Ngay trước thời điểm diễn ra hội nghị trung ương 6 của đảng cầm quyền vào đầu tháng 10/2017, phía chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc đã tung ra bản báo cáo với thành tích tăng trưởng kinh tế quý 3/2017 lên đến 7,46%, và còn dự kiến quý 4/2017 sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng 7,31%, để tính chung cả năm 2017 có mức tăng trưởng là 6,7%.

Tăng trưởng là do in tiền ồ ạt ?

Trong bài diễn văn của mình, ông Nguyễn Phú Trọng lặp lại những tỷ lệ trên với thái độ có vẻ hài lòng.

Ứng cử viên tổng bí thư

Sau vụ cả hai ông Đinh Thế Huynh và Trần Đại Quang đều thình lình "bị bệnh", danh sách ứng cử viên cho chức vụ tổng bí thư một khi Nguyễn Phú Trọng nghỉ đã rút ngắn hẳn. Theo đó, Nguyễn Xuân Phúc vẫn giữ vị trí cố định và được xem là "đầy tiềm năng". Năng lực của ông Phúc còn trở nên "đặc thù" hơn nữa khi ông là một trong số hiếm hoi ủy viên bộ chính trị được xem là "có chuyên môn và kinh nghiệm điều hành kinh tế", dù rằng thành tích điều hành vẫn còn lạc nhịp xa với thực tế của một nền kinh tế đầy rẫy nạn tham nhũng, thất thoát và suy thoái đến năm thứ 9 liên tiếp tính từ 2008.

Không biết vô tình hay hữu ý, từ tháng Bảy năm 2017 khi có tin "Trịnh Xuân Thanh về", sự xuất hiện của Nguyễn Xuân Phúc trên mặt báo chí nhà nước là dày đặc hơn hẳn, không mấy kém thua "hiện tượng ồn ào Đinh La Thăng" vào năm 2016. Một trong những xuất hiện dày nhất của ông Phúc là đi thăm các tỉnh thành cùng phát ngôn lặp đi lặp lại về "đầu tàu kinh tế" dành cho nhiều địa phương.

Thời Nguyễn Tấn Dũng không mấy sính dùng "đầu tàu kinh tế" mà là "quả đấm thép", cho dù rất nhiều "quả đấm thép" như Vinashin Vinalines cùng ít nhất 12 dự án ngàn tỷ đã trở nên mục rữa cho tới giờ.

Hẳn nhiên có thể nhận ra rằng ông Nguyễn Xuân Phúc đang rất cần những thành tích kinh tế để tôn tạo vai trò không chỉ thủ tướng mà còn ứng cử viên tổng bí thư.

Tuy nhiên, ngày càng dày đặc dấu hiệu cho thấy ông Phúc đang sa vào lối mòn về chủ nghĩa cường điệu và khoe khoang thành tích không biết chán của Nguyễn Tấn Dũng.

Quốc hội cũng phản ứng

Nhiều con số mà ông Phúc "đọc" từ báo cáo của các cơ quan tham mưu như Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước… đã chẳng mấy thuyết phục về tính cơ sở khoa học của nó.

Đến nỗi, tại phiên họp của Ủy ban thường vụ quốc hội vào giữa tháng 10/2017, Chủ tịch quốc hội là bà Nguyễn Thị Kim Ngân đã phải đặt ra hàng loạt câu hỏi : "Tăng trưởng GDP 6,7% nhưng tăng thu ngân sách so với dự toán chỉ 2,3% ? Giải ngân vốn đầu tư thì chậm mà tăng trưởng lại cao, điều này nghe có mâu thuẫn ?...".

Quả thực, số thu ngân sách trong 10 tháng đầu năm 2017 đã bị hụt thu so với dự toán đầu năm ít nhất 7-8%. Nhiều địa phương không đạt kế hoạch thu ngân sách như những năm trước, phản ánh một thực trạng ngày càng đen tối là tình hình sản xuất và kinh doanh của nhiều doanh nghiệp đang rất khó khăn và bế tắc đầu ra.

Tỷ lệ số doanh nghiệp phải ngừng hoạt động và phá sản vẫn tăng so với cùng kỳ năm 2016. Trong khi đó, con số mà cuối cùng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phải thừa nhận là có đến hơn 200.000 cử nhân, thạc sĩ ra trường bị thất nghiệp. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp chung là cao hơn rất nhiều mức công bố chỉ có hơn 2% : đến hơn 20% - theo đánh giá của những nhà phân tích và phản biện độc lập.

Nhiều phân tích độc lập cũng đánh giá GDP thực chất của Việt Nam chỉ vào khoảng 1-2%.

Vậy làm thế nào để GDP trong báo cáo của Thủ tướng Phúc có thể vọt đến 6 - 7% ?

In tiền và đẩy tiền ồ ạt ra thị trường ?

Hãy nhìn vào công thức tính GDP của một nền kinh tế :

GDP = C + G + I + NX

Trong đó, C (tiêu dùng) là tất cả chi tiêu hoặc tiêu dùng cá nhân trong nền kinh tế của một quốc gia ; G là chi tiêu chính phủ ; I (đầu tư) là tổng số lượng đầu tư vốn kinh doanh của một quốc gia ; NX (xuất khẩu ròng) là tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của quốc gia trừ đi tổng giá trị nhập khẩu.

Về tiêu dùng, đã từ lâu C - tức người dân - phải thắt lưng buộc bụng trong bối cảnh nền kinh tế đã suy thoái đến năm thứ 9 liên tiếp. Còn G, từ năm 2015 đến nay, đã phải cắt giảm ngày càng mạnh, nếu không muốn rơi vào tình cảnh không còn tiền trả lương công chức viên chức.

Trong khi đó, NX trong 3 quý đầu năm 2017 là gần như bằng 0, nghĩa là giá trị xuất khẩu bằng giá trị nhập khẩu.

Chỉ còn lại phần đầu tư I thì may ra mới có thể khiến "tăng trưởng GDP 7,46%".

Liên quan đến I, cần tham khảo một hiện tượng tài chính và tín dụng : chưa bao giờ ngân hàng nhà nước và các ngân hàng thương mại ngập tiền như hiện thời !

Bởi dư nợ cho vay của khối ngân hàng vào cuối năm 2016 đã lên tới 6 triệu tỷ đồng, gấp hơn hai lần so với 6-7 năm trước.

Và "để hoàn thành kế hoạch tăng trưởng 6,7% như mục tiêu đề ra" cùng "Thủ tướng chính phủ đã giao nhiệm vụ cho ngân hàng nhà nước cố gắng nâng mức tăng trưởng tín dụng năm 2017 lên 21%-22% thay vì mức 18% như kế hoạch đề ra từ đầu năm", khối ngân hàng thương mại đang mang trên mình sứ mệnh phải cấp tốc đẩy ra thị trường một lượng tiền khổng lồ lên tới 1,2 triệu tỷ đồng trong năm 2017.

Có một nguồn cơn - rất có thể mang tính quyết định - mà đã khiến cho hệ thống ngân hàng không cách nào tránh được tình trạng tràn ứ tiền đồng : in tiền.

Vào năm 2008, tổng dư nợ cho vay của khối ngân hàng là 2,3 triệu tỷ đồng, nhưng đến cuối năm 2016 đã lên đến hơn 6 triệu tỷ đồng, chưa kể tồn khoảng 1,2 triệu tỷ đồng. Phải chăng một cách tương ứng, lượng tiền được Ngân hàng nhà nước cho in và bổ sung vào lưu thông đã có thể vào khoảng 500.000 tỷ đồng mỗi năm, tức phần "lạm phát in tiền" đã chiếm đến 10 - 15% hàng năm – một tỉ lệ in tiền rất cao so với tỉ lệ in tiền bình quân của các nước phương Tây ?

Tốc độ in tiền bất chấp lạm phát cũng lý giải việc tại sao trong những năm qua và đặc biệt trong mấy năm gần đây, giới cán bộ hưu trí lại thường phản ánh nhận được lương hưu với nhiều tờ tiền có mệnh giá 200.000 đồng và 500.000 đồng, mới cứng và chắc chắn chưa được lưu hành ngoài thị trường.

Gần đây, Ngân hàng thế giới (WB), một trong những chủ nợ lớn nhất của Việt Nam, đã phải cảnh báo Việt Nam không nên in tiền quá nhiều.

Nếu khả năng in tiền ồ ạ là có cơ sở, lẽ đương nhiên thị trường tín dụng phải tràn ngập tiền, để nguồn tiền quá dư dả nhưng khó có lối thoát này lại trở thành "động lực kiến tạo" khiến GDP quốc gia tăng vọt trong các báo cáo của chính phủ, dẫn đến phản ứng của chính Quốc hội.

Trong thời gian gần đây, có những biểu hiện cho thấy bà Kim Ngân và một phần trong giới quan chức lãnh đạo của Quốc hội có hơi hướng muốn "tách khỏi chính phủ", thay cho tư thế quá phụ thuộc và chỉ biết "gật" thời chủ tịch quốc hội cũ là Nguyễn Sinh Hùng trước thủ tướng cũ là Nguyễn Tấn Dũng.

Biểu hiện "độc lập tương đối" mới nhất của Quốc hội là đã đủ can đảm lắc đầu trước tờ trình của Chính phủ về tăng thuế bảo vệ môi trường từ 3.000 đồng vọt đến 8.000 đồng mỗi lít xăng. Hẳn là bà Kim Ngân đã hiểu quá rõ là phía chính phủ muốn đá quả bóng vào chân Quốc hội và cột chặt trách nhiệm của Quốc hội vào Luật thuế Bảo vệ môi trường, để nếu thông qua luật này thì chính bà Kim Ngân và dàn lãnh đạo Quốc hội sẽ trở thành tâm điểm bị hàng chục triệu dân Việt cùng báo chí cả "lề phải" lẫn "lề trái" công kích lẫn lên án, trong khi nhóm lợi ích xăng dầu vừa cười cợt vừa ung dung móc sạch túi dân chúng.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 18/10/2017

Những dấu hiệu mới

Liên tiếp trong hai tháng Tám và tháng Chín, 2017, đã xuất hiện những dấu hiệu rõ ràng hơn về yêu sách "đưa đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động" trong đời sống chính trị ở Việt Nam.

Giáo sư Tương Lai (Hình : dien-hong.blogspot.com)

Dấu hiệu đầu tiên xuất hiện từ ông Tương Lai ở Sài Gòn với lá thư với đại ý "cắt đứt quan hệ với đảng do Nguyễn Phú Trọng thao túng" để quay về "đảng Hồ Chí Minh".

Trong biên niên sử Cộng Sản Việt Nam, "đảng Hồ Chí Minh" được hiểu là đảng Lao Động.

Dấu hiệu thứ hai xuất hiện từ ông Nguyễn Trung ở Hà Nội với một bản kiến nghị, trong đó có nội dung "trở về tên đảng Lao Động".

Cả hai ông Tương Lai và Nguyễn Trung đều là đảng viên, cựu quan chức, nhưng quan trọng nhất đã gặp nhau ở ý tưởng "trở về tên đảng Lao Động".

Giả thử đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động, tên nước cũng vì thế có khả năng đổi : từ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam về Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Nhu cầu tập thể

Lá thư của ông Tương Lai và bản kiến nghị của ông Nguyễn Trung xuất hiện trong bối cảnh vừa âm ỉ, vừa râm ran dư luận về khả năng có thể hình thành thể chế "đảng trong đảng" ở Việt Nam.

Từ năm 2016, đã xuất hiện những cuộc trao đổi bán công khai trong giới quan chức cao cấp hưu trí và giới trí thức "phản biện trung thành" về khả năng đổi tên đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động như trong quá khứ xa. Hoặc có thể "tách đảng" thành hai – vừa đảng Cộng Sản vừa đảng Lao Động trong tương lai gần.

Từ trước Tết Nguyên Đán, 2017, lại râm ran dư luận trong giới "phản biện trung thành" về khả năng có thể đề nghị hình thành thể chế "đảng trong đảng", nhưng với một cái tên mới hoàn toàn cho đảng cầm quyền.

Vào tháng Năm, 2017, có tin một nhóm cán bộ cao cấp ở miền Nam đã ra Hà Nội gặp tổng bí thư Trọng để đưa ra đề nghị "đưa đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động". Nhưng không nghe ông Trọng trả lời trả vốn gì.

Có thể thấy, yêu cầu "trở về tên đảng Lao Động" từ một số năm qua và đặc biệt gần đây đã không còn là ý tưởng của một ít cá nhân, mà đã trở thành quan điểm mang tính tập thể của một số trí thức, cựu quan chức và có thể cả quan chức.

Vì sao "trở về đảng Lao Động" ?

"Bế tắc" đang là từ ngữ không còn lấp ló nơi cửa miệng của giới quan chức, mà đã được một số quan chức can đảm và bạo miệng nhất nói ra hoặc thốt ra.

Nguồn gốc của căn bệnh quá trầm kha, rốt cuộc được cho rằng chủ yếu do cơ chế một đảng gây ra. Cho đến giờ này, chống tham nhũng đã trở nên vô phương ở Việt Nam. Độc đảng chính là nguồn cơn sinh ra quốc nạn tham nhũng.

Chỉ còn cách đa đảng thì may ra mới cứu vãn được dân tộc, người nghèo và đương nhiên cứu cả giới quan chức đương chức lẫn về hưu.

Nhưng không chỉ giới trí thức phản ứng đối với ý thức hệ giáo điều của đảng Cộng Sản, tự thân "khủng hoảng nội bộ" cũng góp phần đẻ ra nhu cầu hướng đến đa đảng.

Sau Đại Hội 12 vào đầu năm 2016, những nhóm quyền lực cũ và mới song song tồn tại và sinh sôi nảy nở ngày càng nhiều. Nhưng cốt tử hơn, những nhóm này – trong mối kết nối chặt chẽ với các nhóm lợi ích cũ và mới – đang ngày càng nhận ra tương lai hoàn toàn bế tắc nếu cứ cắm đầu tuân theo những bản nghị quyết vô hồn về "chủ nghĩa xã hội" hoặc "nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa".

Một trong những lý do đơn giản nhất là ngày càng lo sợ sự bùng nổ phản kháng và hành động trả thù của dân chúng, đặc biệt từ những người dân đã bị biến thành nạn nhân khốn cùng của chế độ. Một bài toán rất thực tế : giới quan chức tìm đâu ra lối thoát chính trị và lối thoát sinh mạng ở Việt Nam và cả trên "trường quốc tế", trong khi tài sản và thân nhân của họ đã hiện diện ở khắp các nơi – Mỹ, Canada, Úc, Tây Âu… ?

Nhưng một người cực kỳ bảo thủ như Nguyễn Phú Trọng liệu có chấp nhận yêu cầu "đưa đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động" ?

"Đổi mới lần 2 ?"

Chưa có tín hiệu nào cho thấy ông Trọng đồng ý với yêu cầu "đưa đảng Cộng Sản trở về tên đảng Lao Động". Bằng chứng là sau khá nhiều thư kiến nghị của "Nhóm 61" – bao gồm các đảng viên lớn tuổi – về nhiều vấn đề cải cách trong đảng và dân chủ hóa đất nước, ông Trọng và toàn bộ Bộ Chính Trị của ông vẫn tuyệt đối không một hồi âm.

Ngược lại là đằng khác, vị tổng bí thư này vẫn khăng khăng lặp lại không biết chán về "chủ nghĩa xã hội" và "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", dù về sau này ông ta có bổ sung thêm từ "thể chế" trước nền kinh tế chẳng ai biết ra làm sao ấy.

Trên một phương diện khá khác biệt với yêu cầu đổi tên đảng, tổng bí thư Trọng ngày càng bộc lộ rõ quan điểm muốn tiến hành "đổi mới lần 2".

Tuy đã được dư luận trong nội bộ đảng đề cập không ít, nhưng từ "đổi mới" chỉ xuất hiện vào những ngày gần đây, tuy không hoặc chưa thấy phụ từ "lần 2" gắn kèm. Không phải là cựu tổng bí thư Đỗ Mười, cựu chủ tịch nước Lê Đức Anh hay "Lão Răng Chắc" Nông Đức Mạnh, mà vào lần này người ta thấy cựu tổng bí thư Lê Khả Phiêu xuất hiện với tần suất khá dày trên mặt báo chí nhà nước với tinh thần "không còn đường lùi" và ủng hộ nhiệt thành chủ trương chống tham nhũng của Nguyễn Phú Trọng.

Có vẻ đã hình thành "trục" Nguyễn Phú Trọng – Lê Khả Phiêu.

Cũng đang dần đầy đặn những dấu hiệu cho thấy Nguyễn Phú Trọng đang đi theo lộ trình "đổi mới lần 1" của cố tổng bí thư Nguyễn Văn Linh ba chục năm về trước.

Và không loại trừ tâm thế của ông Trọng muốn trở thành "Nguyễn Văn Linh thứ hai".

Ba chục năm trước – năm 1986 – Nguyễn Văn Linh đã khởi sự "đổi mới lần 2" bằng loạt bài viết trên báo đảng Nhân Dân về "Những việc cần làm ngay". Ba chục năm sau – năm 2016 – Nguyễn Phú Trọng cũng lặp lại "Việc cần làm ngay" mà mốc khởi điểm của việc này là nhắm vào vụ việc Trịnh Xuân Thanh – kẻ mà về sau này đã gây ra bao nỗi khó nhọc lẫn chua xót cho đương kim tổng bí thư.

Nhưng "việc cần làm ngay" và "đổi mới lần 2’ của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ đi đến đâu ?

Tương lai thất bại

Quá khó để hình dung ra đoạn đường, những trạm dừng chân và cái đích cuối cùng mà ông Trọng sẽ đạt được. Khác quá nhiều với thời Nguyễn Văn Linh vẫn chủ yếu mang tư tưởng "lợi ích cào bằng" và tham nhũng chủ yếu thể hiện bởi thói tham ô vặt, giờ đây Nguyễn Phú Trọng phải đối mặt với một bức tường khổng lồ của giới quan chức tham nhũng, cùng mức độ tham nhũng gấp ngàn vạn lần thời "những việc cần làm ngay" của Nguyễn Văn Linh.

Vẫn chẳng có dấu hiệu rõ nét nào cho thấy ông Trọng đã nhận ra độc đảng là nguồn cơn chính yếu dẫn đến tham nhũng và biến tham nhũng thành vô phương cứu chữa, biến chiến dịch "chống tham nhũng" của ông thành một cuộc tỉa ngọn mãi mãi rồi đâu lại vào đó.

Có nhiều bằng chứng về sự thất bại đã đến, đang đến và sẽ đến của tổng bí thư Trọng.

Sau Đại Hội 12 khi ông Trọng đã trở thành "một mình một ngựa" trong Bộ Chính Trị và Ban Chấp Hành Trung Ương, cho tới nay các cơ quan đảng và cơ quan tư pháp vẫn chỉ đều đặn báo cáo "chỉ phát hiện 5 trường hợp kê khai không trung thực trong số 1 triệu công chức viên chức tiến hành kê khai tài sản". Người dân nào cũng biết đó là một dối trá vĩ đại, nhưng càng vĩ đại hơn với những quan chức biết chấp nhận sự dối trá đó !

Vào tháng Năm, 2017, tổng bí thư Trọng lần đầu tiên dám phát động chủ trương "kiểm tra tài sản 1000 cán bộ" và được báo đảng hò reo. Thế nhưng cho tới nay, hầu như không còn ai nhắc đến chủ trương này, và cũng chẳng có dấu hiệu nào cho thấy chủ trương này còn tồn tại hay ít nhất sẽ đạt được một kết quả "diệt ruồi" nào đó. Chỉ một biệt phủ của giám đốc Sở tài nguyên và môi trường Yên Bái Phạm Sỹ Quý mà ông Trọng còn không "xử" được, chẳng ai tin là ông có thể làm được hơn thế.

Không thể "kiểm tra tài sản 1000 cán bộ", chiến dịch "chống tham nhũng" của Nguyễn Phú Trọng cũng chẳng còn ý nghĩa gì, dẫn đến "đổi mới lần 2" của ông sẽ trở nên vô vọng.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : Người Việt, 15/10/2017

Hàng loạt hiện tượng không bình thường tại Hội nghị trung ương 6 của đảng cầm quyền vào nửa đầu tháng 10/2017 đã khiến dư luận xã hội và giới quan sát chính trị hoài nghi về khả năng đã có một "thỏa thuận ngầm" nào đó về "mức độ và đối tượng chống tham nhũng".

Phiên khai mạc Hội nghị Trung ương 6, ngày 4/10/2017. (Ảnh chụp từ Infonet.vn)

Những hiện tượng bất thường

Đầu tiên là sự xuất hiện bất thường của hai chuyên đề "dân số" và "chăm sóc sức khỏe nhân dân" trong nghị trình Hội nghị trung ương 6 mà đã hoàn toàn lạc nhịp với nội dung chính của một "hội nghị nhân sự".

Sau đó là phát ngôn trong bài diễn văn bế mạc hội nghị 6 của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng : "Ai đã trót nhúng chàm thì sớm tự giác gột rửa", và "Từ nay bất cứ ai vi phạm kỷ luật sẽ bị xử lý nghiêm".

Hiện tượng thứ ba là trong suốt 7 ngày họp Hội nghị trung ương 6, ngoài vụ "diệt ruồi" duy nhất đối với Bí thư thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh, người ta hoàn toàn không thấy ông Trọng nói gì đến vụ ông Đinh La Thăng.

Một hiện tượng bên lề không nên bỏ qua là cũng trong suốt thời gian họp Hội nghị trung ương 6, blogger Huy Đức đã lắng tiếng một cách kỳ lạ, dù ngay trước đó blogger này đã dồn dập tung ra các thông tin theo ý "chỉ chờ Đinh La Thăng bị bắt". Từ nửa cuối năm 2015 đến nay, Huy Đức lại thể hiện như "cây bút tín hiệu" đối với những biến động về nhân sự trong nội bộ đảng.

Vào tháng Mười năm 2016, trước khi diễn ra Hội nghị trung ương 4 về "chống tự diễn biến, tự chuyển hóa", cũng cây viết Huy Đức đã nổ phát súng đầu tiên vào Ủy viên bộ chính trị, Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Đinh La Thăng bằng loạt bài viết về trách nhiệm của ông Thăng khi còn là Chủ tịch hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PVN). Tuy nhiên sau Hội nghị trung ương 4, tình hình vẫn im ắng đối với ông Thăng. Khẩu khí ồn ào khoa trương cùng hoang tưởng theo cách "Thành phố Hồ Chí Minh phải phấn đầu có được giải Nobel y tế" của Bí thư Thăng chỉ thật sự chấm dứt trước Hội nghị trung ương 5 vào tháng Năm năm 2017 khi ông Thăng bất ngờ bị Bộ Chính trị kỷ luật và mất ghế tại Sài Gòn.

Chỉ trước Hội nghị trung ương 6 vài tuần lễ, Đinh La Thăng đã bị một cấp nào đó bật đèn xanh để luật sư của Nguyễn Xuân Sơn - người vừa lãnh án tử hình trong vụ án Hà Văn Thắm của Ngân hàng Đại Dương - tung ra một văn bản chứng minh rõ sự chỉ đạo của Đinh La Thăng khi còn là Chủ tịch Hội đồng thành viên PVN về yêu cầu các đơn vị thành viên mở tài khoản và giao dịch với ngân hàng Đại Dương.

Khi phiên tòa xử Hà Văn Thắm kết thúc với án chung thân cho nhân vật này, Hội đồng xét xử còn đề nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của người chỉ đạo gửi 800 tỷ đồng của PVN vào Ngân hàng Đại Dương để sau đó số tiền này hoàn toàn biến mất. Báo chí nhà nước đã ồn ào đưa tin về vụ việc này, thậm chí một số tờ báo đã bắt đầu đụng chạm đến cái tên Đinh La Thăng theo quan điểm được bật đèn xanh về "không có vùng cấm".

Khi đó, đã dậy lên một luồng đồn đoán về khả năng Đinh La Thăng có thể bị Bộ Công an bắt, thậm chí bắt trước Hội nghị trung ương 6.

Tuy nhiên đến sát thời điểm khai mạc Hội nghị trung ương 6 vào ngày 4/10/2017, không có một thông tin chính thức nào về "hổ Đinh La Thăng". Cùng lúc xuất hiện bất thường của hai chuyên đề "dân số" và "chăm sóc sức khỏe nhân dân" trong nghị trình Hội nghị trung ương 6. Dấu hỏi bật ra : phải chăng nghị trình dự kiến của Hội nghị trung ương 6 đã định "xử" Đinh La Thăng, nhưng do không thể làm được việc này nên đã trám khoảng trống thời gian bằng hai chuyên đề "lo cho dân" ?

Đó là một khả năng có thể.

Chỉ thị 15 ?

Vụ "Đinh La Thăng biến mất tại Hội nghị trung ương 6" khiến tình thế chuyển sang một giả thiết mới : phải chăng đã xảy ra một "sự cố" nào đó trước hội nghị này, hoặc cũng có thể gọi là một "lực cản" mà đã khiến cho quy trình "khai trừ Đinh La Thăng" của Tổng bí thư Trọng không thể suôn sẻ và đành phải giẫm chân tại chỗ ?

Cho tới nay, Chỉ thị số 15 của Bộ Chính trị vẫn còn nguyên tác dụng. Theo văn bản này, công an muốn bắt giam đối tượng là đảng viên thì phải báo cáo cho những cấp ủy đảng phụ trách đảng viên đó. Sau đó, cấp ủy đảng phải làm động tác kỷ luật và có thể khai trừ đảng đối với đảng viên vi phạm, trên cơ sở đó công an mới có thể tiến hành những động tác tố tụng hình sự.

Với Đinh La Thăng, ông vẫn còn giữ ghế ủy viên trung ương sau khi bị loại khỏi Bộ Chính trị. Một giả thiết đặt ra là nếu cơ quan công an đề nghị Bộ Chính trị và Ban chấp hành trung ương khai trừ Đinh La Thăng để có cơ sở khởi tố và bắt giam ông, liệu Tổng bí thư Trọng có dám làm đúng theo nguyên tắc của Chỉ thị 15 ? Hoặc ông Trọng đã có thể phải nhận một phản ứng không mấy đồng thuận từ "tập thể Bộ Chính trị" mà do đó đã không thể đưa vụ khai trừ Đinh La Thăng ra Hội nghị trung ương 6 ?

"Đầu voi đuôi chuột" ?

Một giả thiết khác cũng đang tồn tại.

Bởi khẩu khí của Tổng bí thư Trọng trong bài diễn văn bế mạc Hội nghị 6 như "Ai đã trót nhúng chàm thì sớm tự giác gột rửa", và "Từ nay bất cứ ai vi phạm kỷ luật sẽ bị xử lý nghiêm" được xem là "nhu mì" hẳn, nếu so sánh với "Lò đã đốt lên rồi thì củi tươi đưa vào cũng phải cháy" - một phát ngôn cảm xúc cao độ cũng của ông Trọng vào đầu tháng Tám năm 2017 khi nổ ra vụ "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh "theo cáo buộc của Chính phủ Đức, còn phía Việt Nam thì công bố trên truyền hình "Trịnh Xuân Thanh tự nguyện về đầu thú".

Khẩu khí và cách nói trên của ông Trọng cho thấy điều gì ?

Phải chăng công cuộc được tuyên giáo là "chống tham nhũng" của Nguyễn Phú Trọng đã một lần nữa "đầu voi đuôi chuột", mà qua phát ngôn của ông Trọng có thể được hiểu là "chống tham nhũng" chỉ là "từ nay trở đi", còn vô số vụ tham nhũng trong quá khứ được xếp vào dạng "đập chuột nhưng không vỡ bình" hoặc "không đập chuột để giữ bình" ?

Chỉ một ngày sau Hội nghị trung ương 6, câu hỏi trên dường như đã được giải đáp. Vào buổi sáng ngày 12/10/2017, ông Nguyễn Phú Trọng đã có buổi tiếp xúc cử tri tại quận Ba Đình, Tây Hồ (Hà Nội). Trước nhiều bức xúc của cán bộ lãnh thành, trong đó "khen vụ Đà Nẵng, chê vụ Yên Bái" và nhiều cử tri hỏi tại sao cho đến giờ Thanh tra chính phủ vẫn chưa công bố kết luận thanh tra biệt phủ của Phạm Sỹ Quý, giám đốc Sở Tài nguyên môi trường Yên Bái, ông Trọng cho rằng phải bình tĩnh xem xét toàn diện các mặt để tìm nguyên nhân, khi xử lý thì "không phải dập cho người ta không thể ngóc đầu dậy được, Bác Hồ dạy cốt để cán bộ sửa sai, để tiến bộ trưởng thành.."..

4 tháng trước, tâm thế của ông Trọng cũng trở nên "hiền hòa" một cách bất ngờ. Trong cuộc tiếp xúc với cử tri Hà Nội ngày 23/6/2017, ông Trọng có một phát biểu "lạ" : "Đối với Trịnh Xuân Thanh đã khai trừ đảng và khởi tố, truy nã toàn quốc, quốc tế. Chúng ta làm đồng bộ nhưng phải có bước đi, có tình, có lý, mở đường cho người ta tiến, cốt là đánh động để răn đe, ngăn ngừa" - một cách nói rất dễ khiến dư luận hiểu rằng ông đã mệt mỏi và chấp nhận thất bại trong quyết tâm trước đó "bắt bằng được Trịnh Xuân Thanh".

Cần lưu ý, tháng Sáu năm 2017 lại là khoảng thời gian mà quyết tâm "bắt bằng dược Trịnh Xuân Thanh" đã dường như bị tụt xuống mức thật thấp, thấp đến mức vô vọng.

Phải chăng vào lúc này, tâm thế "xử" Đinh La Thăng cũng lúng túng hệt như lúc chưa xảy ra vụ người Đức tố cáo mật vụ Việt Nam bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ?

"Thỏa thuận ngầm" ?

Dư luận xã hội cũng đặt dấu hỏi về liệu đã có một "thỏa thuận ngầm" nào đó giữa người đứng đầu đảng cầm quyền với một thế lực chính trị nào đó, để khi vụ việc Đinh La Thăng "êm" thì những vụ tày trời khác như Võ Kim Cự - cựu bí thư Hà Tĩnh và bị xem là một trong những thủ phạm gây ra nạn xả thải của nhà máy Formosa làm ô nhiểm biển 4 tỉnh miền Trung, Nguyễn Thị Kim Tiến - đương kim bộ trưởng Bộ Y tế và là nhân vật phải chịu trách nhiệm về vụ Công ty Pharma nhập thuốc ung thư giả gây phẫn uất trong dư luận, biệt phủ gây phẫn nộ dư luận của Phạm Sỹ Quý, giám đốc Sở Tài nguyên môi trường Yên Bái và là em ruột Bí thư tỉnh ủy Yên Bái Phạm Thanh Trà… cũng được cho "chìm xuồng"…

Trong thực tế, công cuộc "chống tham nhũng" của đảng cộng sản Việt Nam chưa bao giờ thực tâm và cũng chưa bao giờ đạt được một kết quả đáng kể nào nhằm "yên dân". Và nếu giả thiết về "thỏa thuận ngầm" là có cơ sở, chủ trương "chống tham nhũng" của Tổng bí thư Trọng - không chỉ với Đinh La Thăng mà đối với rất nhiều quan chức "trót nhùng chàm" khác - sẽ được người dân và cán bộ hiểu thuần túy theo cách "đánh trống bỏ dùi", "bánh vẽ", trong đó không loại trừ thâm ý "chống tham nhũng nhằm mặc cả quyền lực".

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 13/10/2017

Sự hiện diện của hai chuyên đề "dân số" và "chăm sóc sức khỏe nhân dân" trong nghị trình Hội nghị trung ương 6 có thể cho thấy quyết tâm lẫn không khí "chống tham nhũng" tại kỳ họp kéo dài cả tuần lễ này bị pha loãng đến thế nào.

Ông Nguyễn Phú Trọng "chùn tay" tại Hội nghị trung ương 6 ?

Đinh La Thăng "tạm thoát" ?

Sát thời điểm khai mạc Hội nghị trung ương 6 vào ngày 4/10/2017, không có một thông tin chính thức nào về "hổ Đinh La Thăng", trong khi nhân vật được "nhốt chung quyền lực vào lồng" cùng với ông Thăng là Nguyễn Văn Bình - Ủy viên bộ chính trị, Trưởng ban Kinh tế trung ương - còn được dẫn đầu một phái đoàn sang Cộng hòa liên bang Nga với mục đích và nội dung làm việc rất mông lung.

Đinh La Thăng có thể được xem là "tạm thoát".

Thay cho những cái tên Đinh La Thăng và Nguyễn Văn Bình, có vẻ chiến dịch nhằm tạo ra một sự đảo lộn lớn về nhân sự cấp cao của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ gói gọn ở cái tên nhỏ bé : Nguyễn Xuân Anh, Bí thư thành ủy Đà Nẵng.

Đinh La Thăng, cũng bởi thế, có thể được xem là "tạm thoát".

Những chi tiết có thể tạo ra ấn tượng là chỉ trước Hội nghị trung ương 6 vài tuần lễ, nhân vật này đã bị một cấp nào đó bật đèn xanh để luật sư của Nguyễn Xuân Sơn - người vừa lãnh án tử hình trong vụ án Hà Văn Thắm của Ngân hàng Đại Dương - tung ra một văn bản chứng minh rõ sự chỉ đạo của Đinh La Thăng khi còn là Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PViệt Nam) về yêu cầu các đơn vị thành viên mở tài khoản và giao dịch với ngân hàng Đại Dương.

Kết thúc phiên tòa xử Hà Văn Thắm, Hội đồng xét xử còn đề nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của người chỉ đạo gửi 800 tỷ đồng của PViệt Nam vào Ngân hàng Đại Dương để sau đó số tiền này hoàn toàn biến mất. Báo chí nhà nước đã ồn ào đưa tin về vụ việc này, thậm chí một số tờ báo đã bắt đầu đụng chạm đến cái tên Đinh La Thăng theo quan điểm được bật đèn xanh về "không có vùng cấm".

"Không có Đinh La Thăng" tại Hội nghị trung ương 6 lại có thể khiến Huy Đức - một blogger và là người tung ra nhiều nhất các bài viết công kích, lên án những dấu hiệu tham nhũng của ông Thăng - rất không thỏa mãn khi cho tới giờ Đinh La Thăng vẫn chưa bị cơ quan cảnh sát điều tra thuộc Bộ Công an khởi tố.

Còn ông Nguyễn Phú Trọng đang tính toán gì với trường hợp Đinh La Thăng ? Phải chăng ông Trọng muốn "để dành" Đinh La Thăng cho sau này, cho Hội nghị trung ương 7 ?

Hay Tổng bí thư Trọng không đủ lực để "xử" Đinh La Thăng, dù ông Trọng đã thành công khá trọn vẹn trong chiến dịch "đẩy" Đinh La Thăng khỏi Bộ Chính trị tại Hội nghị trung ương 5 vào tháng 5/2017 ?

Khối đối thủ không ngang tầm

Giả thiết "không đủ lực" là có thể có cơ sở. Từ đầu năm 2017 đến nay, và đặc biệt từ sau vụ "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh", vị thế chính trị của Nguyễn Phú Trọng có thể được xem là không còn đối thủ ngang tầm, cũng như hàng loạt vụ bắt bớ giới đại gia ngân hàng và dầu khí được đẩy mạnh hơn hẳn thời gian trước khi "Thanh về". Tuy thế, thái độ chậm chạp truyền thống của các cơ quan thanh tra và điều tra vẫn có thể là một rào cản lớn đối với những chỉ đạo của tổng bí thư trong các vụ án đã được "quy hoạch", dù ông Trọng đã có thâm niên đến một năm trời trong Thường vụ đảng ủy công an trung ương, tính từ thời điểm tháng 10/2016. Đơn cử như vụ "MobiFone mua AVG" mà cho tới nay, bất chấp chỉ đạo của ông Trọng, bản kết luận thanh tra của Thanh tra chính phủ vẫn chưa được công bố.

Nhưng những đối thủ chính trị hiện thời của ông Trọng - tuy không ngang tầm nhưng lại chiếm số đông - chắc chắn đã không thể bỏ qua vụ việc biệt phủ của giám đốc Sở Tài nguyên môi trường Yên Bái là Phạm Sỹ Quý, khi cho tới nay cũng chưa được Thanh tra chính phủ công bố kết luận, cho dù vụ việc này gây phẫn nộ lớn trong cả nước.

Cũng còn những cái tên khác như Võ Kim Cự - cựu bí thư Hà Tĩnh và là một trong những "tội phạm" tiếp tay cho nhà máy Formosa gây ra nạn ô nhiễm khủng khiếp đối với biển ở 4 tỉnh miền Trung, và Nguyễn Thị Kim Tiến - nhân vật có biệt danh "Kim Tiêm" mà từ năm 2014 đến nay, đặc biệt với vụ dính líu trách nhiệm để cho Công ty Pharma nhập thuốc ung thư giả mà đã gây oán thán lẫn phẫn nộ ghê gớm từ dư luận xã hội. Cả hai cái tên này đều chưa bị hề hấn gì. Còn trên phương diện nội bộ, hậu quả tai hại đối với Tổng bí thư Trọng là nhiều dư luận cho rằng sở dĩ những vụ việc Phạm Sỹ Quý, Võ Kim Cự, Nguyễn Thị Kim Tiến vẫn còn trong vòng an toàn là do được tổng bí thư "bảo bọc".

Có thể, sự châm chích của các đối thủ chính trị không ngang tầm về những vụ việc trên đã khiến ông Trọng chùn tay trước Đinh La Thăng.

Điều được gọi là "thành công" của ông Trọng tại Hội nghị trung ương 6 cũng bởi thế không hẳn trọn vẹn là "rửa mặt cho Hội nghị 6".

"Rửa mặt" không trọn vẹn

Cách đây đúng 5 năm, cũng vào tháng Mười năm 2012, đã diễn ra một hội nghị trung ương cũng với số thứ tự là 6 - một rạn vỡ công khai đầu tiên trong nội bộ đảng cầm quyền ở Việt Nam. Tại hội nghị đó, liên minh Nguyễn Phú Trọng- Trương Tấn Sang nhằm kỷ luật "đồng chí X" rốt cuộc đã bị đến 2/3 Ban chấp hành trung ương phủ quyết. Cũng tại hội nghị trung ương đó, lần đầu tiên ông Trọng không cầm nổi nước mắt khi đọc bài phát biểu bế mạc hội nghị. Nỗi đau quá lớn…

Năm năm sau, Nguyễn Phú Trọng phần nào hả hê, bắt đầu từ vụ cựu bộ trưởng công thương Vũ Huy Hoàng : cách chức như thế đã đủ đau chưa ?

2017 có thể được xem là năm "thắng lợi lần 2" của Nguyễn Phú Trọng, sau "thắng lợi lần 1" tại đại hội 12 vào đầu năm 2016 khi ông Trọng đạt được kỳ tích "bất cứ ai trừ Dũng".

Nếu Hội nghị trung ương 5 vào năm 2017 mang dấu ấn loại được Đinh La Thăng - người được đồn đoán "thân" với Nguyễn Tấn Dũng, thì Hội nghị trung ương 6 cùng năm cũng cho ra rìa một ủy viên trung ương là Nguyễn Xuân Anh - người được đồn đoán là "thân" với Trần Đại Quang - Chủ tịch nước.

Sau những "thành tích" đó, còn lại là "đổi mới chính trị" của Hội nghị trung ương 6.

Có thể cho rằng đây là lần đầu tiên Tổng bí thư Trọng không còn quá e dè khi đề cập đến cụm từ "đổi mới chính trị", trong khi những năm trước ông chỉ thấp thoáng nói về "đổi mới".

Nhưng lại hoàn toàn không rõ nghĩa của "đổi mới chính trị" là thế nào - tương tự cụm từ lê thê "hoàn hiện thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa" của ông Trọng mà chẳng làm cho ai hiểu ra sao.

"Đổi mới chính trị" ở Hội nghị trung ương 6 còn xa mới mới tiếp cận được "đổi mới lần 1" của cố tổng bí thư Nguyễn Văn Linh ba chục năm về trước, cho dù "đổi mới lần 1" rốt cuộc cũng chỉ "diệt ruồi".

Trong thực tế, Hội nghị trung ương 6, ngoài những vài chuyên đề "làm màu" như dân số và chăm sóc sức khỏe nhân dân, chỉ còn bàn đến việc "tinh gọn bộ máy đảng" và "tinh giản biên chế", đặt ra mục tiêu cực kỳ khó khăn là làm sao giảm được 10% trong tổng số 2,5 triệu công chức viên chức nhà nước, kể cả phải tính toán bỏ ban 3 chỉ đạo "Ba Tây" - Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ…

Nguồn cơn lớn nhất vẫn là nguy cơ rỗng ruột và cạn kiệt ngân sách. Ăn cho lắm mà làm ít hoặc chẳng làm gì thì đến núi cũng lở.

Nhưng ở Việt Nam lại là định luật bù trừ thu nhập và tài sản. Ngân sách và dân sinh cạn kiệt và khốn quẫn là thế, nhưng hàng núi tài sản vẫn dịch chuyển sang giới quan chức và chất cao ngút trời.

Cho tới nay, không có bất kỳ phản hồi nào từ chính Nguyễn Phú Trọng về căn bệnh kinh niên "chỉ phát hiện 5 trường hợp kể khai không trung thực trong số hơn một triệu công chức kê khai tài sản". Cũng chẳng còn thấy ai nhắc đến chủ trương "kiểm tra tài sản 1000 cán bộ" của ông Trọng trong Hội nghị trung ương 6 kỳ này…

Cuối cùng là cuộc chiến nội bộ. Có thể xem Hội nghị trung ương 6 là cuộc họp mở màn chính thức cho chiến dịch "nhất thể hóa" cùng những xáo trộn chưa từng có về nhân sự đầu tỉnh và kể cả nhân sự "tứ trụ" trong ít nhất 2 năm tới.

Chiến dịch trên được hỗ trợ đắc lực bởi một quy định về "luân chuyển cán bộ" do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành vào ngày 7/10/2017, mà theo đó có thể được người đời hiểu như "không làm được việc thì luân chuyển", "không chịu đi thì luân chuyển", "không ăn cánh cũng đương nhiên bị luân chuyển".

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 12/10/2017

Người Đức đã "oải" ?

Thông báo ngày 22 tháng Chín của Bộ ngoại giao Đức về việc quốc gia này tạm thời đình chỉ mối quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam cũng như trục xuất nhân viên ngoại giao thứ hai của Hà Nội có thể là đoạn cao trào của bản giao hưởng tràn ngập tính bi kịch, tạm thời kết thúc cơn bùng phát khủng hoảng ngoại giao Đức – Việt để chuyển sang một giai đoạn đóng băng kéo dài trong quan hệ giữa hai nước.

Vụ Trịnh Xuân Thanh gây bùng phát khủng hoảng ngoại giao Đức - Việt (Hình : Getty Images)

Một chi tiết đáng chú ý trong bản thông báo ngày 22 tháng Chín là phía Đức dường như đã thay đổi yêu cầu đòi giới chóp bu Việt Nam phải trả Trịnh Xuân Thanh cho Đức, với đoạn viết : "Chúng tôi đã đưa ra các yêu cầu liên quan tới ông Trịnh Xuân Thanh, trong đó có việc phiên xử ông ấy phải được tiến hành theo pháp quyền và mở cửa cho các quan sát viên quốc tế".

Vào ngày 2 tháng Tám, cũng một tuyên bố của Bộ ngoại giao Đức đã yêu cầu "ông Trịnh Xuân Thanh được cho phép trở lại Đức ngay lập tức để được xem xét toàn diện về chuyện dẫn độ và xin tị nạn theo đúng pháp luật".

Có vẻ người Đức, sau chuỗi ngày chứng kiến thái độ trả treo cù nhầy của đoàn đàm phán Việt Nam, đã "oải" đến mức phải "buông" Trịnh Xuân Thanh. Yêu cầu của Đức về việc Việt Nam cho các quan sát viên quốc tế tham dự phiên tòa xử Trịnh Xuân Thanh có lẽ chỉ là một yêu sách mang tính thủ tục và cách nào đó giữ thể diện cho một quốc gia đã bị người ngoài tổ chức bắt cóc ngay trên lãnh thổ của mình.

Sự chây lì và quan điểm "chấp nhận trả giá đối ngoại để giải quyết đối nội" đã chiến thắng trước cỗ xe tăng Đức.

Trịnh Xuân Thanh, không ngoài dự đoán của giới quan sát chính trị, hiển nhiên đã trở thành con át chủ bài lợi hại của tổng bí thư trong công cuộc được xem là "chống tham nhũng" của Nguyễn Phú Trọng.

Rất dễ để nhận ra rằng ngay sau khi "Thanh về" vào cuối tháng Bảy, chiến dịch bắt bớ giới đại gia, quan chức ngành ngân hàng và dầu khí đã được đẩy nhanh hẳn so với trước đó. Cũng không khó để cho rằng ít ra cho tới thời điểm hiện nay, Tổng bí thư Trọng không có đối thủ chính trị. Nhân vật Trịnh Xuân Thanh như chắp thêm cánh cho nhân vật tổng bí thư vượt lên đỉnh cao độc tôn quyền lực đến tận đại hội 13 của đảng cầm quyền (nếu còn có đại hội này), thậm chí như một ngạn ngữ phương Tây "quyền lực cho đến chết".

Nhưng người Đức sẽ tiếp tục trừng phạt ?

Nhưng nói đi thì cũng phải nói lại. Sau "giải quyết đối nội", phần "trả giá đối ngoại" là đến mức nào ? Và đã thật sự chấm dứt hay chưa ?

Người Đức đã khá mau chóng kết thúc những cuộc đàm phán khủng hoảng ngoại giao với Việt Nam bằng "tạm thời đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược" – một biện pháp trừng phạt thật sự bất ngờ đối với giới quan sát chính trị và dĩ nhiên với cả giới chóp bu Hà Nội.

Sự bất ngờ trên lại có thể là tiền đề mà có thể dẫn đến những bất ngờ khác và khó tưởng tượng trong tương lai, không chỉ là tương lai quan hệ giữa Đức và Việt Nam mà còn là quan hệ Việt Nam – Châu Âu.

Trong thực tế, cấp độ quan hệ đối tác chiến lược còn cao hơn và bao trùm hơn so với quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia. Dù chỉ tạm đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược, đây là lời cảnh báo rất trực tiếp về khả năng người Đức có thể tiến tới cắt đứt quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Cũng không còn quá muộn để nói : "Xin vĩnh biệt Hiệp Định Thương Mại Tự Do Châu Âu – Việt Nam (EVFTA)".

Không có quan hệ đối tác chiến lược với Đức, hoặc mối quan hệ này bị tạm treo vô thời hạn, Việt Nam sẽ chẳng còn hy vọng gì để tham gia EVFTA vào năm 2018 hay trước năm 2020 mà do đó có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của nước này thêm vài phần trăm. Thậm chí một khi quan hệ đối tác chiến lược bị dang dở, mối quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Đức cũng đương nhiên bị ảnh hưởng. Sẽ khó còn cơ hội cho hàng Việt Nam xuất khẩu đến 6 tỷ đô la hàng năm vào đất Đức. Một hàng rào thuế quan và kiểm định chất lượng hàng hóa sẽ được dựng lên, và cũng giống như người Mỹ đã và đang làm với cá basa, tôm của Việt Nam, người Đức sẽ tỏ ra nghiêm khắc hơn hẳn trong việc giám sát không chỉ hàng hóa Việt Nam mà cả người Việt Nam "nhập khẩu" vào Đức.

Đức lại là quốc gia có nền kinh tế lớn nhất khối EU. Đức cũng là quốc gia nhập khẩu 1/5 các sản phẩm của Việt Nam xuất qua Châu Âu. Giá trị thương mại song phương Đức – Việt Nam lên đến 9 tỷ đô la, giúp cho số xuất siêu hàng năm của Việt Nam vào thị trường EU lên tới 25 tỷ đô la, hoàn toàn trái ngược với số nhập siêu – cả chính ngạch lẫn tiểu ngạch – của Việt Nam từ "bạn vàng" Bắc Kinh gấp đôi như thế – hơn 50 tỷ đô la mỗi năm.

Thời kỳ đóng băng kéo dài ?

Một hiện tượng chính trị quốc tế đáng phân tích là ngay sau bản thông báo "tạm thời đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược" của Đức được phổ biến vào ngày 22 tháng Chín, gần như đồng loạt Đại sứ quán các nước EU như Pháp, Bỉ, Hà Lan, Ý, Thụy Điển đã đăng trên Facebook của mình bản Thông cáo báo chí của Bộ ngoại giao Đức. Việc đăng lại như vậy là nhằm mục đích gì, nếu không phải để ủng hộ tuyên bố này của chính phủ Đức ?

Trong số những nước đăng lại bản thông báo trên, Thụy Điển là quốc gia mà vào năm 2013 đã tuyên bố cắt giảm mạnh mẽ viện trợ ODA cho Việt Nam bởi lý do phía Thụy Điển đã phát hiện một phần viện trợ ODA bị giới chức Việt Nam ăn chặn và tham nhũng không chỉ lần đầu. Còn Bỉ là quốc gia mà một quan chức cao cấp của Việt Nam là Phó Thủ Tướng Vương Đình Huệ vừa công du để vận động nước này, cũng như một số nước Tây Âu khác, ủng hộ việc sớm thông qua EVFTA, nhưng ông Huệ đã chẳng nhận được bất kỳ hứa hẹn nào từ các quốc gia này.

Một khả năng có thể xảy đến là trong thời gian tới, những quốc gia như Pháp, Bỉ, Hà Lan, Ý, Thụy Điển sẽ có một số biểu cảm nào đó gần tương tự biểu hiện của người Đức đối với Việt Nam. Những biểu cảm này sẽ liên đới mật thiết với viện trợ không hoàn lại, tín dụng cho vay, cũng khiến đầu tư nước ngoài của Châu Âu vào Việt Nam có thể sụt giảm đáng kể. Những ưu đãi về hàng rào thuế quan trong nhập khẩu hàng Việt Nam cũng bởi thế sẽ được thả nổi theo mặt bằng thị trường chung. Thậm chí khách du lịch Châu Âu – khi đã được báo chí lục địa này dồn dập cảnh báo về "nhà nước bắt cóc", sẽ chẳng còn mấy tha thiết đi dã ngoại ở một Việt Nam đầy rủi ro rình rập.

Một cách không cần tuyên bố, cuộc khủng hoảng ngoại giao Đức- Việt và có thể liên quan đến quan hệ Việt Nam với một phần Châu Âu sẽ chuyển qua giai đoạn mới : thời kỳ đóng băng kéo dài nhiều năm.

Khi đó và theo cách nói nhấn nhá của người phát ngôn Bộ ngoại giao Đức "không có gì phải vội vàng cả" khi nói về vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc ở Berlin, hậu quả với Việt Nam sẽ từ từ, dai dẳng và không kém phần đau đớn. Nhiều người dân và doanh nghiệp Việt Nam sẽ vô hình trung trở thành nạn nhân của hệ lụy trừng phạt từ phương Tây, nhưng lại chẳng dám thốt ra tên của thủ phạm đã gây ra những hậu quả ghê gớm này.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : Người Việt, 08/10/2017

Từ đầu năm 2016 đến nay, một hiện tượng "lạ" đã xảy đến với đời sống nhàm chán qua ngày đoạn tháng của giới công chức ở Việt Nam : ban đầu lác đác lẻ tẻ, nhưng sau đó dần trở nên ồ ạt một phong trào cán bộ nhà nước xin nghỉ việc. Chỉ riêng Hậu Giang, một tỉnh được xem là trù phú của đồng bằng sông Cửu Long, đã có đến hàng trăm trường hợp như vậy, nhưng con số này vẫn chưa dừng lại.

Hình minh họa.

Báo Tuổi Trẻ thống kê sơ lược : một phó chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc xã nghỉ việc về làm vườn ; có cán bộ trình độ đại học nghỉ đi làm công nhân...

Trường hợp mới nhất là một quan chức trẻ - Nguyễn Như Hoàng (SN 1984) - đang giữ chức vụ Trưởng phòng Khoa học Công nghệ và Thông tin (Trung tâm khuyến công và Tư vấn phát triển công nghệ) trực thuộc Sở Công Thương Đắk Lắk, đã quyết định nộp đơn xin nghỉ việc để về nhà.. bán gà nướng. Lý do : mức lương trưởng phòng tính cả phụ cấp của anh được hơn 4 triệu đồng, không đủ để trang trải cuộc sống.

Nguyễn Như Hoàng chia sẻ về lý do nộp đơn xin thôi việc lên mạng xã hội Facebook : "Không còn nhiệt huyết để cống hiến, để làm việc, lương quá thấp không đủ lo cho cuộc sống,vậy chiến đấu làm gì khi cả 2 yếu tố để tồn tại đều không có ?".

Thân phận giới công chức dân sự là vậy. Thế còn lực lượng "còn đảng còn mình" - công an - thì thế nào ?

"Cháy" phụ cấp !

Báo Thanh Niên dẫn lời Đại tá Lê Tôi Sủng, Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cho biết trong 7 tháng đầu năm 2017, tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có hơn 60 trường hợp công an xã, công an ấp nghỉ việc để ra ngoài làm công nhân, bảo vệ, phụ việc nhà giúp gia đình.

Tuy báo chí nhà nước ít khi đưa tin, hoặc hạn chế thông tin về sự thật chưa từng có trên, song tình trạng công an xã và trên cấp xã nghỉ việc không chỉ xảy ra ở Bà Rịa - Vũng Tàu mà còn là hiện tượng khá phổ biến ở nhiều tỉnh và kể cả thành phố khác.

Vào tháng Sáu năm 2017, một mục sư Tin Lành ở Sài Gòn cho biết cơ quan công an địa phương nơi ông cư trú có chủ trương giảm đến 30% nhân sự. Không biết vô tình hay hữu ý, từ khoảng một năm qua "cơ chế" an ninh canh theo (canh gác - theo dõi) mục sư này đã lơi hẳn. Nếu trước đó luôn có vài ba công an mặc thường phục "chốt" ngay trước nhà ông hàng ngày, từ giữa năm 2016 đến nay công an đã bỏ chế độ canh theo thường xuyên mà chỉ còn "chốt chặn" vào những đợt cao điểm như hành lễ tôn giáo hoặc các dịp lễ 30/4, 2/9…

Một nhà hoạt động nhân quyền ở Đăk Lăk cũng kể một câu chuyện bi hài xen kẽ : bẵng đi một thời gian không thấy "đuôi" - một nhân viên an ninh trẻ thường theo dõi mình, bỗng một hôm anh gặp tay an ninh này trong bộ đồ cảnh sát trật tự. Cậu an ninh có vẻ ngượng nghịu thổ lộ rằng cậu ta phải "chuyển nghề" từ an ninh sang trật tự vì thu nhập của an ninh nghèo quá, lại không có thu nhập thêm, trong khi làm cảnh sát trật tự thì ít nhiều còn có "màu".

Nhà hoạt động nhân quyền trên còn cho biết không chỉ công an viên cấp xã mà cả công an thành phố Ban Mê Thuột cũng có hiện tượng bị sa thải và nghỉ việc nhiều, tổng cộng có thể lên tới 30%.

Không biết vô tình hay hữu ý, làn sóng quan chức và công an xin nghỉ việc bắt đầu từ đầu năm 2016 lại xảy ra sau phát ngôn "ngân sách trung ương chỉ còn 45 ngàn tỷ đồng mà không biết chi cho cái gì" của bộ trưởng kế hoạch đầu tư khi đó là ông Bùi Quang Vinh.

Cuối 2015 lại là thời điểm chuyển giao quyền lực giữa thủ tướng bị xem là "phá chưa từng có" và là tác giả của vô số chính sách "kiến tạo" nạn tham nhũng ở Việt Nam - Nguyễn Tấn Dũng - cho người thừa hưởng cái ghế thủ tướng nhưng cũng phải nhận lãnh trách nhiệm "đổ vỏ cho đời trước" là Nguyễn Xuân Phúc.

Sang năm 2016. Kể từ thời điểm Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc bất chợt phát ra tán thán chưa từng có về "sụp đổ tài khóa quốc gia" vào đầu năm 2017, từ đó đến nay nhiều người hoạt động nhân quyền đã phản ánh chuyện họ bớt hẳn bị công an canh theo. Thậm chí đã xảy ra hai động thái khá trái ngược nhau : trong khi số người hoạt động nhân quyền bị công an tống giam từ đầu năm 2017 đến tháng 10/2017 lên đến con số 23, giới an ninh ở những thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn lại không "dậu đổ bìm leo" - tức lợi dụng tình hình bắt bớ để tăng cường canh theo, sách nhiễu những người hoạt động nhân quyền chưa bị bắt - như những năm trước, mà vẫn "lặng như tờ".

Vào những năm trước, một số người hoạt động nhân quyền cho biết mức "mật phí" dành cho an ninh theo dõi là 500.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp thành phố, 300.000 đồng/người/ngày với công an cấp quận, và 100.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp phường xã. Tuy nhiên từ năm 2016 đến nay, mức "thù lao bảo vệ đảng" này đã tụt hẳn : chỉ còn 300.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp thành phố, 100.000 đồng/người/ngày cho công an cấp quận, còn công an cấp phường xã… không có gì.

"Có thực mới vực được đạo". "Đạo" lại là tiền. Tiền ít nên chẳng có gì lạ khi giới an ninh vô công rồi nghề chuyên canh theo người hoạt động nhân quyền bỗng "hiền" hẳn đi.

Một con số từ công an Bà Rịa - Vũng tàu đã chứng thực cho tình trạng khốn khó của công an xã : mức phụ cấp của giới này đã rớt xuống chỉ còn 1,6 - 1,7 triệu đồng/người/tháng, tức giảm đến phân nửa so với những năm trước.

Mặc dù công an, cùng với quân đội, là lực lượng có hệ số lương cứng thuộc loại cao nhất quốc gia, nhưng thu nhập của những giới này ngày cang teo tóp trong cơn bão giá cả và lạm phát ở Việt Nam. Hàng năm, trong khi Chính phủ và Tổng cục Thống kê chỉ đưa ra chỉ số lạm phát dưới 5%, mức trượt giá thực tế cao hơn rất nhiều - có thể lên tới 20-30%. Một trong những nguồn cơn chính gây ra lạm phát là in tiền.

Vào tết nguyên đán năm 2017, một số nhân viên an ninh chuyên canh theo than vãn : tết năm trước còn được 180 ngàn đồng và một cặp bánh chung, nhưng năm nay chỉ có 180 ngàn đồng mà không có bánh chưng !

Một tính toán gần đây của ông Tiến sĩ Vũ Quang Việt - cựu chuyên viên tài chính của Liên hiệp quốc - đã cho biết phần chi thường xuyên cho đội ngũ công an ở Việt Nam lên tới 12% trong tổng chi ngân sách hàng năm, tức còn cao hơn cả phần kinh phí gần 5 tỷ USD dành cho giới quân sự.

Tuy vậy, tình trạng "chỉ biết ăn không biết làm" đã luôn dẫn đến "ngồi ăn đến núi cũng lở" - ứng với không chỉ ngân sách chung mà còn với ngân sách của từng ngành chính trị, kinh tế - xã hội.

Sẽ ồ ạt "ra đi tìm đường cứu thân"

Hệ lụy của ngân sách tồi tệ rõ ràng đang gây tác động tiêu cực ngay với giới công chức, giới công an trị và khiến xảy ra xu hướng khó cưỡng lại là một bộ phận trong giới này phải "ra đi tìm đường cứu thân", đồng thời phác ra triển vọng không chỉ công chức, công an cấp xã, mà sắp tới còn cả công chức, công an cấp quận huyện và cấp tỉnh thành có thể rơi vào tình trạng "bán thất nghiệp", "thu không đủ chi" và do đó có thể kéo nhau xin nghỉ việc.

Trong khi đó, lại có thêm một nguồn cơn đủ mạnh và đủ kích thích để khiến con sóng "tự nguyện nghỉ việc" sẽ ngày càng dâng trào : Hội nghị trung ương 6 của đảng cầm quyền vào tháng 10/2017 vừa nêu ra quyết tâm "tinh gọn bộ máy" cả khối sự nghiệp công lập lẫn các cơ quan đảng và chính quyền, mặt trận, hội đoàn từ cấp trung ương xuống các địa phương. Nếu đạt được mục tiêu trong 4 năm 2017 - 2021 giảm 10% trong tổng số 2,5 triệu công chức viên chức, sẽ có khoảng 244 ngàn người phải "ra đường".

Tuy thế, một tương lai không mấy mong đợi dành cho giới công an trị là tìm việc sẽ không mấy dễ dàng. Trong lúc tỷ lệ thất nghiệp thực tế ở Việt Nam lên đến ít ra 20% - gấp hàng chục lần con số báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nhiều cử nhân đại học còn phải chạy xe ôm hoặc làm công nhân…, những người có xuất thân công an ít chuyên môn, kỹ năng, lại là giới bị người dân và doanh nghiệp ít ưa nhất, sẽ rất khó để tìm được nhữn công việc "màu mỡ" hay có mức thù lao cao. May ra chỉ có thể đi làm bảo vệ như một số công an xã sau khi xin nghỉ công việc "bảo vệ đảng".

Song vẫn còn một ít trường hợp thể hiện tính liêm sỉ như Nguyễn Như Hoàng - người vừa xin nghỉ việc ở Đăk Lăk. Trên facebook của mình, anh giãi bày : "Ăn bám nhà nước mà không làm được gì cho nhà nước thì nghỉ đi cho khỏe chứ cứ làm sàng sàng đi lên ngồi bật máy tính, máy lạnh cho tốn điện nhà nước thì về làm việc khác cho rồi. Không cần thiết đi làm kiểu thừa thãi đó, chán lắm !".

Quả thực, nhiều dư luận cho rằng có đến 30% trong tổng số gần 3 triệu công chức viên chức nhà nước thuộc loại "không làm gì cả nhưng vẫn đều đều lãnh lương".

Bên cạnh những công chức chủ động nghỉ việc, nhiều người khác lại phải rời bỏ vị trí công tác trong tình trạng hoàn toàn thụ động do nằm trong diện bị giảm biên chế. Tồn tại quá lâu năm trong một môi trường vừa được bao cấp vừa quen thói hạch sách nhũng nhiễu dân và doanh nghiệp, một số công chức hoàn toàn không có cả "chiến lược" lẫn kỹ năng bươn trải ngoài đời một khi bị mất việc nhà nước.

Ngân sách năm 2017 lại càng tồi tệ hơn so với những năm trước. Với tốc độ thu ngày càng ít và chi ngày càng nhiều như hiện thời, tỷ độ hụt thu so với dự toán của năm 2017 có thể sụt xuống 11% hoặc thấp hơn, trong khi mực bội chi ngân sách có thể vọt đến 9% GDP, tức còn cao hơn cả kỷ lục 6,6% GDP vào năm 2013 dưới thời "phá chưa từng có Nguyễn Tấn Dũng".