Thông Luận

Với Donald Trump, thế giới lâm nguy ?

Thứ Sáu 13/10, tổng thống Mỹ Donald Trump từ chối công nhận Iran tuân thủ các điều kiện của thỏa thuận hạt nhân Iran. Hai nhật báo lớn của Pháp, Le Figaro và Le Monde (17/10/2017) chỉ trích mạnh mẽ quyết định gây nguy hiểm cho thế giới, cũng như thái độ xem thường đồng minh của tổng thống Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về thỏa thuận hạt nhân Iran tại Nhà Trắng, Washington ngày 13/10/2017. Reuters/Kevin Lamarque

Mở đầu bài xã luận, Le Monde nhận định : Hoa Kỳ không giữ lời, đàm phán với Mỹ giờ không còn dễ, và Hoa Kỳ thời Donald Trump không còn đáng tin cậy. Chính sách đối ngoại của Mỹ giờ buộc phải chiều theo tính khí thất thường của một vị tổng thống, trước sau bất nhất, công khai xem thường các đồng minh của mình.

Với việc không công nhận Iran đã tuân thủ các điều kiện đã được ký kết trong thỏa thuận, ông Donald Trump đã phá hỏng các nỗ lực của quốc tế về việc kiểm soát chương trình hạt nhân của Tehran, được ký kết vào ngày 14/07/2015. Nhưng để không bị mất sĩ diện, tổng thống Mỹ đã chuyển hồ sơ này cho Quốc hội quyết định.

Le Monde cho rằng đây là một quyết định mang tính trẻ con, chỉ vì ông muốn phản đối tất cả những gì người tiền nhiệm Barack Obama đã làm. Hơn bao giờ hết ông đang làm suy yếu đồng thuận đạt được Vienna.

Nếu Quốc hội Mỹ xem xét lại việc dỡ bỏ lệnh cấm vận có liên quan đến chương trình hạt nhân, điều này tương đương với việc Hoa Kỳ rút ra khỏi thỏa thuận và đương nhiên sẽ đẩy Iran làm điều tương tự. Tehran có thể sẽ quay trở lại với chương trình hạt nhân.

Hơn nữa, việc ông lên án nhà nước Cộng Hòa Hồi Giáo, chỉ trích chính sách đối ngoại bành trướng của Iran ở Trung Đông chỉ có lợi cho những người có chủ trương "cứng rắn" của chế độ Iran, nhất là lực lượng Vệ Binh Cách Mạng, những người vốn dĩ chống lại thỏa thuận này.

Để biện bạch cho những chiến dịch quân sự ở Trung Đông, lực lượng này có thể lấy cớ tự vệ trước lời "tuyên chiến" của Hoa Kỳ. Cấm vận trở lại sẽ còn củng cố hơn nữa đế chế kinh tế mà lực lượng Vệ Binh Cách Mạng đã xây dựng để lẩn lách các lệnh trừng phạt. Sự không nhất quán của Hoa Kỳ giờ đã lên đến cực điểm.

Xã luận của Le Monde còn chỉ trích mạnh mẽ cách xử sự tệ hại của Hoa Kỳ đang làm sứt mẻ tình liên đới giữa các đồng minh. Tổng thống Mỹ công khai coi thường ý kiến của đồng minh Châu Âu trong hồ sơ này. Nghiêm trọng hơn nữa, đối với Hoa Kỳ, quyết định này của tổng thống Trump có thể ảnh hưởng đến uy tín của nước Mỹ.

Bởi vì, nếu như vì một lý do gì đó, Bắc Triều Tiên cũng có ý định muốn đàm phán với Mỹ, thì nước này có nguy cơ không tin vào một vị tổng thống vốn dĩ không tôn trọng những cam kết do Washington đưa ra. Bài viết kết luận : "Thế giới ngày nay còn nguy hiểm hơn nữa".

Donald Trump xem thường quan hệ đa phương

Về phần mình, nhà báo Renaud Girad, trong mục ý kiến của Le Figaro, cho rằng quyết định của ông Trump đã làm tổn hại đến các mối quan hệ đa phương, vốn dĩ đã có những đóng góp tích cực trên nhiều vấn đề địa chính trị.

Một mũi tên trúng ba đích. Thứ nhất là Liên Hiệp Quốc và Liên Hiệp Châu Âu đã có những đóng góp tích cực để đạt đến thỏa thuận phi hạt nhân này. Thứ hai là Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế AIEA, cơ quan giám sát chặt chẽ chương trình hạt nhân Iran từ nhiều năm qua. Và cuối cùng là những nước còn lại tham gia ký kết thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Quyết định này của tổng thống Mỹ tạo ra hai mối lo lớn. Đầu tiên hết, tiếng nói của Hoa Kỳ, cường quốc hàng đầu thế giới giờ không còn giá trị gì nữa. Kế đến, sự việc cho thấy ông Trump đang leo thang chống lại các mối hợp tác đa phương.

Chưa đầy một năm cầm quyền, tổng thống Donald Trump  đã lần lượt rút Hoa Kỳ ra khỏi TPP – Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (25/01/2017), thỏa thuận khí hậu Paris (01/06/2017) và mới đây nhất là UNESCO (12/10/2017).

Tác giả bài viết đặt câu hỏi : Khi có thái độ khinh rẻ các mối quan hệ hợp tác đa phương, liệu tổng thống Mỹ có nghĩ rằng ông cũng đang khinh miệt chính sách can thiệp lớn của Mỹ ? Phải chăng ông cũng quên rằng chính tổng thống Wilson cũng tham gia vào việc thành lập Hội Quốc Liên, tiền thân của Liên Hiệp Quốc ? Chẳng phải tổng thống Roosevelt được xem như là cha đẻ của Liên Hiệp Quốc ngày nay đó sao ?

Cuối cùng, tác giả nhận định, quyết định của ông Trump cho thấy rõ một nghịch lý lớn của nước Mỹ. Họ muốn rằng ở trong nước, luật lệ của họ phải được tôn trọng, nhưng trên chính trường quốc tế, đôi khi họ tự cho phép mình buông thả quá trớn.

Tập Cận Bình và ám ảnh quyền lực

Nhân Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19, báo Les Echos có bài phân tích của thông tín viên Frédéric Schaeffer tại Bắc Kinh : "Tập Cận Bình hay nỗi ám ảnh quyền lực tuyệt đối".

Theo tờ báo, chưa bao giờ, kể từ thời Đặng Tiểu Bình, thậm chí từ thời Mao Trạch Đông, Trung Quốc lại có một vị lãnh đạo có quyền lực lớn đến như vậy. Cách nay một năm, chủ tịch Trung Quốc đã tự cho mình danh hiệu là "trung tâm" của Đảng, một danh hiệu mà những người tiền nhiệm không hề có.

Sau khi bố trí sắp xếp những những người thân cận vào Bộ chính trị, ông Tập Cận Bình nhân Đại hội Đảng lần thứ 19, khai mạc vào ngày 18/10, tranh thủ cơ hội để củng cố vững chắc thêm vị trí và thế lực của mình, khi bước sang nhiệm kỳ thứ hai.

Báo Les Echos điểm lại những động thái của ông Tập để củng cố quyền lực. Sau khi giữ các chức chủ tịch nước, tổng bí thư Đảng, tổng tư lệnh quân đội, ông Tập giành quyền chỉ đạo các định chế và ủy ban chịu trách nhiệm thực hiện chính sách do ông đề ra, như cải cách kinh tế, an ninh nội địa. Đồng thời, ông bố trí các nhân vật thân cận vào trong các định chế này, bảo đảm thực hiện nguyên tắc lãnh đạo tập thể, mà Đặng Tiểu  Bình đã áp đặt và tránh được những sai lầm dưới thời Mao Trạch Đông.

Về đối nội, nhân danh cuộc chiến chống tham nhũng, ông Tập đã tiến hành một cuộc thanh trừng chính trị và kinh tế trên phạm vi toàn quốc.

Về đối ngoại, lãnh đạo họ Tập đã gạt bỏ nguyên tắc mà Đặng Tiểu Bình đề ra, theo đó, Trung Quốc cần ẩn mình chờ thời. Với Tập Cận Bình, khẩu hiệu là "sự hồi sinh một nước Trung Hoa", thực hiện "giấc mơ Trung Hoa", với một loạt các dự án lớn ở nước ngoài mang tính chiến lược như "Con đường tơ lụa mới".

Tiến trình củng cố quyền lực của Tập Cận Bình và định hướng chính trị tư tưởng lại càng được đẩy mạnh trong thời gian trước Đại hội đảng lần thứ 19. Ít có khả năng phe cánh của ông Tập buông lơi sức ép, thanh trừng, nhất là sau khi đã bố trí được những người thân cận vào các vị trí chủ chốt trong Đảng và chính quyền.

Vậy tiến trình này liệu sẽ cho phép Tập Cận Bình tạo dấu ấn một cách lâu dài trong lĩnh vực tư tưởng và thực hiện cải cách sâu rộng đất nước Trung Hoa rộng lớn hay không ? Theo Les Echos, cho dù ông Tập đã làm xong nhiệm kỳ đầu và chuẩn bị tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai, nhưng câu hỏi này vẫn chưa hề có lời đáp.

RSF : Trung Quốc muốn áp đặt kiểm duyệt báo chí cả thế giới

Cũng liên quan đến Trung Quốc, nhưng trong lĩnh vực truyền thông. Báo Le Monde đăng bài viết của Christophe Deloire, tổng thư ký hiệp hội Phóng Viên Không Biên Giới RSF, cảnh báo Bắc Kinh muốn thiết lập "một trật tự thế giới mới trong ngành truyền thông".

Kiểm soát thông tin trong nước chưa phải là mục tiêu duy nhất của đảng cộng sản. Ông Lý Tòng Quân (Li Congjun), chủ tịch hãng thông tấn Tân Hoa Xã ngay từ năm 2011 đã nêu rõ, Trung Quốc đặt mục tiêu "thiết lập một trật tự thế giới mới của ngành truyền thông".

Vị lãnh đạo cao cấp ngành truyền thông này chỉ trích trật tự thế giới hiện nay là lỗi thời. Thông tin chỉ đi một chiều "từ tây sang đông, từ bắc xuống nam, và từ nước phát triển sang các nước đang phát triển". Theo ông, truyền thông thế giới nên là một lực lượng tích cực xúc tiến tiến bộ xã hội. Một sự tiến bộ đương nhiên phải mang đậm "tính chất Trung Hoa".

Do vậy, từ năm 2009, Trung Quốc bắt đầu quảng bá các chương trình và mô hình truyền thông của mình ra thế giới như tổ chức các hội nghị quốc tế (World Media Summit, Hội Nghị Quốc tế về Internet) và thậm chí muốn tranh cử vị trí tổng giám đốc UNESCO, phụ trách vấn đề báo chí.

Tăng cường hợp tác đào tạo truyền thông, mời gọi phóng viên các nước (Châu Phi, Châu Mỹ La tinh, Châu Á và Úc) đến "học hỏi tinh thần phê phán" ở Bắc Kinh ; gia tăng áp lực lên những tạp chí khoa học có uy tín yêu cầu hủy những bài đăng nào không làm hài lòng Bắc Kinh và nhất là hạn chế số phóng viên cũng như là các kênh truyền hình hoạt động trong nước.

Bên cạnh đó, Bắc Kinh còn tìm cách bành trướng truyền thông của mình ra bên ngoài như dự định tăng thêm số văn phòng đại diện của Tân Hoa Xã, mở thêm nhiều kênh truyền hình CGTN của mình bằng nhiều thứ tiếng như Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Ả Rập và Nga…

Cuối cùng, điều đáng lo nhất là Trung Quốc còn xuất khẩu cả công cụ kiểm duyệt và giám sát của mình. Các nội dung "nhạy cảm" theo chuẩn mực của Bắc Kinh đều bị sàng lọc. Nói tóm lại, trong mọi lĩnh vực của ngành thông tin, Trung Quốc đang tìm cách áp đặt mô hình của mình lên thế giới.

Bài viết cảnh báo nếu các quốc gia dân chủ không kháng cự, không những Trung Quốc không bao giờ thiết lập tự do báo chí, mà nước này còn sẽ dần áp đặt mô hình của mình lên cả thế giới. Do đó, tốt hơn hết là nên "thay đổi Trung Quốc trước khi nước này làm chúng ta thay đổi", như tựa đề bài viết.

Trang nhất các báo Pháp

Đề tài trang nhất các báo Pháp khá đa dạng. Nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến chương trình giảm thuế của nhà nước có tác động ra sao đến ngân sách. Le Monde thì nhắc lại câu nói của tổng thống Pháp Emmanuel Macron "Tôi ở đây là để biến đổi đất nước".

Le Figaro ngoài hàng tựa "Ngân sách 2018, hồi II chương trình ‘biến đổi’ của Macron", còn chú ý đến "Sóng hấp dẫn : cú va chạm giữa hai ngôi sao là nguồn gốc của một khám phá quan trọng".

Libération đặc biệt quan tâm đến vụ tai tiếng tấn công tình dục ở Hollywood. Trên nền ảnh, một bàn tay nam giới đang tìm cách chạm vào vai của một phụ nữ tờ báo nặng nề chạy tựa "Quấy rối, hãm hiếp, xâm hại : Dê ‘xồm’ bị thui" (tạm dịch từ tít : Porcs sur le Gril).

Nhật báo thiên tả còn dành 4 trang báo lớn nói về "Sự ra đời của phong trào tố cáo những kẻ sàm sỡ", cũng như là tố cáo tệ nạn quấy rối hiện hữu trong mọi lĩnh vực, không chỉ trong ngành giải trí.

La Croix có bài phóng sự của đặc phái viên, cho biết cảm nhận về cuộc sống thường nhật của người dân Bắc Triều Tiên dưới lệnh trừng phạt của quốc tế trong "Mười ngày xuyên Bắc Triều Tiên".

Minh Anh

Chủ trương "Nước Mỹ trên hết" đang đẩy Hoa Kỳ vào tình thế bị cô lập (RFI, 16/10/2017)

Quyết định của tổng thống Mỹ Donald Trump, đả kích thỏa thuận hạt nhân với Iran mà các đồng minh Châu Âu của Hoa Kỳ xem là chuẩn mực của hợp tác quốc tế, tiếp tục được bình luận. Trong bài phân tích ngày 15/10/2017, hãng tin Pháp AFP đã không ngần ngại cho rằng quyết định đó của ông Trump đã nêu bật nguy cơ là chính sách ngoại giao theo hướng "Nước Mỹ trên hết (America First)" của ông, có khả năng chuyển hóa thành "Nước Mỹ đơn độc (America Alone)" khi ông phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng trong tương lai.

Một bức bích họa chống Mỹ tại Teheran, Iran, ngày 13/10/2017. Reuters/Nazanin Tabatabaee Yazdi/TIMA

Thoạt đầu, các nhà quan sát còn phân vân, tự hỏi là chính sách của tân tổng thống Mỹ sẽ ra sao. Thế nhưng, họ đã nhìn thấy một sợi chỉ xuyên suốt các quyết định của ông, từ việc rút nước Mỹ ra khỏi các hiệp định thương mại đa phương, thách thức các đồng minh cố hữu, cho đến việc xé bỏ các hiệp định quốc tế : Đó là ông Trump kiên quyết không để cho bị bất kỳ một quan hệ quốc tế nào ràng buộc.

Một nhà nghiên cứu có uy tín là ông Richard Haass, chủ tịch định chế tham vấn Hội Đồng Quan Hệ Đối Ngoại Council on Foreign Relations đã khẳng định rằng chính sách đối ngoại của ông Trump đang đi theo "học thuyết triệt thoái".

Ông Trump chưa rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, nhưng ông nói sẵn sàng làm việc đó nếu Quốc hội Mỹ và các đồng minh của Hoa Kỳ không đồng ý ban hành các biện pháp trừng phạt mới nhắm vào Iran. Ngay trước khi quyết định về Iran, ông đã rút Mỹ ra khỏi tổ chức văn hóa Liên Hiệp Quốc UNESCO. Trước đó, ông đã rút Mỹ ra khỏi hiệp ước thương mại Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương - TPP, và dường như ông đã sẵn sàng xóa bỏ một hiệp ước lớn hơn là Hiệp Định Tự Do Mậu Dịch Bắc Mỹ - NAFTA.

Ông còn đặt vấn đề về cam kết của Mỹ đối với các đồng minh trong khối NATO, ra lệnh cho rà soát lại lợi ích của việc Mỹ tham gia các định chế Liên Hiệp Quốc, thậm chí còn tuyên bố rằng Mỹ sẵn sàng rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris.

Cơ sở của các quyết định kể trên, như ông luôn tuyên bố, đó là chủ trương của ông đặt quyền lợi của nước Mỹ lên trên tất cả. Có điều là hệ quả của các hành động trên rất nghiêm trọng. Ông Ben Rhodes, cựu cố vấn cao cấp trong chính quyền cựu tổng thống Barack Obama, đã cảnh cáo : "Các quốc gia khác sẽ không muốn ký thỏa thuận với Hoa Kỳ".

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, người đã đàm phán thỏa thuận hạt nhân, cho rằng hành động của ông Trump sẽ gây thiệt hại lâu dài cho uy tín của Hoa Kỳ, vì sẽ không còn ai tin tưởng vào chính quyền Hoa Kỳ để tham gia đàm phán những vấn đề dài hạn.

Cựu ngoại trưởng Mỹ John Kerry, một kiến ​​trúc sư chủ chốt của thỏa thuận với Iran, đã cho rằng quyết định của ông Trump đã làm suy yếu vai trò của Mỹ, khiến Mỹ mất đồng minh…

Các đồng minh truyền thống của Washington ở Châu Âu lúc đầu rất thận trọng trong cách tiếp cận đối với ông Trump, với hy vọng ông sẽ bớt cực đoan khi vào Nhà Trắng. Thế nhưng, hy vọng này đã bị quyết định về Iran phá tan, và Châu Âu đã nhất loạt phản ứng.

Theo chuyên gia Barbara Slavin thuộc trung tâm tham vấn Hội Đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), "ông Trump có vẻ như nghĩ rằng sức mạnh quân sự và kinh tế của Mỹ đủ để cho Hoa Kỳ có thể làm bất cứ điều gì mình muốn vào bất cứ lúc nào… Điều mà ông ấy không hiểu là Hoa Kỳ chỉ ở đỉnh cao quyền lực khi vận động để đạt đến sự đồng thuận quốc tế".

Trọng Nghĩa

************************

Liên Hiệp Châu Âu kiên quyết duy trì thỏa thuận hạt nhân với Iran (RFI, 16/10/2017)

Liên Hiệp Châu Âu kiên quyết bảo vệ thỏa thuận hạt nhân với Iran sau phiên họp các ngoại trưởng ngày 16/10/2017, tại Luxembourg. Theo các nước Châu Âu, thỏa thuận lịch sử này còn là điều cần thiết để thuyết phục Bắc Triều Tiên trở lại bàn đàm phán.

Sinh viên Iran tuần hành phản đối quyết định của tổng thống Mỹ Donald Trump về thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh chụp ngày 14/10/2017. Reuters/Tasnim News Agency

Ngày 13/10, tổng thống Mỹ Donald Trump đã phủ nhận Teheran tôn trọng thỏa thuận được ký tại Vienna năm 2015 với sáu cường quốc. Trong khi đó, 5 nước còn lại (Nga, Trung Quốc, Đức, Pháp, Anh) đều nhất trí bảo vệ thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Trong một bản thông cáo chung, được AFP trích dẫn, ba nước Pháp, Anh và Đức đều tỏ ra "quan ngại" về "các hệ lụy đối với an ninh của Hoa Kỳ và các nước đồng minh" của các biện pháp mà chủ nhân Nhà Trắng yêu cầu.

Đến tham gia buổi họp các ngoại trưởng sáng 16/10 tại Luxembourg, bà Federica Mogherini, người đứng đầu ngành ngoại giao Liên Hiệp Châu Âu khẳng định : "Đây là một thỏa thuận được thực hiện tốt và đó là điều chúng ta cần đối với nền an ninh".

Vẫn theo bà Federica Mogherini, Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế, AIEA, tổ chức từng tiến hành nhiều đợt thanh tra tại các cơ sở hạt nhân của Iran, "chưa từng phát hiện bất kỳ sự thiếu tôn trọng nào từ phía Iran".

Những lời tuyên bố của tổng thống Mỹ khiến chính phủ các nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu lo ngai vì "có thể dẫn đến một cuộc đối đầu quân sự" giữa Hoa Kỳ và Iran, như cảnh báo của ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel.

Trước đó, ngày 15/07, do cộng đồng quốc tế phản đối các cáo buộc của chủ nhân Nhà Trắng, nhiều quan chức của chính quyền Washington đã lên tiếng xác định rằng Hoa Kỳ trước mắt vẫn gắn bó với phần còn lại của thỏa thuận hạt nhân Iran.

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin NBC, bà Nikki Haley, đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc nói rằng Teheran đang tuân thủ thỏa thuận hạt nhân 2015. Song bà tỏ ý quan ngại trước những hoạt động hạt nhân của Iran không nằm trong khuôn khổ của thỏa thuận, bao gồm việc bán vũ khí và tài trợ cho các nhóm chiến binh, trong đó có phiến quân Hezbollah.

RFI tiếng Việt 

Khi Tổng thống Donald Trump lên tiếng đe dọa sẽ rút lui khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, ở bên kia bờ Thái Bình Dương, một nhà độc tài sung sướng chỉ ra là ông đã đúng. Nhà độc tài đó là ông Kim Jong-un của Bắc Hàn.

Kim Jong-un và Donald Trump - Ảnh minh họa 

Nếu nghe tổng thống nói về lãnh tụ họ Kim của Bắc Hàn, chúng ta phải tưởng tượng đó là một nhân vật hí họa – một "người hỏa tiễn" đang theo đuổi một "sứ vụ tự tử". Nhưng nếu nhìn vào hành động của tổng thống Hoa Kỳ thì chúng ta khám phá ra là lãnh tụ Bắc Hàn không điên khùng như ông nhiều khi cố tình tạo cái cảm tưởng vậy.

Điều đó còn đúng hơn trước chính sách về Iran của tổng thống. Ông Trump có vẻ đang tính đến chuyện không xác nhận là Iran tuân thủ đúng thỏa thuận hạt nhân mà Iran ký kết với các cường quốc của thế giới năm 2015. Nếu đặt mình vào địa vị ông Kim, hẳn chúng ta cũng phải kết luận là mình đúng hoàn toàn ngay từ đầu : Không thể tin Hoa Kỳ được, ngay cả khi Washington đặt bút ký tên vào một thỏa thuận quốc tế. Chả cũng Hoa Kỳ đã ký kết vào Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đó sao ? Nhưng rồi cũng Hoa Kỳ xé hiệp ước đó, thản nhiên bỏ rơi các đồng minh của mình.

Nhìn từ Bình Nhưỡng, cách duy nhất để chặn một cuộc xâm lăng của Hoa Kỳ đã luôn luôn là phải đưa Bắc Hàn trở thành một cường quốc hạt nhân có đủ khả năng và sẵn sàng tấn công phủ đầu hay phản công vũ bão. Theo một số chuyên gia ở Á Châu, đó chính là lý do Bắc Kinh lập luận chống lại áp lực quá mức lên chế độ Bình Nhưỡng. Ông Kim, một viên chức ở Bắc Kinh giải thích, sẽ "chọn cái chết để chống cự" thay vì chịu thua Hoa Kỳ.

Và nay ông Kim cảm thấy mình được chứng minh là đúng, và tin tưởng là chương trình hạt nhân của ông, tiến xa hơn của Iran nhiều, sẽ là cái vé để bảo vệ cho sự sống còn của chế độ của ông.

Tổng thống Trump là người thường thích để cho người ta không biết ý định của ông là thế nào. Chả thế mà ông đã đưa ra một câu nói lửng lơ hồi cuối tuần rồi, "gió lặng trước cơn bão", một việc mà sau đó ông công nhận là ám chỉ Bắc Hàn. Không hiểu vì ảnh hưởng từ đâu, nhưng tổng thống có vẻ tin hoàn toàn là Iran vi phạm thỏa thuận lịch sử vốn đã giúp đình chỉ và lật ngược lại các hoạt động hạt nhân của Iran để đổi lấy giảm cấm vận. Mặc dầu Cơ Quan Nguyên Tử Năng Quốc Tế (International Atomic Energy Agency- IAEA), cơ quan mà nhiệm vụ là bảo đảm Iran phải tuân thủ, nói là không có bằng cớ gì là Iran không tuân thủ, mặc dầu tất cả các cường quốc còn lại đã ký kết vào thỏa thuận không đồng ý, tổng thống Hoa Kỳ vẫn tin mình đúng.

Trong khi vụ Iran đang tiếp diễn, từ Bắc Hàn, ông Kim sẽ theo dõi kỹ. Nhưng số phận của Iran không phải là vấn đề duy nhất ông chú tâm theo dõi. Điều mà chính hệ thống tuyên truyền của ông đã nhiều lần nhắc nhở, đó là số phận của các lãnh tụ Trung Đông có thời ao ước có khả năng vũ khí hạt nhân. Ông biết rõ về họ lắm vì chế độ của ông từng hợp tác với họ. Những người ngần ngại trong việc theo đuổi chương trình hạt nhân, hay bị buộc phải từ bỏ chương trình của họ, bị đánh bại và giết chết thảm thương.

Trước hết là chuyện ông Saddam Hussein, nhà độc tài Iraq từng cho phát triển một chương trình vũ khí hạt nhân, hóa học, và sinh học hồi thập niên 1980. Sau vụ phiêu lưu tấn công chiếm đóng Kuwait và thất bại trong cuộc chiến vùng Vịnh, Iraq bị buộc phải từ bỏ vũ khí có sức hủy diệt hàng loạt. Nhưng ông Saddam đã chơi một cái trò mèo vờn chuột với các thanh tra của IAEA, tạo thêm nghi ngờ là ông đã giấu một phần kho vũ khí của mình.Những nghi ngờ này cho Hoa Kỳ cái cớ tổ chức cuộc tấn công vào Iraq năm 2003. Kết quả là ông Saddam bị bắt, bị đưa ra xử và bị treo cổ.

Tuy vậy, những cuộc tìm kiếm rộng rãi sau cuộc chiến đã không tìm thấy vũ khí nào cả, dẫn đến việc một số quan sát viên đồn đoán là ông Saddam đã duy trì huyền thoại sở hữu vũ khí có sức hủy diệt hàng loạt để tạo một bầu không khí sợ hãi giúp ông tiếp tục nắm quyền.

Rồi còn chuyện Đại tá Muammar Gaddafi, lãnh tụ Libya mà Tổng thống Ronald Reagan gọi là "con chó dại" của vùng Trung Đông. Năm 2003, sau khi điều đình với Hoa Kỳ và Anh, ông Gaddafi tuyên bố hủy bỏ chương trình hạt nhân của mình. Quyết định đó đã mở đường cho việc Libya được thế giới công nhận. Chưa đầy một thập niên sau, khi cuộc cách mạng bùng nổ ở Libya, và ông Gaddafi đe dọa tấn công vào thành phố Benghazi ở miền Đông ly khai, một liên minh do NATO cầm đầu can thiệp và đẩy cán cân quyền lực về phía các phiến quân Libya. Ông Gaddafi bị các nhóm dân quân bắt và hạ sát.

Chúng ta không chờ đợi Tổng thống Trump có thể tự đặt mình vào địa vị của lãnh tụ Bắc Hàn để xem ông tính toán ra sao, nhưng những nhà ngoại giao Hoa Kỳ, nhất là Ngoại trưởng Rex Tillerson, đã cố gắng để tìm một cách nào đó cho tình hình bớt căng thẳng. Bởi vì, cũng như Thượng nghị sĩ Bob Corker (Cộng Hòa-Tennessee), Chủ tịch Ủy ban ngoại giao thượng viện, ông Tillerson hiểu rằng trong khi một thỏa thuận ngoại giao với Bắc Hàn có thể không đạt được, cải thiện liên lạc với Bắc Hàn là tối cần thiết để giảm triển vọng một cuộc chiến tình cờ.

Ông Kim chắc sẽ có những vụ thử hạt nhân nữa. Mới tuần rồi, hai dân biểu Nga từ Bắc Hàn trở về nói là Bình Nhưỡng sắp thử một hỏa tiễn có tầm bắn đến California. Tháng rồi, ngoại trưởng Bắc Hàn đề nghị là chính phủ của ông có thể thử hỏa tiễn hạt nhân trên bầu trời Thái Bình Dương, một thử nghiệm hạt nhân trên không đầu tiên từ nhiều thập niên nay. Với sự bất định về chuyện không biết một thử nghiệm hạt nhân như vậy sẽ rớt xuống đâu, chính phủ Trump có thể cảm thấy là phải phản ứng bằng cách bắn hạ hỏa tiễn có đầu đạn hạt nhân.

Nhà bình luận Nicholas Kristof của tờ New York Times mới đây viết "Tôi đã tường thuật về Bắc Hàn kể từ thập niên 1980, và chuyến đi năm ngày (của ông đến Bình Nhưỡng) làm cho tôi cảm thấy lo sợ hơn bao giờ hết về nguy cơ một sự đối đầu sẽ mang lại thảm họa". Ông khuyên "hãy thương thảo không cần điều kiện, dầu chỉ là để bàn luận về chuyện thương thảo" nhằm ngăn cản "cuộc khủng hoảng leo thang".

Theo tạp chí The Atlantic, Hoa Kỳ quả có những ngả để thảo luận với Bình Nhưỡng, mà quan trọng nhất là ở New York, nơi Bắc Hàn có sứ bộ. Ngay sau khi lên làm ngoại trưởng, ông Tillerson đã mở lại con đường đó, trong hy vọng là để có một mối liên lạc. Đó chính là điều ông nói với các nhà báo, về những con đường hai bên có thể tiếp xúc. Nhưng Tổng thống Donald Trump, khi Bắc Hàn phóng hỏa tiễn lần thứ nhì qua Nhật, đã bỏ cuộc. Ông công khai bảo rằng ông ngoại trưởng của ông đừng "tốn thời giờ vô ích".

Điều đáng ngại là những người như Thượng nghị sĩ Bob Corker hay Ngoại trưởng Rex Tillerson biết rõ vấn đề. Họ hẳn biết những nguồn tin tình báo hơn chúng ta về khả năng vũ khí hạt nhân của Bắc Hàn. Họ hẳn cũng biết là Bắc Hàn nay sở hữu vũ khí hạt nhân. Chẳng bao lâu nữa, Bắc Hàn sẽ có khả năng bắn vào Hoa Kỳ. Điều đó có nghĩa là Hoa Kỳ, dù có công nhận hay không, chỉ còn trông cậy vào phòng ngừa để ngăn cản chiến tranh. Và phòng ngừa chỉ có thể hữu hiệu khi hai bên có thể nói chuyện với nhau. Đó là lý do của hệ thống điện thoại đỏ giữa Hoa Kỳ và Liên Xô.

Hoa Kỳ và Bắc Hàn không có một liên lạc nào tương tự, nhưng ông Tillerson đang cố gắng tạo một cái gì thay thế. Tổng thống Trump, vốn tiếp tục đe dọa chiến tranh, đang cố gắng hết sức để bảo đảm là ông Tillerson sẽ thất bại. Và đó là điều đã làm ông Bob Corker hoảng sợ. Có lẽ chúng ta cũng nên lo sợ đi là vừa.

Lê Phan

Nguồn : Người Việt, 14/10/2017

Ông Trump ‘ra đòn’ với thỏa thuận hạt nhân Iran (VOA, 14/10/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/10 giáng một đòn mạnh vào thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 bất chấp phản đối của các cường quốc khác, không xác nhận Tehran tuân thủ thỏa thuận và cảnh báo có thể sẽ kết liễu thỏa thuận này.

Tổng thống Donald Trump nói về thỏa thuận hạt nhân Iran.

Thay đổi chính sách này được loan báo trong bài diễn văn mà qua đó ông chi tiết hóa một phương án đối đầu hơn với Iran vì các chương trình phi đạn đạn đạo và hạt nhân của Tehran cũng như sự hậu thuẫn của nước này đối với các tổ chức cực đoan ở Trung Đông.

Nhà lãnh đạo Mỹ tố cáo Iran không đáp ứng tinh thuần thỏa thuận hạt nhân và cho biết mục tiêu của ông là phải làm sao bảo đảm Tehran không bao giờ thủ đắc võ khí hạt nhân.

Ông Trump không rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận, nhưng để cho Quốc hội có 60 ngày để quyết định nên hay không tái ban hành trừng phạt kinh tế với Iran vốn được tháo dỡ chiếu theo thỏa thuận 2015.

Quyết định hôm nay làm leo thang căng thẳng với Iran và đặt Washington vào thế bất đồng với các nước khác cùng tham gia ký kết thỏa thuận như Anh, Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc, và Liên hiệp Châu Âu.

Quan điểm cứng rắn của ông Trump với Iran làm Tehran phẫn nộ nhưng lại được Israel hoan nghênh.

Quyết định của Tổng thống Trump về Iran là một phần trong cách tiếp cận của ông đối với các thỏa thuận quốc tế, với phương châm ‘Nước Mỹ trên hết’ vốn là lý do khiến ông Trump rút Mỹ ra khỏi hiệp ước biến đổi khí hậu Paris và Hiệp định Đối tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương TPP.

Theo Reuters

*********************

Iran thách thức Tổng thống Trump (VOA, 14/10/2017)

Phản ứng mạnh mẽ trước việc Tổng thống Mỹ Donald Trump không xác nhận thỏa thuận hạt nhân 2015 giữa Iran với 6 cường quốc, Tổng thống Iran, Hassan Rouhani, tuyên bố Tehran có thể rút chân nếu thỏa thuận tiếp diễn không phục vụ lợi ích quốc gia Iran.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani trong bài diễn văn toàn quốc tại Tehran, Iran, ngày 13/10/17 kịch liệt phản đối quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Thách thức Tổng thống Trump, ông Rouhani khẳng định Tehran sẽ tăng đôi nỗ lực mở rộng khả năng quốc phòng kể cả chương trình phi đạn đạn đạo bất chấp Mỹ áp lực đình chỉ.

Trước đó, Tổng thống Trump loan báo ngưng xác nhận thỏa thuận quốc tế về hạt nhân Iran và cảnh báo có thể sẽ kết liễu thỏa thuận này.

"Không Tổng thống nào có thể hủy bỏ một thỏa thuận quốc tế…Iran sẽ tiếp tục tôn trọng thỏa thuận chừng nào thỏa thuận ấy còn phục vụ lợi ích của chúng tôi", Tổng thống Iran nhấn mạnh trong bài diễn văn được truyền hình trực tiếp và nói thêm rằng lời lẽ của ông Trump đầy những xúc phạm và tố cáo giả dối chống lại người dân Iran.

Tổng thống Trump chưa rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân mà để Quốc hội có 60 ngày để quyết định xem nên hay không nên tái áp đặt chế tài kinh tế với Tehran vốn được dỡ bỏ chiếu theo thỏa thuận ký kết năm 2015 để Iran ngưng phát triển bom hạt nhân.

"Đất nước Iran chưa từng và sẽ không bao giờ cúi đầu trước bất kỳ áp lực nước ngoài nào…Thỏa thuận Iran không thể nào tái thương lượng", Tổng thống Iran tuyên bố.

Thay đổi trong chính sách Mỹ được Tổng thống Trump loan báo trong bài diễn văn mà qua đó ông chi tiết hóa một phương án đối đầu hơn với Iran vì các chương trình phi đạn đạn đạo và hạt nhân của Tehran cũng như sự hậu thuẫn của nước này đối với các tổ chức cực đoan ở Trung Đông.

Nhà lãnh đạo Mỹ tố cáo Iran không đáp ứng tinh thuần thỏa thuận hạt nhân và cho biết mục tiêu của ông là phải làm sao bảo đảm Tehran không bao giờ thủ đắc võ khí hạt nhân.

Theo Reuters

********************

TT Trump có chính sách cứng rắn hơn với Iran (VOA, 13/10/2017)

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ủng hộ một sách lược cứng rắn hơn với Iran, và sẽ không xác nhận Tehran đã tuân thủ thỏa thuận hạt nhân đã ký cách đây hai năm. Nhưng trong phát biểu quan trọng về chính sách trong ngày thứ Sáu 13/10, nhà lãnh đạo Hoa Kỳ không kêu gọi bãi bỏ hiệp ước.

Biểu tình phản đối trước Tòa Bạch Ốc đòi Mỹ duy trì chính sách ngoại giao với Iran trước khi Tổng thống Trump công bố chính sách cứng rắn hơn đối với Iran, ngày 13/10/2017.

Thông báo cho các phóng viên báo chí về chiến lược của Mỹ trước khi Tổng thống Trump phát biểu, Bộ trưởng Ngoại giao Rex Tillerson nhấn mạnh rằng sách lược của Tổng thống Trump không thay đổi cam kết của Mỹ đối với thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran với năm thành viên thường trước của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc và Liên hiệp Âu châu.

Tuy nhiên hành động của Tổng thống Trump đòi hỏi Quốc hội phải xem xét lại thỏa thuận hạt nhân với Iran. Theo luật theo dõi thỏa thuận hạt nhân Iran, gọi tắt là INARA, tổng thống Mỹ mỗi 90 ngày phải xác nhận Iran có tuân thủ hiệp ước hạt nhân, hay còn gọi là Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA), hay không.

Ngoại trưởng Tillerson nói : "Phương án này là một chiến lược rộng lớn hơn so với chiến lược đã được áp dụng đối với Iran trong quá khứ. Mục đích là chúng tôi sẽ tiếp tục giữ hiệp ước JCPOA nhưng tổng thống sẽ không xác nhận Iran tuân thủ theo luật INARA".

Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh rằng chính quyền của Tổng thống Trump sẽ tiếp tục các cam kết JCPOA, với hy vọng là Quốc hội sẽ đưa ra luật mạnh hơn trong đó cho phép tự động áp dụng trở lại các biện pháp chế tài một khi Iran vi phạm thỏa thuận.

Ông Tillerson nói với các phóng viên báo chí : "Hãy sửa đổi lại các quy định của luật INARA để đưa vào những điểm cứng rắn hơn. Nếu Iran vượt quá bất cứ điểm giới hạn nào thì các biện pháp chế tài sẽ tự động có hiệu lực áp dụng trở lại".

Ngoại trưởng Mỹ nói tiếp : "Các điểm quy định đó áp dụng cụ thể cho chương trình hạt nhân, nhưng cũng có thể áp dụng chó những vấn đề như chương trình phi đạn đạn đạo".

Ông Tillerson, người được cho là kiến trúc sư của sách lược mới đối với Iran, nói rằng hành động của Quốc hội đặt ra những điểm giới hạn sẽ đánh đi một thông điệp mạnh mẽ cho Iran rằng Mỹ kiên quyết bảo đảm rằng Iran không được phát triển vũ khí hạt nhân.

"Đó là điều tổng thống yêu cầu chúng tôi phải làm", ông Tillerson nói. "Hoặc là phải có thêm những biện pháp nghiêm khắc buộc Iran phải tuân thủ để được hưởng những lợi ích và được dỡ bỏ các lệnh chế tài, hoặc là bãi bỏ hoàn thỏa thuận. Mỹ rút lui và làm lại từ đầu".

Ông Tillerson nói rằng Tổng thống Trump sẽ loan báo thêm các biện pháp trừng phạt đối với Vệ binh Cách mạng Iran vì họ hỗ trợ cho các hành động khủng bố trong khu vực.

Tổng thống Trump đã không giấu diếm chống đối của ông đối với hiệp ước hạt nhân này kể từ khi nó được thông qua năm 2015. Các nhà phân tích và các giới chức của chính quyền Obama tham gia lập ra thỏa thuận hạt nhân này nói rằng bất cứ một nỗ lực nào nhằm sửa đổi thỏa thuận rất phức tạp này cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với các đồng minh và các nhà lập pháp.

Ông Ben Rhodes, cựu phó cố vấn an ninh quốc gia thời Tổng thống Obama, nói : "Hành động này là độc đoán và hoàn toàn không cần thiết. Vấn đề hiện nay là chứng nhận Iran có tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không, và như chúng ta đều biết, chính quyền Trump đã hai lần xác nhận Iran tuân thủ hiệp ước này. Iran hiện đang tuân thủ thỏa thuận này".

Trong cuộc điện thoại với với các phóng viên báo chí hôm thứ Sáu, ông Rhodes bác bỏ cơ sở hợp lý trong sách lược của ông Trump. Ông nói : "Phương án họ hối thúc Quốc hội phải làm sẽ cấu thành hành động vi phạm hiệp ước bởi vì nó cấu thành nỗ lực đơn phương đàm phán thỏa thuận".

Tin tặc Bắc Triều Tiên đánh cắp kế hoạch tác chiến Mỹ-Hàn (RFI, 10/10/2017)

AFP hôm 10/10/2017 trích dẫn một nhật báo Hàn Quốc cho biết tin tặc Bắc Triều Tiên đã đánh cắp được hàng trăm tài liệu quân sự của Hàn Quốc, trong đó có cả các kế hoạch tác chiến cùng với quân Mỹ trong trường hợp xảy ra chiến tranh.

Ảnh minh họa. Reuters

Theo tờ Chosun Ilbo, dân biểu đảng Dân Chủ đang cầm quyền Rhee Cheol-hee tiết lộ rằng tin tặc Bắc Triều Tiên đã xâm nhập được vào mạng nội bộ của quân đội vào tháng 9/2016 và trộm được 235 giga dữ liệu nhạy cảm.

Trong số đó có Kế hoạch Hành động 5015, là kế hoạch mới nhất của Hoa Kỳ và Hàn Quốc trong trường hợp chiến tranh với Bắc Triều Tiên, chủ yếu là các dự án tấn công để trừ khử Kim Jong-un.

Hãng tin Pháp không liên lạc được với dân biểu Rhee Cheol-hee, nhưng văn phòng của ông cho biết những phát biểu của ông trên tờ Chosun Ilbo là chính xác.

Dân biểu Rhee nói rằng theo Bộ quốc phòng, còn phải tìm hiểu xem 80% tài liệu bị đánh cắp là những gì. Nhưng kế hoạch hành động khẩn cấp của lực lượng đặc nhiệm đã bị lấy cắp, cũng như những chi tiết về các cuộc tập trận chung thường niên Mỹ-Hàn, và những thông tin về các địa điểm quân sự chủ chốt, các nhà máy điện.

Một phát ngôn viên quân đội từ chối xác nhận những thông tin trên đây, với lý do bí mật quốc phòng.

Theo Bộ quốc phòng Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên có một đơn vị gồm khoảng 6.800 tin tặc, đã từng tiến hành nhiều vụ có quy mô lớn, đặc biệt là vụ tấn công tin học vào Sony Pictures năm 2014.

Thông tin nói trên được công bố vào lúc tình hình đang rất căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, do tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Bắc Triều Tiên liên tục đưa ra những lời đe dọa. Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục chương trình nguyên tử và đạn đạo, bất chấp các biện pháp trừng phạt của quốc tế.

Thụy My

******************

Kim Jong-un : Hạt nhân là "vũ khí răn đe" bảo đảm hòa bình (RFI, 09/10/2017)

Theo tiết lộ của báo chí Bình Nhưỡng ngày 08/10/2017, phát biểu nhân hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng Lao Động Triều Tiên, Kim Jong-un đã đề bạt em gái Kim Yo-jong, 28 tuổi, vào Bộ Chính Trị. Đây cơ quan quyền lực nhất của chế độ. Ngoài ra lãnh đạo Bắc Triều Tiên nhìn nhận đất nước đang trải qua nhiều "thử thách", nhưng vũ khí hạt nhân là "phương tiện bảo đảm an ninh và sự trường tồn cho đất nước"

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un phát biểu tại hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng. Ảnh do KCNA công bố ngày 08/10/2017-KCNA/via Reuters

Thông tín viên Frédéric Ojardias từ Seoul cho biết thêm :

"Kho vũ khí hạt nhân Bắc Triều Tiên là "phương tiện răn đe mãnh liệt, bảo vệ vững bền hòa bình trước những đe dọa từ phía đế quốc Mỹ". Trong cuộc họp của Ban chấp hành trung ương Đảng hôm thứ Bảy 07/10, ông Kim Jong-un đã tuyên bố như trên. Các phương tiện truyền thông tại Bình Nhưỡng phổ biến rộng rãi bài diễn văn này vài giờ sau khi tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump qua mạng Twitter đã chỉ trích các nỗ lực ngoại giao đối với Bình Nhưỡng và một lần nữa, lãnh đạo Mỹ úp mở đề cập tới khả năng quân sự.

Seoul ngày càng lo ngại trước thái độ cứng rắn muốn loại bỏ vế ngoại giao của chủ nhân Nhà Trắng. Đồng thời lập trường của tổng thống Trump như đang củng cố thêm quyết tâm của Kim Jong-un.

Cũng nhân hội nghị Trung Ương Đảng, ông Kim đã chỉ định người em gái là cô Jim Yo-jong, 28 tuổi, làm ủy viên dự khuyết Bộ Chính Trị. Một nhân vật thân tín khác của ông là Choi Yong-rae được đề bạt vào Quân Ủy của Đảng Lao Động Triều Tiên, một cơ quan tập trung nhiều quyền lực. Bất chấp những căng thẳng, hay có lẽ chính vì những căng thẳng ấy, mà gia đình họ Kim đang thắt chặt đoàn kết và thâu tóm thêm quyền lực".

Công tác tại Bình Nhưỡng hồi tuần trước, dân biểu Nga Anton Morozov nghĩ là Bắc Triều Tiên sẽ lại bắn thử tên lửa trong những ngày tới. Tại Washington, một nhà quan sát cũng cho rằng, có nhiều khả năng là vụ bắn thử tên lửa mới sẽ diễn ra ngày 10/10, nhân kỷ niệm ngày thành lập đảng Lao Động Triều Tiên.

Hàn Quốc chuẩn bị trả đũa

Theo hãng tin Yonhap, Seoul đã làm chủ công nghệ chế tạo bom graphite, có khả năng cho nổ cầu chì, làm tê liệt hệ thống điện lực của Bắc Triều Tiên, trong trường hợp xảy ra chiến tranh. Một nguồn tin thông thạo từ Cơ Quan Phát Triển quốc phòng ADD của Hàn Quốc cho rằng Seoul đã trong tư thế sẵn sàng, và có thể kích hoạt loại vũ khí này "bất cứ lúc nào".

Bộ quốc phòng Hàn Quốc dự trù tăng thêm 500 triệu won (tương đương với 436.000 đô la), cho ngân sách vào năm tới để phát triển thêm phương tiện phòng thủ này. Bom graphite, được sử dụng lần đầu tiên trong chiến tranh Vùng Vịnh (1990-1991), đã làm tê liệt khoảng 85 % hệ thống điện lực của Iraq.

Thanh Hà

***********************

Dân Châu Á nghĩ gì về các vụ thử hạt nhân của Bắc Hàn ? (BBC, 09/10/2017)

Các vụ thử hạt nhân và tên lửa liên tiếp của Bắc Hàn đã khiến nước này bị các nước láng giềng lên án và lãnh đạo Kim Jong-un bị chế nhạo.

Truyền thông Bắc Hàn nói ông Kim Jong-un "thị sát việc đưa bom nhiệt hạch vào một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa" (Ảnh của KCNA nói chụp ngày 3/9/2017)

Mặc dù bị báo chí gọi là "chú hề quái đản" (New York Times 5/7), hay Tổng thống Donald Trump gọi là "anh hùng hỏa tiễn", vị lãnh đạo Bắc Hàn cũng nhận được lời khen ngợi từ một số người trong cộng đồng mạng xã hội, chủ yếu là ở Châu Á.

Có lẽ ý kiến của một số người sử dụng Facebook ở Việt Nam, Indonesia, Thái lan và người dùng mạng Sina Weibo của Trung Quốc không phải là tiêu biểu, nhưng cũng cho thấy ít ra là có một số người ngưỡng mộ quan điểm cứng rắn của Kim Jong-un đối với Mỹ, hay tỏ ra ngờ vực cách Mỹ xử lý cuộc khủng hoảng Bắc Hàn.

Việt Nam

Trên Facebook, mặc dù đa số dân mạng tỏ ý lo ngại về quyết tâm 'theo đuổi hạt nhân' của Bắc Hàn, một số Facebooker thực sự nghĩ rằng ông Kim Jong-un cảm thấy bị đe dọa trước khả năng bị quân đội Mỹ xâm lược, và cho rằng ông ta cần phải lên kế hoạch để tự vệ.

Facebooker Nguyễn Nam thì bình luận : "Nếu Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên thành công trong việc nghiên cứu, thử nghiệm, chế tạo và sản xuất hàng loạt vũ khí tối tân để phòng thủ đất nước, họ sẽ khỏi phải chịu chung số phận với Iraq, Lybia, Syria".

Còn Nguyễn Thanh Khiết lại khuyên Bình Nhưỡng "chớ có dại" mà "từ bỏ vũ khí hạt nhân".

"Từ bỏ hạt nhân là Mỹ nó treo cổ, chớ có dại", Nguyễn Thanh Khiết viết, "Nếu Mỹ đừng vi phạm luật pháp quốc tế, tấn công vô cớ các nước có chủ quyền và là thành viên LHQ, thì Triều Tiên sẽ ngừng thử hạt nhân".

Trung Quốc

Các bình luận của độc giả Trung Quốc trên mạng Sina Weibo đa dạng hơn. Một số người có ý mỉa mai về chính phủ Trung Quốc.

Chẳng hạn, một độc giả với tên "Saving Mr Wu" viết : vụ thử hạt nhân này gây ra cuộc động đất 6.3 độ [Richter] ; lần sau, vụ thử sẽ làm thức dậy các núi lửa im lìm trên dãy Núi Changbai ; khi đó người dân vùng Đông Bắc sẽ gặp nguy to".

Độc giả Tianfuluozhaji bình luận : "Khi Nam Hàn triển khai hệ thống tên lửa THAAD ở nước họ, truyền thông nhà nước Trung Quốc liên tục đưa tin chuyện này sẽ gây chất phóng xạ và ảnh hưởng đến an toàn của người dân ở các vùng lân cận ; giờ đây Bắc Hàn thử hạt nhân, vụ này lại không ảnh hưởng gì đến môi trường của Trung Quốc. Tại sao lại có tiêu chuẩn kép vậy ?".

Dududusheng thì đưa ra lời khuyên : "Chúng ta phải cho Mỹ biết điều then chốt để giải quyết các vấn đề hạt nhân là làm thế nào để chấm dứt tình trạng thù địch giữa Mỹ và Bắc Hàn".

Jiuhuayiping nói : "Tội nghiệp người dân Triều Tiên - sở hữu vũ khí hạt nhân là cách duy nhất họ có thể đối phó với đe dọa và không lo sợ nữa ; họ thà chết còn hơn. Đây hoàn toàn là lỗi của Mỹ".

Độc giả Chinawangxs đặt câu hỏi : "tại sao chúng ta không phóng vài tên lửa hạt nhân sang [Bắc Hàn] và tiêu diệt nước gây rối này ?"

Li Minghang 64183 trả lời : "Vì nếu có tấn công hạt nhân, Bắc Hàn, Nam Hàn, Nhật Bản và vùng Đông Bắc Trung Quốc sẽ đều bị hủy diệt, không phải quốc gia nào cũng vô trách nhiệm như Bắc Hàn".

Indonesia

Một số người dùng Facebook bình luận trên trang của BBC Indonesia về các các vụ thử hạt nhân và tên lửa của Bắc Hàn. Họ đổ lỗi cho Mỹ.

Chẳng hạn, IsnAn Siputranirwana viết bằng tiếng Java : "Rất hay, đừng chờ quá lâu, sao các bạn không thử phóng một quả (tên lửa) nhắm vào Mỹ ?"

Còn Wahyudi thì bình luận : "Trong bụng, Mỹ đang ghen tỵ và thực sự lo lắng cho đất nước của anh đó anh Kim ạ".

Một Facebooker khác thì bình luận bằng tiếng Bahasa Indonesia : "Đừng sợ Mỹ. Bọn này chỉ khoác lác và chỉ có những quốc gia ngu ngốc mới nhận chỉ thị của Mỹ".

Thái Lan

Trên trang Facebook của BBC tiếng Thái, phần lớn độc giả chia sẻ lo ngại về các vụ thử hạt nhân của Bắc Hàn. Tuy nhiên, một số ít người tìm cách lý giải vì sao Bắc Hàn lại có các cuộc thử này.

Pray Nakkong giải thích, "Vì Mỹ thích xâm lược [các nước khác]. Bắc Hàn đã phát triển vũ khí hạt nhân nhưng họ chưa bao giờ tấn công ai. Một nước nào đó coi nền dân chủ của mình là tốt hơn các nước khác nhưng lại đi ném bom các nước khác".

Độc giả này cũng đổ lỗi cho truyền thông đã thông đồng với ý đồ thay đổi chế độ Bắc Hàn của Mỹ :

"Đôi khi, cuộc tấn công là sai lầm và họ dùng truyền thông để mô tả phía bên kia là kẻ xấu, là một đất nước không có tự do. Mỹ sẽ không bao giờ dám gây chiến".

Một độc giả khác có tên Akiko bình luận bằng tiếng Thái : "[Bắc Hàn] chỉ thử nghiệm thôi, có đe dọa ai đâu. Tại sao lại sợ quá vậy Mỹ ?".

Cùng chung quan điểm này, Pornchai Jinuntuya viết :

"Bắc Hàn [thử tên lửa] trong nước họ, chưa bao giờ xâm lược ai. Không phải như một nước ăn cắp, hôi của của các nước trên khắp thế giới".

Facebooker Sarawutt Phasika trong lúc đó đặt câu hỏi về kế hoạch "phi hạt nhân hóa" Bán đảo Triều Tiên :

"Câu hỏi là : Tại sao Mỹ và Trung Quốc có thể phát triển vũ khí hạt nhân mà Bắc Hàn lại không được ?"

Hàng chục ngàn người biểu tình chống Hoa Kỳ tại Bình Nhưỡng hôm 23/9

Các chương trình hạt nhân và thử tên lửa của Bắc Hàn gây chú ý nhiều ở các nước Châu Á. Chủ đề này cũng được một số người sử dụng mạng xã hội nhắc tới như điểm tham chiếu cho các vấn đề của chính họ.

Một số ít quan sát tình hình Bắc Hàn với quan điểm văn hóa và chính trị của riêng họ và tỏ sự tức giận với Mỹ. Nhiều người khác tìm cách rút ra bài học từ một nước nhỏ trong một thế giới tàn bạo của các siêu cường.

Là nước Châu Á duy nhất bị chia cắt bởi Chiến tranh Lạnh và trải qua một cuộc chiến tàn khốc với Mỹ (1964-1975), Việt Nam dường như là nước có nhiều bình luận so sánh với hai nước Nam - Bắc Hàn từ cộng đồng mạng xã hội nhất.

*****************

Bắc Triều Tiên : Donald Trump lại dọa sử dụng giải pháp quân sự (RFI, 08/10/2017)

Khẳng định "mọi nỗ lực ngoại giao đã thất bại", tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chỉ có "một giải pháp hiệu nghiệm" đối với Bắc Triều Tiên. Vài giờ sau, Kim Jong-un tuyên bố "đủ sức" răn đe nước Mỹ bằng vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại căn cứ không quân Andrews, Maryland, ngoại ô Washington, ngày 07/10/2017. Reuters/Mike Theiler

Cường độ khẩu chiến giữa tổng tư lệnh tối cao của hai quân đội có bom hạt nhân tăng thêm một nấc. Thứ Bảy 07/10/2017, tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố trên mạng Twitter : nhiều đời tổng thống Mỹ đã thương thuyết với Bắc Triều Tiên từ 25 năm qua, nhiều thỏa thuận đã được ký kết và nhiều khối tiền đã cấp cho Bình Nhưỡng nhưng tất cả đều thất bại. Bắc Triều Tiên vi phạm các thỏa thuận khi chưa ráo mực và sỉ nhục các nhà thương thuyết Mỹ.

Theo AFP, sau khi chỉ trích các chính quyền tiền nhiệm không sớm dùng vũ lực ngăn chận tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng, tổng thống Donald Trump tuyên bố nắm trong tay "biện pháp duy nhất hiệu nghiệm".

Trong tuần, trong một cuộc trao đổi với các tướng lãnh, chủ nhân Nhà Trắng đã nói đến "tình trạng yên tĩnh trước cơn bão dữ".

Theo Reuters, Bình Nhưỡng, qua các kênh tuyên truyền ngày Chủ Nhật 08/10/2017, phản ứng tức khắc. Vài giờ sau khi bị Donald Trump cảnh cáo, truyền thông Bắc Triều Tiên loan tin Kim Jong-un ca ngợi "sức mạnh hạt nhân của Cộng Hoà Nhân Dân Triều Tiên" và khả năng "răn đe đế quốc Mỹ". Lãnh đạo Bắc Triều Tiên tuyên bố như trên trong cuộc họp của trung ương đảng Lao Động hôm 08/10, cùng lúc khẳng định chính sách "phát triển song hành hạt nhân và kinh tế" là chủ trương đúng.

Tú Anh

****************

Bình Nhưỡng tố cáo Mỹ âm mưu ám sát Kim Jong-un (RFI, 07/10/2017)

Theo một bản tin hôm 06/10/2017 của hãng thông tấn nhà nước Bắc Triều Tiên KCNA được báo Newsweek đưa lại, đại diện của Bình Nhưỡng tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 72 đã tố cáo Mỹ đã mưu toan ám sát lãnh tụ Kim Jong-un hồi tháng Năm.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tuyên bố về bài diễn văn của tổng thống Mỹ Donald Trump tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. Ảnh của KCNA ngày 22/09/2017. KCNA via Reuters

Đại diện Bắc Triều Tiên cho biết : "Vào tháng Năm năm nay, một nhóm khủng bố tàn ác đã xâm nhập đất nước chúng tôi theo lệnh của CIA Mỹ và tình báo của ngụy quyền Hàn Quốc, với mục đích thực hiện khủng bố nhà nước vào khu vực chính quyền trung ương, sử dụng các hóa chất sinh học. Họ đã bị bắt giữ và bêu trước công chúng. Điều này cho thấy Hoa Kỳ rõ ràng là thủ phạm chính đứng đằng sau".

Bình Nhưỡng cũng muốn làm rõ "lập trường nguyên tắc" đối với Cơ quan chống khủng bố của Liên Hiệp Quốc, thành lập hồi tháng Sáu. Theo đại diện Bắc Triều Tiên, Washington sử dụng chiêu bài chống khủng bố để lật đổ các chính phủ thù địch. Lý do chính khiến khủng bố quốc tế chưa bị tiêu diệt, là do sự can thiệp của Hoa Kỳ.

Nhiều năm qua, Bình Nhưỡng luôn lên án Mỹ triển khai "Kế hoạch Jupiter", một chiến dịch dùng vũ khí sinh hóa để triệt hạ Kim Jong-un, nhưng các cáo buộc này chưa bao giờ được chứng minh.

Bản tin hôm thứ Sáu 6/10 của KCNA còn nói rằng Washington "đổi màu như tắc kè" để biện minh cho việc lật đổ các chính phủ, đặc biệt tại Trung Đông. Nhân danh chống khủng bố và phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt, Mỹ đã đưa quân đến Afghanistan, Iraq, Libya. Cả ba nước này hiện vẫn trong tình trạng chiến tranh, và Bắc Triều Tiên nêu Iraq và Liyba là hai ví dụ cho thấy do chính phủ hai nước này từ bỏ chương trình nguyên tử, nên sau đó đã bị Mỹ tấn công.

Thụy My

Donald Trump sẽ phát động chiến tranh ?

Le Figarohôm nay đặt vấn đề "Donald Trump có đang chuẩn bị cho việc Hoa Kỳ tham chiến hay không ?". Với lời đe dọa "hủy diệt toàn bộ" Bắc Triều Tiên, đối đầu với sự bành trướng của Trung Quốc tại Châu Á-Thái Bình Dương và của Iran tại Trung Đông, người đứng đầu Nhà Trắng đang tăng cường sức mạnh của quân đội Mỹ, nhưng để phục vụ cho chiến lược nào ?

Những chiếc trực thăng CH-53 chuẩn bị cất cánh từ chiến hạm USS Kearsarge của Mỹ ngày 18/09/2017. Reuters/Jonathan Drake

Tăng 100 tỉ đô la ngân sách quốc phòng

Thượng Viện Hoa Kỳ vừa thông qua ngân sách 692 tỉ đô la cho Lầu Năm Góc trong năm 2018, cũng gần tương đương với con số của Hạ Viện là 696 tỉ. Việc Quốc Hội cho tăng ngân sách gần 100 tỉ đô la so với năm 2016 – năm cuối cùng trong nhiệm kỳ Obama – và vượt quá cả yêu cầu của tổng thống Trump 37 tỉ đô la, là hết sức ngoạn mục. Vì sao lại như thế, trong khi chi quân sự Mỹ hiện còn nhiều hơn cả 15 quân đội lớn nhất trên thế giới cộng lại ?

Trong chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump đã hứa hẹn "xây dựng lại một quân đội mạnh hơn bao giờ hết", xóa bỏ mức trần chi quân sự do một đạo luật năm 2011 ấn định. Theo Budget Control Act, ngân sách này cho năm 2018 chỉ là 608 tỉ đô la, trong đó có 60 tỉ cho can thiệp bên ngoài. Cơ quan tư vấn bảo thủ American Enterprise Institute (AEI) tính toán rằng cần thêm từ 250 đến 300 tỉ đô la trong bốn năm tới.

Với số tiền này, ông Trump sẽ tăng thêm 60.000 binh sĩ cho lục quân, thêm 78 chiến hạm mới và 50.000 lính cho hải quân, khoảng 100 chiến đấu cơ và 43.000 lính cho không quân, tăng cường thủy quân lục chiến.

Quân đội Mỹ đang có ưu thế vượt trội

Trong khi đó, ưu thế quân sự tối thượng của Mỹ không ai tranh cãi được. Quân đội đứng nhì thế giới là Trung Quốc có 500 xe tăng hiện đại (Type 99) thì Mỹ có đến 8.700 chiếc M1. Trong số 8.400 trực thăng chiến đấu trên thế giới, có đến 6.400 chiếc là của Mỹ ; và Hoa Kỳ hiện có 10 hàng không mẫu hạm, bằng tổng số của các nước khác cộng lại.

Tuy nhiên, các lãnh đạo quân sự than phiền về tình trạng trang thiết bị xuống cấp, huấn luyện không đến nơi đến chốn sau nhiều năm bị siết chặt ngân sách. Hải quân cho rằng vụ đụng tàu mới đây làm 17 thủy thủ thiệt mạng là do "việc điều đi công tác ngày càng lâu hơn, rút ngắn thời gian huấn luyện, bảo trì giảm hoặc trì hoãn".

Think tank bảo thủ Heritage Foundation cảnh báo, lục quân Mỹ là "yếu kém", còn hải quân, không quân, thủy quân lục chiến và vũ khí nguyên tử chỉ ở mức chấp nhận được. US Air Force, bị cắt giảm 20.000 quân năm 2014, đang yếu nhất kể từ năm 1948 : tuổi thọ trung bình của các chiến đấu cơ là 28, và còn thiếu 700 phi công.

Trật tự thế giới tự do dưới sự lãnh đạo của Mỹ

Từ khi chiến tranh lạnh kết thúc, nguyên tắc được ấn định cho quân đội Mỹ là phải có khả năng tham gia cùng lúc hai cuộc chiến lớn. Nhưng những mối đe dọa ngày càng đa dạng hơn - từ khủng bố, hỏa tiễn đạn đạo cho đến tin tặc – cộng với sự thiếu vắng một địch thủ chính như thời còn Liên Xô cũ gây phức tạp thêm cho việc tính toán. Donald Trump đang phân vân trước việc duy trì 800 căn cứ quân sự Mỹ và lực lượng tại 150 nước.

Tình hình căng thẳng hiện nay với Bắc Triều Tiên khiến giả thiết xảy ra xung đột trong vài tháng tới có thể thành sự thực. Chính quyền Trump cũng muốn đối đầu mạnh mẽ hơn với Iran. Trung Quốc và Nga tiếp tục được coi là mối đe dọa tại Biển Đông, Đông Âu và Cận Đông. Trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc, tổng thống Trump còn thêm Cuba và Venezuela vào danh sách. Đã ba năm liên tiếp, Heritage Foundation nhận định "trật tự thế giới do Hoa Kỳ lãnh đạo từ cuối Đệ nhị Thế chiến có nguy cơ bị phá vỡ". Có điều, chẳng biết ông Donald Trump có muốn duy trì trật tự đó hay không.

Chủ thuyết quân sự nào cho Donald Trump ?

Từ khi bước vào Nhà Trắng, tổng thống Trump đã ra lệnh bắn 59 hỏa tiễn Tomahawk vào Syria, thả quả siêu bom MOAB xuống quân al-Qaeda ở Afghanistan, và gởi thêm 3.000 quân tăng viện đến nước này. Ông tăng cường chiến dịch chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Syria, đẩy mạnh hoạt động của lực lượng đặc biệt ở Yemen, cho máy bay không người lái tấn công ở Cận Đông và Somalia. Đối với một tổng thống trước khi đắc cử từng tố cáo việc can thiệp quân sự của Mỹ là "hoàn toàn lãng phí", và hứa hẹn sẽ "thương lượng như điên" với Bắc Triều Tiên, đây là một sự quay ngoắt 180 độ.

Cho đến nay, Donald Trump vẫn chưa xác định các mục tiêu chiến lược và các điều kiện sử dụng đến vũ lực. Quan hệ đối ngoại của ông chỉ tuân theo hai nguyên tắc : không đoán định trước, và đàm phán trên vị thế của kẻ mạnh. Robert Kaplan của Center for a New American Security nhận xét đó là "một chính sách con buôn không có tầm nhìn thực tế", khác xa với việc "bảo vệ trật tự thế giới tự do của phương Tây" như tất cả những người tiền nhiệm.

Dưới thời Obama, các nguyên tắc can thiệp rất khắt khe, với chỉ đạo thận trọng "Không được làm những điều ngốc nghếch". Còn ông Trump dường như thích câu châm ngôn cổ điển "Luật pháp trong tay người mạnh nhất". Ngược với việc tăng ngân sách quân sự, chính quyền Trump muốn giảm 25% ngân sách ngoại giao và viện trợ nhân đạo, còn khoảng 37,6 tỉ đô la, không đầy 5,5% so với quân đội. Theo Havard Political Review, đây là "cái lý của kẻ mạnh, được khoác lên chiếc áo chủ thuyết".

Khí hậu : Hãy thuyết phục Trump bằng lý lẽ kinh tế

Cũng liên quan đến tổng thống Mỹ nhưng trên lãnh vực môi trường, Les Echos cho rằng những lý lẽ về kinh tế hiệu quả hơn là về sinh thái, để thuyết phục được ông Trump.

Tờ báo cho biết, một tài liệu 43 trang của chính quyền Trump bị rò rỉ hôm thứ Bảy 7/10 cho thấy trong những ngày tới, đạo luật Clean Power Act của ông Obama nhằm hạn chế ô nhiễm công nghiệp, có thể bị hủy bỏ. Ông Trump cho rằng kế hoạch này sẽ làm nền kinh tế Mỹ bị thiệt mất 33 tỉ đô la từ nay đến năm 2030.

Cựu giám đốc Cơ quan bảo vệ môi trường Gina McCarthy tố cáo "việc từ bỏ các cam kết luật pháp, khoa học và đạo đức nhằm đối phó với mối đe dọa biến đổi khí hậu". Nhìn rộng hơn, đây là một trong những bằng chứng cho thấy Hoa Kỳ đơn phương cho phép mình đứng trên mọi thỏa ước quốc tế.

Theo Les Echos, cần phải nói cùng một ngôn ngữ kinh tế và tài chính mới có thể lay chuyển được quan điểm của ông Trump, đó là tăng trưởng, lợi nhuận và công ăn việc làm. Lần đầu tiên từ sau cuộc cách mạng kỹ nghệ, các nhà máy điện mặt trời và năng lượng gió bắt đầu thắng thế trong gọi thầu công khai, so với năng lượng hóa thạch. Các giải pháp hợp lý hóa năng lượng tạo ra thị trường khổng lồ cho công nghiệp. Thay vì thi nhau phản đối, cần thuyết phục ông Trump quan tâm đến những thay đổi trên để có thể "Make America Great Again".

Na Uy, vương quốc xe hơi chạy điện

Cũng về môi trường, Le Monde trong bài "Na Uy, vương quốc của xe hơi điện" cho biết tại nước này, cứ năm chiếc xe hơi thì có một chiếc chạy bằng điện, nhờ các biện pháp giảm thuế, bãi đậu xe và điểm sạc bình miễn phí.

Riêng tại thủ đô Oslo, xe hơi điện chiếm đến 40%. Ngay cả ở vùng Finnmark xa xôi lạnh lẽo, ít trạm sạc bình và cái lạnh làm giảm phân nửa năng lực bình điện, tỉ lệ này cũng là 5%, gấp ba lần nước Pháp và gấp sáu lần so với bình quân thế giới. Quả là một nghịch lý, khi quốc gia sống bằng dầu khí xuất khẩu lại tự định cho mình mục tiêu không còn xe hơi chạy bằng xăng dầu vào năm 2025.

Làm thế nào mà thị trường xe hơi Na Uy vốn chỉ đứng thứ 42 thế giới lại theo sát ngay sau người khổng lồ Trung Quốc về xe hơi chạy điện ? Trước hết, thuế đánh vào các loại xe thải khí CO2 nhiều nhất lên đến 90.000 cua-ron (9.600 euro), trong khi xe chạy hai thứ điện và xăng chỉ vài trăm euro, còn xe chạy 100% điện được miễn thuế hoàn toàn. Cả nước có đến 8.650 trạm sạc điện miễn phí, bên cạnh đó là những bãi đậu xe dành riêng.

Tuy nhiên cũng có những tiếng nói phản đối. Một số cư dân cho biết không thể đi xa với xe hơi điện, có người phải từ chối việc làm vì không thể đi về mỗi ngày. Chỉ trích mạnh mẽ nhất đến từ giới nghiên cứu, vì tiêu tốn đến 2 tỉ đô la mà chỉ giảm được có 130.000 tấn CO2 trên tổng số khí phát thải 53 triệu tấn của Na Uy trong năm 2016.

Nạn nhân bom nguyên tử Nhật được an ủi với Nobel hòa bình 2017

Liên quan đến Châu Á, thông tín viên La Croix tại Tokyo cho biết giải Nobel hòa bình 2017 trao cho Chiến dịch quốc tế chống vũ khí hạt nhân (ICAN) được coi là sự nhìn nhận nỗi đau của các hibakusha, những người sống sót trong trận bom nguyên tử thời Đệ nhị Thế chiến.

Peace Boat, tổ chức chống nguyên tử của Nhật đã hợp tác với ICAN, ca ngợi sự can đảm của những người sống sót sau hai quả bom thả xuống Hiroshima và Nagasaki, đã đóng góp vào "những trải nghiệm khủng khiếp". Tại trụ sở của Peace Boat ở Tokyo, loan báo về giải Nobel hòa bình được đón nhận bằng những tiếng hò reo tở mở lẫn những giọt nước mắt.

Nhật Bản, quốc gia duy nhất trên thế giới phải gánh chịu bom nguyên tử, hôm 4/7 đã tẩy chay không chịu thông qua hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân được 122 nước ký kết, vì những nước có loại vũ khí này lại không chịu ký "nên Nhật không thể tham gia một cách nghiêm túc và xây dựng". Nhưng giải Nobel hòa bình năm nay có thể làm thay đổi ván cờ, khuyến khích các quốc gia có vũ khí nguyên tử thông qua hiệp ước.

Khủng hoảng Catalunya : Không có người thắng, chỉ có kẻ bại

Về trang nhất các báo Pháp hôm nay, nhật báo kinh tế Les Echos chú ý đến "Cuộc đấu tranh về ngân sách bắt đầu tại Quốc hội", còn Le Monde phê phán "Những người giàu nhất được lợi nhiều nhất trong kế hoạch ngân sách của tổng thống Macron".

Hai màu đỏ và vàng của quốc kỳ Tây Ban Nha và Catalunya chiếm trang bìa hầu hết các báo Pháp, sau cuộc biểu tình lớn hôm qua. Le Figaro chạy tựa "Catalunya, sự thức tỉnh của những người ủng hộ thống nhất". Libération cũng ghi nhận tương tự : "Catalunya độc lập : Những người chống đối thức tỉnh". La Croix đăng ảnh người biểu tình cầm cả hai lá cờ Tây Ban Nha và Catalunya, đăng ý kiến của năm nghệ sĩ thuộc hai phía.

Le Figaro nhận định "Áp lực đang đè nặng lên những người chủ trương độc lập ở Catalunya", trong lúc "Liên Hiệp Châu Âu đứng về phía Madrid". Tờ báo cũng quay lại với "Sự hình thành chủ nghĩa dân tộc ở Catalunya".

Trong bài xã luận, Le Figaro cho rằng trong cuộc khủng hoảng này, tất cả đều bị thiệt hại. Một Catalunya không còn thu hút, một Tây Ban Nha bất ổn định lâu dài, cũng như đối với Châu Âu đã bị mất đi Anh quốc. Còn theo Libération, vào lúc xu hướng cô lập hóa và dựng lên những bức tường giữa các dân tộc đang tăng lên, tất cả những chiến lược nào khác ngoài đối thoại giữa hai phe ủng hộ và phản đối ly khai, sẽ là thảm họa, đối với kinh tế cũng như nền dân chủ.

Catalunya, một California của Châu Âu ?

"Catalunya, một California của Châu Âu" ? Les Echos đặt vấn đề và nhận xét, vùng đất của Tây Ban Nha có nhiều điểm chung với tiểu bang đầy nắng gió của Hoa Kỳ. Nếu Catalunya chiếm 20% GDP của Tây Ban Nha, thì California cũng là tiểu bang giàu nhất nước Mỹ, chiếm 14% tổng sản phẩm nội địa. Từ sản xuất nông nghiệp ồ ạt vào đầu thế kỷ, cả hai đều sớm thích ứng với thời đại. Tại California là Hollywood, công nghiệp giải trí và GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon) ; còn tại Catalunya là Movida và kỹ thuật sinh học. Cả hai đều than phiền là phải đóng góp nhiều hơn cho những miền khác của đất nước.

Tiền bạc không phải là nguyên nhân duy nhất cho việc đòi ly khai. Sự khác biệt về văn hóa, chính trị và bản sắc giữa Barcelona và Madrid đã có từ lâu. Còn California, đất hứa đầu tiên cho người Châu Mỹ la-tinh, phản đối luật nhập cư của ông Donald Trump và ủng hộ hiệp định khí hậu Paris.

California có nhiều thế mạnh hơn Catalunya để có thể đứng một mình : 40 triệu dân, 2.500 tỉ đô la GDP (tương đương với cả nước Pháp), xếp thứ 6 thế giới. Nhưng người ta lại ít nghe nói đến "Calexit". Nhóm chủ trương ly khai "Yes California" chỉ thu thập được 97.000 chữ ký ủng hộ thay vì 585.000 chữ ký cần thiết để tiến hành trưng cầu dân ý. Rốt cuộc California muốn tập trung năng lượng cho sáng tạo, còn Catalunya ngược lại, muốn thay đổi định chế ; trong khi tập trung mọi nguồn lực cho công cuộc này có thể dẫn đến đình đốn về kinh tế.

Thụy My

Trump hay không Trump tại APEC 25 không quan trọng cho quan hệ Việt Mỹ

APEC không liên quan nhiều đến quan hệ Việt- Mỹ

Việc chuẩn bị cho hội nghị APEC lần thứ 25 đã bắt đầu từ tháng 12 năm 2016 đến nay, qua nhiều cuộc họp khác nhau, trong đó có cuộc họp của các bộ trưởng thương mại của các thành viên APEC diễn ra vào tháng Năm, 2017, ba cuộc họp dành cho các viên chức cao cấp diễn ra vào tháng Ba, tháng Năm, và tháng Tám. Tất cả các cuộc họp này đều diễn ra trên lãnh thổ Việt Nam.

Các Bộ trưởng thương mại APEC gặp nhau vào tháng Năm, 2017 để chuận bị hội nghị APEC vào tháng 11, 2017.  AFP

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, hiện sống ở Hà Nội thì trong những cuộc họp đó Việt Nam cũng đã có đưa ra nhiều sáng kiến, dù hiện nay chưa được tiết lộ, nhưng sẽ được bàn đến khi hội nghị APEC khai mạc vào tháng 11 tới đây.

Một sự kiện được mọi người trông đợi nữa là sự có mặt của Tổng thống mới của nước Mỹ là ông Donald Trump, tại Đà Nẵng trong những ngày diễn ra hội nghị. Tuy nhiên ông Bùi Kiến Thành cho rằng chuyện này không có gì quan trọng :

"Sự tham gia của Tổng thống Mỹ, một quốc gia thành viên của APEC, một diễn đàn để trao đổi những sáng kiến của nhau thôi, chứ không phải là một cuộc họp đi đến những quyết định song phương hay đa phương gì, những việc có sự thỏa thuận. Vì vậy sự hiện diện của ông Donald Trump trong diễn đàn này thì cũng hạn chế thôi, không có cái gì thật sự gọi là mới mẻ trong quan hệ giữa Việt Nam với Mỹ. Việc đấy sẽ được giải quyết trong khung cảnh khác".

Tuy nhiên ông Bùi Kiến Thành lại nhấn mạnh đến tầm quan trọng trong việc lựa chọn thành phố Đà Nẵng để tiến hành đăng cai tổ chức hội nghị APEC lần thứ 25 :

"Thành phố Đà Nẵng là một thành phố rất đặc biệt. Đối với Việt Nam nó có một không khí mới, nó không phải là Hà Nội đông đúc, kẹt xe đủ thứ kiểu, nó cũng không phải là Thành phố Hồ Chí Minh rộn ràng, đối với Việt Nam nó là một thành phố có bộ mặt mới của nước Việt Nam trong thời đổi mới phát triển. Đây cũng là một sự lựa chọn hợp lý".

Trong thời gian hơn 10 năm nay Thành phố Đà Nẵng được xem là nơi phát triển cơ sở hạ tầng khá tốt, không gặp phải những vấn đề xấu về môi trường và giao thông như hai thành phố lớn khác là Hà Nội và Sài Gòn. Tuy nhiên ngay trước khi diễn ra Hội nghị APEC tại Đà Nẵng, vào đầu tháng 10, 2017, đã có một sự thay đổi lớn về lãnh đạo của thành phố Đà Nẵng, người đứng đầu của thành ủy của đảng cộng sản tại Đà Nẵng là ông Nguyễn Xuân Anh bị cách chức, người đứng đầu Ủy ban nhân dân là ông Huỳnh Đức Thơ bị cảnh cáo, và đương kim Bộ trưởng Giao thông- Vận Tải Trương Quang Nghĩa được điều về thay thế cho ông Nguyễn Xuân Anh.

Nhưng ông Bùi Kiến Thành cho rằng những việc đó không có liên quan gì đến việc Hội nghị APEC lần thứ 25 được tổ chức tại Đà Nẵng :

"Tôi thấy không có liên quan gì. Không phải Thành phố Đà Đẵng tổ chức mà chỉ có vai trò hỗ trợ thôi. Việc tổ chức diễn đàn này là việc của trung ương làm. Cho nên là sự đổi thay của lãnh đạo Đà Nẵng không có ảnh hưởng gì đến trọng tâm của việc tổ chức diễn đàn này".

Cơ hội kinh tế nhưng còn phụ thuộc nhiều vấn đề khác

Một doanh nhân ở Đà Nẵng là ông Trần Văn Lĩnh, Tổng Giám đốc, kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty cổ phần thương mại và thủy sản Thuận Phước nói với chúng tôi rằng Hội nghi APEC tại Đà Nẵng là một cơ hội cho các doanh nhân Việt Nam :

"Thông qua hội nghị APEC, tôi nghĩ doanh nhân Việt Nam, vốn ít có những cơ hội gặp gỡ những doanh nhân lớn trên thế giới, đây là dịp để họ tận mặt nhìn thấy được mình, và mình thấy được họ".

Công ty Thuận Phát của ông Lĩnh có xuất khẩu nhiều mặt hàng hải sản vào thị trường Mỹ. Ông nói rằng sản phẩm của công ty ông có mặt ở các siêu thị lớn của Mỹ như Costco, Walmart, nhưng có khi phải qua nhiều người trung gian, vậy Hội nghi APEC là nơi mà ông có thể gặp trực tiếp những khách hàng của ông ở Mỹ để loại đi lớp trung gian này.

Ông Lĩnh cũng có nói tới sự đáng tiếc là hiện nay Việt Nam không được công nhận là quốc gia có nền kinh tế thị trường nên các sản phẩm hải sản của Việt Nam bị Mỹ đánh thuế chống phá giá, mặc dù theo ông là những người nuôi thủy sản ở Việt Nam không hề được trợ cấp gì của nhà nước cũng như giá của thủy sản Việt Nam bán ở Mỹ có khi còn cao hơn thủy sản của một số nước khác.

"Trên đấu trường kinh tế thế giới mạnh được yếu thua hiện nay, mình là một quốc gia yếu, làm sao mà mình có thể chống lại sự áp đặt của một nền kinh tế lớn nhất toàn cầu được. Mình phải chịu thôi, còn sắp tới đây nó có như thế nào thì còn tùy nhiều chuyện lắm".

Theo ông, những vụ kiện chống hàng hóa Việt Nam lệ thuộc vào rất nhiều vấn đề, trong đó có cả chính trị, ông lấy ví dụ như các nước Philippines, Indonesia không hề bị áp thuế chống phá giá, mặt dù giá tôm của các nước này có khi còn thấp hơn cả giá tôm của Việt Nam trên thị trường Mỹ. Một vấn đề nữa mà theo ông Lĩnh, đã ảnh hưởng đến hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ trong thời gian qua là khuynh hướng hướng vào bên trong của nước Mỹ dưới thời ông Donald Trump.

Khi được hỏi là liệu giới doanh nghiệp cũng như quan chức Việt Nam có lợi dụng diễn đàn APEC để thương lượng giành lại sự công bằng cho sản phẩm của Việt Nam hay không, ông nói :

"Cũng không phải dễ, ngay cả APEC như thế này cũng không dễ. Thời gian thì không nhiều, mà thế giới thì có rất nhiều chuyện để cần bàn, chứ đâu phải chuyện hai bên, mà họ bàn đa phương chứ đâu phải song phương. Mà ngay như song phương thì giữa Việt Nam và Mỹ cũng có rất nhiều chuyện để bàn. Tất nhiên vấn đề này sẽ được biết đến, tuy nhiên tôi không tin là nó có thể được giải quyết bây giờ".

Chuyên gia Bùi Kiến Thành thì nói với chúng tôi rằng có thể sẽ có những cuộc gặp gỡ giữa hai nước Việt và Mỹ bên lề Hội nghi APEC 25, nhưng không phải để giải quyết một điều gì cụ thể ngay lúc này mà để khởi đầu những bước đi trong tương lai.

Kính Hòa

Nguồn : RFA, 09/10/2017

Thử giải bài toán nhức đầu Bắc Triều Tiên cho nước Mỹ của Donald Trump

Bom A, bom H, hỏa tiễn liên lục địa của Bắc Triều Tiên (North Korea) là chuyện nhức đầu của nước Mỹ, nhưng không phải chỉ là chuyện nhức đầu của riêng nước Mỹ bởi vì nếu chiến tranh nguyên tử bấm nút giữa Bắc Triều Tiên và Mỹ bùng nổ trong chớp mắt không ai biết chắc sự tàn phá khủng khiếp sẽ lan rộng tới đâu ? Quốc gia nào, gia đình nào, cá nhân nào, dù sống sót, mà không thấy đời sống thay đổi hay đảo lộn ? Thành ra tìm cách giải bài toán Bắc Triều Tiên cho nước Mỹ của Donald Trump chỉ vì không thể làm khách bàng quan "tọa sơn quan hổ đấu" ?!

Kim Jong-un sẽ không từ bỏ vũ khí hạch tâm như Mỹ, Nhật, Nam Hàn đòi hỏi

Mà giải bài toán này cũng không thể không bắt đầu bằng nhìn vào cuộc tranh giành ảnh hưởng và quyền lực đang diễn ra trên thế, giới, vào hiện trạng nước Mỹ của Donald Trump, Bắc Triều Tiên của Kim Jong-un, nước Tầu của Tập Cận Bình, Nhật, Nam Hàn (South Korea), Đài Loan, các nước Đông Nam Á...

Cũng không thể không nhìn thấy các nét chính trước khi bàn cách giải quyết.

Nhận định căn bản

1. Kim Jong-un sẽ không từ bỏ vũ khí hạch tâm như Mỹ, Nhật, Nam Hàn đòi hỏi. Không bao giờ. Trong hoàn cảnh của Kim và của chế độ cộng sản, phong kiến, thế tập Bắc Triều Tiên, bỏ vũ khí hạch tâm đồng nghĩa với tự sát. Nếu Mỹ muốn tìm một giải pháp chính trị thì phải chấm dứt đòi hỏi... "cực đoan" này. Nếu không chính thức công nhận Bắc Triều Tiên là một cường quốc nguyên tử thì Mỹ cũng phải chấp nhận đó là một thực tế không thay đổi được và tìm cách "sống" thích nghi với cái "sự đã rồi" (fait accompli) ấy.

2. Bắc Triều Tiên cũng không muốn tự sát mở cuộc chiến nguyên tử với Mỹ. Mỹ cũng chẳng muốn đấu nguyên tử với Bắc Triều Tiên, không tự sát cũng gần như tự sát - đánh nhau dù không chết nhưng mù mắt, cụt chân thì thắng để làm gì ? Tuy vậy việc leo thang "võ miệng" giữa Donald Trump và Kim Jong-un hoàn toàn có khả năng làm bùng nổ chiến tranh nguyên tử mà thực tâm không ai muốn.

3. Bắc Triều Tiên là địch thủ của Mỹ nhưng không phải là địch thủ chính. Nếu Mỹ làm ngơ để Kim Jong-un "quậy" tối đa thì Kim cũng chẳng làm hại được nước Mỹ bao nhiêu, hoặc còn lâu mới làm hại được Mỹ một cách đáng kể. Bắc Triều Tiên nghèo đói, cô độc, nước nhỏ chỉ 25 triệu dân, có ảnh hưởng gì trên thế giới ?

4. Địch thủ cạnh tranh quyền lực chính của nước Mỹ là nước Tầu. Tầu có khả năng làm hại quyền lợi Mỹ, có âm mưu và kế hoạch từng bước truất phế Mỹ để leo lên làm trùm thế giới. Bắc Triều Tiên không có khả năng này và cũng không thể có tham vọng lớn lao như thế. Cùng lắm là làm trùm bán đảo Cao Ly nhưng trước hết là phải sống sót, phải thoát cảnh bần hàn đã.

Cái hung hăng của Bắc Triều Tiên là một phần chính của sách lược sinh tồn. Cái mềm mỏng "thao quang dưỡng hối", "giấu mình, chờ thời" của Tầu trong mấy chục năm qua mới là sách lược bành trướng chết người. Mỹ sa lầy với Afghanistan, với Iraq, sa lầy với North Korea là những cơ hội bằng vàng để Tầu vượt lên phía trước và sắp qua mặt Mỹ đến nơi. Một khi Tầu đã biến được Biển Đông và Đông Nam Á thành "ao nhà" và "sân sau" thì Đài Loan, Nam Hàn, Nhật Bản sẽ bị tuyệt đường tiếp tế cực kỳ trọng yếu từ phía Nam lên, còn trụ được bao lâu ? Tiếp tục thân Mỹ được bao lâu nữa ? Một khi bị hất ra khỏi Châu Á - Thái Bình Dương, Mỹ còn thù nghịch với một nước Bắc Triều Tiên nghèo đói, cô độc cho mục đích thực tiễn gì ?!

5. Bề ngoài, Bắc Triều Tiên đe dọa tiêu diệt Mỹ bằng hỏa tiễn liên lục địa gắn bom A, bom H cũng như mạt sát Mỹ rất nặng lời, nhưng bên trong vẫn muốn dàn xếp tranh chấp với Mỹ qua đường thương thuyết sao cho có lợi nhất, chẳng hạn : triều đại họ Kim vẫn "muôn năm trường trị", Bắc Triều Tiên được hưởng "quy chế đặc biệt" là cường quốc hạt nhân, được Mỹ bang giao thân thiện, được Mỹ giúp đỡ phát triển kinh tế giống như Mỹ đã từng giúp Nam Hàn, Nhật Bản, Đài Loan, Tây Đức, các nước Tây Âu, nước Việt Nam cộng sản và cả nước Tầu cộng sản...

Nếu đã nhất định "không đội trời chung với đế quốc Mỹ", nếu không muốn lập lại cái "ping pong diplomacy" từng mở ra một khúc quanh hoàn toàn mới trong lịch sử bang giao Tầu- Mỹ, có lẽ nào Kim Jong-un chỉ vì say mê môn bóng rổ mà mấy lần mời "đến chơi" và ân cần đón tiếp tại thủ đô Bình Nhưỡng cầu thủ NBA nổi tiếng người Mỹ da đen Dennis Rodman như bạn tâm giao ? Một cánh cửa "khép mở hững hờ" như thế chẳng phải đã là tín hiệu… "ngươi đến với ta, ta cũng bằng lòng" ? Muốn hòa giải, Mỹ, là đại cường quốc, phải đi bước trước !

6. Bề ngoài, Bắc Triều Tiên và Tầu còn là đồng minh nhưng bên trong đã ghét nhau đến mức "cạn tầu, ráo máng". Nước Tầu càng giầu có, càng phách lối, càng muốn áp đặt, càng muốn kiểm soát. Bắc Triều Tiên càng nghèo mạt, càng tự ái, càng ương ngạnh, càng thách thức.

Tầu lãnh đạm với Bắc Triều Tiên bao nhiêu lại thân thiết với Nam Hàn bấy nhiêu. Từ lúc Kim Jong-un lên kế vị bố chưa hề giáp mặt "hoàng đế" Tập Cận Bình, nhiều phần là không muốn gặp, "không thèm gặp". Ngược lại Tập và các lãnh tụ Nam Hàn "giao du rất thân mật", qua lại, hội kiến, tham khảo thường xuyên. Tổng số giao thương Tầu-Nam Hàn đã vượt qua tổng số giao thương Tầu- Bắc Triều Tiên đến mấy chục lần chưa kể các doanh nghiệp Nam Hàn đã đầu tư hàng trăm tỉ đô la vào kinh tế nước Tầu.

Kim Jong-un ngờ vực một cách rất có lý Tầu ngấm ngầm tìm cách ám hại mình nên đã ra tay trước một cách rất bất ngờ và quyết liệt : giết phăng đại tướng Jang Song-thaek, chồng của cô ruột, giết luôn cả anh trai cùng cha khác mẹ Kim Jong-nam vốn là 2 quân bài chủ yếu của Tầu nhằm giữ Bắc Triều Tiên trong tầm kiểm soát. Rất đau, rất mất thể diện Tầu đành cắn răng chờ cơ hội trừ khử Kim Jong-un. Kim thì biết rõ "bát nước đã đổ xuống đất", tình nghĩa đứt đoạn, chỉ còn bước tới, tiếp tục thử nghiệm, cải tiến, hoàn thiện các vũ khí hạt nhân, bất chấp Tầu biểu quyết chế tài và thực thi cấm vận.

(Mặc dù trẻ tuổi, được bố đặt lên "ngai vàng" khá đột ngột, không có kinh nghiệm gì về chính trị quyền lực trước đó, bề ngoài lại nặng nề, phục phịch, Kim Jong-un đã sớm chứng tỏ bản lĩnh của một tay độc tài có hạng, nắm rất vững tình hình nội bộ bằng sắt và máu, phòng thủ an ninh rất kín, quyết đoán và ngang tàng hơn cả bố và ông nội. Kim Jong-un quả thật không lép vế chút nào khi đối phó với Tập Cận Bình và Donald Trump, lãnh tụ siêu cường quốc).

7. Tầu không muốn chiến tranh nguyên tử giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên bùng nổ, sợ bị lôi cuốn rồi "đầu chẳng phải, phải tai". Tầu cũng không muốn bị lôi cuốn vào chiến tranh trên bán đảo Cao Ly lần nữa, dù chỉ là chiến tranh quy ước, khi đang theo đuổi thượng sách "bất chiến tự nhiên thành" nói chung và khi đang giao thương rất có lợi với Nam Hàn, nói riêng. Mặt khác Tầu rất muốn Mỹ và Bắc Triều Tiên tiếp tục thù nghịch bởi vì nếu Mỹ không còn là kẻ thù chính của Bắc Triều Tiên thì hỏa tiễn có gắn bom A, bom H của Kim Jong-un còn chủ yếu dùng để đối phó với ai ngoài nước Tầu, mặc dù họ Kim chẳng cần Mỹ xúi giục ?

8. Bom A, bom H và hỏa tiễn của Bắc Triều Tiên nguy hiểm đối với Tầu hơn đối với Mỹ vì khoảng cách giữa Bắc Triều Tiên và Tầu quá gần, độ chính xác sẽ cao hơn, thời gian để phản ứng ngắn hơn... Nếu Bắc Triều Tiên trở mặt, công khai thù nghịch, cả nước Tầu sẽ thấy thần chết lơ lửng ngay trên đầu ! Tuy thế, Tầu cũng không dám mạo hiểm dùng vũ khí hạt nhân đánh úp Bắc Triều Tiên vì không chắc ăn 100%. Nếu "first strike" của Tầu không hủy diệt được tất cả mục tiêu cần hủy diệt thì Bắc Kinh, Thượng Hải, Trùng Khánh, Thiên Tân... rất khó thoát số phận của Hiroshima, Nagasaki năm xưa khi Kim Jong-un phản công theo bài bản sách lược "second strike".

9. Hòa giải với Bắc Triều Tiên, nước Mỹ sẽ không tránh được những hệ luỵ, hậu quả rắc rối nhưng cái giá của sự nhượng bộ vẫn rẻ hơn cái giá của sự tiếp tục leo thang thù nghịch, hay cái giá của chiến tranh. Đấy là chưa kể để gỡ một thế cờ bí trên bàn cờ thế giới, sáng kiến ngoại giao mới này, đối với nước Mỹ, là chấp nhận "lùi một bước để tiến hai ba bước". Bỏ lên bàn cân, cái lợi về lâu dài có thể vượt quá cái hại trước mắt. Điểm chính yếu là ngọn giáo thù Bắc Triều Tiên đang chĩa vào trái tim nước Mỹ thì đẩy nó sang một bên để nó hướng về phía trái tim đối thủ chính của mình. Bấy lâu nay Tầu đã dùng Bắc Triều Tiên để kiềm chế, cầm chân nước Mỹ thì bây giờ là lúc "biến nghịch cảnh thành cơ hội" cho nước Mỹ "đáp lễ" dùng Bắc Triều Tiên để kiềm chế, cầm chân nước Tầu đang vươn lên mạnh mẽ. 

10. Mỹ làm hòa với Bắc Triều Tiên cũng có hiệu ứng thực tế là trao gánh nặng bảo vệ Nam Hàn cho chính nước Tầu. Tầu được hưởng những mối lợi lớn lao đến từ chế độ tư bản Nam Hàn thì "ăn cây nào, rào cây ấy", Tầu phải lo bảo vệ Nam Hàn là chuyện hoàn toàn hợp lý.

Mỹ làm hòa với Bắc Triều Tiên cũng có hiệu ứng thực tế là trao gánh nặng bảo vệ Nam Hàn cho chính nước Tầu.

Thực ra Nam Hàn, cường quốc kinh tế trên thế giới, hiện chơi trò "bắt cá hai tay" - Đồng minh với Mỹ để hưởng cái dù nguyên tử che chở của Mỹ chống lại đe dọa của Bắc Triều Tiên, "đồng minh" cả với Tầu để làm ăn và làm giầu. Nếu mai đây tranh chấp Mỹ-Tầu bùng nổ, không ai biết chắc Nam Hàn sẽ chọn đứng về bên nào ? Nếu Nam Hàn đã thân thiết với Tầu như thế, có gì là cấm kỵ nếu Mỹ cũng "bắt cá hai tay" - làm "bạn" với Nam Hàn, "bạn" luôn cả với Bắc Triều Tiên ?

Nam Hàn cũng chẳng phải quá lo lắng vì thừa sức đương đầu với Bắc Triều Tiên trong chiến tranh quy ước, chỉ thiếu vũ khí hạch tâm để cân bằng vũ khí hạch tâm của Bắc Triều Tiên. Tầu sẽ ngầm giúp ngầm giúp Nam Hàn thủ đắc vũ khí hạch tâm ? Hoặc làm ngơ cho Nam Hàn tự phát triển lấy vũ khí hạch tâm ? Hoặc Tầu nên chính thức cảnh cáo Bắc Triều Tiên "mọi cuộc tấn công bằng vũ khí hạch tâm chống lại Nam Hàn sẽ bị xem là tấn công hạch tâm vào chính Trung Quốc và sẽ bị đáp trả tương xứng" ? Dẫu sao, bảo vệ Nam Hàn cách nào tốt nhất là sẽ là... chuyện "riêng" của Trung Quốc, Mỹ không lý đến nữa.

"Trong chính trị quốc tế không bạn muôn đời, không có kẻ thù muôn kiếp, mà chỉ có quyền lợi của quốc gia"! Chẳng phải Donald Trump luôn miệng "America First" và trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc mới đây đã cổ võ tất cả các quốc gia trên thế giới... theo gương Mỹ, đặt quyền lợi của nước mình lên trên hết đấy sao ?

11. Một khi Mỹ làm hòa với Bắc Triều Tiên, minh thị hay mặc nhiên chấp nhận Bắc Triều Tiên là cường quốc hạt nhân, cũng như rút bớt sự hiện diện quân sự ở Đông Bắc Á thì một hiệu ứng thực tế khác là nước Nhật sẽ nhanh chóng trở thành một cường quốc hạt nhân khác, nhờ vào trình độ kỹ thuật, khoa học tiến bộ của chính mình, dù dân có chống hay không chống.

Một khi Nhật "hùng mạnh" trở lại bằng cách "tái võ trang" như thế thì cán cân quyền lực ở Châu Á sẽ thăng bằng hơn, Tầu không dễ gì độc chiếm Biển Đông và gánh nặng trên vai của nước Mỹ cũng bớt nặng đi. Sau Nhật, có thể có thêm nhiều nước khác tìm cách thủ đắc vũ khí nguyên tử như Đài Loan, như Iran... Một trào lưu không tránh được, hệ quả tất yếu của tiến bộ khoa học và cạnh tranh sinh tồn.

Tuy vậy, một thế giới có nhiều cường quốc nguyên tử, trông đáng sợ hơn, không nhất thiết có nghĩa hiểm họa chiến tranh nguyên tử sẽ lớn hơn, mặt khác lại có thể có hậu quả tích cực là thế giới nhất cực mà Mỹ "từ chối" làm bá chủ sẽ trở thành thế giới đa cực, với nhiều trung tâm quyền lực khác nhau và tương đối bình đẳng.

Nước Mỹ của Donald Trump không còn muốn làm "minh chủ võ lâm" hay "lãnh tụ của thế giới tự do" vì nợ nần, vì đuối sức, vì tự thấy "lợi bất cập hại", vì "kính chẳng bỏ phiền", muốn "thoái vị" để trở lại chủ nghĩa cô lập một cách tương đối an toàn thì công thức thế giới đa cực có lẽ là lối thoát tốt đẹp nhất cho Mỹ trong tình trạng hiện tại, hoặc ít nhất cũng tốt đẹp hơn là cái thế giới nhất cực nhưng với ông trùm mới là nước Tầu của Tập Cận Bình.

Gợi ý giải pháp

1. Như Richard Nixon gửi Henry Kissinger bí mật đến Bắc Kinh năm 1971, Donald Trump bí mật gửi đặc sứ cao cấp và thân tín (chẳng hạn cố vấn Ivanka Trump, con gái, hoặc cố vấn cao cấp Jared Kushner, con rể, hoặc chánh văn phòng Bạch Cung John Kelly...) đến Bình Nhưỡng gặp Kim Jong-un thông báo những nhượng bộ tối đa của Mỹ để đổi lấy các nhượng bộ tối thiểu của Bắc Triều Tiên.

Nhượng bộ của Mỹ :

- Không còn đòi Bắc Triều Tiên phải từ bỏ vũ khí hạch tâm.

- Đơn phương chấm dứt các biện pháp chế tài và cấm vận chống Bắc Triều Tiên.

- Công nhận Bắc Triều Tiên và chính thức thiết lập bang giao, trao đổi đại sứ.

- Triệt thoái sự hiện diện quân sự khỏi lãnh thổ Nam Hàn trong theo hạn kỳ nhất định, vừa phải, hợp lý.

- Hủy bỏ các cuộc tập trận thường kỳ hàng năm chung với quân đội Nam Hàn.

- Bầy tỏ ý định muốn tham gia và giúp đỡ Bắc Triều Tiên phát triển kinh tế .

- Chấp nhận cho Bắc Triều Tiên hưởng quy chế "tối huệ quốc" trong giao thương với Mỹ...

Nhượng bộ của Bắc Triều Tiên (chủ yếu giữ thể diện cho nước Mỹ) :

- Ngưng việc thử các vũ khí hạch tâm.

- Tuyên bố "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai", chấm dứt tình trạng thù nghịch đối với nước Mỹ.

- Cam kết tìm cách thống nhất đất nước Triều Tiên bằng các biện pháp hòa bình thông qua đàm phán Bắc Triều Tiên-Nam Hàn.

- Chấp nhận quy chế "tối huệ quốc" đối với các hàng hóa, dịch vụ, đầu tư đến từ nước Mỹ.

- Cam kết không bán, không phổ biến vũ khí hạch tâm...

2. Chuẩn bị công luận trong và ngoài nước Mỹ để có sự ủng hộ cần thiết và giảm thiểu mọi chống phá đối với thỏa ước "biến thù thành bạn" giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên, Donald Trump và Kim Jong-un đóng kịch như thật (hay tiếp tục đóng kịch như thật ?), diễn vở tuồng "giận dữ như sắp nổi điên", nhục mạ nhau bằng những thậm từ, hăm dọa tiêu diệt thành tro bụi mọi kẻ thù chính và... đồng bọn, ra lệnh chuẩn bị chiến tranh, ban bố tình trạng khẩn cấp, xây hầm trú ẩn, tích trữ lương thực...

Bên này di chuyển pháo đài bay chiến lược B1, tầu ngầm nguyên tử đến gần các mục tiêu, bên kia liên tiếp bắn hỏa tiễn liên lục địa vào không gian phô trương khả năng sẵn sàng... Tất cả tạo một tình trạng hoảng loạn trên toàn thế giới như sắp tận thế...

Liên Hiệp Quốc, các tổ chức quốc tế, các nước Tầu, Nga, Anh, Pháp, Đức, Nhật, Nam Hàn... lãnh tụ tôn giáo, chính trị gia, nhân sĩ, báo chí, dân thường... đều tới tấp, đổ xô vào can ngăn cả hai bên, kêu gọi bình tĩnh, đối thoại, nhường nhịn... nhân danh "hòa bình trên hết".

Trước những thỉnh cầu chính đáng và tha thiết, trước áp lực của công luận mạnh mẽ, rộng rãi như thế, Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim đành gác bỏ "thù riêng"... cho bật đèn xanh bắt đầu cuộc đối thoại song phương chính thức Mỹ- Bắc Triều Tiên. Cuộc đối thoại cù cưa, cò kè, bớt một thêm hai cuối cùng cho ra một hòa ước quốc tế "mới toanh" nhưng các điểm chủ yếu đã được bí mật thỏa thuận từ mấy tháng trước !

Sau khi "make deal" với Bắc Triều Tiên mà nội dung vượt quá sự dự đoán của hầu hết mọi người, đặc biệt là trước sự tức giận của nước Tầu, nước Nga, trước sự thất vọng của nước Nhật, của Nam Hàn, Donald Trump tiếp tục giữ kín chuyện "ăn vụng, đi đêm, đóng kịch" với Kim Jong-un nhưng sẽ không bỏ lỡ cơ hội tự ca ngợi đã cứu nước Mỹ khỏi bờ vực chiến tranh nguyên tử, giải quyết được gánh nặng Bắc Triều Tiên do các tổng thống tiền nhiệm để lại, bằng "nghệ thuật thỏa hiệp thành công" (The Art of the Deal) rất cao siêu của mình.

Cũng đành phải chúc cho Donald Trump may mắn !

Cao Tuấn

(08/10/2017)

Donald Trump : "Iran thử tên lửa lộ rõ khe hở thỏa thuận 2015" (RFI, 24/09/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 23/09/2017 đề nghị xem xét lại thỏa thuận hạt nhân Iran được ký kết năm 2015, đồng thời cáo buộc Iran câu kết với Bắc Triều Tiên. Tuyên bố này được đưa ra ngay sau khi Tehran thông báo thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo tầm xa trong cùng ngày.

Tên lửa của Iran trong cuộc diễu binh tại Tehran, ngày 22/09/2017 - Reuters

Trên trang mạng Twitter, tổng thống Mỹ viết : "Iran vừa thử nghiệm một tên lửa đạn đạo có khả năng bắn đến lãnh thổ Israel. Chính quyền Iran còn hợp tác với Bắc Triều Tiên. Chúng ta thật sự chưa đạt được một thỏa thuận".

Sáng sớm ngày thứ Bảy 23/09, Tehran thông báo thử nghiệm "thành công" một loại tên lửa đạn đạo mới có tầm bắn đến 2000km. Như vậy, về lý thuyết, tên lửa này có thể tấn công lãnh thổ Israel, kẻ thù không đội trời chung của Iran, cũng như là các căn cứ quân sự Mỹ trong khu vực.

Vụ bắn thử tên lửa lần này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Iran và Mỹ gia tăng. Donald Trump từ khi bước vào Nhà Trắng không ngừng đe dọa rút ra khỏi thỏa thuận hạt nhân mà chính phủ Hoa Kỳ dưới thời tổng thống Barack Obama và năm cường quốc khác (Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc và Đức) đã ký kết với Iran vào năm 2015.

AFP nhắc lại thỏa thuận này không ngăn cấm Iran tiến hành các hoạt động thử nghiệm tên lửa đạn đạo, nhưng nghị quyết 2231 của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc yêu cầu Tehran không tiến hành các chương trình thử nghiệm cho phép phát triển các loại tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.

Thỏa thuận này có nghĩa vụ bảo đảm một cách nghiêm ngặt mục đích dân sự và hòa bình của chương trình hạt nhân Iran, nhằm đổi lấy việc dỡ bỏ dần lệnh cấm vận nhắm vào Téhran.

******************

Iran tuyên bố thử thành công hỏa tiễn đạn đạo mới (RFI, 23/09/2017)

Theo AFP, hôm 23/09/2017, Teheran thông báo đã thử thành công một tên lửa có tầm bắn 2.000 km. Đài truyền hình quốc gia nước này đưa lên các hình ảnh về vụ bắn thử Khoramshahr.

Tên lửa mới Khoramshahr của Iran có tầm bắn 2.000 k (STR / AFP)

Thông báo được đưa ra đúng vào lúc quan hệ giữa Hoa Kỳ và Iran đang rất căng thẳng. Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, được ký năm 2015, cùng với 5 quốc gia khác.

Thỏa thuận nói trên không cấm Iran phát triển tên lửa đạn đạo, tuy nhiên nghị quyết 2231 của Liên Hiệp Quốc – nghị quyết phê chuẩn thỏa thuận nói trên –yêu cầu Teheran không phát triển các loại hỏa tiễn có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.

Tư lệnh lực lượng không quân và không gian của Iran, tướng Amir Alir Hadjizadeh, hôm qua, tuyên bố các tên lửa Khoramshahr có thể mang "nhiều đầu đạn quy ước", cùng lúc tấn công nhiều mục tiêu khác nhau.

Ngày 15/10 tới, tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ phải thông báo với Quốc Hội Mỹ là, theo quan điểm của ông, Iran có tôn trọng các cam kết trong thỏa thuận nói trên hay không. Nếu nguyên thủ Mỹ nói là không, Quốc Hội Hoa Kỳ có thể sẽ áp dụng trở lại các trừng phạt đối với Iran, được dỡ bỏ sau thỏa thuận nói trên.

Trọng Thành

**************

Iran thử hỏa tiễn nhằm phản đối Trump (BBC, 23/09/2017)

Iran nói nước này đã thử nghiệm một hỏa tiễn tầm trung mới, nhằm phản đối Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Iran tiến hành vụ thử hỏa tiễn tầm trung bất chấp lời đe dọa của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Vụ phóng hỏa tiễn Khoramshahr, với tầm bay 2.000 km, đã được chiếu trên truyền hình quốc gia, tuy vẫn chưa rõ về thời điểm của vụ thử.

Tại Liên Hiệp Quốc hôm thứ Ba, 19/9/2016, ông Trump đã chỉ trích chương trình hỏa tiễn của Iran và thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với nước này.

Hôm thứ sáu, 22/9, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói Iran sẽ tăng cường sức mạnh quân sự của mình.

Hỏa tiễn Khoramshahr được phóng vào hôm thứ Sáu ở Tehran.

Nó có khả năng mang nhiều đầu đạn hạt nhân, theo truyền hình nhà nước Iran.

Hoa Kỳ đã loan bố các biện pháp cấm vận mới với Iran hồi tháng Bảy nhắm vào chương trình tên lửa đạn đạo của Tehran và điều mà chính quyền Trump nói là sự trợ giúp của Iran với các tổ chức khủng bố.

Chính quyền Mỹ cũng áp đặt lệnh trừng phạt đối với Iran sau một cuộc thử hỏa tiễn đạn đạo hồi tháng Một.

Mạt sát lẫn nhau

Mỹ nói rằng các vụ phóng thử đã vi phạm tinh thần của thỏa thuận năm 2015 giữa Iran và sáu cường quốc thế giới để hạn chế các chương trình hạt nhân của Iran nhằm đổi lấy sự giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt.

Tổng thống Trump dự kiến sẽ nói với Quốc hội vào ngày 15 tháng Mười liệu ông có tin rằng Iran đã tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không và liệu ông có cho rằng Hoa Kỳ có thể tiếp tục tuân thủ thỏa thuận này.

Tại Đại hội đồng LHQ tuần này, các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Iran đã có những lời lẽ qua lại chỉ trích, mạt sát lẫn nhau.

Tổng thống Trump phát biểu, đưa Iran vào trong một nhóm các chế độ độc tài nhỏ "xấu xa", nói chế độ này sẽ dẫn tới "cái chết và sự hủy diệt" và cho rằng thỏa thuận hạt nhân với Iran là điều đáng "xấu hổ" với nước Mỹ.

Ông Rouhani đáp lại bằng cách nói ông Trump là một "gã xấu" mới xuất hiện với chính trị quốc tế và nói các phát ngôn của lãnh đạo Mỹ là "ngu dốt, vô lối và thù hận".

Ông Rouhani nói quốc gia của ông sẽ "không làm người đầu tiên" vi phạm thỏa thuận mà ông Trump đã đe dọa rút nước Mỹ ra khỏi, mặc dù các nước kí kết khác và giới quan sát quốc tế nói Iran đã tuân thủ các điều khoản.

Hôm thứ Tư, ông Trump nói ông đã có quyết định của mình nhưng chưa tiết lộ.

Tổng thống Mỹ lại sỉ vả lãnh đạo Bắc Triều Tiên (RFI, 23/09/2017)

Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên trong hồ sơ hạt nhân, vốn đã trầm trọng, lại tăng thêm một nấc với thông điệp Twitter của tổng thống Mỹ sáng hôm qua, thứ Sáu 22/09/2017, trong đó tổng thống Mỹ gọi lãnh đạo Bắc Triều Tiên là "kẻ điên". Nga kêu gọi Donald Trump và Kim Jong Un hạ nhiệt.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un vẫn nắn gân nhau qua màn đấu khẩu nảy lửa. Reuters/Kevin Lamarque, KCNA

Donald Trump tung lên Twitter thông điệp : "Kim Jong Un của Bắc Triều Tiên, rõ ràng là một kẻ điên rồ, đang tâm bỏ đói và giết hại dân chúng của chính nước mình. Con người này sẽ gặp phải những thử thách chưa từng thấy".

Vài giờ trước đó, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un lần đầu tiên trực tiếp đáp lời tổng thống Mỹ, lên án ông Trump đã "sỉ nhục" cá nhân và toàn thể đất nước trước sự chứng kiến của cộng đồng quốc tế, và khẳng định sẵn sàng có những hành động trả đũa chưa từng có.

Hai ngày trước đó, phát biểu trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, tổng thống Mỹ đe dọa sẽ "hủy diệt hoàn toàn" Bắc Triều Tiên, nếu vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng đe dọa Hoa Kỳ và các đồng mình.

Sau những lời lẽ bốc lửa của hai lãnh đạo Mỹ - Bắc Triều Tiên, đến lượt ngoại trưởng Nga lên tiếng. Phát biểu với báo giới bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, ông Serguei Lavrov kêu gọi hai bên lấy lại bình tĩnh, với nhận xét việc các lãnh đạo dùng lời lẽ nhục mạ nhau là "rất dở và không thể chấp nhận được".

Theo AFP, nhiều chuyên gia lo ngại khẩu chiến giữa hai lãnh đạo Mỹ và Bắc Triều Tiên sẽ còn dữ dội hơn. Một chuyên gia về Đông Bắc Á, ông John Delury, Đại học Yonsei, Seoul, dự báo là điều này có thể góp phần dẫn đến những hệ quả "rất nghiêm trọng".

Về khả năng Bình Nhưỡng thử bom nhiệt hạch tại Thái Bình Dương, như một biện pháp trả đũa mà ngoại trưởng Bắc Triều Tiên vừa cho biết thứ Năm, một giới chức Hoa Kỳ ẩn danh khẳng định Washington xem xét nghiêm túc mối đe dọa này.

Trọng Thành

****************

Nga : Trump và Kim cư xử như trẻ mẫu giáo (BBC, 23/09/2017)

Ngoại trưởng Nga nói cuộc khẩu chiến giữa Donald Trump và Kim Jong-un giống như một cuộc ẩu đả của trẻ mẫu giáo.

Ngoại trưởng Sergei Lavrov gọi cuộc khẩu chiến giữa Trump và Kim là cuộc ẩu đả của trẻ mẫu giáo

Nhà lãnh đạo Bắc Hàn trước đó nói Tổng thống Hoa Kỳ bị "rối loạn thần kinh" và là "gã lẩm cẩm" sau khi ông Trump đe dọa sẽ tiêu diệt Bắc Hàn.

Ông Trump đáp lại bằng một dòng tin trên mạng xã hội Twitter, gọi ông Kim là "tên điên rồ".

Ngoại trưởng Sergei Lavrov kêu gọi hai bên dừng lại, "để làm dịu đi những cái đầu nóng".

Ông nói : "Vâng, chúng ta không thể chấp nhận được việc Bắc Hàn tiếp tục với các phi vụ quân sự hạt nhân nhưng cũng không thể chấp nhận chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên được".

Ông kêu gọi cho một tiến trình chính trị, mà ông nói là một phần quan trọng trong tiến trình của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

"Cùng với Trung Quốc chúng ta sẽ tiếp tục tìm kiếm một cách tiếp cận hợp lý chứ không phải một cách cảm tính như khi lũ trẻ ở trường mẫu giáo bắt đầu đánh nhau và không ai có thể ngăn cản chúng", ông nói.

Nhà lãnh đạo Bắc Hàn đã công kích ông Donald Trump vài ngày sau bài diễn văn của tổng thống Hoa Kỳ tại LHQ, nói ông sẽ "tiêu diệt hoàn toàn" Bắc Hàn nếu Hoa Kỳ buộc phải tự bảo vệ mình hoặc các đồng minh.

Ông cũng nhạo báng Kim Jong-un với lời bình luận : "Anh hùng hỏa tiễn đang thực hiện phi vụ tự tử".

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Bắc Hàn nói những nhận xét "nhục mạ" của Tổng thống Hoa Kỳ chứng tỏ ông đã đúng khi phát triển vũ khí cho Bắc Hàn.

Lần đầu tiên nhà lãnh đạo Bắc Hàn đưa ra một phản ứng trực tiếp nhắm vào một cá nhân quốc tế như thế, và đây là lại Tổng thống Hoa Kỳ, Donald Trump.

Trong một tuyên bố cá nhân hiếm hoi, ông Kim nói rằng ông Trump sẽ "phải trả giá đắt" cho bài phát biểu mà ông Kim đánh giá là "lời nói gàn dở bất lịch sự chưa từng thấy".

Ông Kim nói rằng ông Trump đã xúc phạm Bắc Hàn trong con mắt của thế giới, và đe doạ "chắc chắn và nhất định phải kiểm soát gã lẩm cẩm rối loạn thần kinh người Mỹ này bằng lửa".

Các chuyên gia nói rằng đây là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo Triều Tiên đưa ra một phản ứng trực tiếp nhắm đến một cá nhân quốc tế - và động thái này cần phải được xem xét nghiêm túc và triệt để.

Trung Quốc cũng kêu gọi hai bên hạ nhiệt, nói rằng vấn đề "phức tạp và nhạy cảm".

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khang nói : "Tất cả các bên liên quan nên kiềm chế thay vì kích động lẫn nhau".