Thông Luận

Tháng Tám năm 2017, lần đầu tiên từ thời điểm "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước", đã diễn ra một sự kiện rất đặc biệt và hoàn toàn chưa có tiền lệ : Bộ sách Lịch sử Việt Nam - đã "nhìn nhận công lao nhà Mạc cùng chúa Nguyễn và các vương triều nhà Nguyễn, không gọi chính quyền Việt Nam cộng hoà là ngụy quân, ngụy quyền như trước, chỉ đích danh quân Trung Quốc xâm lược Việt Nam...".

Bộ sách sử mới của Việt Nam, do Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam biên soạn, 18/8/2017

Tin tức trên được báo Tuổi Trẻ đăng ngày 18/8/2017.

"Chính quyền Việt Nam cộng hoà là một thực thể ở miền Nam Việt Nam"

Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Đức Cường, nguyên viện trưởng Viện sử học, chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam, tổng chủ biên bộ sách Lịch sử Việt Nam, đã trả lời phỏng vấn báo Tuổi Trẻ với một nội dung đáng chú ý : "Chính quyền Việt Nam cộng hoà là một thực thể ở miền Nam Việt Nam… Trước đây, khi nhắc đến chính quyền Việt Nam Cộng hoà, mọi người vẫn hay gọi là ngụy quân, ngụy quyền. Nhưng chúng tôi từ bỏ không gọi theo cách đó mà gọi là chính quyền Sài Gòn, quân đội Sài Gòn. Lịch sử phải khách quan, phải viết thế nào để mọi người chấp nhận".

Diễn giải của ông Trần Đức Cường cũng là phát ngôn đầu tiên, hoặc đã có nhưng rất hiếm hoi, của một quan chức bậc trung về "Chính quyền Việt Nam cộng hoà là một thực thể ở miền Nam Việt Nam", dù được báo Tuổi Trẻ cẩn trọng giải thích là "bên lề buổi giới thiệu sách…", tức có thể hiểu là phát ngôn này không phải được phát ra trên diễn đàn chính thức.

Bằng chứng quá rõ về tính hiếm hoi trên là kể từ Nghị quyết số 36 của Bộ Chính trị đảng cầm quyền về "thực hiện công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài" từ năm 2003, kèm theo chủ trương "hòa hợp hòa giải dân tộc", chỉ đến năm 2015 mới le lói một cách nhìn ngấm ngầm trong nội bộ đảng về "thực thể Việt Nam Cộng Hòa", nhưng từ đó đến nay lại chưa có một phát ngôn chính thức nào của giới quan chức về điều này, càng không có bất kỳ đảng văn hay văn bản pháp quy nào đề cập đến vấn đề được xem là rất nhạy cảm chính trị này. Trong thời gian đó, hệ thống tuyên truyền của tuyên giáo đảng và công an vẫn sắt máu duy trì cụm từ "ngụy quân ngụy quyền", đặc biệt thể hiện trên các diễn đàn của giới dư luận viên, tuy mật độ nhắc đến cụm từ này có thuyên giảm đôi chút.

Nhưng dù "thực thể Việt Nam Cộng Hòa" không hoặc chưa phải là phát ngôn hay chủ trương được chính thức công bố, hiện tượng bộ sách Lịch sử Việt Nam không còn xem Việt Nam Cộng Hòa là "nguỵ quân ngụy quyền" vẫn là một sự xác nhận gián tiếp về tính chủ trương chưa được công bố, cùng lúc được "bật đèn xanh" từ một cấp trên nào đó.

Vậy "cấp trên" đó là cơ quan nào ? Là ai ?

Ai và vì sao ?

Thông thường và theo "đúng quy trình", người ta nghĩ ngay đến Ban Tuyên giáo trung ương. Còn "cao" hơn nữa chỉ có thể là Ban Bí thư hoặc Tổng bí thư.

Thế nhưng điều trớ trêu là từ trước đến nay, hầu hết phát ngôn công khai của giới chóp bu Việt Nam, từ Tổng bí thư Trọng trở xuống Trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng, hay các quan chức cấp cao khác…, đều chưa từng xác nhận "thực thể Việt Nam Cộng Hòa".

Dấu chỉ duy nhất về "hòa hợp dân tộc" liên quan đến Tổng bí thư Trọng được tiết lộ chỉ là việc vào đầu năm 2017, nhân vật này đã "gật" với đề xuất của Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam Hữu Thỉnh về "mời tất cả các nhà văn hải ngoại, kể cả những người đã cầm bút phục vụ chế độ cũ, về dự ‘Hội nghị hòa hợp dân tộc’ dịp giỗ tổ Hùng Vương".

Chưa có bằng chừng nào để khẳng định rằng Nguyễn Phú Trọng là người chủ xướng cho hội nghị đặc biệt trên, trong khi từ đó tới nay ông Trọng còn phải "căng mình" đối phó với đủ thứ chuyện đấu đá trong nội bộ đảng cùng nhiều mầm mống khủng hoảng kinh tế và xã hội. Và cả với cuộc khủng hoảng đối ngoại mới nhất mang tên "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh"…

Cần nhắc lại, "Hội nghị hòa hợp dân tộc về văn học" đã phải gánh chịu một thất bại - một phá sản cay đắng. Ngay sau khi ông Hữu Thỉnh phát ra tuyên bố về này, khắp các diễn đàn trong nước và đặc biệt ở hải ngoại đã phản ứng như sóng lừng. Rất nhiều ý kiến của nhà văn, nhà báo hải ngoại cho rằng sự kiện này về thực chất chỉ mang tính "cuội". Họ tung ra một câu hỏi quá khó để trả lời rằng Nghị Quyết 36 của Bộ Chính Trị về "công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài" đã ra đời mười mấy năm trước mà hầu như chưa làm được gì cả, nhưng tại sao đến nay mới sinh ra mới cái cử chỉ như thể "chiêu dụ người Việt hải ngoại" như thế ?

Nhiều ý kiến từ hải ngoại cũng thấu tim gan "đảng quang vinh" về chuyện suốt từ năm 1975 đến nay, đảng chỉ quan tâm đến "khúc ruột ngàn dặm" nhằm hút đô la "làm giàu cho đất nước" càng nhiều càng tốt, nhưng ai cũng hiểu là không có đô la thì chế độ không thể nào tồn tại.

Nhưng lại quá hiếm trường hợp trí thức của "khúc ruột ngàn dặm" được đảng ưu ái tạo cho đất dụng võ ở quê nhà. Sau hơn bốn chục năm "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước", vẫn còn quá nhiều cảnh kỳ thị của nhà cầm quyền Việt Nam đối với giới trí thức và văn nghệ sĩ hải ngoại. Nhiều trí thức hải ngoại ôm mộng trở về Việt Nam để "cống hiến", nhưng cuối cùng đã phải chua chát biệt ly khỏi "vòng tay của đảng". Nếu tạm gác lại nhu cầu đô la, "khúc ruột ngàn dặm" đã chẳng có gì khác hơn là "ruột dư"…

Một câu hỏi "day dứt" khác : tại sao không phải những năm trước mà đến năm nay - 2017 - đảng mới lấp ló xác nhận gián tiếp về "thực thể Việt Nam Cộng Hòa" ?

Sự thật quá hiển nhiên là giờ đây, tình trạng chính trị và kinh tế của đảng cầm quyền là khó khăn hơn bao giờ hết. Sự bế tắc gần như toàn diện như thế đã khiến đang manh nha phát sinh một luồng tư tưởng cùng một số quan chức buộc phải nghiêng dần theo xu hướng "cải cách". Trong những "cải cách" đó, lần đầu tiên từ sau năm 1975 đã bộc lộ tín hiệu có vẻ đôi chút thực chất về "lấy lòng người Việt hải ngoại".

Kể cả làm thế nào để đạt được một thâm ý sống còn hơn hết thảy : cộng đồng người Việt ở các quốc gia, đặc biệt ở Mỹ, sẽ "để yên" cho nhiều quan chức và thân nhân quan chức Việt Nam ung dung rửa tiền, mua sắm nhà cửa, kinh doanh và hưởng thụ cuộc sống ở xứ sở tượng trưng cho lối thoát, nếu tình hình trong nước "có biến" ?

"Những người lính ở phía bên kia chiến tuyến"

Nằm trong khoảng giữa của "hội nghị hòa hợp dân tộc về văn học" tháng 4/2017 và bộ sách giáo khoa Lịch sử Việt Nam tháng 8/2017, lễ kỷ niệm "Ngày thương binh liệt sĩ 27/7" năm 2017 lại có cái gì đó là lạ…

Ngày 25/7/2017, tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu, bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Quỹ Mãi mãi tuổi 20… tổ chức hội thảo khoa học "Những bức thư thời chiến với truyền thống và văn hóa dân tộc".

Điểm nhấn của cuộc hội thảo trên là nhà văn Lê Thị Bích Hồng tìm được ở những lá thư thời chiến tinh thần và khát vọng hoà hợp dân tộc của những người lính "Việt cộng" và cả những người lính Việt Nam Cộng hòa "phía bên kia".

Báo chí nhà nước bình luận : Khát vọng hòa hợp dân tộc, góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh cũng là động lực để nhà văn Đặng Vương Hưng đưa vào tuyển tập những lá thư thời chiến của những người lính ở phía bên kia chiến tuyến.

Khác với một số lần "trình diễn" trước với cụm từ "chế độ cũ", lần này có đôi chút "cách tân" hơn khi cuộc hội thảo trên và được báo chí nhà nước đưa tin đã lấp ló cụm từ "Việt Nam Cộng Hòa" như một hàm ý thừa nhận chế độ chính trị ở miền Nam trước năm 1975.

Chỉ sau hội thảo trên một ngày, Đài truyền hình Việt Nam như thể "vô tình" phát hình ảnh những người lính Việt Nam Cộng Hòa và lính quân giải phóng lồng với nhau, nhân kỷ niệm ngày thương binh liệt sỹ 27/7…

Một tiền đề "tự chuyển hóa" ?

Tháng Tám năm 2017. Hiện tượng bộ sách Lịch sử Việt Nam gián tiếp xác nhận "thực thể Việt Nam Cộng Hòa" có thể được xem là một sự kiện lịch sử, và có thể là một tiền đề dẫn đến một giai đoạn "tự chuyển hóa" về quan điểm chính trị của đảng, hay nói chính xác hơn là bắt đầu từ một bộ phận nào đó của đảng cầm quyền. Tiến trình chuyển đổi này có thể nhanh hơn hoặc tăng tốc vào năm sau - 2018.

Ngân sách đang hiện ra nhiều dấu hiệu cạn kiệt nhanh khó lường. Trong tình thế hầu hết các nguồn "ngoại viện" đều đóng cửa, không "tự chuyển hóa" thì đảng thì đảng sẽ... hy sinh.

Bối cảnh của thái độ dần thừa nhận "khúc ruột ngàn dặm" lại đậm đà dấu ấn "thu nhập ngân sách" : sau 23 năm tăng trưởng liên tục, lượng kiều hối do "kiều bào ta" gửi về Việt Nam đã sụt giảm nặng nề vào năm 2016, chỉ còn 9 tỷ USD so với 13,5 tỷ USD của năm 2015. Vào nửa đầu của năm 2017, lượng kiều hối thậm chí còn "suy thoái tư tưởng" ghê gớm hơn, đến mức cho tới thời điểm này Tổng cục Thống kê còn không dám công bố con số kiều hối về Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2017.

Trong khi đó, một dự báo của Trung tâm nghiên cứu Pew của Mỹ còn cho thấy trong năm 2017 này, lượng kiều hối về Việt Nam có thể chỉ còn 5,4 tỷ USD. Tức "tụt hậu" đến chẵn một thập kỷ…

Một bài toán quá khốn quẫn đang dựng đứng : nếu không thu hút được đủ nhiều kiều hối của "kiều bào ta", chính phủ đào đâu ra ngoại tệ mạnh để bù đắp hố nhập siêu đến năm chục tỷ đô la từ Trung Quốc và trả nợ nước ngoài hàng chục tỷ Mỹ kim mỗi năm ?

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 21/08/2017

"Hưng - Diệt"

Đã biệt tích những nét thuần phác nên thơ, Hà Nội giờ đây chỉ còn là nơi cư trú của chủ nghĩa tư bản dã man và một chảo lửa chính trị sẵn sàng thiêu đốt bất cứ kẻ nào sa chân.

Trần Đại Quang, hình chụp tháng Năm, 2016.

Năm Mười Bảy… Không chỉ ông Đinh Thế Huynh - nhân vật số 2 trong đảng và có thể là quyền lực thứ 5 trong Bộ Chính trị - vắng bóng suốt từ đầu năm 2017 đến giờ, mà cả ông Trần Đại Quang - nhân vật số 2 trong Bộ Chính trị - cũng vắng mặt một cách đầy khó hiểu và khó nghĩ từ cuối tháng Bảy đến nay…

Một ít hạt sương buổi sớm còn đọng lại đang bị thay thế cấp tốc bởi những gì mà dân gian truyền tụng về quy luật "Sinh Lão Bệnh Tử" cho đời người và "Hưng - Diệt" của các triều đại bắt buộc phải đóng lại cứ mỗi khi lịch sử sang trang.

"Sức khỏe lãnh đạo" - một chủ đề đột ngột bùng phát và gây nghi ngờ lớn trong công luận trong những ngày gần đây - đã gần như chính thức hình thành một cơn "khủng hoảng lãnh đạo" trong nội bộ đảng cầm quyền, nối tiếp một cách đầy "linh cảm" từ hai cơn khủng hoảng ngay trước đó là "khủng hoảng Đồng Tâm" và "khủng hoảng Việt - Đức".

Khủng hoảng năm Mười Bảy

Chỉ có thể so sánh năm 2017 với hai giai đoạn biến động lớn về nội trị là những năm 1985 - 1986 với cơn bão giá - lương - tiền khi lạm phát phi mã đến gần 700% khiến xã hội và đời sống người dân khốn đốn, và giai đoạn 1990 - 1991 sau khi Liên Xô sụp đổ đã tạo hiệu ứng một trận sóng cồn đòi dân chủ và đa nguyên trong đời sống chính trị Việt Nam.

Nhưng khác với hai giai đoạn trên, những cơn khủng hoảng đất đai và nội bộ đảng chỉ xuất hiện trong những năm gần đây và đang hoan ca với nhau lên đỉnh cao trào.

Vào giai đoạn những năm 2005 - 2008 khi làn sóng khiếu kiện tố cáo về đất đai bùng nổ, tỷ lệ đơn thư khiếu nại tố cáo về đất đai đã chiếm đến 70% hoặc hơn trong tổng số đơn thư mà người dân gửi đến các cơ quan công quyền. Nhưng trong vài năm gần đây, tỷ lệ đó đã vọt đến 95%, quá đỗi xứng đáng để vấn đề đất đai trở thành một cuộc khủng hoảng cực lớn trong hiện tại và tương lai gần, nhất là khi "đảng và Nhà nước ta" vẫn khư khư ôm giữ bản hiến pháp về "sở hữu đất đai toàn dân" mà không hề có ý định công nhận quyền sở hữu tư nhân về đất đai cho tuyệt đại đa số dân chúng.

5 năm trước, vụ Đoàn Văn Vươn và gia đình dùng mìn và súng tự tạo chống đoàn cưỡng chế ở Tiên Lãng, Hải Phòng đã được xem là ghê gớm về mức độ phản kháng của người dân đối với chính quyền. Nhưng vào năm Mười Bảy, "khủng hoảng Đồng Tâm" đã vượt trên tất cả những hành động phản kháng trong quá khứ để trở thành một sự đối đầu, đối kháng sinh tử không chỉ giữa cá nhân với nhà cầm quyền mà là bởi một tập thể đông đảo người dân mất đất với chế độ toàn trị.

2017 cũng là năm đang biến diễn dày đặc nhất những cuộc khủng hoảng đa dạng và hơn tất cả những năm trước, cuộc khủng hoảng nào cũng như thể đóng dấu "Vong Diệt" cho đoạn cuối của một triều đại.

Điều đáng mỉa mai là không bao lâu sau khi Bộ Ngoại giao và Chính phủ Việt Nam hãnh diện tổng kết về những thắng lợi trong thời kỳ "ngoại giao đa phương hóa", hệ thống tuyên giáo và các tờ báo đảng tiếp tục tô hồng cho thành tích chưa từng có của Việt Nam trên trường quốc tế, trong khi dư chấn của trận động đất mang tên Đồng Tâm còn rung bần bật, cuộc khủng hoảng ngoại giao Đức - Việt đã nổ ra ở một chiều kích khó ngờ : bắt cóc.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng Đức - Việt rất có thể là căn bệnh báo cáo quá thiên về thành tích và tầm - tâm dự báo phản ứng đang chìm sâu tận đáy của các cơ quan ngoại giao, an ninh và tình báo Việt Nam. Ba tháng sau "khủng hoảng Đồng Tâm" mà nói theo tục ngữ dân gian "chưa thấy quan tài chưa đổ lệ", não trạng của hệ thống "thi hành công vụ" Việt Nam vẫn như đồng hóa hành động đàn áp dân chúng trong nước với bắt cóc ở nước ngoài làm một. Não trạng đó, cộng với tâm lý xu nịnh bợ đỡ đã ăn sâu vào cốt tủy từ dưới lên trên, hẳn đã khiến không thể toát ra một báo cáo nào dự báo phía Đức sẽ phản ứng mạnh sau vụ "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh" mà có thể kéo theo cả một hệ thống các nước châu Âu quay lưng với "Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam".

Rồi cứ như một thứ "điềm", những cuộc khủng hoảng lại nối đuôi nhau cùng lao tới cơn "khủng hoảng lãnh đạo".

Nhưng "khủng hoảng lãnh đạo" vẫn chỉ là một cụm từ thuần túy chính trị học. Không ít dư luận từ lâu nay đã gọi thẳng tên của nó : khủng hoảng nội bộ đảng.

Nơi chính trường bình yên trong ác mộng

Mầm mống rõ nhất của cơn "khủng hoảng nội bộ đảng" đã hiện ra từ năm 2012 với "nước mắt Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng rơi vào lịch sử" - như một bợ đỡ vừa ẩn dụ vừa lộ liễu của một người bị nhiều dư luận xem là "bút nô của đảng" khi đề cập lại cuộc chiến với Nguyễn Tấn Dũng.

Hai năm sau đó, lần đầu tiên xã hội Việt Nam được chứng kiến một cái chết "công khai" : Nguyễn Bá Thanh. Quá nhiều nghi ngờ của dư luận về thực chất cái chết của ông Thanh.

Nhưng Nguyễn Bá Thanh khi đó mới chỉ là ủy viên trung ương. Còn vấn đề "sức khỏe lãnh đạo" đang bị quá nhiều dư luận nghi vấn và đồn đãi về giai đoạn tận cùng của nó đã lên đến cấp ủy viên bộ chính trị. Không những thế, cả hai ông Đinh Thế Huynh và Trần Đại Quang còn được xem là những ứng cử viên cho chức tổng bí thư đảng vào kỳ lúc nào ông Nguyễn Phú Trọng quyết định "hạ cánh".

Năm Mười Bảy. Vụ "sức khỏe lãnh đạo" là lần thứ ba liên đới mật thiết đến bí ẩn cung đình giới lãnh đạo cao cấp của Việt Nam, sau vụ "tau khỏe mà, có chi mô" của cố trưởng ban nội chính trung ương Nguyễn Bá Thanh vào cuối năm 2014 và vụ "tướng chữa bệnh Phùng Quang Thanh" vào giữa năm 2015.

Hiện tượng thông tin hỗn tạp và ngày càng nhiễu loạn về quan chức lãnh đạo cao cấp lại phát tín hiệu báo trước một sự biến động nào đó đủ lớn trong nội bộ đảng.

Vào cuối năm 2014, quá trình truy tìm sự thật về căn bệnh ung thư của ông Nguyễn Bá Thanh đã dẫn đến một cuộc chạy đua dữ dằn cùng kết cuộc Hội nghị trung ương 10 về "bỏ phiếu thăm dò tín nhiệm tổng bí thư" với kết quả Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về đầu bảng.

Giữa năm 2015, vụ Bộ trưởng quốc phòng Phùng Quang Thanh "mất tích tại Paris" đã mở màn cho một cuộc chiến quyền khốc khốc liệt trong đảng, kéo dài đến tận khi kết thúc Đại hội 12 của đảng cầm quyền với sự ra đi của ông Nguyễn Tấn Dũng và chiến thắng tuyệt đối của ông Nguyễn Phú Trọng.

Năm Mười Bảy…

Sẽ còn những ai nữa bất an về sức khỏe và bất định về tâm thần ?

Bất chợt hồi tưởng về Yuri Andropov và Konstantin Chernenko - những nhà lãnh đạo đã quá cố trước khi Liên Xô tan rã…

Tiếp sau các cuộc khủng hoảng Đồng Tâm và ngoại giao Đức - Việt, hiện tượng "sức khỏe lãnh đạo" - đang dần tròn trịa cái cơ thiên "Sinh Lão Bệnh Tử" - có thể khiến luồng vận động chính trường Việt Nam lao đến những biến động nào ?

Hay con sóng dữ nào - nơi chính trường bình yên trong ác mộng…

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 16/08/2017

‘Bắt Bắc Hà’ không chỉ là tin đồn…

Mà còn có cơ sở.

Hơn cả thế, là "cơ sở thực tiễn" - nói theo ngôn từ rất ưa thích của giới chóp bu Việt Nam.

"Cơ sở thực tiễn" ấy không phải xuất phát từ vài ba nhà đầu tư nhỏ lẻ hay "tay to" muốn trục lợi trong thị trường chứng khoán xanh đỏ mỗi ngày, mà từ… nhà báo Huy Đức.

Chủ tịch ngân hàng BIDV Trần Bắc Hà bắt đầu nghỉ hưu từ ngày 1/9 sau 35 năm công tác

"Cây bút tín hiệu"

Ngày 9/8/2017, Huy Đức "ngẫu hứng" đăng một status trên facebook của ông với tựa đề vỏn vẹn "Bắc Hà". Tuy chẳng viết gì về chuyện ông Trần Bắc Hà - cựu chủ tịch hội đồng quản trị của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển - bị công an bắt hoặc có thể bị bắt, Huy Đức chỉ mô tả kèm hình ảnh "Trong bức ảnh này (Bogaya, Ấn Độ), khi xếp bằng dưới gốc bồ đề nơi được cho là phật tổ từng ngồi, Bắc Hà (phải cùng) là người duy nhất có dáng điệu rúm ró khác thường. Đây là giai đoạn mà ở quốc gia này, Bắc Hà chỉ "dưới Ba Dũng" và hách dịch với phần còn lại, vậy nhưng khi đối diện với thần linh nhìn ông ta vô cùng sợ hãi." Cùng ngày, chỉ số chứng khoán Việt Nam lao dốc đến hơn 2%.

Huy Đức không chỉ là tác giả của "Bên thắng cuộc" vào thời gian năm 2013, mà từ cuối năm 2015 đến nay còn nổi tiếng ở một khía cạnh khác : nhà báo này được một số dư luận xem là "tín hiệu" cho những cuộc kỷ luật hoặc bắt bớ trong nội bộ.

Vào tháng 10/2015 - gần 3 tháng trước khi diễn ra đại hội 12, cây viết Huy Đức đã tung lên mạng xã hội bài "Em vợ thủ tướng & siêu lừa Dương Thanh Cường", mổ xẻ chi tiết về vợ chồng tướng công an Trần Quốc Liêm - em vợ Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng - mà Huy Đức xem là "mắt xích" quan trọng nhất trong vụ án Dương Thanh Cường (lừa đảo ngân hàng Agribank 966 tỷ đồng). Sau đó, người ta chứng kiến Thủ tướng Dũng phải làm bản giải trình 12 điểm cho Bộ Chính trị, rồi "rớt đài" đau đớn tại Đại hội 12. Từ sau đại hội 12 đến nay, không biết tướng Liêm ở đâu. Thậm chí có luồng thông tin cho rằng ông Liêm đã hoàn toàn "mất tích".

Vào tháng 9/2016 và ngay trước Hội nghị trung ương 4, Huy Đức lại có bài ‘THANH hay THĂNG’ trên blog Ba Sàm. Đây là một bài báo rất đáng chú ý, xét về tính tín hiệu chính trị cho cuộc thanh trừng trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây lần đầu tiên Huy Đức đề cập trực tiếp với chiều sâu về nhân vật Đinh La Thăng - khi đó là Ủy viên bộ chính trị và Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh. Huy Đức kết luận trong bài ‘THANH hay THĂNG’ : "Thanh – Thuận, cho dù tội trạng tày đình cũng chỉ là kẻ thừa hành. PVC chưa phải là mất mát đau nhất ở PViệt Nam dưới thời Đinh La Thăng ; di sản của ông ta sau 5 năm ở đây chỉ có thể nói là "tan hoang". Nếu các cơ quan pháp luật muốn làm tới nơi thì quy mô của vụ án không chỉ "xảy ra ở PVC" mà là ở PVN, vấn đề không phải là Thuận hay Thanh mà là Thăng".

Có thể hình dung, bài viết trên đã hướng Cơ quan điều tra C46 của Bộ Công an sang một "quy trình" mới : PViệt Nam (Tập đoàn Dầu khí quốc gia).

Nhưng có vẻ vào tháng 9/2016, Huy Đức đã bị "việt vị". Hội nghị trung ương 4 trôi qua buồn tẻ và chẳng hề xuất hiện hồ sơ nào của Vũ Đức Thuận, còn vị thế của Đinh La Thăng vẫn nguyên vẹn.

Phải đến tháng 5/2017, tại Hội nghị trung ương 5, Huy Đức mới toại nguyện khi Đinh La Thăng bị "đá" khỏi Bộ chính trị và chức vụ bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, cùng lúc nhân vật này bị "nhốt quyền lực vào lồng" - theo cách nói sính dùng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng - tại Ban Kinh tế trung ương cùng với Nguyễn Văn Bình - cựu thống đốc Ngân hàng nhà nước và cũng là người được xem là trợ thủ đắc lực của Nguyễn Tấn Dũng thời ông Dũng còn là thủ tướng.

Đầu tháng 8/2017, Huy Đức lại là nguồn tin đầu tiên phát tín hiệu "bắt Trầm Bê". Trầm Bê là một đại gia ngân hàng, người được xem là "tay hòm chìa khóa" của nhóm Nguyễn Tấn Dũng - Nguyễn Văn Bình.

Còn lúc này là Trần Bắc Hà…

Trục "Nguyễn Văn Bình - Trần Bắc Hà" ?

Trần Bắc Hà cũng được xem là một đại gia ngân hàng. Nhưng hơn cả thế, ông Hà được cho rằng có mối quan hệ rất "đặc biệt" với Nguyễn Văn Bình thời ông Bình còn là thống đốc Ngân hàng nhà nước. Nói cách khác, có thể ví trục Nguyễn Văn Bình - Trần Bắc Hà với trục Nguyễn Tấn Dũng - Trầm Bê.

Một sự trùng hợp đáng điên đảo đối với ông Trần Bắc Hà là vào tháng Tám này - thời điểm có "tin đồn" ông Hà bị bắt, lại "ứng" với tháng Tám năm 2012 khi một đại gia ngân hàng là Bầu Kiên bị bắt thật, khiến thị trường chứng khoán lao dốc không phanh trong suốt mấy phiên.

Vào buổi sáng ngày 9/8/2017, mặc dù một quan chức (giấu tên) của Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an) đã giải thích với báo chí rằng không có chuyện bắt ông Trần Bắc Hà, nhưng cái cách mà chỉ số chứng khoán Việt Nam vẫn tiếp tục lao dốc đến hết ngày hôm đó đã cho thấy "tin đồn" diễn biến theo cách không có lửa sao có khói.

Trước khi bị bắt vào năm 2012, Bầu Kiên cũng vài lần bị "tin đồn", và cũng có quan chức đứng ra thanh minh "không có chuyện bắt ông Nguyễn Đức Kiên".

Ngay trước khi Trầm Bê bị bắt vào đầu tháng 8/2017, cũng có tin ngoài lề cho biết "Trầm Bê đã thoát".

Điểm tương trùng với sự kiện bắt Bầu Kiên năm 2012 là vào ngày 9/8/2017 khi chỉ số chứng khoán lao dốc, đã không có hiện tượng những nhà đầu tư nào đó cố ý tung tin đồn để trục lợi bằng hành vi "gom hàng giá thấp".

Chiến dịch được tuyên truyền là "chống tham nhũng" của Tổng bí thư Trọng đang phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu. Một trong những nhân vật được dư luận cho rằng nằm trong "vây cánh Nguyễn Tấn Dũng" mà sẽ bị ông Trọng "tỉa từng người một" là đương kim ủy viên bộ chính trị Nguyễn Văn Bình.

"Nguy cơ mất chế độ, mất Đảng chứ không phải chuyện đùa"

Ba ngày trước khi xuất hiện "tin đồn" ông Trần Bắc Hà bị công an bắt, vào chiều ngày 6/8, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có một cuộc tiếp xúc với cử tri quận Tây Hồ. Tại đây, khi nói về vấn đề chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, lần đầu tiên ông Trọng tán thán "Dư luận bức xúc lắm, nguy cơ mất chế độ, mất Đảng chứ không phải chuyện đùa".

Vào những năm 2011 - 2012, Tổng bí thư Trọng mới chỉ lo ngại về "sự tồn vong của chế độ", liên quan đến tham nhũng.

Giờ đây, "cây bút tín hiệu" Huy Đức có lẽ đang báo trước một "điềm", nếu không phải xấu thì cũng chẳng tốt lành gì, dành cho ông Trần Bắc Hà, dù ông đã lui về hưu trí từ năm ngoái.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 14/08/2017

Chuyến công du Mỹ bất ngờ của Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch có được "lập trình" trước hay chỉ là một sự kiện mà logic "cầu viện" đương nhiên của nó phải xảy ra sau vụ Bãi Tư Chính ? Chuyến đi này liệu có với tới kết quả thực chất nào ?

Đai sứ Mỹ Ted Osius gặp Đại tướng Việt Nam Ngô Xuân Lịch, Hà Nội ngày 26/7/2017. (Ảnh : dcsvn)

"Cầu viện" ?

Chỉ một tuần sau cuộc gặp "xã giao" nhưng hàm chứa đầy ẩn ý tại trụ sở Bộ quốc phòng vào chiều 26/7/2017 giữa Bộ trưởng Bộ quốc phòng Ngô Xuân Lịch với Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Ted Osius, đã xuất hiện tin tức chính thức trên mặt báo đảng về việc tướng Lịch sẽ thăm Hoa Kỳ từ ngày 7 - 10/8/2017. Dự kiến tướng Ngô Xuân Lịch sẽ hội đàm với Bộ trưởng James Mattis, hội kiến lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ và quân đội Hoa Kỳ.

Cần nhắc lại, cuộc gặp "xã giao" giữa Bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch với Đại sứ Ted Osius diễn ra chỉ vài ngày sau vụ nhiều nguồn tin quốc tế và trong nước cho biết trước sức ép của Trung Quốc, vào ngày 24/7/2017, chính quyền Việt Nam đã phải yêu cầu ngừng hoạt động thăm dò khí đốt của Repsol - một công ty Tây Ban Nha liên doanh với Việt Nam - ngay tại Bãi Tư Chính luôn được xem là "thuộc vùng chủ quyền không tranh cãi của Việt Nam".

Cuộc gặp trên, dù chỉ được báo đảng mô tả là "tiếp xã giao", nhưng lại "vô tình" trùng hợp với tin tức quốc tế cho biết sau khi Bắc Kinh đe dọa sẽ tấn công một số căn cứ quân sự của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa nếu Việt Nam cho phép Repsol tiếp tục khoan thăm dò dầu khí, phía Việt Nam đã cấp tốc liên lạc với Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội - như một hành động "cầu viện" - nhưng đã không nhận được câu trả lời.

Chỉ sau đó ít ngày, có tin một phái bộ quân sự Mỹ đã đáp máy bay xuống sân bay Tân Sơn Nhất. Cùng lúc, một cựu quan chức ngoại giao là ông Đinh Hoàng Thắng, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Hà Lan, hiện là viện phó Viện Nghiên Cứu Các Vấn Đề Phát Triển Của Việt Nam VIDS, trong một cuộc trả lời phỏng vấn mới đây với đài RFA Việt ngữ đã "xác nhận" vài thông tin mà đã được dư luận râm ran trước đó : "Rất đáng để ý, có thể nói là khúc quanh mới trong quan hệ Việt - Mỹ, cũng là đợt sóng ngầm tương đối dữ dội trong địa chính trị khu vực. Năm này và trong bối cảnh này là có nhiều chuyển động trong quan hệ Việt - Mỹ mà trước đây một vài năm chúng ta không thể hình dung được. Ví dụ chuyện tập trận, chuyện hạm đội Mỹ sẽ vào Cam Ranh.."..

Cam Ranh ?

Trùng với thời điểm diễn ra cuộc gặp Ngô Xuân Lịch - Osius và nhận định của ông Đinh Hoàng Thắng trên RFA Việt ngữ vào cuối tháng 7/2017, báo Quân Đội Nhân Dân - cơ quan ngôn luận của Bộ quốc phòng, trong bài "Kiên định đường lối đối ngoại quốc phòng độc lập, tự chủ", đã nêu ra một nội dung đáng chú ý (đoạn gạch dưới) :

"Chính sách quốc phòng của Việt Nam đã nêu rõ : Việt Nam chủ trương không cho bất cứ quốc gia nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ của mình. Chính phủ Việt Nam đã khẳng định không cho nước ngoài thuê cảng Cam Ranh làm căn cứ quân sự hay căn cứ hậu cần-kỹ thuật. Tuy nhiên, Việt Nam hoan nghênh tàu, thuyền quốc tế ghé đậu và sử dụng dịch vụ hậu cần-kỹ thuật tại đây. Đây là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn…".

Nội dung (gạch dưới) trên có vẻ được công khai một cách hiếm hoi từ trước đến nay trên mặt báo đảng.

Một lần nữa kể từ năm 2012 khi Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Leon Panetta thăm Canh Ranh, cảng quân sự có thể khống chế đến 2/3 Biển Đông lại được Việt Nam đặt lên bàn ngã giá với Hoa Kỳ.

Xem ra, cùng với chuyến thăm Mỹ đã được "lập trình" của tướng Ngô Xuân Lịch, xác suất hạm đội Mỹ "thăm" cảnh Cam Ranh như dự báo của ông Đinh Hoàng Thắng là không quá thấp.

Nhân quyền

Tướng Lịch đã đi Mỹ thay cho tướng Vịnh.

Bởi vào tháng Ba năm nay, sau khi chính phủ Việt Nam lần đầu tiên trong lịch sử bắn ý "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẵn sàng đi thăm Mỹ", ông Murray Hiebert - cố vấn cao cấp, Phó giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) của Mỹ, cho biết sau chuyến đi Mỹ của ông Phúc sẽ diễn ra một chuyến đi Mỹ khác vào tháng 7/2017 của Thứ trưởng bộ quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh, liên quan đến hợp tác quân sự Việt - Mỹ. Tuy vậy, cho tới nay vẫn chẳng có bất kỳ thông tin nào về chuyến đi này.

Vì sao thế ?

Nhìn lại năm 2014, khi giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc xông thẳng vào vùng lãnh hải Việt Nam, hầu hết các "đối tác chiến lược" của Việt Nam, kể cả nước Nga của Putin, đều thờ ơ hoặc quay lưng khi Việt Nam bị uy hiếp. Khi đó, Tư lệnh quân đội Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, Đô đốc Samuel Locklear, đã gợi ý vẫn còn cửa cho "đối tác chiến lược toàn diện" giữa Mỹ và Việt Nam, hàm ý rằng Việt Nam cần rõ ràng và dứt khoát hơn trong mối quan hệ quân sự với Mỹ chứ không thể đeo bám chính sách "đu dây" nguy hiểm giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, chính thể Việt Nam đã phớt lờ hảo ý của người Mỹ mà vẫn đeo đuổi mối quan hệ ngày càng nguy hiểm hơn với người bạn "bốn tốt - mười sáu chữ vàng".

Sau đó, quả nhiên tình thế Việt - Trung càng lúc càng bất an, Hà Nội ngày càng bị Bắc Kinh lấn ép không chỉ về giao thương xuất nhập khẩu mà còn ngay tại các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Trong khi đó, các hợp đồng Việt Nam mua vũ khí của Mỹ đã gặp phải phản ứng lạnh nhạt từ phía Quốc hội Mỹ - bao gồm khá nhiều nghị sĩ quan tâm đến rất nhiều vụ nhân quyền bị đàn áp nặng nề ở Việt Nam.

Một khả năng có thể xảy ra là sau vụ chính quyền Việt Nam công khai thách thức Mỹ bằng án 10 năm đối với Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, cộng thêm thái độ đu dây cố hữu của Hà Nội, Washington đã không còn mặn mà để tiếp tướng Vịnh.

Cô đơn

Ngay trước chuyến "cầu viện" Mỹ của tướng Ngô Xuân Lịch, đã có thêm một bằng chứng quá sống động về tình thế quá cô đơn của Việt Nam ngay trong khu vực ASEAN.

Tại Diễn đàn an ninh khu vực 10 nước Đông Nam Á ở Manila, Philipppines vào ngày 5/8/2017, một hiện tượng hơi "lạ" là Việt Nam đã cố gắng thúc giục các nước Đông Nam Á có lập trường mạnh mẽ hơn đối với việc Trung Quốc bành trướng ở Biển Đông. Việt Nam cũng tìm cách đưa những từ ngữ cứng rắn chống Trung Quốc vào tuyên bố của ASEAN, chẳng hạn vận động ASEAN bày tỏ quan ngại về "việc xây dựng" ở ngoài biển, ý nói đến sự bùng nổ các hoạt động xây đảo nhân tạo của Trung Quốc ở vùng biển có tranh chấp trong những năm gần đây.

Việt Nam cũng muốn ASEAN nhấn mạnh trong tuyên bố chung là bộ quy tắc ứng xử (COC) với Trung Quốc ở Biển Đông, hiện đã được lên kế hoạch, sẽ có tính ràng buộc về mặt pháp lý - một điều bị Trung Quốc chống lại.

Thế nhưng theo VOA, một nhà ngoại giao tham gia cuộc họp cho biết rằng "cuộc thảo luận thật gay go" và "Việt Nam đơn thương độc mã đòi có những từ ngữ mạnh mẽ về Biển Đông" trong khi "Campuchia và Phippines không mặn mà thể hiện điều đó". Một số nhà ngoại giao nói còn có phần chắc Việt Nam sẽ thua trong nỗ lực đòi đưa các từ ngữ cứng rắn chống Trung Quốc vào tuyên bố, khi mà Philippines với tư cách chủ nhà hội nghị có nhiều ảnh hưởng hơn…

Quả thật, giới chóp bu Việt Nam chưa bao giờ cô đơn đến thế trên trường quốc tế, dù Việt Nam đã thủ đến chẵn một chục "đối tác chiến lược" trong túi.

Hy vọng mỏng manh còn lại chỉ là Mỹ - đối trọng quân sự duy nhất với Trung Quốc tại Biển Đông.

Gần như chắc chắn, chuyến đi Mỹ của tướng Lịch sẽ bàn về "an ninh Biển Đông", và nếu chuyện bàn thảo tiến hành thuận lợi thì sẽ có thể tiến đến cơ chế "tập trận chung", cùng sự có mặt của hạm đội Mỹ ở Biển Đông trong tương lai gần.

Để khi đó, biết đâu Việt Nam lại tỏ ra "dũng cảm" hơn hẳn mà tiến ra Bãi Tư Chính tiếp tục khoan dầu khí chứ không phải muối mặt "đầu hàng" trước Trung Quốc như vừa qua.

Nhưng lại chưa có gì chắc chắn là giới quân sự Hoa Kỳ sẽ "cần Việt Nam hơn là Việt Nam cần Mỹ", trong khi Mỹ còn phải lo nhiều vấn đề ở nhiều khu vực khác trên thế giới. Vì thế, khả năng Mỹ có can dự vào Biển Đông hay không, và nếu có thì can dự tới mức độ nào, Việt Nam với Mỹ có thể thỏa thuận như thế nào để Việt Nam có thể tăng khả năng quốc phòng của mình để chống lại những bất trắc có thể xảy ra… vẫn là những đáp án mù mờ trong chuyến đi có thể chỉ mang tính "thăm dò" của tướng Ngô Xuân Lịch.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 07/08/2017

Không khó để nhận ra rằng có một điểm chung quan trọng nhất đã không hề hiện ra trong hai sự kiện "phản ứng nhanh" cấp tập diễn ra vào cùng ngày 3/8/2017 : không có bất kỳ từ ngữ "bắt cóc" nào được nói đến trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao vào chiều ngày 3/8 và trong đoạn "tự thú" kèm hình ảnh của Trịnh Xuân Thanh trên Đài truyền hình Việt Nam vào buổi tối cùng ngày.

Một nhà báo đứng quay phim trước tòa đại sứ Việt Nam tại Berlin, Đức, hôm 2 tháng Tám.

Điểm chung quan trọng nhất

Đối diện với rất nhiều câu hỏi về tin tức nói rằng ông Trịnh Xuân Thanh bị "bắt cóc" lẫn quan hệ ngoại giao Việt Nam - Đức sau những thông tin này, Bộ Ngoại giao chỉ dẫn lại "Thông báo ngày 31/7/2017 của Bộ Công an đã được báo chí đăng tải, theo đó, ngày 31/7/2017, Trịnh Xuân Thanh đã ra trình diện, đầu thú", và "Hiện nay các cơ quan chức năng của Việt Nam đang tiến hành điều tra. Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn phát triển quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Đức".

Đến tối cùng ngày, người ta thấy Trịnh Xuân Thanh xuất hiện trên Truyền hình Việt Nam với gương mặt phờ phạc, hệt như khuôn mặt như thể bằng sáp của Bộ trưởng quốc phòng Phùng Quang Thanh lúc hiện ra ở Hà Nội vào tháng 6/2015 sau quá nhiều tin đồn về việc ông này đã "biến mất" ở Paris.

Toàn bộ lời "tự thú" của Trịnh Xuân Thanh vào tối 3/8, cùng "đơn tự thú" không được đăng nguyên văn mà chỉ trích dẫn vài đoạn ngắn, lại được ông Thanh "đọc" theo một cách mà tất cả những người đã từng là tù nhân lương tâm của chế độ đều biết rõ sở thích và sở trường "dàn dựng" của cơ quan an ninh điều tra.

Nhưng quan trọng nhất, trong toàn bộ phần "đọc" cũng như một phần bản viết tay "tự thú" của Trịnh Xuân Thanh được đưa lên truyền hình, đã không có bất kỳ từ ngữ "bắt cóc" nào, cũng không hiện ra nội dung nào mà Trịnh Xuân Thanh phủ nhận cáo buộc ông đã bị bắt cóc ở Đức.