Hiện nay có một số nhân vật tại Úc làm cho Bắc Kinh nhức đầu và căm phẫn. Ngoài giới tình báo Úc mà phần lớn người dân thường không biết đến, có năm nhân vật mà tư tưởng và hành động của họ đã tác động đáng kể lên dư luận Úc trong thời gian qua, gây khá nhiều chú ý và tranh cãi trong giới tinh hoa, và qua đó dịch chuyển quan điểm đối với Bắc Kinh.

Có năm nhân vật mà tư tưởng và hành động của họ đã làm cho Bắc Kinh nhức đầu và căm phẫn.

Người phải nhắc đến đầu tiên là giáo sưJohn Fitzgerald. Ông là một trong những chuyên gia hàng đầu tại Úc về Trung Quốc, không chỉ về học thuật, lý thuyết, mà còn những kinh nghiệm thực tiễn khi từng làm việc cho Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT) tại Trung Quốc. Ông viết vềnhiều đề tài khác nhau về Trung Quốc, và là một trong những người lên tiếng cảnh báo Úc sớm nhất về hiểm họa Trung Quốc. Ông cẩn trọng trong từng lời nói, luôn đưa ra bằng chứng dữ kiện thích đáng khi trình bày quan điểm của mình, và sâu sắc trong các nhận định hay kết luận. Trong bài viết "Nhân phẩm và kẻ thù của nó" một tháng sau khi ông Lưu Hiểu Ba mất, giáo sư Fitzgerald trình bày nhiều chi tiết về chính sách giáo dục yêu nước của Bắc Kinh, trong đó cấm mọi giáo viên dạy học, nghiên cứu hay xuất bản bảy đề tài bao gồm : dân chủ hiến định, xã hội dân sự, cấp tiến hóa kinh tế, tự do báo chí, phê bình lịch sử của Đảng Cộng sản, thách thức chủ nghĩa xã hội với đặc điểm Trung Quốc, và các giá trị phổ quát (như quyền con người và tự do, bao gồm tự do học thuật). Nghiên cứu và lý luận của Fitzgerald ảnh hưởng sâu sắc lên Clive Hamilton, John Garnaut và Andrew Hastie.

Người kế tiếp là giáo sưClive Hamilton, tác giả cuốn "Cuộc xâm lược âm thầm : Ảnh hưởng của Trung Quốc tại Úc". Sau khi phát hành cuốn sách gây khá nhiều tranh cãi này, ông Hamilton được mời sang quốc hội Hoa Kỳ điều trần, và cũng kể từ đó ông tiếp tục viết nhiều bài để vạch trần các hoạt động tình báo gây phá hoại không chỉ cho cộng đồng người Hoa tự do tại Úc, mà còn liên tục cảnh báo những mưu mô, trí trá và đe dọa của Bắc Kinh đối với nền dân chủ của Úc. Tác phẩm "Cuộc xâm lược âm thầm" của ông được dịch sang tiếng Hoa trước tưởng niệm 30 năm biến cố Thiên An Môn vào tháng Sáu vừa qua, để độc giả người Hoa đọc. Nó làm cho Bắc Kinh căm phẫn và gọi ông cố tình "phỉ báng và bôi nhọ" họ. Độc giả của tác phẩm này, ngoài cộng đồng người Hoa trên khắp thế giới, còn là người Hoa tại Hồng Kông và Đài Loan, mặc dầu các tiệm sách tại Hồng Kông khó thể nào công khai bày bán nó.

Hugh White, một giáo sư khác, cũng chuyên về Trung Quốc, từng làm việc cho Bộ Quốc phòng Úc, và là một trong các tác giả chính của Bạch thư Quốc phòng Úc năm 2000. Ông cũng là người viết nhiều sách, luận văn và bài viết trên các cơ quan nghiên cứu cũng như truyền thông lớn nhất tại Úc. Tác phẩm mới nhất "Làm sao để phòng thủ Úc" vào đầu tháng Bảy vừa qua đã gây khá nhiều tranh cãi trong giới tinh hoa Úc. Giáo sư White cho biết ông đã nghĩ về viết về tác phẩm này cách đây 35 năm khi bắt đầu tiếp cận đến các vấn đề quốc phòng của Úc. Có thể nói giáo sư White là một trong những người nhận diện ra được sớm nhất những thách thức đến từ sự trổi dậy của Trung Quốc đối với cho Á Châu Thái Bình Dương, đặc biệt cho nước Úc, ngay cả trước khi Tập Cận Bình lên nắm quyền.

Trong phần trao đổi với ký giả John Garnaut thuộc nhật báo Sydney Morning Herald vào năm 2016, khi được hỏi những gì ông viết trước đây có sai lầm gì không khi nhìn lại, thì giáo sư White cho biết vài điều thú vị. Một, nền kinh tế của Trung Quốc, theo đà phát triển hiện nay, có thể qua mặt Hoa Kỳ, nhưng ông không ngờ (vào năm 2016) là nó phát triển nhanh hơn ông dự tính, có thể lớn hơn nền kinh tế Hoa Kỳ đến 30 phần trăm vào năm 2030 tính theo thước đo PPP (Purchasing Power Parity). Hai, sức mạnh hàng hải (hải quân) của Trung Quốc đã phát triển nhanh và mạnh trong thời gian ngắn hơn ông dự đoán, làm cho những chọn lựa của Hoa Kỳ trở nên bị giới hạn. Ba, khác với dự đoán của ông, Hoa Kỳ khá chậm trong việc nhìn ra Trung Quốc là thử thách lớn đối với họ, do đó chậm chập trong việc đề ra các chính sách thích hợp.

Năm 2013, giáo sư White có viết bài "Sự lựa chọn của Úc" trên tạp chí Foreign Affairs. Quan tâm của giáo sư White bao lâu nay là giữa một nước Trung Hoa góp phần quan trọng cho nền kinh tế Úc nhưng sẽ thách thức sự thống trị của Hoa Kỳ, và một Hoa Kỳ góp phần quan trọng cho nền an ninh Úc nhưng chủ trương duy trì nguyên trạng và có thể dùng chiến lược ngăn chặn để kiềm chế Trung Quốc, thì sự chọn lựa của Úc là gì ? Theo giáo sư White thì giới lãnh đạo chính trị Úc cần nói thẳng cho Washington suy nghĩ của mình và tìm cách thuyết phục Hoa Kỳ chia sẻ quyền lực với Trung Quốc tại Châu Á. Mấy hôm sau đó, giáo sư White viết thêm một bài khác "Abbot sẽ chọn Trung Quốc ?" với mong muốn tân Thủ tướng Tony Abbot vừa đắc cử lúc đó mạnh dạn trình bày vấn đề này với Washington.

Úc, tuy có lẽ là đồng minh thân cận và trung thành nhất đối với Hoa Kỳ từ sau Thế Chiến II, nhưng Úc chưa phải là cường quốc, trong khi sự trổi dậy của Trung Quốc trong thời gian qua gây quá nhiều thiệt hại về kinh tế và nhiều lo lắng cho Hoa Kỳ về an ninh. Cho nên đề nghị của giáo sư White dường như hơi lý tưởng.

Đầu năm nay, hai giáo sư Hamilton và White được mời đến trường đại học La Trobe đểtranh luận về đề tài liên quan đến quan hệ của Úc với Trung Quốc. Tuy có nhiều điểm giống nhau, cách nhìn và giải quyết vấn đề giữa hai ông cũng lắm khác nhau. White tuy xem Trung Quốc như con chó sói, ông vẫn tin rằng có thể sống chung với nó được, không cần phải hoảng hốt, mà phải chọn cách đấu tranh một cách khôn khéo, bởi vì White không tin rằng Hoa Kỳ sẽ lãnh đạo thành công trong vấn đề này (tuy không nói thẳng ra nhưng White hàm ý cung cách của ông Trump). Trong khi đó, giáo sư Hamilton thì cho rằng mặc dầu thuyền trưởng Hoa Kỳ hiện nay là điên rồ, nhưng con thuyền không dễ dàng gì quay ngược. Hamilton cũng biện luận rằng White không hiểu chiến tranh chính trị và bản chất của Đảng Cộng Sản Trung Quốc, và theo Hamilton thì nhìn cách hành xử của Trung Quốc cho chúng ta thấy rằng sống trong vòng ảnh hưởng của họ thì rất là khó chịu.

Ký giả John Garnaut cũng tham dự cuộc tranh luận quan trọng này và cũng đặt câu hỏi với hai ông. Chính Garnaut cũng là một chuyên gia thâm sâu về Trung Quốc, làm việc trực tiếp tại Bắc Kinh từ năm 2007, biên tập viên cho Fairfax Media về Châu Á Thái Bình Dương. Garnaut viết nhiều bài giá trị về các vấn đề ngoại giao. Đặc biệt sau bài viết có tính cách cố vấn cho Thủ tướng Malcolm Turnbull trên báo Sydney Morning Herald, Garnaut được mời làm cố vấn cao cấp cho ông Turnbull từ năm 2015 đến 2016, và làm Cố vấn Chánh cho Bộ Thủ tướng và Nội các từ năm 2016 đến 2017.

Sau khi rời khỏi hai trách nhiệm trên, Garnaut có viết một bài trên tạp chí Foreign Affairs với tựa đề "Trung Quốc can thiệp vào Úc như thế nào" vào tháng Ba năm 2018. Garnaut trình bày chi tiết các hoạt động âm thầm gây ảnh hưởng của Đảng cộng sản Trung Quốc lên cộng đồng người Hoa tự do tại đây, ảnh hưởng lên chính trường Úc, và phương thức đối phó của chính quyền Úc dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Turnbull. Garnaut có nhắc đến tác phẩm của Hamilton đã bị ba nhà xuất bản ký hợp đồng nhưng sau đó e ngại Bắc Kinh trả đũa nên rút lại quyết định.

Có nhiều người Tây phương, từ trí thức, học giả, chuyên gia cho đến chính trị gia, đã sai lầm trong nhận định về Trung Quốc. Là điều không khó hiểu. Nhưng John Garnaut được xem là người không hiểu sai về Tập Cận Bình (và Đảng cộng sản Trung Quốc) bấy lâu nay.

Người sau cùng mà tôi muốn nói đến là dân biểu Andrew Hastie. Thứ Năm 8 tháng Tám vừa qua, ông Hastie đã gửi bài viết đăng trên báo Sydney Morning Herald với tựa đề "Chúng ta phải nhìn thấy Trung Quốc – Cơ hội và đe dọa – với con mắt sáng suốt". Bài viết này đã gây xôn xao dư luận trong những ngày qua, gây tranh cãi gây gắt trong nội bộ Đảng Cấp tiến cũng như trong chính trường Úc. Ông Hastie đã ví sự thất bại của người Pháp vì không nhìn ra được sự thay đổi trong chiến tranh di động của Phát xít Đức, và người Úc cũng thế, đã thất bại trong việc nhìn ra người láng giềng độc đoán của mình đã trở nên di động như thế nào. Bắc Kinh tức giận với toàn nội dung bài này, nhưng giận nhất là vì bị Hastie ví họ như Đức dưới thời Hitler. Trung Quốc lập tức phản ứng cho rằng ông Hastie vẫn còn "tư duy Chiến tranh Lạnh và sự thiên vị ý thức hệ". Phía đối lập Đảng Lao động nhận xét rằng suy nghĩ này là "cực đoan, quá lố và không hoan nghênh".

Bài viết của Hastie có sự liên hệ mật thiết với các nhân vật nói trên, đặc biệt với ký giả Garnaut và giáo sư Fitzgerald. Các vấn đề và mối liên hệ này sẽ được mổ xẻ trong bài tới.

Úc Châu, 12/08/2019

Phạm Khú Khải

Nguồn : VOA, 16/08/2019

Đối với Đảng cộng sản Việt Nam, hay hầu hết các đảng cộng sản trên thế giới trước đây cũng như còn sót lại hiện nay, yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa. Họ định nghĩa nó như thế, không được khác, và bắt buộc người dân phải như thế.

Việt Nam bỏ tù những người biểu tình phản đối dự luật Đặc khu.

Nhưng xã hội chủ nghĩa cụ thể là gì, và yêu nó thì yêu như thế nào, thì vẫn còn rất mơ hồ, mông lung, và rối rắm !

Sự loay hoay không biết phải làm gì để xây dựng xã hội chủ nghĩa của Đảng cộng sản Việt Nam từ khi thành lập đến nay chứng minh điều này.

Đảng cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, hay bao đảng cộng sản khác, sau bao nhiêu cuộc cách mạng long trời lở đất, nhân danh nào là độc lập, tự do, hạnh phúc, dân giàu, nước mạnh, công bằng, bình đẳng…, hay nói chung là những giá trị cao đẹp nhất có thể tưởng tượng, cũng chưa đạt được chút nào những lời hứa hẹn này. Hiện nay có ai còn rảnh để đọc những lời tuyên truyền dối trá và đầy xáo ngữ, như trên tạp chí cộng sản ! Đọc bài "Mô hình và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam", chẳng hạn, viết chỉ cách đây chưa đầy hai năm, cho thấy những người viết vẫn như đang còn ở hang Pác Bó, tự bịt mắt trong thế kỷ qua nên không nhìn ra được giòng tiến bộ chung của nhân loại.

Trong khi văn minh nhân loại đang tiến bộ hàng ngày thì Đảng cộng sản Việt Nam vẫn tiếp tục bám vào tư duy cũ rích, của hàng trăm năm trước. Họ thừa biết nó là sai, thừa biết yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa là sai, nên họít còn rêu rao khẩu hiệu này như trước nữa. Nhưng điều nhất quán là họ vẫn tiếp tục tự ban cho mình độc quyền yêu nước. Những ai yêu nước khác với định nghĩa, hay chủ trương, của cộng sản, dù là cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, hay bất cứ nơi nào, đều bị đối xử tàn tệ, bị sách nhiễu thường xuyên, có khi phải phải nằm tù mục xương. Một ngày trong tù đã là phi lý, huống chi 16 năm, hay 20 năm. Không chỉ chỉ một mình những người này gánh chịu hậu quả, mà giá phải trả của gia đình nhỏ cũng như gia đình lớn của người yêu nước, nhất là cha mẹ họ, rất là oan khiên, nghiệt ngã. Mạng sống, nhân phẩm, công lý, v.v… chẳng có ý nghĩa gì với kẻ cầm quyền. Nó chỉ là khẩu hiệu từ lưỡi không xương của cường quyền.

Xã hội chủ nghĩa, thật ra, không phải là xấu. Từ nguyên thủy có nghĩa là cộng lại và chia sẻ. Nền dân chủ xã hội (social democracy) là một mô hình xã hội tích cực trên thế giới mà một số quốc gia đã đạt được. Nhưng khi đã đến bàn tay người cộng sản thì mọi thứ đều có khả năng trở thành tồi tệ và xấu xa. Từ vấn đề dân chủ, tự do, pháp quyền cho đến Internet, luật an ninh mạng v.v…, họ biến tất cả thành phương tiện và dụng cụ để thâu tóm quyền lực và quyền lợi, và để cai trị và trấn áp người dân, nhất là những người bất đồng chính kiến.

Những người yêu nước xuống đường chống giàn khoan HD-981 năm 2014, chống Formosa năm 2016, chống luật Đặc Khu năm 2018, v.v… tức chống lại các hiểm họa và đe dọa đến an ninh và chủ quyền quốc gia, thì bị đánh đập, bắt bớ, tra tấn, và tù đầy. Còn tệ hơn cách đối xử với chính kẻ thù và những tội phạm đối với đất nước Việt Nam.

Dân tộc Việt Nam đã trãi qua bao đắng cay tủi nhục, bao hy sinh mất mát, bằng máu và nước mắt, của hàng trăm năm qua, nhưng đích đến vẫn còn rất xa vời. Cho đến nay, thời điểm mà nhân loại đã tiến rất xa trên con đường văn minh và tiến bộ, thì nhiều người Việt vẫn cứ bị những bánh vẽ, những kẻ mị dân, những dối trá điêu ngoa, tiếp tục ru ngủ hoặc lường gạt.

Tại sao Việt Nam ra nông nỗi thế này ?

Cho đến hôm nay, tình hình đất nước quả thật bi đát, rã rời, mục ruỗng đến độ không còn mấy ai quan tâm đến chuyện chung, đến vấn đề an ninh quốc gia, hay cụ thể và thực tế nhất, đến quyền sống và môi trường sống tác động trực tiếp lên họ. Tình trạng chung là mạnh ai nấy sống. Và hầu như ai cũng muốn được ra nước ngoài để tìm lối thoát. Những người quan tâm và ở lại đấu tranh thì gặp vô vàn khó khăn, kẻ cả mạng sống.

Lòng yêu nước đã liên tục bị phản bội, bị đánh tráo, bị tiêu diệt ! Nó đã chết dần, chết mòn, chết yểu ! Ai, ngoài Đảng cộng sản Việt Nam, là tác nhân của hậu quả này ?

Tình thế này nguy hiểm như bệnh ung thư, một loại ung thư cơ thể chính trị, xã hội và văn hóa. Các đe dọa từ phương Bắc ngày càng gia tăng. Sự kiện Bãi Tư Chính từ đầu tháng Bảy, hay trước đó, cho đến nay, là đáng quan ngại.

Khi thử thách càng lớn lao thì đây cũng chính là cơ hội để người dân Việt Nam ý thức được trách nhiệm của mình. Đây cũng là lúc cần phản ánh, nhận diện và kết luận đâu là mối đe dọa lớn nhất đối với sự sống còn và phát triển của mỗi người trên đất nước này để từ đó tìm ra con đường thoát ly và đi lên cho dân tộc !

Úc Châu, 07/08/2019

Phạm Khú Khải

Nguồn : VOA, 09/08/2019

Theo giáo sưDaniel W. Drezner thì chính phủ Trump và phần lớn cộng đồng về chính sách ngoại giao tại Hoa Kỳ hiếm khi đồng ý với nhau, ngoại trừ vấn đề duy nhất là Trung Quốc.

Thống kê tháng 2/2019 : 63% dân Mỹ xem Trung Quốc là đối thủ, 32% xem là cộng sự.

Còn người dân thì sao ? Theo khảo sát mới nhất của Hội đồng Chigago về Vấn đề Toàn cầu năm 2019, thì trong vòng một năm qua, 50 phần trăm người Mỹ trước đây xem Trung Quốc chủ yếu là cộng sự (mostly partners) và 49 phần trăm xem chủ yếu là đối thủ (mostly partners) vào tháng Ba năm 2018, thì đến tháng Hai năm 2019, 63 phần trăm xem là đối thủ và 32 phần trăm là cộng sự. Nghĩa là một phần lớn dư luận Mỹ đã thay đổi quan điểm về Trung Quốc, mặc dầu đại đa số người Mỹ vẫn ủng hộ chủ trương tiếp cận và chia sẻ quyền lực/lãnh đạo đối với các vấn đề quốc tế. Phần lớn người Mỹ vẫn ủng hộ chủ nghĩa quốc tế cấp tiến (liberal internationalism).

Tuy nhìn thấy mối quan ngại, cũng như đe dọa về an ninh và hòa bình, mà Trung Quốc tạo ra, các giải pháp và chiến lược của giới tinh hoa ngoại giao để đối phó với Trung Quốc khác nhau. Vẫn có những quan điểm trong giới tinh hoa Hoa Kỳ cho rằng thương chiến với Trung Quốc không phải là chiến lược hiệu quả nhất, xây dựng thế liên minh rộng vững là chiến lược cần thiết cho Hoa Kỳ, và cấm Huawei có thể đem lại những hệ quả tai hại lâu dài cho Hoa Kỳ sau này. Ba bài viết sau đây bàn về các vấn đề này.

Tom Donilon, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ từ năm 2010 đến 2013, viết trên tạp chí Foreign Affairs bài "Thương chiến của Trump là con đường sai để cạnh tranh với Trung Quốc". Ông cổ võ cho việc tập trung đổi mới Hoa Kỳ, thay vì chú trọng vào chính sách bảo hộ. Đối với Donilon, để khôi phục lại vị thế toàn cầu của Hoa Kỳ và vực dậy nền kinh tế đòi hỏi một chiến lược đầy tham vọng mà không thể chỉ phụ thuộc vào cách hành xử của Trung Quốc thôi mà nên chuẩn bị để Hoa Kỳ có thể cạnh tranh. Ông Donilon cho rằng lổ hổng của chiến lược hiện nay là tập trung quá nhiều vào Trung Quốc trong khi không đụng bao nhiêu đến vấn đề nội địa. Ông đề nghị nên đầu tư nhiều hơn vào khoa học, kỹ thuật, giáo dục, hạ tầng cơ sở, nhấn mạnh đến các giá trị nền tảng, củng cố các quan hệ đồng minh, và cải tổ hệ thống di dân để thu hút doanh nhân và chất xám cho tương lai Hoa Kỳ. Ông kết luận rằng chủ trương bảo hộ mang tính phòng thủ không phải là chìa khóa để làm Hoa Kỳ cường thịnh ; chìa khóa là phải xây dựng guồng máy kinh tế vĩ đại nhất ; cho nên bỏ khoảng cách đối với Trung Quốc là một vấn đề chủ yếu về mình (nội địa) hơn về họ.

Kurt M. Campbell và Jake Sullian, trong bài viết mới đây "Cạnh tranh mà không thảm họa" trên Foreign Affairs, cũng đề cao vai trò của đồng minh và thế liên minh. Campbell và Sullian biện luận rằng chủ trương đồng tồn tại (coexistence) là cần thiết để tránh rơi vào vòng nguy hiểm của sự đối đầu trong thời gian tới. Đồng tồn tại có nghĩa chấp nhận cạnh tranh là điều kiện để quản lý hơn là một vấn đề để giải quyết. Trung Quốc, theo Campbell và Sullian, là đối thủ đáng gườm hơn cả Liên Xô trước đây, nhưng khác Liên Xô, Trung Quốc cũng là cộng sự của Mỹ. Họ đề nghị để tránh thảm họa, nhất là đối với Biển Đông, thì cả Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc nên thiết lập phương tiện và cơ chế truyền thông với nhau để tránh xung đột. Quan trọng nhất, nếu Hoa Kỳ biết khai dụng mạng lưới liên minh và cộng sự rộng lớn của mình thì sức mạnh đó có thể định hình các chọn lựa của Trung Quốc trên tất cả các mặt trận. Và do đó cung cách hành xử và chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ với các định chế quốc tế như Liên Hiệp Quốc, Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Thương mại Thế giới v.v…, mang tính quyết định.

Riêng về công ty Huawei, theo bài viết của Lorand Laska "Tại sao cấm Huawei có thể phản tác dụng" trên Foreign Affairs, thì việc chính quyền Trump cấm các công ty của Trung Quốc như Huawei và ZTE là nhằm tạo áp lực để Bắc Kinh ngồi vào bàn thảo luận. Mà mục tiêu chính là thương lượng "thay đổi cấu trúc" đối với nền kinh tế Trung Quốc. Laska biện luận rằng mục tiêu của Hoa Kỳ là muốn giáng một đòn vào Trung Quốc trong cuộc chạy đua chiếm ngự công nghệ thế hệ tới như trí tuệ thông minh/AI và 5G. Nhưng Laska cho rằng Washington đã coi thường khả năng "thắt lưng buộc bụng" của Trung Quốc, vì bên trong nước này, Tập Cận Bình cũng như dàn lãnh đạo của họ đã chuẩn bị tinh thần đối phó bằng hai quan niệm "tự lực cánh sinh" và "sáng kiến bản địa". Trong thời Chiến tranh Lạnh, Trung Quốc đã thành công trong việc tự chế bom nguyên tử ngay cả khi Liên Xô cắt đứt mọi hỗ trợ kỹ thuật. Năm 2015 khi chính quyền Obama cấm Intel bán chip điện tử (processor) để Trung Quốc không thiết lập được máy siêu vi tính, Trung Quốc cũng đã thành công thiết lập máy TaihuLight hoàn toàn bằng các bộ óc vi tính của họ. Hiện nay Viện Hàn lâm Khoa Học Trung Quốc có lẽ là cơ quan nghiên cứu lớn nhất của thế giới, có đến 115 trung tâm nghiên cứu trên toàn quốc với 60 ngàn nghiên cứu sinh.

Sau khi Huawei bị chính quyền Trump cấm vào tháng Năm, Huawei đã sử dụng 10 ngàn nhân viên làm việc ngày đêm (ba ca một ngày) tại ba thành phố lớn để tìm cách xóa bỏ sự lệ thuộc vào các phần mềm và điện tử tối tân của Mỹ. Thật ra Trung Quốc đã thực hiện chủ trương bớt lệ thuộc vào các con chips tối tân của nước ngoài từ năm 2014. Họ đã bỏ cả trăm tỷ đô la để thiết kế và sản xuất chất bán dẫn (semiconductor). Tuy thế, vẫn cần một thời gian nữa để các công ty tại Trung Quốc có đủ khả năng và điều kiện để làm ra các con chip tối tân mà các công ty của Trung Quốc như Huawei và ZTE, chẳng hạn, đang cần đến từ Hoa Kỳ. Cấm Huawei và cấm các công ty Hoa Kỳ buôn bán các sản phẩm công nghệ cao này có thể gây khó khăn cho Trung Quốc trong thời gian ngắn trước mặt, nhưng Laska cho rằng về lâu dài, với sự quyết tâm và đầu tư của Trung Quốc hiện nay, nó cũng có thể là lý do để họ chạy nước rút, và sẽ tạo ra một Trung Quốc có khả năng công nghệ ghê gớm hơn.

Thương chiến, và chính trị quyền lực, tiếp tục leo thang trong những ngày qua. Ý định của Tổng thống Trump đánh 10 phần trăm thuế lên 300 tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1 tháng Chín có nghĩa việc xét lại có nên tháo bỏ hạn chế với công ty Huawei, điều mà ông Trump gợi ý trước đây, sẽ không còn nữa. Ông Trump cũng nhanh chóng liệt kê Trung Quốc vào hàng "nước thao túng tiền tệ" vào ngày 5 tháng Tám vừa qua để trả đũa cho việc Bắc Kinh tuyên bố ngừng mua nông sản của Mỹ và phá giá đồng nhân dân tệ.

Các bài viết và dẫn chứng trên cho chúng ta thấy rằng cuộc chạy đua và tranh giành thế thượng phong giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong vài thập niên tới là khá phức tạp, đa miền và đa dạng. Chiến lược/chính sách, tính lưỡng đảng, thế liên minh quốc tế, quyết tâm và can đảm lấy quyết định khó khăn v.v…, và trên hết, khả năng lãnh đạo và thuyết phục người dân để hỗ trợ cho cho chiến lược lâu dài này, sẽ quyết định sự thành bại của mỗi bên.

Úc Châu, 08/08/2019

Phạm Khú Khải

Nguồn : VOA, 09/08/2019

Một mắt, hay đúng hơn, một cặp mắt, dù có tinh xảo mấy, cũng khó mà nhìn thấy được mọi khía cạnh của vấn đề, nhất là các vấn đề linh động, tinh vi và phức tạp. Nhưng năm cặp mắt, ở vị thế khác nhau, và có những kinh nghiệm, khả năng và sở trường khác nhau, chắc chắn bổ xung cho nhau. Đặc biệt nếu chia sẻ cùng ý thức hệ chính trị và quan điểm chiến lược.

11111111111111111111

Năm mắt là cơ hội tìm sự thỏa thuận và sự thống nhất về chiến lược đối với Huawei, 5G.

Năm cặp mắt đó chính là liên minh tình báo giữa năm quốc gia : Anh, Mỹ, Úc, Canada và Tân Tây Lan. Năm nền dân chủ cấp tiến này chia sẻ chung truyền thống văn hóa, chính trị và ngôn ngữ Anh. Liên minh này có nguồn gốc từ Thế Chiến II, khi cố Tổng thống Franklin Delano Roosevelt và cố Thủ tướng Winston Churchill hợp tác tìm chiến lược chung cho đồng minh chống lại trục Đức Ý Nhật, và tìm giải pháp chung cho hậu chiến tranh. Vấn đề trao đổi và hợp tác tình báo, nhất là đểgiải mật tín hiệu của kẻ thù, là một trong các chiến lược quan yếu lúc đó. Trong thời điểm này, Úc Canada và Tân Tây Lan vẫn trực thuộc Anh và hầu như không có tiếng nói độc lập nào về mặt ngoại giao, do đó sự hợp tác vẫn chủ yếu giữa chính phủ Anh và Mỹ. Đến năm 1955 thì ba nước Úc, Canada và Tân Tây Lan mới được nâng cấp thành các nước hợp tác thuộc khối Thịnh Vượng Chung (Commonwealth). Mặc dầu vẫn tiếp tục liên minh và hoạt động xuyên suốt thời Chiến tranh Lạnh và sau đó, mãi cho đến năm 2013, năm nước này mới chính thức luân phiên tổ chức hội nghị cấp bộ trưởng về an ninh mỗi năm (Five Country Ministerial/FCM). Mục đích chính là bàn về các mối đe dọa quan yếu đối với nền an ninh quốc gia. Tên bán chính thức của họ là Năm Mắt (Five Eyes/FVEY).

2222222222222222222

Mục tiêu nhắm đến của Năm cặp mắt Anglo-Saxon là hạ gục Trung Quốc

Tuần qua, năm bộ trưởng trách nhiệm an ninh quốc gia, và một số nhân vật quan trọng khác từ năm nước này, kể cả Bộ trưởng Tư Pháp của Mỹ và Anh, đã gặp mặt nhau tại London, Anh quốc vào hai ngày 29 đến 30 tháng Bảy. Nghị trình chính thức, theo Bộ trưởng Nội vụ Anh bà Priti Patel (người vừa mới được tân Thủ tướng Boris Johnson bổ nhiệm trước đó một tuần) là để bàn về các mối đe dọa đang trổi lên, các "cơ hội và rủi ro" đến từ kỹ thuật công nghệ mới như an ninh mạng, các vấn đề mã hóa và các tác hại trực tuyến. Trên trang mạng chính thức của chính phủ Anh cũng cho biết đây là cơ hội để bà Patel tìm cách thuyết phục các đồng minh chiến lược quan trọng nhất của Anh hầu cùng nhau cam kết hành động mang tính liên hợp và được điều phối đối với hàng loạt những quan ngại về an ninh hiện nay. Các vấn đề mã hóa, như phần mềm WhatsApp, và các đối phó với nạn khiêu dâm trẻ em, cũng như vai trò của các đại công ty Google, Facebook và Microsoft v.v… trong các vấn đề này, nằm trong nghị trình chính thức của hội nghị này.

Tất cả các nghị trình trên, tuy quan trọng, nhưng có lẽ phần quan trọng hơn, nếu không phải là quan trọng nhất, trong cuộc gặp mặt kỳ này, chính là nỗ lực tìm sự thỏa thuận, hoặc tốt hơn nữa, là sự thống nhất về chiến lược giữa Năm Mắt về Huawei, 5G, cũng như khung sườn chung để đối phó với những thử thách của an ninh mạng hiện nay và sắp tới.

Chính sách đối phó với Huawei hiện nay chưa thống nhất giữa Năm Mắt. Hiện nay chỉ có Mỹ và Úc là dứt khoát, trong khi ba nước còn lại vẫn chưa công bố chính thức quyết định của mình. Úc là nước đầu tiên ra lệnh cấm Huawei trong công nghệ 5G của mình. Sau đó Tân Tây Lan cũng tiến hành các biện pháp nhằm ngăn chặn Huawei tham gia vào phần lớn công nghệ 5G của mình, mặc dầu Thủ tướng Tân Tây Lan cho biết chưa có quyết định sau cùng nào. Canada vẫn chưa quyết định dứt khoát vì cuộc xét nghiệm công nghệ 5G (một cách độc lập) vẫn chưa đi đến kết luận sau cùng, trong khi tháng 10 này có bầu cử liên bang. Cho nên quyết định cho hay cấm Huawei có lẽ phải chờ cho đến sau bầu cử. Quan điểm của Mỹ về Huawei thì quá rõ ràng, từ vụ yêu cầu Canada bắt giam bà Mạnh Vãn Chu và dẫn độ sang Hoa Kỳ cuối năm 2018 cho đến các cơ quan an ninh Mỹ đều quan ngại về mối nguy an ninh mà Huawei mang đến, do đó mà Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã theo lệnh tổng thống Donald Trump cấm Huawei, cũng như cấm các công ty Hoa Kỳ sử dụng các hệ thống, thiết bị và dụng cụ của Huawei vào ngày 15 tháng Năm.

333333333333333

Cho đến cuối tháng 7/2019, chính phủ Anh vẫn chưa có công bố chính thức nào về lập trường đối với Huawei.

Trong Năm Mắt, Anh quốc có vẻ lưỡng lự nhất về quyết định đối với Huawei. Anh không muốn cho thấy quyết định của mình là bị áp lực từ Mỹ, hay bị ảnh hưởng bởi các quyết định từ Úc, chẳng hạn. Chính quyền của một nhà nước dân chủ cần chứng minh tư duy độc lập của mình, do đó các quyết định quan trọng như vấn đề này cần sự nghiên cứu độc lập, khách quan và bao quát. Ngoài ra, phí tổn là một yếu tố quan trọng trong quyết định này. Huawei mang tính cạnh tranh cao vì giá thành rẻ so với các công ty khác. Anh, cũng như mọi nước khác, đều biết rằng ký hợp đồng với Huawei có thểtiết kiệm vài trăm đến cả tỷ đô la. Thêm vào đó, việc Hoa Kỳ cấm Huawei và 68 công ty liên hệ khác vào tháng 5/2019 có những tác động trực tiếp đến việc chọn hay không chọn sử dụng Huawei, bởi vì hạ tầng cơ sở viễn thông đang hoạt động và phí tổn cho công nghệ 5G phụ thuộc vào thiết bị và công nghệ sẽ được chọn. Sau cùng, qua nhiều cuộc tranh luận với lắm bất đồng trong nội các bà Theresa May, Anh cũng đi đến quyết định vào tháng Tư là tất cả các phần hệ trọng trong mạng 5G không thể dùng Huawei vì lý do an ninh, nhưng các phần ít nhạy cảm khác thì Huawei có thể tham gia một cách giới hạn. Tuy nhiên vì các lý do chính trị tại Anh, đặc biệt là vấn đề Brexit, rồi thay đổi thủ tướng và nội các trong những tháng qua, cho nên đến gần cuối tháng Bảy vừa qua vẫn chưa có công bố chính thức nào về lập trường của chính phủ Anh đối với Huawei.

Ông Johnson chỉ mới lên nhậm chức vài tuần qua nên chưa lấy quyết định, là điều dễ hiểu. Cho nên một trong các mục tiêu hàng đầu của cuộc họp mặt Năm Mắt kỳ này là để thuyết phục nhau, và thống nhất, về chiến lược đối phó với Huawei/5G và an ninh mạng. Các quyết định sử dụng, hay không sử dụng Huawei cho 5G của năm nước này sẽ có những tác động sâu xa lên nền công nghệ tầm quốc gia cũng như quốc tế trong một hai thập niên tới, và vấn đề an ninh mạng, một cách tổng quát.

Về mặt chiến lược, rõ ràng chấp nhận Huawei cung cấp công nghệ 5G có quá nhiều rủi ro, cho dầu Huawei hoạt động hoàn toàn độc lập với Bắc Kinh đi nữa. Độc lập hiện nay, hay trước đây, dù thật sự như thế, không có nghĩa là sẽ độc lập trong tương lai, khi một nhà nước Trung Quốc luôn yêu cầu, và nếu cần thì bắt buộc, mọi công ty và cá nhân phải phục vụ cho mục tiêu chiến lược và quân sự của Trung Quốc. Trên thực tế, Huawei sẽ không thể nào đạt được vị thế hiện nay nếu không có sự hỗ trợ của lãnh đạo Bắc Kinh, và ngược lại, Bắc Kinh luôn xem Huawei là biểu tượng quốc gia và là phương tiện để phát triển tầm ảnh hưởng của mình một cách toàn cầu.

Ông Trump từng đe dọa là sẽ không chia sẻ tình báo với Anh nếu họ quyết định sử dụng Huawei cho công nghệ 5G. Lời đe dọa của một nguyên thủ quốc gia dân chủ với một nền dân chủ khác không phải là cách tốt nhất để thuyết phục. Ngoài ra, không chia sẻ tình báo trong Năm Mắt với nhau gây ra tác hại và ảnh hưởng chung chứ không chỉ riêng gì Anh. Dù sao lời đe dọa đó cũng làm cho chính phủ Anh suy nghĩ đắn đo, cân nhắc lợi hại, trước khi lấy quyết định sau cùng.

Cuộc họp mặt Năm Mắt đã diễn ra tuần qua, tuy công khai nhưng không tiết lộ gì đáng kể, tuy quan trọng nhưng chủ đích không gây tiếng ồn, càng cho thấy sự tính toán kỹ lưỡng của Năm Mắt trong việc đối phó với an ninh toàn cầu, nhất là cơ hội và thử thách của an ninh mạng trong một hai thập niên tới. Năm Mắt có đạt được đồng thuận trong chiến lược và thống nhất trong hành động hay không có lẽ phải chờ đến cuối năm nay, nhất là các quyết định sau cùng của Anh, Canada và Tân Tây Lan về Huawei.

Úc Châu, 04/08/2019

Phạm Khú Khải

Nguồn : VOA, 05/08/2019

Ngày 24 tháng Bảy tuần qua, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã công bố bạch thư về chiến lược quốc phòng. Bạch thư lần trước được công bố cách đây hơn bốn năm, tháng Năm 2015. Trước đó nữa là tháng Tư 2013, tháng Ba 2011, và tháng Giêng 2009.

Hải quân Trung Quốc. Hình minh họa.

Bạch thư dài gần 18 ngàn chữ, 51 trang này, nếu đọc nhanh và khái quát thì mất cũng gần hai tiếng [*]. Đọc chậm và kỹ thì chừng bốn năm tiếng. Còn đọc để nắm bắt các thông điệp của họ, qua những gì được viết trong bản văn này, cũng như những gì không trình bày, thì thời gian là vô hạn. Nó không chỉ mất cả đời người mà còn cả bề dài lịch sử của bao thế hệ và bao xương máu đổ xuống của những dân tộc từng bị họ xâm chiếm cả ngàn năm.

Những chủ tâm hoặc tham vọng thật sự của Trung Quốc thì chắc chắn họ không công bố trong bất cứ văn bản công khai nào.

Về tình hình an ninh quốc tế, bạch thư này nhận định sự cạnh tranh chiến lược quốc tế đang ngày càng gia tăng. Bạch thư cho rằng Hoa Kỳ đã điều chỉnh chiến lược quốc phòng và an ninh quốc gia, sử dụng các chính sách đơn phương, kích động và tăng cường cạnh tranh giữa các nước, gia tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng, thúc đẩy thêm năng lực về hạt nhân, ngoài vũ trụ, phòng thủ mạng và tên lửa, phá hoại sự ổn định chiến lược toàn cầu v.v… Ngoài Hoa Kỳ thì bạch thư cũng nhận định về vị thế và chủ trương của NATO, Nga, Liên Hiệp Châu Âu, ASEAN, Nhật, Ấn Độ, Úc v.v…

Đứng trước các thử thách này, bạch thư cho biết Trung Quốc sẽ lấy quyết định chiến lược đi theo con đường phát triển trong hòa bình, đề cao chính sách ngoại giao độc lập của hòa bình, và dựa vào truyền thống văn hóa tốt nhất mà luôn xem hòa bình và hòa hợp là nền tảng. Bạch thư cho biết Trung Quốc sẽ thực hiện chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ tự trong bản chất. Nhưng khi bạch thư nói đến mục tiêu thì không biết giá trị hòa bình đặt ở đâu. Bạch thư cho biết mục tiêu của chính sách quốc phòng Trung Quốc là ngăn cản và chống lại tính gây hấn ; bảo vệ an ninh chính trị quốc gia, an ninh của người dân và ổn định xã hội ; phản đối và ngăn chặn sự độc lập của Đài Loan ; đàn áp các thành phần ủng hộ phong trào ly khai như "Độc lập Tây Tạng" và sự hình thành "Đông Turkistan", tức người Duy Ngô Nhĩ (Uyghur)… ; bảo vệ các quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc, v.v…

Bạch thư biện luận người dân Trung Quốc luôn yêu chuộng hòa bình. Bạch thư cho rằng từ thời hiện đại bắt đầu, người dân Trung Quốc đã là nạn nhân của sự gây hấn và chiến tranh, nên hiểu được giá trị của hòa bình và nhu cầu tha thiết để phát triển. Do đó nên Trung Quốc sẽ không bao giờ gây ra những đau thương này đối với các quốc gia khác. Bạch thư xác định trong 70 năm qua từ khi thành lập, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã không bao giờ gây chiến hay xung đột. Bạch thư còn phản ảnh rằng một quốc gia có thể trở nên mạnh mẽ, nhưng tính hiếu chiến sẽ dẫn đến sự hủy hoại của chính nó. Cho nên bạch thư khẳng định Trung Quốc sẽ không bao giờ muốn bá chủ/quyền, bành trướng hay tìm các gia tăng ảnh hưởng cả.

Tuy "yêu chuộng" hòa bình như thế, bạch thưkhẳng định rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân (People’s Liberation Army/PLA) "sẽ kiên quyết đánh bại bất cứ ai cố gắng tách Đài Loan khỏi Trung Quốc và bảo vệ sự thống nhất quốc gia bằng mọi giá."

Bạch thưnhấn mạnh rằng các tranh chấp hải phận tại Biển Đông (hay Biển Nam Trung Quốc/South China Sea) và đảng Diaoyu (bên Nhật gọi là Senkak) là các phần không thể tách rời khỏi lãnh thổ Trung Quốc.

Nói chung bạch thư này tô vẽ một đất nước Trung Quốc mẫu mực và thánh thiện, yêu chuộng hòa bình, không muốn gây hấn, nhưng rất kiên quyết với mọi thành phần nào đụng đến quyền lợi của họ. Mà quyền lợi của họ, của 1,4 tỷ dân số này, thì hầu như ai cũng biết là nó bao la và vô hạn định.

Đọc chỉ chừng đó thôi cũng đủ choáng váng hay chóng mặt rồi. Thảo nào ông Dennis J. Blasko, một trung tá về hưu của quân đội Hoa Kỳ, từng là tùy viên quân sự tại Bắc Kinh và Hồng Kông từ năm 1992 đến 1996, có viết bài phân tích trên Lowy Institute, được nhiều người đọc. Theo Blasko thì người đọc bạch thư này nếu có nhức đầu thì cũng nên được thông cảm/bỏ qua khi họ phải đọc các nhận định mâu thuẫn từ đoạn này sang đoạn khác, mặc dầu nỗ lực của Bắc Kinh là giúp cho "cộng đồng quốc tế hiểu thêm về chiến lược quốc phòng của Trung Quốc". Theo ông Blasko nhận xét thì rất ít, nếu có, cộng đồng quốc tế nào sẽ đổi chiều vì đọc bản văn này. Ông Blasko kết luận : "Bạch thư chứa đủ các món ngon khác hầu cân bằng giá phải trả cho thuốc aspirin để đối phó với chứng chóng mặt mà nó gây ra".

Một trong các mục tiêu chính của bạch thư là để tìm cách thuyết phục cộng đồng thế giới rằng Trung Quốc vẫn tiếp tục trổi dậy trong hòa bình, và sự cạnh tranh với Hoa Kỳ có những mặt lợi cho cả hai nước, mà không nhất thiết phải đưa đến xung đột hay chiến tranh, nếu biết kiềm chế những rủi ro đến từ sự cạnh tranh này.

Một số thông tin hay nhận định nêu trên trong bạch thư này rõ ràng coi thường sự hiểu biết của người khác. Chẳng hạn, Trung Quốc không bao giờ muốn bá chủ/quyền ; không bao giờ gây chiến hay xung đột trong 70 năm qua (chiến tranh biên giới 1979 với Việt Nam là gì ?) ; ngân sách quốc phòng của họ chỉ chiếm 1,28 phần trăm GDP (5,26 phần trăm ngân sách chính quyền, thấp nhất so với các quốc gia thuộc Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc). Những người tìm đến các thông tin đa chiều đều biết rằng những thông tin, dữ liệu từ Trung Quốc không khả tín, thường bị bóp méo, thổi phồng hoặc bưng bít, cho mục tiêu chính trị, kể cả con số GDP của họ. Họ viết lại sử và các sách giáo khoa để thế hệ Trung Quốc hôm nay và mai sau, cũng như những ai không phải công dân nhưng tiếp cận với sách vở chính thống của họ, hay học tiếng Hán và văn hóa qua các Viện Khổng Tử, có cái nhìn tích cực về Trung Quốc như Bắc Kinh mong muốn.

Trong các thể chế dân chủ, các bạch thư về chính sách ngoại giao hay quốc phòng của Anh, Úc, Mỹ v.v… trước khi thực hiện thì phải tham khảo với hầu như mọi thành phần trong xã hội, từ những chuyên gia hàng đầu về các lĩnh vực liên hệ, và các tổ chức xã hội dân sự đa nguyên, cho đến mọi thành phần công chúng quan tâm đến nền chính trị quốc gia. Do đó các văn kiện này thường phản ảnh sâu sắc và đích thực vấn đề mà quốc gia đang đối diện, cũng như các chính sách và chiến lược cốt lõi để làm chuẩn mực hướng dẫn hành động của quốc gia trong tương lai. Các bạch thư loại này nếu không nói đầy đủ, không thể hiện hết các tư tưởng và động cơ, thì nó cũng không viết để lường gạt người khác, bởi tất cả những người thực hiện và liên hệ đều phải chịu trách nhiệm giải trình. Trong khi đó, một nhà nước động đảng độc quyền như Trung Quốc thì không bao giờ thấy có nhu cầu gì phải thực hiện theo tiến trình như thế. Thêm vào đó, một văn hóa chính trị không hề hiện hữu tiêu chí minh bạch hay trách nhiệm giải trình, và xem lừa dối trí trá là biện pháp tối ưu để đánh gục đối thủ, thì người đọc bản văn này cần phải dùng nhiều lăng kính và tiêu chí khác nhau để hiểu được các ý nghĩa đằng sau gần 18 ngàn chữ này.