Thông Luận

Nga thay đổi chiến thuật, "gặm nhấm" lực lượng Ukraine

Chi Phương, RFI, 09/04/2024

Gần đây, Nga đã áp dụng các chiến thuật mới trong cuộc chiến ở Ukraine kéo dài từ hơn hai năm qua. Trong lúc Kiev vẫn mong đợi thêm viện trợ quân sự từ phương Tây, Nga gặm nhấm từ từ lãnh thổ Ukraine, làm tiêu hao nguồn lực của Kiev ; đồng thời, Nga thực hiện các bước tấn công "hiệu quả" hơn, như trong đợt tấn công quy mô lớn vào hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Quân nhân Ukraine được chụp lại qua kính nhìn ban đêm (NVG), trên tiền tuyến gần Avdiivka, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 20/03/2024. AP - Alex Babenko

Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW), kể từ tháng 10/2023, Nga đã chiếm được 505 km2 từ lãnh thổ Ukraine. Tuần báo Pháp Le Point nhận định rằng sự tiến triển của lực lượng Nga khá chậm chạp, nhưng lại duy trì cường độ. Hôm 30/03/2024, lần đầu tiên trong vòng 6 tháng, Ukraine đã đẩy lùi được một tiểu đoàn Nga ở gần Adiivka, đây là một nỗ lực đáng kể khi thành phố Adiivka rơi vào tay Nga từ giữa tháng Hai. Mặc dù đã phá hủy được nhiều xe bọc thép của Nga, nhưng quân đội Ukraine đã phải rút lui về giữ thế thủ trên nhiều mặt trận. Báo cáo của ISW cũng chỉ ra rằng khả năng tấn công của quân đội Nga đã buộc Ukraine phải tiêu hao nhiều lực lượng, cả về nhân lực và nguồn lực vốn đã hạn chế để tự vệ.

Trên thực tế, nhà tư vấn về rủi ro toàn cầu, Stéphane Audrand, trả lời Le Point, cho rằng "Nga đang tập trung gặm nhấm quân đội Ukraine hơn là lãnh thổ nước này". Từ nhiều tháng qua, các đơn vị của Kiev trên chiến tuyến không có sự luân chuyển quân, những tổn thất về nhân lực (bị giết, bị thương, hay bị quân Nga bắt giữ), lại không được thay thế. Gần đây, Ukraine đã hạ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống còn 25 tuổi. Điều này cho thấy Ukraine đang rất cần nguồn lực.

Trên chiến trường, Kiev thiếu hụt đạn dược và lợi thế vẫn luôn nghiêng về phía Nga. Không quân Nga cũng hoạt động tích cực, thực hiện hàng trăm phi vụ mỗi ngày. Loại bom FAB-250 và FAB-500 được trang bị thêm cánh và cho phép bay xa đến 70 km đến gần mục tiêu hơn. Các máy bay ném bom của Nga vẫn nằm ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không Ukraine. Các máy bay này tấn công vào tiền tuyến, đặc biệt là các trung tâm chỉ huy và các kho hậu cần của Ukraine, theo như nhận định của Stéphane Audrand.

Theo Le Point, nếu nhận được các chiến đấu cơ F-16, và các tên lửa không đối không, áp lực đối với quân đội Ukraine có thể sẽ giảm đi. Cuộc săn lùng đạn dược, do CH Séc khởi xướng, sẽ cung cấp cho Ukraine 800 000 đạn pháo loại 150 152 mm. Trong lúc chờ đợi viện trợ, Kiev tăng cường sử dụng drone để chống đỡ các vụ tấn công của Nga. Nhiều video cho thấy các drone loại FPV(First Person View) đã tấn công các xe bọc thép và lính Nga trên bộ.

Nga cải tiến kho vũ khí cũ

Tuy nhiên, những thiệt hại của quân Nga trên chiến trường lại thường xuyên được bù đắp. Các kho vũ khí của Nga được cải tiến, ví dụ như các xe tăng cũ được trang bị thêm vỏ bọc và các thiết bị điện tử. Các vũ khí này không phải chất lượng cao nhưng dẫu sao cũng làm tăng thêm số xe tăng trong kho vũ khí của Nga.

Theo ước tính của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Anh (IISS), được công bố vào tháng 2, Nga vẫn còn đủ số xe bọc thép chất lượng thấp hơn trong kho, để bù đắp tổn thất trong khoảng ba năm nữa.

Gần đây, Nga cũng tăng cường sử dụng các thiết bị hạng nhẹ nhưng mang tính cơ động hơn, theo như nhận định của Alexander Clarkson, giảng viên tại King’s College London. Loại xe địa hình AVT ( all-terrain vehicle) do Trung Quốc sản xuất, xuất hiện trên chiến tuyến ở Ukraine vào cuối năm 2023, ngày càng được Nga sử dụng nhiều hơn trong thời gian gần đây. Mặc dù không được bọc thép, những chiếc xe AVT này thường bị các drone của Ukraine phát hiện nhanh chóng. Tuy nhiên, khả năng di chuyển nhanh chóng, không tạo ra nhiều bụi, có thể khéo léo hạ gục đối thủ một cách bất ngờ. Trang World Reviews Politics, trích dẫn nhận định của nhà phân tích quân sự Rob Lee, thuộc tổ chức tư vấn Foreign Policy Research Institute, cho rằng "việc tăng cường sử dụng loại xe AVT và các thiết bị hạng nhẹ khác hiệu quả hơn, cho thấy các đơn vị của Nga vẫn có thể thích ứng với những thách thức mới, bất chấp những rối loạn trong chế độ Putin". Sau nhiều sai sót đẫm máu khi lái AVT, lính Nga dần thích nghi và học được những cách lẫn tránh drone của Ukraine, dễ dàng di chuyển trên chiến tuyến.

Theo báo cáo của Viện Nghiên Cứu chiến tranh, vốn theo dõi thường nhật cuộc xung đột, Nga cũng đã sử dụng nhiều phương tiện hơn so với quan sát trước đây trong các cuộc tấn công chiến thuật, "quân đội Nga có thể không còn bị hạn chế hoặc lo ngại về tổn thất xe bọc thép và xe tăng".

Về phía Ukaina, các xe tăng Leopard, Abrams hay Challenger dĩ nhiên là hiện đại hơn, có khả năng phòng thủ tốt hơn, nhưng số lượng lại ít hơn. Phần lớn các vũ khí của Ukraine chủ yếu có từ thời Liên Xô. Do đó mà Ukraine phải tăng cường phòng thủ, xây dựng các chiến hào và các boongke ngầm ở miền đông đất nước.

Thay đổi chiến lược tấn công vào cơ sở năng lượng của Ukraine

Từ cuối tháng Ba, Nga cũng đã tăng cường các chiến dịch tấn công vào các cơ sở năng lượng của Ukraine, với quy mô lớn chưa từng có kể từ khi xâm lược Ukraine. Giới chuyên gia cho rằng Nga đã thay đổi chiến lược. Thay vì tấn công vào dịp cuối năm, trước mùa đông, khi Ukraine đã có sự chuẩn bị, phòng thủ, quân đội Nga nay thực hiện công tác trinh sát trước, xác định rõ mục tiêu và thiệt hại của cuộc tấn công, cũng như các vị trí phòng thủ của các cơ sở năng lượng, và thường chọn những nơi ít phòng thủ. Trước kia, Nga dùng 3 drone và hai tên lửa tấn công vào mục tiêu, thì nay, Nga phóng 6 tên lửa và 15 drone vào mục tiêu đó. Nhiều cơ sở năng lượng có thể sẽ không được sửa chữa kịp thời trước mùa đông năm sau.

Theo báo Financial Times, trong đợt tấn công phá hủy lưới điện Ukraine, Nga sử dụng các loại vũ khí hiện đại hơn, thay vì "đánh bừa" như trước kia. Ví dụ như vụ tấn công vào một nhà máy điện than, Nga sử dụng tên lửa đạn đạo dẫn đường trị giá 100 triệu đô la, và để bắn hạ thì chỉ có thể sử dụng hệ thống phòng không Patriot mà Ukraine không có nhiều.

Đội ngũ "tân binh" Nga

Thêm vào đó, còn một mối nguy khác đang rình rập Kiev. Sắc lệnh tuyển lính nghĩa vụ quân sự của Vladimir Putin, hồi cuối tháng Ba vừa qua, cho phép huy động khoảng 150 000 lính từ 18 đến 30 tuổi. Khả năng tác chiến của lực lượng "tân binh" này chắc chắn sẽ chưa tốt, nhưng đủ để tiến vào một mặt trận mà Ukraine ít phòng thủ hơn. Như vậy, Nga có thể nhanh chóng thành lập một đội ngũ mới sẵn sàng chiến đấu ngay mùa hè này và đe dọa Kharkiv, thành phố lớn thứ hai Ukraine.

Kharkiv có khoảng 1,5 triệu dân sinh sống trước chiến tranh, với vị trí chiến lược, là trạm trung chuyển về đường bộ và đường sắt ở miền đông Ukraine. Nơi đây cũng tập trung nhiều hoạt động công nghiệp, nhất là các nhà máy sản xuất vũ khí.

Theo nguồn tin từ tình báo Ukraine, được The Economist trích dẫn, Nga đang thực hiện đợt huấn luyện quy mô lớn ở Siberia, với sự tham gia của khoảng 120 000 binh lính. Đầu tháng Tư, 03/04, tổng thống Ukraine dự báo khả năng Nga có thể huy động thêm 300 000 lính. Kharkiv được coi là một trong những mục tiêu tấn công của Nga. Dù đây chỉ là một khả năng, nhưng truyền thông Nga đã nhiều lần đưa tin và mục đích có thể là gieo rắc nỗi sợ hãi cho cư dân Kharkiv, những người vẫn ở lại, hoặc là để xoa dịu phe ủng hộ chiến tranh, sau các cuộc tấn công của Ukraine ở Belogrod.

The Economist nhận định rằng có thể Nga sẽ khó chiếm được Kharkiv, nhưng không loại trừ khả năng quân đội của điện Kremlin sẽ "làm liều", "phá huỷ thành phố, như là trường hợp ở Aleppo".

Chi Phương

Đọc thêm

Ukraine tìm cách "lôi kéo" các nước Tây Balkan cùng sản xuất đạn dược

*******************************

Hội đồng IAEA sẽ họp về vụ tấn công Zaporizhzhia vào ngày 11/4

Reuters, VOA, 09/04/2024

Một cuộc họp bất thường của Hội đồng Điều hành gồm 35 quốc gia của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hiệp Quốc, vốn được Nga triệu tập, để thảo luận về các cuộc tấn công vào Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga nắm giữ ở Ukraine sẽ được tổ chức vào thứ Năm (11/4), Reuters dẫn nguồn tin từ bốn nhà ngoại giao cho biết.

Thiết bị bị hư hỏng trên nóc lò phản ứng tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tại Ukraine, do Nga kiểm soát, sau khi bị một máy bay không người lái tấn công vào ngày 7/4/2024.

Các máy bay không người lái đã tấn công nhà máy lớn nhất Châu Âu vào Chủ nhật, trúng vào một tòa nhà chứa lò phản ứng, Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (IAEA) cho biết, đồng thời nói thêm rằng an toàn hạt nhân không bị ảnh hưởng.

Nga và Ukraine đã nhiều lần cáo buộc nhau nhắm vào Zaporizhzhia. Cả hai bên đều phủ nhận đã làm như vậy.

Đại sứ Nga tại IAEA, Mikhail Ulyanov, nói vào tối thứ Hai rằng nước ông đã triệu tập một cuộc họp Hội đồng khẩn cấp "liên quan đến các cuộc tấn công và hành động khiêu khích gần đây của lực lượng vũ trang Ukraine chống lại #ZNPP".

Quy định của Hội đồng quy định rằng bất kỳ quốc gia nào trong đó, kể cả Nga, đều có thể triệu tập một cuộc họp. Thứ Tư là ngày nghỉ lễ tại Liên Hiệp Quốc ở Vienna, lễ Eid al-Fitr của người Hồi giáo đánh dấu kết thúc tháng Ramadan.

Hội đồng là cơ quan ra quyết định hàng đầu của IAEA, họp nhiều lần mỗi năm. Nga có thể sẽ lại đổ lỗi cho Ukraine về các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây tại Zaporizhzhia nhưng khó có thể nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ Hội đồng, vốn đã thông qua nghị quyết vào tháng trước kêu gọi Nga rút khỏi nhà máy.

IAEA không đổ lỗi cho bên nào về các cuộc tấn công nhưng yêu cầu họ dừng lại.

Giám đốc IAEA Rafael Grossi nói hôm Chủ nhật : "Những cuộc tấn công liều lĩnh như vậy làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra tai nạn hạt nhân lớn và phải chấm dứt ngay lập tức".

Reuters

*************************

Tổng thống Zelensky cảnh báo : "Mất viện trợ của Mỹ, Ukraine bại trận"

Thanh Hà, RFI, 08/04/2024

"Nếu Hạ Viện Mỹ không giúp Ukraine, Ukraine sẽ bại trận" và thất bại của Kiev sẽ mở đường cho Vladimir Putin tấn công thêm "nhiều quốc gia khác nữa". Tổng thống Volodymyr Zelensky mạnh mẽ tuyên bố như trên hôm Chủ Nhật 07/04/2024 và một lần nữa thúc hối phương Tây tăng cường viện trợ quân sự giúp Ukraine chống quân Nga xâm lược. 

Tổng thống Ukraine Zelensky thị sát phòng tuyến mới gần biên giới Nga ở vùng đông bắc Sumy, ngày 27/03/2024 via Reuters - Ukrainian Presidential Press Ser

Vì những lý do chính trị nội bộ của Hoa Kỳ, từ cuối năm ngoái, khoản viện trợ 60 tỷ đô la mà chính quyền Biden cam kết vẫn bị dân biểu đối lập đảng Cộng Hòa chặn lại.

Phát biểu qua cầu truyền hình trước các đại sứ của nhóm United24, quy tụ những quốc gia đang huy động vốn hỗ trợ Ukraine, ông Zelensky đánh động chính giới Hoa Kỳ vào lúc quân đội Ukraine "khó lòng giữ được các thành trì như ở Chasiv Yar", một thị trấn gần Bakhmut, miền đông Ukraine. Ông Zelenksy đặc biệt quan ngại trước các đợt tấn công đang "gia tăng cường độ ở Kharkiv" - đông bắc Ukraine, nơi mà "hàng ngày, quân đội Nga sử dụng bom có trang bị hệ thống dẫn đường để tấn công vào thường dân", nhắm vào các cơ sở hạ tầng thiết yếu và nhà máy điện. Hơn 400.000 hộ gia đình bị mất điện.

Nga báo động "drone Ukraine" oanh kích nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia

Cũng ngày hôm qua, Nga tố cáo Ukraine sử dụng drone tấn công nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu tại Zaporijjia. Nga đã chiếm được quyền kiểm soát nhà máy này từ đầu chiến tranh. Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế AIEA ghi nhận "nhiều vết tích cho thấy nhà máy Zaporijjia bị tấn công bằng drone, kể cả một vụ tấn công nhắm vào một trong 6 lò phản ứng" của quần thể này.

Trong thông cáo hôm qua giám đốc AIEA Rafael Grossi "kêu gọi các giới chức quân sự tránh mọi hành động vi phạm những nguyên tắc cơ bản bảo vệ các cơ sở hạt nhân". Tập đoàn Rosatom của Nga cũng nói đến một "sự cố nghiêm trọng" đe dọa an toàn của các lò phản ứng ở Zaporijjia. Từ đầu cuộc chiến, hơn hai năm nay, Nga và Ukraine đã nhiều lần quy trách nhiệm cho đối phương đe dọa an toàn của khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia.

Về chiến sự trên toàn nước Ukraine, Kiev loan báo đã bắn chặn được 17 trong số 24 drone của Nga đêm qua và trong 24 giờ qua, 76 cuộc giao tranh đã diễn khắp nơi, drone và tên lửa Nga nhắm vào hơn 100 địa điểm trên toàn lãnh thổ. Những điểm nóng vẫn là Donetsk, Kherson hay Mykolaiv, Soumy, Kharkiv…

Thanh Hà

Chiến tranh Ukraine đã làm Pháp thay đổi cách nhìn với NATO

Anh Vũ, RFI, 05/04/2024

Là một thành viên sáng lập của tổ chức quân sự Bắc Đại Tây Dương nhằm đối phó với mối đe dọa của Liên Xô, nước Pháp sau một thời gian dài sao nhãng vì mất lòng tin với Liên minh giờ đây đang trở lại với hình ảnh của một thành viên năng nổ của NATO. Chiến tranh Ukraine và mối đe dọa của Nga, bị mất dần ảnh hưởng phải triệt thoái quân sự ở Châu Phi có thể là những lý do để Paris thay đổi quan điểm về liên minh quân sự của phương Tây.

Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron tại thượng đỉnh NATO Madrid. Ảnh ngày 30/06/2022. AP - –hristophe Ena

Đại sứ của Pháp tại NATO, bà Muriel Domenach xác nhận với AFP rằng "Pháp đang ngày càng tích cực chủ động và đưa ra nhiều giải pháp và cũng được lắng nghe nhiều hơn về mối quan hệ tương hỗ giữa NATO và quốc phòng Châu Âu".

Vào thời điểm tình hình địa chính trị ở Châu Âu, cũng như tình hình chính trị ở những nước thành viên chủ chốt của Liên minh, đặc biệt Hoa Kỳ đang có xu hướng biến động khó lường, giới quan sát nhận thấy nước Pháp đang tìm kiếm xây dựng một nhóm nước nòng cốt trong Liên Âu để có thể đóng vai trò đầu tàu trong khối NATO.

Trong lịch sử 75 năm hình thành và phát triển, vai trò và những đóng góp của Pháp trong Liên Minh cũng đã có nhiều thay đổi.

Là thành viên sáng lập của Liên minh Đại Tây Dương ra đời năm 1949 để đối mặt với mối đe dọa từ Liên Xô. Giữa chiến tranh lạnh Đông- Tây, năm 1966, theo sự chỉ đạo của tướng de Gaulle, do bất đồng với Hoa Kỳ, Pháp đã rời bỏ bộ chỉ huy quân sự hỗn hợp, cơ quan xác định chiến lược của NATO. Đến năm 2009, Paris đã trở lại cơ quan này nhưng với vai trò mờ nhạt.

Cách đây không lâu, cuối năm 2019, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đưa ra những đánh giá bi quan rằng "NATO đang trong tình trạng chết não", là một tổ chức không còn khả năng phối hợp hành động. Những phát ngôn tổng thống Pháp không chỉ gây xôn xao dư luận mà còn làm dấy lên những ngờ vực đối với đồng minh Pháp, đặc biệt là từ các thành viên Đông Âu, những nước mà an ninh phụ thuộc chủ yếu vào Hoa Kỳ và NATO.

Theo nhận định của nhà nghiên cứu người Pháp Pierre Haroche, giảng viên về an ninh quốc tế tại Đại học Queen Mary ở Luân Đôn, nước Pháp giờ đây "gần như liên kết chặt chẽ với Ba Lan và các nước vùng Baltic".

Cuối tháng Hai năm nay, một lần nữa tổng thống Emmanuel Macron lại làm dậy sóng dư luận khi tuyên bố "không loại trừ khả năng" đưa quân của NATO vào tham chiến hỗ trợ Ukaina để không cho phép Nga giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh hiện nay. Ý tưởng của tổng thống Pháp chủ yếu mang tính giả định và chứa đựng nhiều hàm ý khác, trong đó có thể thấy sự ghi nhận tầm quan trọng nhất định của Liên minh và mong muốn chứng tỏ vai trò trách nhiệm của Pháp trong hồ sơ Ukraine.

Do đâu mà Pháp đã có sự thay đổi rõ rệt về quan điểm lập trường với liên minh quân sự. Giới quan sát đều có thể dễ dàng nhận ra đó là cuộc xâm lược Ukraine của Nga hôm 24/02/2022 đã làm thay đổi toàn bộ bàn cờ Châu Âu. 

Tướng Jérôme Goisque, trưởng đại diện quân sự thường trực của Pháp tại Liên Hiệp Châu và NATO, nhận định, ngày nay, Pháp được coi là một đồng minh "dấn thân mạnh mẽ về quân sự. Mọi người đều nhận thấy các quân nhân Pháp đã trở lại".

Thực tế, chỉ bốn ngày sau cuộc xâm lược của Nga, Pháp đã triển khai 500 lính ở Rumani, gần biên giới với Ukraine. Hiện có hơn 1.000 binh sĩ Pháp ở đó và một cuộc tập trận liên quân đồng minh dự kiến vào năm 2025 là để chuẩn bị triển khai một lữ đoàn (hơn 6.000 người), dưới sự lãnh đạo của Pháp.

Pháp là nước đóng góp tài chính lớn thứ 4 cho Liên minh sau Hoa Kỳ, Đức và Vương quốc Anh, với mức 203 triệu euro vào năm 2022 và có thể chi khoảng 830 triệu euro vào năm 2030, theo một báo cáo của Thẩm Kế Viện Pháp.

Pháp luôn tham gia các cuộc diễn tập và các nhiệm vụ của NATO. Nhưng vì hơn bốn chục năm qua buông lơi, không coi trọng tổ chức, Pháp vắng mặt trong nhiều cấp quyết định của NATO và có rất ít các chuyên gia quân sự cao cấp trong Liên minh. NATO chưa từng có một tham mưu trưởng các lực lượng quân đội là người Pháp.

Tình hình sẽ thay đổi cùng mối quan tâm với NATO và sự can dự của Pháp ngày càng sâu vào các hồ sơ quốc tế và đặc biệt trong bối cảnh mối đe dọa từ Nga ngày càng lớn.  

Anh Vũ

*************************

Tổng thống Pháp lên án những lời lẽ "dọa dẫm" của Nga

Minh Anh, RFI, 05/04/2024

Ngày 04/04/2024, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lên án Nga có những bình luận "thô thiển và dọa dẫm" sau cuộc điện đàm giữa hai bộ trưởng quốc phòng Pháp – Nga một ngày trước đó.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, khánh thành bể bơi Olympic tại Saint Denis. Ảnh ngày 04/04/2024. AFP – Gonzales Fuentes

Hôm thứ Tư, 03/4, bộ trưởng Quân lực Pháp Sebastien Lecornu đã có cuộc trao đổi qua điện thoại với người đồng cấp Nga Serguei Shoigu, lần đầu tiên kể từ tháng 10/2022.

Theo AFP, cuộc trao đổi này do Paris đề xuất liên quan đến vấn đề chống khủng bố, sau cuộc tấn công nhằm vào nhà hát Crocus City Hall ở ngoại ô Moskva hôm 22/3 mà nhóm Tổ chức Nhà nước Hồi giáo Daesh đã nhận trách nhiệm.

Sau cuộc điện đàm, Paris và Moskva đã cho công bố cuộc trao đổi với những nội dung hoàn toàn khác nhau. Phía Nga đặc biệt bày tỏ hy vọng là các cơ quan tình báo Pháp không can dự vào cuộc tấn công khủng bố làm ít nhất 144 người chết.

Đến dự lễ khai trương trung tâm bơi lội mới cho Thế Vận Hội Paris, ở Saint-Denis, ngoại ô Paris, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã xem những bình luận trên của Nga là "điều nực cười", những phát biểu "thô thiển và dọa dẫm".

Một điểm khác cũng khiến Pháp khó chịu là bộ quốc phòng Nga hôm thứ Tư còn khẳng định rằng Pháp và Nga "sẵn sàng đối thoại" về cuộc xung đột Ukraine, mà điểm xuất phát có thể là "Sáng kiến Istanbul về hòa bình".

Bộ trưởng Quân lực Pháp Sebastien Lecornu ngay lập tức lên tiếng phản bác và khẳng định rằng ông đã "lên án không chút do dự cuộc chiến xâm lược mà Nga tiến hành ở Ukraine".

Sáng kiến trao đổi này của Paris đã làm dấy lên nhiều phản ứng. Cựu tổng thống Pháp François Hollande đã khuyến nghị chính phủ Macron không duy trì "bất kỳ tiếp xúc" nào với Nga sau hành động thao túng thông tin này của Moskva.

Minh Anh

Tổng thống Ukraine tuyên bố ưu tiên số một là bảo vệ bầu trời Kharkiv và Sumy

Anh Vũ, RFI, 05/04/2024

Sau khi chiếm được thành phố Avdiivka cuối tháng 3/2024, quân Nga tiếp tục lấn dần trên mặt trận Donbass, tuy đà tiến dường như đang chững lại. Hôm 04/03/2024, tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định quân đội Ukraine đã ổn định được tình hình trên một số mặt trận nhưng ông báo động phải khẩn cấp gia tăng hệ thống phòng không của cả nước trong khi Nga đẩy mạnh các cuộc không kích bằng tên lửa, bom bay và drone, đặc biệt trong vùng đông bắc đất nước.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhân một cuộc họp báo tại Kiev ngày 25/02/2024. AP - Evgeniy Maloletka

Để bảo vệ bầu trời, ưu tiên số một hiện nay, Kiev cần có thêm nhiều tên lửa Patriot. Stéphane Siohan tại Kiev cho biết thêm thông tin :

Hôm thứ Năm (04/03), tổng thống Volodymyr Zelensky đã trao đổi khá lâu với chỉ huy quân đội, tướng Oleksandr Syrsky. Sau cuộc gặp, lãnh đạo Ukraine cho biết quân đội Kiev đã làm giảm được đà tiến của Nga trên mặt trận Donbass, mặc dù bị thiếu thốn đạn dược trầm trọng.

Những ngày qua, quân đội của Moskva thực hiện chiến thuật lấn dần nhưng nhiều cuộc tấn công bằng xe bọc thép của Nga đã gặp khó khăn trước sự phòng thủ của Ukraine, đặc biệt bằng cách dùng drone tấn công FPV oanh kích ồ ạt, đôi khi hầu như không có pháo binh.

Tuy nhiên, sức mạnh hỏa lực của Ukraine có thể tăng thêm chút ít vào mùa xuân này khi đạn pháo 155 ly do liên minh quốc tế dẫn đầu là Cộng Hòa Czech cung cấp đang dần dần chuyển tới. Trong khi đó Ukraine tiếp tục củng cố chiến tuyến của mình bằng mọi giá.

Trong bối cảnh đó, các lãnh đạo Ukraine đặt trọng tâm vào phòng không, vào lúc các vùng biên giới Kharkiv và Sumy đang bị chìm trong lửa đạn từ Nga phá hủy hạ tầng có sở và gây nhiều thương vong cho dân thường.

Hôm 04/03, ông Volodymyr Zelensky tuyên bố bảo vệ bầu trời Kharkiv và Sumy là cấp thiết và khẩn cấp và mục tiêu số 1 của ngoại giao Ukraine là tìm kiếm viện trợ hệ thống tên lửa Patriot.

Anh Vũ

*************************

Liên tục thay đổi chỉ huy Hải quân Nga : Putin hết kiên nhẫn sau nhiều thất bại ở Biển Đen

Thanh Hà, RFI, 05/04/2024

Trong chưa đầy ba tuần lễ, điện Kremlin thay thế tư lệnh Hải quân, bổ nhiệm người mới chỉ huy Hạm đội Phương Bắc và Hạm đội Biển Đen. Những thay đổi về nhân sự nói trên diễn ra vào lúc lực lượng hải quân Nga tại Biển Đen trong thế thủ từ mùa thu 2023, "chịu nhiều tổn thất" : 20% tiềm lực của Nga trong vùng biển này đã bị tê liệt. 

Ảnh Bộ Quốc phòng Nga công bố ngày 26/01/2022, gần một tháng trước chiến tranh Ukraine về một cuộc tập trận tại Biển Đen. AP

Phải chăng đây là dấu hiệu điện Kremlin "hết kiên nhẫn" trước những thất bại liên tiếp trên biển vào lúc Ukraine đang nới lỏng gọng kềm của Nga ở Biển Đen ?

Sau nhiều tuần lễ rộ lên tin đồn tư lệnh Hải quân Nga Nikolai Yevmenov bị mất chức, hôm 19/03/2024 tổng thống Vladimir Putin cất nhắc đô đốc Aleksandr Moiseev, chỉ huy hạm đội phương Bắc vào chức vụ tư lệnh Hải quân Nga, thay thế Nikolai Yevmenov, người giữ chức vụ này từ năm 2019.

Đến ngày 02/04/2024 bộ trưởng Quốc Phòng Sergei Shoigu bổ sung thêm danh sách nhân sự mới trong hàng ngũ lãnh đạo Hải quân Nga. Chuẩn đô đốc Konstantin Kabantsov có trách nhiệm chỉ huy Hạm đội Phương Bắc. Hạm đội Biển Đen giờ đây được đặt dưới quyền chuẩn đô đốc Sergei Pinchuk, 53 tuổi sinh quán tại Sébastopol, Crimée.

Bí mật chung quanh vị tư lệnh bị thất sủng

Trong bối cảnh chiến tranh Ukraine giới quan sát quân sự phương Tây chú ý nhiều đến tân chỉ huy Hạm đội Biển Đen. Sergei Pinchuk từng điều hành Hải đội Caspi, trước khi được điều về khu vực Biển Đen, đảm nhiệm hai vai trò tham mưu trưởng và phó tư lệnh thứ nhất của Hạm đội Biển Đen. Giờ đây, người con của Sébastopol này chính thức lên thay thế tư lệnh Viktor Sokolov.

Chuẩn đô đốc Sokolov không xuất hiện trước công chúng từ tháng 9/2023 sau vụ tổng hành dinh của Hạm đội Biển Đen Nga tại Sébastopol bị Ukraine oanh kích. Giữa tháng 2/2024 nhiều blogger của Nga theo dõi các hoạt động quân sự, đã loan báo Sokolov bị "mất chức". Tình báo Ukraine thậm chí còn đưa tin chỉ huy Hạm đội Biển Đen của Nga Vikto Sokolov và 33 sĩ quan đã "thiệt mạng trong vụ oanh kích nhắm vào tổng hành dinh ở Sébastopol hôm 22/09/2023". Cũng từ sau vụ tấn công nói trên, nhiều chiếm hạm của Nga đã phải rời cảng Sébastopol và được đưa về căn cứ Novorossiyk, nơi được cho là "an toàn hơn".

Hải quân Nga không thuận buồm xuôi gió

Khác hẳn với các lực lượng trên bộ, Hải quân Nga gặp khó khăn trên biển. Tháng 4/2022 tàu chiến lớn nhất, mạnh nhất của Hạm đội Biển Đen, tuần dương hạm Moskova bị trúng tên lửa và nhấn chìm trong lúc trên tàu có gần 500 thủy thủ. Bộ Quốc Phòng Nga khẳng định toàn bộ các thuyền viên được đưa vào bờ an toàn. Thông tin từ phía Kiev nói đến nhiều tổn thất nhân mạng nghiêm trọng trong đó có chỉ huy soái hạm Moskova.

Gần hai năm sau con tàu Moskova xấu số, đầu tháng 3/2024 Hải quân Nga lại phải chịu một tổn thất nặng nề : tàu tuần duyên thuộc đời mới nhất của Nga, Sergei Kotov bị trúng drone biển của Ukraine ở ngay khu vực eo biển Kertch giữa bán đảo Crimée với nước Nga. Vụ tấn công này do "tình báo quân sự GUR và Hải quân Ukraine cùng tiến hành". "Một vố đau đối với Nga" như giới quan sát ghi nhận bởi chiếc tàu Kotov mới bắt đầu hoạt động từ 2021.

Cuối tháng 3 vừa qua, Ukraine một lần nữa lại phô trương thành tích nhắm tới hai tàu đổ bộ cỡ lớn của Nga trong đêm 24 rạng sáng ngày 25/03/2024 và mục tiêu lần này là tàu Yamal và Azov.

Vũ khí "rẻ tiền mà hiệu quả"

Theo các nguồn tin thông thạo, như thường lệ Ukraine dùng drone tự sát, có mang theo chất nổ để tấn công các tàu chiến của đối phương vào ban đêm. Drone biển là những "công cụ tấn công ít tốn kém nhưng rất lợi hại và có hiệu quả".

Đầu tháng 2 vừa qua, Kiev thẩm định là "hơn 1/3 các tàu chiến của Nga ở Biển Đen bị hư hại" và nhờ đó Ukraine đã "mở lại được các hành lang xuất khẩu ngũ cốc". Giới bình luận quân sự tại Moskva dường như không mấy vội vã "bác bỏ điều này".

Nguyên đô đốc Pascal Ausseur của Hải quân Pháp trả lời tuần báo L’Express lưu ý : không nhiều phương tiện nhưng Ukraine đã "biến Biển Đen thành một khu cực kỳ nguy hiểm đối với các lực lượng của Nga".

Chiến tranh du kích biển

Trong cuộc đọ sức bất cân xứng này lá chủ bài của Kiev là "drone biển với khả năng hoạt động xa bờ hàng trăm cây số". Với những công cụ thô sơ và "rẻ tiền" đó, Ukraine đã "lôi kéo Nga vào thế phải rà soát lại chiến lược" hải quân.

Theo điều tra của nhật báo Pháp Le Figaro (06/03/2024) sau hai năm đưa quân xâm chiếm Ukraine "20% tàu chiến của Nga ở Biển Đen đã bị hư hại hoặc phá hủy" và thành công đó có được nhờ chiến thuật "chiến tranh du kích biển của Ukraine". Tác giả cuộc điều tra chỉ ra rằng trong số 6 tàu ngầm của Nga trong vùng biển này, 1 chiếc đã bị hư hại. Soái hạm duy nhất là chiếc Moskova thì đã vùi mình dưới lòng biển ; 2 trong số 16 tàu hộ tống bị vô hiệu hóa ; Hạm đội Biển Đen chỉ còn có thể trông cậy vào 3 trong số 4 tàu tuần tra sau khi chiếc Kotov bị khai tử. Nhìn đến số lượng tàu đổ bộ thì ba chiếc bị phá hủy, hai bị hư hại và trong hai năm vừa qua Nga cũng đã để mất một chiếc tàu dò mìn. Tổng cộng 11 trên tổng số 51 tàu chiến đủ loại của Hải quân Nga trong vùng biển này đã bị tấn công.

Hỏa lực của Hạm đội Biển Đen vẫn nguy hiểm

Song như cây bút của tạp chí quân sự DSI (Défense&Czechurité Internationale), Benjamin Gravisse ghi nhận, hỏa lực của Hải quân Nga trong vùng Biển Đen gần như không bị suy xuyển gì nhiều. Trong số các chiến hạm có trang bị tên lửa hành trình Kalibr – với khả năng bắn trúng mục tiêu cách xa đến hơn 2.000 cây số trong đất liền, chỉ có 2 chiếc bị hư hại. Điều đó cũng có nghĩa là "những thành công đáng ghi nhận của Kiev trên biển không tác hại đến khả năng của Nga sử dụng tên lửa hành trình nhắm vào Ukraine".

Tàu của Nga tuy không tiến được vào gần bờ của đối phương nhưng vẫn có thể bắn trúng mục tiêu từ vị trí ở phía nam Biển Đen". Vả lại "Nga không lệ thuộc vào đội tàu khi cần bắn tên lửa vào Ukraine".

Igor Delanoe, phó giám đốc Đài Quan Sát Pháp -Nga tại Matxcơv  Moskvaa trong một nghiên cứu gần đây đánh giá : "Chỉ có chừng 12,5% tên lửa Kalibr của Nga nhắm vào Ukraine là được phóng đi từ các tàu chiến trong vùng Biển Đen trong giai đoạn từ 01/01-31/03/2023" Nói cách khác, dù 20% lực lượng hải chiến của Nga trong vùng biển này bị tê liệt nhưng Ukraine vẫn là nạn nhân của tên lửa Kilibr.

Điểm khiến Ukraine có thể an tâm là 5 trên tổng số 9 tàu đổ bộ của Nga trong vùng biển này bị vô hiệu hóa, tạm thời xua tan mối đe dọa lính Nga tràn vào bờ của Ukraine. Đây từng là kịch bản Kiev muốn tránh được bằng mọi giá vào những ngày đầu cuộc chiến.

Thanh Hà

***************************

Ukraine thông báo phá hủy nhiều máy bay quân sự Nga trong một cuộc tấn công

Minh Anh, RFI, 05/04/2024

Bộ Quốc Phòng Ukraine hôm nay, 05/04/2024, cho biết đã phá hủy "ít nhất 6 máy bay quân sự Nga" trong một cuộc tấn công nhằm vào căn cứ không quân Morozovsk, vùng Rostov. Trong khi đó, Nga khẳng định trước đó đã vô hiệu hóa được 53 drone của Ukraine trên lãnh thổ nước này.

Chùm ảnh cho phép phân tích về khả năng Nga mất hai chiến đấu cơ "quan trọng". RFI tập hợp và tạo ảnh ngày 16/01/2024. © Captures d'écran/ Jets Photo/ Montage RFI

AFP dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết thêm trong "chiến dịch đặc biệt" được thực hiện trong đêm qua, Cơ quan An ninh SBU và quân đội Ukraine còn làm hư hại đáng kể tám chiếc máy bay quân sự khác.

Căn cứ Morozovsk là nơi trú đóng của các oanh tạc cơ được Nga dùng để không kích các vị trí của quân đội Kiev và nhiều thành phố Ukraine nằm gần với đường chiến tuyến.

Tuy không cho biết rõ cuộc tấn công được thực hiện bằng cách nào nhưng Kiev nhấn mạnh là kết quả "quan trọng" này sẽ "giảm thiểu đáng kể tiềm năng" của không quân Nga.

Phía Moskva đã không nhắc đến vụ tấn công này. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga trước đó loan báo một trong số các cuộc tấn công lớn bằng drone của Ukraine diễn ra tại nhiều vùng, kể cả vùng Rostov trong đêm qua rạng sáng hôm nay.

Theo đó, tổng cộng có 53 drone của Ukraine đã bị phá hủy, trong đó có 44 chiếc tại vùng Rostov.

Minh Anh

Tấn công nguồn xăng dầu : Ukraine, Mỹ đánh vào hầu bao của Nga

Thu Hằng, RFI, 03/04/2024

Nguồn thu từ xuất khẩu dầu lửa của điện Kremlin bị xáo trộn do cùng lúc phải đối mặt với sức ép từ Kiev và Washington. Drone của Ukraine liên tục tấn công vào các nhà máy lọc dầu, thậm chí rất sâu trong lãnh thổ Nga. Trong khi đó, Mỹ gây sức ép đối với các ngân hàng, đặc biệt là của Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, còn giao dịch với Nga.

Khói bốc lên từ một nhà máy lọc dầu của Nga sau khi bị drone của Ukraine tấn công, trong vùng Ryazan, Nga, ngày 13/03/2024. via Reuters - Video Obtained By Reuters

Ukraine "đốt" hầu bao dầu lửa Nga

Từ đầu năm 2024, Ukraine tập trung vào "một mặt trận mới" : Tấn công vào các nhà máy lọc dầu của Nga để ngăn nguồn cung ứng nhiên liệu cho chiến trường và đánh thẳng vào hầu bao của điện Kremlin. Mở màn cho chiến dịch là vụ tấn công ngày 21/01 nhắm vào hai cơ sở khí đốt và dầu mỏ của Novatek ở cảng Ust-Luga, bên bờ biển Baltic, cách Kiev cả nghìn cây số. Tiếp theo là nhà máy lọc dầu của Rosneft ở thành phố Tuapse, miền nam Nga, bị tê liệt sau vụ tấn công ngày 25/01.

Theo thẩm định của Bloomberg ngày 19/02, các vụ tấn công của Ukraine làm Nga mất khoảng 18% khả năng lọc dầu thô. Còn bộ trưởng Năng lượng Nga thừa nhận "khối lượng lọc dầu giảm 7% kể từ đầu năm". Sang tháng 3, nhiều nhà máy quan trọng bị tấn công ở Ryazan, Novochakhtinsk, Kirichi, Nijni Novgorod, tiếp theo là ở vùng Samara. Sức ép gia tăng vào lúc Nga chuẩn bị bầu cử tổng thống, do đó chủ nhân điện Kremlin lại mang vũ khí nguyên tử ra dọa. Tuy nhiên, vụ tấn công mới nhất, diễn ra ngày 02/04, cho thấy sự lợi hại của drone Ukraine. Nhà máy Taneco của tập đoàn Tatneft, một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga với khả năng sản xuất 360.000 thùng dầu mỗi ngày, nằm cách Moskva đến 1.300 km về phía đông nam, bị trúng drone Ukraine.

Tấn công sâu, nhắm vào những cơ sở năng lượng đánh dấu sự thay đổi chiến lược lớn của Kiev. Một sĩ quan của Bộ Quốc phòng Ukraine khẳng định với CNN là chiến lược "được lên kế hoạch tỉ mỉ" nhằm "giảm nguồn thu của kẻ thù (Nga) và làm giảm nguồn tiền đến từ dầu lửa và chất đốt được Nga sử dụng trực tiếp để tài trợ cho cuộc chiến". Số lượng đạn pháo được Nga sản xuất hàng tháng cao gấp ba lần khả năng cung ứng của NATO cho Ukraine.

Vẫn theo Bloomberg, được trang Geo trích dẫn ngày 14/03, "đánh trực tiếp vào túi tiền của Moskva dường như là chiến lược mang lại hiệu quả" trong khi "năng lực tài chính của điện Kremlin có dấu hiệu mệt mỏi" và tổng thống "Vladimir Putin bắt đầu đào vào kho dự trữ quốc gia".

Trừng phạt của Mỹ : "Mưa dầm thấm lâu"

Gần như cùng lúc, các tập đoàn dầu khí Nga không thu được ngay tiền xuất khẩu dầu lửa, nhiên liệu. Các ngân hàng ở Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất - những nước vẫn giữ giao dịch với Nga - đã tăng cường kiểm tra trong những tuần gần đây để tránh bị Mỹ "phạt vạ". Đối với đối tác lớn là Hoa Kỳ, cũng như giao dịch trên thế giới chủ yếu bằng đô la, các ngân hàng không còn biện pháp nào khác ngoài tuân thủ yêu cầu của Washington.

Theo một nguồn tin của Reuters, "từ khoảng tháng 12/2023, các ngân hàng và doanh nghiệp hiểu ra rằng mối đe dọa từ các biện pháp trừng phạt thứ cấp của Mỹ là hiện hữu". Ngày 22/12/2023, Bộ Tài chính Mỹ thông báo áp dụng trừng phạt đối với các ngân hàng lách giá trần áp dụng với dầu lửa Nga và yêu cầu các ngân hàng tuân thủ.

Thực ra, mua dầu của Nga không vi phạm trừng phạt của phương Tây nếu áp dụng mức giá trần 60 đô la/thùng. Tám nguồn tin độc quyền, được Reuters trích dẫn ngày 27/03, cho biết nhiều ngân hàng ở ba nước trên đã tăng cường kiểm tra, yêu cầu khách hàng xác nhận bằng văn bản là không một cá nhân hoặc thực thể nào nằm trong danh sách công dân bị chỉ định đặc biệt - SDN (Special Designated Nationals) của Mỹ có liên quan đến các giao dịch hoặc là bên thụ hưởng.

Do đó, theo nguồn tin của Reuters, giao dịch bị đình trệ, "việc thanh toán cho Nga bị chậm" từ vài tuần đến vài tháng, "kể cả giao dịch trực tiếp bằng nhân dân tệ hay bằng rúp, cũng mất vài tuần", thậm chí nhiều lệnh chuyển tiền cho Moskva bị hủy. Và đây chính là mục đích của Washington : Khiến nguồn thu của điện Kremlin trở nên thất thường, làm đảo lộn nguồn tài trợ cho cuộc chiến của Nga.

Chiến lược tấn công vào lãnh thổ Nga được Ukraine cho là chính đáng, dù không được Mỹ ủng hộ. Tuy nhiên, tấn công vào các cơ sở lọc dầu Nga có nguy cơ làm đảo lộn nguồn cung ứng toàn cầu và làm tăng giá dầu lửa, trong khi khối OPEC+ không có ý định tăng sản lượng sau cuộc họp ngày 03/04 nhằm ổn định giá. 

Thu Hằng

****************************

Viện trợ quân sự cho Ukraine : NATO bàn lập quỹ 100 tỉ euro

Trọng Thành, RFI, 03/04/2024

Các ngoại trưởng thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) họp tại Bruxelles, Bỉ, trong hai ngày 03/04 và 04/04/2024, nhân dịp kỉ niệm 75 năm thành lập khối. Một nội dung chính của hội nghị là xem xét lập quỹ 100 tỉ euro viện trợ quân sự cho Ukraine. Cho đến nay, NATO không trực tiếp viện trợ vũ khí sát thương cho Kiev, do lo ngại căng thẳng bùng phát với Nga.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trình bày báo cáo thường niên của liên minh tại trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ ngày 14/3/2024. Reuters - Yves Herman

Sáng kiến lập quỹ 100 tỉ euro nói trên, được tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đề xuất, có mục tiêu huy động các nguồn lực nhằm hỗ trợ quân sự "mạnh mẽ hơn, ổn định và dài hạn" cho Ukraine, theo một giới chức NATO.

Hãng tin Reuters dẫn lời một số nhà ngoại giao cho hay, theo sáng kiến này, NATO sẽ có thể đảm đương một số nhiệm vụ của Nhóm Tiếp xúc Quốc phòng Ukraine, tập hợp hơn 50 quốc gia đồng minh, đối tác của Kiev. Nhóm Tiếp xúc được thành lập tháng 4/2022, chịu trách nhiệm chính trong việc điều phối các nỗ lực hậu thuẫn Kiev về quân sự.

Chủ trương lập quỹ 100 tỉ euro, do NATO điều phối, được xem như một biện pháp chuẩn bị cho khả năng Mỹ thay đổi chính sách với Ukraine, đặc biệt nếu Donald Trump đắc cử tổng thống. Tuy nhiên, một nguồn tin ngoại giao ẩn danh cho biết "sẽ không có một quyết định nào được đưa ra trong các cuộc họp cấp bộ vào tháng Tư này, các thảo luận sẽ tiếp tục cho đến thượng đỉnh NATO tại Washington vào tháng 7/2024". Quyết định của NATO cần phải được tất cả 32 thành viên chấp thuận. 

Theo AFP, ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, trong cuộc họp báo với đồng cấp Pháp Stéphane Séjourné tại Paris ngày hôm qua, 02/04, tuyên bố, thượng đỉnh kỷ niệm 75 năm thành lập NATO sẽ là dịp để "xác định một cách cụ thể và rõ ràng" lộ trình gia nhập khối của Ukraine.

Cho đến nay, NATO thường nhấn mạnh là Ukraine sẽ gia nhập NATO trong tương lai, nhưng Kiev chỉ có thể được kết nạp một khi chiến tranh kết thúc.

Trọng Thành

***************************

Ukraine hạ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25

Phan Minh, RFI, 03/04/2024

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hôm qua 02/04/2024, đã ký phê duyệt dự luật hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25 để đáp ứng nhu cầu của quân đội trong cuộc chiến chống Nga. Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay 03/04.

Binh sĩ Ukraine luyện tập tại một căn cứ ở vùng Kiev, Ukraine, ngày 27/09/2023. Reuters - Gleb Garanich

Dự luật này đã được các dân biểu Ukraine bỏ phiếu ủng hộ cách đây một năm và chỉ còn chờ tổng thống Zelensky phê duyệt. Trong 6 tháng tới, chính phủ Ukraine sẽ phải ban hành các văn bản mới về quy định hạ tuổi nhập ngũ.

Chủ đề nhập ngũ đã được tranh luận nhiều tháng ở Ukraine trong bối cảnh quân đội nước này phải chịu nhiều tổn thất, nhưng mức độ thiệt hại vẫn được giữ bí mật.

Tháng 12/2023, Volodymyr Zelensky cho biết quân đội đã đề nghị huy động thêm tới 500.000 người, tuy nhiên, tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Oleksandr Syrsky, đã giảm con số này.

Về tình hình chiến sự, quân đội Ukraine, hôm nay, đã nhận trách nhiệm về vụ oanh kích các nhà máy sản xuất vũ khí và lọc dầu tại vùng Tatarstan của Nga. Cuộc tấn công được Kiev tiến hành hôm qua đã khiến 13 người bị thương.

Từ Kiev, thông tín viên Pierre Alonso cho biết thêm chi tiết :

Các drone của Ukraine đã di chuyển hơn 1.000 km trên lãnh thổ Nga trước khi nhắm trúng mục tiêu : một nhà máy sản xuất vũ khí ở thị trấn Yelabuga và một nhà máy lọc dầu ở Nizhnekamsk.

Tình báo quân đội Ukraine, cơ quan thực hiện chiến dịch này, khẳng định nhà máy sản xuất vũ khí nói trên được sử dụng để lắp ráp drone Shahed, vũ khí mà Nga sử dụng hàng ngày để tấn công các thành phố của Ukraine.

Chính quyền Tatarstan phủ nhận mọi thiệt hại nghiêm trọng, nhưng ghi nhận 13 người bị thương.

Nhà máy lọc dầu Nizhnekamsk là một trong năm nhà máy lớn nhất ở Nga. Với việc tấn công nhà máy này, Ukraine thể hiện quyết tâm đánh vào hầu bao của Nga. Tuần trước, cánh tay phải của tổng thống Zelensky đã tố cáo "hàng tỷ đô la lợi nhuận từ dầu mỏ thúc đẩy chủ nghĩa đế quốc của điện Kremlin".

Bài viết của ông được đăng trên báo chí dường như nhằm đáp lại những phản đối do Washington đưa ra trong các cuộc gặp riêng, vốn lo ngại về tác động của những chiến dịch của Kiev đối với ngành dầu mỏ của Nga gây ảnh hưởng đến giá dầu thế giới.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba thông báo người dân Ukraine đã bắt đầu yêu cầu Nga bồi thường thiệt hại mà họ phải gánh chịu trong 2 năm chiến tranh giữa Kiev và Moskva. Yêu cầu bồi thường được gửi tới cơ quan tiếp nhận đơn đòi bồi thường thiệt hại chiến tranh Ukraine, có trụ sở tại La Haye, Hà Lan.

Phan Minh

***************************

Mỹ cam kết làm mọi cách để ngăn chặn Nga nhập khẩu vũ khí từ bên ngoài

Trọng Thành, RFI, 03/04/2024

Cuộc chiến Ukraine chống xâm lược Nga là trọng tâm chuyến công du Pháp của ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm qua, 02/04/2024. Trong cuộc họp báo cùng người đồng cấp Pháp Stephane Séjourné, lãnh đạo ngoại giao Mỹ tuyên bố : Ukraine cần được hỗ trợ khẩn cấp các phương tiện để tự vệ, đồng thời Hoa Kỳ đang nỗ lực để ngăn chặn việc chuyển vũ khí từ bên ngoài vào Nga.

Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejjourné họp báo cùng đồng nhiệm Mỹ Antony Blinken, tại trụ sở Bộ Ngoại giao Pháp, Paris, Pháp, ngày 02/04/2024. Reuters - Benoit Tessier

Ông Blinken nhấn mạnh : "Chúng tôi đang nỗ lực ngày đêm để ngăn cản một cách hiệu quả việc vận chuyển vũ khí và trang thiết bị đến Nga nhằm hậu thuẫn cỗ máy chiến tranh của Moskva, và phục vụ cho nền công nghiệp quân sự Nga". Lãnh đạo ngoại giao Mỹ cho biết thêm : "Về các tên lửa của Iran xuất sang Nga, chúng ta sẽ nỗ lực cùng nhau chặn đứng, mọi hỗ trợ kiểu này sẽ phải bị trừng phạt, cho dù là Iran hay Bắc Triều Tiên, và kể cả Trung Quốc".

Ông Blinken nhấn mạnh : cung cấp vũ khí cho Nga "không chỉ là một đe dọa với Ukraine, mà còn với cả an ninh của toàn thể Châu Âu". Trong cuộc họp báo với ngoại trưởng Pháp, ông Blinken cũng cho biết sẽ nêu vấn đề ngăn chặn các nguồn vũ khí nhập vào Nga tại cuộc họp các ngoại trưởng NATO ở Bruxelles. Pháp là chặng dừng chân duy nhất của lãnh đạo ngoại giao Mỹ trước khi đến Bruxelles dự cuộc họp ngoại trưởng NATO.

Ngoại trưởng Mỹ trả lời đài Pháp LCI

Bên lề các cuộc làm việc chính thức, nhà lãnh đạo ngoại giao Mỹ cũng có một số phát biểu đáng chú ý bên lề. Trả lời kênh tin tức Pháp LCI hôm qua, ông Blinken khẳng định Nga sẽ không bao giờ đạt mục tiêu chiếm được Kiev và "xóa sổ được quốc gia này". Cùng lúc đó, ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh Mỹ "hậu thuẫn Kiev, nhưng tránh xảy ra chiến tranh với Nga", và lập trường của Washington là "sẽ không để một người lính Mỹ nào đặt chân lên đất Ukraine", nhưng Hoa Kỳ cùng các đồng minh sẽ bảo vệ "từng tấc đất" lãnh thổ các quốc gia thành viên NATO.

Về khả năng ngừng bắn tại Ukraine, theo ông Blinken, Hoa Kỳ không buộc Ukraine phải thỏa hiệp, đánh đổi đất bị mất lấy hòa bình, nhưng Washington "sẽ ủng hộ bất cứ quyết định nào" của Kiev về vấn đề này. Theo LCI, trả lời câu hỏi của phóng viên về khả năng hai lãnh đạo Mỹ - Nga gặp nhau, ngoại trưởng Mỹ cho biết, không có gì cấm cản Mỹ và Nga nối lại đối thoại, và "chính sách của Nga sẽ quyết định phản ứng của Mỹ, chứ không phải cá nhân người ra chính sách".

Trọng Thành

*****************************

Drone tập kích vào sâu trong lãnh thổ Nga khiến nhiều người bị thương

Minh Phương, RFI, 02/04/2024

Hôm 02/04/2024, một cuộc tấn công bằng drone nhằm vào một khu công nghiệp tại Cộng Hòa Tatarstan, Nga đã khiến ít nhất hai người bị thương. Khu vực này nằm cách biên giới Nga-Ukraine hơn 1100 km. Một nguồn tin quốc phòng Ukraine đã xác nhận cơ quan tình báo quân sự nước này thực hiện vụ tấn công.

Một tòa nhà bị hư hại sau cuộc tấn công bằng drone của Ukraine, ở Yelabuga, Tatarstan, Nga, ngày 02/04/2024. via Reuters - Ostorozhno Novosti

Theo một thông báo trên mạng Telegram, lãnh đạo Cộng Hòa Tatarstan, ông Rustam Minnikhanov khẳng định vụ tấn công "không gây thiệt hại nghiêm trọng, quy trình công nghệ của các công ty cũng không bị gián đoạn. […] nhưng rất tiếc đã có một số người bị thương". Khu công nghiệp nằm cách thị trấn Yelabouga khoảng 10 km, bị nhắm mục tiêu vào khoảng 02g45 (giờ quốc tế) tập trung các nhà máy chuyên sản xuất hóa chất, cơ khí và gia công kim loại.

AFP trích lời một nguồn tin quốc phòng Ukraine cho biết đây "là hoạt động của GUR", cơ quan tình báo quân sự Ukraine từng nhận trách nhiệm về nhiều cuộc tấn công kiểu này nhằm vào các nhà máy hoặc nhà máy lọc dầu của Nga. Một mục tiêu khác được nhắm tới là một nhà máy lọc dầu lớn ở thành phố Nizhnekamsk thuộc Cộng hòa Tatarstan, Nga. Tuy nhiên theo chính quyền địa phương, hệ thống gây nhiễu điện tử đã vô hiệu hóa và làm rơi chiếc drone, không gây ra thiệt hại gì.

Các cuộc tấn công bằng drone của Ukraine nhắm vào các cơ sở năng lượng của Nga đã gia tăng trong những tháng gần đây, gây ra các vụ hỏa hoạn lớn, đặc biệt là tại các nhà máy lọc dầu. Kiev tuyên bố sẽ thực hiện các cuộc giao tranh trên đất Nga để đáp trả các vụ đánh bom vào lãnh thổ Ukraine, nhất là khi mà trước đó, Moskva đã tăng cường tấn công vào mạng lưới năng lượng của Ukraine vào mùa xuân, dẫn đến tình trạng cắt điện thường xuyên, ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn dân thường.

Cũng trong ngày hôm nay, cơ quan an ninh Nga (FSB) thông báo đã thu giữ tổng cộng 70 kg chất nổ tự chế cũng như các thiết bị cải tiến được giấu trong các lô hàng mang biểu tượng Chính thống giáo. Theo FSB, chất nổ được vận chuyển từ Ukraine qua Romania, Hungary, Slovakia, Ba Lan, Litva và Latvia để đến Nga. Cơ quan này khẳng định "tất cả những tổ chức và đồng phạm thực hiện tội ác này, bao gồm cả công dân nước ngoài, đều bị truy nã và truy tố theo luật pháp Nga".

Minh Phương

Pháp sẽ gửi cho Ukraine hàng trăm xe bọc thép cũ và tên lửa phòng không Aster

Chi Phương, RFI, 31/03/2024

Trả lời báo La Tribune, Chủ nhật, 31/03/2024, bộ trưởng quốc phòng Pháp Sébastien Lecornu cho biết sẽ chuyển giao cho Kiev nhiều thiết bị quân sự, chủ yếu là các mẫu mã cũ, để hỗ trợ Ukraine chống lại Nga.

Một khẩu đại bác CAESAR mà Pháp cung cấp cho Ukraine, 25/05/2023. AP - Sergei Grits

Trong gói hỗ trợ quân sự mới cho Ukraine, theo AFP, bộ trưởng Sébastien Lecornu giải thích "quân đội Ukraine cần các loại thiết bị để chiến đấu trên những chiến tuyến rộng lớn"…, các thiết bị cũ như xe bọc thép VAB để chở binh lính, hay các tên lửa Aster 30 (phòng không và chống đạn đạo), "dù là những thiết bị đời cũ những vẫn hoạt động và có thể mang lại lợi ích cho Ukraine". Lãnh đạo Bộ Quốc phòng Pháp cho biết sẽ thúc đẩy sản xuất tên lửa Aster và có thể chuyển giao hàng trăm thiết bị này cho Kiev trong năm nay hoặc đầu năm 2025.

Về tình hình chiến sự ở Ukraine, sáng nay, lực lượng không quân của Kiev cho biết Nga đã bắn 16 tên lửa và 11 drone vào lãnh thổ nước này trong đêm qua. Tại Lviv, ít nhất một người đã thiệt mạng trong vụ oanh kích của Nga.

Từ hơn một tuần qua, Nga đã tăng cường các chiến dịch không quân, tấn công vào các cơ sở năng lượng của Ukraine. Hôm thứ Bảy, công ty năng lượng DTEK, lớn nhất của nước này cho biết 5 trong số 6 nhà máy đã bị hư hại, ảnh hưởng đến 80% công suất sản xuất điện của nhà máy, và việc sửa chữa thiệt hại có thể mất 18 tháng. Hôm thứ Sáu 29/3, các cuộc tấn công của Nga đã làm hư hại nhiều nhà máy nhiệt điện, khiến ít nhất 4 vùng của Ukraine bị mất điện.

Chi Phương

***************************

Nga : Quân đội thông báo bắt đầu đợt đăng ký nghĩa vụ quân sự mùa xuân

Anh Vũ, RFI, 30/03/2024

Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga hôm qua, 29/03/2024, cho biết chiến dịch đăng ký nghĩa vụ quân sự mùa xuân sẽ bắt đầu vào thứ Hai tuần tới. Đối tượng của đợt tuyển quân này là hàng chục ngàn thanh niên có độ tuổi từ 18 đến 30. Phần đông người dân Nga lo ngại sẽ có một làn sóng động viên quân thứ 2, trong khi hơn 600 nghìn quân Nga đã được đưa sang chiến trường Ukraine.

Những người lính nghĩa vụ diễu hành trước Nhà thờ Trinity ở St. Petersburg, Nga, trước khi lên đường tới các đơn vị quân đội. Ảnh ngày 23/05/2023. AP - Dmitri Lovetsky

Mỗi năm quân đội Nga có hai đợt tuyển quân. Phó đô đốc Vladimir Tsimlianski, một chỉ huy trong Bộ Tham Mưu quân đội Nga cho báo chí biết "chiến dịch đăng ký nghĩa vụ quân sự mùa xuân sẽ bắt đầu ngày 01/04".

Tuy nhiên, quân đội bảo đảm rằng các tân binh sẽ không bị đưa đến Ukraine. Ông Vladimir Tsimlianski khẳng định, tất cả các lính mới sẽ thực hiện nghĩa vụ quân sự trong một năm, trên "lãnh thổ của Liên Bang Nga", họ "sẽ không bị đưa đến các vị trí quân đội đang triển khai tại các vùng mới của Nga", tức 4 vùng của Ukraine Donetsk, Lougansk, Kherson và Zaporijjia, mà Nga đã sáp nhập hồi 2022, đồng thời họ cũng "sẽ không tham gia chiến dịch đặc biệt" của Nga.

Cuộc chiến tranh mà Nga phát động tại Ukraine đã kéo dài hơn hai năm. Hồi mùa thu năm 2022, Nga đã ban hành lệnh động viên hơn 300 nghìn người. Người dân Nga lo sợ sẽ có đợt động viên quân lần thứ 2, cho dù tổng thống Vladimir Putin, vừa tái đắc cử trong tháng này, đã trấn an rằng lệnh động viên quân là "không cần thiết".

Trong hai đợt đăng ký nghĩa vụ quân sự mùa xuân và mùa thu năm 2023, đã có hơn 270 nghìn người gia nhập quân đội Nga, theo số liệu Bộ Quốc phòng Nga công bố. Vẫn chưa thể biết có bao nhiêu thanh niên phải đi lính trong đợt đăng ký lần này. Hồi mùa hè năm ngoái, chính quyền Nga đã thông qua bộ luật, theo đó từ ngày 01/01/2024, giới hạn tuổi đăng ký nghĩa vụ quân sự từ 27 tuổi sẽ được kéo dài lên 30 tuổi.

Những tháng gần đây, quân Nga cho biết đã tiến thêm trên nhiều mặt trận ở Ukraine, trong hoàn cảnh quân đội Ukraine đang thiếu vũ khí, đạn dược do viện trợ của phương Tây bị đình trệ. Trong cuộc họp báo hồi tháng 12 vừa qua, tổng thống Nga Vladimir Putin đã xác nhận có 617 nghìn quân tham gia chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.

Anh Vũ

***********************

Thủ tướng Ba Lan hối thúc Liên Âu đầu tư quốc phòng vì Châu Âu bước vào "thời tiền chiến"

Thu Hằng, RFI, 30/03/2024

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho rằng Châu Âu đã bước vào "thời tiền chiến" và "mối lo lớn nhất hiện nay là mọi kịch bản đều có thể xảy ra". Trong buổi phỏng vấn ngày 29/03/2024 với báo chí Châu Âu, ông Tusk khẳng định "không phóng đại" nhưng "nếu Ukraine thua, không một ai ở Châu Âu có thể cảm thấy an toàn". Một lần nữa, ông kêu gọi Châu Âu cần phải "độc lập và tự chủ" về mặt quốc phòng.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk (phải) và Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal (trái) trong cuộc gặp song phương tại phủ Thủ tướng ở Warszawa, Ba Lan, ngày 28/03/2024. AP - Czarek Sokolowski

Thông tín viên Martin Chabal tại Warszawa tường trình :

« Tôi không muốn làm bất kỳ ai phải sợ nhưng chiến tranh không còn là khái niệm của quá khứ nữa". Đây là lời cảnh báo rõ ràng từ phía thủ tướng Ba Lan Donald Tusk. Nằm ngay sát nước Ukraine đang có chiến tranh, chính quyền Warszawa sợ sẽ phải đối phó với nguy cơ Nga xâm lược sau khi Moskva tiến hành tương tự với nước láng giềng.

Đối với Ba Lan, mối đe dọa Nga thêm hiện hữu mỗi ngày. Vào đầu tuần, một tên lửa Nga đã thâm nhập không phận Ba Lan trong vòng 39 giây, sau đó rơi xuống Ukraine. Hôm qua, một chiến dịch chống gián điệp đã được tiến hành ở thủ đô để phá một mạng lưới gây ảnh hưởng của Nga.

Nhưng điều mà Ba Lan lo lắng hơn cả là khả năng phản ứng của Châu Âu trong trường hợp xảy ra chiến tranh. Với kinh nghiệm riêng, Ba Lan hy vọng đánh động ý thức của các nước láng giềng Châu Âu. Thủ tướng Ba Lan kêu gọi đầu tư nhiều hơn cho chi tiêu quân sự, trong đó có thiết bị và đạn dược. Ba Lan đã làm việc này kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Warszawa đã chi gần 4% GDP để có được một đội quân hùng mạnh, có khả năng hành động.

Ông Donald Tusk hy vọng Châu Âu sẽ đưa ra những quyết định cần thiết mà không cần phải chờ đến kỳ bầu cử tổng thống Mỹ với viễn cảnh ông Donald Trump trở lại nắm quyền và sẽ làm suy yếu quốc phòng của NATO".

Thu Hằng

***************************

Không có viện trợ của Mỹ, lực lượng Ukraine sẽ buộc phải rút lui

Reuters, VOA, 30/03/2024

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy của Ukraine nói trong một cuộc phỏng vấn được đăng hôm 29/3 rằng nếu nước ông không nhận được viện trợ quân sự đã hứa của Mỹ, đang bị ngăn lại do những bất đồng ở Quốc hội Mỹ, các lực lượng của Ukraine sẽ buộc phải rút lui "theo từng bước ngắn".

Tổng thống Ukraine Zelenskyy (phải) gặp binh sĩ hồi năm 2022 (Ukrainian Presidential Press Office via AP)

Ông Zelenskyy nói với tờ Washington Post : "Nếu không có sự trợ giúp của Mỹ, điều đó có nghĩa là chúng tôi không có hệ thống phòng không, không có tên lửa Patriot, không có thiết bị gây nhiễu cho tác chiến điện tử, không có đạn pháo 155 mm".

Ông nói tiếp : "Điều đó có nghĩa là chúng tôi sẽ quay đầu, rút lui, từng bước một, từng bước ngắn. Chúng tôi đang cố gắng tìm cách nào đó để không rút lui".

Theo ông, tình trạng thiếu đạn dược có nghĩa là "ta phải hành động với nguồn lực ít hơn. Làm thế nào đây ? Tất nhiên là quay trở lại. Làm cho chiến tuyến ngắn hơn. Nếu vỡ trận, quân Nga có thể tiến đến các thành phố lớn".

Tổng thống Joe Biden, người thuộc đảng Dân chủ, đã kêu gọi Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát hãy thông qua gói viện trợ tài chính và quân sự, nhưng Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã trì hoãn vấn đề này trong nhiều tháng, viện lý do cần ưu tiên các vấn đề trong nước.

Ông Zelenskiy nói với ông Johnson trong một cuộc điện đàm hôm 28/3 rằng việc phê duyệt gói viện trợ này là điều rất quan trọng.

Trong cuộc phỏng vấn, Tổng thống Ukraine nói rằng Ukraine đang bù đắp tình trạng thiếu tên lửa bằng hệ thống vũ khí và phòng không sản xuất trong nước, "nhưng vẫn chưa đủ".

Sau hơn 2 năm chiến tranh, giờ đây quân đội Ukraine không thể tiến lên và ông Zelenskyy nói rằng Kyiv có chủ trương tìm cách tấn công vào các mục tiêu ở Nga, bao gồm cả các nhà máy lọc dầu.

Ông cho hay phản ứng của Washington về làn sóng tấn công của Ukraine là "không tích cực", nhưng Kyiv đang sử dụng máy bay không người lái của chính họ.

Ông nói với tờ báo Mỹ : "Chúng tôi đã sử dụng máy bay không người lái của mình. Không ai có thể nói với chúng tôi rằng chúng tôi không thể. Nếu không có lực lượng phòng không để bảo vệ hệ thống năng lượng của chúng tôi và phía Nga tấn công nó, câu hỏi của tôi là : Tại sao chúng tôi không thể đáp trả họ ?".

"Xã hội của họ phải học cách sống không có xăng, không dầu diesel, không điện. Khi Nga dừng hành động của họ, chúng tôi sẽ dừng lại", tổng thống của Ukraine nói.

Nguồn : VOA, 30/03/2024

Nga dùng loại bom "mới" tấn công nhiều khu dân cư ở Kharkiv

Trọng Thành, RFI, 28/03/2024

Nhiều khu vực dân cư thành phố Kharkiv, vùng đông bắc Ukraine, cách biên giới với Nga khoảng vài chục cây số, hôm qua 27/03/2024, bị oanh kích bằng một loại bom có sức công phá lớn. Sau vụ này, Ukraine một lần nữa hối thúc đồng minh phương Tây đẩy nhanh việc cấp chiến đấu cơ F-16, và gia tăng hỗ trợ hệ thống phòng không Patriot.

Các tòa nhà bị hư hại sau cuộc oanh kích của quân đội Nga ở Kharkiv, Ukraine, ngày 27/03/2024. Reuters - Vyacheslav Madiyevskyy

AFP dẫn thông tin từ cơ quan công tố Ukraine, cho biết máy bay Nga đã "thả hai trái bom có sức công phá lớn, vào giữa buổi chiều hôm qua, nhắm vào nhiều khu chung cư, một trường học và một nhà trẻ", khiến ít nhất một người thiệt mạng, và 16 người bị thương. Chỉ huy cơ quan an ninh tỉnh Kharkiv cho biết "có thể Moskva đã sử dụng bom điều khiển loại mới UMPB D-30".

Trang mạng của giới blogger quân sự Nga topwar.ru hôm qua, 27/03, cũng xác nhận việc quân đội Nga sử dụng "bom bay" UMPB tại thành phố Kharkiv, và cho biết thêm, cuộc tấn công này nhằm chuẩn bị cho chiến dịch "giải phóng" Kharkiv trong tương lai.

Về loại vũ khí mới của Nga, trang mạng EESA news, của Cơ quan Không gian châu Âu, hồi đầu tháng 03/2024, ghi nhận việc Nga đã sử dụng loại bom bay UMPB D-30 trên chiến trường. Loại bom mới nói trên, có trọng lượng 250 kg mà Ukraine mới phát hiện, sản xuất hồi tháng 02/2024. Bom UMPB D-30 được thiết kế để thả từ máy bay, hoặc phóng từ tên lửa Tornado-S của Nga, được coi là có tính năng tương đương với "bom bay" GLSBD, do Mỹ và Thụy Điển hợp tác sản xuất từ 2019. GLSBD có thể đã bắt đầu được chuyển đến Ukraine từ tháng 02/2024, theo Politico.

Ngay sau cuộc tấn công vào các khu dân cư ở Kharkiv, tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky chỉ trích phương Tây : "Không có giải thích hợp lý nào về việc hệ thống phòng không Patriot, vốn có rất nhiều trên khắp thế giới, lại không được triển khai để bảo vệ bầu trời Kharkiv và các thành phố khác" của Ukraine. 

Về phía Nga, theo hãng thông tấn Nhà nước Nga TASS, tổng thống Vladimir Putin trong chuyến thăm một căn cứ không quân gần Moskva, đã bác bỏ tin đồn về việc Nga có ý định tấn công các nước thành viên NATO, như Ba Lan, CH Séc hay các nước vùng Baltic, đồng thời khẳng định, việc phương Tây viện trợ phi cơ F-16 cho Ukraine sẽ không thay đổi được tương quan lực lượng trên chiến trường.

Trọng Thành

*************************

Tổng thống Ukraine Zelensky cách chức thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia

Phan Minh, RFI, 27/03/2024

Theo sắc lệnh được công bố hôm qua 26/03/2024 trên trang web của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia, Oleksiy Danilov, bị cách chức. Ông Oleksandr Lytvynenko, lãnh đạo cơ quan tình báo Ukraine ở nước ngoài, lên thay. Kiev không cho biết lý do của sự thay đổi này.

Oleksiy Danilov, thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia và Quốc phòng Ukraine, trong một cuộc trả lời phỏng vấn của Reuters, tại Kiev, Ukraine, ngày 29/06/2023. Reuters - Alina Smutko

Ông Oleksiy Danilov đã giữ chức vụ thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia và Quốc phòng Ukraine từ tháng 10/2019, vài tháng sau khi tổng thống Volodymyr Zelensky nhậm chức. Hội đồng này có nhiệm vụ điều phối các vấn đề an ninh và quốc phòng dưới sự chỉ đạo của tổng thống. Hội đồng bao gồm các quan chức chính trị, an ninh và quốc phòng then chốt của đất nước.

Tổng thống Zelensky thường xuyên thay thế các quan chức an ninh và quốc phòng cấp cao kể từ khi Nga phát động chiến tranh chống Ukraine vào tháng 02/2022. Theo hãng tin Anh Reuters, việc tổng tư lệnh quân đội Ukraine Valeri Zaloujny bị cách chức vào tháng 2 vừa qua đã báo trước một cuộc thanh lọc diện rộng trong quân đội.

Cũng trên trang web của tổng thống Zelensky, phó giám đốc cơ quan tình báo quân sự Ukraine Oleh Ivashchenko sẽ được bổ nhiệm làm người đứng đầu cơ quan tình báo ở nước ngoài thay ông Lytvynenko.

Nhìn sang nước láng giềng, thứ trưởng Ngoại Giao Ba Lan hôm qua cho biết Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang xem xét khả năng bắn hạ tên lửa của Nga bay sát biên giới NATO, hai ngày sau khi Warszawa thông báo không phận bị xâm phạm. Bộ trưởng Quốc Phòng Ba Lan cho biết nước này đã kích hoạt tất cả hệ thống phòng không và mọi tên lửa sẽ bị bắn hạ nếu có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy chúng bay về hướng Ba Lan.

Phan Minh

Nga tiến hành cuộc không kích lớn vào Ukraine

Reuters, VOA, 24/03/2024

Kyiv cho biết, Nga đã tấn công cơ sở hạ tầng quan trọng ở Lviv, miền tây Ukraine, bằng tên lửa vào sáng sớm hôm 24/3, trong một cuộc không kích lớn mà một tên lửa hành trình của Nga bay chớp nhoáng qua không phận Ba Lan, theo Warsaw.

Hình ảnh khu vực dân cư bị cuộc tấn công tên lửa của Nga phá hủy tại

Moscow đã phóng 57 tên lửa và máy bay không người lái trong cuộc tấn công cũng nhắm vào thủ đô Kyiv, hai ngày sau vụ oanh tạc trên không lớn nhất vào hệ thống năng lượng của Ukraine trong hơn hai năm chiến tranh toàn diện, Kyiv cho biết.

Thống đốc khu vực Lviv Maksym Kozytskyi viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram : "Có hai cuộc tấn công sơ bộ vào cùng một cơ sở hạ tầng quan trọng mà những kẻ chiếm đóng nhắm vào vào ban đêm".

Ông nói thêm rằng cuộc tấn công sử dụng tên lửa siêu thanh Kinzhal, loại tên lửa khó bắn hạ hơn, nhưng không cho biết cụ thể về cơ sở bị nhắm mục tiêu.

Bộ năng lượng cho biết rằng thiết bị bốc cháy khi một cơ sở năng lượng quan trọng ở khu vực Lviv bị tấn công khiến cơ sở này bị mất điện. Không rõ liệu họ có đang nói về cùng một cơ sở hay không.

Không lực cho biết rằng lực lượng phòng không đã phá hủy 18 trong số 29 tên lửa phóng tới và 25 trong số 28 máy bay không người lái tấn công.

Hầu như không có thông tin chi tiết về những gì đã bị hư hại, nhưng việc nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng quan trọng có thể cho thấy Nga đang cố gắng duy trì áp lực lên hệ thống năng lượng sau khi các cuộc tấn công của họ gây ra tình trạng mất điện trên diện rộng hôm 22/3.

Bộ năng lượng nói rằng Ukraine, quốc gia xuất khẩu điện trong những tuần gần đây, đã tăng mạnh nhập khẩu điện và ngừng xuất khẩu hôm 24/3 sau các cuộc tấn công vào hệ thống năng lượng.

Serhiy Popko, người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự của Kyiv cho biết, một số vụ nổ đã xảy ra ở Kyiv vào đầu giờ sáng khi lực lượng phòng không phá hủy khoảng chục tên lửa trên bầu trời thủ đô và vùng lân cận.

Ông cho biết chỉ có thiệt hại nhỏ sau vụ tấn công.

Moscow đã tấn công Ukraine trong nhiều ngày qua trong các cuộc tấn công được Moscow miêu tả là để trả thù cho các cuộc tấn công của Ukraine được tiến hành trong cuộc bầu cử tổng thống Nga.

Reuters

***************************

Hai tàu chiến Nga tại bán đảo Crimea bị Ukraine "oanh kích"

Thùy Dương, RFI, 24/03/2024

Ukraine hôm nay 24/03/2024 khẳng định đã oanh kích hai tàu thuộc hạm đội Biển Đen của Nga tại bán đảo Crimea, mà Nga đã sáp nhập của Ukraine từ năm 2014. Thông báo được đưa ra sau đêm thứ ba liên tiếp các lực lượng Nga oanh kích ồ ạt Ukraine, chủ yếu nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

Tàu đổ bộ cỡ lớn Novocherkassk của hải quân Nga - Reuters. Ảnh minh họa

Theo thông báo của Không quân Ukraine, hai tàu thuộc hạm đội Biển Đen của Nga tại Sevastopol "bị nhắm trúng" là tàu đổ bộ Yamal và tàu Azov. Không quân Ukraine cũng nhắm trúng một trung tâm liên lạc và cơ sở hạ tầng của hạm đội Biển Đen của Nga tại Sevastopol.

Về phần mình, tối hôm qua, quân đội Nga loan báo đã đẩy lui được một cuộc tấn công ồ ạt của tên lửa Ukraine nhắm đến Sevastopol tại bán đảo Crimea. Trên mạng Telegram, thống đốc vùng, ông Mikhail Razvojaiev, khẳng định theo thông tin ban đầu, có hơn 10 tên lửa của Ukraine đã bị bắn hạ, mảnh vỡ của một tên lửa làm một thường dân 65 tuổi chết, 11 người khác bị thương, trong đó có một thiếu niên.

Nga tiếp tục oanh kích nhiều khu vực tại Ukraine

Về cuộc oanh kích diện rộng của Nga nhắm vào lãnh thổ Ukraine, theo AFP, không quân Ukraine cho biết là trong đêm qua 23 rạng sáng hôm nay 24/03 đã hạ được 18 trên tổng số 29 tên lửa và 25 trong tổng số 28 drone phát nổ của Nga đã tấn công nhiều khu vực trên khắp cả nước.

Các thiệt hại của Ukraine chủ yếu liên quan đến cơ sở hạ tầng ở các đô thị, cơ sở hạ tầng của các cảng, cơ sở hạ tầng năng lượng ở Kiev, cũng như tại các vùng Lviv (miền tây), Kryvyi Rig (miền trung) và khu vực Danube (miền tây nam). Nhưng dường như các thiệt hại bớt nghiêm trọng hơn so với trước đó một hôm. Xin nhắc lại là trong đêm thứ Sáu rạng sáng thứ Bảy, Kharkiv (miền đông bắc), thành phố lớn thứ hai của Ukraine, đã bị cúp điện, nước và hệ thống sưởi ấm cũng bị hỏng.

Tên lửa Nga xâm phạm không phận Ba Lan

Liên quan đến Ba Lan, sáng nay, quân đội nước này cho biết một tên lửa của Nga trên hành trình bay nhắm đến các thành phố miền tây Ukraine đã xâm phạm không phận Ba Lan trong vòng 40 giây, phía trên bầu trời làng Oserdow, cách thành phố Lviv của Ukraine khoảng 100km. Vacxava hiện đang yêu cầu Moskva giải thích về vụ xâm phạm không phận của Ba Lan.

Thùy Dương

Bị quân thánh chiến khủng bố, Kremlin tìm cách quy chụp Ukraine

Courrier International dẫn nguồn tin từ phía Mỹ khẳng định nhánh Afghanistan của tổ chức Nhà nước Hồi giáo đứng sau vụ tấn công vào nhà hát ở Moskva. Vụ khủng bố làm nổi rõ sự bất lực của FSB, nhưng theo The Economist, dù ISIS-K đã nhận trách nhiệm, Kremlin vẫn cố gắng tìm cách quy chụp cho Ukraine.

Các xe cấp cứu đậu trước khu vực nhà hát Crocus City Hall ở ngoại ô Moskva (Nga) đang bốc cháy sau vụ khủng bố ngày 22/03/2024. Reuters - Maxim Shemetov

IS nhận trách nhiệm vụ khủng bố ở Moskva

Cập nhật thời sự về vụ khủng bố của tổ chức Nhà nước Hồi giáo làm thiệt mạng ít nhất 133 người tại Moskva, Courrier International dẫn nguồn từ chính quyền Mỹ vốn đã cảnh báo kiều dân cách đây hai tuần, khẳng định nhánh thánh chiến ở Afghanistan đứng sau vụ tấn công đẫm máu nhất kể từ 20 năm qua tại Nga.

Các viên chức Mỹ đã xác nhận với nhiều tờ báo trong đó có The New York Times, việc tổ chức thánh chiến này nhận trách nhiệm là khả tín. Cụ thể đó là nhánh Afghanistan, còn được gọi là "ISIS-K". Nhật báo Anh The Guardian so sánh với vụ khủng bố nhà hát Bataclan ở Paris tháng 11/2015, hay vụ phe ly khai Chechnya bắt 850 người làm con tin tại một nhà hát ở Moskva năm 2002 làm 132 người thiệt mạng sau vụ đột kích gây tranh cãi của đặc nhiệm Nga.

Tờ báo nhắc lại, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS, Daesh) từng liên can đến nhiều vụ khủng bố gần đây tại Nga, như vụ đánh bom trong métro Saint-Petersburg ngày 03/04/2017 hay mới đây FSB thông báo phá vỡ âm mưu của ISIS-K vào một giáo đường Do Thái ở Kaluga gần Moskva.

Vì sao ISIS-K tấn công Nga ?

Vi sao ISIS-K đe dọa Nga ? Theo nhà phân tích Colin P. Clarke, tổ chức này cáo buộc Moskva có bàn tay vấy máu người Hồi giáo khi can thiệp vào Afghanistan và Syria, yểm trợ phe Taliban và Bachar Al-Assad. Một nhà phân tích khác, Michael Kugelman trên The Telegraph cho biết thêm, trong nhóm này có một số nhà đấu tranh Trung Á chống Nga.

Tờ El Pais ở Tây Ban Nha lưu ý, Tadjikistan nằm gần Afghanistan là một trong những điểm nóng của khủng bố Hồi giáo tại các nước thuộc Liên Xô cũ. Kremlin hỗ trợ quân sự cho chính quyền nước này chống các nhóm cực đoan. Đài ABC của Úc cho biết thêm còn có nhánh Kavkaz của Daesh, chủ yếu trong vùng Hồi giáo ở Bắc Kavkaz như Daghestan, Ingushetia, Kabardino-Balkaria. Courrier International dẫn nhận định của The Telegraph, Daesh luôn là mối đe dọa cho Nga, nhưng vụ khủng bố ở Moskva làm nổi rõ sự bất lực của FSB. Hãy còn quá sớm để dự đoán Putin sẽ phản ứng như thế nào, nhưng nếu tìm kiếm một cái cớ để siết chặt an ninh, thì bây giờ ông ta đã có được.

Kremlin tìm cách đổ vấy cho Ukraine

Cũng với câu hỏi ai có thể đứng sau vụ khủng bố, The Economist cho rằng ngoài tổ chức Nhà nước Hồi giáo, không thiếu những cái tên khả nghi khác. Cuộc chiến tàn khốc hai năm qua do Kremlin khởi động ở Ukraine đã tạo ra nhiều kẻ thù mới, và làm tăng số lượng vũ khí chuyền tay trong số những lính Nga trở về. Có một phong trào dân tộc chủ nghĩa mạnh mẽ tại Nga, sự can dự của Moskva trong cuộc nội chiến đẫm máu ở Chechnya và Daghestan, và can thiệp vào Syria khiến từ lâu Nga là mục tiêu của những nhóm thánh chiến đủ loại.

Kiev lập tức bác bỏ mọi liên can trong vụ tấn công. Một nguồn tin tình báo cao cấp nói với The Economist, chính phủ Ukraine lo rằng Kremlin có thể lợi dụng sự kiện khủng bố, nhất là khi ông Putin có ý định tung ra một đợt động viên mới. Trên thực tế, thật điên rồ nếu Ukraine tấn công Nga kiểu này – sát hại thường dân là cách tốt nhất để làm phương Tây xa lánh, trong khi Kiev đang quá cần đến sự hỗ trợ của đồng minh như thế.

Dù vậy Kremlin vẫn cố quy chụp Ukraine, tuy trong bài diễn văn với quốc dân chiều 23/03, Vladimir Putin không trực tiếp cáo buộc Kiev đã tổ chức vụ tấn công. Thay vào đó, ông Putin khẳng định Ukraine đã cung cấp một "lối thoát" cho bọn khủng bố. Theo Moskva thì các thủ phạm đã chạy sang Ukraine trước khi bị bắt, nhưng lại không nói những người này từ đâu đến.

Gian lận phân nửa tổng số phiếu : Putin độc tài cá nhân

Về cuộc bầu cử tổng thống Nga, The Economist nhận thấy "Sau sô diễn, Vladimir Putin ăn mừng chiến thắng giả hiệu". Trên Quảng trường Đỏ ngày 18/03, Putin đắc thắng hô lên "Vinh quang cho nước Nga !". Thế nhưng có đến 30 triệu phiếu bầu, tức gần phân nửa tổng số phiếu, là gian lận, theo nhà phân tích dữ liệu uy tín Sergei Shpilkin.

Kết quả phi thực tế 87% còn mang một ý nghĩa khác. Theo nhà phân tích Nga Kirill Rogov, đó là nước Nga nay đã trở thành một chế độ độc tài cá nhân theo kiểu Trung Á. Do không có đủ sự ủng hộ của tầng lớp dưới, Kremlin phải dùng cách đàn áp mạnh mẽ, tẩy não và kiểm soát chính trị. Sự thay đổi này bắt đầu từ phong trào phản kháng việc sửa đổi Hiến pháp năm 2020 thông qua trưng cầu dân ý giả hiệu. Trong năm đó, đối thủ chính của Putin là Alexei Navalny lần đầu tiên đã bị đầu độc. Việc đè bẹp phong trào của Navalny, diệt trừ đối lập và nhất là cuộc xâm lăng Ukraine đã giúp Putin có thể đàn áp mạnh tay hơn hẳn so với thời bình.

Hành động mang tính biểu tượng nhất là việc sát hại Alexei Navalny, chứng tỏ trước giới tinh hoa Nga và thế giới là đối với Vladimir Putin, không còn lằn ranh đỏ nào cả. Đó là vì sao trong buổi xuất hiện đầu tiên sau "chiến thắng", Putin nói về Navalny, nhân vật mà cho đến nay ông ta luôn tránh nhắc tên. "Vâng, ông ấy đã chết, đó luôn là một sự kiện đáng buồn" - Putin mỉa mai, không giấu được niềm vui.

Những lá phiếu trên mộ Navalny

Thế nhưng trên toàn quốc vẫn có những người Nga đáp ứng lời kêu gọi của Navalny "Giờ Ngọ chống Putin" : đến phòng phiếu vào đúng 12 giờ trưa ngày bầu cử cuối cùng. Những hình ảnh đăng trên mạng xã hội cho thấy những hàng người dài mấy trăm mét, với cảnh sát cơ động và xe chở tù chờ đợi bên cạnh. Người biểu tình đăng những tấm ảnh lá phiếu có ghi chữ "Phản đối chiến tranh", "Putin là kẻ cắp và tên sát nhân". Nhiều người gạch tên Vladimir Putin, ghi vào chữ "Alexei Navalny". Một số cử tri ở Moskva giữ lại lá phiếu, mang đến nghĩa trang đặt lên mộ Navalny.

The Economist cho rằng đàn áp sẽ mạnh hơn một khi chiến tranh đè nặng lên nền kinh tế. Theo chuyên gia Alexandra Prokopenko của Carnegie Russia Eurasia Center ở Berlin, một trong những nguồn gây bất ổn có thể là việc tái phân bố tài sản khu vực tư nhân. Như Vladimir Putin đã nói trong một bài diễn văn trước bầu cử, giới tinh hoa cũ đã kiếm được tiền và địa vị nhờ việc tư nhân hóa trong những năm 90 "đã mất uy tín". Ông ta muốn thay thế bằng "giới quân nhân, những người đáng tin cậy đã chứng tỏ lòng trung thành với nước Nga", và với mục tiêu chiến tranh của ông.

Tương tự, tờ Der Spiegel của Đức được Courrier International dịch lại nhận định "Vladimir Putin biến cử tri thành đồng lõa". Nếu cuộc bầu cử này giúp "chính danh hóa" một điều gì, thì đó không phải là chiếc ghế của Putin, mà là việc cướp đoạt thô bạo những lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng. Những lá phiếu thu được tại các vùng này, dưới sự đe dọa của nòng súng, nhằm củng cố khái niệm "Tân Nga" - dự án bành trướng lãnh thổ sang phía tây của Putin.

"Stalin mới" luôn muốn một cuộc chiến tranh thường trực

L’Express nhận định "Putin, sự kết hợp nguy hiểm giữa Stalin và Catherine the Great". Đạo diễn xong vụ tái đắc cử vừa rồi, ông chủ điện Kremlin tha hồ ra tay hành động. Trong một phần tư thế kỷ, nước Nga từ một nền dân chủ mong manh đã biến thành độc tài thực sự, bảo đảm cho Vladimir Putin trị vì lâu hơn cả Stalin và có thể cả Catherine II. Từ "người cha dân tộc", Putin kế thừa sự toàn trị, tôn sùng lãnh tụ, điều khiển đám đông và thù ghét phương Tây. Từ Catherine the Great với việc mở rộng đế chế nửa triệu kilomet vuông và sáp nhập Crimea năm 1783, là tham vọng lãnh thổ. Trong một xã hội bị tê liệt vì nỗi sợ, hệ thống Putin sẽ còn thống trị.

Trên Les Echos cuối tuần, nhà nghiên cứu Marie Mendras nhận định "Putin muốn chiến tranh thường trực". Sau khi tổ chức việc tái đắc cử và sát hại Alexei Navalny, nhà lãnh đạo Nga không có chiến thuật nào khác hơn là tiếp tục cuộc chiến tiêu hao càng lâu càng tốt, vì quyền lực cá nhân của ông ta gắn chặt với chiến tranh. Hòa bình là nguy hiểm cho các chế độ độc tài. Có rất nhiều dịp để tìm một giải pháp với Kiev từ sau khi chiếm Crimea năm 2014, nhưng Putin chưa bao giờ chọn con đường thỏa thuận. Tương tự với Georgia (Gruzia) năm 2018, tổng thống Saakachvili rất muốn gặp Putin nhưng ông chủ điện Kremlin thay vì tiếp xúc đã gởi binh lính đến, với cớ Tbilissi "diệt chủng" ở Nam Ossetia.

Trong bốn cuộc chiến trước đây do Putin tiến hành ở Chechnya, Gruzia, Crimea hay Syria – những cuộc chiến tranh mà không có bất kỳ một người lính ngoại quốc nào đe dọa lãnh thổ Nga, đất nước rộng lớn nhất thế giới và có 6.000 đầu đạn nguyên tử - mỗi lần Putin đều áp đặt "pax russica". Theo chuyên gia Marie Mendras, Nga không thể thắng ; trong hai, ba năm nữa Vladimir Putin khó thể theo đuổi được cuộc chiến này. Được hỏi ý kiến về tuyên bố của tổng thống Pháp liên quan đến việc gởi quân, bà chỉ dẫn lời Vladimir Milov, một cựu bộ trưởng lưu vong : "Với một Vladimir Putin không loại trừ một điều gì, thì chúng ta cũng có thể không loại trừ khả năng nào".

Crimea trong tầm ngắm của Ukraine

Trên khía cạnh quân sự, "Crimea là một hậu cứ dễ tổn thương" trước những cuộc tấn công của Ukraine. Tuần báo dẫn ra những video quảng bá của Bogdan Bulychev trên YouTube, kể lại cuộc hành trình ba ngày đi từ Mariupol tới Crimea, với những phong cảnh tuyệt đẹp của bán đảo. Nhưng blogger tuyên truyền này tránh nói đến những nguy hiểm của chặng đường. Anh ta tránh đi qua cầu Kerch, chiếc cầu trị giá 4 tỉ euro đã bị Ukraine oanh kích hai lần vào tháng 10/2022 và mùa hè 2023.

Năm ngoái lực lượng Kiev đã tấn công 184 lần vào bán đảo bằng drone và hỏa tiễn, phá hủy nhiều chiến hạm và một tàu ngầm Nga. Hậu quả là từ một điểm du lịch được quảng cáo ồn ào, Crimea trở thành hậu cứ của cuộc xâm lăng. Bảy trung tâm y tế đã bị trưng dụng, cầu Kerch và xa lộ mới Kerch-Sevastopol được dùng để đưa thiết bị quân sự sang mặt trận Kherson. Để hỗ trợ chiến lược này, Moskva ồ ạt đưa dân Nga sang thay thế dân địa phương. Cứ ba người dân ở đây thì có một người không cư ngụ tại Crimea trước năm 2014. Khoảng 500.000 đến 800.000 người Nga đã sang định cư, trong đó có nhiều quân nhân cùng với gia đình.

Amina, một người thuộc thiểu số Tatar ở Crimea cho biết cô là thế hệ thứ tư bị Nga buộc phải lưu vong. Năm 1944, Stalin lưu đày sang Trung Á 400.000 người Tatar, trong đó có ông bà cố của Amina. Cha mẹ cô quay lại làng sau khi Liên Xô sụp đổ, phải nhận hộ chiếu Nga để khỏi mất nhà đất. Những vụ khám xét, bắt bớ trong cộng đồng người Tatar diễn ra thường xuyên đến nỗi một số nhà đối lập khi đi ngủ vẫn mặc nguyên quần áo – như nhà báo Lutfiye Zudiyeva kể lại cho báo chí Mỹ, trước khi đến lượt bà cũng bị bắt.

NATO tập trận để đối phó với Nga

Trong bối cảnh đó "Ở cực bắc Châu Âu, NATO chuẩn bị đối phó với Putin". Phóng sự của L'Express tả lại cuộc tập trận Nordic Response 24, trong khuôn khổ Steadfast Defender, cuộc diễn tập lớn nhất của NATO kể từ sau chiến tranh lạnh với 90.000 quân nhân của 32 nước trên khắp Châu Âu.

Nordic Response 24 "chỉ" huy động 20.000 quân của 13 nước, trên 100 chiến hạm, 5 tàu ngầm, các xe tăng, thiết giáp, trực thăng, phi cơ tiêm kích, và có cả mô tô chạy trên tuyết. Theo kịch bản, một cường quốc từ phía đông tấn công vào Finnmark (Na Uy), và quân xanh (đồng minh) phải đẩy lui quân đỏ (kẻ thù) bằng mọi cách để quân tiếp viện đến được bằng đường biển, đường bộ và trên không. Tướng Terje Bruøygard của Na Uy nói : "Chúng tôi biết rằng Nga đang quan sát và có thể có cả gián điệp tại chỗ, nhưng như vậy càng tốt". Có thể hiểu : Kremlin sẽ biết số phận của mình ra sao nếu xâm lược.  

Để giống thực nhất, các chiến binh dùng đạn mã tử được trang bị kính ngắm laser và áo giáp điện tử kết nối. Khi đạn laser của địch bắn trúng một người lính, chiếc áo giáp gởi đi tín hiệu "You are dead" (Bạn đã chết) hoặc "wounded !" (bị thương) và binh sĩ này bị loại khỏi vòng chiến một thời gian. Nếu một vụ tấn công hóa học xảy ra, người lính có 10 giây để chụp mặt nạ chống khí độc, nếu không sẽ "tử trận". Nhờ hệ thống kết nối của thành viên mới Thụy Điển, bộ tham mưu tiết kiệm được rất nhiều thời gian.

Vì sao chọn một địa điểm mà tuần lộc nhiều hơn người để tập trận ? Chuyên gia Tomas Ries giải thích, nếu chiến tranh xảy ra với Nga, Finnmark của Na Uy và đảo Kola ở Nga là điểm nóng đầu tiên. Hầu hết tàu ngầm Nga đậu ở căn cứ Kola sẽ phong tỏa đường biển giữa Châu Mỹ và Châu Âu, trong số đó 8 chiếc có hỏa tiễn tầm xa mang đầu đạn nguyên tử. Một khả năng khác : Bên cạnh việc tấn công Latvia hay một nước Baltic, quân Nga có thể đánh vào một trong các quần đảo như Aland (Phần Lan), Gotland (Thụy Điển), Bornholm (Đan Mạch). Một khi đảo bị địch chiếm rất khó giành lại, nhất là nếu kẻ thù đã bố trí các giàn phòng không, chưa kể lại đe dọa vũ khí nguyên tử.

Tựa chính các tuần báo

Chủ đề của tuần báo L’Obs – nay đổi thành Nouvel Obs - tuần này là cuộc tranh luận giữa nhà văn Salomé Saqué và cựu tổng thống François Hollande về vị trí của người trẻ trong xã hội. Trong hồ sơ "Trường công, trường tư", Courrier International tập hợp các bài viết về tương lai của giáo dục, việc tài trợ đại học và phương pháp giảng dạy. The Economist nói về Anh quốc, miền đất hứa của di dân. L’Express chạy tựa trang nhất "Sự kiện ngày 7 tháng 10 đã làm thay đổi thế giới như thế nào". Le Point nhận định "Một thất bại của giới tinh hoa : Nạn bài Do Thái lây nhiễm".

Thụy My

Thượng đỉnh Liên Âu bàn cách giúp Ukraine tăng cường năng lực chống Nga

Thu Hằng, RFI, 22/03/2024

Trong hai ngày 21 và 22/03/2024, lãnh đạo 27 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu họp tại Bruxelles, Bỉ, để bàn cách hỗ trợ Ukraine tốt hơn trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nga, cũng như đối phó với mối đe dọa Nga ngày càng nguy hiểm. Trong khi viện trợ của phương Tây cho Kiev đang sụt giảm, nhiều lãnh đạo Châu Âu lo ngại khả năng Ukraine thất trận và Nga sẽ không dừng ở đó.

Quân đội Ukraine nhận các loại vũ khí mới tại căn cứ gần Zhitomyr, Ukraine, ngày 05/01/2015. AP - Efrem Lukatsky - Ảnh tư liệu

Theo AFP, ngày họp thứ nhất bàn về kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ tài sản của Nga bị phong tỏa sau khi Moskva phát động cuộc chiến xâm lược Ukraine ngày 24/02/2022. Bruxelles không "động" đến khối tài sản hơn 210 tỉ euro của Ngân hàng Trung ương Nga bị giữ tại Châu Âu, nhưng dự định sử dụng khoản tiền lãi hàng năm từ 3-4 tỉ euro.

Theo đặc phái viên RFI tại Bruxelles, 3% khoản tiền này sẽ được sử dụng để thanh toán chi phí hoạt động liên quan, 10% sẽ dành để đề phòng khả năng sau này Nga kiện. Trong trường hợp 27 nước nhất trí, gần 90% còn lại sẽ được dành mua vũ khí cho Ukraine. Chính quyền Kiev sẽ được nhận thành hai đợt, đợt thứ nhất được dự kiến ngay tháng 7 tới.

Chủ đề thứ hai liên quan đến việc Liên Hiệp Châu Âu chưa có ngành công nghiệp quốc phòng, sau hơn 60 năm thành lập. Các nhà lãnh đạo thảo luận về chiến lược mới mà Ủy Ban Châu Âu đề xuất vào đầu tháng 3. Tuy nhiên, các nước vẫn bất đồng về cách huy động nguồn tài chính : Pháp và một số nước như Estonia ủng hộ việc Châu Âu đứng ra vay chung, như đã từng làm vào thời đại dịch Covid-19, nhưng nhiều nước khác như Đức phản đối kế hoạch này. Cho nên, theo AFP, các nhà lãnh đạo sẽ chỉ xem xét "mọi phương án» về tài chính để lập báo cáo vào tháng 6.

Tình hình hiện trở nên cấp bách với Liên Hiệp Châu Âu, vì theo cảnh báo của chủ tịch Hội Đồng Châu Âu, khối 27 nước đang "phải đối mặt với mối đe dọa lớn nhất cho an ninh kể từ Thế Chiến II". Trong thư mời gửi các nhà lãnh đạo, ông Charles Michel nhấn mạnh "đã đến lúc chúng ta phải đưa ra những biện pháp triệt để và cụ thể để sẵn sàng về mặt quốc phòng".

Để tự chủ về năng lượng, tránh phụ thuộc vào khí đốt Nga, các nhà lãnh đạo Liên Âu kêu gọi tái thúc đẩy ngành công nghiệp hạt nhân, cụ thể là xây dựng nhiều nhà máy điện hạt nhân và triển khai các lò phản ứng tiên tiến, theo dự thảo bản thông cáo mà Reuters tham khảo được. Cuối cùng, thượng đỉnh cũng sẽ thảo luận một số chủ đề khác, như quyết định mở đàm phán kết nạp Bosnia, hay tình hình tại Gaza.

Thu Hằng

*****************************

Sau 2 năm xâm lược Ukraine, Nga chính thức thừa nhận "đang trong tình trạng chiến tranh"

Thùy Dương, RFI, 22/03/2024

Sau hai năm tổng thống Nga Vladimir Putin điều quân xâm lược Ukraine, hôm nay 22/03/2024 chính quyền Moskva chính thức thừa nhận "đang trong tình trạng chiến tranh" và đổ lỗi cho phương Tây đã biến cuộc xung đột Ukraine, mà Nga xem là "chiến dịch đặc biệt", thành một cuộc chiến tranh.

Một góc nhà máy thủy điện ở Dnipro bị bốc cháy sau loạt tấn công bằng tên lửa của Nga ngày 22/03/2024. AP

Theo AFP, trả lời phỏng vấn kênh truyền thông "Argoumenty I Fakty", sáng hôm nay 22/03 ông Dmitri Peskov, phát ngôn viên điện Kremlin phát biểu là nước Nga "đang trong tình trạng chiến tranh" : "Ban đầu đó là một chiến dịch quân sự đặc biệt, nhưng sau khi một băng đảng được hình thành, khi phương Tây tham gia tập thể vào đó và sát cánh với Ukraine, thì đối với chúng tôi đó đã trở thành một cuộc chiến tranh". Trong cuộc phỏng vấn này, phát ngôn viên phủ tổng thống Nga cũng nhắc lại mục tiêu của điện Kremlin là chinh phục hoàn toàn 4 vùng của Ukraine (Kherson, Donetsk, Lougank và Zaporijia).

Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh quân đội Nga ồ ạt oanh kích Ukraine, đặc biệt nhắm vào mạng lưới điện.

Đợt oanh kích lớn nhất của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine

Chính quyền Ukraine cho biết là các lực lượng của Nga, trong đêm qua rạng sáng nay 22/03/2024, đã ồ ạt phóng 90 tên lửa các loại và 60 drone Shahed mang chất nổ nhắm vào nhiều nơi trên khắp đất nước Ukraine, gây một số thiệt hại nhân mạng. Đây cũng là đợt oanh kích quy mô lớn nhất của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Trên mạng Telegram, cơ quan quốc gia quản lý mạng lưới điện Ukrenergo xem đây là "đợt oanh kích mạnh chưa từng có nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng" của Ukraine, với "sự phối hợp của nhiều loại vũ khí". Chủ tịch - tổng giám đốc Ukrenergo, Volodymyr Kudrytskyi, nhấn mạnh là nhiều nhà máy nhiệt điện và thủy điện bị nhắm tới. Trong đêm qua, một trong hai đường dây cung cấp điện cho nhà máy điện hạt nhân Zaporijia (nhà máy điện nguyên tử lớn nhất Châu Âu) đã bị cúp, hệ thống điện của thành phố Kharkiv bị hư hại.

Còn theo Reuters, đập thủy điện lớn nhất Ukraine cũng bị Nga oanh kích, nhưng may mắn không có nguy cơ sập.

Trên mạng xã hội, tổng thống Ukraine Zelensky "chia buồn với gia đình các nạn nhân đã thiệt mạng" trong đợt oanh kích mà Nga tiến hành đêm qua 21 rạng sáng hôm nay 22/03, nhưng ông không cho biết số thương vong vụ thể.

Trong khi đó, theo báo Le Monde, bộ Nội Vụ Ukraine sáng nay thông báo có nhiều vùng như "Zaporijia, Khmelnytsky, Odessa, Dnipro, Poltava, Mykolaïv, Vinnytsia, Lviv et Ivano-Frankivsk đã bị nhắm tới", khiến ít nhất 2 người chết và tối thiểu 8 người bị thương tại Khmelnytsky, miền tây Ukraine, 6 người bị thương và ở Zaporijia, 3 người hiện chưa được tìm thấy, nhiều tòa nhà dân cư bị hư hại.

Vùng Belgorod của Nga tiếp tục bị oanh kích

Về phía Nga, theo AFP, thống đốc vùng biên Belgorod cho biết sáng nay khu vực này lại hứng chịu nhiều vụ tấn công khiến 1 phụ nữ thiệt mạng và một số người bị thương, 3 tòa nhà của cơ quan y tế và nhiều ngôi nhà bị hư hại. Trong khi đó, bộ Quốc Phòng Nga thông báo bắn chặn được 8 quả đạn pháo trên vùng trời Belgorod. Những quả đạn pháo này được phóng đi từ lãnh thổ Ukraine. Trong khi đó, lực lượng an ninh FSB của Nga hôm qua 21/03 thông báo bắt giữ tại thành phố Mariupol của Ukraine 2 người bị cáo buộc ủng hộ Kiev, biện minh cho các hành động của lực lượng Ukraine mà Moskva xem là "hành vi khủng bố" của "tổ chức tân phát xít Ukraine", tội danh có thể bị kết án 7 năm tù giam.

Thùy Dương

***********************

Quân Đội Pháp : Hỗ trợ quân sự phương Tây cho Ukraine "không dừng ở cấp vũ khí"

Trọng Thành, RFI, 22/03/2024

Tướng Pháp khẳng định, các hỗ trợ phương Tây cho Ukraine chống xâm lược Nga có thể vượt ra ngoài việc cung cấp vũ khí. Theo AFP, tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp, tướng Thierry Burkhard, đã phát biểu như trên hôm 21/03/2024, bên lề cuộc họp báo ngắn tại Paris với đồng nhiệm Thụy Điển, tướng Micael Byden.

Tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp, tướng Thierry Burkhard (trái) và đồng nhiệm Thụy Điển Micael Byden, trong cuộc họp báo tại Nice, Pháp, ngày 21/03/2024. AP - Michel Euler

Tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp tuyên bố, tổng thống Nga Vladimir Putin "đã xây dựng chiến lược hành động dựa trên quan điểm cho rằng người phương Tây sẽ không đặt chân lên đất Ukraine, mà chỉ dừng ở chỗ cung cấp vũ khí", cần phải cho Putin thấy rằng đây là một quan điểm "hoàn toàn sai lầm". Tướng Burkhard nhấn mạnh "các nước Châu Âu cần chấp nhận các rủi ro để bảo vệ an ninh của châu lục trong thập niên tới", và "không thể xem cuộc chiến tại Ukraine là một vấn đề thứ yếu". 

Tướng Burkhard nói rõ : tuyên bố của tổng thống Macron "không loại trừ" việc phương Tây đưa quân đến Ukraine là nhằm để lãnh đạo Nga hiểu rằng các đồng minh của Kiev "ý thức rõ về những gì đang diễn ra tại Ukraine". Theo tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp, hiện tại Kiev không yêu cầu các nước phương Tây hỗ trợ về người, nhưng khối NATO, mà Thụy Điển vừa trở thành thành viên, cần sẵn sàng cho mọi kịch bản. 

Quan điểm của Pháp được tổng tham mưu trưởng Thụy Điển Micael Byden chia sẻ : "Thụy Điển sẵn sàng đảm nhận các trách nhiệm của mình, trong lĩnh vực răn đe cũng như phòng thủ". Theo Bộ Tổng Tham Mưu Quân Đội Pháp, hợp tác Pháp và Thụy Điển sẽ được mở rộng sang nhiều lĩnh vực như tác chiến tại vùng Bắc Cực, hay phòng thủ dân sự, mà Thụy Điển vốn thường được nêu ra như một mẫu mực. Kể từ năm 2015, sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraine, Thụy Điển đã tái lập chiến lược "quốc phòng toàn dân".

Trọng Thành

Bốn kịch bản chấm dứt chiến tranh Ukraine

Les Echos ngày 21/03/2024 nêu ra "Bốn kịch bản cho việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine", theo một báo cáo của Viện Montaigne, trong đó có ba khả năng thuận lợi cho Nga còn Ukraine chỉ có một.

Một tân binh của tiểu đoàn cơ giới Sói Da Vinci số 1, đặt theo tên của anh hùng Dmytro Kotsiubailo, đang tập luyện tại một địa điểm không được tiết lộ ở miền trung Ukraine ngày 12/03/2024. Reuters - Viacheslav Ratynskyi

Thượng đỉnh EU với nhiều hồ sơ khẩn cấp

Hội nghị thượng đỉnh 27 nước Châu Âu tại Bruxelles hôm nay là sự kiện được tất cả các báo chú ý. Libération than phiền về việc Liên Hiệp Châu Âu (EU) hôm qua hạn chế nhập nông sản Ukraine. Việc được hưởng chế độ mậu dịch tự do từ 2022 đã giúp Kiev có được thu nhập đáng kể, quyết định mới đây sẽ làm Ukraine thiệt hại hơn 1 tỉ euro một năm. 

Nhật báo thiên tả lấy làm tiếc là EU sợ đối mặt với sự giận dữ của nông dân hơn là một chiến thắng của Vladimir Putin ! Thái độ ích kỷ này đã che mờ tính tích cực của việc bật đèn xanh cho thương lượng gia nhập EU và gói viện trợ mới 50 tỉ euro trong ba năm. Bên cạnh đó là gia tăng sản xuất đạn pháo và tài trợ cho việc mua 800.000 quả đạn nhờ Cộng hòa Czech tìm được nguồn cung.

Đối với nhật báo kinh tế Les Echos, cuộc họp này nhằm đối phó với nhiều vấn đề khẩn cấp cùng lúc : một cuộc chiến ở ngay ngưỡng cửa, các láng giềng phức tạp muốn được gia nhập càng sớm càng tốt, các nhà nông ồn ào bày tỏ sự phẫn nộ, nền kinh tế sa sút kể cả về công nghệ. Nhưng vượt lên trên tất cả vẫn là Ukraine. EU có thể gởi đi một thông điệp mạnh mẽ qua việc dùng tiền lời từ tài sản Nga bị đóng băng để trợ giúp Kiev.

Một khi Ukraine gia nhập EU, Liên hiệp sẽ tốn kém bao nhiêu và thu về lại bao nhiêu ? Les Echos cho biết, các nhà tư vấn đã tính toán và thấy rằng sẽ tốn 19 tỉ euro, tức 0,13% GDP của EU, một con số tuy đáng kể nhưng chấp nhận được. Số này dựa trên giả thiết là Kiev thu hồi được toàn bộ lãnh thổ, lúc đó sẽ chiếm 1/5 nông nghiệp Châu Âu. Những nước bị cho là thiệt thòi, thật ra nguồn trợ cấp của EU đã giảm dần, còn nước được cho là giàu phải đóng góp thêm như Pháp, chỉ góp thêm 0,1% GDP. Đổi lại, thành viên mới này sẽ mua nhiều hàng của EU và tạo công ăn việc làm, như đã diễn ra với các nước Đông Âu trước đây, nhất là trong việc tái thiết.

Ukraine : Nga chủ trương "lấy thịt đè người"

Về quân sự, Les Echos nêu ra "Bốn kịch bản cho việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine", theo một báo cáo của Viện Montaigne, trong đó có ba khả năng thuận lợi cho Nga còn Ukraine chỉ có một. Tài liệu dựa trên vài chục cuộc trao đổi với các nhân tố và nhà quan sát ở Moskva, Paris, Berlin, Istanbul, Vilnius nhưng không nêu tên vì lý do an ninh, đánh giá chi tiết những điểm mạnh và điểm yếu về quân sự, kinh tế. Về quân sự, có vẻ như Nga đang làm giảm hẳn cơ hội chiến thắng của Ukraine, dù đã bị mất 20 đến 30% Hạm đội Hắc Hải và phân nửa số xe tăng, không khống chế được bầu trời.

Nga rút được kinh nghiệm từ các thất bại, và quay lại với truyền thống "lấy thịt đè người" dù thô sơ. Hầu như toàn bộ số 360.000 quân tung ra hồi tháng 2/2022 đã bị loại khỏi vòng chiến, nay Moskva hiện có 470.000 quân đối mặt với 200.000 binh sĩ Ukraine. Nhờ nền kinh tế chiến tranh, có thể sản xuất 120 xe tăng mỗi tháng, và các hỏa tiễn Iskander. Trong cuộc chiến thông tin, Moskva đạt được mục tiêu chia rẽ và gây lo sợ cho dư luận phương Tây với lời đe dọa dùng vũ khí nguyên tử.

Ba kịch bản màu đen và một màu xám

Theo dự báo của Viện Montaigne, khả năng thứ nhất là tuyến phòng thủ của Ukraine sụp đổ vì không có đạn dược. Thứ hai là Nga "bảo hộ" Ukraine, được Donald Trump ủng hộ sau khi đắc cử. Thứ ba, Ukraine bị phân chia như Đông và Tây Đức, phần phía Tây được bảo đảm an ninh còn phía Đông thuộc về Kremlin. Cả ba kịch bản màu đen này đều đe dọa sự ổn định của Châu Âu - Vladimir Putin và những người thân cận thuộc FSB hay GRU (tình báo quân đội) đều thù ghét phương Tây. NATO yếu đi và mất uy tín, Châu Âu tụt xuống vai trò hạng hai.

Kịch bản cuối cùng là phần thắng nghiêng về Ukraine trên chiến trường nhờ phương Tây cung cấp đầy đủ đạn dược, buộc Kremlin phải thương lượng trên thế yếu. Nga nuôi chí phục thù, gầy dựng lại quân đội sau từ 3 đến 7 năm, gây nên cuộc chiến triền miên không lối thoát - đây là cách bảo hiểm sinh mạng cho Vladimir Putin. Có nguy cơ ông ta tạo ra một cuộc "khủng hoảng hạt nhân theo kiểu Cuba năm 1962" nếu cảm thấy sắp mất Crimea, nhưng nếu thua ván bài tẩy này Putin có thể bị lật đổ.

Về kinh tế, Nga giảm nhẹ được cấm vận nhờ Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ ; nhưng về trung hạn thì khó trụ vững. Thặng dư thương mại từ 10% GDP chỉ còn 1%, chảy máu não hàng loạt, công nghệ phương Tây không còn, dân số giảm mạnh. Tính sáng tạo và năng động của doanh nghiệp bị đe dọa với những vụ tịch biên và xóa nợ tùy tiện. Viễn cảnh một nền kinh tế chìm vào buổi hoàng hôn làm nước Nga nghèo đi, tuy không đến nỗi sụp đổ.

Tư lệnh lục quân Pháp : Có thể điều động một sư đoàn trong 30 ngày

Về phía Paris, Le Figaro chú ý đến bài viết của tướng Pierre Schill, tư lệnh lục quân Pháp, cho thấy quân đội Pháp muốn gia tăng sức mạnh răn đe trong chiến tranh quy ước. Bên lề cuộc tập trận Steadfast Defender của NATO, tướng Schill đã khẳng định trước mối đe dọa Nga, không thể chỉ phản ứng bằng lời nói. Vài ngày sau, trên trang Diễn đàn của Le Monde hôm qua, ông nhấn mạnh bây giờ không phải là lúc ngồi phân tích các cuộc xung đột. "Dù tình hình quốc tế diễn biến như thế nào đi nữa, nước Pháp tin rằng những người lính của mình đã sẵn sàng".

Cùng với việc tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố không loại trừ việc gởi quân sang Ukraine, tư lệnh lục quân cho biết có thể gởi đi một sư đoàn gồm 20.000 quân trong vòng 30 ngày. Le Figaro nhận xét, bài viết đã được văn phòng Bộ Quân lực và tổng tham mưu trưởng, tướng Burkhard đọc lại trước khi gởi đi, như vậy hẳn đã được điện Élysée bật đèn xanh.

Con số 20.000 quân nhân mà tướng Schill nêu ra nằm trong mục tiêu được ấn định cho lục quân, sau nhiều năm lực lượng viễn chinh chỉ tối đa 5.000 binh sĩ. "Lực lượng hoạt động trên bộ" (FOT) gồm 77.000 quân nhân có thể huy động trong trường hợp khủng hoảng, tại nhiều mặt trận, gồm hai sư đoàn có thể thay phiên nhau. Vấn đề không phải là chiến tranh, mà nhằm ngăn ngừa chiến tranh.

Hồng Kông : Bắc Kinh áp đặt luật an ninh với nhiều "tội danh chính trị"

Le Monde nhận thấy đạo luật an ninh mới do Bắc Kinh áp đặt đã được thông qua với tốc độ nhanh kỷ lục. Nghị Viện Hồng Kông với hầu hết dân biểu được chỉ định hôm thứ Ba đã thông qua với 181 điều khoản, có khung hình phạt đến chung thân với năm loại tội danh : phản quốc, nổi dậy, phá hoại, đánh cắp bí mật Nhà nước, gián điệp. Trong thời gian tranh luận ngắn ngủi, vô số vấn đề được đặt ra.

Chẳng hạn nếu cất giữ những tờ báo chống cộng Apple Daily cũ do ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) xuất bản thì có phạm luật không ? Hay những vật dụng kỷ niệm cuộc thảm sát Thiên An Môn (đèn cầy, tượng Nữ thần Dân Chủ…) ? Luật cũng quy định nếu không tố cáo người vi phạm có thể bị phạt đến 14 năm tù. Điều này đe dọa nhiều nghề nghiệp mà sự bí mật đóng vai trò quan trọng (luật sư, bác sĩ, nhà báo, nhà ngoại giao, kiểm toán…), vì định nghĩa "bí mật Nhà nước" rất mơ hồ.

Lần đầu tiên sau cách mạng, Cuba kêu đói

Tại Châu Mỹ la-tinh, báo chí tiếp tục nói về tình trạng của đảo quốc cộng sản. Đặc phái viên Le Figaro ở La Havana cho biết "Lần đầu tiên kể từ cuộc cách mạng, Cuba kêu đói". Chính quyền Cuba đã xin Chương trình Lương thực Thế giới (PAM) cứu trợ bánh mì và sữa cho trẻ em. Chưa bao giờ chế độ Castro lâm vào hoàn cảnh này. Sữa đã biến mất trên các quầy hàng từ nhiều tháng qua, trẻ em không còn được phân phối sữa bột theo tiêu chuẩn. Đây là hồi kết của một biểu tượng. Fidel Castro luôn bảo đảm cho trẻ dưới 7 tuổi một lít sữa mỗi ngày kể từ 1959. Ngay cả trong thời kỳ khó khăn sau khi Liên Xô sụp đổ, Cuba cũng chưa bao giờ xin PAM viện trợ.

Đảo quốc cần 2.000 tấn sữa mỗi tháng, những con bò Cuba ốm giơ xương không cung cấp nổi. Tổ chức quốc tế đã gởi 144 tấn sữa cho trẻ em dưới 3 tuổi, đại sứ quán Canada tài trợ mua 150 tấn ngay sau lời kêu gọi tuyệt vọng của La Havana, Brazil sắp giao 375 tấn. Năm ngoái Pháp cũng đã tặng 98 tấn sữa cho Oriente, cái nôi cách mạng ở miền đông Cuba và cũng là vùng đất nghèo khổ nhất. Chính quyền năm ngoái nhìn nhận nông nghiệp chẳng còn sản xuất được gì, phải nhập 100% thực phẩm.

Osmani, nhà xã hội học hiện là nhân viên quét dọn trong một khách sạn dành cho du khách ở thủ đô nhận định, điều này thật khó hiểu vì Cuba là hòn đảo lớn nhất vùng Caribean, đất đai màu mỡ, nhưng người dân không được tự do canh tác. Cuba có trên 2.000 kilomet bờ biển nhưng không có tàu đánh cá công nghiệp, những tàu cá nhỏ không được đi xa bờ. Đồng lương của nhà nghiên cứu không sống nổi, Osmani đi làm cho khách sạn được 3.500 peso mỗi tháng (10 euro theo tỉ giá chợ đen), tuy ít nhưng được nuôi ăn và còn lén đem về được cho con.

Dân sống thoi thóp, con ông cháu cha ăn chơi

Nga đã giao 25.000 tấn lúa mì vào giữa tháng 2, nhưng người dân không biết số hàng này đi về đâu. Tất cả những khó khăn được chế độ đổ cho cấm vận của Mỹ, nhưng lờ đi việc quản lý tồi. Ngoài bánh mì, sữa, cà phê, trứng, gạo, dầu ăn, thịt gà là những mặt hàng bán theo sổ phân phối ngày càng thiếu vắng. Các nhà máy điện thường xuyên hư hỏng vì thiếu phụ tùng.

Nạn đói gây ra những cuộc biểu tình ở Oriente những tuần lễ gần đây. Chính quyền tìm thấy một con dê tế thần là bộ trưởng kinh tế Alejandro Gil, ông ta bị cách chức nhưng động thái này không thuyết phục được dân chúng. Le Figaro lưu ý là hàng mấy chục ngàn bác sĩ, y tá làm việc ở vài chục nước mỗi năm vẫn mang về cho Cuba nhiều tỉ euro.

Tại khu phố cổ La Havana, trên đường Obispo là nơi hướng dẫn viên vẫn đưa du khách đến, các cửa tiệm vẫn đầy đủ hàng hóa để tạo cảm giác bình thường. Người dân tố cáo sự thiếu minh bạch, tình trạng giới quân nhân và lãnh đạo làm giàu, chỉ phân phối thực phẩm thông qua các doanh nghiệp vừa và nhỏ mà họ làm chủ. Bất bình đẳng ngày càng thấy rõ. Khác với thời Fidel Castro giới chóp bu kín tiếng, con cháu các nhà lãnh đạo cộng sản ngày nay phô trương sự giàu có. Cháu trai của Raul Castro, là Raulito vừa được phong tướng, vẫn thường xuyên ăn chơi ở Miami.

Thụy My