Việt Nam đã ưu tiên thực hiện các cam kết và nghĩa vụ của mình theo các điều ước quốc tế về quyền con người

Nhân dân xã Đồng Tâm căng biểu ngữ ủng hộ Đảng và Nhà nước nhưng vẫn bị thẳng tay đàn áp

Báo Quân đội ngày 12/12/2022 trong chủ đề – Làm thất bại chiến lược "diễn biến hòa bình" – có bài tựa đề "Kiên định cùng thế giới thúc đẩy và bảo vệ quyền con người" với nhận định là vai trò và uy tín của Việt Nam về thúc đẩy, bảo vệ quyền con người là không thể phủ nhận được và đã được bạn bè và dư luận quốc tế ghi nhận, đánh giá cao [1].

Bài nầy nói rằng bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam nhận định : "Trong số những cam kết của Việt Nam khi được bầu vào Hội đồng Nhân quyền, điều đáng khích lệ là Việt Nam đã ưu tiên thực hiện các cam kết và nghĩa vụ của mình theo các điều ước quốc tế về quyền con người" [1].

Thực ra báo Quân đội chỉ trích một phần trong một câu của bà Pauline Tamesis, toàn vẹn câu ấy là như sau : "Trong số các cam kết của Việt Nam khi được bầu vào Hội đồng Nhân quyền, điều đáng khích lệ là Việt Nam đã ưu tiên thực hiện các cam kết và nghĩa vụ của mình theo các điều ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đã phê chuẩn 7 trên 9 điều ước ; tăng cường giáo dục về nhân quyền ; và giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu đối với việc thụ hưởng nhân quyền, đặc biệt quan tâm đến quyền của các nhóm dễ bị tổn thương" [2].

Đảng đã làm gì để giúp dân có nhân quyền ?

Đầu tiên, đảng dùng cụm từ "quyền con người" thay vì từ "nhân quyền", để lập lờ về các khái niệm và điều ước quốc tế về nhân quyền, thường là rất khác với khái niệm mà đảng muốn tuyên truyền là "quyền con người". Để bóc trần sự thật về việc đảng tôn trọng nhân quyền, cần chỉ ra là việc đảng tránh các điều ước quốc tế mà đảng đã phê chuẩn, và làm lẫn lộn người đọc với cách dùng hai cụm từ nầy. 

Người xưa có câu "đục nước béo cò", đảng ở đây là kẻ cơ hội lợi dụng sự lẫn lộn của người đọc để mong che dấu thành tích về việc đảng bảo vệ nhân quyền. Nhưng sự thật là đâu ?

Điều 25 Hiến pháp năm 2013 do đảng làm có ghi 2 câu : "Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định". 

Cách viết hiến pháp kiểu hàng hai nầy tạo nên lầm lẫn mà kẻ tạo cơ hội để đục nước béo cò là đảng, khi đảng cố tình dàn dựng để thủ lợi. Một bên, xã hội dân sự diễn giải câu đầu tiên trong hiến pháp là câu chính và cho rằng họ có các quyền căn bản theo các khái niệm và điều ước quốc tế về nhân quyền. 

Ngược lại, đảng có tầm kiểm soát gắt gao trong quá trình làm luật và vì vậy đảng đạo diễn đủ thứ luật để hạn chế nhân quyền, mặc dù trong hiến pháp có qui định về các quyền ấy để "làm cảnh".

Các tội danh trong bộ luật hình sự có nghịch lý với hiến pháp thường được đảng dùng để đàn áp nhân quyền là "Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân"(Điều 79 Luật Hình sự cũ), "Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam" (Điều 88 luật hình sự cũ) và "Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân"(Điều 258 Luật Hình sự cũ). Từ ngày 1/1/2018, các tội danh này được giữ lại nhưng thay đổi số thứ tự và bổ sung thêm sự chế tài trong cả trường hợp "chuẩn bị phạm tội" mà luật hình sự cũ chưa từng quy định [3].

Dùng các tội danh nầy trong bộ luật hình sự, và sự kiểm soát của đảng trong cách làm việc của tòa án, đảng không từ cơ hội nào để lạm dụng luật pháp và tòa án để đạt được lợi ích mà đảng muốn. Cụ thể, bộ trưởng Bộ Tư pháp thường là Ủy viên Trung ương Đảng. [4] Ban Nội chính Trung ương đảng bám sát tiến độ các vụ án, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc ; đẩy nhanh tiến độ, xử lý dứt điểm các vụ án, vụ việc theo yêu cầu, kế hoạch của ban Chỉ đạo [5].

Về mặt kiểm soát và trấn áp, ngân sách năm 2021 của bộ Công an là 4,19 tỷ đô la Mỹ, gần tương đương với ngân sách bộ Quốc phòng (5,3 tỷ). Năm 2017, Trung tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Chính trị quân đội Việt Nam, xác nhận rằng Việt Nam có một đơn vị tác chiến mạng Lực lượng 47 mới gồm 10.000 dư luận viên để chống lại những chỉ trích về đảng và chính phủ trên mạng [6].

Một phần ngân quỹ Quốc phòng nêu ra ở trên là để trấn áp và kiểm soát dân. Năm 2017, đảng đã đổi hiến pháp để xác định rõ ràng "bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa" là một trong những nhiệm vụ cốt lõi của quân đội [7]. Bộ Quốc phòng có 450 ngàn người làm việc. Với ngân quỹ tương tự, bộ Công an chắc cũng có cả 300 ngàn người làm việc. Đảng có hơn 5 triệu đảng viên. Thế thì dưới trướng, đảng có thể huy động khoảng 6 triệu người nếu cần để đàn áp nhân quyền, nếu đảng thấy nhân quyền đe dọa "chế độ xã hội chủ nghĩa". 

Đây là một lực lượng đồ sộ mà mỗi cá nhân phải đối mặt nếu tác nhân ấy thực sự muốn thực hiện những khái niệm và điều ước quốc tế về nhân quyền. Câu hỏi được đặt ra trong cán cân quyền lực như thế giữa thể chế và cá nhân, những tác nhân cho thay đổi có sợ không ?

Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, hơn 150 tù nhân chính trị tại Việt Nam hiện đang bị giam giữ chỉ vì thực thi các quyền cơ bản của họ

Đảng trấn áp nhân quyền như thế nào ?

Các anh Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn đang bị giam cầm tổng cộng 47 năm bởi vì họ làm hội Nhà báo Độc Lập và làm báo Việt Nam Thời Báo [8]. Tội ác ở đây là đảng cố tình trấn áp quyền tự do lập hội, tự do ngôn luận, tự do báo chí và tiếp cận thông tin.

Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, hơn 150 tù nhân chính trị tại Việt Nam hiện đang bị giam giữ chỉ vì thực thi các quyền cơ bản của họ [9]. Các blogger và nhà hoạt động nhân quyền phải đối mặt với sự sách nhiễu, đe dọa, theo dõi và thẩm vấn của công an hàng ngày. Các nhà hoạt động phải đối mặt với thời gian dài bị giam giữ trước khi xét xử, không được tiếp cận với luật sư hoặc gia đình trong một nhà nước công an độc đảng không dung thứ bất cứ bất đồng chính kiến nào.

Nhà báo công dân Đỗ Công Đương, 58 tuổi, chết ngày 2/8/2022 tại Trại giam số 6, tỉnh Nghệ An sau một thời gian dài đau ốm và được cho là không được khám chữa bệnh đầy đủ [10]. Tội ác ở đây là thể chế kiểm soát do đảng lãnh đạo đối xử tàn ác và khốc liệt với dân muốn tường trình cho xã hội những bất công mà xã hội phải gánh chịu bởi độc tài toàn trị. 

Ngày 9/8/2022, gia đình của 27 tù nhân lương tâm đã kêu gọi "các tổ chức nhân quyền quốc tế, đại diện các chính phủ tự do hãy cùng chúng tôi yêu cầu nhà cầm quyền phải tôn trọng quyền con người của các tù nhân lương tâm Việt Nam – được cung cấp nước sạch, thực phẩm an toàn và chăm sóc y tế kịp thời" [10].

Bà Cấn Thị Thêu, một nông dân mất đất, hiện đang thụ án tù tám năm, từng nói với đài BBC trong lần bà được ra tù cách đây vài năm, rằng nước trong tù rất bẩn, nhà tù mùa hè nóng đến ngất xỉu, mùa đông lạnh cóng, quá khổ sở khiến bà từng đi tiểu ra máu [10].

Người nhà ông Trần Huỳnh Duy Thức từng nói với đài BBC rằng ông ‘có biểu hiện ngộ độc’ và không dám ăn đồ ăn trại giam. Nhưng khi thấy ông ăn mì gói thì trại giam không chịu cấp nước sôi cho ông để nấu mì… [10].

Để đi đến tận cùng của sự khốn nạn, đảng đưa những tù nhân lương tâm đi thi hành án xa nhà như một hình phạt bổ sung [11]. Mới đây nhất là hai trường hợp ở Hà Nội trong cùng một vụ án, bà Nguyễn Thị Tâm bị chuyển đến Trại giam Gia Trung, tỉnh Gia Lai cách nhà gần 1.200 km, còn ông Trịnh Bá Phương bị chuyển đến Trại giam An Điềm ở tỉnh Quảng Nam.

Bà Đỗ Thị Thu, vợ ông Phương cùng bố chồng và em chồng xuất phát từ quê nhà ở tỉnh Hòa Bình vào sáng 25/9/2022 và đến sáng hôm sau mới có mặt ở trại giam để thăm gặp ông Phương. Bà Thu nói "Từ nhà đến Trại An Điềm và quay về hết 29 tiếng. Chi phí cho một người ít nhất là 1 triệu, cả đi lẫn về" [11].

Đảng có thành công trong trấn áp nhân quyền không ?

Đinh Thảo nhà hoạt động trẻ khoảng 30 tuổi nói về ước nguyện cô ôm ấp bấy lâu : "Mục tiêu cuối cùng của tôi là vận động để Việt Nam trở thành một quốc gia tôn trọng nhân quyền, có dân chủ" [12].

Đinh Thị Thu Thủy, sinh năm 1982, đang chấp hành bản án 7 năm tù về tội tuyên truyền chống nhà nước. Thu Thủy dùng Facebook để lên tiếng ủng hộ các tù nhân chính trị [9].

Trần Hoàng Phúc, sinh năm 1994, sinh viên Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh và là thành viên của Sáng kiến ​​thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á, bị kết án 6 năm tù về tội "tuyên truyền chống nhà nước" vì đăng tài liệu chỉ trích chính quyền Việt Nam. Anh bắt đầu tham gia các hoạt động xã hội trong những năm gần đây, bao gồm giúp đỡ nạn nhân lũ lụt ở miền Trung Việt Nam và tham gia các hoạt động ủng hộ nhân quyền [9].

Lê Hữu Minh Tuấn, sinh năm 1989, đang chấp hành bản án 11 năm tù về tội tuyên truyền chống nhà nước. Tuấn tốt nghiệp Đại học Đà Nẵng và từng là sinh viên Đại học Luật Hà Nội. Anh gia nhập Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam vào tháng 8 năm 2014. Với bút danh Lê Tuấn, anh đã viết về nhiều chủ đề khác nhau bao gồm nghiên cứu về sự phát triển của xã hội dân sự ở Nga và các cuộc biểu tình dân chủ ở Hồng Kông [9].

Trong bài "Tuổi 20 và quyền tự do phản kháng theo lương tâm" trên Việt Nam Thời Báo, một cựu tù nhân lương tâm chia sẻ : "Chúng tôi nhận thấy bất công tràn lan trong xã hội ngày hôm nay, bất nhân giữa con người với nhau, bất trung của những vị lãnh đạo đối với đất nước và nhân dân, vì lẽ đó, chúng tôi cần phải lên tiếng. Trong tâm hồn chúng ta định sẵn một tình yêu mãnh liệt với quê hương, với đồng bào, cho nên chúng tôi đau đáu, thổn thức, lắng lo trước hiểm họa xâm lăng đất nước mà Trung Quốc đã, đang thực hiện. Lên tiếng, phải lên tiếng, đó là mệnh lệnh của hồn thiêng sông núi và mệnh lệnh của lương tâm mình" [13].

Thế thì sự thật về việc đảng tôn trọng nhân quyền là thế nào ?

Trở lại bài của báo Quân đội về "Kiên định cùng thế giới thúc đẩy và bảo vệ quyền con người", bài nầy cho rằng "Xuyên tạc chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam qua vỏ bọc "dân chủ, nhân quyền", bịa đặt về tình hình nhân quyền ở Việt Nam là chiêu bài cố hữu của các thế lực phản động" và "…với việc trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025, Việt Nam sẽ có cơ hội tham gia chủ động, tích cực hơn vào việc thúc đẩy những sáng kiến, giải pháp nhằm bảo đảm tốt hơn các quyền cơ bản của con người" [1].

Tôi đọc bài phát biểu của bà Pauline Tamesis về "Nhân phẩm, Tự do và Công lý cho Tất cả" một vài lần. [2] Tôi có thể tin vào nội dung của bài ấy. Bà Tamesis có hơn 20 năm kinh nghiệm về quan hệ quốc tế, điều phối phát triển, quản lý khủng hoảng mà bà đã có được khi nắm giữ các vị trí lãnh đạo cấp cao tại Liên Hiệp Quốc ở nhiều khu vực. 

Ngược lại, với quá trình làm việc có hệ thống và hèn hạ của đảng trong việc đàn áp nhân quyền trên quê hương, tôi không tin một câu nào trong bài viết của báo Quân đội.

Nhân đây, tôi xin mượn lời từ mẹ của anh Phạm Chí Dũng để thay lời kết cho bài nầy "…Trong tâm trạng của một người mẹ có con bị tù đày "tay đứt ruột xót", gia đình rất đau buốt, nhất là những ngày năm hết Tết đến, sự thiếu vắng, đoàn tụ gia đình thật tẻ lạnh, xót xa [14].

Phạm Đình Bá

Nguồn : VNTB, 05/01/2023

Nguồn :

1. "Kiên định cùng thế giới thúc đẩy và bảo vệ quyền con người", Báo Quân đội Nhân dân, 12/12/2022  

2. Pauline Tamesis, "Dignity, Freedom and Justice for All", UN, 09/12/2022 

3. "Luật Hình sự Việt Nam mới sửa Điều 79, 88 và 258", BBC tiếng Việt, 04/01/2018 

4. "Bộ trưởng Bộ Tư pháp (Việt Nam)", Wikipedia, 2022 

5. Hoài Nguyễn, "Việt Nam tuyên bố tiếp tục làm án theo chỉ đạo", VNTB, 30/12/2022 

6. "Censorship in Vietnam", Wikipedia, 2022

https://en.wikipedia.org/wiki/Censorship_in_Vietnam.

7. Thayer, C.A., "Military politics in contemporary Vietnam : political engagement, corporate interests, and professionalism, in The Political Resurgence of the Military in Southeast Asia", Routledge, 2012, p. 63-84.

8. "Nhà báo Phạm Chí Dũng bị kết án 15 năm tù, 3 năm quản chế", VNTB, 05/01/2021 

9. "Free Vietnam’s Political Prisoners ! 2022", Human Rights Watch, 21/12/2022

10. "Ông Đỗ Công Đương chết trong tù và lời kêu gọi ‘quyền chữa bệnh’ cho tù nhân", BBC, 10/08/2022 

11. "Tù nhân lương tâm bị đưa đi thi hành án xa nhà như một hình phạt bổ sung", RFA, 27/09/2022.

12. "Nhà hoạt động Đinh Thảo : Biết là sẽ gặp khó khăn ‘nhưng vẫn phải về’", BBC, 15/11/2019 

13. Paulus Lê Sơn, "Tuổi 20 và quyền tự do phản kháng theo lương tâm", VNTB, 08/07/2017 

14. Xuân Minh, "Phạm Chí Dũng chống hay bảo vệ nhà nước Việt Nam ?", VNTB, 26/02/2021

"Nhân quyền lớn nhất ở Việt Nam là lo cho 100 triệu dân ấm no và hạnh phúc, dân chủ, cuộc sống bình yên, an ninh, an toàn, an dân, đó là điều quan trọng nhất là phát huy tối đa yếu tố con người".

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Diễn đàn cấp cao thường niên lần thứ ba về công nghiệp 4.0 (Ảnh : TTXVN).

Ông Phạm Minh Chính, Thủ tướng cộng sản Việt Nam tuyên bố như thế tại Phiên toàn thể Diễn đàn cấp cao thường niên lần thứ 3 về cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với chủ đề "Phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bền vững thời kỳ hậu Covid-19 và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong kỷ nguyên số" tại Hà Nội ngày 6/12/2021.

Qua câu nói này, rõ ràng ông Chính đã "duy vật" hơn nhiều người cộng sản, vì con người, nhất là người dân Việt Nam, không thể chỉ sống bằng vật chất như loài cầm thú. Nhưng chính vì quan niệm hẹp hòi như vậy mà bao nhiêu năm nay, Việt Nam bị lên án đã chà đạp quyền con người, chỉ đứng sau lưng Trung Quốc ở Á Châu. Từ Liên Hiệp Quốc, Liên Hiệp Châu Âu (European Union, EU) đến Hoa Kỳ và các tổ chức theo dõi nhân quyền và các quyền tự do trên thế giới đều đồng loạt đặt Việt Nam vào vị trí "rất thấp" trong bảng số đánh giá trên thế giới.

Chẳng hạn như Bảng liệt kê của Freedom House năm 2022 đã xếp Việt Nam vào hạng thứ 19/100 quốc gia "không có tự do" trong đời sống chính trị và quyền tự do cá nhân và hạng 22/100 quốc gia "không có tự do" trong trao đổi thông tin qua internet. 

Trong khi Tổ chức theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) thường xuyên viết :

"Việt Nam tiếp tục vi phạm các quyền dân sự và chính trị cơ bản một cách có hệ thống. Chính quyền, dưới chế độ cai trị độc đảng của Đảng cộng sản Việt Nam, xiết chặt vòng kiềm tỏa các quyền tự do biểu đạt, tự do lập hội, nhóm họp ôn hòa, tự do đi lại và tự do tôn giáo. Các công đoàn độc lập hay bất kỳ một tổ chức, hội nhóm nào bị coi là có nguy cơ đối với sự độc tôn quyền lực của Đảng cộng sản vẫn bị cấm thành lập và hoạt động. Nhà cầm quyền chặn đường truy cập tới một số trang mạng và tài khoản trên mạng xã hội, và gây sức ép, buộc các công ty viễn thông và mạng xã hội phải gỡ bỏ hoặc hạn chế các nội dung phê phán chính quyền hoặc đảng cầm quyền.

Những người lên tiếng phê phán đảng hoặc chính quyền phải đối mặt với nguy cơ bị công an đe dọa, sách nhiễu, cản trở việc đi lại, hành hung thân thể, bị câu lưu và bắt giữ tùy tiện, và bỏ tù. Công an giam giữ các nhà hoạt động chính trị hàng tháng trời mà không cho tiếp xúc với luật sư và thẩm vấn họ thô bạo. Các tòa án do đảng kiểm soát kết án các nhà hoạt động và blogger dựa trên các cáo buộc ngụy tạo về an ninh quốc gia.

Chính quyền Việt Nam có vẻ đã đạt được một số thành công trong việc chống dịch Covid-19. Sau khi áp dụng chính sách gắt gao về theo dõi tiếp xúc, xét nghiệm hàng loạt, tuyên truyền vệ sinh, đóng cửa biên giới sớm, giãn cách xã hội, bắt buộc cách ly tập trung, tính đến cuối năm 2020 Việt Nam chỉ ghi nhận khoảng hơn 1.000 ca nhiễm và 35 người chết. Tuy nhiên, các thành tích đó của Việt Nam phải đổi bằng cái giá là gia tăng vi phạm nhân quyền : hạn chế tự do biểu đạt ; không bảo vệ được quyền dịch vụ xã hội và hỗ trợ của chính phủ" (1).

Việt Nam hiện còn giam giữ khoảng từ 170 đến 300 người hoạt động dân chủ và nhân quyền trong nhiều nhà tù không có điều kiện sống đấy đủ và nghèo nàn về bảo vệ sức khỏe.

Bắt giam, khủng bố tùy tiện giới bất đồng chính kiến

Các tổ chức quốc tế cũng ghi nhận chính quyền cộng sản Việt Nam có thông lệ bắt giam và cô lập "có thời hạn" những người bất đồng chính kiến trong các dịp hội họp hay lễ lạc quan trọng nhằm đề phòng đối kháng. Việt Nam cũng không hạn chế việc bắt những người hợp tác với các tổ chức quốc tế theo dõi tình hình nhân quyền ở Việt Nam.

Báo cáo thường niên năm 2020 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tiết lộ : "Bà Nguyễn Xuân Mai, ông Phạm Tấn Hoàng Hải, ông Nguyễn Văn Thiết, ông Trần Ngọc Sương và bà Lương Thị Nở là những người "từng tham gia các hội nghị quốc tế thường niên ở Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng ở Đông Nam Á năm 2018. Họ bị cấm bay đến Bangkok từ ngày 28/10 – 1/11/2019, theo lệnh của Bộ Công an hoặc cơ quan công an địa phương. Ông Nguyễn Anh Phụng, người ban đầu dự định tham dự hội nghị, được cho là đã bị thẩm vấn tại nhà để biết thêm thông tin về hội nghị và cuối cùng ông đã không tham dự".

Tiếp theo là trường hợp những nhà hoạt động : "Huỳnh Ngọc Trường (Công giáo), Nguyễn Phạm Ái Thùy (Công giáo), Ngô Thị Liên (Công giáo), Đại đức Thích Thiện Phúc (Phật giáo), Nay Y Ni (người H'Mông theo Công giáo) : Dự hội nghị về tự do tôn giáo năm 2019 tại Bangkok. Trong hội nghị, họ tham dự một khóa đào tạo do Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về Nhân quyền (OHCHR) tổ chức, về cách gửi khiếu nại theo các thủ tục đặc biệt.

Ngày 6/11/2019, khi trở lại sân bay quốc tế Đà Nẵng, ông Huỳnh Ngọc Trường, bà Nguyễn Thị Hoài Phương, bà Nguyễn Phạm Ái Thủy, bà Ngô Thị Liên và Đại đức Thích Thiện Phúc đã bị các nhân viên an ninh thẩm vấn riêng về việc họ tham gia hội nghị, bị hỏi nội dung hội nghị là gì, những người tổ chức và những người tham gia là ai, ai tài trợ cho họ đi và họ đã chia sẻ và đã làm gì tại hội nghị.

Ông Nay Y Ni được cho là đã bị thẩm vấn trong hai ngày 8 và 9/11/2019 khi trở về từ Bangkok, và chính quyền khám xét phòng của ông vào ngày 13/11/2019. Sau đó, vào ngày 18/11/2019, ông bị mất việc tại bệnh viện Bình Dương.

Ngày 14/11/2019, trong bối cảnh người dân Giáo xứ Cồn Dầu bị trục xuất theo lệnh ban hành năm 2011, nhiều công an đã bao vây nhà ông Huỳnh Ngọc Trường và bà Nguyễn Thị Hoài Phương. Lo sợ đây là đòn trả thù vì đã tham gia hội nghị năm 2019 ở Bangkok, họ chạy đến biên giới Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị và định chạy sang Lào. Tuy nhiên, ông Huỳnh Ngọc Trường đã bị công an tạm giữ và thẩm vấn trước khi vượt biên. Khi được một cảnh sát đưa đến một khách sạn gần đó để nghỉ qua đêm, ông đã bị một nhóm nam giới đánh ngất xỉu và chỉ dừng tay khi có cảnh sát can thiệp. Vào ngày 30/11/2019, ông Huỳnh Ngọc Trường một lần nữa bị bắt ở cửa khẩu Mộc Bài khi ông đang trên một xe khách chạy tới biên giới Campuchia. Ông bị thẩm vấn trong mười hai giờ về các hoạt động của ông nhằm bảo vệ tự do tôn giáo của giáo dân và về hội nghị năm 2019 tại Bangkok".

Liên Hiệp Châu Âu lên tiếng về nhân quyền Việt Nam

Trong khi đó, trong báo cáo phổ biến đầu năm 2021, Nghị viện Châu Âu cũng bất bình về tình trạng bắt giữ tùy tiện những người bất đồng chính kiến và vi phạm nhân quyền của chính quyền Việt Nam. Báo cáo nói rõ : "Tôn trọng nhân quyền là tiêu chí hàng đầu của mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên Hiệp Châu Âu, và là yếu tố quan trọng cho Thỏa hiệp Thương mại giữa hai bên" (2).

Trong khi đó Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International) cũng báo cáo : "Một cuộc điều tra mới của Ân Xá Quốc Tế vừa xác định một chiến dịch tấn công bằng phần mềm gián điệp nhắm vào những người bảo vệ nhân quyền (HRDs) Việt Nam từ tháng 2 năm 2018 đến tháng 11 năm 2020".

Báo cáo viết : "Phòng Nghiên cứu An ninh của Ân Xá Quốc Tế cho rằng các cuộc tấn công này là do một nhóm hacker có tên là Ocean Lotus thực hiện. Nhóm này hoạt động từ năm 2014, chuyên nhắm vào các công ty tư nhân và HRDs.

Phòng Nghiên cứu An Ninh của Ân Xá Quốc Tế đã điều tra và xác định những vụ tấn công bằng phần mềm gián điệp này là bằng chứng mới đây nhất về tình trạng đàn áp tự do biểu đạt tại Việt Nam và chống lại các nhà hoạt động Việt Nam tại nước ngoài.

Toám lược các cuộc đàn áp trên không gian mạng ở Việt Nam

Nhân quyền đang ngày càng bị vi phạm cả ngoại tuyến và trực tuyến ở Việt Nam. Trong suốt 15 năm qua, tình trạng đàn áp liên quan đến các hoạt động trực tuyến đã gia tăng đáng kể ở Việt Nam, dẫn tới một làn sóng quấy rối, đe dọa, hành hung, và truy tố.

Sinh hoạt tín ngưỡng cổ truyền của sắc tộc Sán Chay – Lễ cầu mùa

Ân Xá Quốc Tế đã ghi nhận kể từ năm 2006 nhiều trường hợp bắt giam và truy tố các nhà bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam để trả đũa việc họ biểu đạt trên mạng. Cùng năm đó, cựu tù nhân lương tâm Trương Quốc Huy bị bắt giữ tại một internet café ở Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhiều nhà hoạt động và blogger đã bị kết án vì tội "tuyên truyền chống Nhà nước". Blogger bảo vệ nhân quyền Nguyễn Ngọc Như Quỳnh  (Mẹ Nấm) đã bị kết án 10 năm tù vào tháng 6 năm 2017 với tội danh này.

Bà Quỳnh đã bị ép phải rời Việt Nam đi tị nạn ở Hoa Kỳ ngày 17 tháng 10 năm 2018, cùng mẹ và hai con.

Vẫn theo Ân Xá Quốc Tế thì :"Các nhà hoạt động và các blogger cũng phải thường xuyên đối mặt với những vụ hành hung của các quan chức hay những kẻ côn đồ có liên quan tới chính phủ. Cảnh sát đặt các nhà hoạt động trong tình trạng quản thúc tại gia hoặc bị giam giữ một thời gian ngắn để ngăn cản họ không được tham gia vào các sự kiện công cộng. Chính phủ cũng sử dụng lệnh cấm đi lại để ngăn cản các nhà hoạt động và những người bảo vệ nhân quyền đi ra nước ngoài và tham gia các hoạt động với cộng đồng quốc tế.

Vào tháng 12 năm 2020, Ân Xá Quốc Tế đã công bố báo cáo "Hãy để chúng tôi thở", nói về tình trạng hình sự hóa, quấy rối trực tuyến và các vụ hành hung lan rộng mà các nhà hoạt động và bloggers phải đối mặt, ngoài ra, báo cáo còn cho thấy sự gia tăng về số lượng người bị giam giữ vì biểu đạt ôn hòa trên mạng. Ân Xá Quốc Tế cũng đã chỉ ra tình trạng đồng lõa ngày càng tăng của các công ty công nghệ khổng lồ như Facebook và Google với chế độ kiểm duyệt hà khắc của chính quyền Việt Nam, mà theo đó bất cứ biểu đạt bất đồng ôn hòa nào cũng đều có thể bị ngăn chặn hoặc hạn chế.

Cuối cùng Ân Xá Quốc Tế kết luận : "Các nhà hoạt động và HRDs bị bỏ tù, sách nhiễu, tấn công và bị kiểm duyệt đến mức phải buộc im tiếng bỡi các bộ luật mơ hồ và có phạm vi rất rộng vốn không tuân thủ các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Vào tháng 1 năm 2019, bộ luật gây nhiều tranh cãi, Luật An ninh Mạng bắt đầu có hiệu lực tại Việt Nam, bộ luật này cho phép chính phủ có quyền lực rộng lớn trong việc hạn chế quyền tự do trên mạng, buộc các công ty công nghệ phải giao nộp một lượng dữ liệu rất lớn và kiểm duyệt nội dung của người dùng".

Nên biết Việt Nam đã tổ chức và huấn luyện 10.000 Quân nhân có trình độ Internet chuyên môn cao để tham gia lực lượng "chiến tranh mạng" bảo vệ Đảng và chế độ. Ngoài ra Nhà nước Việt Nam còn sử dụng cả Quân đội và Công an làm công tác "bảo vệ chính trị nội bộ" để giữ gìn an ninh, đề phòng các hoạt động nổi dậy và thành lập đảng đối lập.

Tôn giáo vẫn bị kiểm soát

Về những vi phạm quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo ở Việt Nam, Ủy ban Tự do Tôn giáo Hoa Kỳ (United States Commission on International Religious Freedom, USCIRF) đã đề nghị Chính phủ Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách Các nước cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo (Country of Particular Concern, CPC) vì những vi phạm một cách có hệ thống, liên tục và nghiêm trọng đối với tự do tôn giáo.

Các khuyến nghị của USCIRF được ghi trong Báo cáo về Tự do Tôn giáo năm 2022 vào ngày 25/4/2022.

Trong buổi họp báo công bố bản báo cáo này, khi trả lời các câu hỏi của báo chí về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam, USCIRF đề cập đến : "Luật Tín ngưỡng Tôn giáo năm 2018, quan ngại rằng luật này cho phép sự sách nhiễu đối với lãnh đạo tôn giáo và những người thuộc cộng đồng miền núi ở Việt Nam, bao gồm người Thượng, người H'mông và các nhóm sắc tộc khác đặc biệt dễ bị tổn thương.

USCIRF cũng nêu lên tình trạng bắt bớ nhiều người đấu tranh cho tự do tôn giáo, hoặc bị bỏ tù chỉ vì niềm tin tôn giáo của mình. Điển hình là trường hợp của tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển, người đang chịu án 11 năm tù giam vì tội "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân".

Trên vùng Tây-bắc Việt Nam, nhà cầm quyên đã tìm mọi cách quấy rối, ngăn chặn và đồi xử tàn tệ với các nhóm theo đạo Tin lành do ông Dương Văn Minh, người dân tộc H'mông xây dựng vì ông không chịu gia nhập phe Tin lành nhà nước.

Vì vậy, USCIRF đã đưa ra một số khuyến nghị dành cho Chính phủ Hoa kỳ nhằm cải thiện, thúc đẩy tự do tôn giáo ở Việt Nam. Cụ thể như : "Tham gia cùng Chính phủ Việt Nam, các nhóm xã hội dân sự và giới chuyên môn nhằm thúc đẩy việc sửa đổi Luật Tín ngưỡng Tôn giáo và các Nghị định thi hành Luật, để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế ; Chỉ đạo Phái đoàn Hoa Kỳ tại Việt Nam chú ý và và giám sát tình trạng của các tù nhân lương tâm về tôn giáo và vận động, đảm bảo quyền lợi trong tù và trả tự do cho họ ; Quốc hội Hoa Kỳ nên ủng hộ luật liên quan đến tự do tôn giáo ở Việt Nam, chẳng hạn như Đạo luật Nhân quyền Việt Nam" (Tin của RFA, Radio Free Asia).

Chính quyền cộng sản Việt Nam phản ứng

Trước những tố cáo minh bạch của quốc tế, chính phủ Việt Nam vẫn gọi đó là "Thủ đoạn xuyên tạc việc thực hiện quyền tự do tôn giáo của các thế lực thù địch".

Bài phản biện của Học viện Chính trị khu III, ngày 26/12/2021 viết :v"Thời gian qua, các thế lực cực đoan thường xuyên lợi dụng tôn giáo để chống phá Nhà nước, với những thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Trong đó, các thủ đoạn chính thường được sử dụng gồm :

"Một là, đưa ra các báo cáo, phúc trình có nội dung sai lệch, không phản ánh đúng thực tế về việc thực hiện quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam.

Liên tục những năm qua, một số tổ chức thiếu thiện chí ở Mỹ và các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã tổ chức những cuộc hội thảo, họp báo, điều trần, ban hành nghị quyết, các bản phúc trình sai sự thật, bóp méo tình hình nhân quyền, tự do tôn giáo ở Việt Nam, mà đặc biệt là tại các vùng có đông đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống. Một số cơ quan, tổ chức như Ủy ban Tự do tôn giáo quốc tế Mỹ (USCIRF), Nghị viện Châu Âu, Tổ chức theo dõi nhân quyền (HRW), Ân Xá Quốc Tế (AI)... đã tổ chức nhiều phái đoàn vào Việt Nam và đi đến các vùng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam Bộ nắm tình hình về dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo. Tuy nhiên, những nội dung mà các tổ chức này phản ánh rất thiếu thiện chí, bóp méo sự thật về tình hình tôn giáo ở Việt Nam nói chung và ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số nước ta nói riêng".

Chi tiết hơn, bài báo lên án : "Các đối tượng thù địch đưa ra các luận điệu cho rằng, nhiều văn bản pháp luật của Việt Nam về vấn đề dân tộc, tôn giáo không tương đồng với Công ước quốc tế về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, quyền con người. Thậm chí, họ còn trắng trợn xuyên tạc Luật Tín ngưỡng, tôn giáo "là bước thụt lùi về tự do tôn giáo", "tạo ra cơ sở pháp lý để đàn áp, bóp nghẹt tôn giáo"… Không dừng lại ở đó, các đối tượng này còn rêu rao Việt Nam đề ra chính sách pháp luật nhưng trên thực tế không thực hiện".

Không chỉ có vậy, Nhà nước cộng sản Việt Nam còn "kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các tổ chức tôn giáo đã được Nhà nước công nhận", trong đó có Giáo hội Công giáo. Nhưng dưới con mắt cú vọ và thái độ lươn lẹo của Công an thì : "Những âm mưu thâm độc về chính trị của các thế lực thù địch vẫn luôn ẩn nấp sau ngọn cờ tôn giáo. Tôn giáo trở thành phương tiện, công cụ để can thiệp vào tình hình nội bộ của nước khác. Đối với Việt Nam, các thế lực cực đoan, chống đối luôn tìm mọi thủ đoạn để tách rời tôn giáo ra khỏi sự quản lý của Nhà nước, từ đó để dễ dàng lợi dụng các tôn giáo vào những mục đích chống phá".

Nhưng các tôn giáo lấy gì để chống phá đảng cầm quyền được cả guồng máy quân đội và công an bảo vệ ? Lập luận này chẳng qua chỉ để che đậy một điều đang diễn ra ở Việt Nam là từ bao năm nay, người có tín ngưỡng và tôn giáo luôn luôn là đối tượng bị theo dõi và kìm kẹp vì người dân đã tin vào giáo hơn sự tuyên truyền về tính vô thần của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Do đó, không ngạc nhiên khi thấy bài viết của Học viện Chính trị khu III đã tìm cách đánh lận con đen để vu cáo : "Thực tế cho thấy, việc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và một số quốc gia phương Tây thường xuyên tổ chức các cuộc điều trần về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam, đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia "không có tự do tôn giáo" cũng chỉ nhằm mục đích tạo cớ can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta, từ đó thực hiện chiến lược "diễn biến hòa bình" làm thay đổi bản chất của chế độ, đưa Việt Nam vào sự lệ thuộc".

Để chính trị hóa vụ việc nhằm tạo lý do đàn áp, bài báo vu cáo : "Các thế lực thù địch, chống đối âm mưu hình thành các tổ chức chính trị đối lập dưới vỏ bọc tôn giáo, đặc biệt là tại các vùng dân tộc thiểu số của nước ta như Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ… làm bình phong để tập hợp, thu hút lực lượng tham gia".

Học viện Chính trị khu III, đặt trụ sở ở Đà Nẵng, tự vẽ rằng : "Có thể thấy, gần đây, các đối tượng ráo riết tiến hành các hoạt động này ở những địa bàn chiến lược Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam bộ ; thực hiện ý đồ "tôn giáo hóa vùng dân tộc thiểu số. Đáng chú ý, các thế lực này đã tuyên truyền, lôi kéo lập ra một số hình thức "tôn giáo" riêng cho người dân tộc thiểu số như "Phật giáo riêng của người Khơme" ; "Tin Lành Đềga" ở Tây Nguyên ; "Tin Lành riêng của người Mông". Một số cá nhân, tổ chức phản động người dân tộc thiểu số lưu vong được sự hỗ trợ của Mỹ và các nước phương Tây liên tục có những hoạt động "đấu tranh" tôn giáo, nhân quyền đối với Việt Nam, thực hiện mưu đồ quốc tế hóa vấn đề "quyền của người bản địa" gắn với vấn đề tôn giáo, dân chủ, nhân quyền nhằm tạo sức ép từ bên ngoài và kích động chống đối chính quyền từ bên trong".

Như thường lệ, ngoài Hoa Kỳ, bài viết không quên ràng buộc hành động tiếp tay của người Việt lưu vong, theo đó cho rằng : "Các tổ chức phản động lưu vong đã tổ chức các cuộc mít tinh, biểu tình, ủng hộ cái gọi là "tiếng nói đấu tranh đòi dân chủ". Các đối tượng cơ hội chính trị trong nước cấu kết với "Đảng Cấp tiến xuyên quốc gia" (TRP) đưa tổ chức "Quỹ người Thượng" do Ksor Kok thành lập đến các diễn đàn của Liên Hợp Quốc vu cáo, phản đối Việt Nam "đàn áp người Thượng"… Bên cạnh đó, lực lượng chống đối người Chăm đang lưu vong tại Hoa Kỳ và Pháp lập ra các tổ chức như : "Văn phòng Chămpa quốc tế - IOC", "Liên minh người Chăm tị nạn tại Hoa Kỳ", "Cộng đồng Muslim Chămpa" để thực hiện các hoạt động chống phá".

Để phô trương, bài báo khoe : "Cùng với công cuộc đổi mới, phát triển của đất nước, tôn giáo ở Việt Nam trong thời gian qua có sự phục hồi, phát triển mạnh mẽ. Nếu như trước năm 1986, ở Việt Nam chỉ có 6 tôn giáo, 3 tổ chức tôn giáo được Nhà nước công nhận thì từ năm 2003, đã có 15 tổ chức tôn giáo thuộc 6 tôn giáo đủ điều kiện để được Nhà nước đã công nhận, với khoảng 19 triệu tín đồ (chiếm 23,5% dân số). Đến năm 2020, Nhà nước đã công nhận và cấp chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo cho 43 tổ chức, thuộc 16 tôn giáo với hơn 27 triệu tín đồ, chiếm khoảng 28% dân số cả nước8. Việc nhiều tôn giáo và tổ chức tôn giáo được công nhận một mặt phản ánh sự quan tâm của Nhà nước Việt Nam trong thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo ; mặt khác, là minh chứng rõ nét khẳng định Việt Nam không phân biệt đối xử vì lý do tín ngưỡng, tôn giáo".

Về chức sắc, bài viết cũng khoe thành tích : "Năm 1990, nước ta có khoảng 38.000 chức sắc, nhà tu hành, đến nay tăng lên 61.200 chức sắc, 147.000 chức việc (tổng số chức sắc, chức việc khoảng 208.300 người), trong đó tăng nhiều nhất là chức sắc của Phật giáo và của đạo Tin Lành. Nếu như trước năm 2003, trung bình mỗi năm có khoảng 7.000 lượt người tốt nghiệp các khóa đào tạo chức sắc do các tôn giáo tổ chức, thì từ năm 2003 đến nay, trung bình mỗi năm có khoảng 15.000 lượt người. Đặc biệt, hiện nay số cơ sở đào tạo của tôn giáo so với năm 1990 đã tăng gấp 3 lần, lên đến 56 cơ sở".

Nhưng ai mà không biết, công việc chọn nhân sự như tuyển sinh, phong chức và thuyên chuyển là những vấn đề nội bộ thuộc thẩm quyền các tôn giáo, nhưng Nhà nước đã nhúng tay kiểm tra lý lịch và xen vào việc lựa chọn, nhất là đối với Giáo hội Công giáo.

Vậy mà, Học viện Chính trị khu vực III vẫn căng cổ ra cãi : "Đối với các luận điệu vu cáo rằng, Việt Nam có các hoạt động đàn áp tôn giáo, cấm đoán các tổ chức tôn giáo hoạt động, có thể thấy đây là những vu cáo vô căn cứ, không có cơ sở".

Các báo khác như Công an Nhân dân và Lý luận Chính trị & Truyền thông cũng tát nước theo mưa cho rằng tố cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền và tự do Tốn giáo : "Đều phản ánh sai lệch, thiếu khách quan, xuyên tạc thực tế về vấn đề nhân quyền và can thiệp vào công việc nội bộ Việt Nam..".

Thủ tướng Việt Nam, Phạm Minh Chính cũng đã nói : "Tôi sẵn sàng đối thoại bất cứ ai trên thế giới về kinh tế Việt Nam, về dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam.

Chúng ta cởi mở, chân thành để làm việc. Khi hợp tác với nhau thì lợi ích hài hòa mà rủi ro phải cùng nhau chia sẻ".

Ông Chính nói vung vít như thế với người Mỹ hôm 12/05/2022 tại Hoa Thịnh Đốn, nhưng lại không sẵn sàng đối thoại với Cộng đồng người Việt ở Mỹ về tình hình nhân quyền ở Việt Nam.

Hành động tránh mặt này, cũng giống như tất cả những Lãnh đạo Việt Nam thăm Hoa Kỳ trước đây gồm Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, hai Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Trương Tấn Sang và hai Thủ tướng Phan Văn Khải và Nguyễn Tấn Dũng.

Nhưng tại sao nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam lại chỉ muốn nói chuyện phải trái về nhân quyền và tôn giáo với người nước ngoài mà lại tránh không đối thoại với người Việt Nam trong và ngoài nước.

Họ ngại gì, nếu không phải lo bị dồn vào chân tường nên mỗi khi bị Quốc tế lên án, Việt Nam đã giẫy lên như đỉa phải vôi.

Phạm Trần

(28/06/2022)

(1) Báo cáo phổ biến năm 2021 

(2) Respect for human rights constitutes a key foundation of the bilateral relations between Vietnam and the EU and is an essential element of the EU-Vietnam Free Trade Agreement.

Freedom House : Chính phủ Việt Nam đàn áp cả những người đấu tranh đang lưu vong !

RFA, 03/06/2022

Trong báo cáo mang tên "Bảo vệ dân chủ trong khi lưu vong/Defending Democracy in Exile" công bố ngày 2 tháng 6, tổ chức nhân quyền Freedom House có nhắc đến Việt Nam như là một trong số các quốc gia độc tài thực hiện đàn áp xuyên quốc gia, nhằm bịt miệng người đấu tranh ngay cả khi họ rời quê hương.

Ông Trương Duy Nhất bị đưa ra tòa ngày 09/3/2020 - AFP

Báo cáo dài 48 trang được xuất bản trực tuyến, tổng hợp việc đàn áp xuyên quốc gia trong 4 năm qua thông qua nhiều câu chuyện của những người đã từng bị chính quyền của nước mình nhắm tới sau khi xuất cảnh và sống lưu vong ở quốc gia khác.

Báo cáo của Freedom House nhắc đến việc tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở ở Philippines chuyên hỗ trợ người Việt tị nạn và thúc đẩy nhân quyền mang tên Sáng kiến Thể hiện Lương tâm Người Việt Hải ngoại (VOICE), bị tấn công mạng nhiều lần trong khi cựu nhân viên và tình nguyện viên của tổ chức phi chính phủ này bị quấy rối, bị cấm xuất cảnh hoặc bị tịch thu hộ chiếu khi họ quay trở lại Việt Nam chỉ vì tổ chức này báo cáo vi phạm nhân quyền của chính phủ lên các cơ chế nhân quyền Liên Hiệp quốc. 

Ông Lê Trung Khoa, chủ bút của tờ báo mạng Thoibao.de ở Đức với nhiều bài viết chỉ trích chính phủ và bình luận thời sự ở Việt Nam, nói ông bị đe dọa qua các tin nhắn hay bình luận trên mạng xã hội. Trả lời phỏng vấn Đài Á Châu Tự Do, ông nói :

"Việc đe dọa tôi trên mạng xã hội diễn ra hàng ngày, đặc biệt gần đây khi tôi đăng các bản tin về những hoạt động mà Việt Nam tìm cách xâm nhập vào Đức đã bị phát giác hay những tin về xe VinFast giới thiệu và bán xe ở Đức cũng bị đe dọa rất nhiều.

Họ nhắn tin qua Messenger hay bình luận rất cực đoan ở dưới bản tin trên trang Thoibao.de. Họ đe dọa giết, bắn chết, ám sát hoặc về Việt Nam sẽ bị tiêu diệt, bỏ tù và bắt cóc nếu còn ở Đức.

Ngoài ra họ còn gọi điện trực tiếp vào số điện thoại văn phòng từ Việt Nam hay từ một số nước Châu Âu với yêu cầu im lặng".

Ông Khoa cho rằng những lời đe dọa này có liên quan đến Chính phủ Việt Nam vì chúng xuất hiện sau khi ông có những bài viết về hậu trường chính trị Việt Nam. RFA không thể kiểm chứng độc lập các cáo buộc này.

Một trường hợp mà báo cáo nhắc đến là mục sư A Ga, người đã tị nạn ở Hoa Kỳ nhưng vẫn nhận được tin nhắn đe dọa qua Facebook mà ông nghi ngờ là quan chức Việt Nam, trong đó đề cập đến khả năng bắt cóc ông như trường hợp ở Berlin.

Cựu quan chức dầu khí Trịnh Xuân Thanh là người bị mật vụ bắt cóc ở thủ đô của Đức và đưa về Việt Nam hồi năm 2017, dẫn đến căng thẳng ngoại giao giữa Berlin và Hà Nội trong một thời gian dài.

Blogger của Đài Á Châu Tự Do là ông Trương Duy Nhất cũng bị an ninh Việt Nam làm điều tương tự khi đang xin quy chế tị nạn chính trị ở Bangkok, Thái Lan đầu năm 2019.

Cả hai bị đưa về Việt Nam và tống vào tù với những bản án dài hạn về tội danh liên quan đến quản lý kinh tế.

Ông Nguyễn Hoàng Ân, một người từng hoạt động về tự do tôn giáo ở giáo xứ Kẻ Gai (Nghệ An) đang lưu vong ở Thái Lan cho hay :

"Các hành động đe doạ, sách nhiễu của lực lượng an ninh Nghệ An diễn ra nhiều lần trong thời gian dài sau khi tôi nhận được giấy triệu tập và truy nã để rồi tôi buộc phải chạy sang Thái Lan lánh nạn.

Sau đó (đại diện - PV) nhà cầm quyền địa phương cũng như an ninh tỉnh rồi cơ quan Viện Kiểm sát và Tòa án tỉnh Nghệ An nhiều lần đến nhà và dùng các hình thức như gửi thư kêu gọi đầu thú gây sức ép lên mẹ và gia đình tôi nhằm sách nhiễu đe dọa khủng bố tinh thần của người thân trong gia đình tôi. Họ muốn tôi phải về đầu thú và nhận những việc tôi không làm". 

Phóng viên RFA gửi email cho Bộ Ngoại giao Việt Nam và Đại Sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ đề nghị họ bình luận về báo cáo này, tuy nhiên chúng tôi chưa lập tức nhận được câu trả lời.

Bằng báo cáo "Bảo vệ dân chủ trong khi lưu vong / Defending Democracy in Exile", tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Hoa Kỳ đưa ra lời cảnh báo việc đàn áp xuyên quốc gia đe dọa tự do toàn cầu.

Theo bà Yana Gorokhovskaia, thành viên của nhóm nghiên cứu thì đàn áp xuyên quốc gia là một biểu hiện khác của chủ nghĩa độc tài toàn cầu. Sử dụng các vụ ám sát, hành hung, trục xuất bất hợp pháp, kiểm soát sự di chuyển, tấn công mạng, các chính phủ phi dân chủ đưa ra các chuẩn mực độc tài vượt ra ngoài biên giới của chúng.

Đây là báo cáo thứ 2 của tổ chức nhân quyền này về đàn áp xuyên biên giới với nội dung đưa ra các khuyến nghị cho các chính phủ, tổ chức quốc tế và các công ty công nghệ có thể bảo vệ tốt hơn cá nhân và cộng đồng lưu vong. 

Ở báo cáo thứ nhất mang tên "Out of Sight, Not Out of Reach / Ngoài tầm nhìn, nhưng không xa tầm với" tổ chức này đã miêu tả quy mô và phạm vi của mối đe dọa này đối với nhân quyền và dân chủ bằng cách xác định các quốc gia thủ phạm, chiến thuật và mục tiêu của chúng.

Báo cáo ghi nhận 3.5 triệu người trên thế giới bị đe dọa bởi đàn áp xuyên quốc gia, ghi chép cụ thể 735 trường hợp xảy ra thực hiện bởi 40 quốc gia độc tài trong 84 quốc gia nơi người hoạt động lưu vong trong 4 năm gần đây.

*******************

Nhà báo Lê Hữu Minh Tuấn sức khỏe suy kiệt trong tù

RFA, 03/06/2022

Tù nhân lương tâm Lê Hữu Minh Tuấn đã bị chuyển trại giam và sức khỏe của ông đang trong tình trạng suy kiệt trong tù. Ông Tuấn được cho biết mắc nhiều chứng bệnh mà không được cán bộ quản giáo giải quyết cho đi khám chữa, điều trị.

Nhà báo Lê Hữu Minh Tuấn - RFA edited

Bà Na, em gái của ông Tuấn cho biết như vậy sau chuyến thăm gặp hôm 26/5. Đây là lần đầu tiên ông Tuấn được gặp gia đình sau hai năm bị bắt giam, xét xử :

"Vừa rồi tôi đi thăm thì sức khỏe của anh Tuấn tồi tệ lắm. Tôi không thể nhìn ra anh trai của mình nữa. Anh ốm với mắc nhiều bệnh lắm.

Tôi vào thì thấy ảnh như là chỉ còn da bọc xương, ảnh bị điếc, bị giãn xương đùi và bị ghẻ lở, suy dinh dưỡng, bởi vì ở trong đó ăn uống khắc nghiệt quá !".

Ông Tuấn có yêu cầu được đi khám chữa bệnh nhưng cán bộ trại giam từ chối, nói rằng gia đình có thể đem thuốc vào gởi tận tay, nhưng không được đưa đi cơ sở y tế điều trị.

Theo lời bà Na, ông Tuấn đang bị giam giữ trong điều kiện rất khắt nghiệt, còn gia đình thì luôn bị cán bộ gây khó dễ trong việc thăm gặp hay gởi đồ lưu ký cho ông Tuấn :

"Suốt hơn hai năm liền ảnh bị nhốt ở trong Phan Đăng Lưu (trại tạm giam số 4, Phan Đăng Lưu, Thành phố Hồ Chí Minh - PV) là hầu như chỉ ở trong phòng thôi, không được ra ngoài.

Khi đến trại này thì nghe nói là buổi sáng có được ra phơi nắng tầm 15 phút hay nửa tiếng nhưng rồi cũng vào phòng. Ăn uống thì cực kỳ cực khổ, không có một chất gì hết, toàn ăn cơm trắng với "canh đại dương", mắm muối cũng không có nữa, mà cơm thì cũng bị trộn cát hay là cơm sống chứ không phải là cơm bình thường.

Đối với những tù nhân lương tâm như anh Tuấn thì cái quyền thăm gặp bị hạn chế. Thậm chí là mình có đăng ký mua đồ cho ảnh cũng bị hạn chế luôn. Đến nỗi anh ấy thèm trái cây với lại thiếu sữa. Tôi có ra căn tin để đăng ký mua mà họ không cho mua".

Kể từ khi ông Tuấn bị bắt vào tháng 6/2020, cả gia đình hoàn toàn không được Bộ công an hay trại giam thông báo bất kỳ thông tin gì về ông Tuấn, chỉ biết là ông bị tạm giam điều tra ở trại tạm giam số 4 Phan Đăng Lưu, để gởi hàng lưu ký mỗi tháng :

"Suốt hai năm mấy là không biết ảnh sống chết ở nơi nào luôn. Em có làm những đơn gửi cho Bộ công an và lãnh đạo trại giam ở Phan Đăng Lưu để hỏi tình hình anh Tuấn đang ở nơi nào, nhưng gia đình không hề có một thông báo gì luôn".

Sau nhiễu nỗ lực tìm kiếm, cuối cùng gia đình cũng có được thông tin rằng ông Tuấn đã bị chuyển đi trại Bố Lá (Bình Dương) từ ngày 14/4. Bà Na cho biết thêm rằng từ nay gia đình có thể đi thăm nuôi ông Tuấn định kỳ nên cũng đỡ lo hơn.

Ông Lê Hữu Minh Tuấn, một thành viên của Hội nhà báo độc lập, bị Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an tiến hành bắt giữ vào ngày 12/6/2020 với cáo buộc "Tuyên truyền chống nhà nước". Hai thành viên khác của hội này cũng bị bắt và khởi tố trong cùng một vụ án là ông Phạm Chí Dũng và Nguyễn Tường Thuỵ.

Ông Lê Hữu Minh Tuấn bị tuyên y án 11 năm tù giam trong phiên tòa phúc thẩm diễn ra vào ngày 28/2/2022.

*******************

Có vợ khiếm thị và hai con nhỏ, tù nhân lương tâm Lê Trọng Hùng vẫn bị chuyển xa nhà 350 km

RFA, 03/06/2022

Tù nhân lương tâm Lê Trọng Hùng, người bị kết án 5 năm tù giam về tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" cuối năm ngoái, bị chuyển đi thi hành án cách xa nhà khoảng 350 km trong khi có vợ khiếm thị và hai con nhỏ.

Ông Lê Trọng Hùng trong một buổi phát sóng - Facebook Hùng Gàn Lê

Ông Hùng bị chuyển từ Trại tạm giam số 1 của Công an Hà Nội đến Trại giam số 6, tỉnh Nghệ An hôm 25/5.

Bà Đỗ Lê Na, vợ ông Hùng cho biết gia đình không được thông báo về việc chuyển nơi giam giữ, và chỉ được biết khi đến Trại tạm giam số 1 ở Từ Liêm, Hà Nội nhằm tiếp tế cho ông vào ngày 1 tháng 6. Bà còn nói khoảng thời gian ông bị chuyển đi thì công an Hà Nội còn cử người đến canh gác nơi ở của bà và hai con và hù dọa họ.

Bà nói với phóng viên Đài Á Châu Tự Do hôm 2/6 như sau :

"Hôm 1/6, tôi lên Trại tạm giam số 1 để gửi áo mùa hè cho chồng tôi thì nhân viên của trại thông báo là chồng tôi đã bị chuyển trại hôm 25/5. Cán bộ trại tạm giam nói chồng tôi bị chuyển đến Trại giam số 6 ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An".

Bà Na cho biết, gia đình dự liệu bên công an có thể đưa ông đi thi hành án ở một nơi xa gia đình như phần đa người bị kết án trong các vụ án chính trị khác, nhưng khi nhận được tin ông đã bị chuyển vào Nghệ An thì bà không khỏi bị sững sờ và hụt hẫng vì khoảng cách quá xa đối với người khiếm thị như bà và đang chăm sóc hai con nhỏ. Bà nói :

"Tôi và chồng tôi từ lâu xác định tư tưởng là họ có thể đày chồng tôi đi bất cứ nơi đâu ở trên đất nước Việt Nam này.

Tuy nhiên, khi mà thực tế xảy ra, đặc biệt ở hoàn cảnh của tôi con nhỏ và tôi không nhìn thấy như vậy, và chồng tôi chỉ có một cái tội duy nhất là đã yêu nước và tin vào ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng để giúp ông ấy chống tham nhũng bằng việc giúp người dân đưa ra những vụ tiêu cực và tặng sách Hiến pháp cho người dân để họ nâng cao hiểu biết.

Vậy mà chồng tôi bị nhà cầm quyền bắt tù, và không những thế còn bị hành đến một nơi rất xa xôi và khắc nghiệt bậc nhất ở Việt Nam".

Ông Lê Trọng Hùng, sinh năm 1979, là cựu giáo viên, được nhiều người biết đến sau khi tham gia làm báo độc lập. Ông tham gia phát sóng trực tiếp chương trình có tên CHTV trên mạng xã hội Facebook và YouTube với nội dung chủ yếu là phản biện chính sách, và tố cáo tham nhũng, sai phạm trong cưỡng chế đất đai.

Ông Hùng thường mua sách Hiến pháp hiện hành của Việt Nam để phát cho người dân, đồng thời nộp đơn ứng cử đại biểu quốc hội khóa 15 hồi năm 2021 và hứa sẽ vận động thành lập Tòa bảo hiến nếu trúng cử.

Tuy nhiên, ông bị bắt hai tháng trước cuộc bầu cử Quốc hội. Trong phiên sơ thẩm vào ngày cuối cùng của năm 2021, ông bị kết án 5 năm tù giam, và mức án này được giữ nguyên trong phiên tòa phúc thẩm ngày 20/4 năm nay.

Hiện có nhiều tù nhân lương tâm đang thụ án tại Trại giam số 6, trong đó có các ông Trần Huỳnh Duy Thức, Trịnh Bá Tư, Nguyễn Văn Túc, Phạm Văn Trội và Trương Minh Đức. Trước khi bị trục xuất sang Mỹ, tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Hải (blogger Điếu Cày) đã nhiều lần tuyệt thực ở Trại giam số 6 để phản đối việc bị đối xử vô nhân đạo trong khi thi hành án tù tại đây.

********************

Mẹ nhà báo Phạm Đoan Trang thay con nhận giải nhân quyền quốc tế : "Tôi rất tự hào về con mình !"

RFA, 03/06/2022

Hôm 3/6/2022 (theo giờ Hà Nội), bà Bùi Thị Thiện Căn thay mặt con mình là nhà báo Phạm Đoan Trang để nhận giải thưởng nhân quyền quốc tế Martin Ennals.

Phái đoàn Việt Nam vận động cho bà Phạm Đoan Trang tại Geneva gồm bà Trần Quỳnh Vi, bà Bùi Thị Thiện Căn và ông Will Nguyễn.

Nói trong buổi lễ trao giải tổ chức ở thành phố Geneva - Thụy Sĩ, mẹ của nhà báo hiện đang bị chính quyền Việt Nam cầm tù với tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" cho hay, bà rất tự hào về con mình và đã gần tròn 20 tháng bà không được gặp Phạm Đoan Trang.

"Là mẹ của Đoan Trang thì tôi rất là tự hào, tôi rất yêu thương con tôi, tôi cảm thấy nó là một người phụ nữ can đảm.

Cháu đã kiên định, kiên trì đi theo một con đường mà biết là con đường đó rất là nguy hiểm và gian khổ, nhưng cháu vẫn dấn thân đấu tranh không mệt mỏi để cho đất nước Việt Nam có được dân chủ, nhân quyền ; cho người dân Việt Nam có được tự do, hạnh phúc.

Trang đã phải vượt qua tất cả những uy lực của chính quyền, Trang kiên cường dấn thân để đạt được mục đích đó.

Bản thân tôi là người mẹ, tôi đã phải hy sinh tình mẫu tử để cho con tôi hoạt động. Và tôi cũng hy vọng một ngày nào đó, càng sớm càng tốt đất nước Việt Nam sẽ có dân chủ, nhân quyền ; người dân được có tự do, hạnh phúc"- bà Căn nói trong buổi lễ được tường thuật trực tiếp trên mạng xã hội Facebook và YouTube.

Bà Trần Quỳnh Vi, người đồng sáng lập tạp chí Luật Khoa với bà Phạm Đoan Trang, chia sẻ trên sân khấu của buổi lễ trao giải về sự khó khăn trong việc làm báo độc lập ở Việt Nam và cái giá phải trả là bản án chín năm tù đối với nhà báo người Hà Nội.

"Tin vui là mặc dù bà Trang bị bắt giữ nhưng các tờ báo của chúng tôi vẫn tiếp tục làm việc, ngày càng có nhiều người viết bài cho chúng tôi.

Tôi nghĩ là có mặt tốt và mặt xấu, khi mà sự cấm đoán thắt chặt hơn thì chúng tôi càng muốn làm việc trong lĩnh vực này hơn" - bà Vi, một người Mỹ gốc Việt trong phái đoàn đi theo vận động cho tự do của bà Trang cho biết.

Ông Will Nguyễn, một nhà hoạt động dân chủ trong phái đoàn tháp tùng mẹ của nhà báo Phạm Đoan Trang đi nhận giải, cũng nhân dịp này kêu gọi công dân Thụy Sĩ và các nước phát triển nói chuyện với các nhà lập pháp và nhà ngoại giao ở những nước sở tại.
Ông Will Nguyễn nói ông muốn người dân các nước biết rằng, các quyền mà người dân được hưởng ở các quốc gia này lại đang thiếu ở Việt Nam để Hà Nội có thể trở thành một thành viên có trách nhiệm và tích cực của trật tự quốc tế.

"Tôi nghĩ chúng ta có rất nhiều đòn bẩy, chúng ta càng soi rọi về vấn đề này bao nhiêu thì chính quyền Việt Nam càng có nhiều khả năng hơn đối xử với công dân của mình một cách đàng hoàng và tôn trọng" - ông Will Nguyễn - người từng bị chính quyền Việt Nam cầm tù và ra án phạt trục xuất trở về Mỹ nói.

Bà Phạm Đoan Trang hiện đang phải thụ án chín năm tù giam vì các công việc báo chí ôn hòa của mình, được trao tặng nhiều giải thưởng, bao gồm Giải Phụ nữ Can đảm Quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Giải thưởng của tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cho mục Ảnh hưởng, giải thưởng Homo Homini từ tổ chức People In Need (Cộng hòa Séc)… và giải Tự do Truyền thông 2022 do Bộ Ngoại giao Canada và Vương Quốc Anh trao tặng.

Nhân quyền vẫn là ‘nhạy cảm chính trị’

Thới Bình, VNTB, 01/12/2021

Việt Nam sẽ tăng cường các biện pháp đảm bảo nhân quyền nhằm thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài hơn, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết hôm thứ Năm tuần rồi.

Những tù nhân lương tâm tiêu biểu hiện đang còn bị giam giữ trong những nhà tù ở Việt Nam - Ảnh minh họa

Ông Phạm Minh Chính đã cam kết với đại diện các doanh nghiệp Nhật Bản ở chuyến công du vừa qua của ông tại đây, rằng cá nhân ông sẽ nỗ lực trong cải thiện nhân quyền ở Việt Nam, qua đó giúp nhà đầu tư nước ngoài yên tâm khi vào Việt Nam làm ăn.

Hãy thử bàn luận về nhân quyền ở nơi công cộng

Trên thực tế thì đến nay khi dân chúng bàn luận về chuyện nhân quyền ở nơi công cộng như quán cà phê chẳng hạn, sẽ dễ bị ‘dòm ngó’ vì đây vẫn là đề tài được mặc định ‘nhạy cảm chính trị’.

Ở Việt Nam có hẳn một tổ chức mang tên "Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo về Nhân quyền của Chính phủ". Hơn chục năm trước, Việt Nam cũng ra mắt Tạp chí Nhân quyền Việt Nam phát hành định kỳ hàng tháng, và hồi tháng 7 năm ngoái tạp chí này đã làm lễ kỷ niệm sinh nhật lên 10.

Trung tướng Nguyễn Thanh Sơn, Cục trưởng Cục Đối ngoại Bộ Công an, là Chánh Văn phòng Thường trực về Nhân quyền. Ở 63 tỉnh, thành cũng có Ban Chỉ đạo Nhân quyền với nhiệm vụ là "góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo đảm, thúc đẩy quyền con người, đồng thời đấu tranh, phản bác hiệu quả hoạt động lợi dụng vấn đề nhân quyền chống phá Đảng và Nhà nước".

Như vậy, với nội dung "bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng", nên người dân bàn luận về nhân quyền theo chiều hướng khen hay chê cũng dễ dẫn đến suy diễn của "lợi dụng vấn đề nhân quyền" để chống phá Đảng và Nhà nước.

Đơn cử, nếu không phải là chuyện ‘nhạy cảm chính trị’, thì có lẽ báo chí được quyền tự do được tin với các phân tích ý kiến đa chiều từ các chuyên gia pháp lý, cho đến y khoa đối với những vi phạm quyền con người như công an tiếp tục ngược đãi nghi can trong quá trình bắt giữ và tạm giam, kể cả việc sử dụng vũ lực làm chết người, cũng như các điều kiện khắc khổ của trại giam, bắt giữ người và giam cầm tùy tiện vì các hoạt động chính trị, và từ chối quyền được xét xử nhanh chóng và công bằng.

Người dân sẽ mạnh dạn hơn trong lên tiếng về ảnh hưởng chính trị, nạn tham nhũng cố hữu phe nhóm ngay trong chính nội bộ đảng cầm quyền, và sự kém hiệu quả tiếp tục bóp méo hệ thống tư pháp một cách đáng kể.

Mặc dù về bề mặt cho thấy người dân dễ dàng hơn trong bày tỏ chính kiến trên mạng xã hội, nhưng thực tế thì chính quyền vẫn hạn chế các quyền tự do ngôn luận, quyền tự do báo chí và trấn áp những người bất đồng quan điểm, như gây sức ép để ‘dừng’ các trang mạng xã hội được cho là có tính chất phê phán chế độ ; duy trì việc theo dõi những người bất đồng chính kiến ; và tiếp tục hạn chế quyền riêng tư và quyền tự do hội họp, tự do lập hội, và tự do đi lại.

Luật đã có, nhưng không tôn trọng, vậy có phải nhân quyền bị vi phạm ?

Mặc dù có quy định nhà chức trách phải thông báo cho luật sư bào chữa về các cuộc thẩm vấn thân chủ của mình, và cho phép họ tham gia các cuộc thẩm vấn đó, tuy nhiên, bị đơn trước hết phải yêu cầu sự có mặt của luật sư. Không rõ là nhà chức trách có luôn thông báo cho bị đơn biết quyền đó hay không.

Luật pháp cũng yêu cầu các nhà chức trách để luật sư tiếp cận với hồ sơ của vụ án và cho phép họ sao chụp lại các tài liệu. Các luật sư đôi khi đã có thể thực hiện quyền này, mặc dù những người đại diện cho người bị tạm giam nhạy cảm về chính trị cho biết họ không thể thực hiện trách nhiệm của mình với thân chủ, và thực hiện các quyền của họ theo quy định của luật.

Khi người dân thể hiện một cách hòa bình các quan điểm chính trị đối kháng, vẫn dễ dàng đối mặt với án tù của tội chống phá Đảng và Nhà nước.

Theo luật pháp, công dân muốn khiếu nại về hành vi vi phạm nhân quyền của một cán bộ nhà nước sẽ gặp nhiều cản trở khó khăn. Trước tiên phải kiến nghị tới cán bộ bị cáo buộc vi phạm để xin phép được khiếu nại lên tòa.

Nếu kiến nghị này bị từ chối, công dân có thể khiếu nại lên cấp trên của cán bộ đó. Chỉ khi cơ quan hoặc cấp trên của cán bộ đó đồng ý cho phép khiếu nại thì khiếu nại đó mới được trình lên tòa hành chính. Nếu tòa án hành chính đồng ý cho rằng vụ kiện này cần được giải quyết thì nó mới được đưa lên các tòa dân sự trong trường hợp có tổn thương thân thể và nạn nhân đòi bồi thường ít hơn 20% tổng chi phí chăm sóc sức khỏe do hành vi vi phạm nhân quyền gây ra, hoặc vụ việc sẽ được đưa ra tòa hình sự trong trường hợp mức đòi bồi thường cao hơn 20% chi phí này.

Trên thực tế, hệ thống chuyển đơn kháng nghị và phải được sự cho phép này khiến công dân ít có khả năng theo đuổi một cách hiệu quả các thủ tục tư pháp dân sự, hoặc hình sự nhằm khắc phục hậu quả của các hành vi vi phạm nhân quyền ; bên cạnh đó, cũng chỉ có rất ít chuyên gia pháp lý có kinh nghiệm về hệ thống này.

Chính phủ Việt Nam tiếp tục ngăn cấm các vụ kiện tập thể kiện các bộ của chính phủ, do đó đã hạn chế quyền khiếu kiện của công dân về đất đai có liên quan đến nhiều cơ quan chính phủ.

Nhân quyền chính là phẩm giá con người

Nói gì đi nữa thì nhân quyền vẫn là ‘nhạy cảm chính trị’ khi người dân bàn ra – tán vào về một vụ việc cụ thể nào đó, ví dụ như ở nhiều nơi từng có hàng loạt "chiến lũy" xấu xí được dựng lên đầu các ngõ hẻm, nhiều nơi dùng cả dây thép gai và bê-tông cho việc gọi là ‘kiểm soát dịch’. Vậy thì nhân quyền ở đâu khi hàng triệu con người bị nhốt trong những khoảng không gian chật hẹp suốt mấy tháng ?…

Dẫu biết rằng đó là vì chống dịch nhưng những hành động, hình ảnh như vậy vẫn làm cho chúng ta không khỏi đau và buồn. Tự hỏi, liệu có cách nào khác để vừa bảo vệ được sinh mệnh, vừa không làm phẩm giá con người tổn thương ?

Trong đại dịch Covid-19, đằng sau những số liệu thống kê là hàng chục ngàn người Việt đã qua đời, hàng chục triệu phận người bị sang chấn tâm lý. Những mất mát, tổn thất vô cùng lớn ấy càng làm cho nhân phẩm của mỗi con người xứng đáng phải được tính đến đầu tiên trong mỗi câu chữ của pháp luật, trong mỗi hành động của nhân viên thực thi pháp luật.

Thới Bình

Nguồn : VNTB, 01/12/2021

**********************

Nhân quyền qua lăng kính độc đảng toàn trị

Hiền Lương, VNTB, 30/11/2021

Thủ tướng Việt Nam cam kết cải thiện nhân quyền để thu hút các nhà đầu tư

Bàn luận vấn đề "nhân quyền" ở Việt Nam cho đến lúc này vẫn thuộc phạm trù "nhạy cảm chính trị", dễ bị chụp mũ chống phá Đảng và Nhà nước. Ảnh minh họa những tù nhân lương tâm

Trong một sự kiện được tổ chức vào ngày cuối cùng trong chuyến công du Nhật Bản của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính sau khi cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, ông Chính cho biết Việt Nam sẽ "tích cực tăng cường hội nhập quốc tế sâu và rộng".

"Tôi muốn" không hẳn cũng là điều mà "Đảng muốn"

Trước vấn đề nhân quyền và các vấn đề xã hội ngày càng được coi là quan trọng đối với các công ty toàn cầu đang muốn xây dựng chuỗi cung ứng, khi mà nhiều hãng sản xuất quần áo đã ngừng tìm nguồn cung cấp bông từ khu vực Tân Cương của Trung Quốc do bị cáo buộc vi phạm nhân quyền – theo cam kết mang tính cá nhân bằng dùng đại từ "tôi" của Thủ tướng Phạm Minh Chính : "Tôi muốn tăng cường triệt để cải cách hành chính và diệt trừ tham nhũng để mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư".

Vậy thì "nhân quyền" nếu nhìn qua lăng kính một quốc gia đơn nguyên chính trị, liệu có phải là đối lập với "độc tài toàn trị", khi không có động lực cạnh tranh từ các đảng phái, mà chủ yếu chỉ là cạnh tranh giữa những đảng viên của quyền lực nhóm cùng chung màu cờ đỏ búa liềm cộng sản ?

Bàn luận vấn đề "nhân quyền" ở Việt Nam, cho đến lúc này vẫn thuộc phạm trù "nhạy cảm chính trị", dễ bị chụp mũ chống phá Đảng và Nhà nước.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cùng phu nhân vừa có chuyến công du ở Thụy Sỹ, chắc hẳn ông đã đối mặt với cách hiểu đầy khác biệt về nhân quyền của Châu Âu với Hà Nội.

Theo nội dung Báo cáo của EEAS phát hành hồi tháng 6-2021, tổng kết tình hình nhân dân, dân chủ trên thế giới năm 2020, cơ quan Đối ngoại EU (EEAS) nói năm 2020 các blogger, nhà báo tiếp tục bị bắt ở Việt Nam, và tự do báo chí còn kém, tuy thế EU vẫn tiếp tục hỗ trợ cho nước này phát triển xã hội dân sự và quốc gia 97 triệu dân ở Đông Nam Á vẫn chỉ xếp hạng 175/180 về tự do báo chí.

Từ lâu nay, giới quan sát và đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền tại Việt Nam cho rằng cơ chế một đảng cộng sản nắm trọn bộ máy công an cảnh sát, tư pháp, truyền thông, và sự thiếu vắng của nguyên tắc tam quyền phân lập là cản trở cơ bản cho việc cải thiện nhân quyền ở Việt Nam.

Và trong bối cảnh đó nên dù chính phủ có nhiều luật và nghị định, nhưng các văn bản này thường trao nhiều quyền cho hành pháp, cụ thể là Bộ Công an và chính quyền địa phương tự quyết định, thiếu cơ chế kiểm tra chéo trong việc bắt giữ.

Phẩm giá của người phản biện độc lập là tùy thuộc vào người đứng đầu Đảng

Theo một bài viết nhấn mạnh về quan điểm của Bộ Ngoại giao Đức trên trang "Các cơ quan đại diện cộng hòa liên bang Đức tại Việt Nam", ghi như sau :

"Các nỗ lực của chúng tôi dựa trên sự nhất trí là các quyền con người là các quyền chung cho tất cả mọi người, là không thể tước đoạt và bất khả xâm phạm. Chúng tôi có luật cơ bản là thước đo tiêu chuẩn : Phẩm giá của con người là bất khả xâm phạm.

Các quyền con người trong các hoạt động kinh tế và xã hội cũng được chúng tôi quan tâm như các quyền về chính trị và quyền của công dân. Chỉ những ai không phải lo sợ trước cái đói, cái khát và bệnh tật mới thực sự có thể sống một cách tự do và gánh vác các trọng trách.

Do đó chúng tôi luôn đặt ra các câu hỏi trong việc triển khai các sáng kiến hỗ trợ các quyền cơ bản của con người như quyền được tiếp cận với các nguồn nước sạch và các hệ thống vệ sinh, chống lại nạn buôn người và đảm bảo quyền được sống, định cư một cách phù hợp. Trong ủy ban an ninh, chúng tôi cũng đặc biệt quan tâm tới các quyền của trẻ em trong các khu vực xung đột vũ trang. Chúng tôi sẽ vẫn tiếp tục các nỗ lực bền bỉ của mình trong Hội đồng nhân quyền cho việc bảo vệ quyền trẻ em trên toàn thế giới".

Như vậy, chỉ với nội dung "Phẩm giá của con người là bất khả xâm phạm", cho thấy ở thể chế chính trị Việt Nam hiện tại là một nan đề, khi mà cứ mỗi lần nhà nước Việt Nam bắt giam và truy tố một nhà hoạt động, một nhân sĩ theo Điều 117 hay trước đó Điều 88 của Bộ Luật Hình sự Việt Nam, thì thế giới và chính phủ Việt Nam lại tung ra những tố cáo lẫn nhau.

Gần đây nhất là vụ Phạm Đoan Trang, Nguyễn Năng Tĩnh, hay Nguyễn Đình Qúy – phía quốc tế lần nữa lên tiếng chỉ trích, lên án ; phía Việt Nam thì phản đối và phủ nhận các cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Phía Ân Xá Quốc tế hay Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới thì cho đó là vi phạm nhân quyền vì chính quyền "đàn áp những người bất đồng chính kiến".

Phía chính phủ Việt Nam thì đáp trả rằng họ chỉ "truy tố những kẻ vi phạm pháp luật" và cho rằng những lời chỉ trích từ các tổ chức nhân quyền là "ngang ngược", "vô căn cứ" và "can thiệp thô bạo vào chuyện nội bộ" của một quốc gia có chủ quyền.

Hiền Lương

Nguồn : VNTB, 30/11/2021

*********************

Thủ tướng Việt Nam cam kết cải thiện nhân quyền để thu hút các nhà đầu tư

Akane Okutsu, VNTB, 30/11/2021

Thủ tướng cũng yêu cầu các công ty Nhật Bản giúp đỡ đối phó với biến đổi khí hậu

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam sẽ "tích cực tăng cường hội nhập quốc tế sâu và rộng".

 Việt Nam sẽ tăng cường các biện pháp đảm bảo nhân quyền nhằm thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài hơn, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết hôm thứ Năm.

"Đảm bảo an toàn cho người dân tạo cơ hội cho các nhà đầu tư", ông Chính cho biết tại một sự kiện ở Tokyo do Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản chủ trì nhằm thúc đẩy đầu tư.

Sự kiện được tổ chức vào ngày cuối cùng trong chuyến công du Nhật Bản của ông Chính sau khi cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida hôm thứ Tư. Ông Chính cho biết Việt Nam sẽ "tích cực tăng cường hội nhập quốc tế sâu và rộng".

Nhân quyền và các vấn đề xã hội ngày càng được coi là quan trọng đối với các công ty toàn cầu đang muốn xây dựng chuỗi cung ứng. Nhiều hãng sản xuất quần áo đã ngừng tìm nguồn cung cấp bông từ khu vực Tân Cương của Trung Quốc do bị cáo buộc vi phạm nhân quyền.

"Tôi muốn tăng cường triệt để cải cách hành chính và diệt trừ tham nhũng để mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư", ông Chính nói.

Thủ tướng của nhà nước độc đảng do Đảng Cộng sản lãnh đạo cũng kêu gọi sự hỗ trợ nhiều hơn từ khu vực tư nhân để đối phó với biến đổi khí hậu, ô nhiễm và Covid-19. Ông nói : "Chúng tôi muốn vượt qua [những thách thức] với sự giúp đỡ của các nhà đầu tư".

"Tôi muốn làm việc cùng nhau với tầm nhìn dài hạn và tầm nhìn chiến lược". ông Chính nói với khán giả trong đó có cả đại diện từ các công ty lớn của Nhật Bản.

Theo báo chí trong nước, trong chuyến công du 4 ngày, ông Chính đã đề nghị các công ty Nhật Bản cũng là những nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu tại Việt Nam – đầu tư nhiều hơn vào năng lượng sạch và xây dựng nền kinh tế kỹ thuật số khi gặp gỡ các công ty Hitachi, Sumitomo, Eneos và nhà điều hành Fast Retailing của Uniqlo, cùng những công ty khác.

Tại sự kiện này, các công ty Nhật Bản, như công ty năng lượng eREX, công ty bất động sản Mitsubishi Estate, nhà bán lẻ Aeon Mall và một số công ty thương mại, đã trao đổi các biên bản ghi nhớ.

Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Koichi Hagiuda cho biết Bộ sẽ thúc đẩy hợp tác kinh tế hơn nữa thông qua hỗ trợ đa dạng hóa chuỗi cung ứng và chuyển đổi kỹ thuật số.

Về quá trình khử cacbon, Hagiuda kêu gọi hợp tác để "thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng phù hợp cho Châu Á" thông qua nhiều phương tiện khác nhau như năng lượng tái tạo và khí đốt tự nhiên hóa lỏng.

Akane Okutsu

Nguyên tác : "Vietnam PM vows to improve human rights to attract investors", Nikkei Asia Review, 25/11/2021

Nguồn : VNTB, 30/11/2021

Làm sao chính quyền của Joe Biden vừa có thể thắt chặt mối quan hệ Mỹ-Việt, vừa thúc đẩy nhân quyền ?

Nhà nghiên cứu Trần Thị Bích gần đây có một bài bình luận với nhan đề "Không đánh đổi : Biden vừa có thể nâng cấp mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, vừa thúc đẩy nhân quyền". Trong đó, bà nhận định rằng chính quyền Biden cần phải xây dựng niềm tin với đối tác chính quyền Hà Nội bằng cách tôn trọng thể chế chính trị của Việt Nam và phân biệt nó với sự khác biệt của chủ nghĩa ‘xét lại’ của Trung Quốc. Giang Nguyễn có cuộc trao đổi với bà Trần Thị Bích để tìm hiểu thêm. 

Ngoại trưởng Mike Pompeo và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hà Nội hôm 30/10/2020. Ảnh minh họa. Reuters

Giang Nguyễn : Thưa chị Bích, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngay từ đầu nhiệm kỳ đã nhấn mạnh chính quyền của ông sẽ đặt vấn đề dân chủ và nhân quyền làm trọng tâm của chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ. Đối với Việt Nam, chính phủ Hoa Kỳ có khả năng thúc đẩy nhân quyền đồng thời thắt chặt quan hệ kinh tế và an ninh giữa hai nước, nhưng theo chị, để đạt được cả hai mục tiêu, Hoa Kỳ cần phân biệt giữa chế độ cộng sản của Việt Nam và của Trung Quốc. Vậy theo chị, đâu là sự khác biệt ?

Phó Tổng thống Hoa Kỳ Joseph Biden nói chuyện tại Học viện Ngoại giao Ukraine, 22 tháng 4, 2014AFP photo

Trần Thị Bích : Theo tôi nghĩ, vấn đề quan trọng là khi chính quyền của ông Donald Trump đã chỉ ra rằng Trung Quốc là một nước theo 'chủ nghĩa xét lại’ (revisionist). Khái niệm của một nước theo chủ nghĩa xét lại tập trung vào hành vi của nước đó trong quan hệ giữa quốc tế với nhau.

Chúng ta có thể thấy rằng trong những năm vừa qua thì Trung Quốc đã trở nên rất hung hăng hơn trong tranh chấp Biển Đông, như Đường lưỡi bò là một, hoặc thay đổi biến các đá trở thành đảo nhân tạo hoặc là bắt nạt những nước khác trong khu vực, thì đó là những hành vi của một nước theo chủ nghĩa xét lại.

Ông Trump và những quan chức khác trong chính quyền của ông liên tục gắn liền 'chủ nghĩa xét lại' với 'chủ nghĩa cộng sản'. Chẳng hạn như ông Mike Pompeo từng phát biểu rằng ‘Cộng sản luôn luôn nói dối." Khi mà ông ấy 'gộp đũa' như vậy, ông ấy không nghĩ rằng Việt Nam, một nước mà Mỹ đang rất là muốn củng cố quan hệ, cũng là một nước cộng sản. Khi có những lời nhận xét như vậy thì theo tôi nó không hề giúp cho việc xây dựng niềm tin giữa hai nước.

Giang Nguyễn : Tức là khi mà gom Việt Nam vào chung với lại cùng một chủ nghĩa xét lại như Trung Quốc thì Mỹ đã không xích gần được với Việt Nam trong các vấn đề khác, có phải ý của chị như vậy không ạ ?

Trần Thị Bích : Cũng một phần. Ý chính của tôi là khi chính quyền Mỹ muốn chỉ trích Trung Quốc về những hành vi ở Biển Đông hoặc những hành vi ép buộc các nước khác, thì họ không nên dùng từ ‘chủ nghĩa cộng sản’ mà nên sử dụng các từ ‘nước theo chủ nghĩa xét lại’.

Giang Nguyễn : Trong bài bình luận của chị, chị nói là qua những gì chúng ta thấy trong thời kỳ của Tổng thống Barack Obama hay là trong thời kỳ của Tổng thống Donald Trump thì những sự phân biệt như vậy đã ảnh hưởng ít nhiều đến vấn đề nhân quyền ?

Trần Thị Bích : Theo tôi hiểu thì dưới thời Tổng thống Obama họ không gắn liền từ ‘chủ nghĩa xét lại’ với các nước cộng sản, nhưng họ vẫn nói đến vấn đề nhân quyền. Họ không chỉ tay vào mặt như dưới thời Tổng thống Trump.

Giang Nguyễn : Như chị biết thì những nhà đấu tranh trong những năm qua đặc biệt bị đàn áp khắc nghiệt. Liệu chính quyền Hoa Kỳ có quyết liệt hơn về những đòi hỏi nhân quyền và liệu chính quyền Biden thực sự có khả năng thúc đẩy Việt Nam cải thiện tình hình nhân quyền ?

Ông Antony Blinken, người vừa được bổ nhiệm làm Ngoại trưởng Mỹ trong chính quyền mới của Tổng thống đắc cử Joe Biden / AFP

Trần Thị Bích : Tổng thống Biden từ hồi mà ông ấy còn làm Phó Tổng thống dưới Tổng thống Obama thì hai người đã làm việc với nhau rất chặt chẽ về việc thúc đẩy nhân quyền. Trong vài tháng vừa qua Tổng thống Biden rất thống nhất trong các thông điệp của ông trong việc nâng cao nhân quyền trên toàn cầu.

Tôi nghĩ rằng khi cơ hội đến để Tổng thống Biden và những quan chức trong chính quyền của ông có cơ hội tiếp xúc với các lãnh đạo Việt Nam thì họ sẽ nhắc đến nhân quyền và chắc chắn sẽ thúc đẩy Việt Nam trong việc nâng cao nhân quyền ở Việt Nam. 

Mỹ có rất nhiều cách để giúp Việt Nam củng cố được nhân quyền. 

Cách thứ nhất là trực tiếp nói về nhân quyền qua đối thoại song phương. Trong bài viết, tôi có đề cập đến đối thoại đa phương. Như trong trường hợp của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Mỹ và Việt Nam đã ký kết một thỏa thuận riêng để đưa ra một lộ trình rõ ràng để Việt Nam có thể củng cố nhân quyền. Mặc dù việc chính quyền của ông Trump rút ra khỏi TPP khiến cho thỏa thuận song phương đó bị vô hiệu lực, nhưng trong quá trình đối thoại thì Việt Nam đã có những tiến bộ trong vấn đề nhân quyền. Một ví dụ, đó là Việt Nam đã tham gia vào Công ước (của Liên Hiệp Quốc) chống tra tấn. Hoặc là chính quyền Việt Nam cũng đã đồng ý thả một số tù nhân chính trị và hứa rằng Việt Nam sẽ tiếp tục thay đổi luật trong nước để mà thống nhất với luật pháp quốc tế. Đó là cách trực tiếp.

Ngoài ra thì có những cách gián tiếp mà Mỹ có thể thực hiện để giúp Việt Nam củng cố vấn đề nhân quyền. Ví dụ như là tăng cường quản lý của nhà nước, giảm thiểu tham nhũng ở trong nước. Khi tham nhũng giảm thì dân sẽ cảm thấy hài lòng với chính quyền hơn, điều đó sẽ dẫn đến ít các cuộc biểu tình hơn và khi mà ít biểu tình hơn thì sẽ ít có cơ hội cho chính quyền đàn áp các cuộc biểu tình đó. Như vậy sẽ là một cách gián tiếp để củng cố nhân quyền.

Ngoài ra còn một cách nữa đó là Mỹ có thể giúp Việt Nam củng cố hệ thống pháp luật để họ có thể xét xử đối tượng ở trong nước một cách công bằng hơn. 

Giang Nguyễn : Mới đây thì Tổng thống Biden đã gặp với Tổng thống Vladimir Putin của Nga. Cuộc gặp gỡ đó có cho chúng ta thấy điều gì về cách thúc đẩy vấn đề nhân quyền không ạ ?

Trần Thị Bích : Đó là một ví dụ rất tốt. Vì nhiều người nói rằng việc Tổng thống Biden gặp Tổng thống Putin có phải là một dấu hiệu cho thấy Mỹ không quan trọng vấn đề nhân quyền nữa hay không ? Nhưng thực ra theo tôi nghĩ, Tổng thống Biden gặp Tổng thống Putin không phải vì hai nước đồng quan điểm với nhau mà chính vì hai nước khác nhau. Cho nên họ mới cần gặp mặt để mà thẳng thắn đối thoại.

Theo tôi đó là một phong cách của Tổng thống Biden. Ông sẽ rất thẳng thắn để đối thoại những vấn đề rất nhạy cảm với những nước mà theo ông là quan trọng.

Nhà nghiên cứu Trần Thị Bích. Ảnh : CSIS

Giang Nguyễn : Liệu chúng ta thấy mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được nâng cấp lên thành một quan hệ chiến lược trong nhiệm kỳ của ông Biden ?

Trần Thị Bích : Những quan chức của bên Mỹ và những quan chức của bên Việt Nam đều nói rằng nội hàm của mối quan hệ đối tác toàn diện của Việt Nam và Mỹ hiện tại đã đạt đến mức chiến lược rồi. Thế nhưng tôi cũng tự hỏi rất nhiều lần vậy tại sao chính thức vẫn chỉ là quan hệ đối tác toàn diện ? Tôi cũng như rất nhiều người theo dõi Việt Nam cũng đang rất mong chờ hai nước đồng ý chính thức nâng cấp mối quan hệ này lên mức đối tác chiến lược. Bởi vì theo tôi việc chính thức nâng cấp đó sẽ giúp cho hai nước có một cái khung vững chắc hơn đề tiếp tục nâng cao quan hệ hai bên. 

Nhưng hiện tại thì không rõ khi nào hai bên sẽ chính thức nâng cấp quan hệ bởi vì trong suốt hai năm qua mọi người đã mong chờ giây phút đó mà nó vẫn chưa xảy ra. Có thể là do những điều kiện khác chưa đạt cho nên họ không thể thống nhất được.

Giang Nguyễn : Cảm ơn chị Trần Thị Bích rất nhiều. 

Giang Nguyễn thực hiện

Nguồn : RFA, 17/06/2021

Nhân quyền là giá trị hiện hữu không phải là khái niệm trừu tượng

Nhân quyền mà Việt Nam còn gọi là quyền con người là một giá trị hiện hữu, được thế giới công nhận và tôn trọng, nó ngược lại hoàn toàn với cái nhìn của nhà nước cộng sản Việt Nam theo đó họ cho nhân quyền là một giá trị trừu tượng, còn tùy thuộc vào văn hóa, lịch sử của riêng mình, cho nên Hà Nội luôn luôn bác bỏ các lời tố cáo vi phạm nhân quyền của mình.

Hà Nội luôn luôn bác bỏ các lời tố cáo vi phạm nhân quyền của mình.

Theo định nghĩa của thế giới, nhân quyền là quyền mặc nhiên của con người trong một tập thể, cộng đồng, xã hội và quốc gia. Nhưng nhân quyền chỉ cụ thể nếu đó là một quốc gia dân chủ, chính phủ do người dân bầu ra, tôn trọng và bảo vệ người dân của mình. Ngoài phẩm giá, người dân còn được pháp luật bảo vệ tự do tư duy, ngôn luận. Các quyền không thể tước bỏ bao gồm quyền được sống, quyền tự do và thể hiện, quyền tự do tín ngưỡng và nhận thức, quyền tự do lập hội, quyền mưu cầu hạnh phúc và quyền được bảo vệ bình đẳng trước pháp luật. Tuy nhiên, đó chỉ là những giá trị của con người trong các quốc gia văn minh, còn riêng tại Việt Nam thì nhà cầm quyền đã dấu biến đi và tùy tiện hay vào đó định nghĩa theo ý riêng của mình điển hình như bà Tôn Nữ Thị Ninh đã từng phát ngôn : "Trong nhà có con hư thì chúng tôi phải đánh đòn dạy dỗ"... đã cho thấy tư duy của những kẻ lãnh đạo đất nước hoàn toàn không có khái niệm nhân quyền và tôn trọng cái quyền của công dân, bởi vì họ hoang tưởng hay ít hơn là đang tưởng họ là triều đình và người dân chỉ là kẻ bị cai trị.

Nhà nước cộng sản Việt Nam từ khi khai sinh cho đến hôm nay chỉ là một nhà nước treo đầu dê bán thịt chó, năm xưa đi theo con đường cộng sản nhưng lại treo bảng Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, còn hôm nay vẫn mò mẫm tìm lối thoát để đến chủ nghĩa xã hội thì treo bảng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, làm gì có dân chủ mà treo bảng dân chủ ? làm gì biết khi nào đến xã hội chủ nghĩa khi nguyễn phú trọng đã nói đi hết thế kỷ này còn chưa tới mà lại treo bảng thì không lừa bịp phải gọi bằng gì ?

Đáng nói hơn mô hình nhà nước cộng sản Việt Nam hôm nay chính là bản sao của một triều đại phong kiến xa xưa của Việt Nam nhiều thế kỷ trước trong đó rất dễ nhận ra bản chất theo câu ca dao : "Con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa lại quét lá đa", thật vậy, bộ máy cầm quyền của Việt Nam duy trì cha truyền con nối, từ hệ thống đảng cho đến chính quyền đều là người nhà, thân hữu, tay chân, còn kẻ ngoài bộ máy thì không được phép bước vào, chính điều đó đã làm cho Việt Nam kiệt quệ nằm cuối bảng sắp hạng của thế giới khi trong bộ máy cầm quyền chỉ toàn những kẻ không có thực tài, chỉ toàn một bọn cơ hội chen vai thích cánh trong mâm cổ xôi thịt mang tên nhân dân Việt Nam.

Trở lại những giá trị nhân quyền như quyền được sống, quyền tự do, tự do ngôn luận... ; thì tôn giáo làm sao có được khi bộ máy cai trị đất nước không chấp nhận ? Và làm sao bình đẳng trước pháp luật khi trong nước hiện đang dùng hai loại luật cai trị, một giành cho đảng và một giành cho dân ?

Nhà cầm quyền Việt Nam không hề có khái niệm nhân quyền trong cai trị, theo cái nhìn của họ công dân chỉ là một công cụ nuôi sống chế độ, không hề có việc tôn trọng công dân mà trái lại người dân trong nước CHxã hội chủ nghĩaVN đang bị áp dụng cái nhìn một chân ngoài xã hội và một chân trong tù từ kẻ cầm quyền, bởi vì bất cứ lúc nào nếu muốn thì đảng sẽ cho bất kỳ ai vào tù theo những điều luật do họ nghĩ ra mà không cần phải tuân theo căn bản nhân quyền của thế giới.

- Làm sao có quyền tự do khi Việt Nam vẫn kiểm soát công dân bằng cuốn sổ hộ khẩu, một loại giấy tờ quản lý con người lạc hậu sao chép từ TQ, chính cái hộ khẩu này đã kềm chặt mọi người trong nước và chỉ cần bị gạch tên là công dân sẽ mất ngay quyền công dân và trở thành bất hợp pháp ngay chính tại quê hương mình.

- Làm sao có tự do ngôn luận khi truyền thông của Việt Nam toàn bộ đều là của đảng ? Làm sao viết đúng sự thật khi ban tuyên giáo trung ương chỉ thị, kiểm soát, kiểm duyệt nội dung từng ngày ?

- Làm sao có thứ tôn giáo đích thực phi chính trị khi đảng cộng sản lập ra Ban Tôn giáo Trung ương, cái ban này chính là cái ban xuyên tạc tôn giáo, đem chính trị vào tôn giáo, cài cắm người của mình vào các tôn giáo đang hoạt động trong nước, và cũng chính cái ban này cho phép hoặc không cho phép các cơ sở tôn giáo hoạt động, như vậy thì làm sao mà có thứ tôn giáo nào thuần khiết như tôn chỉ khai sáng lúc ban đầu tại Việt Nam ?

- Pháp luật Việt Nam chỉ là loại luật phong kiến xa xưa, trong đó hoàn toàn không công bằng khi cứu xét những yếu tổ giảm nhẹ như : "Gia Đình có công, bản thân tham gia cách mạng v.v…", vô hình chung nó làm cho pháp luật mất đi tính nghiêm minh, đó là con chưa nói đến hai loại luật đang tồn tại song song dù cho đảng không thừa nhận mà điển hình vụ án Phạm Nhật Vũ (em trai tên đại gia dỏm chuyên bưng bô điếu đóm cho đám lãnh đạo Phạm Nhật Vượng) gây thiệt hại hơn 3.000 tỷ đồng chỉ hưởng mức án 3 năm tù trong khi hạng thứ dân bình thường chỉ ăn cắp có ổ bánh mì hay con gà, con vịt phải chịu mức án gấp đôi. Như vậy thì nhân quyền làm gì có tồn tại tại Việt Nam ? ! Nếu có thì nên gọi là nhân quyền của bọn đảng viên đảng cộng sản.

Một nhà nước dân chủ với nền giáo dục hoàn thiện sẽ tạo ra những con người dân chủ, và nhà cầm quyền bắt buộc phải thừa nhận và tôn trọng quyền con người của người dân, họ sẽ bình đẳng trong mọi lĩnh vực, vị trí, vì quan hệ quan cùng con người như nhau, anh lính quèn bắt tay tổng thống cũng bình thường như với mọi người, chỉ bắt bằng một tay, mắt nhìn thẳng vào nhau, không có cái kiểu cách bắt bằng hai tay, xun xoe, nịnh bợ, kết thân như đám lãnh đạo Ba Đình và người dân trong nước Việt Nam hôm nay, đó chính là hiện tượng biến tướng của một hành vi xuống cấp nhân cách trong một đất nước thiếu vắng nhân quyền.

Một nhà nước không tôn trọng người dân của mình, không bảo vệ công dân mình, và đối xử với họ như là công dân hạng hai, thế nhưng người dân vẫn lặng câm chịu đựng thì liệu rằng đó có phải là một bi kịch của một dân tộc mang tên Việt Nam vì cá tính đớn hèn nhu nhược của mình ?

Nguyên Anh

Nguồn : quyenduocbiet, 18/02/2021

ACAT kêu gọi trả tự do cho tù nhân lương tâm Việt Nam nhân dịp Tết Tân Sửu

Jade Dussart, RFA, 12/02/2021

Tổ chức Công giáo Hành động Chống Tra tấn (Action Chrétien Anti Torture - ACAT) là một tổ chức phi chính phủ, trụ sở chính ở Paris và đặt các văn phòng ở Châu Âu. Tổ chức ACAT vào ngày 12/2, nhằm ngày mùng Một Tết Tân Sửu đệ trình một thư thỉnh nguyện lên Tổng thống Pháp Emmanuel Macron để kêu gọi trả tự do cho các tù nhân lương tâm tại Việt Nam.

Cô Jade Dussart, thành viên của ACAT (bìa trái) trong ngày đệ trình thỉnh nguyện thư lên Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Hình chụp ngày 12/2/2021. Courtesy of ACAT

Đài RFA thực hiện cuộc phỏng vấn ngắn với cô Jade Dussart, đại diện của tổ chức ACAT ngay trước Điện Élysée về sự kiện này.

Trước hết, cô Jade Dussart cho biết :

Jade Dussart : Chúng tôi khởi xướng một thỉnh nguyện thư gửi đến Tổng thống Emmanuel Macron để yêu cầu ông nêu vấn đề các nhà hoạt động nhân quyền và những người bị cầm tù vì hoạt động nhân quyền ở Việt Nam, đồng thời kêu gọi trả tự do cho các tù nhân lương tâm.

ACAT đã thu thập được hơn 10.600 chữ ký và chúng tôi đến Điện Élysée-Dinh Tổng thống Cộng hòa Pháp để đệ trình vào ngày hôm nay.

Hôm nay là một ngày đặc biệt, ngày 12/2 vì là ngày mùng Một Tết Cổ truyền của Việt Nam. Và chúng tôi muốn dùng sự tượng trưng này như là cơ hội để hy vọng một năm tự do cho những người đấu tranh vì nhân quyền mà bị cầm tù.

Năm nay cũng là dịp kỷ niệm tròn một năm Nghị viện Châu Âu bỏ phiếu thông qua Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-Châu Âu, mà hiệp định này ràng buộc những yếu tố về nhân quyền. Tuy nhiên, thật không may khi có quá nhiều người bị bắt giữ trong năm 2020 và trong tháng 1/2021 với những bản án rất nặng nề, là ví dụ điển hình.

Do đó, những quy định trong Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-Châu Âu không đủ. Cho nên, ACAT yêu cầu Chính phủ Pháp và Chính quyền Tổng thống Emmanuel Macron có hành động và chủ động hơn trong việc bảo đảm nhân quyền tại Việt Nam.

RFA : Xin được hỏi đây là đầu tiên ACAT đệ trình thỉnh nguyện thư như thế này lên Tổng thống Pháp hay việc này đã từng được thực hiện trước đây ? Và Chính quyền Pháp phản hồi như thế nào, thưa cô ?

Jade Dussart : Đây là lần đầu tiên ACAT đệ trình thỉnh nguyện thư lên Chính quyền Tổng thống Pháp. Chúng tôi hiện rất nỗ lực tiếp xúc với thành viên nội các của Tổng thống Pháp để nêu vấn đề về sự nhận thức liên quan nhân quyền đối với Chính quyền Việt Nam. Nhưng chúng tôi nhìn nhận vẫn chưa đủ. Vì thế, đó là lý do vì sao ACAT phải đệ trình thỉnh nguyện thư để trình bày rằng rất nhiều người Pháp đang lo lắng về tình hình nhân quyền Việt Nam cũng như yêu cầu Tổng thống Pháp phải hành động.

Chúng tôi hy vọng với hơn 10.600 chữ ký trong thỉnh nguyện thư về giới đấu tranh nhân quyền tại Việt Nam xứng đáng nhận được sự quan tâm từ Chính quyền Pháp.

RFA : Bên cạnh việc đệ trình thỉnh nguyện thư lên Chính quyền Tổng thống pháp, ACAT còn những hoạt động nào khác để hỗ trợ cho các tù nhân lương tâm tại Việt Nam hay không ?

Jade Dussart : Chúng tôi rất cố gắng hỗ trợ họ bằng những cách thức khác nhau. Chúng tôi phổ biến những thông báo khẩn về tình trạng của họ cần được sự chú ý của thế giới. Chúng tôi cũng kêu gọi sự hỗ trợ khác nhau của người Việt để giúp trả tự do cho một số tù nhân lương tâm hay giúp cho họ được tiếp cận với ý tế.

ACAT đồng thời cố gắng thực hiện căn cứ theo lời hứa của Hội đồng Châu Âu với Quốc hội Châu Âu cũng như tạo sự chú ý trong cộng đồng dân chúng tại Pháp. Bởi vì tình hình nhân quyền tại Việt Nam không được phổ biến rộng rãi, cho nên chúng tôi cần thiết phải cung cấp thông tin về tình hình vi phạm nhân quyền diễn ra gần như hàng ngày tại Việt Nam. Đây là mục tiêu lâu dài của ACAT, nhằm để kêu gọi người dân Pháp cùng lên tiếng bênh vực cho nhân quyền tại Việt Nam.

RFA : Chân thành cảm ơn Jade Dussart dành thời gian cho cuộc trao đổi này. với RFA.

Nguồn : RFA, 12/02/2021

*********************

HRW xếp Việt Nam vào số các chính phủ lợi dụng Covid-19 vi phạm nhân quyền

VOA, 12/02/2021

Việt Nam nằm trong số ít nhất 83 chính phủ trên thế giới đã dùng đại dịch Covid-19 để biện minh cho hành động vi phạm quyền tự do ngôn luận và hội họp ôn hòa của người dân, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) nói trong một phúc trình vừa được công bố ngày 11/2.

Việt Nam bị liệt vào số các quốc gia bị cho là vi phạm quyền tự do ngôn luận trong thời gian đại dịch, làm ảnh hưởng đến hàng trăm, hàng ngàn người.

Trong số những hình thức vi phạm nhân quyền phổ biến như tấn công, giam giữ, truy tố, trấn áp các cuộc biểu tình ôn hòa, đóng cửa các cơ quan truyền thông, ban hành những điều luật mơ hồ để hình sự hóa những phát ngôn mà các chính quyền cho là đe dọa đến sức khỏe cộng đồng, HRW cho rằng sự can thiệp bất hợp pháp vào quyền tự do ngôn luận là một trong những hình thức phổ biến nhất. Việt Nam, Trung Quốc, Cuba, Ai Cập, Ấn Độ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Venezuela là những quốc gia bị cho là đã có những vi phạm về quyền tự do ngôn luận ảnh hưởng đến hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người.

"Các chính phủ nên chống lại Covid-19 bằng cách khuyến khích mọi người đeo khẩu trang, chứ không phải bịt miệng họ", Giám đốc phụ trách về khủng hoảng và xung đột của HRW, Gerry Simpson, nói trong phúc trình mới.

"Đánh đập, giam giữ, truy tố và kiểm duyệt những người chỉ trích ôn hòa vi phạm nhiều quyền cơ bản, bao gồm quyền tự do ngôn luận, trong khi không có tác dụng gì trong việc ngăn chặn đại dịch", ông Gerry Simpson nói thêm.

Báo cáo của HRW cho biết kể từ tháng 1 năm 2020, chính phủ ở ít nhất 24 quốc gia đã ban hành các điều luật và quy định mơ hồ nhằm hình sự hóa việc phát tán thông tin bị cho là sai lệch hoặc những bản tin khác về Covid-19 mà chính quyền cho rằng đe dọa đến công chúng.

Vẫn theo phúc trình của tổ chức nhân quyền quốc tế, có ít nhất 7 quốc gia đã ngăn chặn các báo cáo tin tức riêng lẻ hoặc yêu cầu người dùng mạng xã hội xóa phải chỉnh sửa nội dung liên quan đến Covid-19, trong số các quốc gia này có Việt Nam.

"Các nhà chức trách Việt Nam đã triệu tập 650 người dùng Facebook từ tháng 1 đến tháng 3 để thẩm vấn họ về việc công bố thông tin sai lệch liên quan đến đại dịch, buộc tất cả họ phải xóa bài đăng của mình và phạt hơn 160 người trong số họ", phúc trình của HRW nêu.

Tổ chức Theo dõi Nhân quền nói luật Việt Nam không chỉ nhắm vào thông tin không chính xác, mà còn cả những thông tin bị cho là bôi nhọ, xúc phạm uy tín, danh dự của người khác.

Những nạn nhân của tình trạng vi phạm nhân quyền trong thời gian diễn ra đại dịch bao gồm các nhà báo, blogger, những người đăng bài trực tuyến, các nhân vật đối lập, các nhà hoạt động, người biểu tình, học giả, nhân viên y tế, sinh viên, luật sư và các nghệ sĩ, vẫn theo HRW.

Nguồn : VOA, 12/02/2021

Nghị Viện Châu Âu kêu gọi Việt Nam thả 3 nhà hoạt động nhân quyền

Thanh Phương, RFI, 22/01/2021

Hôm 21/01/2021, Nghị Viện Châu Âu đã thông qua các nghị quyết về tình hình nhân quyền tại Hồng Kông, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam. Riêng về Việt Nam, nghị quyết của Nghị Viện Châu Âu kêu gọi Hà Nội trả tự do "ngay lập tức và vô điều kiện" cho 3 nhà báo và cũng là những nhà đấu tranh cho nhân quyền Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn. 

Các ông Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn (phía sau) trong phiên tòa tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, ngày 05/01/2021,  STR Vietnam News Agency/AFP

Trong phiên xử ngày 05/01 tại Sài Gòn, ông Phạm Chí Dũng đã bị kết án 15 năm tù, còn hai ông Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn lãnh án mỗi người 11 năm tù, với tội danh "tuyên truyền chống Nhà nước".

Nghị quyết của Nghị Viện Châu Âu còn kêu gọi trả tự do cho toàn bộ những người khác bị bắt giam và bị tuyên án tại Việt Nam chỉ vì đã hành xử các quyền tự do ngôn luận, đồng thời hủy bỏ mọi các buộc đối với những người này.

Các nghị sĩ Châu Âu lên án việc gia tăng đàn áp những nhà bất đồng chính kiến và gia tăng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Nghị Viện Châu Âu kêu gọi các bên có liên quan hãy sử dụng các hiệp định hiện có giữa Liên Hiệp Châu Âu với Việt Nam để cải thiện tình hình nhân quyền tại Việt Nam. Các nghị sĩ Châu Âu nhắc lại rằng nhân quyền vẫn là "một trong những nền tảng chủ yếu" trong mối quan hệ song phương Liên Hiệp Châu Âu -Việt Nam và là "một yếu tố chủ chốt" của Hiệp định Thương mại Tự do Liên Hiệp Châu Âu -Việt Nam.

Nghị quyết nói trên đã được thông qua với 592 phiếu thuận, 32 phiếu chống. Có 58 nghị sĩ Châu Âu không tham gia bỏ phiếu.

HRW : Việt Nam gia tăng đàn áp trước Đại hội Đảng

Hôm nay, 22/01/2021, tổ chức nhân quyền của Mỹ Human Rights Watch (HRW) ra thông cáo lên án chính quyền Việt Nam gia đàn áp các nhà bất đồng chính kiến trước kỳ Đại hội đảng Cộng Sản sẽ khai mạc ngày 25/01/2021.

Trong thông cáo, ông John Sifton, Giám đốc Vận động châu Á của HRW, nói : "Đảng Cộng Sản Việt Nam đang chuẩn bị cho các màn trình diễn trong Đại hội, đồng thời bắt bớ những người đã đăng tải ý kiến và quan điểm của mình trên Facebook, như hàng triệu người trên thế giới vẫn làm hàng ngày".

HRW nêu dẫn chứng mới nhất là ngày 20/01 vừa qua, chính quyền đã đưa ra xét xử bà Đinh Thị Thu Thủy về các bài viết và bài đăng trên Facebook phê phán đảng và chính phủ. Bà đã bị bắt từ tháng 04/2020 và bị cáo buộc tội "tuyên truyền chống nhà nước" chiếu theo điều 117 của bộ Luật Hình sự Việt Nam. Một tòa án ở tỉnh Hậu Giang đã kết án Đinh Thị Thu Thủy 7 năm tù giam. 

Thông cáo của HRW cũng nhắc lại vụ xử ba nhà báo Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn hôm 05/01 và vụ bắt giữ nhà báo và nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng Phạm Đoan Trang vào tháng 10 năm ngoái.

Trong thông cáo, HRW còn khẳng định Đại hội Đảng lần thứ 13 sẽ quyết định các vị trí lãnh đạo mới của quốc gia với hơn 96 triệu dân, nhưng Đại hội này "không dân chủ, cũng không công khai minh bạch". Công dân Việt Nam bị cấm thảo luận về các ứng viên của bốn vị trí cao nhất là tổng bí thư Đảng, thủ tướng, chủ tịch nước, và chủ tịch Quốc Hội, cả bốn vị trí đều được xếp hạng "tuyệt mật" theo một quyết định do thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ban hành trong tháng 12/2020.

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 22/01/2021

********************

Nhiều Dân biểu Quốc hội Châu Âu yêu cầu có biện pháp mạnh với Việt Nam vì vấn đề nhân quyền

Ỷ Lan, RFA, 22/01/2021

Sau một khoáng đại sôi nổi nhưng hào hứng tại Quốc hội Châu Âu ở thủ đô Brussels, Vương quốc Bỉ, Nghị quyết về nhân quyền cho Việt Nam đã được thông qua vào lúc 4 giờ 30 chiều ngày 21 tháng 1 vừa qua. Hầu hết các Dân biểu đại diện các quốc gia Tây Âu, Bắc Âu, Đông Âu đều lên tiếng phát biểu. Sự nô nức tham gia phát biểu cho thấy họ theo dõi và am hiểu tình trạng nhân quyền tồi tệ tại Việt Nam, đặc biệt giới Đông Âu nắm vững ý thức hệ Cộng sản qua sự phân tích và phê phán của họ. Vì đại dịch COVID-19 nên một số Dân biểu không thể trực tiếp có mặt nhưng vẫn tham dự qua video viễn liên.

Dân biểu Maria Arena thuộc Liên minh Xã hội & Dân chủ, Chủ tịch Phân ban Nhân quyền Quốc hội Châu Âu Photo : RFA

So với các khoáng đại thảo luận vấn đề Việt Nam trước đây, khoáng đại này rất quyết liệt, vì cảm thức bị xúc phạm trước sự bội ước của Hà Nội khi hứa hẹn hão trên bình diện nhân quyền và các tự do cơ bản để kết thúc Hiệp định EVFTA. Đến khi ký xong thì Hà Nội đã phủi tay đàn áp nhân quyền. Nhiều Dân biểu đặt thẳng yêu sách Liên Âu đình chỉ Hiệp định Thương mại Tự do Liên Âu-Việt Nam (EVFTA) hoặc dựng lại hàng rào quan thuế đối với Việt Nam mà hiệp định đã huỷ.

Nghị Quyết Quốc hội Hội Châu Âu bao gồm 15 nhận định và 23 yêu sách gói trọn mọi vi phạm nhân quyền đang xảy ra. Nghị quyết nhận định Việt Nam là "quốc gia giam giữ các tù nhân chính trị đông nhất tại Đông Nam Á", và"lên án các cuộc đàn áp gia tăng giới bất đồng chính kiến cùng những vi phạm nhân quyền tại Việt Nam, kể cả việc kết án, đe dọa chính trị, theo dõi, sách nhiễu, tấn công, xét xử bất minh và tống khứ các nhà hoạt động chính trị, nhà báo, bloggers, nhà bất đồng chính kiến và hoạt động nhân quyền ra nước ngoài vì họ hành xử tự do ngôn luận, rõ ràng là Việt Nam vi phạm các nghĩa vụ quốc tế".

Nghị quyết quan tâm đặc biệt đến việc bắt giữ tùy tiện và kết án ba nhà báo Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thuỵ và Lê Hữu Minh Tuấn, sáng lập và thành viên Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, yêu sách trả tự do tức khắc và vô điều kiện cho họ cũng như cho các tù nhân chính trị, nhà hoạt động nhân quyền, môi sinh, công đoàn, vì họ hành xử quyền tự do ngôn luận, và bãi truất các án dành cho họ".

Kết luận, Nghị quyết Quốc hội Châu Âu kêu gọi "Các thành viên quốc gia Liên Âu, đặc biệt trước thềm Đại lội lần thứ 13 của Đảng Cộng sản Việt Nam, lên tiếng mạnh mẽ về hiện trạng nhân quyền tồi tệ tại Việt Nam ; khuyến thỉnh Liên Âu và các quốc gia thành viên gia tăng nỗ lực quốc tế để thăng tiến sáng kiến chung với các đối tác cùng chí hướng, và đặc biệt với Tân Chính quyền Hoa Kỳ, để kết liên hành động cho sự thực hiện cụ thể việc tôn trọng nhân quyền tại Việt Nam".

Sau đây là một số phát biểu của các Dân biểu tại khoáng đại 21 tháng giêng trước khi Nghị quyết được thông qua do phóng viên Ỷ Lan ghi nhận.

Nữ Dân biểu Saskia Bricmont (Đảng Xanh, người Bỉ) phát biểu :

Hai năm trước, Quốc hội này thông qua Nghị quyết về vận mệnh của những tù nhân chính trị tại Việt Nam. Rồi gần một năm trước, Quốc hội Châu Âu Chuẩn y Hiệp định Thương mại Tự do Liên Âu – Việt Nam (EVFTA). Đứng trước những nghi ngờ như tôi, những người hậu thuẫn hiệp định khẳng định rằng EVFTA sẽ trợ giúp cải thiện nhân quyền cho toàn dân Việt Nam.

Thế rồi từ đó, các cuộc đàn áp nối tiếp gia tăng. Chính sách thương mại và nhân quyền là hai yếu tố viễn ly chăng ? Nó không viễn ly cho trường hợp Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam. Ông ta bị bắt vài ngày sau khi gửi đến chúng ta cái nhìn phê phán tiến trình phê chuẩn EVFTA. Bị kết án 15 năm tù giam vì cái nhìn phê phán ấy – cùng với Nguyễn Tường Thuỵ và Lê Hữu Minh Tuấn. Dũng và hai người đồng nghiệp là trọng tâm yêu sách trả tự do vô điều kiện cho họ của chúng ta hôm nay. Phái đoàn Ủy ban Đối ngoại Liên Âu tại Hà Nội tiếp tục quan ngại cho hàng trăm bản án xử các nhà hoạt động ôn hoà, đồng thời nhận thức sự co hẹp không gian tự do ngôn luận, quyền biểu tình, quyền lập hội tại Việt Nam. Vì thế, Nghị quyết của chúng ta yêu sách trả tự do cho ba nhà báo và các nhà hoạt động nhân quyền, cải thiện điều kiện giam giữ tù nhân, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hiện nay, ban lệnh đình hoãn án tử hình, cũng như nhắc nhở nghĩa vụ Việt Nam đối với nhân dân họ, đối với Liên Âu và Cộng đồng thế giới.

Dân biểu thuộc Đảng Xanh Saskia Bricmont

Dân biểu Adam Bielen (Đảng Bảo thủ và Cải cách Châu Âu, người Ba Lan) phát biểu :

Liên Âu vừa mở vòng tay đến Việt Nam qua EVFTA làm rộng mở chân trời cho các nhà kinh doanh Việt Nam và Châu Âu. Nhưng chúng ta không thể nhắm mắt trước những vi phạm nhân quyền xẩy ra cho các đối tác kinh tế của chúng ta. Hôm nay chúng ta kêu gọi Nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do tức khắc cho ba nhà báo bị kết án cũng tất cả các nhà báo, bloggers, nhà hoạt động nhân quyền bị giam tù vì hành xử quyền tự do biểu đạt của họ.

Năm ngoái, trong khi chúng ta kết thúc EVFTA, tổ chức Phóng viên Không Biên giới sắp Việt Nam vào hàng thứ 175 trong Danh sách các quốc gia tôn trọng Tự do Báo chí, đứng sau cả Syria. Lý do vì sao chúng ta thúc đẩy Việt Nam chấm dứt kiểm duyệt tuỳ tiện truyền thông, báo chí độc lập, và bãi bỏ các giới hạn trên các nguồn truyền thông trực tuyến.

Nữ Dân biểu Marianne Vind (Đảng Xã hội, người Đan Mạch) phát biểu :

Chúng ta luôn luôn mong muốn hợp tác với Việt Nam nhằm giúp đỡ giới công nhân thoát khỏi nghèo đói và được hưởng mọi tự do. Cùng chung hợp tác làm cho chúng ta mạnh lên. Thế nhưng tình trạng nhân quyền Việt Nam ngày càng xấu. Phạm Chí Dũng bị bắt vì có quan điểm chống phê chuẩn sớm EVFTA, là điều không thể nào chấp nhận. Bị bắt như thế chẳng những vi phạm các quyền cơ bản của ông ta, mà còn nỗ lực đe dọa các nhà báo phê phán chính quyền. Bộ Luật Hình sự đã đuợc sửa đổi, nhưng sửa đổi sai hướng. Việt Nam phải hiểu rằng quan hệ giữa chúng ta đặt trên cơ sở cùng chung thỏa thuận, cùng chung tham gia bảo vệ các quyền cơ bản và tự do. Qua Nghị quyết hôm nay, chúng ta gửi đi một thông điệp kiên quyết.

Dân biểu Marianne Vind (Đảng Xã hội, người Đan Mạch) phát biểu tại Quốc hội Châu Âu hôm 21/1/2021

Dân biểu Petras Austrevicius (Tân Đảng, người Lithuania) phát biểu :

Việt Nam đang nhanh chóng đổi mới kinh tế, nhưng cũng đồng thời vi phạm mọi lĩnh vực nhân quyền. Chúng ta đang nhìn thấy sự tăng cường đàn áp trên căn bản quyền dân sự và chính trị tại xứ sở này. Tự do báo chí bị truyền thông Nhà nước nghiến nát. Kiểm duyệt gia tăng, với Luật An ninh Mạng cho phép kiểm soát toàn bộ các nguồn truyền thông xã hội. Mọi phê phán chính quyền là hộ khẩu nhập tù. Phạm Chí Dũng báo động chúng ta những hứa hẹn hão huyền của Nhà cầm quyền Việt Nam cốt chiếm đoạt EVFTA của Liên Âu. Lẽ ra chúng ta phải nghe lời ông ấy. Nay Liên Âu phải sử dụng mọi công cụ để hậu thuẫn cho ba nhà báo này cùng với hàng trăm tù nhân khác chỉ vì họ hành xử theo lương tâm.

Tăng trưởng kinh tế Việt Nam tùy thuộc vào EVFTA. Nếu Nhà cầm quyền Việt Nam chỉ hiểu được thứ ngôn ngữ kinh tế vì lợi quyền, thì chúng ta hãy dựng lại hàng rào quan thuế đối với Việt Nam.

Dân biểu Sean Kelly (Đảng Bình dân Châu Âu, người Ái Nhĩ Lan) phát biểu :

Việt Nam là nước mỹ miều, nhân dân kỳ diệu. Nói chung là thế, nhưng chúng ta không thể im lặng khi tình trạng nhân quyền tồi tệ. Nhà cầm quyền Việt Nam phải biết tôn trọng từng mẩu pháp lý, trên bình diện quốc gia cũng như quốc tế, liên quan tới bảo vệ và thăng tiến nhân quyền. Ba nhà báo bị tống giam chỉ vì họ ăn nói tự do. Tôi kêu gọi Liên Âu áp lực Việt Nam trả tự do tức khắc và không đều kiện cho họ.

Dân biểu Antonio-Isturiz White (Đảng Bình dân Châu Âu, người Tây Ban Nha) phát biểu :

Tình trạng nhân quyền Việt Nam sa sút là điều hiển nhiên. Điều ai cũng biết. Đảng Cộng sản cầm quyền từ nhiều năm nhưng có bao giờ được tự do bầu cử đâu, và họ cứ bắt bớ cho bằng thích bất cứ ai phê phán vi phạm nhân quyền. Tôi hy vọng tất cả các chính đảng ở Liên Âu cùng nhau làm áp lực cho sự thay đổi tại Việt Nam và chính quyền của họ chịu liên hệ doanh thương đúng cách với Liên Âu.

Nữ Dân biểu Maria Arena (Liên minh Xã hội & Dân chủ, Chủ tịch Phân ban Nhân quyền Quốc hội Châu Âu) phát biểu :

Lời phát biểu của tôi không hướng tới Chế độ Cộng sản độc tài Việt Nam. Bởi vì tôi không tin họ muốn tôn trọng nhân quyền. Tôi muốn hướng lời phát biểu của tôi đến nền Dân chủ Châu Âu.

Ngày 12 tháng 2 năm 2020, Quốc hội này phê chuẩn Hiệp định EVFTA Liên Âu Việt Nam. Dù rằng chúng ta có tất cả những báo cáo từ những năm 2018, 2019, 2020 của các tổ chức nhân quyền như Ân Xá Quốc tế, Human Rights Watch, v.v… tố cáo các tội ác và những vi phạm các quyền cơ bản của người dân Việt. Báo cáo viên Uỷ ban Thượng mại quốc tế Liên Âu (INTA), Ông Bourgeois nắm giữ các hồ sơ này, ông cũng đã từng đến Việt Nam hồi ông còn làm Bộ trưởng trong Chính phủ Vương quốc Bỉ. Ông phải biết các sự trạng này chứ. Thế mà ông chẳng hề lên tiếng đề cập vấn đề Nhân quyền. Cũng chính ông Báo cáo viên này còn ca hót (hót chứ không phải hát, lời người dịch, xin người đọc quan tâm cho) rằng, nếu chúng ta nhận thấy những vi phạm nhân quyền trầm trọng và quy mô, chúng ta sẽ phải bỏ đi mọi ưu đãi thương mại cho Việt Nam. Vậy sao ? Nay tôi hướng tới ông Bourgeois và hướng tới Uỷ ban Liên Âu. Những vi phạm trầm trọng, vẫn còn hiện hữu đó, chúng đã hiện hữu và còn sẽ tiếp tục hiện hữu.

Cho nên, tôi yêu sách Liên Âu đình chỉ Hiệp định Thương mại Tự do với Việt Nam.

Nữ Dân biểu Karin Karlsbro (Tân Đảng, người Thuỵ Điển) phát biểu :

EVFTA với Việt Nam là hiệp định đầy tham vọng của Liên Âu chưa từng ký với một quốc gia phát triển. Ngày chúng ta phê chuẩn hiệp định, chúng ta không chỉ trông chờ chuyện đôi bên cùng có lợi, mà còn mong mỏi cho cơ hội thăng tiến dân chủ và nhân quyền hiện ra. Nhưng tình trạng nhân quyền ngày nay tại Việt Nam không thể nào chấp nhận. Chúng ta yêu sách trả tự do tức khắc cho ba nhà báo và các tù nhân chính trị. Lúc này là lúc ra tay áp lực Việt Nam và sử dụng Hiệp định EVFTA như một diễn đàn hậu thuẫn xã hội dân sự. Khi chúng ta phê chuẩn EVFTA, chúng ta cũng từng kêu gọi Uỷ ban Châu Âu và Uỷ ban Đối ngoại Liên Âu nhanh chóng thực hiện tác động nhân quyền đã quy định trong hiệp định.

Dân biểu Paryk Jaki (Đảng Bình dân Châu Âu, người Ba Lan) phát biểu : 

Đây là cứu cánh của chủ nghĩa Cộng sản, luôn luôn như vậy. Việt Nam là ví dụ tiêu biểu nhất, vì chủ nghĩa Cộng sản là một ý thức hệ vi phạm tất cả luận lý và lẽ phải. Đã là Cộng sản thì phải bóp nghẹt tự do ngôn luận, vì tri thức cộng sản không thể chấp nhận tranh luận. Chúng ta đã thấy ba nhà báo bị kết án 15 năm tù, là điều không thể nào chấp nhận. Liên Âu phải mạnh mẽ bước tới chống kháng lối hành xử của Việt Nam. Chúng ta cũng phải quan tâm tới các công ty kỹ năng cao như Google hay Facebook đang hậu cho nỗ lực dẹp bỏ tự do ngôn luận của nhà cầm quyền Việt Nam.

Nữ Dân biểu Isabel Wiseler-Lima (Đảng Bình dân Châu Âu, người Luxembourg) phát biểu :

Cách đây một năm Liên Âu phê chuẩn Hiệp định EVFTA. Tuy nhiên, nhiều quan ngại tha thiết trên phương diện nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam có cam kết tôn trọng nhân quyền và luật lao động quốc tế hay không.

Do đó, chúng tôi đã bổ sung vào hiệp định việc thiết lập các cơ chế giám sát và khiếu nại độc lập để công dân có thể tiếp cận hiệu quả với nơi cầu trợ. Các cơ chế này vẫn chưa được thực hiện. Chúng tôi kêu gọi Ủy ban Châu Âu và Nhà cầm quyền Việt Nam thiết lập ngay các cơ chế này. Đặc biệt chúng tôi cảm thấy xúc phạm việc Phạm Chí Dũng bị giam tù, vì đã liên hệ với các Dân biểu Quốc hội Châu Âu trong bối cảnh tự do trao đổi và đầu tư. Quốc hội Châu Âu kêu gọi nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do tức khắc cho ông Dũng, cũng như các nhà báo, nhà hoạt động nhân quyền khác đang bị cấm cố một cách bất công.

Dân biểu Pascal Durand (Tân Đảng, người Pháp) phát biểu với câu kết thúc đầy mỉa mai :

Giống như người đồng viện xuất chúng của tôi, Maria Arena, tôi chẳng muốn ngỏ lời với độc tài toàn trị Việt Nam. Tôi muốn nói với Uỷ ban Châu Âu, người canh gác các Hiệp định. Thế thì các hiệp định nói gì ? Điều 21 Hiệp ước Liên Âu viết rất rõ ràng : "Hành động của Liên Âu trên trường quốc tế đặt trên những nguyên tắc trước khi thành lập, nhắm vào mục tiêu thăng tiến dân chủ, nhà nước pháp quyền, nhân quyền phổ quát và bất khả phân cùng các tự do cơ bản trong toàn thế giới.

Vì vậy, thưa Bà Chủ tịch Uỷ ban Châu Âu, xin hãy làm sao cho các nguyên tắc này được áp dụng và tôn trọng. Nếu không làm được, thì hãy vì lương thiện trí thức, mà thêm vào Hiệp ước một khoản, minh định rằng, các nguyên tắc trên sẽ huỷ bỏ, khi chúng làm đe dọa các thị trường, lợi tức, quyền lợi của Châu Âu.

Ỷ Lan

Nguồn : RFA, 22/01/2021

*************************

Thế giới cần áp dụng các chế tài với Việt Nam vì những đàn áp nhân quyền thời gian qua

Lập Quyền Dân, RFA, 18/01/2021

Các báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc (LHQ) hôm 14/1/2021 ra thông cáo báo chí lên án chính quyền Việt Nam bỏ tù các nhà báo thuộc Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAV) chỉ vài tuần trước Đại hội 13 Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN). Thông cáo báo chí gọi hành động này của chính quyền Việt Nam là một cảnh báo ớn lạnh gửi đến các nhà bảo vệ nhân quyền và những người hoạt động trong lĩnh vực truyền thông.

Các nhà báo bị bắt gần đây từ phải sang: Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn, Lê Anh Hùng, Phạm Đoan Trang, Hồ Sỹ Quyết.

Những bản án "chào mừng" Đại hội

Ngày 14/1/2021, Giám đốc Tổ chức Người bảo vệ Nhân quyền (DTD) [Defend the Defenders] Vũ Quốc Ngữ nói với BBC về những tổn thất nặng nề mà phong trào đấu tranh dân chủ và nhân quyền phải gánh chịu, khi các nhà hoạt động tiêu biểu như Phạm Đoan Trang, Phạm Chí Dũng đều bị bắt. Các tổ chức nhân quyền quốc tế nhận định rằng, 2020 là năm tình trạng nhân quyền của Việt Nam "tồi tệ hơn với các bản án nặng nề hơn", khi chính phủ Việt Nam bắt bớ và xét xử những nhà hoạt động dân chủ "cuối cùng".

Nhận định của ông Vũ Quốc Ngữ được đưa ra trong bối cảnh Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) vừa công bố báo cáo thường niên 2020 dài hơn 700 trang về tình hình nhân quyền 100 nước trên thế giới. Việt Nam được dành trọn 5 trang. Trong đó, HRW mô tả Việt Nam "tiếp tục vi phạm một cách có hệ thống các quyền dân sự và chính trị cơ bản trong 2020… Việc thắt chặt các hạn chế đối với quyền tự do ngôn luận dường như có liên quan đến Đại hội Đại biểu Toàn quốc ĐCSVN, dự kiến diễn ra cuối tháng 1/2021".

Càng gần đến ngày Đại hội (25/1 tới) chính quyền Việt Nam càng bắt giữ liên tục nhiều nhà báo, blogger, các nhà đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền. Văn phòng Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) mới đây vừa bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc chính phủ Việt Nam gia tăng làn sóng đàn áp dựa trên "các điều luật được định nghĩa một cách mơ hồ".

Trong một cuộc họp báo tại Genève hôm 8/1/2021, phát ngôn viên Ravina Shamdasani của OHCHR nhận định : "Hiện đang có xu hướng đàn áp ngày càng gia tăng nhắm vào quyền tự do ngôn luận tại Việt Nam". Phát ngôn viên OHCHR "nhấn mạnh đến việc nhiều nhà tranh đấu bị tạm giam bất hợp pháp trong thời gian dài trước khi xét xử". OHCHR cũng thường xuyên có các báo cáo "bày tỏ lo ngại về cách đối xử với họ trong trại giam", cũng như "đòi quyền được xét xử công bằng đối với họ mỗi khi bị xâm phạm". Phát ngôn viên của LHQ đặc biệt lưu ý đến tình trạng nhiều người đã phải nhận các bản án tù nhiều năm, sau khi bị kết tội chống lại an ninh quốc gia.

OHCHR nêu đích danh trường hợp của ba ông Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn. Ba nhà báo này vừa bị một tòa án tại Thành phố Hồ Chí Minh kết án ngày 5/1, vì tội "làm ra, tàng trữ, phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống lại Nhà nước" theo điều 117 Bộ luật Hình sự. Ông Phạm Chí Dũng bị kết án 15 năm tù và 3 năm quản chế. Các ông Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn, mỗi người bị kết án 11 năm tù và ba năm quản chế.

Phát ngôn viên Shamdasani kêu gọi chính quyền Việt Nam sửa đổi các điều khoản liên quan của Bộ luật Hình sự để phù hợp với các nghĩa vụ của mình theo Công ước quốc tế mà Hà Nội đã ký kết. Theo phát ngôn viên LHQ, việc Việt Nam bắt giữ người tùy tiện, dựa trên các điều luật được định nghĩa mơ hồ như trên, là vi phạm điều 19 về Tự do Ngôn luận của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR).

Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cũng lên án bản án 37 năm tù dành cho ba lãnh đạo nói trên từ IJAV. Trả lời Đài RFI, ông Daniel Bastard, phụ trách châu Á-Thái Bình Dương của RSF nhận định : "Các bản án được tuyên đối với các nhà báo của IJAV thực sự gây sốc. Cần biết rằng các thành viên này của hội từng là cựu quân nhân. Nhà nước Việt Nam buộc họ phải trả giá cho những phát biểu tự do và những chỉ trích ban lãnh đạo đảng vốn hoàn toàn xơ cứng".

Không chỉ các tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu (EU) cũng đã lên tiếng về các bản án "khắc nghiệt" và kêu gọi trả tự do cho ba thành viên của IJAVN vừa bị chính quyền đưa ra xét xử. Trong thông cáo gửi cho VOA tối ngày 5/1, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ viết : "Chúng tôi rất thất vọng khi hay tin về những bản án khắc nghiệt do một tòa án ở Việt Nam xét xử đối với ba thành viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, trong đó có ông Phạm Chí Dũng, người sáng lập kiêm Chủ tịch của Hội". Cũng theo Bộ Ngoại giao Mỹ, những bản án khắc nghiệt này là biểu hiện mới nhất của xu hướng bắt giữ và kết án đáng lo ngại nhằm vào các công dân Việt Nam thực hiện các quyền được ghi trong Hiến pháp Việt Nam.

Đạo luật Magnitsky vẫn chưa tạo được áp lực

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam khẳng định tiếp : "Tự do báo chí là nền tảng của sự minh bạch và quản trị có trách nhiệm. Các tác giả, blogger và nhà báo thường làm công việc của họ với rủi ro lớn, và chúng tôi kêu gọi các chính phủ và công dân trên toàn thế giới – bao gồm cả Chính phủ Việt Nam – phải bảo vệ họ". Còn EU thì mong muốn Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho ba nhà báo vừa bị xử hôm 5/1, cũng như tất cả các nhà báo, blogger và các nhà bảo vệ nhân quyền bị bỏ tù, vì đã bày tỏ quan điểm một cách ôn hòa. EU cho biết họ sẽ tiếp tục theo dõi và làm việc với các cơ quan chức năng và tất cả các bên liên quan để cải thiện tình trạng nhân quyền ở Việt Nam.

Theo Tổ chức Bảo vệ Ký giả (CPJ), tính đến hiện nay đang có 15 nhà báo bị giam giữ tại Việt Nam. Nhiều nhà hoạt động vì các quyền tự do khác, như quyền tự do tín ngưỡng, đã bị bắt, tuyên phạt với các bản án khắt khe, phải chịu chế độ quấy rối có hệ thống, kể cả bị ép cung, tra tấn. Thống kê của các tổ chức theo dõi nhân quyền đều cho thấy tình trạng đàn áp khốc liệt trong năm qua. Tổ chức Ân xá Quốc tế trong báo công bố ngày 1/12, ghi nhận Việt Nam đang giam giữ ít nhất 170 tù nhân lương tâm (TNLT), con số kỷ lục kể từ khi Ân xá Quốc tế bắt đầu theo dõi tình trạng TNLT tại Việt Nam.

Theo DTD, con số TNLT hiện bị giam giữ thật ra còn cao hơn thế. Thống kê của tổ chức này cho rằng, ít nhất có 260 TNLT đang trong lao tù Việt Nam. Ông Vũ Quốc Ngữ trong một cuộc phỏng vấn với Nhật báo Người Việt vào ngày 27/12 cho biết, năm 2020, Đảng CSVN bắt giữ 31 nhà hoạt động, chưa kể 29 dân oan đấu tranh cho đất của họ ở xã Đồng Tâm.

Trước làn sóng "khủng bố trắng" nói trên, có 8 dân biểu Hoa Kỳ đã gửi thư đến Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Ngân khố Steven Mnuchin, từ văn phòng của Dân biểu Alan Lowenthal, vào ngày 18/12/2020. Đây là một bức thư đặc biệt. Trong đó, các dân biểu nêu rõ biện pháp trừng phạt đối với những quan chức Việt Nam bị cho là vi phạm quyền con người. Biện pháp đó là áp dụng Luật Magnitsly đối với 8 thành viên bị nêu tên của Công an tỉnh Hà Tĩnh.

Những người bị tố cáo đánh đập, tra tấn tù chính trị trẻ Nguyễn Văn Hóa gồm : Đại tá Nguyễn Anh Tuấn, Đại úy Nguyễn Văn Sáng, Trung úy Lê Anh Đức, Đại úy Trần Anh Đức, Đại tá Nguyễn Huy Chương, Thiếu tá Trương Quang Quốc, Thiếu úy Bùi Xuân Đạt, và Đại úy Nguyễn Đình Đức.

Lập Quyền Dân

Nguồn : RFA, 18/01/2021

Đạo luật Magnitsky : một áp lực mới lên chính phủ Việt Nam ?

Giang Nguyễn, RFA, 10/01/2021

Nhiều chính trị gia trên thế giới đã nhiều lần kêu gọi chính quyền Việt Nam phải tôn trọng nhân quyền và dừng mọi bắt bớ và đàn áp đối với những người bất đồng chính kiến.

Tù nhân lương tâm nhà báo Nguyễn Văn Hóa – Photo : RFA

Lá thư của 8 dân biểu Hoa Kỳ gửi đến Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Ngân khố Steven Mnuchin, từ văn phòng của Dân biểu Alan Lowenthal, vào ngày 18 tháng 12 năm ngoái đánh dấu lần đầu tiên các Dân biểu nêu rõ biện pháp trừng phạt đối với những quan chức Việt Nam bị cho là vi phạm quyền con người. Biện pháp đó là áp dụng Luật Magnitsly đối với 8 thành viên bị nêu tên của Công an tỉnh Hà Tĩnh.

Những người bị tố cáo đánh đập, tra tấn tù chính trị trẻ Nguyễn Văn Hóa gồm : Đại tá Nguyễn Anh Tuấn, Đại uý Nguyễn Văn Sáng, Trung uý Lê Anh Đức, Đại uý Trần Anh Đức, Đại tá Nguyễn Huy Chương, Thiếu tá Trương Quang Quốc, Thiếu uý Bùi Xuân Đạt, và Đại uý Nguyễn Đình Đức.

Mục đích của việc tra tấn nhằm buộc anh Nguyễn Văn Hóa nhận tội sau khi bị bắt. Thanh niên trẻ này bị bắt chỉ vì quay phim, truyền đi hình ảnh những cuộc biểu tình chống Formosa, công ty đã thải hóa chất độc hại trực tiếp ra biển miền Trung Việt Nam hồi tháng 4 năm 2016.

Các Dân biểu Hoa Kỳ ký tên vào lá thư gửi hai bộ trưởng Pompeo và Mnuchin bày tỏ mong muốn các biện pháp trừng phạt có mục tiêu sẽ có tác động. Vào thời điểm mà chính phủ Việt Nam đang tìm cách mở rộng khả năng tiếp cận thị trường Mỹ và sản phẩm của Mỹ, phải kiên quyết bảo vệ mạnh mẽ quyền con người và pháp quyền.

Liệu Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ có đáp ứng yêu cầu của các vị Dân biểu không ? một phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Mỹ trả lời Đài Á Châu Tư Do qua điện thư rằng :

"Chúng tôi không cho biết trước về khả năng có thể trừng phạt".

Về phía chính quyền Hà Nội, Đài Á Châu cũng đã gọi Bộ Công an để hỏi về vụ việc nhưng người trả lời điện thoại cúp máy, sau đó không trả lời đường dây nữa.

Ông Sơn Trần, một nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ từ London, Anh Quốc, chia sẻ với Đài Á Châu Tự Do về trường hợp anh Nguyễn Văn Hóa như sau :

"Trường hợp Nguyễn Văn Hóa mình biết được những sự tra tấn đó do chính miệng anh Nguyễn Văn Hóa tố cáo và những bức thư mà gia đình của anh khi vào thăm đem ra ngoài tố cáo. Ví dụ như là họ treo ngược anh ấy lên trần nhà để họ đánh đập. Mình nắm những cái sự kiện thật như vậy. Trường hợp này có rất nhiều sự tra tấn mà đã được chính giới Hoa Kỳ nhận những tài liệu từ nhóm công tác Magnitsky cho nên họ biết và họ chọn Nguyễn Văn Hóa vì đã có những sự kiện cụ thể".

Đạo luật Magnitsky toàn cầu (Global Magnitsky Act) quy định chế tài với các cá nhân, quan chức mà Hoa Kỳ cho là vi phạm nhân quyền trên toàn thế giới. Gần đây nhất, vào ngày 11 tháng 12 năm ngoái, Hoa Kỳ đã liệt kê Wan Kuok-koi, đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc và là trùm băng nhóm 14K vào danh sách trừng phạt.

Đạo luật Magnitsky chưa từng được áp dụng đối với quan chức chính quyền Việt Nam, nhưng ông Sơn lập luận rằng, tính răn đe của nó sẽ buộc các viên chức vi phạm nhân quyền phải cân nhắc hành động của họ kỹ hơn.

"Luật Magnitsky có hai hình phạt đối với những người tra tấn tù nhân, dù là tù nhân lương tâm hay hình sự. Điều thứ nhất là họ sẽ đóng băng cả các tài sản, nếu có, của những người đó ở Hoa Kỳ và ở các nước dân chủ. Họ cấm những người đó không được nhập cảnh vào Hoa kỳ dù cho là đi công tác nhà nước và họ không cho con cháu hay là thân nhân những người đó được phép tới Hoa Kỳ, dù là để du học hay bất cứ vấn đề gì khác. Thứ hai là những tài sản của những người đó mà thủ đắc bất hợp pháp cũng bị đóng băng.

Cái răn đe này theo tôi nghĩ nó rất có hiệu quả là bởi vì phần lớn những cán bộ giàu sang ở Việt Nam đều muốn đưa con qua Hoa Kỳ du học, muốn con mình mua tài sản, mua nhà cửa ở Hoa Kỳ để họ hạ cánh an toàn xã hội sau khi nghỉ hưu".

Cựu Tù Nhân Lương Tâm, nhà báo Nguyễn Vũ Bình thì nhận định khác về luật Magnitsky :

"Với cơ chế, hệ thống của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, tức là một cơ chế toàn trị, thì trách nhiệm về những hành động như tra tấn, bắt giam, cầm tù những người đấu tranh, là của cơ chế tập thể cho nên việc nói là nó có ảnh hưởng lớn đến việc ngăn chặn hoặc dừng các việc đó lại thì rất là khó. Có thể hạn chế thì có thể có, nhưng để mà có hiệu quả tốt thì không có nhiều".

Cô Nguyễn Xoan, con dâu của tù nhân lương tâm Lê Đình Lượng, qua ứng dụng chat, nêu ra những hạn chế của đạo luật :

"Hiện nay hầu hết những quan chức VN đều có con cháu và thân nhân du học và định cư ở nước ngoài rất nhiều nên em nghĩ luật Magnitsky là 1 điểm yếu của họ.

Ai cũng biết ở Việt Nam, những cán bộ tra tấn tinh thần lẫn thể xác của tù nhân lương tâm và thân nhân của tù nhân lương tâm cùng những người bất đồng chính kiến đã không phải là điều lạ. Nhưng có một hạn chế khi áp dụng để trừng phạt các cán bộ vi phạm ở VN là : tất cả những nơi các cán bộ công an làm việc đều bị cấm quay phim chụp hình nên để ghi âm, hoặc quay video để làm bằng chứng vô cùng khó khăn và nếu bị phá hiện sẽ rất nguy hiểm".

òn bà Nguyễn Thị Chương, vợ của tù nhân lương tâm nhà thơ Nguyễn Đức Thạch, người vừa bị Tòa án Nhân dân tỉnh Nghệ An tuyên án 12 năm tù giam và 3 năm quản chế thì cho rằng mọi áp lực lên chính quyền cộng sản Việt Nam là tốt :

"Một cái đảng độc quyền, đối với tù nhân, người đấu tranh ở ngoài cũng vậy, thì mọi áp lực từ mọi phía từ kinh tế đến tinh thần đều bị áp lực hết. Chị người nông thôn, không hiểu được nhiều lắm đâu, nhưng nếu mà các nước mà can thiệp được thì tốt chứ sao".

Được biết đã có xấp xỉ 40 quốc gia ban hành những luật tương tự, nên được cộng đồng người Việt Nam ở hải ngoại nỗ lực vận động tại các quốc gia như Canada, Anh, Pháp, v.v.

Một trong những tổ chức cũng có nỗ lực tương tự là tổ chức Cứu người Vượt biển (BPSOS). Tổ chức này hàng năm nộp hồ sơ vi phạm nhân quyền tại Việt Nam đến các chính quyền đang thực thi luật Magnitsky.

Trong một bản tin đề ngày 2 tháng 12, BPSOS nhận định :

"Chưa cần biết là các chính phủ ở các quốc gia có luật Magnitsky sẽ xử lý hồ sơ đề nghị chế tài ra sao, các hồ sơ này tự chúng đã có công dụng tố cáo tội ác với các chính quyền và với các tổ chức quốc tế về nhân quyền đang khai dụng luật Magnitsky".

Ông Sơn Trần cho rằng luật Magnitsky là cơ hội cho người đấu tranh và cả những người dân thấp cổ bé họng tham gia, thu thập thông tin, dữ liệu cụ thể để chuyển đến các tổ chức như nhóm của ông Sơn Trần. Ông tin rằng, trong tương lai sẽ phát triển thêm những tổ chức xã hội dân sự trong nước hợp tác với bên ngoài để tiếp tục đưa ra những báo cáo về những quan chức vi phạm nhân quyền hoặc thủ đắc tài sản phi pháp.

Giang Nguyễn

Nguồn : RFA, 10/01/2021

***********************

Nhân quyền : Liên Hiệp Quốc lo ngại Việt Nam bắt người tùy tiện

Trọng Thành, RFI, 10/01/2021

Phủ Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc lại bày tỏ lo ngại về việc chính quyền Việt Nam gia tăng việc bắt giữ nhiều nhà báo, blogger, nhà bảo vệ nhân quyền dựa trên "các điều luật được định nghĩa mơ hồ".

Michelle Bachelet, lãnh đạo Cao Ủy Nhân Quyền Liên hiệp Quốc. Ảnh minh họa chụp ngày 09/12/2020. Fabrice Coffrini AFP

Trong một cuộc họp báo tại Genève, phát ngôn viên Ravina Shamdasani của Phủ Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, hôm 08/10/2021, nhận định hiện đang có một xu hướng "đàn áp ngày càng tăng" nhắm vào quyền tự do ngôn luận tại Việt Nam. Phát ngôn viên Phủ Cao Ủy Nhân quyền nhấn mạnh đến việc nhiều nhà tranh đấu "thường bị tạm giam bất hợp pháp trong thời gian dài trước khi xét xử, thường xuyên có các báo cáo bày tỏ lo ngại về cách đối xử với họ trong trại giam, cũng như việc quyền được xét xử công bằng bị xâm phạm".

Phát ngôn viên Phủ Cao Ủy Nhân quyền đặc biệt lưu ý đến tình trạng nhiều người đã phải "nhận các bản án tù nhiều năm, sau khi bị kết tội chống lại an ninh quốc gia".

Phủ Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc nêu đích danh trường hợp của ba ông Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn, tức chủ tịch, phó chủ tịch và ủy viên Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam. Ba nhà báo nói trên vừa bị một tòa án tại Sài Gòn Thành phố Hồ Chí Minh kết án ngày 5 tháng Giêng, vì tội "làm ra, tàng trữ, phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống lại Nhà nước" theo điều 117 Bộ luật Hình sự. Ông Phạm Chí Dũng bị kết án 15 năm tù và 3 năm quản chế. Các ông Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn, mỗi người bị kết án 11 năm tù và ba năm quản chế.

Phát ngôn viên Phủ Cao Ủy Nhân quyền kêu gọi chính quyền Việt Nam sửa đổi các điều khoản liên quan của Bộ luật Hình sự để phù hợp với các nghĩa vụ của mình theo công ước quốc tế mà Hà Nội đã ký kết. Theo phát ngôn viên Liên Hiệp Quốc, việc Việt Nam bắt giữ người tùy tiện, dựa trên "các điều luật được định nghĩa mơ hồ" như trên, là vi phạm điều 19 về tự do ngôn luận của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR).

Trọng Thành

Nguồn : RFI, 10/01/2021

Quyền con người ở Việt Nam trong đại dịch Covid-19

Thới Bình, VNTB, 17/12/2020

Việt Nam đã không ‘thả’ bất kỳ ‘tù nhân lương tâm’ nào với lý do y tế là đề phòng dịch Covid lây lan cộng đồng.

Vấn đề trên không được đặt ra tại Hội thảo về thúc đẩy, bảo vệ quyền con người trong bối cảnh dịch Covid-19 do Bộ Ngoại giao phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức hôm 15-12 nhân kỷ niệm ngày Nhân quyền 10-12.

Tại hội thảo, ông Phạm Quang Hiệu, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, nói rằng Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng đưa ra các chính sách, biện pháp hiệu quả, minh bạch, với ưu tiên hàng đầu là kiểm soát dịch bệnh nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế về quyền con người, bao gồm cả các khuyến nghị theo Cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (UPR) mà Việt Nam chấp thuận.

Cơ chế UPR được ra đời từ năm 2008 và là một trong những thành công nổi bật của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc do được xây dựng trên nguyên tắc minh bạch, công bằng, không phân biệt, thúc đẩy đối thoại và hợp tác giữa các quốc gia. Phía Việt Nam luôn tuyên bố rằng, "Với chính sách nhất quán về bảo vệ và thúc đẩy các quyền con người, Việt Nam đặc biệt coi trọng cơ chế UPR và luôn thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nghĩa vụ và cam kết theo cơ chế UPR, trong đó có việc triển khai các khuyến nghị UPR đã chấp thuận".

Trong chu kỳ trước, Việt Nam đã chấp thuận 80,2% số khuyến nghị nhận được, ban hành Kế hoạch tổng thể để thực hiện, và hoàn thành 96,2% trong số đó. Việt Nam sẽ bước sang giai đoạn thực hiện và rà soát báo cáo cho chu kỳ tiếp theo, dự kiến bắt đầu năm 2023.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về tình hình nhân quyền năm 2019 của Việt Nam, công bố tháng 3/2020, cho biết như sau (trích) :

"Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nhà nước độc tài do một đảng duy nhất – Đảng Cộng sản Việt Nam – cầm quyền, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Cuộc bầu cử Quốc hội gần đây nhất được tổ chức vào năm 2016 đã diễn ra không tự do và không công bằng, mặc dù có sự cạnh tranh hạn chế giữa các ứng viên đã được Đảng Cộng sản Việt Nam xem xét kỹ lưỡng.

Bộ Công an chịu trách nhiệm về an ninh trong nước và quản lý đội ngũ công an, một cơ quan điều tra an ninh quốc gia đặc biệt và các đơn vị an ninh khác trong nước. Quân đội nhân dân Việt Nam hỗ trợ các nhà chức trách dân sự cung cấp hoạt động cứu trợ vào những thời điểm xảy ra thiên tai. Chính quyền dân sự duy trì sự kiểm soát hiệu quả đối với các lực lượng an ninh.

Những vấn đề lớn về quyền con người ở Việt Nam bao gồm : việc tước đoạt sinh mạng trái luật hoặc tùy tiện của chính quyền ; bị ép buộc đưa đi mất tích ; tra tấn bởi nhân viên chính phủ ; bắt và giam giữ người tùy tiện của chính quyền ; tù nhân chính trị ; những vấn đề lớn về tính độc lập của tư pháp ; sự can thiệp tùy tiện hoặc trái luật vào đời sống riêng tư ; những hình thức tồi tệ nhất của hạn chế tự do biểu đạt, tự do báo chí, tự do Internet, bao gồm bắt và truy tố tùy tiện những người chỉ trích chính quyền, kiểm duyệt, đóng các trang mạng, ra các luật về hành vi phỉ báng mang tính chất hình sự ; can thiệp đáng kể vào quyền tự do hội họp hòa bình và tự do lập hội ; hạn chế đáng kể tự do đi lại, trong đó có việc cấm xuất cảnh đối với các nhà hoạt động ; hạn chế sự tham gia chính trị ; các hành vi tham nhũng lớn ; cấm các tổ chức công đoàn độc lập ; buôn bán người ; sử dụng lao động trẻ em cưỡng bức.

Đôi khi chính quyền đã có hành động khắc phục, bao gồm việc truy tố đối với các quan chức vi phạm pháp luật ; nhưng công an và các quan chức nhà nước thường vi phạm mà không bị trừng phạt" (xem đầy đủ tại *).

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ có viết rằng, "Các đại diện ngoại giao của nước ngoài đã thực hiện các chuyến thăm tù nhân chính trị ở cả các trại tạm giam và trại giam. Các chuyến thăm này bị giám sát và không cho họ cơ hội đánh giá độc lập đối với các tù nhân hay đối với điều kiện trại giam".

Năm nay là năm thứ hai Việt Nam triển khai thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III mà Việt Nam chấp thuận. Theo dự kiến, Việt Nam sẽ xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện về việc thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III vào cuối năm 2021 và Báo cáo UPR chu kỳ IV vào đầu năm 2024.

Tại Hội thảo về thúc đẩy, bảo vệ quyền con người trong bối cảnh dịch Covid-19, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam và đồng Chủ trì nhóm công tác của Liên hợp quốc về Quản trị và Công lý – bà Caitlin Wiesen đã khuyến nghị trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục coi quyền con người và nhân phẩm là trọng tâm của mọi hành động ; tiếp tục tập trung thực thi các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), các quy trình về công ước quốc tế về nhân quyền như là UPR, ICCPR, CRPD, CAT… (**)

Thới Bình

Nguồn : VNTB, 17/12/2020

Chú thích :

(*)https://vn.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/40/2019-HRR-Vietnam.pdf

(**) UPR : The Universal Periodic Review, Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát.

ICCPR : The International Covenant on Civil and Political Rights, Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị.

CRPD : Convention on the Rights of Persons with Disabilities, Công ước Quốc tế về các Quyền của Người Khuyết tật.

CAT : United Nations Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, Công ước chống tra tấn và Trừng phạt hoặc Đối xử tàn nhẫn, vô nhân đạo làm mất phẩm giá khác.

********************

Báo cáo đặc biệt của CPJ : 274 nhà báo bị giam giữ toàn cầu

Elana Beiser, VNTB, 16/12/2020

Số lượng nhà báo bị bỏ tù trên toàn cầu vì công việc của họ đạt mức cao mới vào năm 2020 khi các chính phủ đàn áp việc đưa tin về Covid-19 hoặc cố gắng ngăn chặn việc đưa tin về bất ổn chính trị. Các nhà độc tài một lần nữa lại che đậy những luận điệu chống báo chí từ Hoa Kỳ.

Báo cáo đặc biệt của CPJ do Elana Beiser thực hiện

Phát hành ngày 15 tháng 12 năm 2020

New York

Một số lượng kỷ lục các nhà báo đã bị bỏ tù trên toàn cầu vì công việc của họ vào năm 2020 khi các quốc gia độc tài bắt giữ nhiều nhà báo liên quan đến Covid-19 hoặc bất ổn chính trị. Trong bối cảnh đại dịch, các chính phủ đã trì hoãn việc xét xử, hạn chế du khách, và coi thường gia tăng nguy cơ về sức khỏe trong tù ; ít nhất hai nhà báo đã chết vì mắc bệnh trong khi bị giam giữ.

Trong cuộc khảo sát toàn cầu hàng năm vào ngày 1 tháng 12 năm 2020, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo đã phát hiện ít nhất 274 nhà báo phải ngồi tù liên quan đến công việc của họ, vượt mức cao nhất là 272 người vào năm 2016. Trung Quốc đã bắt giữ một số nhà báo vì đưa tin về đại dịch và là nhà tù tồi tệ nhất thế giới trong hai năm liền. Tiếp theo là Thổ Nhĩ Kỳ, nước tiếp tục xử tội các nhà báo và bắt giữ những nhà báo mới ; Ai Cập, đã tiến rất xa trong việc giam giữ các nhà báo mà không kết án họ vì bất kỳ tội gì ; và Saudi Arabia . Các quốc gia nơi số lượng nhà báo bị bỏ tù tăng đáng kể là Belarus, nơi xảy ra các cuộc biểu tình lớn liên quan đến cuộc bầu cử lại tổng thống đang gây tranh cãi và Ethiopia, nơi có bất ổn chính trị biến thành xung đột vũ trang.

Điều này đánh dấu năm thứ năm liên tiếp các chính phủ đàn áp đã bỏ tù ít nhất 250 nhà báo. Thiếu sự lãnh đạo toàn cầu về các giá trị dân chủ – đặc biệt là từ Hoa Kỳ, quốc gia với Tổng thống Donald Trump đã miệt thị báo chí không ngừng và có quan hệ thân hữu với các nhà độc tài như Tổng thống Ai Cập Abdelfattah el-Sisi – đã gây ra cuộc khủng hoảng. Khi các nhà độc tài tận dụng luận điệu "tin giả" của Trump để biện minh cho hành động của họ – đặc biệt là ở Ai Cập – thì số lượng nhà báo bị bỏ tù vì tội "tin giả" tăng đều đặn. Năm nay, 34 nhà báo đã bị bỏ tù vì "đưa tin sai sự thật", so với 31 nhà báo năm ngoái.

Tại Hoa Kỳ, không có nhà báo nào bị bỏ tù vào thời điểm điều tra nhà tù của CPJ, nhưng 110 nhà báo chưa từng có đã bị bắt hoặc bị buộc tội vào năm 2020 và khoảng 300 nhà báo bị tấn công, phần lớn do cơ quan thực thi pháp luật, tổ chức Theo dõi Tự do Báo chí Hoa Kỳ cho biết.

Ít nhất 12 nhà báovẫn phải đối mặt với cáo buộc hình sự, một số trong số đó có án tù.

Các nhà quan sát nói với CPJ rằng bầu không khí chính trị phân cực, lực lượng thực thi pháp luật quân sự hóa và sự quan tâm đến giới truyền thông kết hợp trong một làn sóng biểu tình nhằm xóa bỏ các quy tắc từng cho nhà báo được cảnh sát bảo vệ.

CPJ cócông bố các khuyến nghị cho chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Joe Biden nhằm khôi phụcsự Lãnh đạo tự do báo chí Hoa Kỳ trên toàn cầu, bao gồm việc đảm bảo trách nhiệm giải trình cho các vụ tấn công nhà báo trong nước cũng như hướng dẫn các nhà ngoại giao ở nước ngoài tham dự các phiên tòa xét xử các nhà báo và lên tiếng ủng hộ các phương tiện truyền thông độc lập.

CPJnhận thấy sự thiếu tin tưởng vào phương tiện truyền thông ở Mỹ đặc biệt nguy hiểm trong thời kỳ đại dịch toàn cầu

Tại Trung Quốc, nhiều người trong số 47 tù nhân đang thụ án dài hạn, hoặc bị giam ở khu vực Tân Cương mà không tiết lộ bất kỳ tội danh nào. Nhưng khi virus corona tàn phá thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc vào đầu năm nay, chính quyền đã bắt giữ một số nhà báo vì đưa tin làm ảnh hưởng tin tức chính thức về phản ứng của Bắc Kinh.

Ba người vẫn bị giam giữ vào ngày 1 tháng 12 bao gồm nhà báo video độc lập Zhang Zhan, người đã bắt đầu đăng báo cáo về Vũ Hán trên Twitter và YouTube vào đầu tháng Hai và đã bị bắt vào ngày 14 tháng 5.

Video của cô ấy bao gồm các cuộc phỏng vấn với Chủ doanh nghiệp và công nhân địa phương về tác động của Covid-19 và phản ứng của chính phủ đối với đại dịch.

Trong cuộc điều tra toàn cầu của CPJ, Zhang Zhan là một trong số hàng chục người phụ thuộc rất nhiều vào mạng xã hội – nền tảng mà các nhà báo đặc biệt quan tâm khi tất cả các phương tiện khác đều bị nhà nước kiểm duyệt hoặc kiểm soát gắt gao. Khán giả toàn cầu vẫn có thể xem được các video của cô ấy vì chúng được lưu giữ bởi các công ty bên ngoài Trung Quốc. Nhưng CPJ nhận thấy rằng nội dung tương tự được sản xuất bởi những người khác sau đó bị bỏ tù đã bị gỡ xuống vì những lý do không rõ ràng, cản trở việc nghiên cứu và nhấn mạnh những lo ngại lâu dài về tính minh bạch của những đại công ty công nghệ toàn cầu như Google, Twitter và Facebook.

Cũng tại Trung Quốc, các cuộc tấn công ngoại giao dường như khiến truyền thông nước ngoài gia tăng nguy cơ, trong một năm có hơn một chục nhà báo làm việc cho các ấn phẩm của Mỹ ở đại lục bị trục xuất.

Công dân Úc Cheng Lei, người dẫn chương trình tin tức kinh doanh cho đài truyền hình nhà nước Mạng Truyền hình Toàn cầu Trung Quốc, đã bị bắt vào tháng 8 vì cáo buộc gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Úc, khiến cô trở thành nhà báo Úc thứ hai bị giam giữ sau blogger Yang Hengjun , người đã bị giam giữ với cáo buộc gián điệp kể từ tháng 1 năm 2019

Trong khi đó, các nhà chức trách Ai Cập tăng cường bắt giữ, buộc tội và gia hạn vô thời hạn các hình thức giam giữ trước khi xét xử, nâng số nhà báo vào tù lên 27 người, bằng kỷ lục năm 2016. Riêng trong tháng 11, các công tố viên đã đưa ra cáo buộc khủng bố mới đối với nhiếp ảnh gia Sayed Abd Ellah và blogger Mohamed "Oxygen" Ibrahim để tránh lệnh tòa yêu cầu họ được thả. Kể từ tháng 4 năm 2019, chính quyền Ai Cập đã sử dụng các chiến thuật tương tự để gia hạn việc giam giữ ít nhất tám nhà báo khác, CPJ ghi nhận.

Năm nay, cuộc đàn áp ở Ai Cập vẫn tiếp diễn và bất chấp đại dịch ; và trong một trường hợp, hành động của nhà chức trách đã gây tử vong. Ít nhất ba nhà báo đã bị bắt vì đưa tin về Covid-19, chẳng hạn như chỉ trích việc truyền thông nhà nước thiếu đưa tin về các bác sĩ và y tá mắc bệnh. Bộ Nội vụ cấm gia đình và luật sư thăm tù từ đầu tháng Ba đến giữa tháng Tám, với lý do dịch bệnh.

Tuy nhiên, các nhân viên an ninh nhà nước Ai Cập đã bắt giữ Sayed Shehta vào ngày 30 tháng 8 tại nhà của anh ta ở Giza, nơi anh đang tự cách ly sau khi được chẩn đoán mắc bệnh Covid-19 ; Sayed Shehta bất tỉnh tại đồn cảnh sát, và sau đó được đưa đến bệnh viện và bị còng tay vào giường trong phòng chăm sóc đặc biệt. Nhưng Mohamed Monirchịu một số phận tồi tệ hơn.

Nhà báo kỳ cựu này đã bị bắt vào ngày 15 tháng 6 với tội danh tham gia một nhóm khủng bố, tung tin giả và lạm dụng phương tiện truyền thông xã hội, sau khi chỉ trích cách xử lý của chính phủ đối với đại dịch Covid-19, trong cuộc phỏng vấn ngày 26 tháng 5 và bài báo ngày 14 tháng 6 trên Al-Jazeera.

Monir bị ốm khi ở trong nhà tù Tora ở Cairo, được thả vào ngày 2 tháng 7 và qua đời vào ngày 13 tháng 7 tại bệnh viện Giza do biến chứng của Covid-19.

Trên toàn thế giới, ít nhất một nhà báo khác đã chết sau khi nhiễm virus trong khi bị giam giữ. Nhà báo Honduras David Romero – giám đốc của Radio Globo và Globo TV, người đang thụ án 10 năm vì tội phỉ báng một cựu công tố viên – mất ngày 18 tháng 7 sau khi nhiễm Covid-19 trong khi bị giam giữ tại một cơ sở ở Támara, gần thủ đô Tegucigalpa.

Nguy cơ phơi nhiễm vi rút trong tù đã khiến CPJ cùng với 190 nhóm khác để kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới thả tất cả các nhà báo bị bỏ tù vì công việc của họ trong chiến dịch tự do báo chí #FreeThePress

Người nhận Giải thưởng Tự do Báo chí Quốc tế Azimjon Askarov cũng chết trong tù vào năm 2020, sau nhiều năm Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc, CPJ và các nhóm khác vận động chính quyền Kyrgyzstan trả tự do cho ông.

Askarov bị kết án chung thân vớicáo buộc bịa đặt, để trả đũa cho việc ông phơi bày những hành vi lạm dụng của cảnh sát

Vợ của nhà báo, Khadicha Askarova, nói với CPJ rằng Askarov đã không thể đi lại và bị sốt trong nhiều tuần trước khi chết, và cô ấy nghi ngờ anh ta đã nhiễm Covid-19 nhưng nhà tù chính quyền đã cho không kiểm tra.

Những nơi khác ở Châu Âu và Trung Á, các nhà báo đã vướng vào trong sự bất ổn ở Belarus ; Tổng thống Aleksandr Lukashenko tuyên bố giành chiến thắng cho nhiệm kỳ thứ sáu trong một cuộc bầu cử được nhiều người coi là gian lận, châm ngòi cho các cuộc biểu tình quần chúng .

Cơ quan chức năng bắt hàng chục nhà báo, kết án nhiều người bị phạt tiền hoặc giam giữ hành chính và giam giữ từ một đến hai tuần, nhưng một số phải đối mặt với tội danh nghiêm trọng hơn.

Tính đến ngày 1 tháng 12, ít nhất 10 nhà báo đã bị bỏ tù ở Belarus ; họ là được liệt kê trong cuộc điều tra của CPJ lần đầu tiên kể từ năm 2014.

|Bất ổn chính trị, trong trường hợp này dẫn đến xung đột vũ trang, cũng khiến các nhà chức trách vây bắt các nhà báo ở Ethiopia ; ít nhất bảy người đã bị bỏ tù so với một năm trước đó.

Hầu hết họ đều bị buộc tội chống phá nhà nước, tuy nhiên chính quyền đã nhiều lần gia hạn tạm giam để điều tra mà không đưa ra được bằng chứng.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mọi nhà báo bị bỏ tù đều phải đối mặt với các cáo buộc chống nhà nước, con số trong tù đã giảm kể từ khi tăng đột biến vào năm 2016, năm chứng kiến một nỗ lực đảo chính thất bại vào tháng Bảy. Khi các toà soạn đóng cửa, các doanh nhân ủng hộ chính phủ tiếp quản và sự thù địch tư pháp đã xóa sổ các phương tiện truyền thông chính thống một cách hiệu quả, Thổ Nhĩ Kỳ đã cho phép nhiều nhà báo chờ xét xử bên ngoài nhà tù hơn. CPJ đã phát hiện 37 nhà báo bị bỏ tù trong năm nay, chưa bằng một nửa so với năm 2016, nhưng chính quyền vẫn tiếp tục bắt giữ các nhà báo – và luật sư của họ. Vì Covid-19, các thủ tục tố tụng tư pháp đã bị đình chỉ trong ba tháng vào năm 2020, kéo dài thời gian giam giữ cho những người bị giam và gây lo lắng cho những người chờ xét xử ở ngoài.

Trong những tuần trước cuộc điều tra của CPJ, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ ít nhất ba nhà báo làm việc cho cơ quan thông tấn Mezopotamya ủng hộ người Kurd vì đưa tin chỉ trích của họ, bao gồm cả Cemil Uğur, người bị cáo buộc trong một câu chuyện rằng quân nhân giam giữ và tra tấn hai dân làng và ném họ từ máy bay trực thăng xuống ; một người sau đó đã chết. (Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết dân thường bị thương khi chống đối bắt giữ).

Tại Iran, 15 nhà báo đã bị bắt giam vào ngày 1/12.

Ngày /12, cơ quan chức năng xét xử một người trong số họ, Roohollah Zam, với 17 tội danh bao gồm gián điệp, tung tin giả ra nước ngoài và xúc phạm các giá trị Hồi giáo và nhà lãnh đạo tối cao.

Trang web và kênh Telegram của Zam Tin tức Amad đã báo cáo chỉ trích về các quan chức Iran và chia sẻ thời gian và địa điểm của các cuộc biểu tình trong năm 2017.

Ông Zam bị giam giữ vào năm 2019 ở Baghdad, Iraq, được đưa về Iran và bị kết án tử hình.

Các phát hiện khác từ cuộc điều tra hàng năm của CPJ bao gồm :

- Hai phần ba số nhà báo vào tù bị buộc tội chống nhà nước như khủng bố hoặc thành viên của các nhóm bị cấm.

- Không có khoản cáo buộc nào được tiết lộ trong 19% trường hợp ; hơn một nửa trong số 53 nhà báo đó đang ở Eritrea hoặc Saudi Arabia.

- Gần như tất cả các nhà báo bị bỏ tù trên toàn thế giới đều là người dân địa phương sống ở đất nước của họ. CPJ đã tìm thấy ít nhất bảy người có quốc tịch nước ngoài hoặc song tịch, bị giam ở Trung Quốc, Eritrea, Jordan và Ả Rập Xê-út.

- Ba mươi sáu nhà báo, hay 13%, là nữ. Một số người viết về nữ quyền ở Iran hoặc Saudi Arabia ; một số bị bắt vì viết về các cuộc biểu tình ở Belarus.

Mỗi năm, điều tra của CPJ dẫn đến kết quả có điều chỉnh nhỏ đối với dữ liệu đã xuất bản , khi CPJ được biết về các vụ bắt giữ, trả tự do hoặc tử vong trong tù đã xảy ra trong những năm trước.

Năm nay, CPJ đã biết về những cái chết vào tháng 8 năm 2019 của Samuel Wazizi ở Cameroon và của Jihad Jamal vào năm 2016 ở Syria ; tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu nhà tù năm 2020, CPJ đã phát hiện thấy ba tù nhân đã bị bỏ tù vào năm 2018 hoặc 2019 mà tổ chức này không hề hay biết.

Theo đó, số lượng nhà báo có tên trong cuộc tổng điều tra nhà tù năm 2019 hiện là 251 người, so với 250 nhà báo được công bố ban đầu, trong khi những năm trước có những điều chỉnh nhỏ. Cái chết của Jamal đã dẫn đến việc giảm tổng số năm 2016 từ 273 – mức cao kỷ lục trước đó – xuống còn 272.

Phương pháp luận

Điều tra dân số về nhà tù chỉ dành cho các nhà báo bị chính phủ giam giữ và không bao gồm những người đã biến mất hoặc bị giam giữ bởi các tổ chức phi nhà nước. Những trường hợp này được phân loại là "mất tích" hoặc "bị bắt cóc".

CPJ định nghĩa nhà báo là những người đưa tin hoặc bình luận về các vấn đề công cộng trên bất kỳ phương tiện truyền thông nào, bao gồm báo in, ảnh, đài phát thanh, truyền hình và trực tuyến. Trong cuộc điều tra nhà tù hàng năm, CPJ chỉ xem xét những nhà báo đã xác nhận đã bị bỏ tù vì liên quan đến công việc của họ.

CPJ tin rằng các nhà báo không nên bị bỏ tù khi làm công việc của họ. Trong năm qua, sự vận động của CPJ đã giúp trả tự do sớm cho ít nhất 75 nhà báo bị cầm tù trên toàn thế giới.

Danh sách của CPJ là ảnh chụp nhanh những người bị giam giữ vào lúc 12g01 sáng ngày 1 tháng 12 năm 2020.

Danh sách này không bao gồm nhiều nhà báo bị bỏ tù và được thả trong suốt năm ; những trường hợp đó có thể được tìm thấy tạihttp://cpj.org

Các nhà báo vẫn nằm trong danh sách của CPJ cho đến khi xác định một cách chắc chắn hợp lý rằng họ đã được thả hay đã chết trong khi bị giam giữ.

Elana Beiser là giám đốc biên tập của Ủy ban Bảo vệ Nhà bá, cưu biên tập cho Dow Jones Newswires và The Wall Street Journal ở New York, London, Brussels, Singapore, và Hong Kong.

Elana Beiser

Nguồn :  VNTB, 16/12/2020

**********************

RSF : Việt Nam trong Top 5 quốc gia bỏ tù nhà báo nhiều nhất

VOA, 15/12/2020

Việt Nam nằm trong số 5 quốc gia, trong đó có Trung Quốc, được coi là những 'nhà tù' lớn nhất đối với các nhà báo, theo một báo cáo mới nhất của tổ chức Phóng viên không Biên giới (RSF) vừa công bố.

Thống kê thường niên mới nhất của tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cho thấy Việt Nam đứng thứ 4 trong số các nước bỏ tù nhà báo nhiều nhất trên thế giới.

Thống kê thường niên của RSF đưa ra hôm 14/12 cho thấy hơn một nửa số nhà báo bị cầm tù – tương đương 61% – đang bị giam giữ tại 5 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tổ chức bảo vệ quyền tự do thông tin có trụ sở ở Paris, Pháp, cho rằng 5 quốc gia này, trong đó còn gồm Trung Quốc, Ai Cập, Ả Rập Saudi và Syria là "những nhà tù lớn nhất đối với các nhà báo" trong năm thứ 2 liên tiếp.

Trung Quốc đứng đầu với số lượng 117 nhà báo bị bỏ tù trong khi Việt Nam đứng thứ 4, sau Ả Rập Saudi và Ai Cập, với 28 nhà báo – gồm cả chuyên nghiệp và tự do, theo thống kê của RSF.

"Tại Việt Nam, nơi có 7 nhà báo chuyên nghiệp và 21 bloggers đang bị giam cầm, các giới chức đã tiến hành một làn sóng bắt giữ mới vào tháng 5 và tháng 6, nhiều khả năng là vì lý do Đại hội Đảng Cộng sản sắp diễn ra vào tháng 1/2021," báo cáo của RSF cho biết.

Hồi tháng 6, tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế Human Rights Watch nhận định rằng chính phủ Việt Namđang tăng cường trấn áp các nhà hoạt động nhân quyền và những người bất đồng chính kiến trước kỳ họp của Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 13 dự kiến diễn ra vào tháng 1/2021.

Chính quyền Việt Nam chưa lên tiếng về thống kê này của RSF.

"Việt Nam luôn là một trong 5 nước có tự do báo chí kém nhất, hầu như không có tự do báo chí," nhà báo Võ Văn Tạo nhận định với VOA từ Khánh Hoà. "Báo chí ở Việt Nam chỉ là một công cụ tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam…chính vì vậy báo chí mà đăng đúng sự thật nhưng trái ý đảng thì bị các cơ quan chức năng của nhà nước Việt Nam xử lý theo kiểu một là phạt tiền hai là treo đình bản và thứ 3 là khởi tố, bỏ tù các nhà báo."

Việt Nam xếp hạng 175/180 nước trên thế giới vềChỉ số Tự do Báo chí của RSF năm 2020.

Trong số những người bị bắt giữ trong năm nay ở Việt Nam có một số thành viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam. Phó chủ tịch hội, nhà báo Nguyễn Tường Thuỵ, bị bắt vào tháng 5 vừa qua và chủ tịch của hội, nhà báo Phạm Chí Dũng, người còn là một cộng tác viên chuyên viết blog cho VOA, bị bắt trước đó không lâu vào cuối năm 2019.

Cũng vào tháng 5 vừa qua, công an Việt Nam tiến hành bắt giữ nhà văn và blogger Phạm Thành, còn được biết là chủ trang blog Bà Đầm Xoè và tác giả cuốn sách chỉ trích Đảng Cộng sản Việt Nam và Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.

"Việc bắt giữ (nhà báo) Phạm Đoan Trang, người được trao giải thưởng Tự do Báo chí RSF 2019 hạng mục Ảnh hưởng, vào tháng 10 vừa qua đã khẳng định việc (chính quyền Việt Nam) đang áp dụng một chính sách khắc nghiệt hơn nhiều," RSF nhận định trong báo cáo.

Theo RSF, bà Trang – người bị công an Việt Nam bắt giữ hôm 7/10 – nằm trong số 42 nhà báo nữ hiện đang bị bỏ tù trên toàn thế giới, tăng 35% từ 31 người cách đây 1 năm. Người đồng thời là nhà hoạt động xã hội dân sự bị cáo buộc "tuyên truyền chống phá nhà nước" với hai tội danh theo cả điều 88 của Bộ Luật hình sự 1999 và điều 117 của Bộ Luật hình sự 2015, và đối diện mức án lên đến 20 năm tù.

RSF nhận định rằng bà Trang là một trong những nhà báo nổi bật nhất trong năm bị bắt giữ. Không lâu trước khi bị bắt, bà Trang – người đồng sáng lập Luật Khoa tạp chí – cho xuất bản bản Báo cáo Đồng Tâm về điều tra của bà đối với vụ đụng độ giữa công an và người dân làng Đồng Tâm trong vụ tranh chấp đất đai kéo dài nhiều năm qua.

Theo nhà báo Tạo, người từng tham gia quân đội Việt Nam trong chiến tranh, xu hướng những năm gần đây cho thấy "những cây viết độc lập có tư duy phản biện bị khủng bố nặng nề – bắt bớ, đánh đập, hành hung rồi bị bỏ tù ngày càng nhiều."

"Mà mỗi lần kết án thì án thật nặng," nhà báo Tạo cho biết và đưa ra ví dụ về việc nhà văn Trần Đức Thạch, từng là chiến sỹ trinh sát trong quân đội Nhân dân Việt Nam và là tác giả hồi ký "Hố chôn người ám ảnh", bị kết án 12 năm tù hôm 15/12 với cáo buộc "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân." Theo nhà báo Tạo, ông Thạch chỉ là "một trong rất nhiều các blogger, nhà báo, Facebooker, nói lên sự thật và những suy nghĩ của mình, không đồng tình với một số hành động của nhà nước Việt Nam mà bị kết án nặng nề."

Theo RSF, số lượng nhà báo bị bỏ tù trên thế giới vẫn ở mức "cao trong lịch sử" với tổng số 387 nhà báo bị bắt giữ vì liên quan đến việc cung cấp tin tức và thông tin" so với con số 389 vào năm 2019. Nhìn chung, tổ chức này cho biết, số lượng nhà báo – chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp – bị giam giữ đã tăng 17% trong 5 năm qua, từ con số 328 ghi nhận được vào năm 2015.

"Gần 400 nhà báo sẽ trải qua những lễ hội cuối năm trong tù, xa người thân của họ và trong những điều kiện thường khiến tính mạng của họ gặp nguy hiểm," Tổng thư ký RSF Christopher Deloire nói.

Nguồn : VOA, 15/12/2020