Thông Luận

Ukraine lập lại binh đoàn Azov

Minh Anh, RFI, 18/08/2023

Quân đội Ukraine ngày 17/08/2023 khẳng định binh đoàn Azov đã được lập lại và hiện đang chiến đấu tại vùng Donetsk.   

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (giữa) tham dự một sự kiện chào mừng sự trở lại của các chỉ huy lực lượng Azov của Ukraine, những người đã kháng cự tại tại nhà máy thép Azovstal ở Mariupol, ngày 08/07/2023, tại Lviv, Ukraine. AFP – Handout

Trả lời kênh truyền hình RBK-Ukraine, đại tá Nikolai Urshalovich còn cho biết thêm là binh đoàn Azov "đã giữ vững phòng tuyến một cách xuất sắc và giáng cho kẻ thù những tổn thất nặng nề cả về nhân mạng lẫn trang thiết bị". Phát biểu của ông Urshalovich xác nhận thông tin được nhiều blogger quân sự Nga chia sẻ trên mạng xã hội từ tháng 12/2022.  

Hồi đầu tháng 06/2023, báo Pháp Le Monde cho biết là trung đoàn Azov đã được lập lại và chuyển đổi thành binh đoàn. Các chiến binh đã quay lại mặt trận. 

Trung đoàn Azov đã cố thủ trong nhà máy luyện kim Azovstal, Mariupol trong vòng hai tháng mùa xuân 2022. Đến trung tuần tháng 5/2022, họ buộc phải quy hàng theo lệnh của Kiev và bị Nga bắt làm tù binh.  

Tháng 9/2022, các binh sĩ này đã được gửi đến Thổ Nhĩ Kỳ, trong khuôn khổ một kế hoạch trao đổi tù binh và lẽ ra phải ở lại Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi chiến tranh kết thúc. Nhưng nhiều viên chỉ huy của Azov đã trở về nước hồi tháng 7/2023 cùng với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.  

Cũng trong ngày hôm qua, tổng thống Ukraine ký sắc lệnh triển hạn thiết quân luật và lệnh tổng động viên thêm 90 ngày, nghĩa là cho đến ngày 15/11/2023. Đây là lần thứ tám Kiev kéo dài những biện pháp này từ khi Nga tiến hành xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022. Tuy nhiên, việc áp dụng thiết quân luật sẽ gây khó khăn cho việc tổ chức bầu cử quốc hội, dự kiến diễn ra vào tháng 10/2023.   

Minh Anh

***************************

Ukraine tiếp tục các vụ tấn công bằng drone ở Moskva và Biển Đen

Thùy Dương, RFI, 18/08/2023

Bộ Quốc phòng Nga sáng nay 18/08/2023 thông báo là Ukraine đã phóng drone nhắm vào các mục tiêu ở Moskva và vùng lân cận vào lúc 4 giờ sáng (01 giờ GMT). Trước đó vài tiếng đồng hồ, Nga cũng cho biết, tối thứ Năm 17/08 đã chặn được một vụ tấn công mới của Ukraine bằng drone biển nhắm vào hạm đội Biển Đen. 

Tòa nhà Expocenter bị hư hại sau cuộc tấn công bằng drone, ở Moskva, Nga, ngày 18/08/2023. © Shamil Zhumatov / Reuters

Theo thị trưởng Moskva, Sergey Sobianin, lực lượng phòng không đã phá hủy được một drone của Ukraine. Mảnh vỡ drone đã rơi xuống khu vực Trung tâm triển lãm, làm sụp một phần tường bên ngoài, nhưng không gây thiệt hại vật chất nghiêm trọng. Theo AFP, Trung tâm triển lãm này nằm cách điện Kremlin khoảng 5km. Không phận gần sân bay Vnukovo, phía tây Moskva phải tạm đóng trong một thời gian ngắn. 

Liên quan đến vụ tấn công ở Biển Đen, Bộ Quốc phòng Nga cho biết những chiếc tàu của Nga đã bị nhắm tới trong lúc kiểm tra hàng hải ở khu vực tây nam Biển Đen, cách Sevastopol 237 km, nơi đặt sở chỉ huy của hạm đội Hắc Hải của Nga. Cũng theo Bộ Quốc phòng Nga, drone của Ukraine không nhắm trúng mục tiêu và đã bị tàu chiến Nga bắn hạ. 

Triển lãm Quân đội 2023 tại Moskva 

Liên quan đến drone của Nga, tại Diễn đàn ARMY-2023, Trung tâm Quân sự của Không Quân (VVA) tổ chức hội nghị bàn tròn về "viễn cảnh phát triển các hệ thống và phương tiện thông tin liên lạc cho các tổ hợp drone". 

Từ Moskva, thông tín viên Anissa El Jabri gửi về bài phóng sự về Diễn đàn Quân đội 2023 được tổ chức tại công viên Patriot, với điểm nhấn là drone trong bối cảnh chiến tranh Ukraine : 

Có khoảng chục lán trại, với hơn 70 doanh nghiệp, nhiều gần gấp 3 lần so với năm ngoái (theo ban tổ chức), với biểu ngữ lớn "Cuộc đấu drone 2023". Những cuộc đấu giữa các drone được xem là một trong những điểm thu hút, nhất là vào năm nay với các trận chiến giả lập, hơn bao giờ hết nhằm tiếp cận công chúng, các gia đình và trẻ em. 

Dimitri Malyshko, nhà tổ chức, cho biết : "Chúng tôi có trò chơi mô phỏng rất thú vị với drone. Quý vị có thể tập luyện. Các cậu bé đã thử chơi. Tôi cũng đã chơi nhiều lần. Thực sự là rất thú vị, giống như trong phim Avatar vậy. Nhìn từ ngoài thì trông có vẻ lạ, nhưng thực sự là có đẳng cấp. 

Gần đây, chúng tôi có một không gian dành cho các du khách còn rất ít tuổi, nhất là với lớp học về lắp ráp drone. Chúng tôi có các bộ dụng cụ giảng dạy rất hữu ích từ nhiều năm nay. Như thế, trẻ em có thể học cách lắp ráp drone, học cách hàn và lắp đặt chuẩn xác cánh quạt và động cơ hoạt động với phần mềm". 

Diễn đàn Quân đội 2023 kéo dài đến chủ Nhật 20/08 với sự hiện diện của các phát đoàn quân sự của các nước được Nga xem là "bạn hữu", nhất là các nước Châu Á và Châu Phi. 

Thùy Dương

*************************

Ukraine : Một chuyến tàu chở ngũ cốc đầu tiên rời Odessa bất chấp đe dọa của Nga

Trọng Thành, RFI, 17/08/2023

Tối hôm 16/08/2023, trên mạng xã hội X (tức Twitter cũ), tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố chuyến tàu hàng đầu tiên rời cảng Odessa kể từ khi thỏa thuận ngũ cốc với Nga (bảo đảm an toàn cho tàu thuyền dân sự đến các cảng biển của Ukraine) chấm dứt, là một "bước tiến quan trọng để tái lập quyền tự do lưu thông hàng hải trên Biển Đen". Tuyên bố được đưa ra ít giờ sau khi một tàu hàng mang cờ hiệu Hồng Kông rời cảng của Ukraine.

Ảnh do Bộ Cơ sở Hạ tầng Ukraine cung cấp : Tàu hàng Joseph Schulte rời cảng Odessa để đi qua hành lang tạm thời ở Biển Đen được thiết lập cho các tàu chở ngũ cốc của Ukraine, ngày 16/08/2023 - AP

Theo AFP, buổi chiều hôm qua, con tàu Joseph Schulte, trọng tải 30.000 tấn, chở thực phẩm, đã di chuyển về hướng cảng Ambarli của Thổ Nhĩ Kỳ, trên vùng biển Marmara, tức vùng biển nhỏ nằm giữa Biển Đen và Địa Trung Hải. Con tàu khởi hành bất chấp đợt oanh kích mới trong đêm hôm trước của Quân đội Nga nhắm vào nhiều cơ sở hạ tầng ngũ cốc trên sông Danube và tỉnh Odessa.

Bộ trưởng phụ trách cơ sở hạ tầng của Ukraine, ông Oleksandr Kubrakov, cho biết con tàu "di chuyển theo hành lang tạm thời cho các tàu thuyền dân sự" trên Biển Đen được chính quyền Ukraine xác lập hồi tuần trước. Báo Ukraine Kyiv Independance cho biết Kiev đã đề xuất tuyến đường nói trên với Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), và định chế này đã kêu gọi Nga chấm dứt mọi mối đe dọa và tuân thủ các công ước quốc tế.

Trưa hôm qua, ít giờ sau khi tàu hàng Hồng Kông khởi hành, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, ông Vedant Patel, trong cuộc họp báo hàng ngày đã một lần nữa lên án các hành động tàn bạo của Nga trong cuộc chiến xâm lược Ukraine, đồng thời tố cáo Nga "tiếp tục coi thường an ninh lương thực thế giới với việc rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc ở Biển Đen, cũng như việc tiếp tục tấn công các cơ sở hạ tầng ngũ cốc (của Ukraine)". Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cũng kêu gọi Nga không biến an ninh "lương thực và ngũ cốc" thành vũ khí.

Nga rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen ngày 17/07. Kể từ đó, giao thông hàng hải dân sự đến và đi từ cảng biển Odessa bị đình chỉ, giá cả ngũ cốc tăng vọt. Bất chấp các áp lực từ phương Tây và kêu gọi của Liên Hiệp Quốc, Moskva không chấp nhận trở lại thỏa thuận này.

Trọng Thành

Ukraine tuyên bố đạt được thành công trên mặt trận đông nam

Phan Minh, RFI, 17/08/2023

Quân đội Ukraine, hôm 17/08/2023, tuyên bố rằng chiến dịch phản công ở mặt trận phía đông nam diễn ra suôn sẻ, sau khi họ giải phóng được làng Urozhaine một ngày trước đó. Mặc dù vậy, Kiev cũng thừa nhận rằng cuộc phản công đang tiến triển chậm hơn so với dự kiến, do vướng phải các bãi mìn và những tuyến phòng thủ mà Nga đã chuẩn bị từ trước.

Một quân nhân Ukraine cắm cờ Ukraine tại Urozhaine, vùng Donetsk (ảnh trích từ video đề ngày 16/08/2023) © 35ème Brigade des marines séparées des forces armées ukrainiennes/via Reuters.

Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze cho biết thêm chi tiết : 

Trong một thông điệp rất ngắn được đăng trên mạng xã hội, thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Maliar tuyên bố rằng quân đội Ukraine đã giải phóng làng Urozhaine, thuộc vùng Donetsk, đồng thời cho biết thêm rằng các chiến dịch tấn công vẫn đang tiếp diễn và các lực lượng Ukraine ở đó đang củng cố thành quả của họ, bất chấp những nỗ lực bất thành của quân đội Nga nhằm lấy lại những vị trí đã mất.

Urozhaine nằm cách Staromaoirske không xa, một ngôi làng khác được giải phóng vào cuối tháng 7. Đây là một tin vui đối với Ukraine vào giữa cuộc phản công, và thông báo này được đưa ra một ngày sau khi Ukraine giải phóng 3km² lãnh thổ theo hướng Bakhmut, với tổng diện tích 40 km² được giải phóng xung quanh thành phố bị phá hủy gần như hoàn toàn, nhưng giao tranh vẫn diễn ra ác liệt.

Kiev thừa nhận rằng cuộc giao tranh xung quanh Bakhmut diễn ra rất khốc liệt và khó khăn, nhất là với các cuộc tấn công của Nga xung quanh Klishchiivka và Andriivka. Xa hơn về phía bắc, quân đội Ukraine đang chịu áp lực nặng nề từ các lực lượng Nga, dường như đang tập hợp lại theo hướng Kupyansk và Lyman, đồng thời tăng cường rà phá mìn ở những khu vực đó.

Phan Minh

************************

Chiến tranh Ukraine : "Đấu trường" drone lớn chưa từng có

Thùy Dương, RFI, 17/08/2023

Trong những ngày qua, các vụ tấn công bằng drone do Nga và Ukraine tiến hành nhắm vào lãnh thổ đối phương diễn ra ngày càng nhiều. Thông tin về các vụ drone của Ukraine tấn công thủ đô nước Nga, drone Nga ồ ạt không kích Kiev, các drone tấn công ở tiền tuyến … được đăng tải thường xuyên.

Một binh sĩ Ukraine phóng một drone ở chiến tuyến gần Vuhledar, ngày 22/02/2023. AP - Evgeniy Maloletka

Sử gia quân sự Michel Goya trên đài RFI Pháp ngữ hôm 04/06/2023 nhận định "drone là ngôi sao" trong cuộc xung đột Ukraine. Có thể nói là chưa từng có một cuộc xung đột nào quy tụ nhiều drone và drone hoạt động ở quy mô lớn, làm gián đoạn các chiến thuật quân sự như trong chiến tranh Ukraine.

Sử gia Michel Goya nhấn mạnh : "Quân đội Ukraine là đội quân có nhiều drone nhất thế giới, hơn các nước khác rất nhiều. Quân đội Nga cũng được drone hóa, điều này khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Một yếu tố tương đối mới của cuộc xung đột này là sự minh bạch trên chiến trường. Rất khó để tổ chức các chiến dịch quy mô lớn vì chúng sẽ nhanh chóng bị phát hiện ra. Bay trên bầu trời là nguy hiểm đối với các thiết bị có người lái (máy bay trực thăng, chiến đấu cơ).

Trái lại, trên trời đầy các drone thực hiện nhiệm vụ từ trên không. Những drone này làm nhiệm vụ trinh sát, tình báo, tấn công. Chúng ta có thể hình dung ra các cuộc tấn công vào phòng tuyến kiên cố ở tỉnh Zaporijjia sau khi các drone quấy rối hậu phương của Nga. Hoặc ngược lại, các lực lượng Nga có thể sẽ tìm cách sử dụng drone để ngăn cản mọi chiến dịch tấn công của Ukraine".

Cũng trên đài RFI Pháp ngữ hôm 04/06, Léo Peria-Peigné, nhà nghiên cứu tại Viện Quan hệ Quốc tế IFRI của Pháp, chỉ ra rằng drone, rẻ hơn nhiều so với tên lửa, nhưng lại là mối đe dọa, gây sợ hãi, tạo ra sự bất định ở mọi khu vực của chiến trường. Có loại drone phòng thủ, phát hiện chuyển động để các lực lượng có thể phản công. Có loại drone tấn công, được trang bị vũ khí, thường là hạng nhẹ, để bắn thẳng vào đối phương, thực hiện một kiểu quấy rối liên tục và thường xuyên khiến đối phương phải cảnh giác. Lại có loại drone hiệu quả hơn, với phạm vi tấn công lớn hơn, chẳng hạn drone của Ukraine có thể được triển khai trên bầu trời Moskva.

Về phía Nga, vài tháng trước, những drone hoạt động bằng động cơ phản lực cũ thời Liên Xô đã được cải tiến để trở thành bom bay. Ngay từ khi chiến tranh nổ ra, Ukraine đã đi trước Nga trong việc sử dụng drone và đã sử dụng ồ ạt drone dân sự nhỏ đã được điều chỉnh. Thế nhưng, quân đội Nga sau đó đã tiến kịp, đặc biệt với drone tự sát Lancet 3. Chuyên gia Léo Peria-Peigné lưu ý loại drone này của Nga dù thô kệch và rẻ tiền nhưng đặc biệt hiệu quả, thậm chí từng tấn công và phá hủy được pháo tự hành 155 ly, Ceasar, nổi tiếng của Pháp. 

Viện trợ của nước ngoài

Do tầm quan trọng của các drone trong chiến tranh Ukraine, viện trợ quân sự của nước phương Tây cũng bao gồm drone cho Kiev. Trang mạng của đài TF1 ngày 15/08 dẫn nhật báo Đức Bild cho biết từ nay đến cuối năm Berlin sẽ giao nhiều "super drone" Luna NG (NG : next generation) thế hệ mới, tân tiến cho Ukraine, một trạm kiểm soát mặt đất và máy phóng drone.

Luna NG là drone trinh sát thế hệ mới nhất của dòng máy bay Luna X-2000, do công ty vũ khí Đức, Rheinmetall, chế tạo. Luna X-2000 được Bundeswehr (quân đội Đức) sử dụng từ năm 2000 và sau vài năm loại phi cơ hạng nhẹ này đã được cải tiến. Super drone Luna NG được chế tạo từ chất liệu nhựa gia cố và sợi carbon, có thể bay liên tục 12 giờ đồng hồ, hơn 100km. Đây được xem là một kỷ lục so với các drone Ukraine hiện có, thường chỉ bay được khoảng 20km.

Có thể bay cao tối đa 5.000 mét và được trang bị mạng di động LTE, Luna NG thực hiện các nhiệm vụ xác định mục tiêu, trinh sát và có khả năng chặn hoặc gây nhiễu liên lạc của đối phương. Tuy nhiên, đến nay Luna NG vẫn chưa được trang bị vũ khí hay tên lửa. Công ty chế tạo vũ khí Rheinmetall có kế hoạch sản xuất một phiên bản drone trinh sát có khả năng mang vũ khí, nhưng sẽ chưa thể giao loại drone mới này cho Ukraine trước cuối năm nay.

Không chỉ viện trợ drone trinh sát, tấn công cho Ukraine mà quốc tế còn viện trợ cả các hệ thống phòng thủ, chống drone. Chẳng hạn, mới đây nhất, theo RTL, Na Uy hôm 14/08/2023 thông báo viện trợ vũ khí chống drone cho Kiev. Tập đoàn quốc phòng Kongsberg Defence & Aerospace và chính phủ Na Uy sẽ cung cấp thêm cho Ukraine các hệ thống phòng không mới chống drone, có tên gọi Cortex Typhon C-UAS. Hợp đồng chế tạo vũ khí trị giá 56 triệu bảng, tương đương 65 triệu euro, được Kongsberg Defence & Aerospace ký với Quỹ Quốc tế ủng hộ Ukraine (tổ chức do Anh thành lập để hỗ trợ Ukraine chống quân Nga xâm lược). Tổng giám đốc Eirik Lie, trong thông cáo, nhấn mạnh : "Hợp đồng này sẽ tăng cường đáng kể khả năng của các lực lượng vũ trang Ukraine và gia tăng cho họ khả năng bảo vệ người dân và đất nước trước các mối đe dọa từ trên không" do drone của Nga gây ra.

Trong cuộc đua drone, nếu Kiev có thể dựa vào viện trợ của phương Tây thì Moskva lại có sự hậu thuẫn đáng kể của Iran để oanh kích cơ sở hạ tầng Ukraine. Cùng là đối tượng bị các lệnh trừng phạt của quốc tế nhắm đến trong các hồ sơ khác nhau, Iran từ lâu nay còn bị quốc tế trừng phạt vì cung cấp drone cho Nga tấn công Ukraine, nhất là loại drone Shahed 136 thô kệch nhưng có thể gây thương vong. Tổng cộng 400 drone Shahet 136 đã được Iran chuyển cho Nga kể từ khi nổ ra chiến tranh Ukraine, theo trang mạng Geo ngày 27/07.

Còn theo tình báo Mỹ, hồi tháng 07, dường như Tehran đang giúp Moskva lập một nhà máy chế tạo drone ngay trên lãnh thổ Nga. Một chặng mới trong sự hợp tác giữa hai đồng minh Iran và Nga có thể sẽ đóng một vai trò mang tính quyết định trong cuộc xung đột Ukraine. Tình báo Anh, được đài CNN trích dẫn, cảnh báo trong những tháng tới Nga có thể có một lượng drone lớn. Bộ Quốc phòng Mỹ còn khẳng định Nga đang xây một nhà máy sản xuất drone Iran cách Moskva 1000km về phía đông. Dự án xây dựng có thể được hoàn tất vào đầu năm 2024.

Thế nhưng, đến ngày 14/08, báo Pháp Le Monde trích dẫn trung tâm nghiên cứu về xung đột vũ trang, Conflict Armament Research , của Anh, chuyên điều tra về vũ khí, theo đó Nga đã bắt đầu tự sản xuất drone Shahed của Iran và đã bắt đầu sử dụng drone Shahed-136 phiên bản nội địa, sau khi các chuyên gia của tổ chức này  nghiên cứu mảnh vỡ của hai drone mà Nga sử dụng tại Ukraine trong tháng Bảy 2023.

Kết luận trên được đưa ra dựa trên "những khác biệt lớn trong cấu trúc khung, các bộ phận bên trong, kể cả thiết bị định hướng dẫn đường", cho thấy hai drone này được sản xuất tại Nga chứ không phải tại Iran. Theo các nhà nghiên cứu, Moskva "đã sử dụng các nguyên lý của loại drone Shahed (của Iran), nhưng đơn giản hóa cách vận hành thông qua các giải pháp mới", nhờ đó sẽ có thể sản xuất drone mới khá nhanh chóng.

Trên không và dưới nước

Trong chiến tranh Ukraine, drone hiện diện khắp nơi. Không chỉ có drone tung hoành trên bầu trời mà còn có drone hoạt động ở biển, dù là trên mặt nước hay ngầm trong lòng biển. Những drone của Ukraine chạy trên mặt nước, mang theo chất nổ ở vùng Biển Đen trong thời gian qua đã gây không ít nỗi sợ và ngờ vực cho hải quân Nga, trở thành vũ khí chiến lược của Ukraine ở Biển Đen.

Trang mạng chuyên về thương mại và công nghệ Korii của Slate hôm 10/08 cho biết những drone biển này được sản xuất tại Ukraine, với chi phí 250.000 đô la/chiếc (khoảng 227.000 euro), đặc biệt nhờ tiền từ quỹ do đích thân tổng thống Volodymyr Zelensky hỗ trợ gây quỹ. Không có thủy thủ đoàn, có người điều khiển từ xa, những drone này chạy trên mặt nước (được gọi là USV - Unmanned Surface Vehicle trong tiếng Anh. Dài 5,5m và được đẩy bằng thủy lực, những chiếc tàu nhỏ này có thể đạt tốc độ tối đa 80 km/h và có thể hoạt động trong vòng 60 giờ đồng hồ. Mỗi drone biển chở theo một lượng thuốc nổ và phía trước có hai tên lửa - thiết bị kích hoạt vụ nổ khi xảy ra va chạm. Theo một phóng sự kênh truyền hình CNN của Mỹ phát vào cuối tháng 7), loại drone biển này của Ukraine có thể chở theo 300-350 kg chất nổ.

Theo Reuters, ngay từ hồi tháng 11/2022, Scott Savitz, một kỹ sư phân tích của Viện tư vấn và nghiên cứu của Mỹ, RAND, đã nhận định : "Khả năng của drone biển mang theo lượng thuốc nổ lớn (nhiều hơn so với drone bay trên không) và lao thẳng vào đường mớn nước của tàu khiến loại drone này trở nên nguy hiểm hơn các loại vũ khí trên không, chẳng hạn tên lửa và bom. Chi phí tương đối thấp cũng cho phép Ukraine tổ chức nhiều cuộc tấn công, và các tàu chiến Nga rất khó phát hiện bất chấp quy mô các vụ tấn công".

Ngày 17/07/2023, drone trên mặt nước đã được hải quân và lực lượng đặc nhiệm Ukraine sử đụng dể tấn công cầu Kerch. Đến ngày 04/08, cảng dầu Novorossiysk (cách Krasnodar khoảng 100 km) đã bị nhắm mục tiêu và một tàu chiến của Nga bị tấn công. Sau đó một hôm, tại eo biển Kerch và gần cầu Crimea, một tàu chở dầu của Nga đã bị một drone biển Ukraine nhắm mục tiêu.

Nga đánh giá rất nghiêm túc những mối đe dọa từ drone biển của Ukraine, nhất là từ cuối năm 2022, Ukraine đã gia tăng các vụ tấn công lớn ở bờ Biển Đen và quanh bán đảo Crimea. Nguy cơ đối với Nga nhiều đến mức, theo Reuters hồi tháng 07, được trang Korii dẫn lại, hải quân Nga tại vùng Sevastopol đã tránh mạo hiểm đi quá xa cảng, nơi hệ thống phòng thủ đã được tăng cường mạnh bằng cách "bổ sung lưới, phao và rào chắn", ngụy trang và thậm chí dùng cá heo đã được huấn luyện để phát hiện drone biển của Ukraine.

Thùy Dương

************************

Ukraine thiếu đạn pháo trên chiến trường

Thu Hằng, RFI, 16/08/2023

AFP cho biết, ngày 15/08/2023, tổng thống Volodymyr Zelensky bất ngờ đến động viên tinh thần quân nhân ở chiến trường Zaporijjia miền nam, nơi Ukraine tìm cách chọc thủng phòng tuyến dày đặc của Nga. Chính quyền Kiev cũng khẳng định chiếm lại được ngôi làng Urozhaine nằm giáp ranh giữa hai vùng Zaporijjia và Donetsk. Tuy nhiên, cuộc phản công của Ukraine tiến rất chậm. Nhu cầu cấp bách trên chiến trường hiện nay là đạn pháo các loại.

Ảnh tư liệu : Một binh sĩ Ukraine chuẩn bị đạn tấn công vào vị trí của quân Nga trong mặt trận Zaporizhzhia, Ukraine, ngày 24/06/ 2023. AP - Efrem Lukatsky

Các đồng minh phương Tây liên tục thông báo giao thêm vũ khí, đạn dược cho Ukraine. Ngày 14/08, Washington viện trợ thêm 200 triệu đô la vũ khí, trích trực tiếp từ kho của Bộ Quốc phòng Mỹ. Ngày 15/08, Đức ủng hộ việc cung cấp tên lửa hành trình Taurus cho Kiev. Thụy Điển thông báo kế hoạch hỗ trợ 286,6 triệu euro gồm đạn dược, linh kiện và thiết bị rà phá mìn để "đáp ứng nhu cầu lớn" của Kiev.

Thế nhưng nhu cầu cấp bách hiện nay là đạn pháo dù hàng ngày quân đội Ukraine bắn ít hơn phía Nga ba lần. Tướng Dominique Trinquand, nguyên trưởng phái đoàn quân sự Pháp tại Liên Hiệp Quốc, giải thích :

"Phía Nga bắn khoảng 20.000 quả đạn pháo mỗi ngày, so với khoảng 6.000-7.000 từ phía Ukraine. Quân đội Ukraine gần như lúc nào cũng bị căng thẳng, nhưng không có nghĩa là họ sắp hết đạn trong kho. Họ có dự trữ ở cấp lữ đoàn hoặc sư đoàn nhưng ở cấp kho chiến lược, tôi nghĩ là họ thiếu rất nhiều.

Chúng ta biết là khi lập kế hoạch phản công, người ta phải có trước đó một số lượng dự trữ nhất định để hoàn thành kế hoạch phản công. Nhưng dường như kho đạn pháo của Ukraine đã bắt đầu cạn dần. Hiện giờ, họ phụ thuộc nhiều vào Mỹ, cũng như các nước Châu Âu. Dù biết rằng Châu Âu đã quyết định cung cấp 2 triệu đạn pháo cỡ 155 mm cho Ukraine nhưng để làm được việc đó thì cần phải khởi động các dây chuyền sản xuất. Nhưng việc này lại đòi hỏi nguyên liệu, công nhân có tay nghề cao và rất nhiều thứ khác".

Nga cáo buộc Ukraine tiếp tục tấn công vào lãnh thổ nước này. Ba drone đã bị "hệ thống phòng không Nga bắn hạ" sáng 16/08 tại vùng Kaluga, phía tây nam Moskva. Vùng Belgorod của Nga nằm sát với biên giới Ukraine, cũng bị tấn công ngày 15/08, khiến "một người chết và hai người bị thương", theo thông báo sáng 16/08 của thống đốc vùng, được AFP trích dẫn. Phía Kiev tố cáo Nga dùng drone tấn công nhiều kho chứa ngũ cốc ở một cảng trên sông Danube ở vùng Odessa trong đêm 15/08. Hệ thống phòng không Ukraine đã bắn hạ 11 drone của Nga.

Thu Hằng

Lính Nga : Cuộc phản công của Ukraine đang thất bại

Minh Anh, RFI, 11/08/2023

Nga và Ukraine đang "ăn miếng trả miếng" ? Thủ đô Moskva sáng hôm nay, 11/08/2023, là mục tiêu tấn công bằng drone của Ukraine. Không phận tại phi trường quốc tế Vnoukovo, một trong số ba sân bay lớn nhất của thủ đô Nga cũng như là đã bị đóng cửa.

Một quân nhân của Ủy ban Điều tra Nga đi kiểm tra khu vực bị trúng đạn pháo được cho là của Ukraine, tại Donetsk, Ukraine do Nga kiểm soát, ngày 28 tháng 7 năm 2023. © Reuters - Alexxander Ermoshenko

Báo Pháp Le Monde dẫn thông tin từ hãng thông tấn TASS cho biết không phận thành phố Kalouga, cách thủ đô Moskva 200 km về phía tây nam cũng bị đóng nhưng không nêu rõ lý do. 

Trong khi đó, các cuộc tấn công của quân đội Nga trong những ngày qua và hiệu quả chiến dịch phản công kéo dài từ hai tháng nay của quân đội Ukraine không như mong đợi bắt đầu khiến phương Tây lo lắng.

Phía Nga nghĩ gì về cuộc phản công này của Ukraine ? Thông tín viên đài RFI, Anissa El Jabri, đã có dịp tiếp xúc hai binh sĩ Nga trên chiến trường Donetsk, gởi về bài phóng sự : 

"Ngoài tiếng ồn và mức độ ác liệt của chiến sự, diễn biến quan trọng của giai đoạn xung đột này, phía Nga, người ta sẽ không biết được điều gì : Mọi việc đều kín như bưng. Trong sự im lặng hoàn toàn này từ một chục tuần qua, chỉ có những tuyên bố đắc thắng về những gì được coi như là một thất bại hoàn hoàn của cuộc phản công Ukraine. Phóng viên RFI đã có dịp tiếp cận và có cuộc ghi âm đầu tiên lời nói của binh sĩ Nga. 

Một binh sĩ nói : "Theo tôi, tất cả những điều chỉ là tuyên truyền và điều đó làm cho họ thêm tồi tệ. Hai, ba tuần, hay một tháng nữa, chẳng sẽ thay đổi được gì, họ sẽ thất bại thôi. Người dân ủng hộ gia nhập NATO và những trò của khối này. Chúng tôi đang thiêu đốt tất cả. Thái độ của người dân mới là điều quan trọng. Họ phô bày các phương tiện và các loại vũ khí như là bất khả chiến bại nhưng thái độ của người dân chúng tôi là đi đến cùng và tiêu hủy tất". 

Người ta đoán thấy một kiểu cười mỉa dưới chiếc mũ trùm mặt mầu xanh kaki của người lính điều khiển drone. Viên chỉ huy cũng có những lời lẽ dứt khoát, tự hào về những đường chiến tuyến đã được củng cố trong suốt mùa đông qua. 

Ông nói : "Họ muốn cắn nên nị gãy răng. Giờ thì xong, họ cũng nhận ra rằng mọi chuyện sẽ không diễn ra như vậy. Điều đó là quá rõ. Những thành công vĩ đại như kế hoạch họ đã lên, nghĩa là cắt đứt hành lang trên bộ nối với Crimea, tất cả những điều đó, không có gì được thực hiện. Quý vị sẽ thấy rồi họ sẽ phải đến xin lỗi và nói "chấm dứt thôi, chúng ta hãy đàm phán đi"". 

Quân số Nga đã được tăng lên. Từ gần một năm nay, nước Nga gần như chuyển qua nền kinh tế chiến tranh. Chính quyền Nga không giấu giếm điều gì về ý định tiến hành một cuộc chiến dài hơi, vì tin rằng thời gian đang đứng về phía họ." 

Minh Anh

************************

Ukraine sơ tán thường dân nhiều nơi trước đà tiến quân Nga

Minh Anh, RFI, 11/08/2023

Sáng ngày 11/08/2023, Nga bắn tên lửa vào thủ đô Kiev nhưng không gây thương vong nào. Trước đó một ngày, quân đội Ukraine thừa nhận tình hình "khó khăn" tại Kupiansk, đông bắc Ukraine. Các đợt tấn công của quân Nga tại vùng này buộc chính quyền của 37 địa phương cho sơ tán hàng ngàn thường dân. 

Một khu nhà dân trong vùng Dometsk của Ukraine do Nga kiểm soát bị oanh kích, ngày 09/08/2023. Reuters - Alexxander Ermoshenko

Thông tín viên đài RFI, Emmanuelle Chaze từ Kiev tường thuật : 

Họ đã sống sót sau một năm rưỡi chiến tranh và lần chiếm đóng đầu tiên của Nga, cư dân của Kupiansk và nhiều xã xung quanh trong vùng Kharkov giờ lại phải sống trong nỗi lo sợ vào lúc Nga gia tăng tấn công bằng tên lửa và drone, cũng như là củng cố các vị trí của mình chuẩn bị cho một đợt tấn công nữa những vùng lãnh thổ này. 

Trong một thông cáo, bộ Quốc Phòng Nga khẳng định đã tiến quân về hướng Kupiansk và đã cải thiện nhiều vị trí của quân đội Nga. Đến mức, chính quyền đô thị Kupiansk đã kêu gọi người dân, chủ yếu là trẻ em, người già và người bệnh nên rời vùng chiến sự và sơ tán về một nơi an toàn hơn. 

Tại những vùng lãnh thổ được giải phóng đó nhưng vẫn luôn có nguy cơ bị chiến tranh, những người đã không thể đi sơ tán thường là do tuổi tác hay sức khỏe hay vì phải chăm sóc người thân bị ở lại.

Hiện tại, Kupiansk vẫn còn do Ukraine kiểm soát, nhưng thành phố một lần nữa nằm ở tuyến đầu vào lúc quân đội Nga tập trung vào hướng này và gây áp lực với quân Ukraine. 

Không chỉ tại Kupiansk, thành phố Zaporijia, miền nam của Ukraine hôm qua là ngày thứ hai liên tiếp phải hứng tên lửa Nga, làm một bé gái ba tuổi thiệt mạng và 16 người khác bị thương, trong số này có 4 trẻ em.

Tuy nhiên, trong một cuộc trả lời phỏng vấn dành cho báo Anh The Guardian, thứ trưởng Quốc Phòng Ukraine tuyên bố quân đội nước này đã chiếm lại một vùng lãnh thổ gần Bakhmuth. Cũng theo quan chức này, Nga tìm cách đẩy lùi quân Ukraine đang bao vây xung quanh Bakhmut bằng cách tấn công các địa phương ở Kharkiv mà Ukraine đã chiếm lại được từ tháng 9/2022. 

Minh Anh

**************************

Nga khẳng định đã triệt hạ 13 drone Ukraine ở Crimea và gần Moskva

Thanh Hà, RFI, 10/08/2023

Bộ Quốc Phòng Nga hôm 10/08/2023 cho biết bắn hạ 13 drone Ukraine, 2 trong số đó nhắm vào thủ đô Moskva. Thông cáo được đưa ra vào lúc các vùng lãnh thổ Ukraine, mà Nga đang chiếm đóng, liên tục là mục tiêu tấn công.

(Ảnh minh họa) - Thành viên đơn vị nữ phòng vệ lãnh thổ Nga vận hành drone FPV và thực hành chiến thuật chiến đấu tại một trường bắn gần Yevpatoriya, Crimea, ngày 22/07/2023. Reuters – Alexxey Pavlishak

Trên mạng Telegram, bộ Quốc Phòng Nga nói rõ triệt hạ được 2 drone của Ukraine trong khu vực Kalouga, ở phía tây bắc Moskva và tại quận Odinsovsky sát gần với thủ đô Liên Bang Nga. Tin trên đã được đô trưởng Moskva, Sergei Sobianin, xác nhận. Ông cho biết thêm drone của Ukraine trực chỉ thủ đô Moskva đã bị tiêu hủy vào quãng 4 giờ sáng nay, giờ địa phương.

Còn tại bán đảo Crimea, 9 chiếc drone bị bắn hạ và đã rơi xuống Biển Đen, 2 chiếc khác gần thành phố Sebastopol cũng bị vô hiệu hóa.

Chiến tranh đã tràn vào lãnh thổ Nga và tại nhiều khu vực trên lãnh thổ Ukraine do Nga kiểm soát. Hãng tin Pháp AFP ghi nhận các cuộc tấn công nhắm vào sát biên giới với Ukraine càng lúc càng dồn dập. Sáng nay, làng Gorkovsky bị trúng bom, 1 người thiệt mạng và 4 người bị thương, theo thống đốc vùng Belgorod. 

Trên lãnh thổ Ukraine, tại vùng Donetsk, chính quyền địa phương do Nga dựng lên thông báo đợt oanh kích của quân đội Kiev hôm 09/08/2023 làm 3 người chết và hơn một chục người bị thương.

Thiệt hại về phía Ukraine tập trung tại Zaporijia. Bộ trưởng Nội Vụ Ihor Klymenko nói đến trường hợp 2 người thiệt mạng và 7 người bị thương trong ngày hôm qua, một nhà thờ bị oanh kích. Lực lượng Nga vẫn giữ được khu vực Kupiansk, đông bắc Ukraine.

Wagner rút khỏi Luhansk ?

Cũng tại miền đông Ukraine, có dấu hiệu lực lượng lính đánh thuê Wagner của Nga đang rút khỏi khu vực Luhansk. Rõ rệt nhất là một số ngôi mộ của các chiến binh Wagner tại đây đã được bốc dỡ đi nơi khác, theo tường thuật tại chỗ của thông tín viên RFI Anissa El Jabri :

Hiện chỉ còn lại một vài ngôi mộ trong nghĩa trang Luhansk. Nhiều tháng trước, thành phố này trong vùng Donbass gần như trở thành thành trì và căn cứ hậu cần của nhóm Wagner tham chiến trong xung đột Ukraine. Chiến binh Wagner đã đến đây cư ngụ khiến tiền thuê nhà tăng lên cao hơn, theo lời một số người dân địa phương.

Các chiến binh Wagner tử trận thì được chôn cất tại nghĩa trang Luhansk. Nhân viên quản lý nghĩa trang chỉ cho chúng tôi thấy những nấm mồ có cắm cờ Nga, đó là mộ của lính chính quy. Mộ của lính địa phương thì được cắm lá cờ của vùng Donbass. Nhưng tuyệt đối không có dấu hiệu nào trên mộ những người lính đánh thuê Wagner đã can thiệp vào cuộc xung đột Ukraine, cho dù Vladimir Putin chính thức nhìn nhận những chiến binh đó đã góp phần giải phóng Donbass.

Nhân viên nghĩa trang không thấy thân nhân các chiến binh đến thăm những ngôi mộ những chiến binh mới hy sinh. Nhưng cách nay hơn một tháng, tức vào khoảng thời gian Wagner rút khỏi Donbass, họ ghi nhận đã có những người lính đánh thuê đến đây bốc dỡ các ngôi mộ này đi nơi khác. Không biết là họ mang đi đâu. Hôm qua, một kênh Telegram, được cho là một trong những phương tiện thông tin chính thức của Wagner, loan báo "các lực lượng chính của binh đoàn này sẽ hoạt động trở lại vào cuối tháng 8".

Thanh Hà

Chiến tranh Ukraine còn kéo dài, phương Tây có đủ kiên nhẫn ?

Một cuộc phản công chớp nhoáng đã không diễn ra. Thiếu vắng không lực yểm trợ, trong hai tháng qua, Kiev tái chiếm được 200 kilomet vuông lãnh thổ. Với nhịp độ này, phải mất hơn 60 năm mới tống khứ được quân Nga. Theo Le Figaro ngày 10/08/2023, các đồng minh của Kiev cần phải đẩy nhanh tốc độ và chất lượng vũ khí chi viện, nếu muốn Ukraine chiến thắng.

Một phụ nữ tìm kiếm vật dụng còn sót lại nơi ngôi nhà đã bị phá hủy sau trận oanh kích của Nga tại Donetsk, ngày 09/08/2023. Reuters – Alexander Ermoshenko

Moskva oanh kích hai lần cùng địa điểm

Le Monde cho biết "tại Pokrovsk ở Ukraine, "địch đã cố tình oanh kích hai lần" chỉ cách nhau vài phút vào một tòa nhà dân và khách sạn kế cận, sát hại 9 người và làm 82 người bị thương, ở thành phố nằm cách tiền tuyến 40 kilomet.

Cậu bé Ilya Myrontsev thuật lại, buổi tối thứ Hai 07/08 khi đang trên đường về nhà thì nghe một tiếng nổ lớn, nên vội nằm rạp xuống đất. Người phủ đầy bụi, Ilya vội vã chạy đến núp sau những chiếc xe hơi thì một hỏa tiễn thứ hai đánh vào khách sạn Drujba ở cách đó vài mét. Nhìn lại, cậu thấy vài chục người đến cứu các nạn nhân nằm la liệt vì vụ nổ thứ hai. Theo người đứng đầu ủy ban quân quản vùng Donetsk, trong số người bị thương có 31 cảnh sát, 7 nhân viên cứu hộ và 4 quân nhân.

Cảnh sát trưởng Ukraine nói, tất cả đã chạy đến để ngay sau vụ oanh kích đầu tiên, "họ biết rằng dưới đống gạch vụn có những người bị thương, cần phải đào bới để cứu các nạn nhân, nhưng địch lại đánh vào lần thứ hai". Tác động của hai hỏa tiễn Iskander làm hai tòa nhà bị sụp đổ một phần, những mảnh kim loại, gạch đá văng xa hàng mấy trăm mét. Được biết nhà hàng pizza của khách sạn bị tấn công là nơi các tình nguyện viên nhân đạo và nhà báo thường lui tới. Moskva nói rằng chỉ nhắm vào một sở chỉ huy quân sự Ukraine. Trước đó hôm 27/06, 13 thường dân đã thiệt mạng trong vụ oanh kích vào nhà hàng Ria Pizza ở Kramatorsk thuộc miền đông Ukraine.

Bakhmut vẫn ác liệt, quân Nga ồ ạt tấn công Kupiansk

Phóng sự của đặc phái viên Le Figaro tả lại cảnh chiếc xe của nhóm quân y chạy trên con đường bụi mù loang lổ đầy mùi thuốc súng với tốc độ 120 km/h, đến địa điểm cách tiền tuyến chỉ 4 kilomet, chờ thương binh được chuyển đến. Họ học theo phương pháp TCCC (Tactical Combat Casualty Care) của Mỹ, nhằm duy trì sự sống cho người bị thương trước khi chuyển đến trạm xá. Trung bình mỗi ngày 7 đến 8 lần, đơn vị chuyển thương binh đi. Khi có những đợt tấn công, đơn vị quân y hầu như không ngủ, thương tích phổ biến nhất là bị cụt chân tay vì mảnh đạn pháo. Một nữ bác sĩ cho biết : "Trong một tháng, tôi đã chuyển 268 bệnh nhân trong đó 95 người không còn có thể đi được".

Le Figaro nhận thấy "Tập trung quy mô gần Kupiansk, quân Nga cố gắng tấn công", và nhìn chung "Từ hai tháng qua, cuộc phản công của Ukraine gần như dậm chân tại chỗ". Để kéo lực lượng Ukraine ra xa khỏi miền nam, Kremlin đã gởi viện quân đến miền bắc, xung quanh Kupiansk, trục đường hậu cần và quân sự quan trọng. Có đến trên 100.000 quân Nga ở vùng Lyman-Kupiansk, trên 900 xe tăng, 550 hệ thống pháo, 370 hệ thống phóng rốc-kết đa nòng.

Các nhà phân tích cho rằng khả năng thứ nhất là Ukraine có thể "đột phá" với sự trợ giúp của lực lượng cơ giới, hoặc quân Nga "kiệt quệ, xuống tinh thần" phải rút lui. Khả năng thứ ba là nỗ lực bền bỉ kéo dài của Kiev có thể tạo ra những lỗ hổng trong phòng tuyến Nga và sau đó xuyên thủng được. Chiến lược đánh chậm này đòi hỏi phương Tây phải hỗ trợ lâu dài.

Chiến tranh Ukraine còn kéo dài, phương Tây có đủ kiên nhẫn ?

Trong bài xã luận về "Cuộc chiến kéo dài đang chờ đợi Ukraine", Le Figaro nhấn mạnh, nếu nhượng bộ Putin, sẽ là một thất bại chiến lược đầy thảm họa cho phương Tây. Một cuộc phản công chớp nhoáng đã không diễn ra. Trong hai tháng qua, Kiev đã tái chiếm được 200 kilomet vuông lãnh thổ. Hãy còn xa để đuổi quân xâm lược khỏi đất nước : Vladimir Putin đã giành được 40.000 kilomet vuông trong cuộc tấn công tháng 2/2022, cộng với 40.000 kilomet chiếm đóng từ năm 2014... Với nhịp độ này, phải mất hơn 60 năm mới tống khứ được quân Nga. Không được không lực yểm trợ, lực lượng Ukraine không thể xuyên thủng được những phòng tuyến địch đã được xây dựng rất kiên cố từ nhiều tháng qua.

Các tướng Nga đã rút ra được bài học từ những sai lầm trong quá khứ, quân địch không vỡ trận như đã hy vọng. Kết quả là bộ tham mưu Ukraine từ bỏ chiến lược tấn công của NATO, quay lại với chiến thuật cổ điển là oanh tạc để cố gắng phá vỡ chuỗi hậu cần của Nga nhắm tạo ra cơ hội. Song song đó, tiếp tục quấy nhiễu các tuyến phòng thủ Nga để tìm ra sơ hở. Trước một cuộc chiến tốn kém có thể kéo dài trong năm 2024, phương Tây có thể làm gì ? Việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine luôn chậm trễ, giúp cho Nga có thể tăng cường và thích ứng việc bố phòng.

Theo Le Figaro, các đồng minh của Kiev cần phải đẩy nhanh tốc độ và chất lượng vũ khí chi viện, gây bất ngờ cho Moskva, nếu muốn trao cho Ukraine phương tiện cần thiết để đột phá ở miền nam, theo hướng Melitopol và Berdiansk. Liệu đó có phải là đòn chí tử cho quân Nga ? Khó thể khẳng định được, nhưng sẽ là một chiến thắng quan trọng cho Kiev để phá vỡ mặt trận, đặt quân địch và thế khó khi mùa đông đến gần và Crimea nằm trong tầm bắn của đại bác Ukraine. Liệu phương Tây có vượt qua được thách thức hay không, khi tương lai của mình đang được đánh cược ở Ukraine.

Cuộc chiến với Nga trên sàn đấu kiếm

Chiến tranh còn diễn ra trên lãnh vực thể thao, được Le Monde tường thuật trong bài "Một cuộc song đấu kiếm nhân danh Ukraine". Ngày 27/07 ở giải đấu thế giới, nữ kiếm sĩ Olga Kharlan đã từ chối bắt tay đối thủ người Nga. Olga Kharlan là vận động viên đầu tiên thi đấu sau khi bộ trưởng thể thao Ukraine Vadym Guttsait rút lại lệnh cấm so tài với người Nga và Belarus.

Đối đầu với cô là Anna Smirnova, vận động viên Nga, trên lưng áo mang ba chữ "AIN" ("athlète individuelle neutre", tức vận động viên thi đấu với tính cách cá nhân, không mang màu cờ quốc gia nào). Bị thua đậm với tỉ số 7-15, Smirnova tiến đến để buộc Kharlan phải bắt tay theo thủ tục. Coi đây là một cái bẫy, vận động viên Ukraine từ chối, giơ kiếm hướng xuống đất theo kiểu vẫn chào thay bắt tay trong đại dịch. Nhưng vận động viên Nga ngồi ăn vạ suốt 45 phút trước ống kính truyền hình cả thế giới để đòi trừng phạt đối thủ.

Kharlan sau đó cho biết cô đã khóc suốt khi bị truất quyền thi đấu. Nhưng rốt cuộc chủ tịch Ủy ban Olympic Quốc tế đã đặc cách cho cô được tham gia tranh tài tại Thế vận hội Paris 2024, vì "tình huống đặc biệt". Le Monde cho biết thêm, Olga Kharlan giựt giải từ năm 17 tuổi ở Thế vận hội Bắc Kinh năm 2008, từng bốn lần đoạt chức vô địch thế giới, là ủy viên hội đồng thành phố Kiev. Tháng 10/2022, cô tham gia giải vô địch quốc gia "giữa những tiếng nổ, hồi còi báo động và rốc-kết".

Lạm phát : Người Pháp thắt lưng buộc bụng

Les Echos nhận định từ hai năm qua, vật giá tăng tại Pháp khiến các gia đình phải tiết kiệm tối đa. Doanh số bán thực phẩm bio (hữu cơ) sụt giảm trước tiên, sau đó thịt đỏ bắt đầu nhường chỗ cho các loại thịt trắng và trứng, cũng là nguồn protein nhưng rẻ hơn. Người tiêu thụ cũng ít mua các mặt hàng có thương hiệu của các tập đoàn đa quốc gia, ưu tiên cho hàng mang nhãn siêu thị. Và gần đây các tập đoàn phân phối nhận thấy có đến 1/3 người Pháp mua hàng ít đi, điều này rất đáng ngại vì siêu thị lời ít, chỉ trông vào số lượng.

Trung Quốc bị giảm phát, chuyện gì đã xảy ra ?

Nhìn sang Châu Á, Le Figaro băn khoăn "Trung Quốc bước vào giảm phát, điều gì đã xảy ra với nền kinh tế thứ nhì thế giới ?". Sau một tháng Bảy xuất khẩu sụt giảm nghiêm trọng, Bắc Kinh đang làm mồi cho nạn giảm phát, gây thêm nghi ngờ về khả năng có thể tăng trưởng trở lại.

Trong khi Hoa Kỳ và Châu Âu từ nhiều tháng qua cố gắng đối phó với nạn lạm phát, Trung Quốc phải chống chọi với hiện tượng ngược lại là giảm phát. Thay đổi mang tính biểu tượng đã diễn ra hôm qua : chỉ số giá tiêu dùng giảm 0,3% trong tháng Bảy, và chỉ số giá sản xuất liên tục giảm suốt 10 tháng, vừa sụt thêm 4,4%. Như vậy Trung Quốc lần đầu tiên từ tháng 2/2021 đã bị giảm phát, hiện tượng đáng lo hơn cả lạm phát. Khủng hoảng địa ốc - lãnh vực chiếm 1/4 GDP Trung Quốc là nguyên nhân chính, theo nhà kinh tế Andrew Batson của Gavekal Dragonomics.

Trung Quốc là nước đầu tiên trong G20 có giá tiêu dùng giảm xuống từ 2021. Các nền kinh tế lớn đều nỗ lực tái thúc đẩy kinh tế trong đại dịch, nhưng Tập Cận Bình ngược lại áp dụng chính sách zero Covid khắt khe. Những biện pháp mới đây nhằm kích thích việc bán xe hơi, hàng điện tử gia dụng không cứu vãn được tình hình, những đầu tàu tăng trưởng cũ như cơ sở hạ tầng không còn tác dụng, 1/5 thanh niên thất nghiệp. Ngoài địa ốc, nhóm nghiên cứu Rhodium còn chỉ ra nhiều khuyết điểm khác như số nợ cao ngất của các chính quyền địa phương và sự lệ thuộc vào xuất khẩu trong khi nhu cầu thế giới giảm xuống.

Chưa kể thái độ hung hăng của Bắc Kinh khiến một số quan chức phương Tây chủ trương "tách biệt" với Trung Quốc, đầu tư nước ngoài vào Hoa lục đã giảm. Tiêu thụ nội địa - được cho là động cơ tăng trưởng tương lai - khó thể khởi sắc. Các gia đình "không dám tiêu dùng khi con cái họ học xong không tìm được việc làm, giá trị nhà của họ giảm xuống, lãi tiết kiệm chẳng còn bao nhiêu" - theo Rhodium. Người ta e rằng Trung Quốc bước vào một kỷ nguyên tăng trưởng chậm, như "những thập niên mất mát" của Nhật Bản - giá tiêu dùng và tiền lương bị trì trệ trong suốt một thế hệ.

Bắc Kinh mất vị trí nhà xuất khẩu số 1, Việt Nam nằm trong số được lợi

Cũng về vấn đề này, Les Echos chú ý đến việc "Trung Quốc bị Canada và Mexico qua mặt về xuất khẩu sang Hoa Kỳ". Hàng Trung Quốc nhập vào Mỹ đã giảm 25% trong sáu tháng đầu năm nay. Bắc Kinh đã mất đi chiếc vương miện, bị tụt xuống hạng thứ ba : Chú Sam chỉ nhập 203 tỉ đô la hàng Trung Quốc so với 210 tỉ từ Canada và 236 tỉ từ Mexico, theo số liệu công bố hôm thứ Ba 08/08 của Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Đây là sự kiện mới mẻ, vì cho đến năm ngoái Trung Quốc vẫn giữ được vị trí nhà xuất khẩu hàng đầu sang thị trường Mỹ, như hơn một chục năm qua. Nhiều công ty đã bắt đầu cho sản xuất bên ngoài Hoa lục.

Từ năm 2017, tổng thống Donald Trump đã đặt ra một loạt thuế hải quan đánh vào hàng Trung Quốc để trả đũa việc đánh cắp sở hữu trí tuệ và chèn ép nhà đầu tư. Để phản đối vi phạm nhân quyền ở Tân Cương, Washington còn cấm nhập hàng từ tỉnh này vốn chuyên về bông vải và pin mặt trời. Đại dịch làm xáo trộn chuỗi cung ứng, khiến các nhà sản xuất phải đa dạng hóa nguồn cung. USMCA, hiệp định thương mại có hiệu lực từ 2020 giữa Hoa Kỳ, Mexico và Canada tạo điều kiện cho trao đổi với hai quốc gia láng giềng. Trong bối cảnh xung đột với Bắc Kinh, chính quyền Biden còn đưa ra chính sách "friendshoring" do bộ trưởng tài chánh Janet Yellen và đại diện thương mại Gina Raimondo phụ trách.

Chuyên gia Mary Lovely của PIIE cho biết, không chỉ Canada, Mexico mà cả Hàn Quốc, Nhật Bản cũng được lợi. Washington tỏ ra ưu ái với Ấn Độ, nơi Apple loan báo muốn đặt một phần sản xuất tại đây thay vì hầu như toàn bộ tại Hoa lục như trước. Việt Nam cũng là quốc gia được lợi lớn từ "reshoring" : xuất khẩu sang Mỹ đã tăng gần gấp đôi từ 2019 đến 2022, đạt 127 tỉ đô la trong năm ngoái. Tổng thống Biden hôm thứ Ba còn nói rằng "sắp tới" ông sẽ thăm Việt Nam với mục đích "thay đổi" mối quan hệ với Hà Nội.

Thụy My 

Các nước phương Nam bàn kế hoạch của Zelensky, Nga vẫn đòi Ukraine đầu hàng

Việc Trung Quốc lần đầu dự hội nghị về chiến tranh Ukraine là thành công ngoại giao của Saudi Arabia, trong cố gắng tập hợp các nước "phương Nam", theo Le Monde ngày 08/08/2023. Kế hoạch hòa bình 10 điểm của tổng thống Volodymyr Zelensky được đưa ra bàn bạc. Nga không được mời, lặp lại rằng chiến tranh chỉ kết thúc khi Kiev đầu hàng.

Đại diện của hơn 40 quốc gia trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ trong hội nghị về kế hoạch hòa bình cho Ukraine, tổ chức tại Jeddah, Saudi Arabia ngày 06/08/2023. via Reuters – Saudi Press Agency

40 nước thảo luận về kế hoạch 10 điểm của Zelensky

Le Monde hôm nay chú ý đến việc "Trung Quốc tham gia thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh". Bắc Kinh, luôn bất đồng với các đồng minh của Kiev, đã đáp lại lời mời của thái tử Mohammed Ben Salman dự hội đàm tại Jeddah. Sự hiện diện của một đại diện Trung Quốc tại hội nghị do Saudi Arabia tổ chức với khoảng 40 nước, là một dấu hiệu hòa dịu.

Đây cũng là thành công ngoại giao của quốc gia ả rập, nhân việc xích lại gần với Bắc Kinh cũng như mối quan hệ lâu nay với Nga và Ukraine, đã tập hợp được một nhóm nước đông đảo hơn hội nghị do Châu Âu tổ chức ở Đan Mạch trước đó. Các quốc gia tham dự đồng ý tổ chức những nhóm làm việc về mỗi điểm trong kế hoạch 10 điểm của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Kế hoạch này dự kiến rút toàn bộ quân Nga, trả tự do cho tù binh chiến tranh và những người dân bị đưa sang Nga, tái lập an toàn lương thực và năng lượng, bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Nga : Ukraine phải đầu hàng !

Dù quan điểm vẫn còn xa nhau về các điều kiện để kết thúc chiến tranh, sự góp mặt tại Jeddah của các thành viên khác trong nhóm BRICS – Brazil, Ấn Độ và Nam Phi (Nga không được mời) – khiến phương Tây hài lòng. Họ coi sự kiện này khiến Vladimir Putin lại càng bị cô lập, khi ông chủ điện Kremlin đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) truy nã, không thể đến dự hội nghị thượng đỉnh hàng năm của BRICS từ 22 đến 24/08 ở Johannesburg (Nam Phi).

Những điểm đồng thuận có thể tìm được tại Jeddah, nhất là những nguyên tắc luật pháp quốc tế, tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, những nỗ lực để tránh tác hại lên một số nước phương Nam, nhất là an ninh lương thực. Tuy nhiên Trung Quốc nhất định đòi ngưng bắn, điều mà cả Kiev và các đồng minh dứt khoát không chấp nhận. Brazil thì tỏ ý tiếc về sự vắng mặt của Nga. Phía Kremlin luôn nói rằng không thể có hòa đàm nếu Ukraine không chấp nhận "thực tại mới", nghĩa là yêu sách của Nga ở những lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng. Hai ngày sau hội nghị, Moskva tái khẳng định chỉ khi nào Kiev đầu hàng thì mới hết chiến tranh !

Phần Lan quay lưng hẳn với Nga

Cũng liên quan đến Ukraine, trong loạt bài "Ukraine đã thay đổi các láng giềng như thế nào", Les Echos mô tả "Phần Lan trên đường chinh phục phương Tây". Do cuộc xâm lăng Ukraine, Helsinki đã chuyển sang một chương mới trong lịch sử, quay lưng hẳn với Moskva và siết chặt quan hệ với các nước phương Tây nhất là Hoa Kỳ.

Biên giới Phần Lan đã đóng lại từ tháng 9/2022 đối với những người Nga có visa du lịch. Công dân Nga cũng không còn có thể quá cảnh Phần Lan để sang một nước khác, những ai có nhà nghỉ ở Phần Lan phải là sở hữu chủ từ hơn một năm và chứng minh được tính khẩn cấp của chuyến đi. Hồi tháng Sáu, nhiều nhà ngoại giao Nga bị trục xuất vì "hoạt động gián điệp". Ngoại thương với Nga đã giảm đến 82% kể từ đầu cuộc chiến, dầu thô nay được nhập từ Na Uy và kỹ nghệ Phần Lan tìm kiếm khách hàng mới tại Bắc Âu và Trung Âu. Việc gia nhập NATO vào tháng Tư mở ra những cánh cửa mới cho lãnh vực quốc phòng và công nghệ.

Georgia lửng lơ giữa hai dòng nước 

Đối với Georgia (Gruzia), có đến 90% người dân nước này ủng hộ Ukraine vì cùng chia sẻ nỗi đau : một phần năm đất nước bị quân Nga chiếm đóng từ năm 2008. Nước cộng hòa nhỏ bé ở Kavkaz cung cấp số tình nguyện quân ngoại quốc lớn nhất chiến đấu bên cạnh Kiev, lên đến 3.000 người trong đó 50 người đã hy sinh.

Tỉ lệ người tị nạn Ukraine tại đây cũng cao nhất Châu Âu : 25.000 người so với dân số chưa đầy 3,7 triệu. Những lá cờ xanh vàng của Ukraine cũng được những người biểu tình hồi tháng Ba giơ cao bên cạnh quốc kỳ Georgia và Liên Hiệp Châu Âu, cho thấy khát vọng hướng về một phương Tây dân chủ. Một chiếc tàu chở khách du lịch Nga đã phải vội vã rời khỏi khu tắm biển Batumi vào giữa tuần trước vì bị biểu tình phả đối.

Nhưng chính quyền thì có thái độ nhập nhằng, chẳng hạn một chuyến bay chở các chiến binh Georgia sang chiến đấu cho Kiev đã bị ngăn chặn. Và Georgia cũng là nơi giúp Moskva tránh né trừng phạt. Xuất nhập khẩu với Nga tăng gấp đôi trong năm ngoái, lượng dầu lửa mua vào tăng đến 400% để rồi tái xuất sang nước khác. Nga mua được từ Georgia máy giặt, tủ lạnh, đồ chơi trẻ em, ti vi, là những mặt hàng không còn được phương Tây bán cho. Les Echos mỉa mai, đồng tiền thì không có mùi.

Giải pháp nào cho Niger ?

Tại Châu Phi, La Croix tỏ ra lo ngại cho số phận người dân Niger, sau vụ đảo chánh cách đây hai tuần. Đất nước này có thể bị rối loạn với những nhóm thánh chiến bạo lực, căng thẳng giữa các sắc tộc dấy lên trở lại, kinh tế suy sụp. Các nước láng giềng đã đe dọa can thiệp quân sự, nhưng tờ báo lo ngại phương thuốc sẽ còn tệ hại hơn căn bệnh.

Libération nhận thấy "Niger : tập đoàn quân sự không chịu lùi, Cedeao trì hoãn". Cộng đồng Kinh tế các Nhà nước Tây Phi (Cedeao) đưa ra tối hậu thư cho phe đảo chánh đã lật đổ tổng thống Mohamed Bazoum, đe dọa sử dụng vũ lực. Nhưng đã qua bảy ngày mà phe này không hề tỏ dấu hiệu "tái lập trật tự hợp hiến" như đòi hỏi, mà thậm chí còn không tiếp phái đoàn hòa giải của Cedeao. Phải chăng Cedeao đã đi quá xa ? Giờ đây khó thể nhân nhượng mà không bị mất mặt. Nếu tấn công quy mô trên bộ, sẽ có những thường dân trở thành nạn nhân ; còn việc dùng đặc nhiệm đột kích để cứu ông Bazoum đòi hỏi kỹ năng quân sự rất cao.

Đối với Le Figaro, Niger là một thùng thuốc súng mà người ta không biết làm cách nào dập được ngòi nổ. Tình trạng bất ổn có nguy cơ nhanh chóng lan sang những nước có chính quyền yếu kém khác, làm lợi cho tham vọng bành trướng của quân thánh chiến. Tờ báo cho rằng đây là một thất bại mới của Paris, đã không tìm được cách đối phó với luồng gió độc tuyên truyền nhắm vào Pháp.

Wagner, cánh tay nối dài của Moskva tại Châu Phi

Tình hình Châu Phi không thể không có bàn tay của Nga nhúng vào. Le Figaro giải thích "Nga tiến hành chiến tranh thông tin ở Niger như thế nào : Tin giả, tài trợ cho truyền thông, công ty dư luận viên", trong đó Wagner là nhánh vũ trang đánh dấu cho sự hiện diện của Nga tại Châu Phi.

"Wagner = An ninh, nhân phẩm và sức mạnh !". Câu khẩu hiệu này được giăng lên trong một cuộc biểu tình ủng hộ phe đảo chánh tại sân vận động Seyni-Kountché ở Niamey hôm Chủ nhật, bên cạnh vài lá cờ mang logo Wagner. Công ty của Yevgeny Prigozhin là bằng chứng hiển nhiên cho ảnh hưởng của Moskva tại Châu Phi. Wagner chi tiền cho báo chí Châu Phi và các nhà báo, tài trợ các nội dung mang tính quảng cáo trên mạng xã hội, sử dụng đội ngũ dư luận viên để tung tin giả.

Từ nhiều năm qua, Kremlin xào nấu thông tin, lợi dụng tâm lý chống Pháp để đẩy mạnh tuyên truyền thù địch với phương Tây. Nhà nghiên cứu John Lechner giải thích tại Trung Phi, Wagner sở hữu nhiều đài phát thanh, phương tiện phổ biến để nghe tin tức ở Châu Phi. Ở Burkina Faso, một chiến dịch quy mô nhằm bóp méo thông tin, ủng hộ tập đoàn quân sự đã bắt đầu từ đầu năm nay trên Facebook, và những trang này đến tháng Tư lại đầu tư vào Niger khi một phái đoàn nghị sĩ Pháp thăm Niamey, thủ đô Niger.

Nga ráo riết vận động, từ ngoại giao đến truyền thông

Về mặt ngoại giao, thông qua các đại sứ quán trên khắp lục địa Châu Phi và vô số chuyến thăm của ngoại trưởng Sergey Lavrov kể từ đầu cuộc xâm lăng Ukraine, các mạng xã hội và danh khoản YouTube chính thức được huy động hùng hậu để phổ biến những phát biểu chống phương Tây của Putin. Từ khi bị Châu Âu đóng cửa, kênh RT quay sang Châu Phi, một sự hiện diện theo ông John Lechner là "hiệu quả, vì nội dung miễn phí, tại những nước không có nhiều nhà báo độc lập".

Bên cạnh đó còn có những hoạt động kín tiếng hơn. Nhà nghiên cứu Thierry Vircoulon cho biết : "Có nhiều tài phiệt Nga ở Châu Phi, họ có những mạng lưới riêng trong giới kinh doanh và chính khách". Moskva cũng gởi các phái đoàn Chính thống giáo đến Kenya, Burundi, Congo Brazzaville... Cuối cùng, Kremlin có thể trông cậy vào những doanh nhân địa phương lợi dụng luận điệu Nga cho tham vọng chính trị của họ. Chẳng hạn Kemi Seba, một người Pháp gốc Bénin xuất hiện thường xuyên trên RT, hay trên danh khoản Twitter có 200.000 người theo dõi, đả kích "những chư hầu của phương Tây ở Tây Phi".

"Chiến tranh không tuyên bố" của Trung Quốc trên Biển Đông

Nhìn sang Châu Á, nhà nghiên cứu Emmanuel Véron khi trả lời phỏng vấn của Libération đã nhận định về vụ tàu hải cảnh Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu tuần duyên Philippines ở Trường Sa : "Chiến lược của Trung Quốc là tiến hành chiến tranh không tuyên bố".

Đây là kịch bản cổ điển của Bắc Kinh nhằm lấn chiếm dần vùng biển thuộc chủ quyền của các láng giềng : giương oai diễu võ nhưng không dùng đến vũ khí sát thương. Ở ngoài khơi Philippines, Việt Nam, Indonesia, Trung Quốc tung ra những tàu vũ trang giả danh tàu cá, có thể coi là dân quân biển, trang bị radar, radio, vòi rồng để quấy nhiễu tàu tuần duyên các nước khác.

Trong sự cố vừa rồi, tuần duyên Philippines yêu cầu các dân quân đóng vai ngư dân phải rời khỏi vùng biển, nhưng ở hàng thứ nhì Bắc Kinh cho điều đến phía sau những tàu tuần duyên lớn hơn rất nhiều so với tàu Việt Nam hay Philippines, và hàng thứ ba là những chiến hạm thực sự. Phương pháp này luôn được dùng đến, chỉ khác là tầm cỡ, đôi khi chỉ khoảng 15 tàu được huy động, nhưng có khi lên đến cả trăm chiếc.

Địa Trung Hải nóng lên, rừng Amazon bị đe dọa

Trên lãnh vực môi trường, La Croix chạy tựa "Địa Trung Hải quá nóng" : vùng biển này đạt nhiệt độ kỷ lục trong mùa hè, động vật và thực vật là những nạn nhân đầu tiên. Nhiều loài san hô đỏ, bọt biển và sinh vật giáp xác không chống chọi nổi với sức nóng, ở một số nơi những con cá mú bỏ đi tìm địa điểm khác. Một điều an ủi là ở độ sâu 40 mét, nhiệt độ nước vẫn bình thường.

Tại Châu Mỹ la-tinh, một hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào hôm nay và ngày mai ở Brazil, để tìm cách bảo vệ khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới đồng thời duy trì lợi ích kinh tế. Libération dành trang nhất và hồ sơ cho vấn đề này. Tờ báo giải thích "Vì sao phải bảo vệ Amazon ?".

Trước hết, đây là nơi trữ đến 150-200 tỉ tấn carbone dưới đất và trong cây cối, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định khí hậu cho khu vực và thế giới. Thứ hai, rừng Amazon là "cỗ máy sản xuất đa dạng sinh học", nơi sinh sống của 10% số loài được biết đến trên Trái Đất, đặc biệt 16.000 cổ thụ, có cây thọ được cả ngàn năm tuổi ; 1/5 số loài chim và 1/5 giống cá nước ngọt. Thứ ba, rừng Amazon có trữ lượng nước ngọt chiếm 20% thế giới, và cuối cùng, các nhà khoa học lo ngại sẽ đạt đến điểm không thể đảo ngược được tình hình.

Thụy My

Ukraine oanh kích hai cây cầu trong vùng Nga chiếm giữ

Phan Minh, RFI, 07/08/2023

Quân đội Ukraine, hôm qua 06/08/2023, đã phóng tên lửa tấn công vào hai cây cầu nằm ở những khu vực do Nga chiếm đóng.

Một lính Ukraine phóng một drone gần chiến tuyến tại Zaporijjia, Ukraine, ngày 04/08/2023. Reuters - Stringer

Theo AFP, vụ oanh kích đầu tiên nhắm vào cây cầu Chongar ở bán đảo Crimea, bị Nga sáp nhập vào năm 2014. Thống đốc Crimea Sergei Aksionov cho biết một số tên lửa đã bị lực lượng phòng không đánh chặn, và vụ oanh kích không khiến ai bị thương.

Đợt oanh kích thứ hai nhắm vào một cây cầu gần thị trấn Genichesk ở phía đông bắc bán đảo Crimea, làm một người bị thương và làm hỏng đường ống khí đốt khiến 20.000 hộ gia đình không có khí đốt. Theo chính quyền địa phương, 9 trong số 12 tên lửa của Ukraine đã bị đánh chặn.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) của Mỹ, việc cây cầu này bị phá hủy khiến Nga mất một trong những tuyến đường quan trọng tới vùng Kherson. Giờ đây, Nga sẽ phải đi vòng về phía tây bán đảo để tiếp cận Kherson. Tuy nhiên, rất nhiều nơi thuộc tuyến đường này nằm trong tầm bắn của pháo Ukraine.

Còn hôm nay 07/08, quân đội Nga thông báo đã bắn hạ một drone của Ukraine ở khu vực Kaluga, cách Moskva chưa đầy 200 km về phía tây nam.

Thống đốc vùng Kaluga Vladislav Chapcha viết trên mạng xã hội Telegram rằng drone đã bị bắn hạ bởi hệ thống phòng không ở quận Ferzikovsky. Cuộc tấn công này không gây thiệt hại về nhân mạng và vật chất.

Phan Minh

**************************

Nga ồ ạt huy động tên lửa siêu thanh, hành trình và drone oanh kích Ukraine

Thanh Hà, RFI, 06/08/2023

Một trung tâm truyền máu, một hãng chế tạo trực thăng Ukraine bị oanh kích. Trong đêm 05 rạng sáng ngày 06/08/2023 Nga tiến hành 70 đợt tấn công, sử dụng tên lửa hành trình, tên lửa siêu thanh và drone do Iran chế tạo. Trước đó Moskva tuyên bố trả đũa đích đáng vụ tàu chở dầu của Nga ở eo biển Kerch –Biển Đen bị trúng drone.

Một chiếc drone phát nổ trên bầu trời thành phố Kiev (Ukraine) trong một cuộc tấn công của Nga ngày 02/08/2023. © Reuters – Gleb Garanich

Không quân Ukraine sáng nay thông báo tiêu hủy 30 trên tổng số 40 tên lửa hành trình của đối phương và toàn bộ 27 drone Shahed quân đội Nga đã nhắm về phía Ukraine trong đêm qua. Nga đã sử dụng cả tên lửa siêu thanh Kinzhal trong các đợt oanh kích lần này. Hãng tin Anh Reuters chưa thể kiểm chứng các tin trên.

Theo phát ngôn viên lực lượng Không quân Ukraine, Yuriy Ihnat, hỏa lực của Nga đêm qua nhắm vào khu vực Khmelnytskyi, cách thủ đô Kiev hơn 250 km về hướng tây nam và quân đội Nga đang bị sân bay quân sự Starokostiantyniv cũng thuộc Khmelnytskyi "ám ảnh". Căn cứ này từng bị tấn công hồi cuối tháng 7/2023. Tổng thống Volodymyr Zelensky trên mạng Telegram xác nhận cũng tại khu vực này, nhà máy chế tạo trực thăng và động cơ phản lực Motor Sich là mục tiêu tấn công.

Còn ở khu vực miền đông Ukraine, một trung tâm truyền máu tại Kupiansk - trong vùng Kharkiv - đã bị oanh kích. Vẫn theo lời ông Zelensky, vụ tấn công này gây "thiệt hại nhân mạng và làm nhiều người bị thương". Không đi sâu vào chi tiết, nguyên thủ Ukraine cho đăng một tấm ảnh với một tòa nhà bốc cháy bên cạnh hàng chữ "Tội ác chiến tranh này nói lên tất cả hành vi của Nga (…). Những con thú dữ tàn phá những gì cho phép sự sống".

Ukraine dùng bom chùm tấn công đại học Donetsk

Về phía Moskva, sáng nay trên Telegram, đô trưởng Donetsk Alexei Kulemzin do Nga dựng lên, đăng ảnh mái trường Đại học Kinh tế thành phố đang bốc cháy và kèm theo lời cáo buộc "Quân đội Ukraine sử dụng bom chùm".

Cuối cùng, từ chiều qua Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã "chận" được drone Reaper của Không quân Mỹ đang tiến gần đến "biên giới Nga trong khu vực Biển Đen" và chiếc drone này "đã quay đầu trở lại" về hướng Ukraine.

Moskva dọa trả đũa đích đáng vụ một tàu dầu của Nga ở eo biển Kerch sáng qua bị tấn công bằng drone Ukraine. Nga mạnh mẽ lên án quân đội Ukraine "nhắm vào một mục tiêu dân sự".

Thanh Hà

Cuộc chiến ở Ukraine đã đến hồi gay cấn. Kể từ đây, hồi kết của cuộc chiến ra sao có thể quyết định đến tương lai của đất nước này và ảnh hưởng đến an ninh của Châu Âu.

Ukraine đã đạt được một số tiến công từ tháng 5/2023

Trong 18 tháng kể từ khi Nga xâm lược, quan đội Ukraine chủ yếu ở thế phòng thủ, ngăn chặn lực lượng của Moscow chiếm thêm lãnh thổ.

Nhưng mùa hè này, Ukraine - với sự trợ giúp của những thiết bị quân sự phương Tây trị giá hàng tỷ USD - đã phản công, cố gắng đánh đuổi binh lính Nga khỏi vùng đất đã bị chiếm trước đó ở phía đông và phía nam nước này.

Hai tháng sau cuộc phản công, và với thời gian quan trọng nhất là trước khi mùa đông bắt đầu, liệu quân đội Ukraine có đạt được tiến công thực sự nào không ?

Kết hợp với BBC Verify, chúng tôi đã phân tích video về cuộc chiến và trao đổi với các chuyên gia để cố gắng đưa ra đáp án cho câu hỏi này.

Nhìn vào bản đồ, phần lớn miền đông và miền nam Ukraine cho thấy không có nhiều thay đổi trong hai tháng kể từ khi cuộc phản công bắt đầu.

Nga vẫn chiếm gần 1/5 lãnh thổ Ukraine - bao gồm các thành phố Donetsk ở phía đông và Mariupol mà họ đã chiếm được sau nhiều tháng bao vây - và các lực lượng của họ đã dàn trận địa.

Trên thực tế, không có nhiều thay đổi sau chín tháng kể từ tháng 11/2022, khi Ukraine đạt được thành tựu đáng kể cuối cùng, chiếm lại thành phố Kherson ở phía nam và các khu vực rộng lớn ở phía đông bắc.

Nhưng không phải tất cả đều là tin xấu đối với Ukraine.

Họ nói rằng quân đội của họ gần đây đã chiếm lại ngôi làng Staromaiorske ở vùng Donetsk. BBC đã xác minh video chứng minh cho tuyên bố đó.

Xung quanh Bakhmut, ở phía đông, nơi đã xảy ra giao tranh dữ dội, Ukraine cũng đã giành lại được một số khu vực nhỏ mà nước này đã mất hồi đầu mùa hè.

Và quân đội của ông Zelensky cũng đã đạt được những thành tựu nhỏ ở khu vực Zaporizhzhia ở phía nam - khu vực then chốt mà Ukraine thực sự cần tạo ra sự khác biệt mang tính quyết định.

Một cuộc tấn công của Ukraine qua vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát đến Biển Azov sẽ làm gián đoạn các tuyến đường tiếp tế của Nga và cắt đứt lực lượng của họ ở bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập và xa hơn về phía tây.

Bản đồ dưới đây cho thấy những khu vực mà Ukraine đã chiếm lại. Các mảng lớn màu đỏ biểu thị các khu vực do Nga kiểm soát, các khu vực màu tím là lãnh thổ do Ukraine nắm giữ hoặc giành lại được. Các vòng tròn màu đen cho thấy quân đội Nga đã củng cố khu vực này nghiêm ngặt đến mức nào.

Ví dụ, thành phố Tokmak có một vòng công sự xung quanh - như BBC Verify đã tiết lộ vào tháng 5/2023.

Ảnh vệ tinh tiết lộ cuộc tấn công của quân đội Ukraine vào các hệ thống phòng thủ của Nga trên mặt trận đông-nam Ukraine

Tại sao tiến độ của Ukraine lại chậm chạp ?

Trong hai tháng, quân đội Ukraine đã tiến được nhiều nhất là khoảng 16 km ở hai khu vực dọc theo chiến tuyến dài 160 km, theo các phân tích độc lập.

Phản công có thành tựu, nhưng chậm hơn so với những gì Ukraine và các đồng minh phương Tây đã hy vọng.

Các lực lượng Ukraine đã phản công trên ba mặt trận, sử dụng thiết bị do phương Tây cung cấp và binh sĩ được phương Tây huấn luyện, đồng thời thăm dò các điểm yếu dọc theo toàn bộ chiến tuyến dài 1.125 km.

Nhưng phía Nga đã thấy trước ý định của Ukraine và họ đã dành nhiều tháng để xây dựng những công sự rộng lớn nhất trong lịch sử cận đại.

Ba lớp chiến hào, gồm boongke, các khối bê tông chặn xe tăng hình kim tự tháp (được gọi là "răng rồng") và mạng lưới hào - được giăng hàng nghìn quả mìn - tạo ra một trở ngại lớn cho bất kỳ bước tiến nào của Ukraine, như được minh họa trong hình ảnh vệ tinh bên dưới, được chụp gần thành phố Tokmak.

Hệ thống phòng thủ của Nga trên bán đảo Crimea

Marina Miron, một chuyên gia quốc phòng tại Đại học King's College London, nói rằng Ukraine đã phải giảm bớt tham vọng của mình ở phía nam, bao gồm cả tham vọng chiếm lại Crimea.

"Tôi không nghĩ điều đó sẽ sớm xảy ra", bà nói.

Tiến sĩ Miron nói rằng điều tốt nhất mà Ukraine có thể hy vọng là có khả năng chiếm lại Tokmak, nằm trên một tuyến đường huyết mạch ở phía đông nam của đất nước - một khu vực đóng vai trò là trung tâm hậu cần cho các lực lượng Nga.

Trở lại hồi tháng 6, Ukraine đã đưa một đoàn thiết giáp về phía nam tới Tokmak và nhanh chóng gặp rắc rối.

Các video được chia sẻ trên mạng xã hội, được BBC Verify kiểm chứng để so sánh các địa điểm và loại phương tiện quân sự, cho thấy xe tăng Leopard phương Tây mới được cung cấp và xe chiến đấu bộ binh Bradley va phải một bãi mìn và sau đó bị pháo binh Nga tấn công.

Video quay bằng drone cho thấy xe tăng Leopard và xe chiến đấu bộ binh Bradley bị pháo binh Nga phá hủy

Quân đội Nga dường như đã phục hồi sau một số sai lầm mà họ mắc phải trong 12 tháng đầu tiên của cuộc xâm lược, đồng thời đang chứng tỏ sự đổi mới và hiệu quả một cách đáng kinh ngạc trong việc phòng thủ.

Chiến thuật phòng ngự của Nga

Rất nhiều mìn chống tăng đang được sử dụng là một ví dụ.

Các phương tiện rà phá bom mìn do phương Tây cung cấp thường có thể chịu được một cú nổ từ những quả mìn này chứ không phải hai quả. Vì vậy, quân đội Nga được cho là đang đặt quả mìn này chồng lên quả kia để nhân đôi hiệu quả.

Lực lượng Nga cũng đã bắt đầu xây dựng các chiến hào đặt bẫy.

Trong một đoạn video, được BBC xác minh - nhưng hình ảnh quá bạo lực để hiển thị, bạn có thể thấy bộ binh Ukraine tiến vào các chiến hào trống ở phía nam Zaporizhzhia, trước khi chất nổ được giấu kín được kích nổ, làm nổ tung một số binh sĩ.

Quân đội Nga cũng đang tận dụng sức mạnh không quân của mình - chẳng hạn như sử dụng trực thăng tấn công Ka-52 Alligator.

Những trực thăng này có thể được sử dụng để bắn tên lửa vào các phương tiện bọc thép của Ukraine buộc phải giảm tốc độ hoặc dừng lại sau khi gặp phải bãi mìn.

Và Ukraine - đáng chú ý là - không có ưu thế trên không trên chiến trường.

Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo ?

Trong khi Nga xây dựng hệ thống phòng thủ, Ukraine đã tập hợp hàng chục lữ đoàn thiết giáp mới thành lập, nhiều lữ đoàn được đào tạo ở Châu Âu và được cung cấp trang thiết bị tốt hơn của Nga.

Ukraine hiện có khả năng phóng tên lửa, rocket hoặc đạn pháo sâu vào phía sau phòng tuyến của Nga - tấn công kho nhiên liệu, trung tâm đạn dược và trung tâm chỉ huy và kiểm soát của họ, điều có thể làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Nga từ bên trong.

Chẳng hạn, tên lửa Storm Shadow do Anh cung cấp này có tầm bắn hơn 240 km và đã cho phép Ukraine đẩy lùi binh lính Nga ra xa chiến tuyến.

Tên lửa Storm Shadow mà Anh cung cấp cho Ukraine có tầm bắn hơn 240 km

Ukraine cũng đang sử dụng bom chùm do Mỹ cung cấp.

Nhiều bom chùm không phát nổ ngay khi va chạm và vẫn là mối nguy hiểm lâu dài, nhưng Mỹ cho biết loại vũ khí này đang tỏ ra hiệu quả trước một số vị trí cố thủ của Nga.

Tuy nhiên, Gian Luca Capovin, một nhà phân tích của Jane's Defense, nói rằng bom chùm có thể giúp ích, nhưng sẽ không phải là "thứ thay đổi cuộc chơi".

Nga cũng có bom chùm của riêng mình và cũng đã triển khai vũ khí này như BBC đã đưa tin vào năm ngoái.

Cuối cùng, thời gian không đứng về phía Ukraine.

Vào mùa thu, những cơn mưa sẽ đến, biến những con đường không được trải nhựa thành bùn lầy và khiến những bước tiến xa hơn trở nên khó khăn, nếu không muốn nói là không thể.

Khi mùa mưa kết thúc, đến mùa xuân, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ được tiến hành.

Nếu Ukraine không thể đạt được bất kỳ lợi ích quyết định nào trên chiến trường vào thời điểm đó, thì còn lâu mới có thể chắc chắn rằng sự hỗ trợ của Mỹ và NATO sẽ tiếp tục ở mức cao như hiện tại.

Đối với Kyiv, đồng hồ đang điểm. Trong khi đó, Nga chỉ đơn giản là phải bám giữ phần lãnh thổ mà họ đã chiếm giữ bất hợp pháp.

Frank Gardner & Jake Horton, đặc phái viên của BBC security correspondent & BBC Verify

Benedict Garman, Thomas Spencer, Tural Ahmedzade và Filipa Silverio đưa tin bổ sung

Nguồn : BBC, 05/08/2023

Nga nói sẽ trả đũa sau khi Ukraine thực hiện vụ tấn công thứ hai trên biển

Reuters, VOA, 06/08/2023

Moscow ngày thứ Bảy tuyên bố sẽ trả đũa sau khi drone biển của Ukraine tấn công một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen gần bán đảo Crimea vào cuối ngày thứ Sáu. Đó là vụ tấn công trên biển thứ hai liên quan đến thiết bị tự hành trong vòng một ngày.

Hình ảnh trích từ video được cung cấp vào ngày 5/8/2023 cho thấy một thiết bị drone biển chở theo chất nổ đang tiếp cận một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen.

Ukraine tấn công một cảng lớn của Nga trước đó vào ngày thứ Sáu.

Moscow lên án mạnh mẽ điều mà họ xem là "vụ tấn công khủng bố" của Ukraine nhắm vào một tàu dân sự ở Eo biển Kerch, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói.

"Không thể biện minh cho những hành động man rợ như vậy, chúng sẽ bị đáp trả và tác giả cũng như thủ phạm của những hành động này chắc chắn sẽ bị trừng phạt", bà viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram.

Khi năng lực hải quân của Kyiv phát triển, Biển Đen đang trở thành một chiến trường ngày càng quan trọng trong cuộc chiến.

Ba tuần trước, Moscow rút khỏi một thỏa thuận xuất khẩu chủ chốt cho phép Ukraine vận chuyển hàng triệu tấn ngũ cốc qua Biển Đen để bán trên thị trường thế giới. Sau khi rút đi, Nga đã liên tục oanh kích các cảng của Ukraine, bao gồm cả Odesa.

Vụ tấn công đã tạm thời đình chỉ giao thông trên Cầu Kerch, cũng như giao thông bằng phà.

Các tàu kéo đã được triển khai để hỗ trợ tàu chở dầu đang chịu chế tài của Mỹ vì giúp cung cấp nhiên liệu máy bay cho các lực lượng Nga đang chiến đấu ở Syria, theo hãng tin Tass của Nga.

Cuộc tấn công trước đó của Ukraine nhắm vào Novorossiysk đã làm ngưng trệ giao thông hàng hải trong vài giờ và đánh dấu lần đầu tiên một cảng thương mại của Nga trở thành mục tiêu trong cuộc xung đột kéo dài gần 18 tháng. Cảng có một căn cứ hải quân, xưởng đóng tàu và một kho dầu, và là nơi xuất khẩu trọng yếu. Nó nằm khoảng 110 km về phía đông của Crimea.

*************************

Ukraine tấn công tàu chở dầu Nga bằng drone biển gần cầu Crimea

Reuters, VOA, 05/08/2023

Một drone biển của Ukraine chở đầy chất nổ đã tấn công một tàu chở nhiên liệu của Nga trong đêm gần một cây cầu nối lãnh thổ Nga với bán đảo Crimea. Đây là vụ tấn công thứ hai trong vòng 24 giờ, cả hai bên cho biết hôm thứ Bảy.

Hình ảnh trích từ video được cung cấp vào ngày 5/8/2023 cho thấy một thiết bị drone biển chở theo chất nổ đang tiếp cận một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen.

Không ai bị thương, nhưng cầu Crimea và việc vận chuyển bằng phà đã bị đình chỉ trong vài giờ, theo các quan chức do Nga bổ nhiệm ở Crimea, nơi Moscow đã chiếm giữ từ Ukraine vào năm 2014.

Một nguồn tin tình báo Ukraine nói với hãng tin Reuters rằng thiết bị tự hành di chuyển trên biển với 450 kg chất nổ đã đâm vào tàu SIG trong khi nó chở nhiên liệu cho quân đội Nga trong lãnh hải Ukraine.

"Tàu chở dầu chứa đầy nhiên liệu, vì thế 'pháo hoa' có thể thấy được từ xa", nguồn tin nói về hoạt động chung của hải quân Ukraine và cơ quan an ninh.

Kyiv nói rằng việc phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự của Nga bên trong Nga hoặc trên lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Ukraine là thiết yếu đối với cuộc phản công của họ sau cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.

Một cuộc tấn công bằng drone biển khác nhắm vào căn cứ hải quân của Nga tại Novorossiysk đã làm hư hại một tàu chiến vào ngày thứ Sáu. Đây là lần đầu tiên hải quân Ukraine phô trương uy lực cách xa bờ biển của mình như vậy.

Và một cơ quan chính phủ Ukraine cảnh báo hôm thứ Bảy rằng sáu cảng Biển Đen của Nga - Anapa, Novorossiysk, Gelendzhik, Tuapse, Sochi và Taman - nằm trong "khu vực nguy cơ chiến tranh".

Moscow đã oanh kích các cảng của Ukraine kể từ khi nước này rút khỏi một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian điều giải vào tháng trước để cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc.

Tàu chở dầu SIG khi đó đang cung cấp dầu cho quân đội Nga ở Syria, theo Vladimir Rogov, một quan chức do Nga bổ nhiệm ở khu vực đông nam Zaporizhzhia của Ukraine.

Mỹ đã áp đặt chế tài lên tàu chở dầu này và chủ sở hữu của nó, Transpetrochart có trụ sở tại St. Petersburg, vào năm 2019 vì giúp cung cấp nhiên liệu máy bay ở Syria.

Hãng thông tấn RIA dẫn lời Trung tâm Phối hợp Cứu hộ Hàng hải Novorossiysk của Nga cho biết không có sự cố tràn nhiên liệu từ SIG, vì con tàu chỉ mang theo chấn lưu kỹ thuật. Công tác phục hồi đang được tiến hành với hai tàu kéo gần đó.

Nhà chức trách do Moscow dựng lên ở Crimea cho biết cây cầu, vốn được Nga hoàn thành vào năm 2018 và đã bị tấn công nghiêm trọng hai lần trong chiến tranh, không phải là mục tiêu tấn công.

Do chiến tranh Ukraine, Nga tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng 2023

Thanh Hà, RFI, 05/08/2023

Moskva dành đến 1/3 ngân sách chung của cả nước để tài trợ chiến tranh Ukraine. Hãng tin Anh Reuters hôm 04/08/2023 tiết lộ một số thông tin từ chính phủ Nga cho thấy chiến tranh Ukraine càng lúc càng trở thành một gánh nặng. Ngân sách quốc phòng được nhân gấp đôi, đạt gần 100 tỷ đô la trong năm 2023. Trước mắt bộ Tài Chính Nga từ chối xác nhận các thông tin trên.

Ảnh minh họa : Lần đầu tiên, Nga giới thiệu hệ thống phòng không Pantsir SA và Tor-M tại lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ, Moskva, Nga, ngày 09/05/2023. Reuters/Sergei Karpukhin

Theo một số tài liệu Reuters được biết, trong sáu tháng đầu 2023, chi tiêu quốc phòng của Nga tăng thêm 12% so với dự kiến. Trên cả năm, khoản phụ trội dự trù lên tới 600 tỷ rúp (gần 6 tỷ đô la Mỹ). Trong cùng thời kỳ, bộ Quốc Phòng đã dành ra tới 1.000 tỷ rúp để trả lương cho quân nhân. Con số này tăng gần gấp đôi so với giai đoạn 6 tháng đầu năm 2022.

Trong năm 2021, Nga giành 13,9% ngân sách chung cho các chi phí về quân sự nhưng do chiến tranh Ukraine, tỷ lệ này năm ngoái đã được đẩy lên thành 23%. Theo các số liệu Reuters thu thập được từ đầu năm đến nay, trong cả năm 2023, Moskva sẽ dành ra đến hơn 37% toàn bộ ngân sách của nhà nước để đài thọ phí tổn chiến tranh.

Nga chi ra gần 100 tỷ đô la chi phí quốc phòng cho năm 2023 và đây sẽ là mức cao nhất từ 10 năm qua. Song Reuters nhìn nhận, chính những khoản chi tiêu này là một động lực thúc đẩy sản xuất công nghiệp tại Nga. Đây cũng là một đầu tàu tăng trưởng vào lúc GDP của Nga năm ngoái giảm 2,1%. Bội chi ngân sách của Nga năm 2022 lên tới 26 tỷ đô la.

Tình hình đã xấu đi do thu nhập từ xuất khẩu của Nga bắt đầu giảm sụt : xuất khẩu năng lượng giảm 47%, cán cân thương mại bị thâm hụt. Ngân Hàng Trung ương Nga dự phóng GDP tăng ở khoảng từ 1,5 đến 2,5% trong năm 2023. IMF ít lạc quan hơn với dự báo tăng trưởng của Nga sẽ ở mức 0,7%.

Reuters ghi nhận nếu như Moskva phải dành đến 1/3 ngân sách chung để tài trợ các chương trình quân sự, thì đầu tư vào cơ sở hạ tầng y tế và giáo dục, cũng như các khoản chi tiêu xã hội có nguy sẽ "lại bị hy sinh".

Thanh Hà

*************************

Lo ngại Trung Quốc, Mỹ nghiên cứu thuốc nổ tăng tầm bắn phi đạn

Reuters, VOA, 03/08/2023

Các quan chức Hoa Kỳ muốn sửa đổi hỗn hợp hóa chất cung cấp nhiên liệu cho phi đạn và rốc-két để giành lợi thế ở Thái Bình Dương bằng cách tăng tầm bắn của các loại vũ khí tiền tuyến để lực lượng Mỹ có thể hoạt động cách xa Trung Quốc hơn.

Phi đạn GEM-T, một biến thể của hệ thống Patriot do công ty Raytheon sản xuất dùng để ngăn chặn các phi đạn đạn đạo hay phi đạn hành trình.

Ngũ Giác Đài và Quốc hội đang xem xét việc trang bị thêm để có thể mở rộng tầm bắn của một số vũ khí hiện tại tăng lên tới 20% bằng cách sử dụng các loại nhiên liệu đẩy mạnh hơn và đầu đạn nhẹ hơn, hai phụ tá quốc hội và hai quan chức Mỹ nói với điều kiện ẩn danh vì không được phép phát biểu công khai.

Tuần trước, Thượng viện tiết lộ dự luật dành ít nhất 13 triệu đô la để lập kế hoạch, mở rộng và sản xuất các hợp chất hóa học có thể được sử dụng để đẩy phi đạn hoặc thay thế vật liệu nổ trong đầu đạn.

Mặc dù một phần nhỏ của dự luật quốc phòng trị giá 886 tỷ đô la đang được Quốc hội thông qua, nhưng khoản tài trợ này bắt đầu một quá trình mà cuối cùng có thể dẫn đến hàng tỷ đô la chi tiêu mới cho đạn dược.

Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát và Hạ viện do Đảng Cộng hòa nắm giữ vẫn cần đàm phán về mức tài trợ cuối cùng cho khái niệm này, nhưng có sự nhất trí chung về nỗ lực của lưỡng đảng nhằm ngăn chặn Trung Quốc.

Dân biểu Mike Gallagher nói với Reuters : "Khoảng cách ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và quy mô lớn của Hải quân (Trung Quốc) có nghĩa là Mỹ cần nhiều phi đạn diệt hạm hơn có thể vươn tới các mục tiêu ở xa".

Trung Quốc coi Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương là một mối đe dọa và tăng cường sự hiện diện quân sự của mình để đáp trả.

Chương trình CL-20

Trong khi chờ Quốc hội thông qua lần cuối, dự luật sẽ khởi động một chương trình của Ngũ Giác Đài để cố gắng tăng thêm tầm bắn cho các vũ khí hiện tại sử dụng các hóa chất như CL-20, các phụ tá và những người quen thuộc với kế hoạch nói với Reuters .

Được phát triển bởi một phòng thí nghiệm của chính phủ ở California vào những năm 1980, CL-20 là một trong những hợp chất hóa học được thảo luận nhiều nhất đang được xem xét, một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết. Quốc hội đã tập trung vào các nghiên cứu, chẳng hạn như một nghiên cứu được công bố vào năm 2021 nói rằng việc tái trang bị lực đẩy bằng CL-20 - cùng với những thay đổi khác - có thể mở rộng tầm bắn của phi đạn thêm khoảng 20%.

Một bài báo của Trung tâm Công nghệ Năng lượng cho biết các vật liệu năng lượng mới mang lại cho một quả bom 200 ký "sức sát thương tương tự như một quả bom 500 ký hiện tại" và nói thêm rằng Trung Quốc sản xuất "CL-20 ở quy mô công nghiệp và chế tạo nó thành các hệ thống vũ khí".

Ông Iain Overton, giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Hành động về Bạo lực Vũ trang, cho biết cuộc chạy đua điều chỉnh vũ khí sát thương không là một sự tiến bộ.

Ông nói : "Lịch sử được cho là sẽ lặp lại, và theo nghĩa là các cuộc chạy đua vũ trang luôn có kết cục tồi tệ". "Vũ khí lớn hơn, nguy hiểm hơn có giúp chúng ta an toàn hơn không ? Câu trả lời rõ ràng là : Không. Trong thập niên qua, khi vũ khí nổ được sử dụng ở các khu vực đông dân cư, 90% số người được báo cáo thiệt mạng hoặc bị thương trên toàn cầu là dân thường".

Phiên bản của dự luật quốc phòng thường niên tại Hạ viện yêu cầu Ngũ Giác Đài xúc tiến chương trình thí điểm CL-20 để thay đổi chất nổ hoặc chất đẩy trong ba loại vũ khí hiện có.

Phiên bản của Hạ viện không nêu tên bất kỳ loại vũ khí nào, nhưng ông Bob Kavetsky thuộc Trung tâm Công nghệ Năng lượng cho biết các ứng viên cho các hóa chất mới bao gồm phi đạn chống hạm tầm xa do Lockheed Martin sản xuất và tên lửa không đối đất tầm xa. Các ứng viên khác bao gồm phi đạn chống hạm Harpoon do công ty Boeing sản xuất và vũ khí chống tăng Javelin do Lockheed và Raytheon sản xuất.

Dân Moskva bắt đầu nếm mùi chiến tranh với drone Ukraine

Sau gần một năm rưỡi chịu đựng những trận oanh kích khốc liệt của Nga, những tuần lễ gần đây Ukraine bắt đầu dùng drone trả đũa vào lãnh thổ địch, song song với cuộc phản công ở miền đông và miền nam nhằm tái chiếm lãnh thổ. Thông tín viên Le Monde trong số báo ngày 01/08/2023 mô tả "Tại Moskva, cuộc sống hàng ngày dưới sự tấn công của drone".

Kính vỡ nát gần một tòa nhà văn phòng ở khu kinh doanh Moskva City do bị drone Ukraine tấn công ngày 30/07/2023. Reuters - Stringer

Moskva bắt đầu quen với việc bị drone Ukraine tập kích

Trung tâm kinh doanh của thủ đô Nga và một trong ba phi trường đã phải ngưng các chuyến bay, nhưng những vụ tấn công đã trở thành thường lệ không làm ai thiệt mạng. Trên các đường phố ở khu trung tâm Moskva, có những tấm bảng báo hiệu mới ghi dòng chữ "Cấm các drone". Các tài xế taxi than phiền khi đến gần Kremlin và các trụ sở chính quyền, GPS không còn hoạt động khiến người lái xe mất phương hướng. Kết nối internet tư nhân tại những căn hộ gần các ngã tư huyết mạch bị rối loạn vì phá sóng. Cách đây vài ngày, một drone đã rơi xuống gần Bộ quốc phòng.

Mười bảy tháng sau cuộc xâm lăng Ukraine, những vụ drone tấn công không còn xa lạ với người dân Moskva. Mới đây vào sáng sớm Chủ nhật 30/08, họ được thông báo một chiếc đã bị rơi và hai drone khác bị "vô hiệu hóa bằng thiết bị điện tử". Cùng ngày ở Crimea, "16 drone Ukraine đã bị phòng không phá hủy, 9 chiếc khác bị vô hiệu hóa và rơi xuống Hắc Hải". Phía sau nỗ lực minh bạch này trên truyền hình nhà nước là thông điệp ưu tiên của Vladimir Putin : mọi sự vẫn bình thường.

Ở Moskva, hai tòa tháp của khu kinh doanh sang trọng Moskva City đã bị hư hại. Thị trưởng Sergei Sobianin thông báo không có ai thương vong nhưng không cho biết gì thêm, tại thành phố mà một số cư dân phản đối việc tấn công Ukraine. Ngoại trưởng Sergei Lavrov nói rằng những vụ tấn công này "không thể nào thực hiện nếu chế độ Kiev không có sự giúp đỡ của Hoa Kỳ và NATO".

Zelensky : Chiến tranh quay lại đất Nga là điều hợp lý

Đêm Chủ nhật rạng sáng thứ Hai 31/07 các drone nhắm vào một trụ sở cảnh sát ở Briansk nằm gần biên giới Ukraine và trước đó vào thứ Sáu, Nga nói đã chận được hai hỏa tiễn S-200 của Ukraine ở miền tây nam, nhưng các mảnh vỡ làm ít nhất 16 người bị thương ở Taganrog, cũng ở gần biên giới.

Những vụ drone xâm nhập đã trở thành thông thường kể từ ngày 03/05, khi hai drone tấn công ngoạn mục vào nóc điện Kremlin. Một vụ khác gây ấn tượng hôm 30/05 : theo các nguồn tin không chính thức, hơn 30 drone nhắm vào các tòa nhà, trong đó có những căn nhà chỉ cách tư gia của Vladimir Putin khoảng mười mấy phút chạy xe. Mỗi lần Kremlin đều trấn an "Không có rủi ro nào cho dân cư", "Tổng thống đã được thông báo trực tiếp", "Hệ thống phòng không hoạt động tốt". 

Khác với những trận mưa hỏa tiễn trút xuống Kiev, Moskva không bị ảnh hưởng, nhưng tâm trạng bất an đã xuất hiện. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm Chủ nhật đã cảnh báo : "Dần dà cuộc chiến sẽ quay lại trên đất Nga, tại những trung tâm mang tính biểu tượng và các căn cứ quân sự. Đó là một tiến trình tự nhiên không thể tránh khỏi, và hoàn toàn đúng đắn".

Các "trại ái quốc" tập cho trẻ em Nga quen với súng đạn

Trong khi đó, Moskva ra sức tẩy não thanh thiếu niên. Le Figaro tìm đến các trại huấn luyện "quân sự ái quốc" đang nở rộ ở Nga, đón tiếp những trẻ em đôi khi rất nhỏ tuổi.  Một em bé 9 tuổi mặc đồ treilli đội nón kết lính như các bạn khác, nói rằng các em được học bắn súng, đào giao thông hào… tất cả đều thú vị, khi tổ quốc kêu gọi em sẽ cầm súng bảo vệ. 

Những trại hè vốn quen thuộc ở Nga, nhưng những năm gần đây xuất hiện khắp nơi, mang màu sắc quân sự trong bối cảnh chiến tranh với Ukraine và dân tộc chủ nghĩa lên cao. Những cậu bé mang những khẩu kalashnikov giống y như thật, cùng trọng lượng và kích thước để tập hành quân, các em lớn nhất đeo súng cả trong bữa ăn. Những huấn luyện viên là giáo viên, hướng dẫn viên, cựu quân nhân rất chuyên nghiệp.

Dưới sự hướng dẫn, các "chiến binh" nhỏ tuổi theo nhau tiến lên, "dọn sân bãi" bằng lựu đạn, chiếm chiến hào địch, nã những tràng đạn vào rừng… Buổi tối các em được xem những phim Đệ nhị Thế chiến hay chiến tranh Afghanistan, và theo ban giám đốc, không chiếu cảnh chiến tanh Chechnya hay "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine. Tại Tiumen ở Siberia chẳng hạn, 900 trẻ em được dạy cách sử dụng drone. Kỳ tựu trường tới, chương trình giảng dạy và sách giáo khoa sẽ đặt nặng trọng tâm "ái quốc". Hai lớp cuối trung học sẽ phải học căn bản quân sự mỗi tuần hai giờ như thời xô-viết.

Nếu Nga thắng thế ở Ukraine, Moldova sẽ là nạn nhân sắp tới

Cũng liên quan đến Nga, Le Figaro cho biết "Là nạn nhân cuộc chiến tranh đa diện của Nga, Moldova hướng về phía Châu Âu". Chisinau vừa trục xuất nhiều "nhà ngoại giao" về Moskva, đồng thời dựa vào các đối tác Châu Âu để tăng cường năng lực radar và an ninh mạng.

Những ăng-ten trên nóc đại sứ quán Liên bang Nga ở Chisinau chắc chắn dùng để dọ thám. Thứ Tư tuần trước, Bộ ngoại giao Moldova đã triệu mời đại sứ Nga để yêu cầu giảm nhân sự, còn khoảng 12 viên chức và 15 nhân viên kỹ thuật, do "nhiều hoạt động không thân thiện, không liên quan đến nhiệm vụ ngoại giao". Quyết định này được đưa ra một tháng sau khi cấm đảng thân Nga Shor hoạt động vì tham gia vào các thủ đoạn của Moskva. Thủ lãnh đảng này là Ilan Shor và sáu người khác đã bị Liên Hiệp Châu Âu (EU) trừng phạt.

Moldova dễ bị tổn thương vì một cuộc xung đột đóng băng từ 30 năm qua, vì kinh tế nghèo nàn lệ thuộc nặng nề vào năng lượng Nga, và thiếu vắng một chiến lược chiều sâu. George Scutaru, giám đốc New Strategy Center nhấn mạnh : "Nếu tình hình diễn biến thuận lợi cho Nga ở Ukraine, một ngày nào đó Moskva sẽ quyết định chiếm đóng Moldova". Hồi đầu năm, chính quyền của bà Maia Sandu đã phá vỡ được một âm mưu phá hoại của một nhóm giả dạng cổ động viên bóng đá từ Serbia hay Montenegro đến. "Moldova phải chiến đấu để sống còn" - Scutaru nói. Từ khi Ukraine bị xâm lăng, các vụ tấn công tin học vào Moldova bùng nổ, nước này cũng là mục tiêu của chiến dịch bóp méo thông tin.

Để giúp đỡ Chisinau, viện trợ của EU từ mùa thu 2021 đã vượt quá 1 tỉ euro, trong khi trước đây chỉ khoảng 50 triệu euro/năm, giúp chống lại chiến tranh đa diện. Châu Âu cũng giúp Moldova không còn lệ thuộc 100% vào khí đốt Nga, và "phi tài phiệt hóa" nền kinh tế trong khuôn khổ cuộc chiến chống tham nhũng. Hai tài phiệt chính là Ilan Shor và Vladimir Plahotniuc đang bỏ trốn tại Israel và khu vực Thổ Nhĩ Kỳ của Cyprus.

Mỹ và Úc siết chặt tay để ngăn chặn Bắc Kinh

Chuyển sang khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, Les Echos nhận thấy "Hoa Kỳ bắt rễ sâu hơn tại Úc". Sản xuất hỏa tiễn, đặt căn cứ quân sự, tình báo, không gian... Washington và Canberra hợp tác chặt chẽ cho một khu vực "ổn định và hòa bình" trước ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh. Các bộ trưởng Mỹ Antony Blinken và Lloyd Austin đến Brisbane trong lúc cuộc tập trận quốc tế Talisman Sabre quy mô đang diễn ra tại Úc, với sự tham gia của gần 30.000 binh sĩ từ hơn một chục quốc gia.

Gặp gỡ các đồng nhiệm Úc Penny Wong và Richard Marles, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Austin tố cáo tình trạng "cưỡng chế rất đáng lo" và "đe dọa" trong khi phía Úc coi tình hình là "phức tạp". Trong thông cáo chung, hai bên phản đối các hành động gây bất ổn trên Biển Đông và việc thay đổi nguyên trạng ở eo biển Đài Loan. Washington và Canberra cùng cho rằng "đã có những thành tựu đáng kể".

Đạn dược gồm đạn cối, ngư lôi, hỏa tiễn sẽ được hãng Mỹ Lockheed Martin sản xuất tại Úc, chủ yếu là hệ thống phóng đa nòng (GMLRS) kể từ 2025. Sang năm, cơ quan tình báo Mỹ sẽ hiện diện tại Canberra để cùng các đồng nhiệm Úc phân tích các vấn đề chiến lược ở Ấn Độ-Thái Bình Dương. Úc sẽ hiện đại hóa các căn cứ ở phía bắc, gia tăng luân chuyển quân Mỹ, và ngay trong năm nay các tàu ngầm nguyên tử Mỹ sẽ có những chuyến thăm "thường xuyên và dài ngày hơn".

Mở cửa trở lại, kinh tế Trung Quốc vẫn ảm đạm

Trên bình diện kinh tế, Les Echos nêu ra những khó khăn của Trung Quốc khi cố gắng thúc đẩy tăng trưởng, trong bối cảnh quốc tế không còn thuận lợi. Cứ ngỡ rằng sau khi dỡ bỏ zero Covid, kinh tế Trung Quốc sẽ lại cất cánh. Nhưng tháng Sáu, xuất khẩu bị sụt mất 12,4% và nhập khẩu giảm 6,8%, vừa do nhu cầu sụt giảm vừa do những biện pháp hạn chế của Mỹ.

Chính quyền Bắc Kinh do dự giữa việc dùng các biện pháp tái thúc đẩy và việc tự do hóa nền kinh tế, bên cạnh đó là các yếu tố như dân số lão hóa, tỉ lệ thanh niên thất nghiệp cao, dân chúng không chi xài vì không tin tưởng vào tương lai sau thời gian dài phong tỏa khắc nghiệt vì đại dịch. Trung Quốc cũng không thể trông cậy vào toàn cầu hóa để cứu vãn mô hình tăng trưởng nay đã lỗi thời. Các công ty tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, luồng đầu tư vào Hoa lục ít hơn, và những hạn chế về thương mại và đầu tư vì lý do địa chính trị sẽ còn mở rộng.

Hoa Kỳ, chính trường của người cao tuổi ?

Trên chính trường nước Mỹ, La Croix cho biết đã có những tranh luận về tuổi tác quá cao của các chính khách. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell, 81 tuổi, hôm 26/07 khi đang phát biểu trong cuộc họp báo, bỗng ngưng bặt và im lặng suốt khoảng 20 giây, những người xung quanh phải yêu cầu ông lui vào nghỉ ngơi. Cảnh này tuy ngắn ngủi nhưng đã được lan ra khắp thế giới, khơi lại tranh cãi về việc gần 22% dân biểu, thượng nghị sĩ Mỹ trên 70 tuổi.

Được CBS đặt câu hỏi, ứng cử viên Cộng hòa Nikki Haley, 51 tuổi nêu ví dụ thượng nghị sĩ California Dianne Feinstein 90 tuổi, tổng thống Joe Biden 80 tuổi, dân biểu Nancy Pelosi 83 tuổi, nói rằng họ "cần phải biết khi nào ra đi". Bà kêu gọi giới hạn số nhiệm kỳ ở Quốc hội, trắc nghiệm sự nhạy bén của các chính khách từ 75 tuổi trở lên. Đặc biệt vào thời điểm gần đến bầu cử tổng thống Mỹ 2024, nếu Joe Biden tái đắc cử, vào cuối nhiệm kỳ ông sẽ 86 tuổi !

Nhưng có một người dù đã 100 tuổi vẫn lặn lội đến Bắc Kinh và được Tập Cận Bình đích thân tiếp, đó là Henry Kissinger. Trả lời phỏng vấn của Le Figaro, chuyên gia Jérémie Gallon cho rằng cựu ngoại trưởng Mỹ không ngây thơ, mà ý thức rõ Trung Quốc ngày nay không phải là Trung Quốc mà ông ta biết xưa kia. Bắc Kinh nay hung hăng hơn nhiều, là đối thủ đáng gờm về kinh tế và đang tăng cường quân sự. Lo ngại những sự cố ngoài ý muốn dẫn đến xung đột, Kissinger muốn tái lập những kênh liên lạc.

JMJ : "Mộng tưởng sống động" của một triệu thanh niên Công giáo

Các nhật báo Pháp hôm nay quan tâm đến những vấn đề khác nhau. Le Monde chú ý đến "Y tế, công tác khẩn cấp của tân bộ trưởng". Một số khoa cấp cứu phải đóng cửa, nghề nghiệp mất đi sự thu hút, việc trực đêm là những vấn đề cần phải sớm giải quyết. Les Echos chạy tựa "Địa ốc, những thiệt hại đầu tiên từ cuộc khủng hoảng". Giấy phép xây dựng ít hơn, hoạt động của các chủ đầu tư giảm hẳn, thế mạnh thương lượng bây giờ ở phía người mua.

Le Figaro nhấn mạnh "Giá điện tăng, nỗi đau đầu của chính phủ". Sau khi tăng 15% vào tháng Hai, hôm nay lại tăng thêm 10%. Mức giá này vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với mức cho phép của Châu Âu là 74% dựa theo giá thị trường đã bùng nổ vì cuộc xâm lăng Ukraine, vì chính phủ vẫn còn trợ giá cho đến cuối 2024, tuy nhiên vẫn có nguy cơ gây lạm phát trở lại. Libération dành trang nhất cho tổng biên tập mới Geoffroy Lejeune của JDD (Journal du Dimanche - Nhật báo Chủ nhật) bắt đầu làm việc từ hôm nay, bất chấp cuộc đình công chưa từng thấy phản đối việc bổ nhiệm nhân vật được cho là có khuynh hướng cực hữu.

Cũng trong ngày 01/08/2023, Đại hội Thanh niên Công giáo Thế giới (Journée Mondiale de la Jeunesse-JMJ) chính thức khai mạc tại Lisboa, Bồ Đào Nha, thu hút một triệu người trẻ từ khắp thế giới. Nhật báo công giáo La Croix đưa tít lớn "JMJ, một mộng tưởng luôn sống động". Bất ngờ thú vị là thanh niên Pháp từ 30.000 người trong đại hội trước, tăng lên 45.000 người, đứng thứ ba trong số đi hành hương chỉ sau Tây Ban Nha và Ý.

Không ít người thắc mắc, làm thế nào tuổi hai mươi luôn vững tin vào Thượng Đế ? Động cơ của họ là gì ? Linh mục Vincent Breynaert lý giải : "Nhu cầu hiện diện giữa đám đông như thời Chúa Giêsu vẫn tồn tại. JMJ là một đám đông khổng lồ theo chân Chúa, một cuộc tập hợp 200 quốc gia trong niềm vui" - như không khí lễ hội ở Bồ Đào Nha đã chứng tỏ, đồng thời khám phá những nền văn hóa khác. Mang lại một bộ mặt tươi trẻ và đa dạng, mô hình JMJ là một dấu ấn bền vững.

Thụy My