên tiếng phản đối lệnh truy tố ông Trump, cũng không quên nhắc đến vụ cô "tài tử phim khiêu dâm" này.
Nhiều người Mỹ tiếc nuối thời quá khứ khi các nhà chính trị đối xử nhã nhặn và kính trọng lẫn nhau hơn. Ngôi vị và phẩm cách các tổng thống từng được mọi người tôn trọng, kính nể. Năm 1872, khi ông cảnh sát, tên là William H. West, thấy Tổng thống Grant ngừng xe, đã tới lễ phép nói : "Xin lỗi tổng thống, tôi phải thi hành trách nhiệm, dù ngài đứng đầu cả nước còn tôi chỉ là một cảnh sát viên bé nhỏ, nhưng trách nhiệm là trách nhiệm. Thưa ngài, tôi phải bắt ngài về bót". Ông Grant đã vâng lời, được dẫn về đồn cảnh sát, đóng 20 đô la tiền phạt "speeding," được tha lên xe đi tiếp. Ở nước Mỹ bây giờ, mọi người vẫn bình đẳng trước pháp luật, nhưng cách cư xử với nhau, ngôn ngữ, thái độ đã khác trước rất nhiều.
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 03/04/2023
Tư pháp New York hoãn phán quyết về khả năng truy tố hình sự cựu tổng thống Trump
Phan Minh, RFI, 23/03/2023
Ngành tư pháp New York hôm 22/03/2023 theo lẽ, đã đưa ra phán quyết về khả năng truy tố hình sự cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong vụ án Stormy Daniels, nhưng cuối cùng các nguồn tin cảnh sát thông báo với truyền thông Mỹ rằng cuộc họp của bồi thẩm đoàn đã bị hủy bỏ mà không đưa ra lý do cụ thể. Có thể là đến tuần sau mới có quyết định về vụ này.
Cảnh sát được triển khai trước tòa án ở quận Manhattan, bang New York, Mỹ, ngày 22/03/2023. AP - Eduardo Munoz Alvarez
Tỷ phú 76 tuổi thuộc đảng Cộng hòa bị cáo buộc vào năm 2016 đã trả 130.000 đô la cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels, người mà dường như ông từng có quan hệ tình ái. Vụ trả tiền này được cho là đã diễn ra một tháng trước khi ông Trump đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2016.
Không chỉ là một vụ bê bối tình ái, theo truyền thông Mỹ, quan hệ giữa ông Trump và nữ diễn viên Stormy Daniels có thể bị xem là hành vi vi phạm luật về vận động tranh cử. Đây sẽ là một "cái gai pháp lý" đối với cựu tổng thống Trump, người đang ôm mộng trở lại Nhà Trắng vào tháng 11/2024.
Xin nhắc lại là hôm 18/03, chính Donald Trump đã gây ra một cơn bão truyền thông và chính trị khi viết bằng chữ in hoa trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ bị buộc tội và "bắt giữ" vào ngày 21/03. Nhưng công tố viên quận Manhattan, New York, Alvin Bragg cho tới giờ vẫn chưa có thông báo gì.
Ngay cả khi cựu tổng thống có bị buộc tội trong vụ nói trên, ông Trump cũng sẽ không bị "bắt giữ" ngay lập tức. Phải nhiều ngày sau, ông mới phải ra tòa ở Manhattan và trong trường hợp này, sau khi tự nguyện "ra đầu thú", ông sẽ được thông báo về các thủ tục tố tụng và có thể bị bắt giữ một cách tượng trưng trong vài phút, bị chụp ảnh và thậm chí có thể bị còng tay chớp nhoáng. Dù sao đây cũng sẽ là những điều chưa từng có đối với một cựu tổng thống Mỹ.
Phan Minh
*************************
Donald Trump lo sợ bị bắt
Trọng Thành, RFI, 17/03/2023
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa trở thành sự kiện thời sự số một tại Mỹ. Hôm 18/03/2023, trên mạng xã hội, ông Trump khẳng định sắp bị tư pháp bắt giữ, đồng thời kêu gọi người ủng hộ xuống đường đông đảo để phản kháng và "giành lại đất nước" (take our nation back).
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump xem Giải vô địch đấu vật (NCAA), ngày 18/03/2023, tại Tulsa, bang Oklahoma. AP - Sue Ogrocki
Các kêu gọi của cựu tổng thống Donald Trump được đưa ra sau khi có "nhiều tin đồn" về việc Donald Trump bị khởi tố do việc sử dụng bất hợp pháp tiền tranh cử để bồi hoàn một nữ diễn viên khiêu dâm, nhằm mua lấy im lặng của người này, theo ghi nhận của AFP. Thông tín viên Loubna Anaki tường trình từ New York :
"Trên mạng xã hội, Donald Trump thông báo sẽ bị bắt vào ngày thứ Ba tới 21/03. Trong một thông điệp mang mầu sắc thuyết âm mưu và bài Do Thái, cựu tổng thống Mỹ kêu gọi những người ủng hộ hãy biểu tình và "giành lại giang sơn". Thông điệp nói trên gợi nhắc đến thông điệp mà chính Donald Trump đã đưa ra trước cuộc bạo loạn ở điện Capitol hồi đầu năm 2021.
Hiện tại, cơ quan công tố quận Manhattan không xác nhận bất cứ điều gì, nhưng trong những ngày gần đây, các dấu hiệu về việc khởi tố gia tăng gấp bội. Không phải khởi tố về nỗ lực lật ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống, cũng như không vì những nghi ngờ về gian lận liên quan đến công việc kinh doanh có thể khiến Donald Trump bị buộc tội hình sự. Mà đây là vụ Stormy Daniels nổi tiếng.
Vào năm 2016, ứng cử viên tổng thống Trump bị nghi ngờ đã trả 130 nghìn đô la cho nữ diễn viên khiêu dâm mà ông ta có quan hệ, để bịt miệng người tình. Cuộc điều tra của cơ quan công tố Manhattan liên quan đến việc khoản tiền bồi hoàn này vi phạm các quy định về tài trợ bầu cử. Donald Trump tất nhiên đảm bảo rằng đây là một "đòn chính trị". Nhưng một luật sư của cựu tổng thống khẳng định, nếu bị khởi tố, nhà tỷ phú sẽ ra trình diện cảnh sát New York".
Theo AFP, việc khởi tố một cựu tổng thống là điều chưa từng có tại Mỹ. Và cho dù điều này không ngăn cản ông Trump ra tái ứng cử tổng thống, một quyết định như vậy của tư pháp sẽ có những hệ quả đầy bất trắc đối với cuộc tranh cử tổng thống Mỹ 2024. Quyết định này có thể gây khó khăn của Donal Trump trước các đối thủ trong đảng Cộng Hòa, nhưng ngược lại cũng có thể kích động giới cử tri truyền thống của nhà tỉ phú này.
Trọng Thành
Đó luôn là một cuộc "hôn nhân vụ lợi", và giờ họ xem Donald Trump là kẻ thua cuộc
Cựu Tổng thống Donald Trump - Ảnh minh họa
Phố Wall đã quay lưng với Donald Trump. Những ngày gần đây, các nhà tài phiệt từng góp hàng trăm triệu đô cho đảng Cộng hòa vừa công khai rút lại sự ủng hộ đối với vị cựu tổng thống. Vào ngày 16/11/2022, Stephen Schwarzman – tổng giám đốc điều hành của Blackstone (một quỹ đầu tư cổ phần tư nhân) đã phát biểu rằng ông muốn hỗ trợ một ứng viên đến từ "thế hệ mới" của Đảng Cộng hòa trong năm 2024. Cùng ngày hôm đó, Thomas Peterffy – người sáng lập và là chủ tịch hội đồng quản trị của Interactive Brokers – nói rằng đảng này đang cần một "gương mặt mới". Ken Griffin – giám đốc điều hành Quỹ phòng hộ Citadel – là người thẳng thừng nhất : ngày 15/11/2022, ông gán cho Trump biệt danh "kẻ-thất-bại-ba-lần" và tuyên bố ủng hộ Ron DeSantis, thống đốc bang Florida. Tại sao các nhà tài trợ lại rời bỏ vị cựu tổng thống, và điều đó có tác động như thế nào ?
Thành tích chẳng mấy ấn tượng của đảng này trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 8/11 là một yếu tố quan trọng. Các nhà tài trợ quy trách nhiệm cho Trump khi kỳ vọng về một "làn sóng đỏ" đã không thành hiện thực. Đảng Cộng hòa chỉ giành được Hạ viện với tỉ lệ sít sao và không giành được Thượng viện sau khi các ứng viên mà ông Trump ủng hộ đã thua trong các cuộc đua quan trọng ở Arizona, Nevada và Pennsylvania. Nhưng đây không phải cú vấp ngã đầu tiên của vị cựu tổng thống. Ngoài việc mất ghế tổng thống vào năm 2020, đảng Cộng hòa còn mất Thượng viện trong năm 2021 (sau cuộc bầu cử vòng hai ở Georgia) và Hạ viện vào năm 2018 – lý do đằng sau việc ông Griffin gọi Trump là kẻ-thất-bại-ba-lần.
Bản chất "cuộc hôn nhân" giữa ông Trump với các nhà đầu tư ở Phố Wall luôn là vụ lợi – theo lời Reed Galen, người từng là chiến lược gia của đảng Cộng hòa. Mặc dù đôi khi thấy khó chịu với những luận điệu của vị cựu tổng thống, họ tin rằng các đảng viên Cộng hòa ủng hộ Phố Wall sẽ được bầu vào Quốc hội nhờ ảnh hưởng của Trump. Phần lớn kỳ vọng đã được đáp ứng – nhưng nhiều nhà tài phiệt đang lo ngại rằng chủ nghĩa dân túy chống thương mại và nhập cư của Trump sẽ củng cố phe hoài nghi giới doanh nghiệp. Hiện nay, không chỉ có mình Trump xa lánh chủ nghĩa tư bản thị trường tự do kiểu Reagan. DeSantis và J.D. Vance – thượng nghị sĩ đắc cử từ bang Ohio được Trump hậu thuẫn – đã tiến hành các cuộc chiến văn hóa chống lại Disney và các gã khổng lồ công nghệ.
Tuy nhiên, sự xa lánh của Phố Wall có thể không tạo ra tác động quyết định đến nỗ lực tái tranh cử của vị cựu tổng thống vào năm 2024. Dẫu sao nhiều nhà tài phiệt vẫn ủng hộ các ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, một phần vì địa bàn làm ăn của họ tập trung ở các thành phố trung thành với đảng Dân chủ, nhất là New York. Trước đây, ông Trump từng chiến thắng mà không cần tiền từ các nhà tài trợ. Trong suốt cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm 2016, vị cựu tổng thống đã không nhận được tiền từ Griffin hay Schwarzman, cũng như hầu hết các nhà tài trợ lớn khác của đảng. Tới tháng 2 năm đó, Trump chỉ chi 10 triệu đô la cho quảng cáo trên truyền hình. Ted Cruz – vị thượng nghị sĩ đại diện Texas – đã chi gấp đôi số tiền đó ; còn Jeb Bush – cựu thống đốc bang Florida – đã chi gấp tám lần. Trump đã biến những khó khăn tài chính trong chiến dịch tranh cử của mình thành huy hiệu danh dự của chủ nghĩa dân túy, với lời hứa chấm dứt nền chính trị chi tiền để mua quyền lực (pay-to-play politics) và tấn công Bush vì bị ảnh hưởng bởi "những nhóm lợi ích đặc biệt". Chiến thắng của Trump là nhờ vào nhóm những nhà tài trợ nhỏ nhưng trung thành, và sự khó đoán của ông chính là chất liệu tin tức cho giới truyền thông : trên thực tế, Trump đã được quảng cáo miễn phí.
Trump đã vận động được số tiền lớn nhất khoảng 100 triệu đô la cho cuộc bầu cử sơ bộ năm 2024. Ông vẫn là một nhân vật được yêu thích với phần đông đảng Cộng hòa. Ứng viên do Trump lựa chọn đã giành chiến thắng 91% số cuộc bầu cử sơ bộ mở trong bầu cử giữa kỳ, với 4 trong số 10 ứng viên được ông hậu thuẫn đánh bại các đảng viên Cộng hòa đương nhiệm. Dù các nhà tài trợ có thể chùn bước sau cuộc bầu cử giữa kỳ, sự nổi tiếng của Trump sẽ khiến nhiều người miễn cưỡng khi muốn ủng hộ một ứng viên khác.
"Why Republican donors on Wall Street are abandoning Donald Trump", The Economist, 24/11/2022
Phạm Thị Hồng Nhung biên dịch
Bộ Tư pháp không buộc phải hành động theo khuyến cáo cũng như phúc trình của Ủy ban 6/1, nhưng những bằng chứng trong bản phúc trình vô cùng quý giá cho sự điều tra riêng của Bộ Tư pháp.
Quang cảnh một trong những buổi thảo luận của Ủy ban điều tra sự việc ngày 6/1 tại Quốc hội Mỹ.
Vào đầu tuần này, Ủy ban Hạ Viện 6/1 đã hoàn tất danh sách khuyến cáo truy tố tội phạm liên quan đến cuộc bạo loạn xảy ra vào 6/1/2021. Và trong ngày hôm nay, Ủy ban 6/1 sẽ công bố toàn bộ bản phúc trình điều tra cuộc bạo loạn này. Bốn tội hình sự Ủy ban 6/1 khuyến cáo chống cựu Tổng thống Donald Trump bao gồm (1) Nổi loạn, (2) Cản trở việc làm của Quốc hội, (3) Cố ý tuyên bố sai nghiêm trọng với chính phủ liên bang, và (4) Âm mưu lừa gạt Liên Bang Hoa Kỳ.
Quốc hội cũng như Ủy ban 6/1 không có quyền truy tố nhưng có quyền điều tra. Với hàng trăm lời khai hữu thệ của nhân chứng và những nhân vật liên lụy Ủy ban 6/1 đã tích lũy được cả núi bằng chứng trong 18 tháng làm việc bao gồm tám cuộc điều trần công khai.
Bộ Tư pháp không buộc phải hành động theo khuyến cáo cũng như phúc trình của Ủy ban 6/1, nhưng những bằng chứng trong bản phúc trình vô cùng quý giá cho sự điều tra riêng của Bộ Tư pháp. Như một phần của cuộc điều tra này, Tổng Chưởng Lý Merrick Garland đã từng lên tiếng yêu cầu Ủy ban 6/1 cung cấp tài liệu đã đúc kết được. Bộ Tư pháp và những viện công tố có nhiều quyền điều tra hơn Quốc hội, bao gồm lệnh khám xét, đại bội thẩm đoàn, và cả trát đòi hầu tòa. FBI là cơ quan điều tra liên bang nằm trong Bộ Tư pháp.
Trong cuộc phỏng vấn truyền hình của MSNBC vào ngày 20/12/2022, Giáo sư Laurence Tribe của Harvard Law School đã trình bày một số quan điểm của ông liên quan đến khuyến cáo của Ủy ban Hạ Viện điều tra về vụ phản loạn 6/1/2021 mà ông cho là một báo cáo tuyệt vời.
Laurence Tribe là giáo sư về luật hiến pháp tại Harvard University trong gần năm thập niên. Ông từng là thầy dạy của Merrick Garland, đương kim Bộ trưởng Tư pháp, và Jamie Raskin, Dân Biểu phụ trách danh sách khuyến cáo truy tố hình sự trong Ủy ban 6/1. Giáo sư Tribe là người đồng sáng lập Hiệp Hội Hiến Pháp Hoa Kỳ (American Constitution Society).
Giáo sư Tribe hy vọng rằng cả hai ông Jamie Raskin, chủ tịch tiểu bang soạn thảo bản khuyến cáo và Merrick Garland, Bộ trưởng Tư pháp, sẽ nghiêm túc thi hành nguyên tắc rằng trong hệ thống tư pháp của Hoa Kỳ, bạn không chỉ truy lùng những thuộc hạ và để những kẻ chủ mưu và những kẻ giật dây được qua mặt. Về mặt thực tế, điều này có nghĩa tất cả các công cụ có sẵn tại Bộ Tư pháp (Department of Justice - DOJ) sẽ được sử dụng để truy tố cựu Tổng thống Donald Trump.
Giáo sư Tribe phân tích rằng một số người thấp hơn hiện đang bị xét xử và một số người khác đã bị kết án, nhưng hành vi phạm tội nghiêm trọng nhất sẽ dẫn đến việc tự động bị loại khỏi bất kỳ chức vụ nào trong tương lai, là tội phản loạn. Điều quan trọng là tội này đã được trình bày trong báo cáo của Ủy ban 6/1 và sẽ không bị quên đối với Merrick Garland hoặc công tố viên đặc biệt Jack Smith. Hạ viện cũng đã từng kết tội Donald Trump về cuộc nổi dậy trong lần luận tội thứ nhì vào ngày 13-23/01/2021.
Bây giờ trách nhiệm và quyền hành được chuyển giao cho DOJ. Việc Trump không còn là tổng thống có nghĩa là ông ấy không còn sự bảo vệ của văn phòng cố vấn pháp lý như khi ông ấy còn là tổng thống. Bây giờ không còn gì để buộc ông phải chịu trách nhiệm ngoài một loạt cáo trạng sẽ do DOJ đưa ra. Nếu nhìn vào núi bằng chứng được ủy ban tích lũy và sắp xếp cẩn thận cho đến nay, có vẻ như công tố viên đặc biệt sẽ không thể làm gì khác hơn là đưa ra một số bản cáo trạng về tội liên quan đến khuyến cáo của Ủy ban 6/1. Đó là chưa kể đến tất cả các tội có thể có, liên hệ đến các tài liệu tuyệt mật tại Mar-a-Lago.
Giáo sư Tribe dự đoán, chúng ta sẽ thấy khá sớm trong năm tới, có thể là vào tháng 3, một loạt cáo trạng dành cho cựu tổng thống. Ông nghĩ trách nhiệm (accountability) là điều cần thiết mà Dân biểu Liz Cheney (Cộng hòa, Wyoming) đã trình bày khi bắt đầu phiên điều trần sau cùng của Ủy ban 6/1. Nếu không có trách nhiệm, nền Cộng hòa sẽ gặp nguy hiểm nghiêm trọng.
Tôi đồng ý với nhận định của Giáo sư Laurence Tribe. Sau khi Ủy ban 6/1 công bố bốn tội hình sự của cựu Tổng thống Trump, vẫn với giọng điệu ương ngạnh cố hữu, nhưng cường độ đã mềm hẳn xuống, ông tuyên bố "Khi họ đuổi theo tôi, những người yêu tự do sẽ tập hợp xung quanh tôi. Nó củng cố tôi. Thứ không giết chết tôi làm tôi trở nên mạnh hơn".
Trump hiểu rằng ông ta đang ở vào tình trạng suy yếu, đang bị ngay chính các đồng chí bỏ rơi. Thượng nghị sĩ Mitch McConnell (Cộng hòa, Kentucky), lãnh tụ thiểu số Thượng Viện, nói "Cả nước biết ai chịu trách nhiệm vào ngày đó", (The entire nation knows who is responsible for that day). Quả thật McConnell đã cạn lời với cựu Tổng thống Donald Trump.
Dân biểu Liz Cheney (Cộng hòa, Wyoming), phó chủ tịch Ủy ban 6/1 cho biết "Mọi tổng thống trong lịch sử của chúng ta đều bảo vệ sự chuyển giao quyền lực có trật tự, ngoại trừ một người. Ngày 6 tháng 1 năm 2021 là ngày đầu tiên một tổng thống Mỹ từ chối nghĩa vụ Hiến Pháp của mình để chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. Trong công việc của chúng tôi trong 18 tháng qua, nghĩa vụ đã được công nhận của Ủy ban là làm mọi thứ có thể để đảm bảo điều này sẽ không bao giờ xảy ra nữa".
Nguyễn Quốc Khải
Nguồn : VOA, 23/12/2022
Tham khảo :
(1) Claire Hansen, "DPJ’s Approach to Jan. 6 Committee : Leave the referral, take the evidence", USNews, December 20, 2022.
(2) Lawrence O’Donnell, "Tribe : we’ll see a series of indictments against Trump by spring", MSNBC, December 20, 2022.
(3) Sarah D. Wire, "Jan. 6 Committee’s criminal referral of a former president is a first in U.S. history", Los Angeles Times, December 19, 2022.
Vụ tấn công đồi Capitol : "Trump sẵn sàng phá sạch còn hơn mất hết"
Hầu hết các tờ báo lớn ra tại Pháp hôm nay đều chú ý tới một thời sự nóng ở nước Mỹ. Hôm thứ Hai, 19/12/2022, Ủy ban Điều tra của Quốc hội Mỹ về vụ tấn công điện Capitol hồi tháng Giêng năm 2021 đã ra khuyến nghị Bộ Tư pháp Mỹ khởi tố hình sự cựu Tổng thống Donald Trump về những trách nhiệm và sự can dự của ông trong vụ bạo loạn.
Những người ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump tham gia một cuộc biểu tình ở Washington (Hoa Kỳ), ngày 06/01/2021. AP - John Minchillo
Le Monde chạy tựa trang nhất : "Trump : thêm một bước hướng tới khởi tố hình sự". Theo tờ báo, sau nhiều tháng tiến hành điều tra, Ủy ban trên của Quốc hội Mỹ hôm nay 21/12, sẽ công bố toàn bộ báo cáo điều tra. Trong phần tổng hợp dày 160 trang được công bố hôm thứ Hai, Ủy ban đã đưa ra những kết luận nghiêm trọng về vụ việc 06/01/2021, coi đó như là một vụ mưu phản, gây rối, đảo chính bất thành do bị kích động bởi những tuyên bố dối trá của ông Donald Trump, khi đó vẫn là Tổng thống Hoa Kỳ.
Điều nghiêm trọng nhất là Ủy ban đề nghị phải khởi tố hình sự cựu Tổng thống. Với những kết luận nặng nề như vậy, nếu Bộ Tư pháp quyết định làm theo khuyến nghị của Ủy ban Điều tra Quốc hội thì ông Trump sẽ bị khởi tố như một tội phạm hình sự. Le Monde ghi nhận "Vụ tấn công đồi Capitol : Gọng kìm siết chặt Trump". Vẫn theo nhật báo Le Monde, 9 dân biểu Hạ Viện trong Ủy ban nói trên cho biết họ có đủ bằng chứng trong quá trình điều tra kéo dài 18 tháng để có thể đưa ra những khuyến nghị với Bộ Tư pháp.
Với ủy ban điều tra, trách nhiệm của Donald Trump trong vụ việc là không thể chối cãi và khẳng định ông ta "sẵn sàng phá sạch còn hơn là mất tất".
Nhưng Bộ Tư pháp hoàn toàn không bị bắt buộc phải tuân theo đề nghị của Ủy Ban điều tra của Quốc hội, thủ tục lập hồ sơ khởi tố cũng khá phức tạp. Dù sao thì đây là một đòn đánh mạnh vào ông Trump, người vừa tuyên bố tiếp tục cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024.
Với Le Figaro, đây là sự kiện mang tính biểu tượng cao : lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, một Ủy ban Điều tra của Hạ Viện đề nghị Bộ Tư pháp khởi tố hình sự một cựu Tổng thống vì tội mưu phản, đảo chính.
La Croix cũng có bài viết : "Tương lai của Donald Trump trong tay tư pháp". Tờ báo cũng nhấn mạnh, chưa thể biết sự việc sẽ đi tới đâu. Nhưng La Croix đặt câu hỏi : "Hồ sơ này nêu ra một vấn đề cốt lõi : Phải chăng đã đến lúc phải lật sang trang mới những năm của Trump ? Hay là cần phải phán xử ông ta để tránh không để những vụ việc tương tự một ngày nào đó lại xảy ra ?"
Qatar, đồng minh phiền toái của EU
Một đề tài thời sự khác đang làm náo động chính trường Châu Âu những ngày qua : Nghi án tham nhũng ở Nghị Viện Châu Âu liên quan đến vương quốc nhỏ bé vùng Vịnh Qatar.
Nhật báo công giáo La Croix đề cập đến vụ việc dưới góc độ quan hệ ngoại giao giữa Qatar và Liên Hiệp Châu Âu với hàng tựa chính trang nhất : "Qatar một đồng minh phiền toái". Tờ báo nhận thấy, mặc dù vụ bê bối tham nhũng đang làm rúng động Nghị Viện Châu Âu, nhưng các nước Liên Âu vẫn phải lựa cách đối xử với Qatar, nước sản xuất khí đốt lớn. Về phần mình, vương quốc bé nhỏ vùng Vịnh này cũng cần dựa vào những nước phát triển trong khi mà nước này đang nằm giữa một vùng bất ổn. Qatar giờ đang là đồng minh không thể thiếu, nhưng lại rất phiền hà với Châu Âu.
Chiến tranh tại Ukraine nổ ra buộc các nước Liên Âu phải khẩn cấp xem lại chiến lược năng lượng của mình. Do nguồn cung cấp từ Nga cắt giảm, các nước Liên Âu phải tìm các đối tác cung cấp khác, trong đó có Qatar. Hiện quốc gia vùng Vịnh này mới chỉ cung ứng 5% nhu cầu của Liên Âu. Nhưng với tiềm năng là nước sản xuất khí đốt lớn thứ 3 thế giới, sau Nga và Iran, thì Qatar sẽ là nguồn cung ứng lâu dài để EU thay thế khí đốt Nga.
Theo La Croix những tháng gần đây Doha đã nhận ra được lợi ích khi xích gần lại với các nước EU. Qatar trong tương lai hy vọng đáp ứng được 25% đến 30% thậm chí 50% nhu cầu tiêu thụ khí đốt của Châu Âu. Như vậy, Qatar sẽ có thể trở thành nhà cung cấp khí đốt không thể thiếu cho Liên Hiệp Châu Âu. Mặt khác, tờ báo cũng phân tích để thấy Liên Âu cũng không thể bỏ qua được điểm tựa địa chính trị của Qatar trong khi gần đây đất nước này đã nổi lên đóng những vai trò trung gian nhất định trong việc giải quyết một số hồ sơ quan trọng trong khu vực.
Cả hai bên Qatar và Châu Âu đều nhìn thấy điểm mạnh cũng như điểm yếu của nhau và sẽ còn tận dụng lẫn nhau. Chuyện Qatar dùng tiền để hối lộ để thực hiện những tham vọng lớn của mình không phải là chuyện gì mới với dư luận ở phương Tây. Vụ nghi án tham nhũng trong Nghị Viện Châu Âu trở nên một vụ việc tế nhị của EU.
Phương Tây, thế lực lớn đang thoái trào
Vẫn liên quan đến vấn đề tranh giành ảnh hưởng địa chính trị, báo Le Figaro có bài "Những thế lực tầm trung tìm kiếm ảnh hưởng", đề cập đến một thực tế : trong khu vực vùng Vịnh cũng như ở Châu Á hay Châu Phi, ngày càng có nhiều nước không còn theo chính sách đối ngoại của phương Tây nữa.
Theo bài báo, từ nhiều năm nay, sự thoái lui của Hoa Kỳ hay của thế giới phương Tây đã đẩy nhiều nước chậm phát triển cũng muốn có được tiếng nói và vai trò nhiều hơn trong các hồ sơ quốc tế. Từ vùng Trung Đông đến Châu Á qua Châu Phi, xu hướng thay đổi đồng minh đang bùng phát nhất là từ khi nổ cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào Ukraine.
Khu vực Trung Cận Đông không còn là vùng đất ảnh hưởng hay sân sau của Hoa Kỳ nữa. Một loạt các quốc gia nhỏ bé ở khu vực những năm qua dần ngả sang Trung Quốc vì lợi ích kinh tế. Theo các chuyên gia được bài báo trích dẫn, các nước trong khu vực muốn đóng vai trò quan trọng hơn và tham dự vào các cuộc đối thoại toàn cầu, nên họ tự chọn cho mình các đồng minh tùy theo lợi ích của từng nước.
Những nước lớn như Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, hay ở Đông Nam Á có Indonesia, giờ cũng đều có xu hướng bảo vệ chủ trương đa liên kết, từ chối chọn bên giữa Mỹ và Trung Quốc hay Nga…
Còn ở Châu Phi thì xu thế ngày càng rõ nét. Nhiều nước không ngần ngại theo hẳn Nga để đấu tranh thay đổi trật tự quốc tế và chấm dứt sự thống trị của phương Tây. Cuộc xâm lược của Nga và Ukraine lại là chất xúc tác gián tiếp kích thích tình cảm chống Châu Âu và chống Mỹ ở một số nước. Tóm lại bài báo kết luận "phương Tây, một đại cường đang tụt hậu".
Trung Quốc : Tăng trưởng giảm vì Covid
Liên quan đến chủ đề kinh tế, nhật báo Les Echos cho hay : Trung Quốc trả giá đắt về kinh tế do xử lý lộn xộn dịch Covid 19.
Theo tờ báo, ngày hôm qua (20/12) Ngân Hàng Thế Giới đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ giảm sút mạnh do dịch Covid bùng phát trở lại nhanh chóng, hậu quả của việc từ bỏ đột ngột chính sách "zero Covid". Theo số liệu của Ngân Hàng Thế Giới, tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong năm 2022 ở vào khoảng 2,7% và 4,3% vào năm 2023. Sau các cuộc biểu tình phản đối của dân chúng hồi tháng 11 vừa qua, chính quyền Bắc Kinh đã vội vã gỡ bỏ một loạt biện pháp hạn chế y tế được áp dụng từ đầu đại dịch. Việc làm đó đã kéo theo một làn sóng nhiễm Covid chưa từng có. Các hoạt động kinh tế của Trung Quốc có nguy cơ sẽ bị đình trệ trở lại vì đợt dịch mới bùng lên. Năm ngoái kinh tế Trung Quốc đã đạt mức tăng trưởng 8,1%.
Châu Âu : Tiết kiệm năng lượng cũng thành mối lo
Vẫn liên quan đến vấn đề kinh tế như tại Châu Âu, Nhật báo Le Figaro cho biết nhu cầu năng lượng của Châu Âu giảm bất ngờ. Nếu như cách đây vài tháng, vì lo đối phó với tình trạng khan hiếm năng lượng do chiến tranh tại Ukraine, Liên Hiệp Châu Âu đã tìm mọi cách tiết kiệm tiêu thụ khí đốt và điện, để qua được mùa đông khắc nghiệt, thì giờ đây khi tiêu thụ giảm, Liên Âu không mừng mà lại lo, vì đó là dấu hiệu không tốt cho hoạt động kinh tế. Liên Hiệp Châu Âu trong tháng 11 đã giảm 20% tiêu thụ khí đốt và 10% tiêu thụ điện so với cùng thời gian của năm trước. Giảm tiêu thụ năng lượng là do giá đắt, các công ty công nghiệp đã phải cắt giảm sản xuất để tiết kiệm. Bên cạnh đó, giá trị của các ngành năng lượng trên thị trường chứng khoán cũng bị giảm theo.
Vẫn trong nỗ lực đối phó với khủng hoảng năng lượng ở Châu Âu, nhật báo Les Echos cho hay, Châu Âu đang trở lại với năng lượng hạt nhân sau một thời gian có xu hướng tìm cách cắt giảm vì lo ngại về an toàn. Nhưng vẫn lại là cuộc chiến tranh ở Ukraine đã một lần nữa làm năng lượng hạt nhân được quan tâm trở lại. Một loạt nước như Hà Lan, Thụy Điển, Pháp và Ba Lan đang chủ trương khởi động lại các dự án xây mới các nhà máy điện hạt nhân trong những năm tới.
Cúp bóng đá thế giới 2026 hoành tráng và sinh lời nhất lịch sử
Cúp bóng đá thế giới đầu tiên ở đất nước Ả Rập, Qatar vừa khép lại với Cúp vàng về tay đội tuyển Argentina. Thế giới bóng đá hướng về kỳ World Cup tới, 2026. Le Figaro cho biết : Đây sẽ là kỳ Cúp thế giới hoành tráng nhất từ trước tới nay, Cúp thế giới 2026 sẽ có 48 đội tham gia, các cuộc thi đấu sẽ được tổ chức trên các địa điểm ở 3 múi giờ của 3 quốc gia : Mỹ, Canada và Mexico.
Cúp bóng đá thế giới 2026 ở Bắc Mỹ sẽ có nhiều đội tham dự, nhiều trận đấu và thu nhập cũng nhiều hơn. Nếu như ý tưởng Cúp thế giới 48 đội tham dự là để có thêm "nhiều nước đạt được mơ ước", thì giải đấu cũng sẽ giúp FIFA tăng thêm thu nhập, dự kiến khoảng 640 triệu đô la. Ngân sách dự trù cho World Cup khoảng 11 tỷ đô la. Các nước đồng tổ chức hứa hẹn đây sẽ là "Cúp thế giới sinh lời nhất lịch sử".
Anh Vũ
Cựu tổng thống Donald Trump vẫn chưa chấp nhận kết quả bầu cử năm 2020. Trên mạng xã hội Social Truth ngày 03/12/2022, tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ đánh giá bầu cử "gian lận (ở quy mô lớn) nên cần chấm dứt toàn bộ các nguyên tắc và quy định (…) kể cả trong Hiến pháp".
Donald Trump phát biểu tại tư dinh Mar-a-Lago ở Palm Beach, Florida, Hoa Kỳ ngày 15/11/2022. © Jonathan Ernst / Reuters
Hai năm sau cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2020, Donald Trump vẫn quy trách nhiệm cho các tập đoàn công nghệ cao của Mỹ "hợp tác chặt chẽ với bên Đảng Dân Chủ" tạo thuận lợi đưa Joe Biden vào Nhà Trắng. Do vậy, theo ông, "những nhà lập pháp vĩ đại" của Hoa Kỳ sẽ "không muốn và không chấp nhận các cuộc bầu cử sai trái và gian lận".
Đài truyền hình Mỹ CNN cho rằng Donald Trump kêu gọi dẹp bỏ bản Hiến Pháp, hủy kết quả bầu cử tổng thống 2020, để có thể trở lại cầm quyền. Nhưng tuyên bố này nuôi dưỡng các thuyết âm mưu.
Một ngày trước phát biểu của cựu tổng thống Trump, mạng xã hội Twitter đăng tài liệu về những hành vi "đàn áp tự do ngôn luận" trên mạng xã hội vừa thuộc về nhà tỷ phú Elon Musk. Hồ sơ tập trung vào một bài báo trên New York Post hồi tháng 10/2020, tức một tháng trước bầu cử tổng thống Hoa Kỳ cách nay hai năm. Nội dung bài viết cáo buộc Hunter Biden, con trai ứng viên Joe Biden, đối thủ của Trump, lạm dụng uy tín, giúp thân phụ của ông liên hệ với một doanh nhân Ukraina. Cách nay hai tuần, Donald Trump vừa thông báo lại ra tranh cử tổng thống Mỹ. Đầu tuần này, cựu tổng thống Hoa Kỳ tuyên bố ủng hộ những người đã xông vào tòa nhà Quốc Hội Mỹ hôm 06/01/2021 trên đồi Capitol.
Nhà Trắng lập tức mạnh mẽ chỉ trích tuyên bố của cựu tổng thống Trump. Phát ngôn viên phủ tổng thống Hoa Kỳ Andrew Bates cho rằng "tấn công vào bản Hiến Pháp" Mỹ là điều "không thể chấp nhận" được.
Thanh Hà
Khi đối diện với một trong những ứng cử viên Cộng hòa đang chạy đua trong đảng, Tổng thống Joe Biden sẽ bất lợi khi bị so sánh về tuổi tác. Ông Trump chỉ trẻ hơn ông Biden ba tuổi không có lợi thế đó.
Nhưng Donald Trump đã tuyên bố tái tranh cử, đảng Cộng hòa khó ngăn cản. Điều duy nhất họ có thể làm được là đầu năm tới sẽ tổ chức các cuộc bỏ phiếu "thí nghiệm" ở một số tiểu bang nơi ông Trump không
Có thể đoán trước, trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, bất cứ ứng cử viên nào của đảng Cộng hòa cũng hy vọng thắng ông Joe Biden, trừ ông Donald Trump ! Ông Trump đã tuyên bố sẽ ra tranh cử, nhưng ông cũng đọc báo và biết các cuộc nghiên cứu dư luận, thấy rõ ràng mình rất khó đắc cử lần nữa. Vào phút chót, ông sẽ tìm ra lý do để "không thèm tranh cử" nữa.
Cử tri Cộng hòa hâm mộ ông Trump vẫn lên tới 80% nhưng số người muốn ông tranh cử năm 2024 thì chỉ hơn 60%. Các chính khách công khai tỏ thái độ nghi ngờ. Các thống đốc Cộng hòa họp ở Orlando, Florida, mà không một người nào ghé chào ông ở Palm Beach. Không một nghị sĩ Cộng hòa nào có mặt khi ông công bố ý định tái tranh cử. Ngược lại, cùng lúc đó, họ bỏ phiếu tiếp tục tín nhiệm Nghị sĩ Mitch McConnell, mặc dù ông Trump đã đả kích, chế nhạo cả hai vợ chồng ông trưởng khối đối lập ở Thượng viện. Những tỷ phú thường góp cho quỹ tranh cử của ông Trump cũng đang tìm người khác.
Trong cuộc họp của Liên minh Cộng hòa gốc Do Thái (Republican Jewish Coalition) ở Las Vegas tuần này, nhiều chính khách tỏ ý muốn thay thế ông Trump. Chris Christie, thống đốc New Jersey không ngần ngại nói thẳng rằng ông Trump làm giảm uy tín của đảng, "đã tới lúc ngưng không nói thì thầm nữa, đến lúc không e sợ một cá nhân nào nữa !"
Ông Chris Christie nhắc đến ba cuộc bỏ phiếu, năm 2018, 2020 và 2022, "Chúng ta thua, thua,và thua liên tiếp. Và sự thật là chúng ta thua vì Donald Trump". Chris Sununu, thống đốc New Hampshire, nhận định, "Ông ta đang đi xuống mức thấp nhất, và sẽ không kéo lên được nữa".
Cựu chủ tịch Hạ viện Paul D. Ryan, đã rút khỏi chính trị sau khi đụng độ với ông Trump năm 2017, tuyên bố, "Bây giờ chúng ta đều biết rằng vì ông Trump mà đảng Cộng hòa thất cử. Còn dính đến ông ta là còn thất cử".
Mike Pompeo, nguyên bộ trưởng ngoại giao chính phủ Trump, trong một thông điệp tuýt đã nhại lời ông Trump nói ông luôn luôn chỉ có thắng, "thắng mãi đến nỗi phát chán", để mỉa mai, "Bây giờ thì tôi phát chán vì thua mãi !"
Larry Hogan, thống đốc Maryland cũng nói tương tự. Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ ở Liên Hiệp Quốc và từng đắc cử thống đốc South Carolina hai lần, tuyên bố bà sẽ tranh cử vì "cần một thế hệ những người lãnh đạo mới".
Cùng với Ron DeSantis, thống đốc Florida và Phó Tổng thống Mike Pence, trên đây là danh sách những người đang chuẩn bị giành vai ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2024. Nhiều cố vấn đã khuyên ông Trump không nên tuyên bố tranh cử năm 2024 trước cuộc bầu cử quốc hội vừa qua. mà trước đó ai cũng nghĩ đảng Cộng hòa sẽ đại thắng. Ông không nghe, làm theo ý mình. Ai cũng cho là đảng Cộng hòa không chiếm được đa số ở Thượng viện và thắng rất nhỏ ở Hạ viện vì các cử tri độc lập tỏ thái độ chống ông Trump. Vì thế, ai cũng nóng lòng bày tỏ ý định thay thế ông Trump trong trận đấu 2024.
Ông Chris Christie đã có kinh nghiệm. Năm 2012 ông là một ngôi sao đang lên trong đảng, có triển vọng ra tranh cử với Tổng thống Barack Obama, nhưng ông dè dặt và chậm chạp quá. Khi ông tuyên bố muốn tranh cử thì đã trễ : ông Mit Romney, nguyên thống đốc Massachusetts nhập cuộc trước rồi ; được các tỷ phú ủng hộ đảng Cộng hòa nhiệt liệt đóng góp vào quỹ tranh cử.
Cựu Phó Tổng thống Mike Pence ở một địa vị rất tế nhị vì phải chứng tỏ mình xứng đáng hơn ông Trump, sau bốn năm đóng vai phụ. Ngày Chủ nhật vừa qua, ông nói khéo léo trên đài NBC về cuộc bầu cử quốc hội : "Các ứng cử viên chú tâm đến các vấn đề trước mắt của dân chúng và các giải pháp trong tương lai sẽ được mọi người ủng hộ. Ứng cử viên nào chỉ chú ý đến quá khứ, ứng cử viên còn lo tranh tụng về cuộc bỏ phiếu năm 2020 thì thất bại".
Nhận xét trên có thể dùng để phán đoán các ứng cử viên đang muốn đại diện đảng Cộng hòa năm 2024. Phần lớn họ đang chú ý làm cách nào qua mặt được ông Trump trong cuộc chạy đua sơ bộ trong đảng. Phần lớn chỉ tấn công vào tánh tình, hành động của cá nhân ông Trump, đặc biệt lúc ông ngồi coi ti vi trong khi trụ sở quốc hội bị tấn công ngày 6 tháng 1 năm 2021. Họ chưa chứng tỏ được mối quan tâm của mình trước các vấn đề của nước Mỹ, cũng chưa đưa ra một chương trình cụ thể để phục hồi kinh tế, chống lạm phát, tạo thêm công việc làm, cải tổ chính sách di dân như thế nào, vân vân.
Nghị sĩ Rick Scott (Cộng hòa – Fla.), chủ tịch Ủy ban vận động bầu Thượng viện đảng Cộng hòa là người duy nhất đưa ra một chương trình đầy đủ, nhưng bị phần lớn các "chuẩn ứng cử viên" trên coi là đi quá xa, khó thu hút được đa số các cử tri độc lập.
Các chính khách trên cũng chưa tìm cách chinh phục những cử tri nhiệt liệt ủng hộ ông Trump dù ông nói hoặc làm bất cứ điều gì. Đó là thành phần cơ bản vẫn bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa, những người da trắng, lớn tuổi, không học đại học và phần lớn ở nông thôn.
Những người hăng hái xông ra muốn thay thế ông Trump đều dựa trên dư luận, biết rằng các cử tri Cộng hòa và những người độc lập không muốn ông làm tổng thống lần nữa. Công ty nghiên cứu dư luận Morning Consult cho biết 80% cử tri Cộng hòa ủng hộ ông Trump nhưng chỉ có 61% muốn ông tái tranh cử. Trong số các cử tri độc lập, 73% không muốn ông ra lần nữa.
Công ty YouGov thấy số người trong đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump tụt từ 81% xuống 77% trong một tuần, sau khi ông tuyên bố tranh cử lại. Số người muốn ông tái tránh cử từ 60% xuống chỉ còn 47%. YouGov hỏi các cử tri chọn lựa giữa ông Trump và Thống đốc Ron DeSantis, thấy tỷ số 46% - 39% nghiêng về phía ông DeSantis. Những cử tri tự nhận là bảo thủ cũng vậy, chọn ông DeSantis với tỷ số 51% - 33%. Công ty Edison Research phỏng vấn các cử tri đi bầu quốc hội vừa qua, thấy trong 10 người thì 6 người không có cảm tình với ông Trump. Ông là người duy nhất có thể thua khi tranh cử với ông Joe Biden. Một ứng cử viên Cộng hòa khác có thể thắng vì họ chiếm lại được lòng tin của các cử tri độc lập và các người Cộng hòa bất mãn với ông Trump.
The YouGov cũng tìm ra là 54% dân Mỹ nghĩ rằng ông Biden già quá, chỉ có 18% nghĩ rằng ông vẫn làm việc được. Trong số các cử tri độc lập, chỉ có 8% nghĩ như vậy, còn 51% lo rằng ở tuổi 82 vào năm 2024 ông khó đảm trách công việc của một tổng thống.
Khi đối diện với một trong những ứng cử viên Cộng hòa đang chạy đua trong đảng, Tổng thống Joe Biden sẽ bất lợi khi bị so sánh về tuổi tác. Ông Trump chỉ trẻ hơn ông Biden ba tuổi không có lợi thế đó.
Nhưng Donald Trump đã tuyên bố tái tranh cử, đảng Cộng hòa khó ngăn cản. Điều duy nhất họ có thể làm được là đầu năm tới sẽ tổ chức các cuộc bỏ phiếu "thí nghiệm" ở một số tiểu bang nơi ông Trump không mạnh. Nếu bỏ phiếu thử mà ông Trump liên tiếp thua Sununu ở New Hampshire, thua DeSantis ở Florida, thua Mike Pence ở Indiana, vân vân, thì ông sẽ tìm cách tránh. Ông luôn luôn có thể tuyên bố cả hệ thống tổ chức bầu cử bị lũng đoạn, rồi ông hãnh diện rút lui không tham dự cuộc chơi gian lận nữa.
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 25/11/2022
Tổng thống Donald Trump đã tranh cử tổng thống hai lần, thắng một thua một. Như một võ sĩ không mệt mỏi, ông mới thượng đài đấu hiệp thứ ba, năm 2024. Trong đảng Cộng hòa chưa thấy ai có thể qua mặt ông khi bỏ phiếu sơ bộ, kể cả Ron DeSantis, thống đốc Florida. Trong đảng Dân chủ chưa biết có người nào sẽ thay Tổng thống Joe Biden hay không. Nếu Trump và Biden tái đấu, chưa biết ai thắng ai, nhưng trận đấu sẽ rất hào hứng !
Tổng thống Donald Trump tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024 ngày 15/11/2022.
Nhiều chính khách Cộng hòa đề nghị ông Trump không tuyên bố tái tranh cử trước ngày 6 tháng 12 khi tiểu bang Georgia sẽ bỏ phiếu chọn giữa Cầu thủ Herschel Walker, Cộng hòa và Nghị sĩ Raphael Warnock, Dân chủ. Nếu ông hoãn lại tới sau ngày đó thì Walker sẽ có cơ hội gây quỹ nhiều hơn, sau khi được 5 nghị sĩ Cộng hòa cùng lên tiếng ủng hộ. Nhưng ông Trump không quan tâm.
Chỉ có một đại biểu Cộng hòa đến dự cuộc họp báo tái tranh cử của ông Trump là Dân biểu Madison Cawthorn, tiểu bang North Carolina ; ông Cawthorn sắp về hưu vì không được đảng đưa ra tranh cử năm nay. Hai người con lớn của ông, Ivanka và Don Jr., cũng không có mặt.
Một lý do người ta mong ông trì hoãn là vì đảng Cộng hòa thua ở Thượng viện và thắng rất nhỏ ở Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội vừa qua, mà trước đó ai cũng tin rằng đảng sẽ thắng lớn. Trong sáu tiểu bang "ngang ngửa", những ứng cử viên nghị sĩ và thống đốc được ông Trump ủng hộ phần lớn đều thua. Người ta cho rằng ông Trump nên công bố ý định tranh cử trễ hơn, để công chúng quên những thất bại vừa qua.
Ông Trump đã cổ động cho các ứng cử viên thống đốc ở các tiểu bang Michigan và Pennsylvania, cả hai đều thất bại. Ở Pennsylvania, ứng cử viên thống đốc Doug Mastriano theo ông Trump lớn tiếng phủ nhận kết quả cuộc bỏ phiếu năm 2020 và chống phá thai kịch liệt, thua đối thủ 14%, vì thế đã kéo theo Mehmet Oz, một người có nhiều triển vọng thắng.
Theo nhật báo Wall Street Journal dựa trên nghiên cứu của AP VoteCast, năm nay các cử tri Cộng hòa đi bầu đông hơn, chiếm 49% tổng số, còn đảng Dân chủ chỉ chiếm 43%. Riêng trong cuộc bỏ phiếu bầu Thượng viện, Cộng hòa cũng đông hơn, chênh lệch 5% ở Pennsylvania, 8% ở Georgia và 11% tại Arizona. Dù có ưu thế đó, các ứng cử viên Cộng hòa vẫn thua ở hai nơi, và tại Georgia sẽ phải bỏ phiếu lại. Ông Oz thua đối thủ John Fetterman 19% số phiếu của những cử tri độc lập, và 8% các cử tri Cộng hòa.
Các cử tri độc lập, không theo đảng nào thường quyết định kết quả bầu cử. Các đảng chính trị thường chỉ được 30% các cử tri độc lập tin tưởng, 50% không tin, theo AP VoteCast.
Năm 1994 đảng Cộng hòa đã chiếm 14% phiếu của cử tri độc lập, năm 2010 chiếm được 19% cho nên đã kiểm soát quốc hội. Đối lại, năm 2006 đảng Dân chủ chiếm 18%, và năm 2018 được 12% các cử tri độc lập ủng hộ, chiếm lại được Hạ viện.
Trong cuộc bỏ phiếu năm nay, các cử tri độc lập bầu cho đảng Dân chủ 4% nhiều hơn đảng Cộng hòa trong cả nước Mỹ, theo AP VoteCast. Tại Pennsylvania,18% nhiều hơn, ở Georgia 28% và tại Arizona 30% nhiều hơn, đã quyết định kết quả sau cùng.
Tại Arizona, ứng cử viên Blake Masters được Tổng thống Trump ủng hộ đã thua 30% phiếu của các cử tri độc lập và cũng kém đối thủ 14% phiếu của các cử tri Cộng hòa, chỉ được 2% các cử tri Dân chủ ủng hộ, chịu thua Nghị sĩ Mark Kelly. Ông đã tranh cử với đề tài phủ nhận kết quả cuộc bầu cử năm 2020, không coi ông Biden là tổng thống chính đáng. Nhiều ứng cử viên Cộng hòa cũng tranh cử với đề tài phủ nhận như ông Masters và cũng thất bại tại sáu tiểu bang mà ông Trump muốn lật ngược kết quả.
Các cử tri độc lập có vẻ đã chán nghe những lời tố cáo gian lận bầu cử. Hàng chục tòa án đã bác bỏ đơn kiện của những người ủng hộ Tổng thống Trump, trong đó có các quan tòa do ông Trump bổ nhiệm.
Tấn công cuộc bầu cử năm 2020 là gian lận không còn hấp dẫn nữa. Vì vậy, ngay trong bài diễn văn công bố ra tranh cử năm 2024, cựu Tổng thống Trump cũng không nói một câu nào về vấn đề đó nữa ; chứng tỏ ông biết rút kinh nghiệm và tự kiềm chế.
Ông Donald Trump là một trong 10 vị tổng thống Mỹ đã thất cử sau một nhiệm kỳ, như các ông William Howard Taft, Martin Van Buren và George H.W. Bush. Nhưng ông Trump là người thứ nhì đã kéo theo cả đảng cùng xuống như mình, giống Tổng thống Herbert Hoover người lãnh đạo nước Mỹ trong thời khủng hoảng kinh tế 1930.
Ông Trump đã thay đổi nhiều đường lối căn bản của đảng Cộng hòa. Về kinh tế, đảng Cộng hòa vẫn đề cao tự do mậu dịch như một tín điều của chủ nghĩa tư bản, ông Trump chủ trương bảo hộ hàng nội hóa, đánh thuế nặng hàng nhập cảng. Từ thời Tổng thống Eisenhower Cộng hòa vẫn chủ trương phải cân bằng ngân sách, nhưng ông Trump đã đưa tới tình trạng khiếm hụt cao kỷ lục sau 4 năm cầm quyền. Các nhà chính trị Cộng hòa phải chấp nhận những đường lối của ông Trump vì ông có sức hấp dẫn lớn đối với các cử tri luôn luôn ủng hộ đảng ; phần lớn là những người da trắng, ở miền quê, lớn tuổi.
Các cử tri căn bản trên ủng hộ ông Trump không phải vì các chính sách của ông, ngoài thái độ chống di dân và chủ trương bảo hộ hàng nội hóa. Mối quan hệ giữa hai bên, người lãnh đạo và quần chúng, dựa trên tư cách cá nhân và sức thu hút cảm tình. Vì vậy, những người chống ông bằng cách vạch ra các chính sách họ coi là sai lầm cũng không làm cho ông mất phiếu. Những thất bại của ứng cử viên Cộng hòa trong cuộc bầu cử năm nay, mà nhiều người coi ông Trump gây ra, cũng không ảnh hưởng gì tới những cử tri căn bản đã tin tưởng vào ông.
Đối với các người ủng hộ ông, ông Trump đóng vai trò đặc biệt, vừa là một "người hùng" tự nhận là một "thiên tài ổn định", lại vừa là một "nạn nhân" bị đánh phá, đả kích, bêu xấu vì ganh ghét. Ông kể tội kẻ thù của mình là "giới thượng lưu" (elites) nắm chiếm quyền hành ở nước Mỹ từ lâu nay. Các cử tri căn bản của ông cũng thấy mình bị bỏ quên, bị thua thiệt trong khi kinh tế Mỹ tiến bộ mấy chục năm qua, cũng coi "giới thượng lưu" đó là kẻ thù của chính họ !
Sau khi ông Trump đắc cử năm 2016, đảng Cộng hòa đã thua trong các cuộc bỏ phiếu năm 2018, 2020 và 2022. Họ có thể tiếp tục đi cùng ông vào năm 2024 hay không ? Nhật báoWall Street Journal nghiên cứu dư luận trong tháng 10, 2022, thấy 93% cử tri Cộng hòa hài lòng về thành tích của ông Trump trong 4 năm ở Tòa Bạch Ốc. Nhưng họ không hoàn toàn ủng hộ ông tranh cử lần nữa. Nhiều người thường giúp quỹ tranh cử của đảng Cộng hòa bắt đầu ngưng gửi cho ông Trump mà đóng góp cho Thống đốc Ron DeSantis, tiểu bang Florida. Nghị sĩ Jerry Moran (CH) được ông Trump ủng hộ và thắng cử tại Kansas trong tháng này, nhưng cũng không tỏ ý ủng hộ ông Trump tranh cử năm 2024.
Nhưng Đảng Cộng hòa không thể dễ dàng gạt Trump ra ngoài cuộc tranh cử năm 2024. Nếu họ chính thức đưa ra một ứng cử viên tổng thống khác, ông Trump vẫn có thể tranh cử với tư cách độc lập, không đảng phái, và thu hút mất nhiều phiếu cử tri. Đó là nỗi khó khăn của Cộng hòa, chưa thể đoán họ sẽ giải quyết ra sao !
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 17/11/2022
Hoa Kỳ : Donald Trump giận dữ về việc bổ nhiệm công tố viên điều tra ông
Thanh Phương, RFI, 19/11/2022
Tối hôm 18/11/2022, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã rất giận dữ về việc chính quyền bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt để điều tra về ông trong hai vụ, trong đó có vụ bạo loạn đồi Capitol 6/1/2021. Trước đó, bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland đã giao nhiệm vụ cực kỳ "nhạy cảm" này cho Jack Smith, công tố viên hiện làm việc tại La Haye cho Tòa án đặc biệt về Kosovo.
Donald Trump phát biểu tại dinh thự Mar-a-Lago, bang Florida, ngày 18/11/2022, sau khi bộ trưởng Tư Pháp Merrick Garland bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt điều tra về cựu tổng thống. AP - Rebecca Blackwell
Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin tường trình :
Từ nhiều tuần qua và thậm chí từ nhiều tháng qua, Merrick Garland vẫn chịu nhiều áp lực đòi ông phải truy tố Donald Trump. Nhưng ông vẫn chủ trương phải tôn trọng tính độc lập của ngành tư pháp, đồng thời rất ý thức về tầm mức chính trị của những hồ sơ mà ông xử lý.
Ông đã được bổ nhiệm bởi Joe Biden, người đang nghĩ đến chuyện tái tranh cử thêm một nhiệm kỳ, còn Donald Trump thì cũng vừa tuyên bố ứng cử lần nữa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Như vậy, không phải là bộ trưởng Tư pháp sẽ quyết định có truy tố cựu tổng thống Mỹ hay không, mà quyết định sẽ thuộc về công tố viên đặc biệt, đặc trách việc đưa ra kết luận về hai vụ việc, trước nhất là vai trò của Donald Trump trong vu bạo loạn ngày 06/01/2021 nhằm đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020, và vụ các tài liệu mật bị đem ra khỏi Nhà Trắng trước khi bị FBI tịch thu tại tư dinh của ông Trump ở Mar A Lago.
Để đảm nhận vai trò đó, Merrick Garland đã chọn một nhân vật dày dặn kinh nghiệm. Jack Smith là người gốc New York và trong cương vị công tố viên, ông đã dẹp trừ được các băng đảng tại đây. Sau đó, ông đã đứng đầu một ê kíp khoảng 30 công tố viên chuyên về các vụ tham nhũng và gian lận bầu cử. Cho tới nay, ông làm việc ở La Haye để điều tra cho Tòa án Công lý Quốc tế về các tội ác chiến tranh ở Kosovo.
Jack Smith đã hứa sẽ làm việc một cách hoàn toàn độc lập, nhưng Donald Trump chưa gì đã không tin, tố cáo một sự bất công và báo trước là sẽ không cộng tác với công tố viên.
Thanh Phương
*************************
Bộ Tư pháp Mỹ bổ nhiệm công tố viên đặc biệt điều tra Trump
Reuters, VOA, 19/11/2022
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland thông báo bổ nhiệm Jack Smith làm công tố viên đặc biệt cho các cuộc điều tra về hành động của cựu Tổng thống Donald Trump, trong phòng họp báo của Bộ Tư pháp Mỹ ở Washington, Mỹ, ngày 18 tháng 11 năm 2022.
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland ngày thứ Sáu bổ nhiệm Jack Smith, một công tố viên điều tra tội phạm chiến tranh, làm công tố viên đặc biệt để giám sát các cuộc điều tra của Bộ Tư pháp liên quan đến Donald Trump, bao gồm cả việc cựu tổng thống này xử lý các tài liệu nhạy cảm và nỗ lực đảo ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020.
Thông báo của ông Garland được đưa ra ba ngày sau khi ông Trump, người theo Đảng Cộng hòa, tuyên bố sẽ tái tranh cử tổng thống vào năm 2024. Ông Garland cho biết tư cách ứng cử viên của ông Trump, cũng như ý định tái tranh cử của Tổng thống Đảng Dân chủ Biden, khiến việc bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt là cần thiết.
Các công tố viên đặc biệt đôi khi được bổ nhiệm để điều tra các vụ án nhạy cảm về chính trị và họ thực hiện công tác của mình với một mức độc độc lập khỏi lãnh đạo Bộ Tư pháp.
Công tố viên đặc biệt Jack Smith (Ảnh : AP)
"Tiến độ của các cuộc điều tra sẽ không dừng lại hoặc trì trệ dưới sự giám sát của tôi", ông Smith nói trong một phát biểu. "Tôi sẽ suy xét một cách độc lập và sẽ xúc tiến các cuộc điều tra một cách nhanh chóng và thấu đáo hướng tới bất cứ kết quả nào mà các dữ kiện và luật pháp xác định".
Ông Smith sẽ giám sát cuộc điều tra về việc ông Trump xử lý các tài liệu của chính phủ sau khi rời Nhà Trắng vào năm ngoái và cuộc điều tra về những nỗ lực can thiệp vào quá trình chuyển giao quyền lực một cách ôn hòa sau cuộc bầu cử năm 2020, ông Garland cho biết.
Ông Smith, một người độc lập về chính trị, cho tới gần đây từng là công tố viên trưởng của tòa án đặc biệt ở The Hague, được giao nhiệm vụ truy tố các tội ác chiến tranh ở Kosovo. Trước đó, ông giám sát bộ phận liêm chính công cộng của Bộ Tư pháp và từng là công tố viên liên bang và tiểu bang ở New York.
Đây là lần thứ hai trong vòng năm năm Bộ Tư pháp chỉ định một công tố viên đặc biệt để điều tra hành vi của ông Trump. Cựu giám đốc FBI Robert Mueller, được bổ nhiệm làm công tố viên đặc biệt vào năm 2017, đã thu thập bằng chứng về các liên lạc giữa ban vận động tranh cử tổng thống năm 2016 của ông Trump và Nga, nhưng nhận thấy không đủ bằng chứng để truy tố.
Các đặc vụ FBI đã thu giữ hàng ngàn tài liệu của chính phủ, một số được đánh dấu tuyệt mật, từ tư gia ở Mar-a-Lago của ông Trump trong một cuộc lục soát được tòa án chấp thuận vào ngày 8 tháng 8. Các nhà điều tra cũng đang điều tra ông Trump về chuyện cản trở cuộc điều tra. Ông Trump đã đệ đơn kiện dân sự nhằm trì hoãn cuộc điều tra tài liệu mật và giữ một số tài liệu không cho các nhà điều tra tiếp cận.
Cuộc điều tra còn lại là cuộc điều tra quy mô lớn về một âm mưu bất thành của các đồng minh của ông Trump nhằm đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 bằng cách gửi hàng loạt danh sách đại cử tri giả tạo tới Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ và cố gắng ngăn Quốc hội xác nhận chiến thắng bầu cử của ông Biden.
Một đại bồi thẩm đoàn đang nghe bằng chứng trong vụ án đó, với các công tố viên ra trát buộc khai chứng cho các cựu luật sư hàng đầu của Nhà Trắng và các cố vấn thân cận của Phó Tổng thống Mike Pence.
Theo Reuters
Nguồn : VOA, 19/11/2022
